nurdansarıkaya

nU

MARMARA ÜNİVERSİTESİ

ATATÜRK EĞİTİM FAKÜLTESİ

Nurdan SARIKAYA

200209019

Programlama Dilleri

Visual c# ‘ta Diziler veVisualc# Class Yapıları

2011, İstanbul

1

nU

İçindekiler

C#’TA DİZİLER.........................................................................................4

C#’ta Dizi Değişkenlerinin Tanımlanması..............................................4

Çok Boyutlu Dizileri Tanımlamak...........................................................9

Dinamik Diziler....................................................................................11

Jagged Diziler......................................................................................12

Jagged Dizisinin Tanımlanması........................................................13

Koleksiyonlar....................................................................................16

Dizilerle İlgili Diğer İşlemler..................................................................17

Arraylist Fonksiyonları..........................................................................17

Dizinin Yavru Değişkenine Eleman Ekleme.......................................18

Dizinin Eleman Sayısını Öğrenmek...................................................19

Dizinin Boyutunu Öğrenmek.............................................................19

Belirtilen Dizi Boyutunun Eleman Sayısını Öğrenmek........................20

Dizide Belirtilen İndis Aralığındaki Değerleri Silme............................21

Diziye Değerin Olup Olmadığını Kontrol Etme...................................21

Dizinin Eleman Sırasını Tersine Çevirme............................................22

Dizi Elemanlarını Küçükten Büyüğe Sıralama....................................22

Dizi İçinde Aranan Değeri Bulma.......................................................23

Dizinin İçinde Aranan Değeri Sondan Başlayarak Bulma...................24

Dizide Belirtilen Boyutun Üst Sınırını Öğrenmek...............................24

Dizinin Eleman Sayısını Öğrenme......................................................25

Dizi İçindeki Herhangi Bir Aralığa Eleman Ekleme............................23

Dizi İçindeki Herhangi Bir Aralığa 1’den Fazla Eleman Ekleme..........26

Dizi İçindeki Elemanı Bulup Silme......................................................26

Dizi İçindeki Elemanı İndis Numarasına Göre Silme...........................27

2

nU

Dizilerle İlgili Örnekler..........................................................................28

C#’ ta CLASS YAPISI...............................................................................73

C#’ta Class Yapısı..................................................................................73

Protected Obje Tanımlamak.................................................................82

Virtual ve Override Metods Tanımlamak.............................................84

Base Class Constructors.......................................................................85

BitArray Sınıfı.......................................................................................90

Hashtable Sınıfı....................................................................................91

SortedList Sınıfı....................................................................................94

Stack Sınıfı............................................................................................ 96

Queue Sınıfı.......................................................................................... 98

Class İçindeki Set ve Get Deyimleri.....................................................100

Mevcut Class’ları Kullanma....................................................................106

Açıklamalar............................................................................................. 119

3

nU

C#’TA DİZİLER

C#’ta Dizi Değişkenlerinin Tanımlanması

Diziler tüm dillerde olduğu gibi c# içinde oldukça önemli yer tutar. Değişkenlerin dizi

olarak tanımlanabilmesi hem kod bloğunu kısalır, hem de programın çok daha hızlı

işlemesini sağlar.

Bellekte aynı türden sıralanmış verilerin oluşturduğu yapıya dizi denir. Tek bir tanımlama

yapılarak istenilen sayıda veri girişi sağlanabilir. Dizi elemanları bir indis numarasına

sahiptir. İndis numaraları varsayılan olarak sıfırdan başlar. Dizinin kaç elemanlı

olacağı dizinin tanımlandığı satırda veya daha sonra da belirtilebilir. Ayrıca dizi

tanımlaması yapıldığında dizinin eleman sayısı, kullanılacak eleman sayısından az ise dizi

yeniden boyutlandırılabilir.

Dizi değişkenin eleman sayısını belirtmek için new metodu kullanılır.

Örnek:

private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { int[] dizidedegisken; dizidedegisken = new int[10]; dizidedegisken[9] = 100; label1.Text = dizidedegisken[9].ToString();

}

Dizilere tanımlandıkları anda değerler atayabilirsiniz.Aşağıdaki 5 elemanlı bir dizi tek satırda tanımlanıyor arkasından oluşturuluyor en sonunda da dizinin tğm elemanlarına değer atanıyor. İkinci satırda ise dizinin 4. Elemanı (dizi[3]) text’in içersinde yazdırılıyor.

Örnek:

private void button2_Click(object sender, EventArgs e) { int[] dizi = new int[5] { 0, 10, 20, 30, 40 }; textBox1.Text = dizi[3].ToString(); }

ya da

private void button3_Click(object sender, EventArgs e) { int[] dizi = { 0, 10, 20, 30, 40 }; textBox1.Text = dizi[3].ToString(); }

Yukardaki iki örnekte aynı şeyi yapar.

4

nU

Örnek:

Bu örnekte InputBox nesnesi kullanılacağından References /Sağ Click/Add References/ Microsoft. VisualBasic ‘i ekliyoruz.

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ byte i; int[] dizi = new int[5]; for (i = 0; i < 5; i++) { dizi[i] = int.Parse(Microsoft.VisualBasic.Interaction.InputBox("Dizinin" + (i + 1) + ".elemanını girin", "Bilgi Girişi", "", 20, 20));

} for (i = 0; i < 5; i++) { listBox1.Items.Add(dizi[i]); }}

Ekran Çıktısı

“Ekle” butonuna basıldığında ekrana

InputBox() ekranı gelir ve dizinin

elemanları girilir. Sonrasında InputBox()’a

girilen değerler ListBox’a eklenir.

Yukarıdaki örneğin geliştirilmişi

5 elemanlı bir int dizi tanımlanarak, dizi

elemanları “Dizi elemanlarını gir”

butonuna

tıklandığında InputBox() ile diziye diziden

de liste kutusuna eklenmektedir. Başlangıçta

5

nU

“EKLE” butonu pasif haldedir. Dizi elemanlarının girişinden sonra “Dizi elemanlarını gir”

Butonu pasif hale “Ekle” butonu aktif hale gelmektedir. Ekle butonuna tıklandığında

dizi yeniden boyutlandırılarak InputBox()’tan diziye yeni eleman girişi yapılmakta ve aynı

zamanda liste kutusuna da eklenmektedir. Çıkış düğmesiyle de program

sonlandırılmaktadır.

int sayi;private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ byte i; int[] dizi1 = new int[5]; for (i = 0; i < 5; i++) { dizi1[i] = int.Parse(Microsoft.VisualBasic.Interaction.InputBox("Dizinin" + (i + 1) + ".elemanını girin", "Bilgi Girişi", "", 20, 20));

} for (i = 0; i < 5; i++) { listBox1.Items.Add(dizi1[i]); } sayi = 5; button1.Enabled = false; button2.Enabled = true;}byte s = 5;private void button2_Click(object sender, EventArgs e){ int[] dizi1 = new int[sayi + 1]; dizi1[sayi] = int.Parse(Microsoft.VisualBasic.Interaction.InputBox("Dizinin" + (s + 1) + ".elemanını girin", "Bilgi Girişi", "", 20, 20)); listBox1.Items.Add(dizi1[sayi]);}

private void button3_Click(object sender, EventArgs e){ Close();}

private void Form1_Load(object sender, EventArgs e){ button2.Enabled = false;}

6

nU

Ekle butonuna bastığımızda InputBox

ekranı gelir. İstediğimiz sayıyı girip

“Tamam” butonuna bastığımızda

ListBox’a değer eklenir.

Örnek:

7

nU

4 elemanlı string bir dizi tanımlanıp ilk değerleri verilerek formun çalıştırılmasında bu

değerler comboBox() ta listelenmektedir.

public string[] mevsimler = new string[4] { "İlkbahar", "Yaz", "Sonbahar", "Kış" };private void Form4_Load(object sender, EventArgs e){ comboBox1.Items.Add(mevsimler[0]); comboBox1.Items.Add(mevsimler[1]); comboBox1.Items.Add(mevsimler[2]); comboBox1.Items.Add(mevsimler[3]);}

private void comboBox1_TextChanged(object sender, EventArgs e) { if(comboBox1.SelectedIndex==0) textBox1.Text=mevsimler[0];

if(comboBox1.SelectedIndex==1) textBox1.Text=mevsimler[1];



}

Çok Boyutlu Dizileri Tanımlamak

8

nU

Bazı durumlarda (özellikle büyük projelerde) çok boyutlu dizi tanımlamak zorunda kalabilirsiniz. Bu genlikle satır ve sütundan iki boyutlu bir dizi olacaktır. (Özellikle matris hesaplarıyla ilgilenen mühendisler için) Bazen daha büyük boyutlu da olabilir.

Çok boyutlu bir dizi tanımlamak, sizi tek boyutlu birçok dizi tanımlamak yerine bir tane çok boyutlu dizi tanımlayarak problemi çözme imkânı verir. Bu hem kod karmaşasından hem de hız açısından faydalıdır. Aşağıda iki boyutlu bir dizi tanımlanmış olup (2 satır, 3 sütunlu) ilk satır üçüncü sütunlu değere 200 değeri atanmıştır.

Örnek:

private void button3_Click(object sender, EventArgs e) { int[,] dizi = new int[2, 3]; dizi[0, 2] = 200; textBox1.Text=dizi[0,2].ToString(); }

dizi [2, 3] ün sonuçta 6 elemanlı bir dizi olduğu aşağıda anlatılmaya çalışıldı.dizi [0, 0], dizi [0, 1], dizi [0, 2], dizi [1, 0], dizi [1, 1], dizi [1, 2] görüldüğü gibi 6 elemanlı iki boyutlu bir dizi oluşturuldu.

Burada dizinin ilk ve ikinci elemanı yerine i,j değişkenleri kullanılarak bir çok işlem kolaylıkla yapılabilir.

9

nU

10

nU

Dinamik Diziler

C#’ ta diziler önce tanımlanıp daha sonra eleman sayısı belirlendiği için bu diziler aynı

zamanda dinamik dizi olarak da kullanılabilirler. Burada [] içerisindeki değer bir

textBox’tan veya bir inputBox’tan rahatlıkla alınabilir. Bu sayede bu diziler aynı zamanda

bir dinamik dizi görevi görürler.

Dinamik diziler öğrenci sayısının bilinmediği sınıflar için veya oyuncu sayısının bilinmediği

bilhassa network oyunları için kullanılır. Mesela öğrenci sayısını dinamik dizi olarak

tanımlamak çok doğru bir karardır. Çünkü A sınıfı 40 kişi, B sınıfı 50 kişiden ibaret olabilir.

Bu durumda öğrenci sayısını bir textBox’ a aldırarak [] içerisinde atayabilirsiniz. Onu da

for döngüsüyle işleme sokup tüm öğrencilerin, isimlerini, numaralarını tek satırlık kodla

aldırmanız mümkün olur aksi halde en büyük sınıfa göre bir dizi tanımlayacaktınız. Diğer

ufak sayılarda işlem yaparken artan değişkenler bellekte boşu boşuna yer işgal edecekti.

Bu iyi bir programcı için istenen bir şey değildir.

Bir diziyi arraylist sınıfından tanımlamak demek dizinin boyutunun ihtiyaç duyuldukça

arttırılması veya azaltılması demktir.10 elemanımız ve 10 elemanlı bir dizimiz varsa ve

listeye yeni eleman eklemek isteniyorsa dizinin elemanını ihtiyaç duyuldukça

arttırabilirsiniz. Üstelik dizinin eski hali korunacaktır. Aynı durum dizinin boyutunu

azaltmak içinde geçerlidir.

Arraylist sınıfı diziye her eleman eklendiğinde dizi boyutu arttırmaz Bunun yerine ilk

etapta 4 elemanlı bir dizi oluşturur. İlk 4 elemanda dizinin boyutu sabit kalır.5. eleman

eklendiğinde dizi boyutu 2 katına çıkarılır.

Not: Arraylist sınıfını kullanabilmek için öncelikle;

using System.Collections; kütüphanesini çağırmalıyız.

ArrayList Fonksiyonları ileriki sayfalarda işlenecektir.

11

nU

Jagged Diziler

C# ile gelen güzel bir olay olan jagged dizilerdir. Bunu önceden benim gibi C kullanan

vatandaşlar pointer kullanarak yapıyordu. Bu şekilde malloc()'la yer isteyip sonra onu

dinamik oluşturup siliyorduk. Jagged (pürüzlü, düzensiz) dizilerde ise sizin istediğiniz

kadar temel eleman oluşturup bu elemanların her birinin alt dizisi ihtiyaca göre

oluşturulur. Oluşturacağımız dizilerde satırların eleman sayıları birbirinden farklıysa bu

durumlarda Jagged dizi tanımlanır.

Bir diziyi jagged olarak tanımlamak ona bir özellik kazandırmanız dizi ile ilgili tüm

işlemleri yine yapabilirsiniz.

Mesela diziyi tablo halinde ifade edecek olursak şöyle bir yapıda dizimiz olabilir.

Dizinin alt eleman sayısı farklılık gösterebiliyor. .net listview datagrid vs. gibi

bileşenlerdeki ekleme mantığıyla hareket edeceğiz. İlk önce itemleri (dizinin [i][0]) kısmını

ayarlayacağız. Sonra da o itemlere (dizi elemanlarına ait ) alt itemleri oluşturup

ekleyeceğiz.

Listview'e rastgele oluşturulmuş verileri rastgele boyutlu dizilere nasıl atılacağını

gösterelim.

Şimdi dizinin [i][0]. elemanları Listviewde item gibi olacak sonra listview e diğer kayıtlar

subitemler olarak gelecek. Bu şekilde iç içe for döngüsüyle yapacağız. Matrisler gibi

düşünürsek daha kolay anlaşılır.

Jagged Dizisinin Tanımlanması

Örnek:

12

http://4.bp.blogspot.com/_50F-Ji0Y67Q/SW5fMcOu_iI/AAAAAAAAAK8/wbkciNJdVZY/s1600-h/jagged.jpg

nU

int[][] jdizi = new int[3][];

3 satırdan oluşan bir dizi tanımladım. Fakat her satırın eleman sayısı birbirinden farklı olacaktır. (Aynıda olabilir) Bu sayıları da programın herhangi bir yerinde bildireceğim.

Örnek:

private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { //Dizinin 1.,2. ve 3. satırlarının kaç değerden oluşacağı belirtilmiştir. //Sonra da dizilere değer atanmıştır. int[][] jdizi; jdizi = new int[3][]; jdizi[0] = new int[4][]; jdizi[1] = new int[3][]; jdizi[2] = new int[2][];

jdizi[0][3] = 100; jdizi[2][1] = 500; Form1.ActiveForm.Text = jdizi[2][1].ToString();

}

Yukarıdaki kod aşağıdaki gibi şematize edilebilir.

Jdizi[0][0] jdizi[0][1] jdizi[0][2] jdizi[0][3]

Jdizi[1][0] Jdizi[1][1] Jdizi[1][2]

Jdizi[2][0] Jdizi[0][1]

Görüldüğü gibi ilk satır 4 elemandan , 2. Satır 3 elemandan, 3. Satırda 2 elemandan oluşmaktadır. Artık her elemana rahatlıkla değer atayabilirsiniz. Burada dikkat edilmesi gereken husus jdizi[2][3] yukarıdaki elemanlar dışında herhangi bir tanesi de olabilir) elemanına değer atayamayacağınızdır. Eğer böyle bir atama yaparsanız, çalışma anında programınız kırılacaktır.

Örnek:

string[][] aile = new aile[10][];

Alt dizileri ise tek tek tekrar dizi tanımlıyormuşuz gibi tekrar tanımlayacağız. Mesela dizinin 1. elemanı 2. elemanı ... hepsi ayrı ayrı birer dizi olacaktır.

Örnek:

aile[i] = new string[10];

Şeklinde tanımlarız. Fakat bunun düzensizliği nerde kaldı? Aşağıdaki örneğe bakalım.

Örnek:

tut=r.Next(1,20);

13

nU

aile[i] = new string[tut];

Rastgele değerlerde boyutlu bir dizi. Dizi şimdi jagged oldu. Sonra buna random olarak rastgele değerler verip dolduralım.

Cascade: (char)65 dersek 'a' olur. Onun koyacağımız tip belirteçleri cascade oluyor. Bununla o değeri bellekteki tutulma şekli belirlenir.

Rastgele değerler için;

Örnek:

public string veri_ekle() { string tut1 = ""; for (int i = 0; i< r.Next(1, 15); i++) //Verinin boyu da random ayarlanır { tut1 += Convert.ToString((char)r.Next(65, 90)); //65 ve 90 alafabenin asci max min değerleridir //a,z arasında rastgele harf ürettik'char’cascadedir. } return tut1; }

Bunu da sırayla jagged diziye ekledikten sonra artık ispat için listviewde sergilemek kalıyor. Ekleme işlemi tam olarak solutionda mevcuttur.Listview'e eklemek artık daha kolay olacaktır.

Örneğin Devamı:

for (int a = 0; a < eb ; a++) { //eb en buyuk alt kolonun boyutu listView1.Columns.Add(a.ToString()); }

for (int i = 0; i < Convert.ToInt32(textBox1.Text); i++){

listView1.Items.Add(aile[i][0]);//Temel elemanlar item olacaktırfor (int j = 0; j < aile[i].Length; j++){

listView1.Items[i].SubItems.Add(aile[i][j].ToString()); //Alt elemanlar subitem olacaktır }}

Sonuç:

14

nU

Görüldüğü üzeri bazı alt diziler 2 bazısı 18 ... olmuş. Böylece bellek israfı önlenmiştir.

Örnek: Boyutu 3 olan diğer boyutu belli olmayan bir jagged dizi tanımlanarak 2.

boyutunun elemanlarını form yüklendiğinde diziye girilmektedir. Her bir sütun

elemanlarını ayrı ayrı liste kutusuna listeleyen ve bu dizinin rankını “Dizinin rankını

göster” düğmesine basıldığında mesaj kutusunda gösteren program.

string[][] aile = new string[3][];

private void Form5_Load(object sender, EventArgs e){ aile[0] = new string[] {"Nurdan","Nurşan","Hakan","Seçkin"}; aile[1] = new string[] {"Sen", "Ben", "O", "Biz", "Siz" }; aile[2] = new string[] {"Sevde", "Sercan", "Selçuk" };

for (int j = 0; j < 4; j++) listBox1.Items.Add(aile[0][j]);

for (int j = 0; j < 5; j++) listBox2.Items.Add(aile[1][j]);

for (int j = 0; j < 3; j++) listBox3.Items.Add(aile[2][j]);}

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ MessageBox.Show("Aile Dizisi"+(aile.Rank).ToString() +"boyutludur." ,"Rank"); }

15

nU

Koleksiyonlar

Dizi eleman sayısının esnek şekilde tanımlanması için kullanılan yapılardır. Eleman sayısı,

programda kullanılacak eleman sayısına göre artırılır ya da azaltılır. Koleksiyonlar,

System.Collections isim alanında (namespace) bulunur. Koleksiyonlarla çalışmaya

başlamadan önce System.Collection’ı using deyimiyle projenin başına dâhil etmek

gerekir.

16

nU

Dizilerle İlgili Diğer İşlemler

Arraylist Fonksiyonları

ArrayList oluşturabilmek için projemize using System.Collections; kodunu using

satırına eklemeliyiz. Bu kodla System.Collections kütüphanesini çağırmış oluruz.

Klasik dizilerle çalışırken karşılaşabileceğimiz temel sorunlar şunlardır.

Dizilerin sınırları sabittir. int[] dizi = new int[60];

Dizilerin tüm elemanları aynı türden olmalıdır. Örneğin; Hepsi int

Kullanmadığımız dizi elemanlarından dolayı bellek alanları

gereksiz yere işgal edilmektedir.

Örneğin sayısını bilemediğimiz bir dizinin eleman sayısını 500 olarak belirlediğimizi

varsayalım. Çalışma zamanında dizimizin sadece 10 elamanını kullandığımız durumda

diğer 490 elemanlık bellek alanı boş olarak kalır. Öte yandan dizimizde tutmak istediğimiz

değişkenlerin sayısı 501 bir olduğu bir durumda "IndexOutOfRangeException" istisnai

durumu ortaya çıkar ve program bu hatadan dolayı sonlanır.

Dizinin Yavru Değişkenine Eleman Ekleme

17

nU

ArrayList class’indan oluşturduğumuz yavru değişkene bir eleman eklemek için Add()

kullanılır.

Örnek:

public partial class Form1 : Form{ public Form1() { InitializeComponent(); } private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { ArrayList diziListe = new ArrayList(); int[] dizi = new int[5] { 1, 2, 3, 4, 5 };

diziListe.Add(dizi[2]);// diziListe'nin ilk elemani 3 diziListe.Add(12); // diziListenin ikinci elemani 12 diziListe.Add("kelime"); // dizilistenin üçüncü elemani kelime stringi olur this.Text = diziListe[0].ToString(); // Form'un basligina 3 yazar this.Text = diziListe[1].ToString(); // Form'un basligina 12 yazar this.Text = diziListe[2]; // Form'un basligina kelime yazar }}

Burada dikkat edilmesi gereken ilk nokta Add fonksiyonu ile ArrayList’e ayni anda

sadece bir eleman ekleyebilmemiz. İkinci önemli nokta ise hem bir integer değeri ekledik

hem de bir string değeri ekledik. Buradan da anlaşılacağı üzere oluşturduğumuz

Arraylist’e object türünde değerler atabiliyoruz. Mesela biz burada diziListe isimli yavru

değişkene bool, double, float, string, byte, hatta Button, listBox türünde nesneler de

ekleyebiliyoruz çünkü object türü değişken hepsini kapsayabiliyor.

Dizinin Eleman Sayısını Öğrenmek

Bir dizinin kaç elemandan oluştuğunu öğrenmek için Length kullanılır.

Örnek:

18

nU

private void button2_Click(object sender, EventArgs e){ int[] dizi = new int[5] { 0, 10, 20, 30, 40 }; textBox1.Text = dizi.Length.ToString(); // 5 yazdırır.}

Eğer Jagged bir dizide aynı fonksiyonu kullanırsanız geriye satır sayınız döner. Çünkü hangi satıra kaç eleman atayacağınız değişkenlik gösterecektir.

Örnek:

private void button3_Click(object sender, EventArgs e) { int[][] jdizi; int[,]nurdan= new int[2,3]; jdizi = new int[5][]; jdizi[0] = new int[4]; jdizi[1] = new int[3]; jdizi[2] = new int[2];

jdizi[0][3] = 100; Form1.ActiveForm.Text = jdizi.Length.ToString();}

Dizinin Boyutunu Öğrenmek

Bir dizinin boyutunu öğrenmek için Rank kullanılır.

Örnek:

private void button4_Click(object sender, EventArgs e) { int[,] dizi = new int[2, 3]; dizi[0, 2] = 200; textBox1.Text = dizi.Rank.ToString();//2 yazdırır. }

Aynı fonsiyonu Jagged diziler için kullanırsanız geriye 1 değeri döner.

Örnek:

private void button5_Click(object sender, EventArgs e){ int[][] jdizi; jdizi = new int[10][]; jdizi[0] = new int[4]; jdizi[1] = new int[3]; jdizi[2] = new int[2];

jdizi[0][3] = 100; jdizi[2][1] = 500; Form1.ActiveForm.Text = jdizi.Rank.ToString();// 1 yazar. }

19

nU

Belirtilen Dizi Boyutunun Eleman Sayısını Öğrenmek

Bir dizinin herhangi bir boyutunun kaç elemanlı olduğunu öğrenmek için GetLength() kullanılır. Aşağıda dizi değişkeninin ilk boyutunu textBox’un içine yazdırdık. Dizi çok boyutlu da olabilirdi o zaman GetLength(1) veya daha büyük bir değer girilebilirdi.

Örnek:

private void button6_Click(object sender, EventArgs e){ int[] dizi = new int[5] { 0,5,10,15,20,25}; textBox1.Text = dizi.GetLength(0).ToString(); //6 yazdırır.}Aynı fonksiyonu Jagged diziler için kullanırsanız sadece ”0” için çalışır. Yani dizinin ilk boyutunun kaç elemandan oluştuğunu öğrenebilirsiniz. Çünkü tanımlandığı anda diğer boyutlar belli değildir.

Örnek:

private void button7_Click(object sender, EventArgs e){ int[][] jdizi; jdizi = new int[10][]; jdizi[0] = new int[4]; jdizi[1] = new int[3]; jdizi[2] = new int[2];

jdizi[0][3] = 100; jdizi[2][1] = 500; Form1.ActiveForm.Text = jdizi.GetLength(0).ToString(); // 10 yazar. //Burada GetLength(1) yazılmaz program hata verir.}

Clear, Reverse, IndexOf metotları Array sınıfında Shared (paylaştırılmış) olarak tanımlı metotlardır. İşlemin yapılacağı dizi parametre olarak verilmelidir.

Dizide Belirtilen İndis Aralığındaki Değerleri Silme

Parametre olarak verilen dizinin, belirtilen indis aralığındaki tüm değerleri temizlemek için Clear() kullanılır. Temizleme işleminde atanan değer, dizi elemanlarının tiplerine göre değişir. Örneğin int tipinde tanımlı bir dizinin elemanları temizlenirse 0 değerini alacaktır. Buna karşın String tipindeki elemanlar “” (boş yazı) değerini alır.

20

nU

Örnek:

int[] dizi = { 12, 13, 14, 15 }; // 1. indisten başlayarak, 3 elemanı temizle Array.Clear(dizi, 1, 3); MessageBox.Show(dizi[2].ToString()); //Sonuç = 0 // Dizinin tüm elemanlarını temizler Array.Clear(dizi, 0, dizi.Length);

Örnek:

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ ArrayList diziListe = new ArrayList(); int[] dizi = new int[5] { 11, 21, 34, 56, 74 }; diziListe.AddRange(dizi); diziliste.Clear(); // diziListe'nin içine tamamen temizler textBox1.Text = diziListe[2].ToString();// hata verir.}

Diziye Değerin Olup Olmadığını Kontrol Etme

Fonksiyona parametre olarak verilen değişkenin ArrayList içinde olup olmadığına

Contains() bakar. Eğer var ise true yok ise false döndürür.

Örnek:

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ ArrayList diziListe = new ArrayList();

int[] dizi = new int[5] { 1, 2, 3, 4, 5 }; diziListe.AddRange(dizi);

if (diziListe.Contains(Convert.ToInt32(textBox1.Text)) == true) { MessageBox.Show("girilen deger diziListe içinde mevcut"); } else { MessageBox.Show("girilen deger diziListe içinde yok"); }}

Dizinin Eleman Sırasını Tersine Çevirme

Parametre olarak verilen dizinin eleman sırasını tersine çevirmek için Reverse() kullanılır.

Dizinin tüm elemanlarının veya belirli indis aralığındaki elemanlarının sırası tersine

çevrilebilir.

21

nU

Örnek:

string[] harfler = { "A", "B", "C" }; Array.Reverse(harfler); MessageBox.Show(harfler[2]); // Sonuç = A string[] harfler = { "A", "B", "C" }; Array.Reverse(harfler, 0, 1); MessageBox.Show(harfler[2]); // Sonuç = C

Örnek:

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ ArrayList diziListe = new ArrayList(); int[] dizi = new int[5] { 7, 8, 9, 10, 11 }; diziListe.AddRange(dizi); diziListe.Reverse(); // dizi bundan sonra {11,10,9,8,7} halini alir. textBox1.Text = diziListe[2].ToString(); // textBox1'in içine 9 yazar.}

Dizi Elemanlarını Küçükten Büyüğe Sıralama

Arraylist’in elamanlarını küçükten büyüğe doğru sıralamak için Sort() kullanılır. Eğer

elemanlar string tipinde ise alfabetik sıralama yapar.

Örnek:

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ ArrayList diziListe = new ArrayList(); string[] dizi = new string[4] { "Ankara", "Izmir", "Istanbul", "Gaziantep" }; diziListe.AddRange(dizi); diziListe.Sort(); //dizinin son hali {"Ankara","Gaziantep","Istanbul","Izmir"} seklinde olur. textBox1.Text = diziListe[3].ToString(); // textBox1'in içine Izmir yazar.}

Örnek:

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ ArrayList diziListe = new ArrayList(); int[] dizi = new int[5] { 11, 21, 34, 56, 74 }; diziListe.AddRange(dizi); textBox1.Text = diziListe[2].ToString(); // textBox1’in içine 34 yazar}

22

nU

Dizi İçinde Aranan Değeri Bulma

İlk parametrede verilen dizide, ikinci parametrede verilen değeri aramak için IndexOf() kullanılır. Aranan değer dizide bulunursa indisi, bulunamazsa -1 döndürür. IndexOf fonksiyonu aramaya ArrayList’in başından baslar.

Örnek:

float[] notlar = { 78.1, 99.9, 100, 12.2 }; float maxNot = 100; MessageBox.Show(Array.IndexOf(notlar, maxNot).ToString()); // Aranan maxNot değerinin indisi = 2Örnek:

private void button11_Click(object sender, EventArgs e) { ArrayList diziListe = new ArrayList(); string[] dizi = new string[5] {"aa","bb","cc","dd","ee" }; // fonksiyonun parametresi aradigimiz elemandir diziListe.AddRange(dizi); int sira; sira = diziListe.IndexOf("cc", 0, diziListe.Count–1); textBox1.Text = sira.ToString(); }

Dizinin İçinde Aranan Değeri Sondan Başlayarak Bulma

IndexOf fonksiyonu gibi ArrayList içinde herhangi bir elemanı aramak için LastIndexOf()

kullanılır. IndexOf’tan farkı aramaya sondan başlamasıdır. Elaman sayısı çok fazla olan

Arraylist’lerde aradığımız eleman sonlara daha yakınsa bu fonksiyon bize hız kazandırır.

Eğer aranan eleman ArrayList içinde var ise elemanın indis numarasını, yok ise -1

döndürür.

Örnek:

23

nU

private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { ArrayList diziListe = new ArrayList(); string[] dizi = new string[5] {"aa","bb","cc","dd","ee" }; diziListe.AddRange(dizi); int sira; sira = diziListe.LastIndexOf("dd", 0, diziListe.Count – 1); // Aramaya sondan basladigi için elemani 2. seferde bulur. Eger IndexOf kullansaydik elemani üçüncü seferde bulacakti. textBox1.Text = sira.ToString(); }

Dizide Belirtilen Boyutun Üst Sınırını Öğrenmek

Bir dizinin herhangi bir boyutunun en üst sınırını öğrenmek için GetUpperBound() kullanılır.

Örnek:

private void button8_Click(object sender, EventArgs e) { int[] dizi = new int[5] { 0, 20, 10, 40, 30 }; textBox1.Text = dizi.GetUpperBound(0).ToString(); //4 yazdırır. }

Aynı işlemi Jagged diziler için kullanırsanız. Sadece ilk boyut için değer döndürebilirsiniz.Başka bir boyut girerseniz program çalışmayacaktır.

Örnek:

private void button9_Click(object sender, EventArgs e) {

int[][] jdizi; jdizi = new int[10][]; jdizi[0] = new int[4]; jdizi[1] = new int[3]; jdizi[2] = new int[2];

jdizi[0][3] = 100; jdizi[2][1] = 500; Form1.ActiveForm.Text = jdizi.GetUpperBound(0).ToString(); // 9 yazar. //Burada GetUpperBound(1) yazılmaz program hata verir.

}

Diğer dizi fonksiyonları da Jagged dizilerde kullanılabilir fakat gireceğiniz değerlere birazcık dikkaet etmeniz gerekecektir.

Dizinin Eleman Sayısını Öğrenme

ArrayList’in eleman sayısını öğrenmek için Count() fonksiyonu kullanılır.

24

nU

Örnek: private void button7_Click(object sender, EventArgs e){ ArrayList diziListe = new ArrayList();

int[] dizi = new int[] { 1, 2, 3, 4, 5, 6 }; diziListe.AddRange(dizi); textBox1.Text = diziListe.Count.ToString(); //textBox1'in içine 6 yazar}

Dizi İçindeki Herhangi Bir Aralığa Eleman Ekleme

ArrayList içinde herhangi bir aralığa eleman eklemek için Insert() kullanılır. Araya eleman eklediğimiz için ArrayList’in eleman sayısı da artmış olur (tıpkı otobüs beklerken birinin araya girmesi gibi). Fonksiyonun ilk parametresine elemanı eklemek istediğimiz indis numarasını, ikinci parametreye ise elamanı yazarız.

Örnek:

private void button10_Click(object sender, EventArgs e){ ArrayList diziListe = new ArrayList(); string[] dizi = new string[5] { "aa", "bb", "cc", "dd", "ee" }; // diziListe.AddRange(dizi); diziListe.Insert(2, "ff"); // diziListenin 2 numarali indisine ff ekledik. diziListenin eleman sayisi 6 oldu. textBox1.Text = diziListe[2].ToString(); // textBox1'in içine ff yazar.}

Dizi İçindeki Herhangi Bir Aralığa 1’den Fazla Eleman Ekleme

ArrayList içinde herhangi bir aralığa birden fazla elemanı tek seferde eklemek için InsertRange () kullanılır.

Örnek:

private void button12_Click(object sender, EventArgs e){ ArrayList diziListe = new ArrayList(); int[] dizi = new int[5] { 0, 1, 2, 3, 4 }; diziListe.AddRange(dizi); int[] eklenecek=new int[3]{ 10, 11, 12 };

25

nU

diziListe.InsertRange(2, eklenecek); // diziListenin 2 numarali indisinden sonra {10,11,12} dizisini ekledik. diziListenin eleman sayisi 8 oldu. // diziListenin son hali{0,1,10,11,12,2,3,4,5} seklidedir. textBox1.Text = diziListe[2].ToString(); // textBox1'in içine 10 yazar. }

Dizi İçindeki Elemanı Bulup Silme

Fonksiyona parametre olarak girilen elemanı Arraylist’in içinde bulup silmek için Remove

() kullanılır. Böylece ArrayList’in eleman sayısı 1 azalmış olur.

Örnek:

private void button13_Click(object sender, EventArgs e){ ArrayList diziListe = new ArrayList(); int[] dizi = new int[5] { 0, 1, 2, 3, 4 }; diziListe.AddRange(dizi); diziListe.Remove(3) textBox1.Text = diziListe[3].ToString(); // textBox1'in içine 4 yazar.}

Dizi İçindeki Elemanı İndis Numarasına Göre Silme

Fonksiyona parametre olarak girilen indis numarasını Arraylist’in içinde bulup silmek için

RemoveAt () kullanılır. Remove fonksiyonundan tek farkı parametre olarak elemanı değil

elemanın indis numarasını almasıdır.

Örnek:

private void button15_Click(object sender, EventArgs e){ ArrayList diziListe = new ArrayList(); int[] dizi = new int[5] { 7, 8, 9, 10, 11 };

26

nU

diziListe.AddRange(dizi); diziListe.Remove(2); textBox1.Text = diziListe[2].ToString(); // textBox1'in içine 10 yazar.}

Dizilerle İlgili Örnekler

Örnek 1: Girilen sayıyı yazıya çeviren program

Kodlar:

using System;using System.Drawing;using System.Collections;using System.ComponentModel;using System.Windows.Forms;using System.Data;

namespace YazıyaÇevir

27

nU

{

public class Form1 : System.Windows.Forms.Form{ private System.Windows.Forms.TextBox textBox1; private System.Windows.Forms.Button button1; private System.Windows.Forms.Label label1;

private System.ComponentModel.Container components = null;

public Form1(){

InitializeComponent();}

protected override void Dispose( bool disposing ){

if( disposing ){

if (components != null) {

components.Dispose();}

}base.Dispose( disposing );}

#region Windows Form Designer generated code

private void InitializeComponent(){

this.textBox1 = new System.Windows.Forms.TextBox(); this.button1 = new System.Windows.Forms.Button(); this.label1 = new System.Windows.Forms.Label(); this.SuspendLayout(); this.textBox1.Location = new System.Drawing.Point(8, 24); this.textBox1.Name = "textBox1"; this.textBox1.Size = new System.Drawing.Size(200, 20); this.textBox1.TabIndex = 0; this.button1.Location = new System.Drawing.Point(216, 24); this.button1.Name = "button1"; this.button1.Size = new System.Drawing.Size(75, 23); this.button1.TabIndex = 1; this.button1.Text = "Çevir"; this.button1.Click += new System.EventHandler(this.button1_Click); this.label1.BackColor = System.Drawing.SystemColors.ActiveCaption; this.label1.Location = new System.Drawing.Point(12, 56); this.label1.Name = "label1"; this.label1.Size = new System.Drawing.Size(48, 21); this.label1.TabIndex = 2;

28

nU

this.AutoScaleBaseSize = new System.Drawing.Size(5, 13); this.ClientSize = new System.Drawing.Size(292, 94); this.Controls.Add(this.label1); this.Controls.Add(this.button1); this.Controls.Add(this.textBox1); this.Name = "Form1"; this.Text = "Form1"; this.Load += new System.EventHandler(this.Form1_Load); this.ResumeLayout(false); this.PerformLayout();

}#endregion

[STAThread]static void Main() {

Application.Run(new Form1());}

string çevir(string sayı) { int max_basamak_say = 18; //18 basamaklı-katrilyon string[] birler = { "", "bir", "iki", "üç", "dört", "beş", "altı", "yedi", "sekiz", "dokuz"}; string[] onlar = { "", "on", "yirmi", "otuz", "kırk", "elli", "altmış", "yetmiş", "seksen", "doksan"}; //Eğer 18 basamaktan daha fazla kullanacaksanız //katrilyondan önce o basamakları da ekleyin string[] binler = {"katrilyon", "trilyon", "milyar", "milyon", "bin", ""}; int i, uz ; int[] bas = new int[3]; string sonuç="", ara_sonuç=""; uz = sayı.Length; //sayının kullanılmayan basamaklarını sıfırla doldur sayı = sayı.PadLeft(max_basamak_say, '0'); //sayıyı üçerli basamaklar halinde ele al for (i = 0 ; i <= max_basamak_say / 3 - 1 ; i++) { bas[0] = int.Parse(sayı.Substring(i * 3, 1)); bas[1] = int.Parse(sayı.Substring((i * 3) + 1, 1)); bas[2] = int.Parse(sayı.Substring((i * 3) + 2, 1)); if (bas[0] == 0) ara_sonuç = ""; else if (bas[0] == 1) ara_sonuç = "yüz"; else ara_sonuç = birler[bas[0]] + "yüz"; ara_sonuç = ara_sonuç + onlar[bas[1]] + birler[bas[2]]; //basamak değeri oluşmadıysa yani 000 ise binler basamağını ekle if (ara_sonuç != "") ara_sonuç = ara_sonuç + binler[i]; //birbin olmaz

29

nU

if ((i > 1) && (ara_sonuç == "birbin")) ara_sonuç = "bin"; if (ara_sonuç != "") sonuç = sonuç + ara_sonuç + " "; } if (sonuç.Trim() == "") sonuç = "sıfır"; return sonuç.Trim(); }

private void button1_Click(object sender, System.EventArgs e) { try { label1.Text = çevir(textBox1.Text); } catch { MessageBox.Show("Geçersiz sayı"); } }

private void Form1_Load(object sender, System.EventArgs e) { this.AcceptButton=button1; }}}

Ekran Çıktısı:

Örnek 2: Dinamik Dizi ÖrneğiKayıt’a tıklandığında; TextBox lara girilen değerleri alır, personel sayısını (girilen kayıt sayısı) , dizi boyutunu (textBox lara girilen bilgi sayısı) bulur.Listele butonuna tıklandığında forma girilen bilgileri 2. Formdaki ListBox’a ekler.

Kodlar:

using System;using System.Collections.Generic;using System.ComponentModel;using System.Data;using System.Drawing;using System.Linq;using System.Text;

30

nU

using System.Windows.Forms;using System.Collections;

namespace dinamikdizi{ public partial class Form1 : Form { public Form1() { InitializeComponent(); } struct personel { public string ad, meslek, babaadi, dogumyeri, soyad; public override string ToString() { return "ADI=" + ad + ", SOYADI= " + soyad + " , MESLEĞİ= " + meslek + ",BABA ADI=" + babaadi + ",DOĞUM YERİ=" + dogumyeri; } } ArrayList Pers = new ArrayList();

private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { personel p; p.ad = textBox1.Text; p.soyad = textBox2.Text; p.meslek = textBox3.Text; p.babaadi = textBox4.Text; p.dogumyeri = textBox5.Text; Pers.Add(p); label8.Text = Pers.Count.ToString(); label9.Text = Pers.Capacity.ToString();

}

private void button2_Click(object sender, EventArgs e) { int i; Form2 frm = new Form2(); for (i = 0; i <= Pers.Count - 1; i++) frm.listBox1.Items.Add(Pers[i].ToString()); frm.Show(); } }}

Ekran Çıktısı:

31

nU

Örnek 3: x1,x2,x3

0 ya da değerlerini

alabilen değişkenler

olmak

üzere

ax1+bx2+cx3=d denkleminin çözümünü sağlayan (x1,x2,x3) değerlerini sonuc1 label ına

yazan, çözümü yoksa denklemin çözümü yok diye sonuç1 label ına yazan program.

Bunun yanında d deki değerin asal olup olmadığını sonuc2 label ına yazan ve Temizle

butonuna bastığında textBox ların içini 0 yapıp label lerin içini temizleyen program.

Kodlar:

Formun Kodları

using System;using System.Collections.Generic;

32

nU

using System.ComponentModel;using System.Data;using System.Drawing;using System.Linq;using System.Text;using System.Windows.Forms;

namespace deniz_tanır_04078541{ public partial class Form1 : Form { public Form1() { InitializeComponent(); } private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { int a1,a2,a3,a4; int[] sonuc = new int[3]; a1 = Convert.ToInt16(textBox1.Text); a2= Convert.ToInt16(textBox2.Text); a3 = Convert.ToInt16(textBox3.Text); a4 = Convert.ToInt16(textBox4.Text); sinav yeni = new sinav(a1, a2, a3, a4); sonuc = yeni.hesapla(); label5.Text = sonuc[0].ToString() + "," + sonuc[1].ToString()+","+sonuc[2].ToString();

if (sonuc[0] == 100) label5.Text = "çözüm yok"; } private void button2_Click(object sender, EventArgs e) { int a1, a2, a3, a4; int[] sonuc = new int[3]; a1 = Convert.ToInt16(textBox1.Text); a2 = Convert.ToInt16(textBox2.Text); a3 = Convert.ToInt16(textBox3.Text); a4 = Convert.ToInt16(textBox4.Text); sinav yeni = new sinav(a1, a2, a3, a4); label6.Text= yeni.asalmi(); } private void button3_Click(object sender, EventArgs e) { textBox1.Text = "0"; textBox2.Text = "0"; textBox3.Text = "0"; textBox4.Text = "0"; label5.Text = ""; label6.Text = ""; }

}}

Class Kodları

33

nU

using System;using System.Collections.Generic;using System.Linq;using System.Text;using System.Windows.Forms;

namespace egesinav{ class sinav { int a, b, c, d; int x1, x2, x3; public sinav(int a3, int b3, int c3, int d3) { a = a3; b = b3; c = c3; d = d3; } public int[] hesapla() { int[] k=new int[3]; k[0] = 100; x1 = 0; x2 = 0; x3 = 0; if (x1 * a + x2 * b + x3 * c == d) { k[0] = x1; k[1] = x2; k[2] = x3; return k; } x1 = 0; x2 = 0; x3 = 1; if (x1 * a + x2 * b + x3 * c == d) { k[0] = x1; k[1] = x2; k[2] = x3; return k; } x1 = 0; x2 = 1; x3 = 0; if (x1 * a + x2 * b + x3 * c == d) { k[0] = x1; k[1] = x2; k[2] = x3; return k; } x1 = 0; x2 = 1; x3 = 1; if (x1 * a + x2 * b + x3 * c == d) { k[0] = x1; k[1] = x2; k[2] = x3; return k; } x1 = 1; x2 = 0; x3 = 0;

34

nU

if (x1 * a + x2 * b + x3 * c == d) { k[0] = x1; k[1] = x2; k[2] = x3; return k; } x1 = 1; x2 = 0; x3 = 1; if (x1 * a + x2 * b + x3 * c == d) { k[0] = x1; k[1] = x2; k[2] = x3; return k; } x1 = 1; x2 = 1; x3 = 0; if (x1 * a + x2 * b + x3 * c == d) { k[0] = x1; k[1] = x2; k[2] = x3; return k; } x1 = 1; x2 = 1; x3 = 1; if (x1 * a + x2 * b + x3 * c == d) { k[0] = x1; k[1] = x2; k[2] = x3; return k; } return k; } public string asalmi() { string k2; for (int i = 2; i < d; i++) if (d % i == 0) return "d sayısı asaldır"; return "d sayısı asal değildir"; }

}}

Ekran Çıktısı:

35

nU

Örnek 4: Ters Çevir butonuna basıldığında textBox’daki girilen değeri ListBox’a ters

çevirerek atar.

Ekle butonuna basıldığında textBox’a girilen değeri aynen ListBox’a yazar.

Maç Sonucu butonuna basıldığında textBox’a girilen değere göre kazanan kazanamayanı

belirleyip MessagaBox’ta uyarı verir.

36

nU

Kodlar

using System;using System.Collections.Generic;using System.ComponentModel;using System.Data;using System.Drawing;using System.Linq;using System.Text;using System.Windows.Forms;

namespace WindowsFormsApplication6{ public partial class Form1 : Form { string[] isimler = new string[100]; int [] sans=new int [3]; int sayac,sayac2; public Form1() { InitializeComponent(); } private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { int i; try { label2.Text = ""; for (i = textBox1.Text.Length - 1; i >= 0; i--) { label2.Text += textBox1.Text.Substring(i, 1); } listBox1.Items.Add(textBox1.Text.PadRight(15) + label2.Text); } catch { ; } } private void Form1_Load(object sender, EventArgs e) { listBox1.Font = new Font("courier new", 10, FontStyle.Regular); listBox2.Font = new Font("courier new", 10, FontStyle.Regular); listBox3.Font = new Font("courier new", 10, FontStyle.Regular); listBox1.Items.Add("Kelime".PadRight(15) + "Tersi"); listBox2.Items.Add("Adı Soyadı".PadRight(15) + "Telefon No"); listBox3.Items.Add("Adı Soyadı"); }

private void button2_Click(object sender, EventArgs e) { try { isimler[sayac] = textBox2.Text;

37

nU

sayac++; listBox2.Items.Add(textBox2.Text.PadRight(15) + textBox3.Text); } catch { ; } } private void button3_Click(object sender, EventArgs e) { int rsayi; Random r = new Random(); try { if (int.Parse(textBox4.Text) > int.Parse (textBox5.Text)) { while (sayac2 < 3) { rsayi = r.Next(sayac); if (Array.IndexOf(sans, rsayi) == -1) { sans[sayac2] = rsayi; sayac2++; } }

for (int k = 0; k < sayac2; k++) { listBox3.Items.Add(isimler[sans[k]].PadRight(15)); } sayac2 = 0; } else { MessageBox.Show("Takımınız kaybettiğinden dolayı kontür kazanan olmamıştır"); } } catch { ; } } }}

38

nU

Ekran Çıktısı

Örnek 5: 6 tane sayı üretir ve bunları sıralar.

Kodlar

39

nU

using System;using System.Collections.Generic;using System.ComponentModel;using System.Data;using System.Drawing;using System.Text;using System.Windows.Forms;

namespace WindowsApplication10{ public partial class Form1 : Form { public Form1() { InitializeComponent(); } string sayilar; private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { int sayi, i; Random rastgele = new Random(); for (i = 0; i < 6; i++) { sayi = rastgele.Next(1, 50); sayilar += sayi.ToString() + " "; label1.Text = sayilar; } }

private void button2_Click(object sender, EventArgs e) { string[] sirala = new string[6]; int i; sirala = sayilar.Split(' '); Array.Sort(sirala); label2.Text = " "; for (i = 0; i < 6; i++) { label2.Text += sirala[i].ToString() + " "; }}}}

Ekran Çıktısı

Örnek 6: 0’dan 100 e kadar rastgele sayılara oluşturulmaktadır. Daha sonra bu sayıların en büyüğü, en küçüğü ve ortalaması bulunmaktadır.

Kodlar

40

nU


namespace dizidenemeleri{ public partial class Form3 : Form { public Form3() { InitializeComponent(); }

private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { int max, min, ortalama, toplam; Random rastgelesayi = new Random(); int[] dizi = new int[100]; for (int i = 0; i < 100; i++) { dizi[i] = rastgelesayi.Next(500); } max = dizi[0]; min = dizi[0]; toplam = 0; ortalama = 0; for (int i = 0; i < 100; i++) { if (max < dizi[i]) { max = dizi[i]; } if (min > dizi[i]) { min = dizi[i]; } toplam += dizi[i]; } label4.Text = max.ToString(); label5.Text = min.ToString(); ortalama = toplam / 100; label6.Text = ortalama.ToString(); int yedek; for (int i = 0; i < 100; i++) { for (int j = 0; j < 100; j++) { if (dizi[i] > dizi[j]) { yedek = dizi[j];

41

nU

dizi[j] = dizi[i]; dizi[i] = yedek; } } } listBox1.Items.Clear(); for (int i = 0; i < 100; i++) { listBox1.Items.Add(dizi[i]); } } }}

Ekran Çıktısı

Örnek 7: Sayısal Loto Programı; 1 ve 49 arası 6 tane sayı üretilir. Üretilen bu sayıların

aynı olup olmadığına bakılır. Sayılar birbirinden farklı olduğunda üretilen sayıları sayac

42

nU

numarasına göre elemanlara atılır. Dizi elemanları küçükten büyüğe sıralanır. Label a

aktarılır.

Kodlar

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){//sayısal lotoda 6 sayı üretildiği için 6 elemanlı dizi oluşturuldu. Random r = new Random(); int rastgele; int sayac=0; int[] sayilar = new int[6]; while (sayac < 6) { rastgele = r.Next(1, 50); //1 ile 49 arasında rastgele sayı üretilir

if (Array.IndexOf(sayilar, rastgele) == -1) //dizinin içinde aynı sayı yoksa { sayilar[sayac] = rastgele; //üretilen rastgele sayiyi dizinin sayac kaç ise o elemanına ata sayac++; }

} Array.Sort(sayilar);//diziyi küçükten büyüğe sıralar label1.Text = sayilar[0].ToString(); //label1 e sayilar dizisinin 1.elemanını yaz label2.Text = sayilar[1].ToString(); label3.Text = sayilar[2].ToString(); label4.Text = sayilar[3].ToString(); label5.Text = sayilar[4].ToString(); label6.Text = sayilar[5].ToString(); }

Ekran Çıktısı

Örnek 8: TextBox’a değer girilir. 2. textBox’ a değiştirmek istediğiniz harfi,3. textBox’a

yeni değer girilir. “Değiştir” butonuna tıklandığında label da kelimenin değiştirilmiş hali

yazılır.

Kodlar

43

nU

public string degistir(string cumle,char a,char b){ for (int i = 0; i < cumle.Length; i++) { if (cumle[i] == a) label4.Text += b.ToString(); else label4.Text += cumle[i].ToString(); } return cumle; }private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ string cumle1 = textBox1.Text; char a = Convert.ToChar(textBox2.Text); char b = Convert.ToChar(textBox3.Text); degistir(cumle1, a, b);

}

Ekran Çıktısı

Örnek 9: Su Doku Oyunu

Form Ekranının Kodları:

using System;using System.Collections.Generic;using System.ComponentModel;

44

nU

using System.Data;using System.Drawing;using System.Text;using System.Windows.Forms;

namespace Sudoku{ public partial class sudoku_frm : Form { int[,] sudoku = new int[9, 9]; Sudoku_Kontrol kontrolet = new Sudoku_Kontrol(); Sudoku_Coz coz = new Sudoku_Coz();

public sudoku_frm() { InitializeComponent(); }

private void Sayi_Giris(object sender, EventArgs e) { if (((TextBox)(sender)).Text == "1" || ((TextBox)(sender)).Text == "2" || ((TextBox)(sender)).Text == "3" || ((TextBox)(sender)).Text == "4" || ((TextBox)(sender)).Text == "5" || ((TextBox)(sender)).Text == "6" || ((TextBox)(sender)).Text == "7" || ((TextBox)(sender)).Text == "8" || ((TextBox)(sender)).Text == "9") { if (kontrolet.Ekleme_Izın(sudoku, Convert.ToInt32(((TextBox)(sender)).Name.Substring(0, 1)), Convert.ToInt32(((TextBox)(sender)).Name.Substring(1, 1)), Convert.ToInt32(((TextBox)(sender)).Text))) { sudoku[Convert.ToInt32(((TextBox)(sender)).Name.Substring(0, 1)),Convert.ToInt32(((TextBox)(sender)).Name.Substring(1, 1))]=Convert.ToInt32(((TextBox)(sender)).Text); } else { sudoku[Convert.ToInt32(((TextBox)(sender)).Name.Substring(0, 1)), Convert.ToInt32(((TextBox)(sender)).Name.Substring(1, 1))] = 0; ((TextBox)(sender)).Text = null; } } else { sudoku[Convert.ToInt32(((TextBox)(sender)).Name.Substring(0, 1)), Convert.ToInt32(((TextBox)(sender)).Name.Substring(1, 1))] = 0; ((TextBox)(sender)).Text = null; }

}

private void sudoku_frm_Load(object sender, EventArgs e) {

for (int i = 0; i < 9; i++) { for (int j = 0; j < 9; j++) {

45

nU

string isim = j.ToString() + i.ToString(); TextBox hucre = new TextBox(); hucre.Font = new System.Drawing.Font("Microsoft Sans Serif", 15F, System.Drawing.FontStyle.Regular, System.Drawing.GraphicsUnit.Point, ((byte)(162))); hucre.Location = new System.Drawing.Point(i*35+20, j*35+20); hucre.MaxLength = 1; hucre.Multiline = true; hucre.Name = isim; hucre.Size = new System.Drawing.Size(30, 30); hucre.TabIndex = 0; hucre.TextAlign = System.Windows.Forms.HorizontalAlignment.Center; hucre.BackColor = Color.GhostWhite; hucre.AllowDrop = true; hucre.TextChanged+=new EventHandler(Sayi_Giris); hucre.DragDrop+=new DragEventHandler(hucre_DragDrop); hucre.DragOver+=new DragEventHandler(hucre_DragOver); hucre.Click += new EventHandler(hucre_Click); Controls.Add(hucre); } } }

private void hucre_Click(object sender, EventArgs e) { for (int i = 0; i < 9; i++)

{ sayilarMenu.Items[i].Enabled=false;

} for (int i = 1; i < 10; i++) { if (kontrolet.Ekleme_Izın(sudoku, Convert.ToInt32(((TextBox)(sender)).Name.Substring(0, 1)), Convert.ToInt32(((TextBox)(sender)).Name.Substring(1, 1)), i)) { sayilarMenu.Items[i-1].Enabled=true; } }

sayilarMenu.Show(((TextBox)(sender)).Location.X + this.Location.X+40, ((TextBox)(sender)).Location.Y + this.Location.Y+28); }

private void sudoku_frm_Paint(object sender, PaintEventArgs e) { Pen kalem = new Pen(Brushes.Black, 3); e.Graphics.DrawLine(Pens.Chocolate, 18, 17, 332, 17); e.Graphics.DrawLine(kalem, 18, 122, 332, 122); e.Graphics.DrawLine(kalem, 18, 227, 332, 227); e.Graphics.DrawLine(Pens.Chocolate, 18, 332, 332, 332);

e.Graphics.DrawLine(Pens.Chocolate, 17, 18, 17, 332); e.Graphics.DrawLine(kalem, 122, 18, 122, 332); e.Graphics.DrawLine(kalem, 227, 18, 227, 332); e.Graphics.DrawLine(Pens.Chocolate, 332, 18, 332, 332);

e.Graphics.DrawLine(Pens.Black, 18, 52, 332, 52);

46

nU

e.Graphics.DrawLine(Pens.Black, 18, 87, 332, 87); e.Graphics.DrawLine(Pens.Black, 18, 157, 332, 157); e.Graphics.DrawLine(Pens.Black, 18, 192, 332, 192); e.Graphics.DrawLine(Pens.Black, 18, 262, 332, 262); e.Graphics.DrawLine(Pens.Black, 18, 297, 332, 297);

e.Graphics.DrawLine(Pens.Black, 52, 18, 52, 332); e.Graphics.DrawLine(Pens.Black, 87, 18, 87, 332); e.Graphics.DrawLine(Pens.Black, 157, 18, 157, 332); e.Graphics.DrawLine(Pens.Black, 192, 18, 192, 332); e.Graphics.DrawLine(Pens.Black, 262, 18, 262, 332); e.Graphics.DrawLine(Pens.Black, 297, 18, 297, 332);

}

private void yeni_btn_Click(object sender, EventArgs e) { Random rdn = new Random();

int oyun = rdn.Next(1, 6);

switch (mod_sec.Text) { case "Oyun Yarat": TextBox hucre = new TextBox();

for (int i = 0; i <= Controls.Count - 1; i++) { if (Controls[i].GetType().Name == "TextBox") { hucre = (TextBox)this.Controls[i]; hucre.Text = null; hucre.ReadOnly = false; hucre.BackColor = Color.GhostWhite; } }

for (int i = 0; i < 9; i++) { for (int j = 0; j < 9; j++) { sudoku[i, j] = 0; } } break; case "Kolay": yukle("oyunlar/k" + oyun + ".sdk"); break; case "Normal": yukle("oyunlar/n" + oyun + ".sdk"); break; case "Zor": yukle("oyunlar/z" + oyun + ".sdk"); break; } }

private void kaydet_btn_Click(object sender, EventArgs e) { if (kaydet()) { MessageBox.Show("Başarı ile kaydedildi.", "Mesaj");

47

nU

} else { MessageBox.Show("Kayıt edilemedi.", "Mesaj"); } }

private void yukle_btn_Click(object sender, EventArgs e) { if (yukle()) { MessageBox.Show("Başarı ile yüklendi.","Mesaj"); } else { MessageBox.Show("Yüklenemedi", "Mesaj"); } }

bool kaydet() { SaveFileDialog kaydet = new SaveFileDialog(); kaydet.Title = "Sudoku Kaydet"; kaydet.Filter = "Sudoku Dosyası (*.sdk) |*.sdk"; if (kaydet.ShowDialog() != DialogResult.OK) { return false; }

string veri = null; for (int i = 0; i < 8; i++) { for (int j = 0; j < 8; j++) { veri += sudoku[i, j] + ","; } veri += sudoku[i, 8] + "\r\n"; } for (int i = 0; i < 8; i++) { veri += sudoku[8, i] + ","; } veri += sudoku[8, 8]; System.IO.File.WriteAllText(kaydet.FileName, veri);

TextBox hucre = new TextBox();

for (int i = 0; i <= Controls.Count - 1; i++) { if (Controls[i].GetType().Name == "TextBox") { hucre = (TextBox)this.Controls[i]; hucre.Text = null; hucre.ReadOnly = false; hucre.BackColor = Color.GhostWhite; } } return true; }

bool yukle()

48

nU

{ int[,] gecici = new int[9, 9]; OpenFileDialog yukle = new OpenFileDialog(); yukle.Title = "Sudoku Yükle"; yukle.Filter = "Sudoku Dosyası (*.sdk) |*.sdk"; if (yukle.ShowDialog() != DialogResult.OK) { return false; }



for (int i = 0; i < 9; i++) { for (int j = 0; j < 9; j++) { sudoku[i, j] = 0; } } string veri = System.IO.File.ReadAllText(yukle.FileName); string[] satirlar = veri.Split("\r".ToCharArray()); for (int i = 0; i < 9; i++) { string LFsilme = satirlar[i]; if (i != 0) { LFsilme = satirlar[i].Substring(1, satirlar[i].Length - 1); } string[] hucreler = LFsilme.Split(Convert.ToChar(",")); for (int j = 0; j < 9; j++) { gecici[i, j] = Convert.ToInt32(hucreler[j]); } }

int h = 0; int k = 0; for (int i = 0; i <= Controls.Count - 1; i++) { if (Controls[i].GetType().Name == "TextBox") { hucre = (TextBox)this.Controls[i]; while (h < 9) { while (k < 9) { hucre.Text = gecici[k, h].ToString(); if (gecici[k,h]!=0)

49

nU

{ hucre.ReadOnly = true; hucre.BackColor = Color.Goldenrod; } k++; break; } if (k == 9) { h++; k = 0; } break; } } }

for (int i = 0; i < 9; i++) { for (int j = 0; j < 9; j++) { sudoku[i, j] = gecici[i, j]; } } return true; }

void yukle(string dosya) { int[,] gecici = new int[9, 9]; TextBox hucre = new TextBox();


for (int i = 0; i < 9; i++) { for (int j = 0; j < 9; j++) { sudoku[i, j] = 0; } }

string veri = System.IO.File.ReadAllText(dosya); string[] satirlar = veri.Split("\r".ToCharArray()); for (int i = 0; i < 9; i++) { string LFsilme = satirlar[i]; if (i != 0) { LFsilme = satirlar[i].Substring(1, satirlar[i].Length - 1); }

50

nU

string[] hucreler = LFsilme.Split(Convert.ToChar(",")); for (int j = 0; j < 9; j++) { gecici[i, j] = Convert.ToInt32(hucreler[j]); } }

int h = 0; int k = 0; for (int i = 0; i <= Controls.Count - 1; i++) { if (Controls[i].GetType().Name == "TextBox") { hucre = (TextBox)this.Controls[i]; while (h < 9) { while (k < 9) { hucre.Text = gecici[k, h].ToString(); if (gecici[k, h] != 0) { hucre.ReadOnly = true; hucre.BackColor = Color.Goldenrod; } k++; break; } if (k == 9) { h++; k = 0; } break; } } }

for (int i = 0; i < 9; i++) { for (int j = 0; j < 9; j++) { sudoku[i, j] = gecici[i, j]; } } }

private void coz_btn_Click(object sender, EventArgs e) { if (coz.Coz(sudoku, 0, 0)) { MessageBox.Show("Sudoku Çözüldü.","Mesaj");


int[,] gecici = new int[9, 9];

for (int i = 0; i < 9; i++) { for (int j = 0; j < 9; j++) {

51

nU

gecici[i, j] = sudoku[i, j]; } } for (int i = 0; i <= Controls.Count - 1; i++) { if (Controls[i].GetType().Name == "TextBox") { hucre = (TextBox)this.Controls[i]; hucre.Text = null; hucre.ReadOnly = true; } }

for (int i = 0; i < 9; i++) { for (int j = 0; j < 9; j++) { sudoku[i, j] = 0; } }

int h = 0; int k = 0;

for (int i = 0; i <= Controls.Count - 1; i++) { if (Controls[i].GetType().Name == "TextBox") { hucre = (TextBox)this.Controls[i]; while (h < 9) { while (k < 9) { hucre.Text = gecici[k, h].ToString(); k++; break; } if (k == 9) { h++; k = 0; } break; }

} } } else { MessageBox.Show("Sudoku Çözülemedi.","Mesaj"); } }

private void sayi_MouseDown(object sender, MouseEventArgs e) { if (e.Button == MouseButtons.Left) {

52

nU

((Label)(sender)).DoDragDrop(((Label)(sender)).Image, DragDropEffects.All); } }

private void hucre_DragOver(object sender, System.Windows.Forms.DragEventArgs e) { if (e.KeyState == 1) { e.Effect = DragDropEffects.Copy; } }

private void hucre_DragDrop(object sender, System.Windows.Forms.DragEventArgs e) { if (e.Data.GetData(DataFormats.Bitmap) == sayi1.Image & ((TextBox)(sender)).ReadOnly == false) { ((TextBox)(sender)).Text = "1"; } else if (e.Data.GetData(DataFormats.Bitmap) == sayi2.Image & ((TextBox)(sender)).ReadOnly == false) { ((TextBox)(sender)).Text = "2"; } else if (e.Data.GetData(DataFormats.Bitmap) == sayi3.Image & ((TextBox)(sender)).ReadOnly == false) { ((TextBox)(sender)).Text = "3"; } else if (e.Data.GetData(DataFormats.Bitmap) == sayi4.Image & ((TextBox)(sender)).ReadOnly == false) { ((TextBox)(sender)).Text = "4"; } else if (e.Data.GetData(DataFormats.Bitmap) == sayi5.Image & ((TextBox)(sender)).ReadOnly == false) { ((TextBox)(sender)).Text = "5"; } else if (e.Data.GetData(DataFormats.Bitmap) == sayi6.Image & ((TextBox)(sender)).ReadOnly == false) { ((TextBox)(sender)).Text = "6"; } else if (e.Data.GetData(DataFormats.Bitmap) == sayi7.Image & ((TextBox)(sender)).ReadOnly == false) { ((TextBox)(sender)).Text = "7"; } else if (e.Data.GetData(DataFormats.Bitmap) == sayi8.Image & ((TextBox)(sender)).ReadOnly == false) { ((TextBox)(sender)).Text = "8"; } else if (e.Data.GetData(DataFormats.Bitmap) == sayi9.Image & ((TextBox)(sender)).ReadOnly == false) { ((TextBox)(sender)).Text = "9"; }

53

nU

}

private void MenuSayi1_Click(object sender, EventArgs e) { SendKeys.Send("1"); }









}}

Class Ekranının Kodları

1. Sudoku_Kontrol Kodları

using System;using System.Collections.Generic;

54

nU

using System.Text;

namespace Sudoku{ class Sudoku_Kontrol { private bool Satir_Kontrol(int[,] sudoku, int satir, int kontrol){ for (int j = 0; j < 9; j++) { if (sudoku[satir, j] == kontrol) { return false; } } return true;}

private bool Sutun_Kontrol(int[,] sudoku, int sutun, int kontrol){ for (int i = 0; i < 9; i++) { if (sudoku[i, sutun] == kontrol) { return false; } } return true;}

private bool Bolge_Kontrol(int[,] sudoku, int satir, int sutun, int kontrol){

for (int i = satir - (satir % 3); i < (satir - (satir % 3)) + 3; i++) { for (int j = sutun - (sutun % 3); j < (sutun - (sutun % 3)) + 3; j++) { if (sudoku[i, j] == kontrol) { return false; } } } return true; }

public bool Ekleme_Izın(int[,] sudoku, int satir, int sutun, int kontrol){ if (Sutun_Kontrol(sudoku, sutun, kontrol) && Satir_Kontrol (sudoku, satir, kontrol) && Bolge_Kontrol(sudoku, satir, sutun, kontrol))

55

nU

{ return true; } return false;} }}

2. Sudoku_Coz Kodları

Ekran Çıktısı

Oyunun Kuralları

1. Sudoku 9*9 kareden oluşan bir tablodan oluşur.

2. Sudoku tablosu 3*3’lük 9 kareye bölünür

3. Sudoku oyununda sütun ve satırlarda her rakam sadece 1 defa kullanılabilir.

4. Sudoku oyununda ayrıca 3*3’lük kutucuklarda da 1’den 9’a kadar olan rakamlardan

sadece biri bulunabilir.

5. Sudoku oyununda amaç boş karelere en kısa sürede doğru rakamları koyarak tüm

tabloyu doldurmaktır.

Form Ekranının Anlatılması

İlk olarak ComboBox’tan oyunun zorluk dereceleri seçilir.

1. Seçenek: Oyun Yarat

ComboBox’tan “Oyun Yarat” ı seçip, “Yeni Oyun” butonuna tıkladığımızda

karşımıza 9*9 luk karelerden oluşan bildiğimiz sudoku form ekranı boş olarak gelir.

Boş olarak gelmesinin sebebi oyunu bizim yaratacak olmamızdandır.

56

nU

Bu boş kutucuklara tıkladığımızda 1-9 arası sayılar çıkar istediğimiz yerlere

yerleştirebiliriz.

Sayıları yerleştirirken kural gereği satır ve sütunlarda bunun yanında 3*3 lük

karelerde aynı rakam tekrarı yapılmayacaktır. Kod da bunun kontrolü sağlanmıştır

57

nU

Sudoku_Kontrol.cs class dosyasıyla kontrol yapılmıştır.

2. Seçenek: Kolay

ComboBox’tan “Kolay” ı seçip, “Yeni Oyun” butonuna tıkladığımızda karşımıza 9*9 luk karelerden oluşan bildiğimiz sudoku form ekranı doldurulmuş olarak kolay seviyede gelir.

3. Seçenek: Normal

ComboBox’tan “Normal” ı seçip, “Yeni Oyun” butonuna tıkladığımızda karşımıza 9*9 luk karelerden oluşan bildiğimiz sudoku form ekranı doldurulmuş olarak normal seviyede gelir.

4. Seçenek: Zor

ComboBox’tan “Zor” u seçip, “Yeni Oyun” butonuna tıkladığımızda karşımıza 9*9 luk karelerden oluşan bildiğimiz sudoku form ekranı doldurulmuş olarak zor seviyede gelir.

58

nU

Çöz Butonu

“Çöz” butonuna tıklandığında; Sudoku Çözüldü uyarısı gelir.

“Tamam”, butonuna tıkladığımızda; sudoku çözülür.

Sudokunun çözülmesi Sudoku_Coz .cs class dosyasıyla sağlanmıştır.

Yükle Butonu

Yükle butonuna tıkladığımızda herhangi bir yerdeki uzantısı .sdk olan dosyaları yükleyebiliriz.

59

nU

Nedeni sebebi filter özelliğinde sadece “ *.sdk|*.sdk “ uzantısının olmasıdır.

Dosya yükleyemediğimizde; aşağıdaki uyarıyı verir.

Kaydet Butonu

Kaydet butonuna tıkladığımızda dosyayı istediğimiz yere kaydeder. Kaydedilemezse;

aşağıdaki uyarıyı verir.

break; case "Kolay":

yukle("oyunlar/k" + oyun + ".sdk"); break; case "Normal": yukle("oyunlar/n" + oyun + ".sdk"); break; case "Zor": yukle("oyunlar/z" + oyun + ".sdk"); break;

Kodda yer alan oyunlar/k, oyunlar/n, oyunlar/z programın exe dosyasının bulunduğu

yerdeki oyunlar klasöründen alınmıştır. Bu dosyaların uzantısı “.sdk ” (uzantı “ .txt ” de

olabilirdi)diye kaydedilmiştir. Bu dosyaların içinde 9*9 şeklinde oyunun zorluk derecesine

göre matrisler bulunmaktadır.

60

nU

Örnek 10: TextBox’a girilen değeri “Sırala” butonuna bastığımızda a-z sırasına göre

ListBox’a listeler. Bunun yanında birden fazla değer varsa onları da sıraya sokar.

Kodlar



private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { string st=""; st = textBox1.Text.ToString(); char[] harfler = new char[st.Length];

for (int i = 0; i<st.Length ; i++) { harfler[i] = st[i]; } Array.Sort(harfler ); foreach (char item in harfler) { listBox1.Items.Add(item); } } } }

61

nU

Ekran Çıktısı

Örnek 11: Textbox’a girilen sayıya kadar olan sayıları ListBox’a dik üçgen olarak ekler.

Kodlar



private void button1_Click(object sender, EventArgs e)

62

nU

{ int i = 0; int j = 0; string gec = null; gec = ""; listBox1.Items.Clear(); for(i=1;i<Convert.ToInt16(textBox1.Text);i++) { for(j=1;j<=i;j++) { gec=gec+""+j; } listBox1.Items.Add(gec); gec=""; }

gec=""; listBox2.Items.Clear(); for(i=1;i<Convert.ToInt16(textBox1.Text);i++) { for(j=1;j<=i;j++) { gec=gec+""+j; } listBox2.Items.Add(gec); gec=""; } } }}

Ekran Çıktısı

63

nU

Örnek 12: Klavyeden girilen n elemanlı bir a dizisinin elemanlarının karelerini alarak b

dizisini; kareköklerini alarak c dizisini oluşturup bu yeni 2 dizinin skaler çarpımını bulan

programdır.

Kodlar


namespace DiziDenemeleri2{ public partial class Form1 : Form { public Form1() { InitializeComponent(); }

private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { int sayi1, a, b; sayi1 = int.Parse(textBox1.Text); int[] dizi1 = new int[sayi1]; double []dizi2= new double[sayi1]; double[] dizi3 = new double[sayi1]; double[] dizi4 = new double[sayi1];

Random rasgele = new Random(); for (a = 0; a < sayi1; a++) { dizi1[a] = rasgele.Next(1, 100); } for (a = 0; a < sayi1; a++) listBox1.Items.Add(dizi1[a]);

for (b = 0; b < sayi1; b++) { dizi2[b] = dizi1[b] * dizi1[b];

64

nU

listBox2.Items.Add(dizi2[b]);

dizi3[b] = Math.Sqrt(dizi1[b]); listBox3.Items.Add(dizi3[b]);

dizi4[b] = dizi2[b] * dizi2[b]; listBox4.Items.Add(dizi4[b]);

} }}}

Ekran Çıktısı

65

nU

Örnek 12: Klavyeden küçük harflerle girilen bir cümledeki sesli harflerin sayısını ve

cümledeki yerlerini bulan program.

Kodlar



private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { string[] sesli = { "a", "e", "ı", "i", "o", "ö", "u", "ü" }; string cumle; cumle = textBox1.Text.ToLower(); int sayac = 0, zemin = 0; for (int a = 0; a < sesli.Length; a++) { for (int b = 0; b < sesli.Length; b++) { if (sesli[a] == cumle.Substring(b, 1)) { sayac++; zemin = b + 1; //sesli harfin bulndğu yeri belirtiyoruz. listBox1.Items.Add(cumle[b] + "--cumlenin" + zemin + ".harfi");

66

nU

} } } label2.Text = sayac.ToString() + " " + "sesli harf bulunmaktadır."; } }}

Ekran Çıktısı

67

nU

Örnek 13: Dinamik dizi örneği 2. Bu örnekte kullanıcıdan kaç boyutlu dizi oluşturmak

istediği sorulmaktadır. Ardından kullanıcıdan bu dizinin elemanlarını girmelerini

istemektedir. Elemanları ListBox’a eklemektedir.

Kodlar


namespace DiziDenemeleri2{ public partial class Form3 : Form { public Form3() { InitializeComponent(); } string[] dizi = null; private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { int dBoyut; if (!Int32.TryParse(textBox1.Text, out dBoyut)) { MessageBox.Show("Girilen Değer Sayısal Olmalı."); return; } dizi = new string[dBoyut]; MessageBox.Show(String.Format("{0} elemanlı bir dizi oluşturuldu.", dBoyut)); } int sIndex = 0;

private void button2_Click(object sender, EventArgs e) { if (dizi == null || sIndex == dizi.Length) {

68

nU

MessageBox.Show("Dizi Boyutu Aşıldı veya dizi oluşturulmadı."); return; } dizi[sIndex++] = textBox2.Text; //dizinin tum elemanlarını listboxa sıfırdan atalım. listBox1.Items.Clear(); foreach (string eleman in dizi) { string nEleman = eleman; if (eleman == null) nEleman = "Değer Atanmamış"; listBox1.Items.Add(nEleman); } } }}

Ekran Çıktısı

Dizi boyutunu girip, “Dizi Oluştur” butonuna tıklıyoruz. Böylece “5 elemanlı bir dizi

oluşturuldu” iletisi geliyor.

“Tamam” butonuna tıkladıktan sonra;

Değer kısmına gelip, 5 boyutlu

oluşturduğumuz dizinin elemanlarını giriyoruz.

Elemanları girdikten sonra “Diziye Değer At”

butonuna tıklıyoruz. Böylece girdiğimiz

elemanlar ListBox’a ekleniyor.

69

nU

Örnek 14: TextBox’a girilen sayıları 200, 100, 50, 20, 10, 5, 1’lik banknotlara bölüp

listBox’da gösteren uygulama

Kodlar



private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { int[] banknot = {200, 100, 50, 20, 10, 5, 1 }; int para, adet, i; listBox1.Items.Clear(); para = int.Parse(textBox1.Text); for (i = 0; i <= 6; i++) { adet = para / banknot[i]; listBox1.Items.Add(adet.ToString() + "adet" + Convert.ToString(banknot[i] + "YTL")); para %= banknot[i]; } } }

70

nU

}Ekran Çıktısı

Örnek 15: TextBox 1 ve TextBox2

‘ye girilen elemanları Label’lara

ekliyip “Kesişim” butonuna basıldığında 2 kümenin ortak elemanlarını veren program.

Kodlar


namespace WindowsFormsApplication2{ public partial class Form12 : Form { int[] a = new int[5]; int[] b = new int[5]; int i = 0, j = 0;

public Form12() { InitializeComponent(); }

private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { a[i] = Convert.ToInt16(textBox1.Text); label1.Text = label1.Text + a[i].ToString()+" "; i++; textBox1.Text = ""; textBox1.Focus(); }

71

nU


b[j] = Convert.ToInt16(textBox2.Text); label2.Text = label2.Text + b[j].ToString()+ " "; j++; textBox2.Text = ""; textBox2.Focus(); }

private void button3_Click(object sender, EventArgs e) { for (int x = 0; x <= a.Length - 1; x++) for (int y = 0; y < b.Length; y++) if (a[x] == b[y]) { label3.Text = label3.Text + a[x].ToString() + " " ;

break; }}}} Ekran Çıktısı

72

nU

C#’ ta CLASS YAPISI

C#’ta Class Yapısı

Class’ı bir aile gibi düşünebilirsiniz. Ailenin bireylerin class değişkenleri olarak, aile

fertlerinin çalışma hayatlarında kazandıkları mal varlıklarını o class’ın fonksiyonu olarak

gerçekleştirdikleri sosyal faaliyetleri de o class’ın procedür’ü olarak algılamak doğru

olacaktır. Örnek olarak:

BÜYÜKBABANIN ADI SOYADI: TAHİR SARIKAYA

BABANIN ADI SOYADI: İSMAİL SARIKAYA

ÇOCUĞUN ADI SOYADI: HAKAN SARIKAYA

Yukarıdaki fertlerden oluşan class’ın isminin SARIKAYA class’ı olduğunu düşünelim. Başka

bir soyadına sahip olan sülalenin (class’ın) çocuğu tanıyabilmeleri için kullanacakları

mantık SARIKAYA’ dan TAHİR OĞLU, İSMAİL OĞLU HAKAN olacaktır. İşte c# bunu

SARIKAYA. TAHİR. İSMAİL. HAKAN olarak kullanır. (oğlu kelimesi (.) ile ifade edilmiştir.)

Programın içinde noktaya (.) basılınca açıklayıcı seçeneklerin gelmesi tamamen bu

yapının bir ürünüdür. C#’ın içerisinde o kadar çok class tanımlanmıştır ki birçok

uygulamada class tanımlamaya gerek kalmamaktadır. Kodlamada kullandığımız bütün

fonksiyonların bir class’ın üyesi olduğunu asla unutmayınız. Bir class’ın içerisinde

73

nU

değişken, fonksiyon, procedur veya başka bir class bulunabilir. Bu yapıların tanımlanma

şekilleri önem arz eder. Çünkü bu class’taki bir değişkeni veya bir procedur’ü başka bir

class kullanacak mı yoksa bu class’ımı kullanacak veya miras hakları olacak mı olmayacak

mı bunlar iyice etüt edilmeli ona göre tanımlanmalıdır.

Sınıflara örnek olarak random, pen, color, button, radioButton vb. örnek verebiliriz.Bu

sınıflar c#.net kütüphanesinde bulunan hazır sınıflardır.Bu sınıflar gibi bizde kendimize

özel sınıflar oluşturabiliriz.

: Metod.

: Özellik.

: Olay.

Projeye class eklemek için;

Project/ Add Class/ Class ve eklenir. Ekrana aşağıdaki kodlar gelir.

using System;using System.Collections.Generic;using System.Linq;using System.Text;

namespace ClassDenemeleri //Projenizin ismidir{ class Class1 //class'ınızın ismini değiştirebilrisiniz { }}

Örnek: İlk class örneğini yapacağız.

74

nU

Projemize yeniden bir class ekleyiniz. (Project/ Add Class/ Class yoluyla). Class’ın using

kısmına using System.Windows.Forms; ekleyiniz (MessagaBox.Show’un çalışması

için.)

Class Kodları

namespace ClassDenemeleri{ class ilk { public void MesajVer() { MessageBox.Show("İlk class uygulaması"); } public double usVer(double taban,double us) { return Math.Pow(taban, us); }

}}

Form Kodları

MesajVer() Fonksiyonu için;

ilk yeni = new ilk(); private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { yeni.MesajVer(); }

usVer()Fonksiyonu için;

ilk yeni = new ilk();private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ MessageBox.Show(yeni.usVer(2,5).ToString());

}

Ekran Çıktısı

75

nU

Küçük Bilgiler

Verilen bilgiler ilerleyen konularda ayrıntılı olarak işlenecektir.

1- Class tanımlama yöntemleri

Amacımız ogr. dan sonra ad ve soyadın görünüp onlarla işlem yapabilmekti.

2- Static Classlar

76

nU

Burada örneklem yazmadan no ve cinsiyet görünür.

3- Numaralandırıcı Tanımlama

Sizemode mantığı yalnızca 2 değer alabilir.

Burada örneklem yazmadan no ve cinsiyet görünür.

Amacımız cinsiyet belirlerken cinsiyete değer atayabilmekti.

4- Constracter Sınıftan nesne üretilince otomatik olarak çalışacak olan metottur.

Consracter’lar sınıfla aynı ismi alırlar ve otomatik çalışırlar.

5- Kullanıcının belli aralıklarda değer girmesini sağlamak

a. Get: Kullanıcı değerleri okuyabilir.

b. Set: Kullanıcı değerleri değiştirebilir.

Örnek:

public byte vize

77

nU

{ get { return vize_notu; } set { if(value>=0 && value<=100) vize_notu= value;

}}public byte final{

get { return final_notu; } set { if (value >= 0 && value <= 100) final_notu = value;

}}

6- This kullanımı

public ogrenci(){// metod, 2.const., vize vefinali otomaik olarak 50 girer.

this.vize_notu = 50; this.final_notu = 50;

}

7- İşlem Yaptıran Veri Türleri

public double ortalama() { return vize* 0.4 + final* 0.6; }

Örnek:

public class aile //class'ınızın ismini değiştirebilrisiniz{ public static string adi_soyadi; //Form1 classından çağırılabilir

78

nU

private static string adresi; //Form1 class'ında çağırılmaz public int yasi; bool medeni_hal; public static string meslegi; long maasi; public const int sabit = 1000;

public static long maashesapla(int katsayi, int kidem) { return sabit * katsayi * kidem; } public aile() { // // }}

Örnek için yandaki tasarımı oluşturunuz. Form1 çalıştırıldığında;

Kıdem=5 Katsayı=3 girildiğinde Maaşı=15000 olur.

Örnek: Hesapla butonunun click olayına aşağıdaki kodu ekleyin.

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ aile.adi_soyadi = textBox1.Text;

79

nU

aile.adresi = textBox2.Text; aile.yasi = Convert.ToInt32(textBox3.Text); aile.medeni_hal = checkBox1.Checked; aile.meslegi = comboBox1.Text; aile.maasi = aile.maashesapla(Convert.ToInt32(textBox5.Text), Convert.ToInt32(textBox6.Text)); textBox4.Text = aile.maasi.ToString();

}

Örneği inceleyecek olursanız; aile isminde bir class oluşturulmuştur. Daha sonra bu

class’a ait özellikler ve “maashesapla” adında bir fonksiyon tanımlandı. Bu özellikler

“public static” ile tanımlandığından Form1!in kod yordamından rahatlıkla çağırılabilir.

Butona tıklandığında textBox’larki tüm değerler aile class’ının gerekli değişken

değerlerine aktarılıp “maashesapla” fonksiyonu sayesinde “kidem” ve “katsayi”

parametreleri kullanılarak “aile.maasi” hesaplanmıştır. Sonra da bu değer gerekli

textBox4 sayesinde kullanıcıya gönderilmiştir.

Bu örnekte kod yordamlarının herhangi bir tanesinde “aile.” yazdıktan sonra public static

ile tanımladığımız tüm özelliklerin kolaylık olsun diye listelendiğidir, gerekli olanı

seçebilirsiz.

Class’ların içerisindeki değişkenler, fonksiyonlar, procedure’lerin hepsi public ile

tanımlanmazlar (Genellikle public veya private kullanılır.). Çünkü public’le tanımlananlara

tüm classlar ulaşabilir.

Şimdi projenize herhangi bir isimde class ekliyoruz.

public class nurdan { private int z = 5; private int hesapla(int kidem) { return kidem * z; } public nurdan() { // // // } }

Button1 ‘in click olayına aşağıdaki kodlar yazılır.

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ int sonuc; nurdan yeni = new nurdan();

80

nU

sonuc = yeni.hesapla(100); Form1.ActiveForm.Text = sonuc.ToString();}

Dikkat edecek olursanız hesapla function’ı class’ın içersinde public ile tanımlandığı için

formdan “hesapla” function’una ulaşılabilir. Yalnız ulaşma şekli ancak “nurdan” class’ına

yavru bir üye ile olabilir. Bu pojede yavru üye “yeni” olarak tanımlanmıştır. “yeni” yazıp

“.” ’ya basarsanız “hesapla” function’u ekranda gözükecektir.

İkinci önemli hususta “z” nin private tanımlanmasının bizim için şimdilik önem arz

etmemesidir, çünkü “z” ye direkt olarak erişim söz konusu değildir (hesapla function

kullanılarak dolaylı ulaşım sağlanmıştır).

Bu örnekte “nurdan” yazıp “.” Ya basarsanız, hesapla function’una ulaşamazsınız. Eğer

ulaşmak isterseniz hesapla procedur’ünü static olarak tanımlamalısınız. Kodu aşağıdaki

gibi değiştirin.

Class Kodları

public class nurdan{ private static int z = 5; public static int hesapla(int kidem) { return kidem * z; } public nurdan() { // // // }

}

Form1 Kodları

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ int sonuc; sonuc = nurdan.hesapla(100); Form1.ActiveForm.Text = sonuc.ToString();//500 yazar.

}

Burada artık “hesapla” procedur’üne yavru üyeyle ulaşmak mümkün değildir. Yani;

81

nU

nurdan yeni = new nurdan();

yeni // hesapla proceduru gözükmez.çnkü o nurdan class'ının static

üyesi olup sadece nurdan class'ı tarafından kullanılır.

Protected Obje Tanımlamak

Bazen bir class’ın içersindeki objelerin free olarak her class tarafından çağırılmasını

istemeyebilir, sadece sizin izin verdiğiniz class’lar tarafından kullanılmasını

sağlayabilirsiniz. Bu tip durumda objeyi (değişkeni, procedürü, function’u) protected ile

tanımlamanız ve o objeyi çağıracak olan class’a da referans vermeniz gerekir. İşte örnek

projenize herhangi bir isimli class’ı ekledikten sonra aşağıdaki kodu ekleyiniz.

Class Kodları

public class nurdan1{ protected string ad = "Nurdan Sarıkaya"; //sadece belirtilen class'lar kullanabilsin.

}public class gazi : nurdan1//nurdan1 classında protected tanımlanan objeleri kullan, public'lerde kullanalabilir.{ public string adlar() { return ad; }}

Form Kodları

82

nU

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ string sonuc; gazi yeni = new gazi(); sonuc = yeni.adlar(); //gazi classındaki adlar() metodu çağırılyor. Form2.ActiveForm.Text = sonuc;

}

Artık Form’un üzerindeki koda tıklarsanız Formun başlığında “Nurdan Sarıkaya” yazısını

göreceksiniz.

Protected tanımlama struct yapısı içerisinde asla yapılamaz. Porgramınız çalışmaz.

Ekran Çıktısı

Butona tıkladıktan önce Butona tıkladıktan sonra

Yukarıda görüldüğü üzere butona tıkladıktan sonra Form2 ‘nin text’i “Nurdan Sarıkaya”

olarak değişmiştir.

83

nU

Virtual ve Override Metods Tanımlamak

Bazen bir class’ta tanımlamış olduğunuz metod’a başka bir class’tan eklenti yaparak

ulaşmak isterseniz kullanabileceğiniz metodlardır. Burada Virtual tanımladığınız metod

protected olamaz, Public olmalıdır.

Örnek:

Class Kodları

public class nurdan1{ public virtual string meslek(string mes) { return mes; } public class gazi : nurdan1 //nurdan1 classındaki virtual'ı kullanblir. { public override string meslek(string ulas) { return ulas + "Mühendisi"; // parametreyle eklenti olarak Mühendisi döndürür

} }}

Form Kodları

private void button2_Click(object sender, EventArgs e) { string sonuc; gazi x = new gazi(); sonuc = x.meslek("İnş."); //gazi class'ındaki meslek metodu çağırılıyor. Form2.ActiveForm.Text = sonuc; //İnş. Mühendisi yazar.

84

nU

}

Base Class Constructors

Bazı durumlarda bir değişkeni bir class’ta tanımlayabilir (protected ile) diğer class’larında

kullanmasını sağlayabilirsiniz. Fakat her kullanımda gene eski değerini almasını

isteyebilirsiniz. İşte bu durumlar için kullanabileceğiniz bir yöntem örneği inceleyiniz.

Projeniz “prestige” isminde bir class dahil ediniz ve o class’a aşağıdaki kodu ekleyiniz.

Class’ın using kısmına using System.Windows.Forms; ekleyiniz.

Programa “using System.Windows.Forms;” eklemezseniz;

“MessageBox.Show()” metodu çalışmayacaktır.

Class Kodları

namespace ClassDenemeleri

{

public class prestige

{

protected string ad = "Nurdan Sarıkaya";

//sadece istediğim classlar kullansın.

}

public class ev : prestige

{

public void metod(string adlar)

{

base.ad = adlar;

MessageBox.Show(base.ad, "Başlık");

}

85

nU

} public class sonuc : prestige { public string son() { return base.ad; //ad değişkeninin değerini döndür }

}

Form Kodları

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ string deger; ev yeni = new ev(); sonuc bul = new sonuc(); yeni.metod("Hakan Sarıkaya"); deger = bul.son(); Form3.ActiveForm.Text = deger;

}

Ekran Çıktısı

Bu şekilde tek bir değişken

tanımlayarak her class’ta

kullanabiliriz (performansta

artar).

86

nU

Class’ların içerisindeki değişkenler, fonksiyonlar, procedure’lerin hepsi public ile

tanımlanmazlar (genellikle public veya private kullanılır). Çünkü public’le tanımlananlara

tüm class’larca ulaşılabilir. Tanımlama seçenekleri ve anlamları aşağıda verilmiştir.

Tanımlama Şekli Çağrılma Seçenekleri

Public Kısıtlaması yok her class’tan her fonksiyon ve

procedure çağırabilir.

Private Sadece oluşturulduğu class’taki fonksiyon veya

procedure’lerden çağırılabilir.

Protected Sadece oluşturulduğu class’tan ve onun

referans gösterildiği diğer class’lara ait

fonksiyon ve procedure’lerden çağırılabilir.

İnternal Bu class’ a ait assembly tarafından çağırılabilir.

Protected İnternal Protected ve İnternal’ın ikisinin yaptığını yapar.

Örnek: Project / Add Class/ Class / … .cs yoluyla projemize class ekliyoruz.

MessageBox.Show() kullanabilmek için “using System.Windows.Forms;”

kodumuza ekliyoruz.

Class Kodları

namespace ClassDenemeleri

87

nU

{ class mesajlar { public void mesaj1() { MessageBox.Show("merhaba1"); } public void mesaj2() { MessageBox.Show("Merhaba2"); } }

}

Form Kodları

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ mesajlar msj = new mesajlar(); msj.mesaj1();}private void button2_Click(object sender, EventArgs e){ mesajlar msj = new mesajlar(); msj.mesaj2();}

Ekran Çıktısı

Aynı örneğin Form ekranında yapılışı;

Form Kodları

private void button1_Click(object sender, EventArgs e){ mesajlar msj = new mesajlar();

88

nU

msj.mesaj1();}

private void button2_Click(object sender, EventArgs e){ mesajlar msj = new mesajlar(); msj.mesaj2();}}}class mesajlar{ public void mesaj1() { MessageBox.Show("Merhaba 1"); } public void mesaj2() { MessageBox.Show("Merhb 2"); }}

Class kodları namespace kodlarının dışına yazılır.

89

nU

BitArray Sınıfı

Boolean veya byte türünde değerleri barındıran koleksiyondur. Mantıksal işlemler için

kullanılabilir.(And,Or gibi)Bu sınıfı kullanabilmek için using System.Collections kod satırını

eklemeniz gerekir.

Kodlar

public partial class bitarray : Form { public bitarray() { InitializeComponent(); } bool[]a= {true,false,false,true,false,true}; private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { BitArray aGiris = new BitArray(a); foreach (bool i in aGiris) { listBox1.Items.Add(i); } }

}

Ekran Çıktısı

90

nU

Hashtable Sınıfı

Veriler key-value(anahtar-değer) şeklinde tutulmaktadır. Veri türü object yani tüm veri

türlerini kullanabilirsiniz. Key değiştirilemez ve boş değer içeremez ama value

değiştirilebilir ve boş değer içerebilir. Bu sınıfı kullanabilmek için using System.Collections

kod satırını eklemeniz gerekir.

Add metodu: Key ve value elemanlarını ekleme işlemi için kullanılır.

Kullanımı: Add(key,value)

ContainsKey metodu: Belirtilen key değeri tanımlanan Hashtable sınıfı içinde var ise true

yok ise false değerini döndürür.

Kullanımı: ContainsKey(key)

ContainsValue metodu: Belirtilen value değeri tanımlanan Hashtable sınıfı içinde var ise

true yok ise false değerini döndürür.

Kullanımı: ContainsKey(value)

Örnek:

Kodlar

using System;using System.Collections.Generic;using System.ComponentModel;using System.Data;using System.Drawing;using System.Linq;using System.Text;using System.Windows.Forms;using System.Collections;

namespace ClassDenemeleri{ public partial class Form5 : Form { public Form5() { InitializeComponent(); } Hashtable htablo = new Hashtable();


91

nU

htablo.Add(textBox1.Text, textBox2.Text);

}

private void button2_Click(object sender, EventArgs e) { listBox1.Items.Clear(); foreach(DictionaryEntry i in htablo) { listBox1.Items.Add("Key: " + i.Key + "value: " + i.Value); } }

private void button3_Click(object sender, EventArgs e) { label3.Text = htablo.ContainsKey(textBox3.Text).ToString(); } }}

Ekran Çıktısı

Anahtarı (key) belirtilen bir elemanın değerini (value) çağırmak için htablo[key]

komutu kullanılır. Örnek ile daha iyi anlaşılacaktır.

Örnek: Aynı kodun Kontrol butonu click olayı değiştirilmiştir.

Kodlar

using System;using System.Collections.Generic;using System.ComponentModel;using System.Data;

92

nU

using System.Drawing;using System.Linq;using System.Text;using System.Windows.Forms;using System.Collections;

namespace ClassDenemeleri{ public partial class Form5 : Form { public Form5() { InitializeComponent(); } Hashtable htablo = new Hashtable();

private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { htablo.Add(textBox1.Text, textBox2.Text);

}

private void button2_Click(object sender, EventArgs e) { listBox1.Items.Clear(); foreach(DictionaryEntry i in htablo) { listBox1.Items.Add("Key: " + i.Key + "value: " + i.Value); } }

private void button3_Click(object sender, EventArgs e) { label3.Text = htablo[textBox3.Text].ToString(); } }}

Ekran Çıktısı

93

nU

SortedList Sınıfı

Veriler key-value(anahtar-değer) şeklinde tutulmaktadır. Hashtable’dan farkı eklenen

verileri alfabetik olarak sıralı bir şekilde tutmasıdır. Veri türü object yani tüm veri

türlerini kullanabilirsiniz. Key değiştirilemez ve boş değer içeremez ama value

değiştirilebilir ve boş değer içerebilir. Bu sınıfı kullanabilmek için using System.Collections


Add metodu: Key ve value elemanlarını ekleme işlemi için kullanılır.

Kullanımı: Add(key,value)

ContainsKey metodu: Belirtilen key değeri tanımlanan SortedList sınıfı içinde var ise true

yok ise false değerini döndürür.

Kullanımı: ContainsKey(key)

ContainsValue metodu: Belirtilen value değeri tanımlanan SortedList sınıfı içinde var ise

true yok ise false değerini döndürür.

Kullanımı: ContainsKey(value)

Örnek:

Kodlar


namespace ClassDenemeleri{ public partial class Form5 : Form { public Form5() { InitializeComponent(); } SortedList sListe = new SortedList();

private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { sListe.Add(textBox1.Text, textBox2.Text);

94

nU

}

private void button2_Click(object sender, EventArgs e) { listBox1.Items.Clear(); foreach(DictionaryEntry i in sListe) { listBox1.Items.Add("Key: " + i.Key + "value: " + i.Value); } }

private void button3_Click(object sender, EventArgs e) { label3.Text = sListe.ContainsValue(textBox3.Text).ToString(); } }}

Ekran Çıktısı

95

nU

Stack Sınıfı

Son giren ilk çıkar prensibiyle çalışır. Varsayılan olarak 10 elemanlıdır. Veri türü object

yani tüm veri türlerini kullanabilirsiniz. Bu sınıfı kullana bilmek için using

System.Collections kod satırını eklemeniz gerekir.

Push metodu: Kolkeksiyona eleman eklemek için kullanılır.

Kullanımı: Push(eleman)

Pop Özelliği: Son giren elemanı vererek kollleksiyondan siler.

Peek Özelliği: Son giren elemanı verir. Kollleksiyondan silmez.

Clear Özelliği: Kolleksiyonun temizlenmesini sağlar.

Count Özelliği: Son Kolleksiyonun eleman sayısını verir.

Örnek:

Kodlar


namespace ClassDenemeleri{ public partial class Form6 : Form { public Form6() { InitializeComponent(); } Stack s = new Stack(); private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { s.Push(textBox1.Text); }

private void button2_Click(object sender, EventArgs e) { listBox1.Items.Clear(); foreach(object i in s) { listBox1.Items.Add(i); }

96

nU

}

private void button3_Click(object sender, EventArgs e) { label1.Text=s.Pop().ToString(); }

private void button4_Click(object sender, EventArgs e) { label1.Text = s.Peek().ToString(); } }}

Ekran Çıktısı

Queue Sınıfı

97

nU

İlk giren ilk çıkar prensibiyle çalışır. Varsayılan olarak 32 elemanlıdır.Veri türü object yani

tüm veri türlerini kullanabilirsiniz. Bu sınıfı kullanabilmek için using System.Collections


Enqueue metodu: Kolkeksiyona eleman eklemek için kullanılır.

Kullanımı: Push(eleman)

Dequeue Özelliği: İlk giren elemanı vererek kollleksiyondan siler.

Peek Özelliği: İlk giren elemanı verir. Kolleksiyondan silmez.

Clear Özelliği: Kolleksiyonun temizlenmesini sağlar.

Count Özelliği: Son Kolleksiyonun eleman sayısını verir.

Örnek:

Kodlar


namespace ClassDenemeleri{ public partial class Form6 : Form { public Form7() { InitializeComponent(); } Queue q = new Queue(); private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { q.Enqueue(textBox1.Text); }

private void button2_Click(object sender, EventArgs e) { listBox1.Items.Clear(); foreach(object i in q) { listBox1.Items.Add(i); } }

98

nU

private void button3_Click(object sender, EventArgs e) { label1.Text=q.Dequeue().ToString(); }

private void button4_Click(object sender, EventArgs e) { label1.Text = q.Peek().ToString(); } }}

Ekran Çıktısı

Class İçindeki Set ve Get Deyimleri

Set değeri almak, Get göndermek için kullanılır. Alınan değer value ile alınıyor, return ile

gönderiliyor.

99

nU

Örnek: Kelimeyi alıp tekrar bize gönderen basit bir class oluşturalım.


namespace ClassDenemeleri3{ public partial class Form1 : Form { public Form1() { InitializeComponent(); }

private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { kelimeOkuYaz s = new kelimeOkuYaz(); s.oku = textBox1.Text; label1.Text = s.yaz(); } }}class kelimeOkuYaz{ private string kelime; public string oku { set { kelime = value; } get { return kelime; } } public string yaz() { return kelime; }}

Ekran Çıktısı

100

nU

Kodlar

Kelime alıp gönderme işlemini fonksiyon kullanarak yapabiliriz.

class kelimeOkuYaz{ private string kelime; public string oku { set { kelime = value; } get { return kelime; } } private string araislem() { string s; s = kelime; return s; } public string yaz() { return araislem(); }

}

Örnek: Get ve Set deyimlerini kullanarak iki kelimeyi okuyup bunları birleştiren metodu

sınıf içinde oluşturalım.

101

nU

Kodlar


namespace ClassDenemeleri3{ public partial class Form2 : Form { public Form2() { InitializeComponent(); }

private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { sinif s = new sinif(); s.adyaz = textBox1.Text; s.soyadyaz = textBox2.Text; label1.Text = s.birlestir(); } }}class sinif{ private string ad; public string adyaz { set { ad = value; } get { return ad; } } private string soyad; public string soyadyaz { set { soyad = value; } get { return soyad; } } private string birles() { string a, b, c; a = ad; b = soyad; c = a + " " + b; return c; } public string birlestir() { return birles(); }}

Ekran Çıktısı

102

nU

Örnek:

Class Kodları

using System;using System.Collections.Generic;using System.Text;using System.Windows.Forms;

namespace sinif{ class ogrenci { public string ad; public string soyad; private byte vize_notu; private byte final_notu; public static int no;

public enum cins { Kız, Erkek }; public cins cinsiyet; public ogrenci(string ad, string soyad) { vize_notu = 50; final_notu = 50; this.ad = ad; this.soyad = soyad; }

public byte vize { get { return vize_notu; } set { if(value>=0 && value<=100)

103

nU

vize_notu= value;

}

}

public byte final { get { return final_notu; } set { if (value >= 0 && value <= 100) final_notu = value;

}

}

public double ortalama() { return vize* 0.4 + final* 0.6; } }}

Form Kodları

private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { ogrenci ogr = new ogrenci("Nurdan", "Sarıkaya"); //Aşırı yüklenmiş constrctrlr ogr.cinsiyet = ogrenci.cins.Kız; ogr.vize = Convert.ToByte(textBox1.Text); ogr.final = Convert.ToByte(textBox2.Text); textBox4.Text = ogr.cinsiyet.ToString(); textBox3.Text = ogr.ortalama().ToString(); textBox5.Text = ogr.ad.ToString(); textBox6.Text = ogrenci.no.ToString();

}

Ekran Çıktısı

104

nU

105

nU

Mevcut Class’ları Kullanma

Örnek: Ekrana bir buton ekleyelim ve bu hazır butona basınca kendi butonumuz oluşsun

kendi butonumuza tıklayınca bize merhaba mesajını versin.

Kodlar

private void tiklama(object nesne, EventArgs e) { MessageBox.Show("Merhaba"); } private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { Button b1 = new Button(); b1.Text = "Merhaba"; b1.Left = 110; b1.Top = 60; b1.Parent = this; // b1.Parent=Panel1 (Panel1 eklenirse) b1.Click += new EventHandler(tiklama);

}

Ekran Görüntüsü

Açıklama: Yukarıda yazılan buton classı

somut bir classtır. Örneğin math classı

soyut bir classtır bir parente “canvasa”

ihtiyacı vardır. b1.Parent = this; //

form1' in butonumuzun sahibi

olduğunu kasteder. Bizim butonumuzun

görsel hale gelmesini sağlar. Thisde bu

form da oluşması için kullanılır. This yerine

label1 vb. yazılabilir.

Kullanıcı kuontrollü classlarda parent

mutlaka yazılmalıdır. Bunun yanısıra olay

oluşturmalı: b1.Click += new

EventHandler(tiklama); // butona

olay atamak:EventHandler Olay

atamayı bilmiyorsak form1 de bir adet buton ekle ve Program.cs ye git orada buton

oluşturulma adımlarına bak ve işlemini tamamla. Bu yöntem diğer nesnelerin classlarını

oluştururkende aynı şekilde uygulanabilir.

106

nU

Örnek: Kullanıcının istediği kadar buton oluşturmasını ve her oluşturduğu butonun ismi

farklı olmasını sağlayan buton classını yazmak

Kodlar

private void tiklama(object sender, EventArgs e) { Button b = new Button(); b= (Button)sender; MessageBox.Show(b.Text); } private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { Button [] b= new Button[10]; for (int i = 1; i <= Convert.ToInt16(textBox1.Text); i++) { b[i] = new Button(); b[i].Text = "Merhaba"+i.ToString(); b[i].Top = i * 75; b[i].Left = 50; b[i].Parent = this; b[i].Click += new EventHandler(tiklama);

}

}

Ekran Görüntüsü

107

nU

Örnek: Ekranda bir adet hazır buton olsun kullanıcı bu butona tıklayınca bize 2 adet radio

buton üreten biri play diğeri stop isimli olan classı ve bu radio butonlara tıklayınca

hangisine tıklanıldığını bize mesajla bildiren programı yazınız.

Kodlar

private void tiklama1(object sender, EventArgs e) { MessageBox.Show("Play'e tıklandı"); }private void tiklama2(object sender, EventArgs e) { MessageBox.Show("Stop'a tıklandı"); }private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { RadioButton r1 = new RadioButton(); RadioButton r2 = new RadioButton(); string a = "Play"; string b = "Stop"; r1 = new RadioButton(); r1.Text = a.ToString(); r1.Left = 75; r1.Top = 50; r1.Parent = this; r1.Click += new EventHandler(tiklama1);

r2 = new RadioButton(); r2.Text = b.ToString(); r2.Left = 200; r2.Top = 50; r2.Parent = this; r2.Click += new EventHandler(tiklama2);

}

Ekran Görüntüsü

108

nU

Örnek: Timer classını kullanarak textboxta butona tıklayınca sayıları 1’den başlayıp belli

aralıklarla arttırmak.

Kodlar

public Form6() { InitializeComponent(); } int say = 0;private void myTick(object sender, EventArgs e) { say++; textBox1.Text = say.ToString(); }private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { Timer t = new Timer(); t.Interval = 1000; t.Tick += new EventHandler(myTick); t.Start();

}

Ekran Görüntüsü

109

nU

Örnek: Butona ekstra bir özellik “Kalıtım” oluşturmak amacıyla buton classını oluşturup,

classı kullanarak butonda işlemler yapınız.

Class Kodları

İlk olarak Project – Add class (mybuton isimiyle) oluşturulur.

using System.Windows.Forms;

namespace nisan

{

class mybutton: Button { private string deger_; public string deger { get { return deger_; } set { deger_=value; }

}}}

Form Kodları

private void myClick(object sender, EventArgs e) { mybutton b = new mybutton(); b = (mybutton)sender; MessageBox.Show(b.deger); }private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { mybutton b = new mybutton(); b.deger = "Barış"; b.Parent = this; b.Text = "MyButton"; b.Click += new EventHandler(myClick);

}

Ekran Görüntüsü

110

nU

Örnek: Mayın Tarlası Oyunu

Kodlar


namespace _27Mayis{ public partial class Form1 : Form { Button[,] myB = new Button[20, 20]; byte[,] matris; byte mayin_sayisi=5; byte boyut = 10;

public Form1() { InitializeComponent(); } private void butonYokEt(byte boyut) { byte i, j; for (i = 0; i < boyut; i++) { for (j = 0; j < boyut; j++) { myB[i, j].Dispose(); } } } private void matrisOlustur(byte boyut,byte mayinSayisi) { matris = new byte[20, 20]; byte sayac = 0; Random r = new Random(); byte i, j; while (sayac < mayinSayisi) { i = (byte)r.Next(0, boyut - 1); j = (byte)r.Next(0, boyut - 1); if (matris[i, j] != 9) { matris[i, j] = 9; sayac++; } }

111

nU

//mayın etrafını bir artırma byte y, x; for (i = 0; i < boyut; i++) { for (j = 0; j < boyut; j++) { if (matris[i, j] == 9) { for (y = (byte)(i - 1); y <= i + 1; y++) { for (x = (byte)(j - 1); x <= j + 1; x++) { if((x>=0 && x<boyut&& y>=0 && y<boyut) && matris[y,x]!=9) { matris[y,x]++; } } } } } } } private void myClick(object sender, EventArgs e) { Button b = new Button(); b = (Button)sender; byte i = Convert.ToByte(b.Name.Substring(0, 1)); byte j = Convert.ToByte(b.Name.Substring(1, 1)); b.Text = matris[i, j].ToString(); b.FlatStyle = FlatStyle.Flat;

if (matris[i, j] == 9) { b.Image = ımageList1.Images[0]; MessageBox.Show("game over"); butonYokEt(boyut); } } private void butonOlustur(byte boyut) { for (byte i = 0; i < boyut; i++) { for (byte j = 0; j < boyut; j++) { myB[i, j] = new Button(); myB[i, j].Parent = panel1; myB[i, j].Width = 30; myB[i, j].Height = 30; myB[i, j].Left = (panel1.Width - (boyut * 30)) / 2 + j * 30; myB[i, j].Top = (panel1.Height - (boyut * 30)) / 2 + i*30; myB[i, j].Name = i.ToString() + j.ToString(); myB[i, j].Click += new EventHandler(myClick);

112

nU

} } }private void toolStripMenuItem1_Click(object sender, EventArgs e) { matrisOlustur(boyut, mayin_sayisi); butonOlustur(boyut); }

private void toolStripMenuItem3_Click(object sender, EventArgs e) { boyut = 10; }



private void toolStripComboBox1_Click(object sender, EventArgs e) { if (toolStripMenuItem1.Text == "5") mayin_sayisi = 5; if (toolStripMenuItem2.Text == "10") mayin_sayisi = 10; if (toolStripMenuItem3.Text == "15") mayin_sayisi = 15; if (toolStripMenuItem3.Text == "20") mayin_sayisi = 20; }

}}

113

nU

Ekran Görüntüsü

1. Mayın tarlasının boyutu ve toolStripComboBox1’dan kaç tane mayın olacağı seçilir.

2. Başlat butonuna tıklandığında seçtiğimiz özellikteki mayın tarlası matris ekranı

gelir.

3. Küçük karelere tıkladığımızda 1, 2, 3, 4 gibi puanlar gelir. Mayını açtığımızda

“Game Over” uyarısı gelir.

114

nU

Örnek: “NumericUpDown” nesnesinden istediğimiz sayıyı belirleyip “Oluştur” butonuna

tıklıyoruz. Böylece class ‘da oluşturduğumuz nesnelerden istediğimiz sayıda ve üzerinde

1-9 arası rastgele sayılardan oluşacak şekilde form ekranımıza geliyor. Ardından bu

sayı butonlarımızı mavi panele sürüklüyoruz. Label’e baktığımızda sürüklediğimiz bu sayı

butonlarının üzerindeki rakamların toplamını görüyoruz.

Class Kodları

using System;using System.Collections.Generic;using System.Linq;using System.Text;using System.Windows.Forms;using System.Drawing;

namespace sayibuton{ public class sbuton:UserControl { private int s = 0; public int Sayi { get { return s; } set { s = value; OnPaint(null); } } protected override void OnPaint(PaintEventArgs e) { Graphics g=this.CreateGraphics(); Pen p = new Pen(Color.Red,20); Font f = new Font("Arial",20,FontStyle.Bold); SolidBrush b= new SolidBrush(Color.White); g.DrawEllipse(p, 10, 10, 20, 20); g.DrawString(s.ToString(), f, b, 8, 6); this.Width=40; this.Height=40;

base.OnPaint(e); }

private void InitializeComponent() { this.SuspendLayout(); // // sbuton //

115

nU

this.Name = "sbuton"; this.Load += new System.EventHandler(this.sbuton_Load); this.ResumeLayout(false);

}}}

Form Kodları

using System;using System.Collections.Generic;using System.ComponentModel;using System.Data;using System.Drawing;using System.Linq;using System.Text;using System.Windows.Forms;using sayibuton;

namespace renklisifir1{ public partial class Form1 : Form { private bool durum = false; Point xy = new Point(); sbuton[] myB = new sbuton[5]; Random r = new Random(); private int toplam = 0; public Form1() { InitializeComponent(); }

private void my_MouseDown(object sender, MouseEventArgs e) { if (e.Button == MouseButtons.Left) { xy.X = e.X; xy.Y = e.Y; durum = true;

} } private void my_MouseUp(object sender, MouseEventArgs e) { sbuton sb = new sbuton(); sb = (sbuton)sender; if (sb.Left > panel1.Left && sb.Left < panel1.Left + panel1.Width && sb.Top > panel1.Top && sb.Top < panel1.Top + panel1.Height) {

116

nU

toplam += sb.Sayi; label1.Text = toplam.ToString(); sb.Visible = false; } durum = false; } private void my_MouseMove(object sender, MouseEventArgs e) { sbuton sb = new sbuton(); sb = (sbuton)sender; if (durum) { sb.Left += e.X - xy.X; sb.Top += e.Y - xy.Y; }

}

private void button1_Click(object sender, EventArgs e) { for (byte i = 0; i < numericUpDown1.Value; i++) { //butona bastgmzda s buton olştrr istediğmz sayıda , x ye koordnatı olarak ekraana yazdrdık, random rakamlar urettk class içersndekı sayı içersne aktardık.

myB[i] = new sbuton(); myB[i].Parent = this; myB[i].Left = 50 + i * 75; myB[i].Top = 350;

//üzerndeki sayıları yazcaz int sayi = r.Next(1, 9); myB[i].Sayi = sayi; myB[i].MouseMove += new MouseEventHandler(my_MouseMove); myB[i].MouseUp += new MouseEventHandler(my_MouseUp); myB[i].MouseDown += new MouseEventHandler(my_MouseDown);

} } }}

117

nU

Ekran Görüntüsü

118

nU

Nesne Yönelimli Programlama İlkeleri

Kılıflama (encapsulation)

Nesne yapısı ve erişim hiyerarşisi

Veri üyeleri (data field/member), fonksiyon üyeleri

Çok biçimlilik (polymorphism)

Aynı isimli fakat farklı parametreli metot tanımlama

Kalıtım (Inheritance)

Nesne türetme

Nesnelerin çoklu davranış ve erişim izinleri

Bu konu hakkında ayrıntı verilmemiştir.

Açıklamalar

Örnekler yapılmış ve uygulanmıştır. Herhangi bir hata yoktur.

119

nU

Birçok kaynaktan yararlanılmıştır.

Ek olarak Visual c#.Net, Palme Zirvedeki Beyinler 2, Nihat Demirli & Yüksel İnan

kitabından yararlanılmıştır.

Class ve dizilerin kullanıldığı Su Dokusu örneğini Liseden bir arkadaşım yapmıştır.

Açıklamalar bana aittir. Anladığım kadarıyla açıklamaya çalıştım. Yanlışlarımı maruz görün

Hocam.

Bilge Adam’ın pdf dosyalarından yararlanılmıştır.

Visual c# MEB pdf dosyalarından yararlanılmıştır.

İnternetten alınan kodlar programda uygulanıp, yanlışları giderilerek kullanılmıştır.

Belgede yer alan form görüntülerinin hepsi bana aittir.

Son aşamada word dosyası oluşturulduktan sonra dışarıya pdf dosyası olarak da

verilmiştir.

Try-Catch komutları olası hataları yakalama amaçlı kullanılmıştır.

Ayrıca sizin sınıfta yaptırmış olduğunuz class uygulamaları kullanılmıştır.

Su doku örneği diziler yapısında verilmiştir fakat aynı zamanda class örneğidir.

Kılıflama, Çok bilimlilik, Kalıtım konuları anlatılmamıştır.

Belge içerisinde rahat gezinebilmeniz amacıyla bu word dosyası pdf olarak

yayımlanmıştır.

Nurdan SARIKAYA

120

nurdansarıkaya

Documents