1

İnternetin Temelleri

İnternet Nedir?

Bilgisayar Ağı

Ağ Türleri

İnternet Uygulamaları

İnternet Protokolleri

2

İnternetin Nedir?

Interconnected Networks, kelimelerinin kısaltmasıdır ve kendi

aralarında bağlantılı ağlar anlamına gelir.

Dünya üzerindeki birbiriyle bağlantılı milyonlarca bilgisayardan

herhangi birisiyle veri, ileti ve dosya alış verişini sağlayan ve sürekli

olarak büyüyen bir iletişim aracıdır.

Internetin çatısını üniversiteler, kamu kurumları ve ticari kuruluşların

bilgisayarları oluşturmaktadır. Kullanıcılar internete bu kurumlardan

aldıkları hizmet aracılığıyla erişirler. Bu kurum ve kuruluşlar, sunucu

denilen bilgisayarlarını hiç kapatmazlar.

3

Telefon veya daha gelişmiş ağlar kullanılarak bilgisayarlar arasında

iletişim sağlar.

Aynı zamanda, insanların her gün gittikçe artan "üretilen bilgiyi

saklama, paylaşma ve ona kolayca ulaşma" isteklerini karşılamaktadır.

Bu teknoloji yardımıyla pek çok alandaki bilgilere insanlar kolay,

ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde erişebilmektedir.

4

Genellikle, ofis ve evlerdeki kullanıcı (istemci-client) bilgisayarlarına

taktıkları modem ile telefon hatları üzerinden sunuculara ulaşmaktadır.

5

İstemci (client): İnternet’e bağlanmak için kullanılan kişisel

bilgisayarlardır. Bilgisayar ağlarında, diğer ağ bileşenlerinin paylaşıma

açık kaynaklarını kullanabilen birimdir.

Sunucu (server): İnternet üzerinde bilgi içeren bilgisayarlardır.

Sunucu, bilgisayar ağlarında, diğer ağ bileşenlerinin kullanımına

(paylaşımına) açık kaynakları bulunduran birimdir. Bir ağda birden

fazla sunucu birimi bulunabilir.

Internet servis sağlayıcısı, kişilere ve şirketlere Internet bağlantısı

sağlayan kurumdur. Kısaca ISS ya da İngilizce'de ISP (Internet service

provider) olarak bilinir.

6

1960'lı yıllarda US Savunma Bakanlığının isteği üzerine olası felaket

senaryolarının (doğal afet, nükleer saldırı) ardından dahi işlevselliğini

koruyabilecek bir iletişim sistemi yaratmak amacı ile ARPANET

(Advanced Research Project Administration – Yüksek Araştırma Proje

İdaresi) adı altında başlatılan askeri bir projedir.

1970'li yılların başında Amerikan üniversitelerinde bu projeden

yararlanma imkanı verilmesinin ardından e-posta (SMTP) ve NNTP

(Network News Transfer Protocol) uygulamaları yaygınlık kazanmaya

başlamıştır. Bunları FTP ve HTTP izlemiştir.

İnternetin Tarihi

7

Bilgisayar Ağı

Bilgisayar ağı (network), bilgisayarların bilgi ve kaynaklarını

paylaşabilmeleri için oluşturulan yapıdır. En az iki bilgisayarı birbirine

bağlayarak bir ağ oluşturulur. Bu ağ vasıtası ile bilgisayarlar aralarında

birbiri ile haberleşebilirler.

1980'li yıllarla birlikte, Ethernet ve LAN teknolojisinin gelişmesiyle,

kişisel bilgisayarlar ve ofisler bilgisayar ağlarına kavuşmuştur.

En bilinen bilgisayar ağı, İnternettir.

8

Bilgisayar Ağ Türleri

Bilgisayar ağları büyüklüklerine, topolojilerine ve kullandıkları

protokollere göre çeşitli türlere ayrılırlar.

LAN (Local Area Network)

MAN (Metropolian Area Network)

WAN (Wide Area Network)

9

LAN (Yerel Alan Ağı)

LAN (yerel alan ağı), küçük bir coğrafyaya dağılmış bilgisayarları

birbirine bağlayan bir ağdır.

Ev ağı

Ofis ağı

Laboratuar ağı

İnternet kafeler

Yerel alan ağları, kullanıcıların daha fazla bilgi işlem kaynağına (güç,

veri aktarım hızı, depolama alanı v.b.) daha az kaynak kullanarak

ulaşmalarını sağlar.

10

MAN (Büyük Alan Ağı)

LAN ağlarından daha büyük bir ağ yapısıdır. Kampüs ağları adıyla da

anılan bu ağlar, üniversite kampüslerinde ve büyük işyerlerinde

kullanılır.

MAN bir kaç lokal ağın birleşiminden oluşur.

Özellik olarak WAN ile aynıdır ancak hız bakımından LAN hızındadır.

11

WAN (Geniş Alan Ağı)

WAN (Geniş Alan Ağı - Wide Area Network) birden fazla cihazın

birbiri ile iletişim kurmasını sağlayan fiziksel veya mantıksal büyük

ağlarıdır. Yerel alan ağlarının birbirine bağlanmasını sağlayan çok

geniş ağlardır. En meşhur geniş alan ağı İnternettir.

12

İnternet Uygulamaları

World Wide Web (www)

e-posta (e-mail)

Tartışma Listeleri

Forum

Peer to peer

Sohbet

Sesli ve Videolu Konferans

FTP (File Transfer Protocol)

Gerçek zamanlı uygulamalar

13

World Wide Web (www)

Dünya çapında ağ (World Wide Web - www – web –w3), örümcek

ağları gibi birbiriyle bağlantılı sayfalardan, İnternet üzerinde çalışan ve

"www" ile başlayan adreslerdeki sayfaların görüntülenmesini sağlayan

servistir.

İnternet ve web terimleri aynı olguyu tanımlamaz. Zira web sadece

internet üzerinde çalışan bir servistir. Web kavramı, CERN'de bir

bilgisayar programcısı olan Tim Berners-Lee'nin HTML adlı bilgisayar

dilini bulup geliştirmesiyle oluşmuştur.

14

Web’de bilgi, web sayfaları üzerinde bulunur.

Bu Web sayfalarına erişmek için web tarayıcıları (Web Browser)

kullanılır. Firefox Internet Explorer Mozilla Opera Netscape Lynx gibi.

15

Google Chorme

16

Internet Explorer

17

Opera

18

Netscape

19

Web Adresleri (URL - Uniform Resource Locator): URL Web

nesnesini bulmak için Web istemcisinin ihtiyacı olan erişim yöntemini,

konumunu, ve sunucu ismini belirtir.

hatasız ve eksiksiz yazılması gerekir. Türkçe karakter kullanılmaz (ç,Ç,ğ,Ğ, ı,İ,ö,Ö,ş,Ş,ü,Ü)

Web Sitesi: Web sayfalarının bir araya konması ile oluşur.

Ana Sayfa (home page): Bir dizi Web sayfasının ilk sayfasıdır.

Bağlantılar (hyperlinks): Bir Web sayfadan başka sayfaya/siteye

geçmemize olanak tanır.

20

Web Adresi Uzantıları

.edu: educational (eğitim kuruluşları-üniversiteler)

.com: commercial (ticari kuruluşlar)

.gov: governmental (kamu kuruluşları)

.net: Internet'le ilgili kurumlar

.org: nonprofit organizations (kâr amacı gütmeyen vakıflar, dernekler,

sivil toplum örgütleri vb.)

.mil: military (askeri kuruluşlar)

.k12: Kindergarten-12th Grade (İlköğretim okulları ve liseler)

21

Web Adresi Uzantıları

.aero : Hava endüstrisi tarafından kullanılır.

.asia : Asya ülkelerine ait alan adıdır.

.biz : İş ile ilgili konularda kullanılır.

.cat: Catalan dil ve kültürüne ait sitelerde kullanılır.

.coop: Kooperatifler tarafından kullanılır.

.info : information. Bilgi siteleri için kullanılır.

.int : Uluslararası organizasyonlar için ayrılmıştır.

.jobs : iş ve işçi ilanları veren siteler için hazırlanmıştır.

22

Web Adresi Uzantıları

.mobi: Mobile. Cep telefonları için web sitesi yapımında kullanılır.

.museum : Müzeler için ayrılmıştır.

.name : Kişisel siteler için ayrılmıştır.

.pro : professional. meslek sahipleri için ayrılmıştır.

.tel : iletişim servisleri tarafından kullanılır.

.travel : seyahat acenteleri ve seyahat hizmetleri için kullanılır.

Adres satırında yer alan son kısaltmalar (.tr, .uk, .de gibi) ise, ülke

kodlarını gösterir.

23

http://www.inonu.edu.tr

http://www.milliyet.com.tr

http://www.meb.gov.tr

http://www.greenpeace.org/

http://tsk.mil.tr

http://www.mfl.k12.tr/

24

e-posta (e-mail)

Elektronik posta (e-posta - e-mail), kullanıcıların bilgisayar ortamda

yazdıkları ve birbirlerine gönderdikleri iletilere verilen addır.

Elektronik posta, bugün dünya üzerinde milyonlarca insanın hızlı ve

etkin bir biçimde iletişim kurmasını sağlamaktadır.

Web sayfasıyla ve özel e-posta programları (Outlook, Eudora,

Thunderbird, vs.) ile çeşitli prokollerle (POP3, IMAP, vs.) postaya

ulaşılır.

25

Gönderen ya da Kimden (From): İletiyi gönderenin adresi ve adı.

Burada otomatik olarak kişinin adı olarak gözükse de başka kişinin

ismi ile de gönderim yapmak mümkündür.

Alıcı ya da Kime (To): İletiyi alanın adresi ve adı. İletinin kime

yolladığını gösterir. E-posta adreslerinin arasına "," virgül koyarak

birden fazla kişiye yollamak mümkündür. Eğer adresiniz

gözükmüyorsa, BCC ile gizlenmiş olabilir.

Konu (Subject): İletiyi özetleyen başlık, genelde daha sonradan

hatırlamakta ve e-postaları ayırmakta yardımcı olur. Etik olarak

yazılması tavsiye edilir.

e-posta Bileşenleri

26

Tarih (Date): İleti gönderildiğindeki yerel tarih ve saat. Genelde

yollayan sunucu veya e-posta programı bu saati otomatik olarak ekler.

Bazen saat ve gün ayarı bozuk olarak yeni bir e-posta, eskiymiş gibi

gözükebilir.

E-posta bedeni (Body): Burada iletinin kendisi ve genel olarak

kullanıcı imzası yer alır.

Karbon Kopya "KK" (CC, Carbon Copy): Aslen gönderilen kişiye

ek olarak iletinin başka alıcılara gönderilmesini sağlar. İleti buraya

yazılan kişilere doğrudan hitap etmemektedir, ileti bu kişilere

bilgilendirme amacı ile yollanmıştır.

27

Gizli Karbon Kopya "GKK" (BCC, Blind Carbon Copy): Kapalı

Karbon Kopya olarak da bilinir. Buraya yazılan adresler iletide

gözükmez. Etik olarak birçok kişiye gönderilen gayrı resmi iletiler için

bu alanın kullanılması uygun düşer. Bu tür adres gizleme yığın iletiye

karşı da koruma sağlar.

Cevaplama (Reply): Belli bir adresten gelen e-postayı cevaplamak

için kullanılır. Alıcı kısmına otomatik olarak e-postayı yollayanın

adresi alınır. En çok kullanılan fonksiyonlardan biridir.

28

Herkesi cevapla (Reply All): Cevaplanan iletiyi, gelen e-postanın To:

ve CC: kısmında yazılmış olan tüm adreslere yollamak için kullanılır.

En çok suistimal edilen fonksiyonlardan biridir. Genelde tüm adresler

açık olarak ve gereksiz adreslere gider. Bilgisayara giren virüslerin

kullandığı mekanizmalardandır.

Yönlendirme (Forward, Fwd): Gelen bir e-postanın bir başka adrese

yönlendirilmesini sağlar.

Ek (Attachment): Yazıya ek olarak yollanan dosyalardır. Ses, resim,

video, yazı başta olmak üzere birçok değişik formatta dosya

eklenebilir. Virüslerin başlıca yayılma yollarından biridir.

29

Bireylerin devamlı olarak katkıda bulundukları elektronik tartışmalarıiçeren konu temelli tartışma listeleridir.

İnsanların kendi istekleriyle üye oldukları, grup haberleşmemekanizmalarından biridir. Bu mekanizmaları gerçekleştirenprogramlar çoğunlukla listproc, list-management yazılımı adlarıylabilinirler. Listelerden yararlanmak için listelere üye olmak gerekir. Birüyenin gönderdiği ileti listenin tüm üyelerine dağıtılır ve bu şekildeileti akışı sağlanır.

Türkiye’deki bazı listeler; INET-TR Türkiye Internet Tartişma Listesi metu.edu.tr Linux Linux işletim sistemi bilkent.edu.tr turkmath Türkiye Matematikçiler Listesi bilkent.edu.tr

Tartışma Listeleri

30

Forum Elektronik ortamda yaratılmış bir tartışma platformu vepaylaşım sistemidir.Forumların atası ziyaretçi defterleridir.Daha sonramesaj panoları ortaya çıkmış ve en son olarak günümüzdeki Forumhalini almıştır. Forum alanına girildikten sonra ilgili kategori seçilir vebu kategori bağlı olarak;

Yeni bir konu başlığı yaratılır. Yaratılan konu başlığına diğer kullanıcılaryorumlarını (cevaplarını) yazarak fikirlerini beyan ederler.

Hali hazırda bulunan bir konu başlığı veya tartışma konusu üzerinde fikirleryada o konu hakkındaki düşünceler sunulabilinir.

Forum kodlamasının gelişmesiyle birçok yeni özellik eklenmiştir.Üyelik Sistemleri, Moderator Sistemi,Private Messenger, Chat,Signature, Avatar, Rep puanları bunlara örnek verilebilir

Forum

31

Internet kullanıcılarının değişik konulardaki düşüncelerini paylaşmak

için oluşturulmuş haber gruplarıdır. Haber grupları, bir konuyla özel

olarak ilgilenenler arasında yada bir topluluk için oluşturulabilir.

Haber Grupları (News Groups)

32

Bazı programlar arayıcılığıyla diğer kullanıcılarla sohbet eş zamanlı

sohbet edebilmek amacıyla kullanılır. Sohbet ortamlarında kullanıcılar

kendilerine takma isim (nick name) seçerler. Herhangi bir sohbet

grubuna katılmanın yanısıra, istenilen bir konuda kanal açılıp sohbet

edilebilir.

Sohbet (Chat)

33

Sesli konferans bilgisayara bağlı bir mikrofon ve hoparlör

arayıcılığıyla başka bir Internet kullanıcısı ile konuşmaktır.

Video konferans ise, bir kamera ve mikrofon arayıcıyla başka bir

Internet kullanıcısına ses ve görüntü ulaşması ve başka bir kullanıcıdan

gelen ses ve görüntülerin alınmasıdır.

Sesli ve Videolu Konferans

34

Dosya Transfer Protokolü (File Transfer Protocol; FTP), bir veri

yığınının bir uç aygıttan diğerine iletimi için kullanılmaktadır.

Bir dosyayı FTP kullanarak başka bir TCP/IP ağı üzerindeki

kullanıcıya yollamak için o ağdaki bilgisayarda geçerli bir kullanıcı

ismi ve şifresi gerekmektedir. Bir çok FTP sunucusu, kullanıcı ismi ve

parola olmadan erişim için "anonim FTP" (anonymous FTP) desteği

verir. Bu kullanım için kullanıcı adı olarak anonymous parola olarak

ise bir e-mail adresi girilmesi yada parola yeri boş bırakılması

gerekmektedir.

FTP

35

Telnet, Internet ağı üzerindeki çok kullanıcılı bir makineye uzaktaki

başka bir makineden bağlanmak için geliştirilen bir TCP/IP protokolü

ve bu işi yapan programlara verilen genel isimdir. Bağlanılan

makineye girebilmek (login) için orada bir kullanıcı isminizin

(username) ve bağlantının gerçekleşebilmesi için bir telnet erişim

programınızın olması gereklidir.

Telnet

36

SSH (Secure Shell), ağ üzerindeki başka bir sunucuya uzakta bulunan

bir başka makineden bağlantı sağlayan bir protokoldür. Telnet kullanıcı

şifreleri dahil tüm iletişim açık yani şifrelenmeden gerçekleştirilirken,

SSH güvensiz makineler arasındaki iletişimi güçlü bir kriptografik

yöntemiyle şifreler.

SSH

37

Peer-to-peer ya da P2P olarak tanımlanır. 2 veya daha fazla PC

arasında veri paylaşımı yapmak için kullanılan network program

protokolüdür. Bittorrent: İndirim halindeki bir dosyanın aynı zamanda paylaşımını

sağlayan en az sorun çıkaran P2p programı.

Gnutella: Sadece arama sırasında açık durumda olan PC'lerde dosya

arama ve paylaşma yapmayı sağlayan programdır.

eDonkey & emule: Paylaşıma açık dosyaları gösteren ve paylaşımını

sağlayan programdır.

DC++ : Direk olarak dosya paylaşıma açık bilgisayar ulaşarak dosya

aktarımını sağlayan programdır.

Peer to Peer (p2p)

38

İnternet Protokolleri

DNS

HTTP (HTTPS)

IP

TCP/IP

39

DNS (İnternet Alan Adı Sistemi - Domain Name System): İnternet

uzayını bölümlemeye ve bölümleri adlandırmaya yarayan bir sistemdir.

İnternet ağını oluşturan her birim sadece kendine ait bir IP adresine

sahiptir. Bu IP adresleri kullanıcıların kullanımı için www.site_adı.com

gibi kolay hatırlanır adreslere karşılık düşürülür. DNS sunucuları,

internet adreslerinin IP adresi karşılığını kayıtlı tutmaktadır.

DNS (Domain Name Server)

40

HTTP (Hyper Text Transfer Protocol - Hiper Metin Transferi

Protokolü) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır.

İnternette sunucular ve son kullanıcılar arasında bilgilerin nasıl

aktarılacağına dair kurallar ve yöntemleri düzenleyen protokoldür.

HTTP

41

HTML (Hyper Text Markup Language), ana hatları SGML (Standard

Generalized Markup Language) ile belirlenmiş bir döküman

formatlama dilidir. Bu dil, daha çok, yazılı bir dokümanı formatlamak

ve bir objeden başka bir objeye linkler sağlamak ile ilgili komutları

içerir. HTML, HTTP ve ilgili diğer protokolleri kullanabilmek için

renkli ve güzel kullanıcı arayüzleri hazırlamamızı olanaklı kılar.

HTML

42

IP (Internet Protocol) adresi: Belli bir ağa bağlı cihazların ağ

üzerinden birbirlerine veri yollamak için kullandıkları adrestir.

İnternet'e bağlanan her bilgisayara bir IP adresi atanır. Diğer

bilgisayarlar bu bilgisayara bu atanılan adres ile ulaşırlar. Yani iki

farklı cihaz aynı yerel ağda olmasa dahi, IP adresi birbirleri ile iletişim

imkânı sağlar.

IP adresleri şu anda yaygın kullanımda olan IPv4 için 32 bit boyunda

olup, noktalarla ayrılmış 4 adet 8 bitlik sayıyla gösterilirler. Örneğin:

10.33.116.220

IP (Internet Protocol)

43

Telefon ile (adsl veya çevirmeli bağdaştırıcı) internete bağlanan

kullanıcının IP adresi çoğu zaman dinamiktir. Bu tür IP’ler dinamik IP

denir. Yani servis sağlayıcıda o an boş bulunan bir IP adresi atanır. Bu

yüzden her bağlantıda IP adresinin belli kısımları değişebilir.

Zaman içinde (yani, bağlantı koparılıp tekrar bağlanılsa bile)

değişmeyen ve hep aynı kalan IP’lere Statik IP denir. Bu tür IP

genelde sunucular tarafından kullanılır.

44

IP Adresi : 192.168.10.1

Binary Açılımı : 11000000.10101000.00001010.00000001

IP adresleri 32 bit’liktir ve 4 adet 8 bitlik parçanın birleşmesinden

oluşmuştur. Bu parçaların her birine oktet denir.

Her bir oktet 0’dan 255’e kadar değerler alabilir. Ancak 0 ve 255

sayılarının kullanımı ile ilgili sınırlamalar vardır.

32-bit Internet adresleri, Ağ Bilgi Merkezi (NIC) Internet Kayıt

Kabul tarafından yönetilmektedir.

45

Eğer küçük ve özel bir network kuruyorsanız ve Internet’i

kullanmayacaksanız, herhangi bir IP adresini kullanabilirsiniz.

Eğer bir şirketin network’üne bağlanacak ve Internet’i de kullanacaksanız,

sistem yöneticisinden size bir ip adresi atamasını istemelisiniz.

Eğer Internet’e bağlanacaksanız, Internet Servis Sağlayıcının vereceği IP’yi

kullanırsınız.

IP Adresi Kavramı

192.168.10.1 192.168.10.2 192.168.10.3

46

Network ortamında olsun olmasın her bilgisayarın kendine ait bir IPnumarası vardır. Bu IP numaraları manuel olarak ayarlanacağı gibiotomatik olarak bilgisayar tarafından da atanabilir.

Ağ ortamında bulunan bir bilgisayarın ağda bulunan diğerbilgisayarları görmesi için IP adreslerinin Network ID kısımlarınınaynı olması gerekir.

Network ortamında bilgisayarların IP numaralarını atayan DHCP(Dynamic Host Control Protocol) denilen yapı sayesinde bilgisayarlarabirbirleriyle anlaşabilecekleri uygun IP numaraları otomatik olarakverilir.

47

Her cihaz kendi IP adresi ile beraber, bulunduğu ağ üzerindeki IP

adreslerini de bilmelidir. Bu amaçla IP adreslerinin ne kadarının ortak

olduğunu belirten yapılar kullanılır. Bunlara Alt ağ maskeleri yada IP

maskeleri denilmektedir.

Örneğin IP maskesi 255.255.255.0 ise, ilk üç basamağı (yani ilk 24

bit'i) aynı olan iki makine aynı ağda demektir. Bu durumda, IP

numarası 192.168.0.1 ile 192.168.0.2 aynı ağda, 192.168.1.1 ise başka

bir ağdadır.

48

Ağ geçidi, TCP/IP'de iki değişik ağ arasında geçişi sağlayan bir cihaza

denir. Bu cihaz, bir bridge, switch, router (yönlendirici) veya NAT

(Network Address Translator) olabilir.

IP ……………………………….: 10.33.116.220Alt Ağ Maskesi ……..………….: 255.255.0.0Varsayılan Ağ Geçidi ………….: 10.33.255.254

49

A Sınıfı IP Adresleri 10.0.0.0 / 255.0.0.0

B Sınıfı IP Adresleri 72.16.0.0 / 255.240.0.0

C Sınıfı IP Adresleri 192.168.0.0 - 19X.XXX.XXX.XXX

aralığındadır. Subnet Mask olarak 255.255.255.0 kullanılır.

IP Adresi Sınıfları

50

MAC (Media Access Control - Ortam Erişim Yönetimi) Adresi : Bir

cihazın ağ donanımını tanımaya yarayan adrestir. Her modemin ve ağ

kartının kendine ait özel birer MAC adresleri vardır. MAC, 48 bit'lik

bir adrestir. Bu nedenle 248 = 281,474,976,710,656 değişik ağ kartını

tanımlamak için kullanılabilir.

Linux : ifconfig –a

Windows : ipconfig /all

Mac Adresi (Fiziksel Adres)

51

TCP/IP, TCP (Transmission Control Protocol) ve IP (Internet

Protocol) kelimelerin kısaltmalarıdır. İnternet protokol takımı,

Internet'in çalışmasını sağlayan bir iletişim protokolleri bütünüdür.

Bazen TCP/IP protokol takımı olarak da adlandırılır.

TCP/IP'de, yollanan veriler katmanlara göre paketlenerek yollanır ve

alıcı tarafından bu paketler teker teker açılarak verilerin alıcıya

ulaşması sağlanır. Bu yöntem, yollanan veri, yollama şekli ve yollama

yolunu birbirinden ayırarak birlikte çalışmayı kolaylaştırır. Örneğin bir

bilgisayarda bağlantı olarak Ethernet yerine Wi-fi olması, üzerinde

başka bir web tarayıcı kullanılmasını gerektirmez.

TCP/IP

52

TCP/IP Protokolleri

53

ARP (Address Resolution Protocol): IP adreslerinin donanım adreslerineçevrimini sağlar.

RARP (Reverse ARP, yani Ters ARP) protokolü ARP'ın ters işlemi yapar.Yani hangi MAC adresinin hangi IP adresini kullandığını bulur. BirTCP/IP ağında RARP'ın çalışacağı garanti değildir, zira RARP bir RARP

sunucusuna ihtiyaç duyar.

Donanım Katmanındaki Protokoller

54

ICMP (Internet Control Message Protocol - Internet YönetimMesajlaşması Protokolü): Hata ve türlü bilgi mesajlarını iletenprotokoldür. Örneğin, ping programı ICMP'yi kullanır.

RIP (Router Information Protocol - Router Bilgi Protokolü): Router'larınyönlendirme tablolarını otomatik olarak üretebilmesini sağlayanprotokoldür.

OSPF (Open Shortest Path First - İlk Açık Yöne Öncelik): Aynı RIP gibirouter'ların yönlendirme tablolarını otomatik olarak üretebilmesine sağlar.OSPF, RIP'ten daha gelişmiş bir protokoldür.

IP Katmanındaki Protokoller

55

IGMP (Internet Group Messaging Protocol - Internet Grup Mesajlaşma

Protokolü): Bir sistemin internet yayınlarına (multicast) abone olmasına

ve aboneliği durdurmasına yarar. Bu yayınlar, UDP üzerinden yapılır ve

genelde çoklu ortam (radyo veya video) içerikli olurlar.

DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol - Dinamik Cihaz Ayar

Protokolü): Bir TCP/IP ağına bağlanan bir cihaza otomatik olarak IP

adresi, ağ maskesi, ağ geçidi ve DNS sunucusu atanmasına yarar.

56

UDP (User Datagram Protocol - Kullanıcı Veri Protokolü): IP

üzerinden veri yollamaya yarar. Verilerin ulaşacağını garanti etmez. UDP

paketlerinin büyüklükleri sınırlıdır. UDP son derece basit ve bağlantı

gerektirmeyen (connectionless) bir protokoldür.

TCP (Transmission Control Protocol - Gönderim Kontrol Protokolü):

IP üzerinden ulaşma garantili ve herhangi bir büyüklükte veri

gönderilmesine imkan tanıyan bir protokoldür. UDP'den farklı olarak,

TCP'de iki cihazın iletişim kurabilmesi için önce birbirlerine

bağlanmaları gerekmektedir.

Tartışma Katmanındaki Protokoller

57

DNS (Domain Name System - Alan Adı Sistemi): Alan adı verilen isimler

(mesela www.wikipedia.org) ile IP adreslerini birbirine bağlayan

sistemdir. Paylaştırılmış bir veritabanı olarak çalışır. UDP veya TCP

üzerinden çalışabilir.

HTTP (HyperText Transfer Protocol - HiperMetin Yollama Protokolü):

İlk başta HTML sayfaları yollamak için yaratılmış olan bir protokol olup

günümüzde her türlü verinin gönderimi için kullanılır. TCP üzerinden

çalışır.

Uygulama Katmanındaki Protokoller

58

HTTPS (Secure HTTP - Güvenli HTTP): HTTP'nin RSA (Açık anahtarlışifreleme) şifrelemesi ile güçlendirilmiş halidir. TCP üzerinden çalışır.

POP3 (Post Office Protocol 3 - Postahane Protokolü 3): e-posta almakiçin kullanılan bir protokoldür. TCP üzerinden çalışır.

SMTP (Simple Mail Transfer Protocol - Basit Mektup GöndermeProtokolü): e-posta göndermek için kullanılır. TCP üzerinden çalışır.

FTP (File Transfer Protocol - Dosya Gönderme Protokolü): Dosyagöndermek ve almak için kullanılır. HTTP'den değişik olarak kullanıcınınzorunluı olarak sisteme giriş yapmasını gerektirir. Veri ve komut alışverişi için iki ayrı port kullanır. TCP üzerinden çalışır.

SFTP veya FTPS (Secure FTP - Güvenli FTP): FTP'nin RSA ilegüçlendirilmiş halidir. TCP üzerinden çalışır.

59

Temel Internet Komutlar

Ping: Internet'e bağlı bir bilgisayarın bağlantısının o an açık olup olmadığının

anlaşılması amacıyla kullanılır

Talk (bazı sistemlerde ntalk): Internet üzerindeki iki kullanıcının aynı anda

karşılıklı yazışmasını sağlayan bir protokol ve bu işi yapan programlara

verilen genel addır. Talk kullanmak için her iki tarafta da TALK DAEMON

(Talk servis sağlayıcı) kurulu olması gerekir.

Finger: Bir sistemde (domain) çalışan kişileri görebilmek için Finger komutu

kullanılır. Finger servisini kullanabilmek için sorgulama yapılan sistemin buna

izin vermesi gerekir. Belirli bir kullanıcının, makinesinin o an açık olup

olmadığını anlayabilmek için de Finger komutu kullanılabilir.