DOMINIK WYSK

NOWA FALA

KRÓTKA HISTORIA MUZYKI PUNK W

STANACH ZJEDNOCZONYCH (1965 – 1985)

POZNAŃ 2007

- 1 -

Przedstawiona poniżej praca jest wkładem w tworzenie literatury poświeconej

twórcom i wykonawcom muzyki współczesnej. Obejmuje ona pewną charakterystykę osób i

zespołów kreujących muzyką punk w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej w latach

1965 – 1985. Specyficzną cechą tej grupy jest nowatorski, wybiegający poza wszelkie

zaobserwowane wcześniej ramy tekstowe jak i muzyczne, sposób komponowania i

wykonania utworów.

Jeżeli chodzi o zakres czasowy to obejmuje on lata 1965 – 1985 i wewnętrznie jest on

podzielony w na trzy okresy. Podział ten jest jednak w pewien sposób sztuczny i w całej

pracy nie jest mocno zarysowany.

Pierwszy z wyżej wspomnianych okresów (obejmujący lata 1965 – 1977) określa się

mianem proto punka lub też pre punka i zalicza się do niego w całości lub w niektórych

aspektach twórczość takie grupy i artystów jak Lou Reed i The Velvet Underground, Iggy

Pop i The Stooges, MC5, Patti Smith, New York Dolls, David Bowie, Brian Eno i Roxy

Music, Frank Zappa, Captain Beefheart, T. Rex, The Sonics oraz Big Star Zespoły te

charakteryzują się różnorodnością poruszanych tematów oraz specyficznym jak na owe czasy

prostym i „brudnym” brzmieniem. Jest jeszcze jedna cecha wyróżniająca je spośród innych a

mianowicie szokujące wystąpienia sceniczne.

Następny okres (obejmujący lata 1977-1980) powszechnie nazywany jest pierwszą

falą punk rocka. Powszechnie za pierwszy zespół punkowy uznaje się brytyjski The Sex

Pistols, mimo, że geneza tego zjawiska jest dużo wcześniejsza. Samo słowo punk w

kontekście muzyki rockowej używane jest, bowiem od połowy lat sześćdziesiątych XX wieku

na określenie amatorskich zespołów, przedstawicieli tzw. rocka garażowego. Pierwsze

zespoły punkowe pojawiają się w połowie lat 70 w trzech różnych zakątkach świata: The

Ramones, Television, Richard Hell & the Voidoids, Blondie, Patti Smith Group Talking

Hades i Suicide w Nowym Jorku (Stany Zjednoczone), Sex Pistols, The Damned i The Clash

w Londynie (Wielka Brytania) oraz The Saints w Brisbane (Australia). Były one związane z

lokalnymi scenami, które tworzyły zespoły i publiczność; koncerty odbywały się w

niewielkich klubach nocnych, z których najbardziej znane to: CBGB's w Nowym Jorku, The

Masque w Hollywood i The 100 Club w Londynie. Krótka charakterystyka ruchu punk

zawarta będzie w dalszej części pracy.

Trzeci okres, nazywany drugą falą punka czy też post punkiem, rozpoczyna się na

początku lat osiemdziesiątych i wywodzi się on z muzyki i ideologii punk. Jest on skutkiem

poszukiwań zespołów wychodzących z kręgu ruchu punk. Efektem tych poszukiwań było

powstanie stylów pokrewnych muzyce punk m.in. hardcore (skrócona charakterystyka

- 2 -

przedstawiona w dalszej części pracy), new wave, pop punk, Oi!, emocore, punky reggae i

wiele innych. Do przykładowych zespołów działających na początku lat osiemdziesiątych,

mających swoje korzenie w stylistyce punk, zaliczymy: Dead Kennedys, Bad Religion, Minor

Threat, Blondie.

Korzeni punk rocka, niespotykanej dotychczas estetyki należy doszukiwać się w

Stanach Zjednoczonych, a dokładniej w Nowym Yorku, w dzielnicy Greenwich Village. Była

to dzielnica w obrębie, której mieszkała, żyła i tworzyła ówczesna bohema artystyczna. Od lat

pięćdziesiątych miejsce to przyciągało całą masę artystów, będących awangarda kultury

współczesnej. Klamrą spinającą cały tygiel różnorakich osobowości był wstręt do tego, co

mieszczańskie oraz aksjomat o nadrzędności sztuki nad wszelkimi innymi przejawami

działalności człowieka. Wartościowe było nowatorstwo, chęć łamania konwenansów i

zastanych schematów. Wykraczanie poza kulturowe ramy, szło w parzę ze sceptycyzmem

negującym zastane normy. Dla bohemy artystycznej Greenwich Village ludzie „(…) ciągle

chodzący na demonstracje w marynarkach i krawatach, wydawali się beznadziejnie

wiktoriańscy i pozbawieni kontaktu z rzeczywistością.”1

Kultowymi lokalami Greenwich Village, w których przesiadywał cały światek

twórczy były były Cafe Bizarre i Max’s Kansas City, będące zapleczem, w którym rodziły się

i grały pierwsze zespoły.

Jednym z pierwszych zespołów zaliczanych do nowej fali był The Velvet

Underground. Zespół ten powstał w roku 1964 i nosił początkowo nazwy: The Primitives,

The Warlocks i The Falling Spikes. W 1965 roku zespół

został ostatecznie przemianowany pod wpływem

sadomasochistycznej opowieści Michaela Leigha pt.

Velvet Underground, znalezionej na ulicy przez jednego

z członków, na The Velvet Underground.2

Zespołu tworzyli początkowo gitarzysta Lou

Reed, basista John Cale, gitarzysta Sterling Morrisom

Nagus i perkusista Agnus Maclise. Tego ostatniego po

jego wyjeździe w 1965 roku do Indii zastąpiła Maureen

Tucker.3 W latach 1966 - 1967 zespół współpracował

1 R. Sukenick, Nowojorska bohema, przeł. A. Dorobek, Warszawa 1995, s. 24. 2 Por. G. Brzozowski, Magazyn muzyczny 9/1988, cyt. za: www.ultra-velvet.republika.pl 3 W. Weiss, Rock Encyklopedia, t. 1, Warszawa 1991, s. 586.

- 3 -

także z wokalistka niemieckiego pochodzenia Harry Nelson, występującej pod pseudonimem

- Nico.4

Jednym z pierwszych miejsc, w którym rozpoczynała grupa było Cafe Bizzare

określane „(...) artystowskim inkubatorem z Green Village.”5 Lokal nie okazał się jednak

przychylny zespołowi, który początkowo nastawiał się na dwutygodniowe granie. Lider

zespołu, Lou Reed wspomina: „(...) po kilku dniach oświadczono nam: ‘jeśli zagracie jeszcze

jedną piosenkę podobna do Europen Son to zostaniecie wywaleni.’ No i zagraliśmy numer w

takim stylu i znaleźliśmy się na ulicy. Całe szczęście, że wcześniej widział nas poeta i reżyser

filmowy Gerard Malanga, który przyprowadził na nasz występ Andy Warhola.”6

Wkrótce Andy Warhole jeden z najbardziej znanych i wpływowych przedstawicieli

pop – artu, został menadżerem grupy, mimo, że „(...)muzyką rockową interesował się jedynie

tyle, o ile. Traktował ją wielce instrumentalnie, jako jedno z wielu narzędzi całego wachlarza

estetycznych prezentacji, lansował na siłę własne, często chybione pomysły.”7 Tym niemniej

był on osobowością wielce znaną i popularną w światku artystycznym, co niewątpliwie,

pomagało w lansowaniu zespołu. W noc sylwestrową 1965 roku The Velvet Underground

wystąpili w programie TV News stacji CBS, podczas którego wykonali utwór Heroine.

Wkrótce potem, po namowach menadżera do zespołu dołączyła Nico. W listopadzie 1967

roku w ciągu jednego albo dwóch dni (muzycy nie są, co do tego do końca zgodni)8 zespół

nagrał w TT&G Studio materiał na płytę. Z jej wydaniem musiał jednak trochę poczekać z

powodu niekonwencjonalnych jak na owe czasy tekstów. W tym czasie grupa brała udział w

projekcie A. Warhola The Exploding Plastic Enavitable występując w Nowym Yorku, a

następnie uczestnicząc w trasie po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Był to szereg spektakli

performance, podczas których oprócz The Velvet Underground & Nico występowali też

tancerze i performerzy z tzw. Warhol’s Factory w szczególności Mary Woronow i Gerard

Malanga, ponadto prezentowane były w tle trwającego przedstawienia, filmy A. Warhola.9

W marcu 1967 roku nadszedł wreszcie moment, w którym MGM Records zdecydowało się

wydać krążek w zaproponowanej przez zespół postaci.

Debiutancką płytę zatytuowano The Velvet Underground and Nico. Utwory, które się

na niej znajdują szokowały odwagą poruszanych tematów i formą muzyczną. „Zespół zdawał

się obnażać brzydotę rocka. „W wielu nagraniach spiętrzył ostre dysonanse oraz wyjątkowo

4 Ibidem, s. 400. 5 B. Kurowski, Punk – pokolenie pustki, Kraków 1997, s. 15. 6 G. Brzozowski, Magazyn muzyczny 9/1988, cyt. za: www.ultra-velvet.republika.pl 7 B. Kurowski, op. cit, s. 16. 8 Por. http://en.wikipedia.org/wiki/The_Velvet_Underground 9 Por. http://en.wikipedia.org/wiki/Exploding_Plastic_Inevitable

- 4 -

odpychające efekty brzmieniowe, np. ‘brudy’ gitarowe skontrastowane ze stojącymi – jakby

martwymi – dźwiękami altówki elektrycznej.”10 W tekstach nie było inaczej, tematy były jak

najbardziej brudne: narkotyki i problem ich pozyskiwania w utworze I’m waitening for my

man, ich apoteoza w Heroine, opisy seksualnych orgii w Wenus In Furs. Trzy piosenki z

zamieszczonych na płycie zaśpiewała Nico.

Osobna historia dotyczy okładki do albumu, która była

dziełem samego A. Warhola (widoczna po lewej stronie). Pierwotnie

okładka przedstawiająca banana na białym tle miała być w formie

nalepki. Po jej odklejeniu obrazek miał się zmieniać i przedstawiać

również banana tyle, że obranego i różowego. Niestety z powodów

technicznych pomysł nie wypalił i okładka ograniczyła się do

pierwszej postaci. Problem wystąpił też z tylną okładką koperty płyty. Znajdowało się na nim

zdjęcie zespołu ze spektaklu The Exploding Plastic Inevitable. Oprócz zespołu widoczne było

także zdjęcie twarzy aktora Erica Emmersona, który po trafieniu pierwszej partii płyt do

sklepów, zażądał odszkodowania, gdyż jak twierdził zdjęcie zostało umieszczone bez jego

zgody. W efekcie wytwórnia wycofała płytę ze sprzedaży.

Pomimo finansowej klapy, album uzyskał status kultowego, z racji zawartej na nim

muzyki jak i samej pracy Warhola uwidocznionej na okładce. Stał się też na długo inspiracją

dla innych wykonawców, a krytycy pisali: Wraz z ukazaniem się pierwszej płyty The Velvet

Underground (...) muzyka rockowa utraciła niewinność.”11

Zanim z zespołu odeszła Nico (1968 rok) aby skupić się na

karierze solowej i menadżer Andy Warhole, grupa nagrała drugi

album zatytułowany White Light/White Heat (okładka widoczna po

lewej stronie). Nagrań dokonano w sierpniu 1967 roku a producentem

został Tom Wilson. Do sklepów album trafił w styczniu 1968 roku.

Podobnie jak na pierwszej płycie tak i na tej panuje „brud”, groteska i

makabra. Tytuł płyty sprowadza się do uczucia spowodowanego zażyciem heroiny a

tematycznie zespół nie odbiega od tego, czym objawił się debiutując. Znajduje się tutaj wiele

ciekawych utworów, które dzięki przerysowaniu tematu potrafią naprawdę rozbawić. The Gift

na przykład to wyjątkowo absurdalna i makabryczna historię o Waldo Jeffersie, który to po

dwóch miesiącach rozłąki z ukochaną wpada na pomysł wysłania siebie pocztą i sprawienia

ukochanej wielkiej niespodzianki. Pakuję się, więc w paczkę i zostaje wysłany pocztą

10 W. Wiess, op. cit., s. 586. 11 Ibidem, s. 568.

- 5 -

dziewczynie. Ta natomiast będąc niezwykle podniecona podczas otwierania pakunku,

przecina nie tylko taśmę klejącą, tekturę i warstwę ochronną, ale i głowę swojego chłopaka.

„W I Heard Her Call My Name zostajemy natomiast upojeni niezłą dawką nekrofilii.”12

Piosenka Sister Ray tematycznie zbliżona jest do Wenus In Furs z pierwszego albumu, mówi

o seksie i wyuzdaniu. Cała płyta jest pełna hałasu, kakofonii i chaosu a odbiorca odnosi

wrażenie jakby słuchał zapisu improwizacji muzyków w studiu.

W rzeczywistości podczas nagrywania materiału, w zespole nastąpiły pewne tarcia

miedzy Lou Reedem a Johnem Calem. Były one spowodowane starciem dwóch mocnych

osobowości, starających się uzyskać pozycje lidera grupy. Po nagraniu tej płyty odchodzi

John Cale, zmęczony atmosferą panującą w zespole.

White Light/White Heat album będący wynikiem zaledwie jednodniowej sesji

nagraniowej, umknął szerszej publiczności i został odkryty na nowo dopiero po 10 latach.

Zespół zaczyna natomiast podążać w stronę brzmień łagodniejszych, stał się bardziej pogodny

i przystępny. Kolejne płyty: The Velvet Underground (1969), Loaded(1970), Live At Max’s

Kansas City(1972) i Squeeze (1973) są wyraźnym odejściem od dwóch pierwszych

projektów.

W czasie nagrywania trzeciej płyty, Loaded (okładka

widoczna po lewej stronie) część utworów śpiewał zastępujący

basiste Johna Cale, Doug Youle. Po nagraniu tej płyty Lou Reed

odszedł z zespołu. „Wydaje się, że zaśpiewanie kilku piosenek

przez Douga Youl’a było tylko pretekstem dla Reeda do

opuszczenia zespołu. Po pięciu latach istnienia The Velvet

Underground w zasadzie nie osiągną niczego, o czym marzył. (...) nie został doceniony przez

publiczność ani przez ówczesną prasę muzyczną.”13 Po wystąpieniu Lou Reeda w sierpniu

1970 roku zespół istniał jeszcze dwa lata, po czym definitywnie zniknął ze sceny rockowej.

Rola, jaką odegrało Welwetowe Podziemie odegrało w narodzinach punk rocka, w

ustaleniu jego kształtu i nadaniu charakterystycznej „brudnej” formy jest bezdyskusyjna. Był

to pierwszy zespół, który nie wstydził się brzydoty rocka. Wprost przeciwnie uwypuklił ją.

Jego muzyka irytowała prowokacyjnie odkształconym, brutalizowanym brzmieniem, brudem,

hałasem, spiętrzeniem efektów dysonansowych. „Bez istnienia tej grupy, punk - jeśliby w

ogóle się pojawił - z pewnością nie przybrałby takiej postaci, w jakiej go znamy. Echa

dokonań tej grupy można znaleźć we wczesnej twórczości Davida Bowiego, Roxy Music,

12 B. Kurowski, op. cit. s. 20. 13 G. Brzozowski, Magazyn muzyczny nr. 9/1988, cyt. za: www.ultra-velvet.republika.pl

- 6 -

Briana Eno oraz niezliczonej liczby nowofalowych wykonawców, by wspomnieć tylko o

początkach Talking Heads, Simple Minds, The Cars, czy The Jesus And Mary Chain."14

„Velvet Underground - nazwany przez krytyka "Village Voice" efektem sekretnego

małżeństwa Boba Dylana i Markiza de Sade - nie pasował do epoki, w której demonizowano,

lub idealizowano wszystkie zjawiska.”15 Stosowna do tekstów muzyka sprawiała wrażenie

nagranej gdzieś w przejściu podziemnym lub na przystanku metra. „Wybór najbardziej

odpychających środków wyrazu nie był przypadkowy, Reed wychowanek wybitnego poety

amerykańskiego Delmore Schwartza, pierwszy w świecie rocka, podjął w swoich utworach

najbardziej drastyczne problemy społeczne, takie jak narkomania i deprawacja nieletnich.

Ukazał upadek współczesnego człowieka i jego duchową nędzę.”16 W 1976 roku Lou Reed

oświadczył z właściwą sobie nonszalancją, lecz nie bez pewnej racji: "To ja wypracowałem

cały ten negatywny punk z Andy Worholem i Undergroundem..."17

W czasie, gdy The Velvet Underground nagrywali drugą płytę, na rockowej mapie

Stanów Zjednoczonych objawiło się miasto Detroit, w stanie Michigan. Pod koniec lat

sześćdziesiątych i na początku siedemdziesiątych działają tutaj, co najmniej dwa zespoły

warte zapamiętania: MC 5 i The Stooges.

MC 5 był skrótem od nazwy Motor City Five a w skład zespołu wchodzili: Wayne

Kramer i Fred "Sonic" Smith (guitary), Rob Tyner (wokal), Michael Davis (gitara basowa), i

Dennis Thompson (perkusja). Grupa powstała w 1964 roku i istniała do roku 1972 i nagrała

trzy albumy: Kick Out The Jam (1969), Back in the USA (1970), High Time (1971), (których

okładki widzimy poniżej).

14 G. Brzozowicz, Magazyn muzyczny nr. 9/1988, cyt. za: www.boulipun.webpark.pl/usa 15 A. Rzewuski, Magazyn muzyczny nr. 4/1985, cyt. za: www.boulipun.webpark.pl/usa 16 G. Brzozowicz, Magazyn muzyczny nr. 9/1988, cyt. za: www.boulipun.webpark.pl 17 A. Rzewuski, Magazyn muzyczny nr. 4/1985, cyt. za: www.boulipun.webpark.pl/usa

- 7 -

Zespół MC 5 osiągnął popularność już po wydaniu swojego pierwszego albumu, Kick

Out the Jams nagranego na żywo w dniach 30 i 31 października 1968. Jest on uważany za

jedno z największych osiągnięć w historii rock’n’rollowych płyt koncertowych. Po wydaniu

płyty pojawiły się kontrowersje związane ze słowami wykrzykiwanymi w tytułowym

utworze: kick out the jams, motherfuckers!. W późniejszych wydaniach zostały więc one

ocenzurowane i pojawiały się następujące: kick out the jams, brothers and sisters!. Do

pierwotnej wersji powrócono na wydaniach CD.

Drugi album, Back in the USA, został wyprodukowany przez Jona Landaua,

przyszłego mentora Bruce'a Springsteena. Dzięki prostej, szybkiej, ostrej i agresywnej grze

dostarczył podstaw dla punk rocka. Trzeci natomiast album, High Time, stanowił inspirację

m.in. dla takich zespołów jak Aerosmith i KISS.

Grupa powiązana była z działalnością Nowej Lewicy - ruchem, który rozwijał się

szczególnie w środowiskach akademickich i intelektualnych. Jego powstanie wiązało się z

protestami przeciwko zatruciu środowiska, wojnom i zbrojeniom atomowym. Nowa Lewica

nawoływała do ograniczenia konsumpcji i autorytarnych tendencji państwa. Zespół zagrał

także koncert w ramach Konwencji Narodowej Partii Demokratycznej (Chicago, 1968 roku),

po którym, doszło do zamieszek między demonstrantami wyrażającymi swój negatywny

stosunek do wojny w Wietnamie i polityki prezydenta Richarda Nixona a służbami

porządkowymi. Niedoceniany w swoich czasach, zespół MC5 jest obecnie uważany za jeden

z najważniejszych w historii muzyki rockowej.18

Przedstawiając protoplastów punka z Detroit nie można zapomnieć pewnej

arcyważnej postaci tamtych czasów, jaką bez wątpienia był Iggy Pop. James Jewel Osterberg,

bo takie jest jego prawdziwe nazwisko, urodził się 21 kwietnia

1947 roku w Ann Arbor, w stanie Michigan. Swój pseudonim

przybrał jeszcze na początku kariery, w Detroit, gdy przeszedł

z zespołu The Iguanas do The Prime Movers. Później wyjechał

do Chicago gdzie grał w zespołach bluesowych. Powrócił

jednak spowrotem do Detroit i stanął na czele formacji The

Stooges.19

Nieśmiertelność zespołowi The Stooges zapewniła nie

tyle muzyka zespołu, co jego charyzmatyczny wokalista.

18 http://pl.wikipedia.org/wiki/MC5 19 http://pl.wikipedia.org/wiki/Iggy_Pop

- 8 -

Zespół istniał od 1968 do 1974 roku, z niemal roczną przerwą na przełomie 1971/72 roku. Na

początku działał pod nazwą The Psychodelic Stooges. Trzon The Stooges stanowili: Iggy

Stooge (wokal), Ron Asheton (gitara), Dave Alexander (gitara basowa) i Scott Asheton

(perkusja).

Postawa zespołu, jego bezkompromisowość jak i sama osoba lidera skutecznie

uniemożliwiała osiągnięcie kariery, co w gruncie rzeczy było cechą wspólną wszystkich grup

próbujących przecierać nowe, niezbadane ścieżki muzycznie w rocku. Iggy Pop i jego

koledzy z zespołu dokładnie jednak wiedzieli, jaką drogą chcą iść. Ich orężem był hałas i

prowokacja. Popowi przypisuje się m.in. autorstwo parafrazy słynnego hippisowskiego hasła

live and peace na hate and war. Wyróżniał się nie tylko jako wokalista, ale i nieobliczalny

akrobata sceniczny. Dysponował całym bagażem skandalicznych chwytów estradowych -

rzucał się na scenę, pluł na widownię, bił, pozwalał sobie na poufałość z publicznością -

mówiąc ogólnie, zgłębiał czeluści deprawacji, aby przysporzyć zespołowi, bezprecedensowej,

złej sławy. „Do legendy przeszedł image The Stooges: półnagi (bądź nagi) wokalista, z tyłu

sekcja, instrumenty i sprzęt sceniczny pomalowane w dziwny sposób, z obscenicznymi

napisami (...). Część instrumentarium przypominała bardziej zestaw typu „Warszawska

Jesień” niż wyposażenie rock’n’rollowego muzyka; w użyciu były na przykład... Odkurzacze

i miksery kuchenne. Członkowie The Stooges nie myśleli jednak o awangardzie; tłumacząc

niecodzienny skład instrumentarium najzwyklejszym brakiem pieniędzy na zakup ekwipunku

z prawdziwego zdarzenia.”20 Reakcje publiczności były skrajne począwszy od głębokiego

zafascynowania po ogromną niechęć. Iggy stał się stroną częstych pozwów sądowych i

zastraszania. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że obok Lou Reeda, był drugim ojcem

chrzestny punk rocka.

Pierwszy album grupy został zatytułowany tak samo jak

nazwa grupy i ukazał się w sierpniu 1969 roku (jego okładka

widoczna po lewej stronie). Wydawcą została wytwórnia Electra, ta

sama, która wydała pierwszy krążek ich kolegów z MC 5.

Właściwie The Stooges uzyskali kontrakt właśnie dzięki MC 5.

Grając jako support MC 5 w kampusie Uniwersytetu Michigan w

Ann Abor, zostali dostrzeżeni przez łowcę talentów, który przyleciał z Nowego Yorku, by

zobaczyć MC 5.21 Producentem płyty miał byś John Cale, były członek The Velvet

Underground, jednak stało się inaczej. Iggy Pop tak wspomina pracę w studiu: „W końcu

20 B. Kurowski, op. cit. s. 24. 21 E. Pouncey, Doming trough slaughter, w: The Wire nr. 189, November 1999, s. 29.

- 9 -

przyszło do miksowania i John siadł za stołem. Ale zaczął miksować w sposób ‘artystyczny’,

na przykład jedna piosenka tylko z basem albo gitara rodem ze stratosfery i tam-tam w

drugim kanale. W końcu nie wytrzymałem i wpadłem do kanciapy sugerując, że albo

osobiście zmiksuję cały materiał albo nie ujrzy on światła dziennego.”22 Znamienne jest to, że

album, podobnie jak wiele innych w tym czasie, nie osiągnął dużego sukcesu, mimo to

doczekała się przypomnienia w latach późniejszych. Utwór I Wanna Be Your Dog został np.

wykorzystany przez takich artystów jak: Richard Hell, Joan Jett, Uncle Tupelo, czy Snoop

Dogg. Podobnie utwór No Fun został nagrany w nowej wersji przez zespół Sex Pistols.23

W lipcu 1970 roku The Stooges nagrali drugi album Fun

House (okładka widoczna po lewej stronie), który podobnie jak i

pierwszy nie odniósł sukcesu wśród publiczności. Zakończył się

ponadto totalną klapą finansową. Rezultatem wszystkich nie

powodzeń było rozwiązanie kontraktu z wytwórnią Electra. Zespół

na dwa lata popadł w impas, a na przełomie 1971 i 1972 roku

przestał nawet funkcjonować. W tym czasie widoczne były także kłopoty Iggy’ego z

narkotykami.

Album Fun House z czasem stał się, podobnie jak poprzedni, katalizatorem dla

nowych pokoleń a utwory na nim zawarte doczekują się reedycji w nowym wydaniu: Down

On the Street zostało wydane przez Rage Against the Machine, 1970 przez The Damned, T.V.

Eye szłyszymy na ścieszce dzwiękowej do filmu School Of Rock (Szkoła Rocka) w reżyserii

Jack’a Black.

W 1972 roku The Stooges koncertowało po Wielkiej Brytanii. Iggy Pop nawiązał

także przyjaźń z Davidem Bowie, który zaoferował mu pomoc w nagraniu płyty.

Zaowocowało to pracami nad nową płytą w wytwórni Columbia Records. Podobnie jak

wcześniej John Cale tak i teraz, nowy producent Tony DeFries, nie spełniał pokładanych

nadziei. Lider zespołu wspomina: „Problem w tym, że Tony, jak zresztą wszyscy inni, miał

zamiar wypolerować The Stooges i wynająć jakiś sesyjnych

muzyków. Zupełnie jakby kupował mięso bez kości, obłęd! Bowie

nie uczestniczył w sesjach nagraniowych, a jak skończyliśmy,

wytwórnia stwierdziła, iż materiał nie nadaje się do słuchania, ani

wydania. Wtedy David zaoferował pomoc, ale odrzuciłem ją, bo

jego pomysły bardzo różniły się od moich. (...) W każdym razie

22 Cyt. za: B. Kurowski, op. cit. s. 28-29. 23 http://www.iggypop.com/bio.asp

- 10 -

zmiksowałem cały materiał.”24 W taki oto sposób powstał, w lipcu 1970 roku trzeci album

grupy Raw Power. I tu historia po raz kolejny zatoczyła podobne koło, gdyż album doczekał

się uznania dopiero po kilku latach, co w tym czasie wydawcę kompletnie nie

satysfakcjonowało.

Członkowie zespołu jeszcze raz próbowali wejść do studia i przekonać świat do swojej

muzyki, tym razem skrzydła podciął im sam wydawca zrywając z nimi kontrakt, co w świetle

braku środków finansowych ostatecznie pozbawiło zespół możliwości walki o widownię i

sukces. W poczuciu narastającej frustracji i klęski, The Stooges postanowili odbyć kolejną

trasę koncertową ta przerodziła się jednak w totalna klęskę.

Reakcją publiczności na prowokacyjne zachowania wokalisty była agresja w wyniku,

której dwa ostatnie koncerty zespołu niemal nie zakończyły linczem muzyków. Dokumentem

z tej trasy jest płyta Metallic K.O.25 Po rozpadzie grupy w 1974 roku, jej niekwestionowany

lider Iggy Pop skupił się na karierze solowej, która z czasem przyniosła mu zasłużony sukces

i miejsce w panteonie sław.

Obecnie The Stooges jest zespołem, który nadal funkcjonuje, po tym jak został

reaktywowany w 2003 roku. Grupa wydała nawet nowy album, zatytułowany Weirdness,

który promują w Polsce koncertem na Stadionie Olimpijskim we Wrocławiu 24 czerwca

2007.

„Rock z Detroit z przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych w istocie rzeczy

podobny był błyskowi flesza – oślepiającemu, lecz krótkotrwałemu. Nikt wówczas nie

podejrzewał, że odegra on decydującą rolę w krystalizowaniu się nowej fali muzyki, to samo

dotyczyło zresztą także The Velvet Underground. Nie należy tego rozumieć, iż wykonawcy ci

wyprzedzili swój czas, po prostu uważano ich i słusznie za margines. Odmieńców,

działających w cieniu wielkiej ogólno amerykańskiej sceny, na której panowanie odzyskiwała

muzyka określana skrótem MOR (midle of the road" - środek drogi)."26

Na początku siódmej dekady Nowy York jest miejscem kluczowym w narodzinach

muzyki punk. Artyści tam tworzący oraz kluby ich goszczące rodzą nową stylistykę, a

brzmienia nazywane „nową falą” zagoszczą na salonach, których specyficznym wyglądem

jest brak jakiejkolwiek estetyki. W tych brudnych wnętrzach powstanie punk rock. Ale po

kolei.

W 1971 roku debiutuje Patti Smith, przy czym nie w formie klasycznego koncertu,

tylko w postaci wieczoru poetyckiego, na którym czyta swoje wiersze, wsparta gitarzystą

24 Cyt. za B. Kurowski, op. cit. s. 28-29. 25 Por. http://.pl.wikipedia.org/wiki/The_Stooges

- 11 -

Lannym Kay. „Określenie recytowała, nie oddawało w pełni tego, co działo się na scenie.

Patti, bowiem w sposób niezwykle żywiołowy przekazywała treści płynące z

przedstawionych przez nią wierszy. Krzyczała, machała rękami, angażowała się maksymalnie

w każdy spektakl.”27 Jej poezja, inspirowana twórczością A. Rimbauda oraz powieściami W.

Burroughsa, była „(…) bardzo oryginalna pod względem językowym, śmiała obyczajowo o

obrazoburcza – była zapisem marzeń, fantazji erotycznych, halucynacji narkotycznych, ale

przede wszystkim ekstatycznych marzeń religijnych.”28

Pierwszą płytę nagrywa jednak dopiero po czterech latach od debiutu. W tym czasie

Patti, realizuje się m.in. przez napisanie sztuki Cowboy Mount, współ reżyserowanie filmu

Robert Mapplethorp Gets His Nipple Pierce, publikowanie swoich wierszy w magazynie

Carem oraz wydanie tomiku poezji pod tytułem Seventh Heaven. Jeszcze przed ukazaniem się

pełnego albumu, w sierpniu 1974 roku wychodzi singiel Hey

Joe/Piss Faktory. Patti kompletuje zespół (Lemmy Kaye, Richard

Sohl, Ivan Kral, J.D. Daughert) i zawiązuje Patti Smith Group. W

efekcie koncertu z 28 czerwca 1975 roku w Sali The Other End,

poprzedzającego wytęp Boba Dylana, zespołowi udaje się pozyskać

wydawcę, którym zostaje Arista. Umożliwia ona zrealizowanie

płyty Horses (okładka widoczna z lewej strony). W rolę producenta

wcielił się a raczej próbował nie, kto inny jak John Cale, który i tym razem nie spełnia

pokładanych w nim oczekiwań i pozostał producentem tylko z nazwy. „Cale zastosował

idealne muzyczne ramy dla nietypowych kompozycji Patti Smith. Postawił na jej specyficzny

interpretatorski talent, uwypuklając przy tym wartości samego tekstu. Muzykę sprowadził do

roli surowego, ale szalenie intrygującego podkładu. Stworzony przez niego dźwiękowy obraz

amerykańscy krytycy określili jako ambitny muzyczny prymitywizm.”29

W większości utworów, Patti Smith przeplatała śpiewanie z recytacją, co stwarzało

wrażenie muzycznego rytuału. Liderka pełniła rolę szamana, a akompaniujący jej muzycy

wprowadzali ją w trans hipnotycznym rytmem. Rozpoczynające płytę In Execelsis Deo, w

którym jako pierwsze padały słowa Jezus zmarł za grzechy innych, lecz nie moje, od razu

pokazywało, że na albumie nie będą szanowane żadne autorytety. Po tym wprowadzeniu

zespół płynnie przechodził do zmodyfikowanej wersji jednego z hymnów lat

sześćdziesiątych, słynnej Glorii grupy Them. W najdłuższej kompozycji albumu – Land,

26 A. Rzewuski, Magazyn muzyczny nr 4/1985, s. 4 cyt. za: http://www.ultra-velvet.republika.pl 27 Cyt. za: B. Kurowski, op. cit. s. 28-29. 28 W. Weiss, op. cit., s. 508. 29 G. Brzozowski, Magazyn muzyczny nr 9/1988, cyt. za: http://www.ultra-velvet.republika.pl

- 12 -

został wpleciony inny standard Land Of Thousand Dances, a jak przyznała Patti, główną

muzyczną inspiracją był dla niej wówczas wrzaskliwy, garażowy rock lat 60. W kluczowej

kompozycji albumu – Birdland, Patti dała przejmującą wizję seksualności, ale nie tylko ten

temat stał się jej obsesją. Drugim była religia, a raczej jej symbolika i przeciwstawianie się

uznanym autorytetom moralnym. Horses był prawdziwym triumfem i jednym z najbardziej

udanych debiutów w historii muzyki rockowej.30

Po nagraniu płyty grupie udaje się zagrać kilka koncertów w Wielkiej Brytanii.

Kolejne wydawnictwa sygnowane nazwiskiem Patti Smith są odejściem od formuły, która

została wypracowana na Horses. Wydana w październiku 1976 roku Radio Etiopia, uważana

jest za najsłabszą płytę w dorobku. Dominują na niej łagodne i różnorodne stylistycznie

utwory. W styczniu 1977 roku podczas jednego z koncertów na Florydzie, dochodzi do

nieszczęsnego wypadku, Patti Smith spada ze sceny poważnie uszkadzając sobie jeden z

kręgów szyjnych. Niespełna zdrowia pojawia się na koncertach śpiewając na siedząco.

Kolejna płyta z marca 1977 roku zatytułowana Ester, osiągnęła komercyjny sukces,

prezentując artystkę spokojniejszą i łatwiej przystępną dla szerszej publiczności. W

podobnym tonie nagrana jest także płyta Wave (z kwietnia 1979 roku), przy czym krytycy

oskarżają ją o banalność, chęć komercyjnego sukcesu i masowego słuchacza. W marcu 1980

roku Patti Smith wyszła za mąż za Freda ‘Sonica’ Smitha, byłego lidera MC 5. Po tym

wydarzeniu znika ze świata muzyki, by w 1988 powrócić z płytą Dream of Life, która w

gruncie rzeczy nijak się miała do tego, co artystka reprezentowała w połowie lat

siedemdziesiątych.

W latach 1972 – 1973 miejscem, w którym prezentowały się młode zespoły było

Marcer Art. Center. Na jego deskach występowali tacy wykonawcy jak wspomniana przed

chwilą Patti Smith, New York Dolls czy zespół Kiss (późniejsza międzynarodowa gwiazda

hard rocka) oraz

New York Dolls powstał w styczniu 1972 roku w składzie: David Johannes, Johny

Thunders, Rick Rivates, Arthur Kane oraz Billy Marcira. Ricka

Rivatesa, zastąpił Sylvain Sylvain, a w listopadzie 1972 roku, po

przedawkowaniu heroiny przez Billy Murcira do zespołu dołączył

Jerry Nolan. Grupa zasłynęła ze scenicznego imane. „ Na estradzie

(...) prezentowała prowokacyjno – wulgarnie: skórzane mini

spódniczki, bryczesy, buty na wysokich obcasach, wyuzdane miny i

30 http://en.wikipedia.org/wiki/Patti_Smith

- 13 -

mniej wyuzdany, przejaskrawiony wizerunek rodem spod latarni.”31 Wydawać by się mogło,

że grupie prezentującej się jako męskie nie wiadomo co, jawnie naigrywającej się z

mieszczańskiego światopoglądu, na próżno szukać sławy, poklasku i wydawcy. Z pomocą

przyszedł im jednak artykuł Roya Hollingwortha w magazynie Melody Maker, w którym

zespół opisany został jako świeży i nowatorski. Grupa z dnia na dzień znalazła wytwórnię

Merkury, która obiecała wydać płytę i zorganizować trasę po Wielkiej Brytanii. New York

Dolls wkrótce weszli do studia i nagrali pierwszy album zatytułowany New York Dolls

(okładka widoczna po lewej stronie), który rozchodzi się jednak bez większego rozgłosu.

Podobnie dzieje się z drugim albumem zatytułowanym Too Much Too Soon wydanym w 1975

roku. Sytuację pogarsza alkoholowy nałóg Arthura Kane’a a także brak sukcesów podczas

tras koncertowych.

Na początku 1975 roku grupa angażuje jako menadżera mało znanego Malcolma

McLarena, który w niedługim czasie objawił się jako jeden z „twórców” legendy Sex Pistols.

Nie zdołał on jednak pociągnąć nowojorskich laleczek na piedestał osiągnięć artystycznych i

komercyjnych. „Rozpuszczał plotki o przejściu Nolana i Thundersa do The Rolling Stones,

fabrykował skandale, a w końcu poszedł na całość: zmienił image grupy, poprzebierał

muzyków w czerwone skórzane kombinezony, powiesił nad ich głowami potężną makietę,

godło Związku Radzieckiego (...) i tak zaaranżowany rockowy happening nazwał

bombastycznie The Red Patent Leather Show. Odpowiedziała mu głucha cisza.”32

Zespół załamany brakiem odzewu ze strony publiczności definitywnie rozpada się,

pozostawiając wrażenie niespełnienia i niedosytu. Po pewnym czasie część członków zespołu

próbuje swoich sił w innych projektach, Johny Thunder i Jerry Nolan zakładają (w maju 1975

roku) grupę The Heartbreakers, której także nie udaje się osiągnąć większego rozgłosu.

Od grudnia 1973 roku głównym

ośrodkiem promocyjnym nowe zespoły

rockowe zostało, założone przez byłego

żołnierza Marines Hilly Cristal’a, CBGB’s

(skrót od Country Bluegrass and Blues),

mieszczące się przy ulicy 315 Bleecker

Street.33 To kultowe miejsce tylko w

pierwszym roku swojej działalności gościło

m.in. takich debiutantów jak The Ramones, Blondie, The Television, Talking Heads. Mimo,

31 B. Kurowski, op. cit. s. 37. 32 B. Kurowski, op. cit. s. 37.

- 14 -

że klub pierwotnie miał mieć zgoła inny obszar działań muzycznych, to powodem, dla

którego zajął się promowaniem nowych zespołów, był dochód, jaki mu przynosiły koncerty

nieznanych jeszcze gwiazd rocka. Zamieszczone zdjęcie zrobił w 1977 roku Bob Gruen.

Jednym z takich nieznanych dotąd zespołów a który występował w CBGB’s był The

Television, powstały w 1973 roku. W jego skład wchodzili: Tom Verlaine (wokal, gitara i

keyboard), Richard Lloyd (gitara), Billy Ficca (perkusja) i Richard Hell (gitara basowa),

którego w 1975 roku zastąpił go były basista zespołu Blondie, Fred Smith.

Liderem grupy był Tom Verline, „(…) szykowny intelektualista, znawca sztuki,

autorytet bliżej kwestiach literatury – nie potrafił bliżej nie miał zamiaru komponować

prostych pieśni bliżej stylu ‘one, two, three, four…’ ten punk charakteryzował się bogactwem

przemyśleń, pewną złożonością formy i poetycką nadbudową. Teksty

przeważnie eksponowały wątek zagubienia jednostki wplątanej bliżej

codzienny ‘wyścig szczurów,’ stłamszonej pędem zwariowanego

życia, bezradnej wobec cywilizacji zagrożeń.”34 Tematy przez niego

poruszane. Udowodnił, że to nie muzyka, ale w głównej mierze

warstwa tekstowa bliżej jej przekaz liczą się najbardziej. Choć

muzycznie zespół dystansował się od punk rocka, to mentalnie bardzo pasuje do jego

stylistyki. Zespół uległ rozwiązaniu w 1987 roku po wydaniu zaledwie dwóch albumów:

Marquee Moon i Adventure.35

Większość utworów wypełniających ten album została zarejestrowana w ciągu

jednego dnia w nowojorskim studiu "A&R" jesienią 1976 roku, jednak kilka lat wypełnionych

regularnymi koncertami sprawiły, że nawet 20 lat później nagrania te w pewnym sensie

brzmią świeżo i aktualnie. Głównie za sprawą pionierskiego podejścia do tworzywa

gitarowego rocka, Marque Moon stał się dziełem wskazującą kierunek rozwoju dla muzyki w

latach 80.

Po rozpadzie zespołu The Television jeden z członków Richard Hell założył The

Voidoids. Zespół ciekawy głównie ze względu na imane lidera „(…) krótkie, sterczące włosy,

brudna, pospinana agrafkami kurtka i skandaliczne zachowanie, staną się niebawem

obowiązującą undergroundowych kręgach modą (…).”36Zespół nagrał w 1977 roku płytę

Black Genereation, której tytułowy utwór stał się kultowy, tworząc coś na kształt manifestu

młodego pokolenia Amerykanów.

33 T. Ramone, Dzinsy, trampki i skórzane kurtki, „Garaż” 1998, nr 11, s. 38. 34 B. Kurowski, op. cit. s. 44. 35 http://en.wikipedia.org/wiki/Television_%28band%29 36 B. Kurowski, op. cit. s. 44.

- 15 -

Kolejny zespół debiutujący w 1974 roku to Blondie. Oryginalny skład Blondie

uformował się w 1974 roku z inicjatywy studenta i gitarzysty Chrisa Steina i ex-kelnerki z

kultowego baru Max's Kansas City, jednego z „króliczków" magazynu Playboy, wokalistki

Debbie Harry. W 1975 roku do składu dołączyli perkusista Clem Burke i klawiszowiec

Jimmy Destri. Pierwsze koncerty grali w centrum Nowego Jorku w takich klubach jak

CBGB's, Max's Kansas City, czy Mothers. Udało im się zaskarbić względy znacznej grupy

fanów i w 1976 roku zarejestrowali swój debiutancki krążek zatytułowany po prostu Blondie,

który ukazał się w 1977 roku i spotkał się z dobrym przyjęciem. Po odniesieniu sukcesu w

Los Angeles zespół został zaproszony na trasy koncertowe, podczas których występowali

przed Iggy Popem i Davidem Bowie.

Latem 1977 roku ukazał się ich drugi album Plastic Letters, który promowali grając

koncerty w Europie i Azji. W marcu 1978 roku singel Denis Denis

trafił na 2 miejsce listy przebojów w Zjednoczonym Królestwie,

zespół określano już wówczas jako gwiazdę świat światowego

formatu. Nie był to jednak szczyt możliwości. Nastąpił on wraz z

wydaniem trzeciej płyty.

Latem tego samego roku zespół wraz z producentem Mikiem

Chapmanem pracował nad wyostrzeniem swojego radiowego

brzmienia i stworzeniem nowej płyty Parallel Lines. Pochodzący z

tego albumu singel Picture This osiągnął dwunaste miejsce na liście

przebojów w Wielkiej Brytanii, a następny Hanging On The

Telephone wylądował już na piątym miejscu. Pod koniec tego

samego roku Debbie zakończyła zdjęcia do pierwszego w swojej

karierze filmu zatytułowanego Union City. W 1979 roku zespół

wydał kolejny singiel Heart Of Glass z płyty Paralel Lines, będący

pierwszym w dorobku Blondie, który znalazł się na szczycie

amerykańskiej listy przebojów. Jego singlowa wersja osiągnęła w

Zjednoczonym Królestwie ponad milionowy nakład. Sama płyta

sprzedała się w ilości przekraczającej 20 milionów egzemplarzy na

całym świecie, a ostatni czwarty utwór, pochodzący z płyty Parallel

Lines singel Sunday Girl stał się hitem numer jeden w Anglii.

We wrześniu 1979 roku ukazał się czwarty krążek zespołu Eat

To The Beat, a także taśma wideo. Przed końcem tego roku Blondie

udało się ponownie wysoko umieścić kolejnego singla. Dreaming

- 16 -

trafiło na drugie miejsce w Wielkiej Brytanii. W lutym 1980 roku z singlem Atomic ponownie

wrócili na pierwsze miejsce w Anglii, a dwa miesiące później pochodzący ze ścieżki

dźwiękowej do filmu American Gigolo utwór Call Me trafił na pierwsze miejsce list

przebojów w Stanach Zjednoczonych.

Jeszcze przed końcem 1980 roku album Eat To The Beat

został uhonorowany Platynową Płytą, a Debbie była gwiazdą jednego

z odcinków Muppet Show. Piąty album Blondie Autoamerican ujrzał

światło dzienne w styczniu 1981, a dzięki pierwszemu singlowi The

Tide Is High zespół ponownie triumfował na pierwszym miejscu w

Anglii. Lekko zabarwiony rytmem reggae utwór już w marcu trafił na

pierwsze miejsce listy przebojów w Stanach. Zespół pojawił się w popularnym programie

telewizyjnym Solid Gold, a płyta wkrótce osiągnęła status Platyny.

W 1982 roku atmosfera w zespole zaczęła się nieco psuć, ale

mimo to udało im się ukończyć pracę nad kolejną płytą The Hunter.

Singlowy utwór Island Of Lost Souls był ostatnim hitem w Stanach

Zjednoczonych. W tym samym czasie gitarzysta Chris Stein zapadł

na rzadką, często fatalną w skutkach chorobę genetyczną. Zespół się

rozpadł.37

Debbie zajęła się swoją karierą filmową i teatralną, a także tworzeniem muzyki, choć

w nieco innym kontekście. Udzielała się na przykład gościnnie w zespole Jazz Passengers.

Jimmy odłożył instrument i zajął się życiem rodzinnym i biznesem. Chris rozwijał się jako

producent, a Clem w dalszym ciągu nagrywał i jeździł w trasy z największymi zespołami

tamtych czasów.

Grupa w początkowym okresie swojego istnienia zaliczana była do tzw. „nowej fali”

ze względu na połączenie w swojej muzyce rocka z elementami popu.38 Wszystko to było

ponadto przyprawione erotyzmem i pre punkową agresją. Zespół został reaktywowany w roku

1998 i istnieje do dzisiaj.

Zanim bliżej przyjrzymy się zespołowi The Ramones, przeskoczmy na chwilę do

końca roku 1975. W tym właśnie czasie stworzony został przez rysownika Johna

Holmstroma, publicystę Ged’a Dunna i Legs McNeil, pierwszy magazyn o nazwie Punk,

który stał się pierwowzorem dla późniejszych zinów. Magazyn ten z czasem zyskał sporo

37 http://en.wikipedia.org/wiki/Blondie_(band) 38 M. Lewandowski, Filozofia polskiego ruchu punk w tekstach muzycznych. Muzyka, subkultura, alternatywny styl życia, Poznań 2006, s. 29.

- 17 -

czytelników, którzy z czasem zaczynają się określać mianem „punkersi.”39 Poniżej widzimy

okładkę numeru trzeciego z roku 1976.

Zin, fanzin, skrót od angielskiego fun magazine to potoczna

nazwa pism, wydawanych przez miłośników danego tematu

(muzyki, literatury, polityki, fantastyki itp.) Ziny wydawane są

własnym nakładem, najczęściej nieregularnie a jako wydawnictwa

niezależne, zazwyczaj dystrybuowane są w obiegu niezależnym i

w niewielkiej ilości (od kilku do kilkuset egzemplarzy). Ziny

zazwyczaj są darmowe lub ich cena jest niewielka – służąca do

pokrycia kosztów produkcji. Najbardziej powszechną techniką

produkcji jest ksero, czasem wykorzystywane są techniki

manualne (kaligrafia, malarstwo, rysunek) oraz wydruk komputerowy. Wśród zinów

wyróżnia się m.in. tzw. artziny, czyli formę zinów stanowiącą nośnik sztuki – np.

koncentrujące się na prezentowaniu opowiadań, poezji, grafiki. Twórcy artzinów

niejednokrotnie stosują różne techniki typu kolaż, ręczne nanoszenie graffiti typu

szablonowego na kolejne egzemplarze, czy eksperymentalne próby językowo-obrazowe. W

niektórych przypadkach poszukiwania nowych form prowadziły np. do nagrywania artzinów

na kasety.40

Powróćmy teraz do roku 1974. W tym roku w nowojorskiej dzielnicy Queens

powstała grupa The Ramones, będąca jednym z ważniejszych i inspirujących zespołów

powstałych w tamtym okresie. Często określa się ją mianem legendy, na którą zespół miał

pracować przeszło osiemnaście lat. I choć powstał na dwa lata przed punkowym

zamieszaniem, to bezapelacyjnie jest za nie odpowiedzialny. Jest też pomostem, po którym

amerykańska „nowa fala” przedostała się do brytyjskiej muzyki punk rockowej.

Grupa powstała w składzie: Joey Ramone (właściwie Jaff Hyman, wokal), Johny

Ramone (wł. Jon Cummings, gitara), Dee Dee Ramone (wł. Douglas Colvin, gitara basowa)

oraz Tommy Ramone (wł. Tommy Cummings, perkusja), którego w 1987 roku zastąpił Marty

Ramone (wł. Marc Cell, były perkusista Richard Hell land The Voidoids). Wszyscy

członkowie przybrali nazwisko Ramone, automatycznie mianując siebie braćmi, wyrażając

tym samym, że pragną, by ich muzykę oceniać jako twór całego zespołu a nie twór czterech

oddzielnych muzyków. Dodatkowo ubierając się w podobne, jeśli nie takie same ubrania,

początkowo w kraciaste spodnie i kurtki z kolorowymi koszulami, które następnie zastąpili

39 J. „Sopel” Sobkowiak, Punk Rock Encyklopedia, Poznań 1999, s.4. 40 Por. http:// pl.wikipedia.org/wiki/Zin_%28czasopismo%29

- 18 -

skórzanymi kurtkami w zestawie z poszarpanymi dżinsami, trampkami i koszulkami z

bohaterami komiksów czy bajek, stwarzali wrażenie zunifikowanej jedności. Ciekawe było

też ich podejście do granej przez siebie muzyki. W przeciwieństwie do innych zespołów proto

punkowych, charakteryzowali się dość dużym poczuciem humoru i ważkością poruszanych

tematów. W czasie, gdy tuzy sceny rockowej starały się nagrywać utwory jak najdłuższe i

złożone, The Ramones postawili na prostotę, ich utwory są zazwyczaj dwu minutowej

długości. Rozpoznawczymi cechami zespołu są krótkie i proste riffy gitarowe, dynamiczna

perkusja i wyjątkowo ekspresyjny, nieco bełkotliwy śpiew.

Pierwsze koncerty grupy, w sierpniu 1974 roku, łamały dotychczasową konwencję

rocka i wyglądały tak, że zespół po zagraniu ok. 20 utworów w przeciągu zaledwie pół

godziny schodził ze sceny. Mimo, ich szybka muzyka, niekonwencjonalne teksty- zawierające

np. opisy uroków wąchania kleju - dość szybko zyskały spore grono publiczności. W samym

1974 roku występowali, aż 74 razy w CBGB’s. Lato 1975 roku upłynął The Ramones „(…)

na koncertowaniu w roli gwiazdy CBGB Summer ’75 Rock Festiwal Showcase Auditions,

który był forum dla wielu początkujących zespołów ze Stanów Zjednoczonych i Wielkiej

Brytanii. Artykuł o tym festiwalu w czasopiśmie Rolling Stone w trzech czwartych

poświęcony był Ramones, pieczętując tym samym ich silną pozycję wśród dziennikarzy.

Niestety w dalszym ciągu mieli problemy ze znalezieniem wytwórni, która odważyłaby się

wydać muzykę odmieńców z Queens.”41

Po wielu perturbacjach wydawcą ich albumu zostaje wytwórnia Sire. Pierwsza płyta

zatytułowana Ramones, wydana została 23 kwietnia 1976 roku, zawiera

14 utworów i 29 minut muzyki. Prasa muzyczna, w przeciwieństwie do

radia, przyjęła album bardzo entuzjastycznie. Pozytywne recenzje

pojawiły się w większości pism muzycznych w Stanach Zjednoczonych

i Wielkiej Brytanii.

The Ramones wywarła olbrzymi wpływ na następne pokolenia muzyków rockowych.

Ich muzyka, mimo, że nie jest zaliczana do gatunku heavy metal, przyczyniła się do rozwoju

np. stylu speed metal. Do największych przebojów grupy należą Blitzkrieg Bop, Glad to See

You Go, Sheena Is a Punk Rocker, Rockaway Beach, I Wanna Be Sedated, Rock'n'Roll High

School, Do You Remember Rock'n'Roll Radio i wiele innych. Obok wydawania płyt (mają ich

na swoim koncie czternaście), niezwykle intensywnie koncertowała. W okresie swej

dwudziestodwuletniej działalności dała rekordową liczbę 2262 koncertów a ostatni miał

miejsce 6 sierpnia 1996 roku w Hollywood. Koncerty grupy, dawane zwykle w niewielkich

- 19 -

salach i klubach, były zaprzeczeniem typowego dla rocka stadionowego rozmachu. Brak

multimedialnych elementów grupa kompensowała autentycznym kontaktem z

publicznością.42

Mimo, że zespół uważa się za głównych zespół punk rockowy, członkowie zespołu

często odżegnywali się od ruchu punk. Gitarzysta Johnny Ramone oraz basista Dee Dee

Ramone głośno mówią o swojej sympatii do partii republikańskiej. Johanny Ramone

zaangażowany był ponadto we współpracę z NRA, największego w Stanach Zjednoczonych

stowarzyszenia posiadaczy broni palnej.

W tym momencie przenieśmy się na chwilęz do Wielkiej Brytanii i w wielkim skrócie

przedstawmy sytuację społeczną i polityczną tego okresu. Pozwoli nam ona spojrzeć bliżej na

pojecie i ruch nazywany punk.

W połowie lat 70 – tych w Wielkiej Brytanii mamy do czynienia z wielkim kryzysem

zarówno gospodarczym jak i społeczno - politycznym. Powstał on na skutek m.in. trudnej

sytuacji gospodarczej, kryzysu paliwowego i masowego bezrobocia. W takich warunkach

rodzi się ruch punk.

Samo słowo punk, w języku angielskim znaczy dosłownie: młody, opryszek, chuligan.

W języku potocznym używa się go także na określenie czegoś zgniłego, bezwartościowego,

śmiecia, szczeniaka, itp. W węższym znaczeniu jest to forma, gatunek muzyki

przypominający wczesny rock’n’roll43, lub całokształt muzyki tworzonej przez grupy

nawiązujące do ruchu punk. W szerszym znaczeniu to kontrkultura młodzieżowa czy wręcz

kultura alternatywna, czyli ruch społeczny i kulturowym, który został zapoczątkowany w

połowie lat siedemdziesiątych XX wieku i w różnych swoich przejawach istnieje do dzisiaj. 44

Początkowo ruch ten był wyrazem buntu i niezadowolenia młodzieży z otaczającego

ją świata. Ruch ten nie miał swoich ideologów, wyraźnych przywódców, nie miał także

żadnego programu czy manifestu. Brak było w nim także jasno określonego celu. W tym

momencie punk był mocno nihilistyczny, hedonistyczny i destruktywny. Polityka nie

wchodziła w krąg zainteresowań ludzi utożsamiających się z tym ruchem, gdyż nie widziano

realnych możliwości wpływu na nią. Zajmowano się nią tylko na poziomie uproszczonych

haseł i epitetów. Propagowano anarchie, ale nie jako system ideologiczny, ale jako wyraz

całkowitej apolityczności i odrzucenia wszystkich ograniczających w działaniu norm.

Doskonałym hasłem oddającym jego istotę jest nazwa piosenki zespołu Sex Pistols, No

41 Tatinek Ramone, Dżinsy, trampki i skórzane kurtki, w: Garaż nr 11, Szczecin 1998, s. 38. 42 http:// pl.wikipedia.org/wiki/The_Ramones 43 Por. W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa 2001. 44 Por. http:// pl.wikipedia.org/wiki/Punk

- 20 -

Future (ostatecznie nazwę piosenki zamieniono na God Save The Queen). Z czasem dzięki

swojej niepospolitości punk zyskał sporą popularność, zmieniało się także jego nastawienie

na kwestie społeczne.

Punk jest przede wszystkim ruchem muzycznym, za zwroty w jego łonie

odpowiedzialna była popularność konkretnych zespołów, a dokładniej ich przekaz tekstowy

oraz postawa. Poprzez swój początkowy brak ideowości jeden zespół i jedna płyta

wystarczała, aby punk zmienił się z nihilistycznego w ruch świadomy społecznie i

politycznie. Przy czym nastawienie polityczne było zazwyczaj lewicowe. Obecnie ruch ten

wyraża antyrasistowski, antymilitarystyczny i emancypacyjny charakter. Wartościami

propagowanymi przez ten ruch są niezależność, równość i autentyczność. Podobnie jak w

pierwszej fali ruchu tak i w kolejnych brak przywódców i liderów. Każdy ma wpływ na

kształt ruchu. Znika podział na odbiorców i nadawców. Licznie formują się grupy muzyczne

będące nośnikami wartości i ideałów ruchu.

Ruch (kultura alternatywna) punk oraz jego wszelkiego rodzaju permutacje, istnieje do

dnia dzisiejszego i jest po części akceptowany przez kulturę masową.. Znajdując się jednak

przez ponad 30 lat na obrzeżach kultury popularnej, chcąc nie chcąc wykształcił pewne

wzorce zachowań, własny styl, który to dzięki swoim początkowym założeniom o anty –

stylowość, buduje swoistą kulturę alternatywną. Kultura ta, tak jak zakładała jej pierwotna

wersja, biorąca korzenie z nihilizmu, odrzuca dominującą w dzisiejszych czasach kulturę

konsumpcji, pogoni za dobrami wytworzonymi przez wielkie konsorcja. Neguje także

ekstrawagancję i towary luksusowe, odrzuciła także po części medialne „używki”, stawiając

na świadomy wybór, uwarunkowany względami społecznymi, politycznymi czy też

ekologicznymi. Można powiedzieć, że kultura alternatywna punk dostrzega piękno świata w

wielości barw składających się na jego całość. Stawia także na wieloaspektowość działań,

odrzucając jakiekolwiek próby uniformizacji i jednotorowości myślenia. Wszystkim

działaniom przyświeca idea „zrób to sam”, a także odcięcia się od stereotypowych nakazów,

idea postępowania kreatywnego, bez jakichkolwiek ograniczeń.

Początkowo, amerykanie odpowiedzieli na erupcję punk rockowej rewolucji w

Wielkiej Brytanii, w dużej mierze ignorancją i milczeniem. Powodów można wskazać kilka.

Najważniejszy to ten, że w przeciwieństwie do brytyjskiego, amerykański „(...) punk był

raczej wyzwaniem, artystyczną prowokacją bohemy niż społecznym zrywem zbuntowanej i

sfrustrowanej młodzieży.”45 Problemy istotne dla brytyjskiego punk rocka najzwyczajniej nie

dotyczyły zatomizowanego społeczeństwa Ameryki. Obce im było masowe bezrobocie,

- 21 -

kryzys gospodarczy, terroryzm jak i brak dalszych życiowych perspektyw dla ogromnej

rzeszy społeczeństwa. Amerykańska kultura zawczasu poradziła sobie z tego typu

problemami tworząc mit „amerykańskiego snu” i „kariery pucybuta.” Podział klasowy był

tam o wiele mniej widoczny. Relatywnie mniejsza procentowo klasa robotnicza

zdecydowanie łatwiej uległa urokowi konsumpcji i pogoni za namiastkami luksusu i blichtru

niż walce o swój status w związkach zawodowych.

Punk okresu 1976 – 1979 w Stanach Zjednoczonych to przede wszystkim dwa odległe

od siebie miejsca, Nowy York i Kalifornia. Do końca siódmej dekady XX wieku w Nowym

Yorku powstają m.in. Feelies, Plasmatics z perwersyjną wokalistką Wendy O. Williams oraz

uzyskujący największą sławę The Misfits, którego wokalistą był Glen Danzing (po rozpadzie

zespołu kierował takimi zespołami jak Samhain i Danzing). Zdecydowanie ciekawiej

prezentowała się Kalifornia, w której powstają zalążki sceny punkowej na wzór londyński. W

Los Angeles głównymi ośrodkami punk rocka są kluby: Masque, Club 88, Starwood, Honk

Kong Cafe, Whisky i Godzila. Na deskach, których debiutują: Weirdos, Wenus & The Razor

Blades, Dickiem, Controllers, Kaos, Skulls, Bags i Fear.46

Na początku lat osiemdziesiątych, można zaobserwować zgoła odmienne myślenie i

podejście amerykanów do punk rocka, aniżeli w latach siedemdziesiątych. Z modyfikacji

brytyjskiego punka, powstaje jego nowa interpretacja, hardcore. Gatunek ten, którego nazwa

została zaczerpnięta od nazwy trasy koncertowej zespołu D.A.O. – Hardcore’81, powstał jako

pozytywna kontynuacja nihilistycznego i autodestrukcyjnego punk rocka. Był jego

rozwinięciem zarówno muzycznym jak i mentalnym. Odrzucił punkowy dekadentyzm i

defetyzm zastępując go wiarą we własne siły, chęcią walki w obronie własnych ideałów oraz

chęcią skanalizowania buntu w postaci pozytywnej i kreatywnej energii. Hardcore stworzył

estetykę, dzięki której młoda amerykańska scena mogła odróżnić się od komercyjnego i

zdewaluowanego już pojęcia punk rocka, zarówno tego brytyjskiego jak i amerykańskiego.

Charakterystyczne było również unikanie punkowej uniformizacji i prostoty. Grupy grające

hardcore charakteryzują się zdecydowanie lepszą gra techniczną od swoich angielskich

pierwowzorów, grają szybciej, agresywniej oraz bardziej rozbudowują muzyczne aranżacje.

Praktycznie od samego początku jego wyróżnikiem stał się fakt niezależności w

45 J. „Sopel” Sobkowiak, op. cit., s. 5. 46 M. Lewandowski, Filozofia polskiego ruchu punk w tekstach muzycznych. Muzyka, subkultura, alternatywny styl życia, Poznań 2006, s. 44.

- 22 -

wydawnictwie i obiegu muzyki, a także silne osadzenie w amerykańskich realiach i

problemach.47

Silne ośrodki sceny hardcore rozwijały się w kilku amerykańskich aglomeracjach. Od

samego początku przodowała Kalifornia, która dysponowała sporym zapleczem klubowym.

Do najważniejszych i najbardziej inspirujących kalifornijskich grup zaliczyć należy Dead

Kennedys, Bad Religion, The Germs, Circle Jerks, Adolescentem, Descendents, Wasted

Youth, Vandals, Social Distortion, Social Unrest, T.S.O.L, Youth Brigade (pierwszy

amerykański zespół, który zagrał koncert w Polsce, w roku 1984). Po personalnych zmianach

rodzi się odmieniony Black Flag, który z upływem lat staje się żelazną klasyką

amerykańskiego hardcore. 48

Dead Kennedys powstał w czerwcu 1978 roku w San Francisco założony przez,

wokalistę Jello Biafrę, gitarzystę East Bay Raya, basistę Klausa Flouride i perkusistę 6025. W

tym składzie zarejestrowali swoje pierwsze nagrania. Na początku lipca do zespołu dołączył

bardziej doświadczony perkusista Ted, a 6025 z perkusji przeszedł na gitarę.

Swój debiutancki koncert, Dead Kennedys zagrali 19 lipca 1978 roku, w Mabuhay

Gardens w San Francisco w Kalifornii. W tym czasie zaczęli regularnie występować w

miejscowych klubach. Z powodu prowokującej nazwy, czasami zmuszeni byli grać pod

innymi np. Sharks, Creamsicles albo Pink Twinkies. Wbrew powszechnym opiniom, nazwa

zespołu nie miała na celu obrazy czci zmarłych braci Kennedy, tylko jak twierdził Biafra: to

bring attention to the end of the American Dream („by zwrócić uwagę, że Amerykański sen

się skończył”).

W marcu 1979 roku 6025 opuścił Dead Kennedys, natomiast czerwcu sumptem

wytwórni Optional, został wydany pierwszy singiel zespołu zatytułowany California Über

Aloes. Zespół zagrał wówczas dobrze przyjętą mini-trasę koncertową.

25 marca 1980 roku członkowie zespołu zostali zaproszeni na imprezę do Bay Area

Music Awards, gdzie znajdowało się dużo ważnych osobistości muzycznego show biznesu.

Swoim występem mieli nadać wiarygodności hasłu New Wave, wymyślonym przez

organizatorów. Na ich prośbę przygotowali też utwór California Über Alles. Muzycy przybyli

na imprezę ubrani w białe koszule z namalowaną dużą literą "S" z przodu i zawiązanymi na

szyjach czarnymi krawatami, które w efekcie tworzyły przekreślone pionowo S, czyli znak

dolara - $. Kiedy zabrzmiały pierwsze takty California Über Alles, Biafra w typowym

47 M. Lewandowski, Filozofia polskiego ruchu punk w tekstach muzycznych. Muzyka, subkultura, alternatywny styl życia, Poznań 2006, s. 46. 48 M. Lewandowski, Filozofia polskiego ruchu punk w tekstach muzycznych. Muzyka, subkultura, alternatywny styl życia, Poznań 2006, s. 46.

- 23 -

prowokującym dla siebie stylu krzyknął: Hold it! We've gotta prove that we're adults now.

We're not a punk rock band, we're a new wave band (Zaczekaj! Teraz mamy dowód, że nie

jesteśmy zespołem punk rockowym, teraz jesteśmy zespołem new wave”) Następnie zaczęli

grać drugą piosenkę Pull My Strings, wyrażającą ostry satyryczny atak na przemysł

muzyczny, który zawierał m.in. taki wers: (…) is my brain small enough, for you to make me

a star? „(…czy mój umysł jest zbyt mały, dla ciebie aby zrobić ze mnie gwiazdę?)”. Utwór

ten nigdy nie został nagrany w studiu, tylko w formie z tego występu trafił na płytę Give Me

Convenience or Give Me Death (składającej się głównie z singli), która została wydana już po

rozpadzie zespołu. To był pierwszy i ostatni ich udział w tego typu imprezach.

Wiosną 1980 grupa nagrała i wydała drugi singiel Holiday

in Cambodia, a pod koniec tego samego roku ukazał się debiutancki

album Fresh Fruit for Rotting Vegetables (okładka widoczna z

lewej strony). W styczniu 1981 perkusista Ted oświadczył, że

odchodzi z zespołu. Miał zamiar poświęcić się innej pasji:

architekturze. Ostatni koncert zagrał z zespołem miesiąc później.

Na jego miejsce przyszedł czarnoskóry D.H. Peligro. W tym czasie zespół dostał propozycje

współpracy z dużą wytwórnią Polydor Records. East Bay Ray próbował nakłonić Biafrę do

podpisania kontraktu. Sceptyczny Biafra wyraził swój sprzeciw i zagroził, że opuści grupę,

jeśli reszta podpisze umowę. Niewiele później pracownicy Polydor Records sami

zrezygnowali z pomysłu na kontrakt, gdy usłyszeli tytuł nowego singla Dead Kennedys: Too

Drunk to Fuck, który ukazał się w maju 1981 roku nakładem wytwórni Cherry Red. Tytułowa

piosenka wywołała zamieszanie w Wielkiej Brytanii, ponieważ pracownicy BBC bali się, że

niecenzuralny singiel sięgnie pierwszej trzydziestki na liście przebojów Top 30, a to z kolei

wymagałoby wzmianki o tym w telewizyjnym programie Top of the Pops. Utwór zatrzymał

się jednak na 31 miejscu.

Album In God We Trust, Inc. z 1981 roku z bluźnierczą

okładką (widoczna po lewej stronie) przedstawiającą Jezusa

przybitego do krzyża z banknotów i album Plastic Surgery

Disasters z 1982 roku pokazały rozwój zespołu na polu

muzycznym. Oba albumy ukazały się już w sumptem Alternative

Tentacle, wytwórni utworzonej przez Biafrę. Zespół w tym czasie

zjeździł całe Stany Zjednoczone, odwiedził Europę i Australię. W czasie występów w Europie

powstał koncertowy album A Skateboard Party.

- 24 -

Wydaniu następnego albumu pt. Frankenchrist w 1985 roku towarzyszył wielki skandal,

ponieważ załączono do niego w formie plakatu obraz szwajcarskiego artysty H. R. Gigera

zatytułowany Penis Landscape. Cała afera zaczęła się od tego, że w jednym z muzycznych

sklepów w Los Angeles nastoletnia dziewczyna nabyła egzemplarz płyty, a jej rodzice złożyli

pisemne doniesienie na zespół do prokuratora stanowego. Biafra i wszyscy jego

współpracownicy zostali oskarżeni o szerzenie pornografii. Po procesie ciągnącym się latami

ostatecznie zapadł wyrok uniewinniający ich.49

W styczniu 1986 muzycy Dead Kennedys zdecydowali zakończyć swoją działalność.

Ostatni koncert zagrali 21 lutego. Latem nagrali jeszcze album pt. Bedtime for Democracy,

który ukazał się w listopadzie. W grudniu 1986 roku ogłosili koniec współpracy.

Po rozpadzie zespołu Biafra rozpoczął karierę solową, współpracując z innymi

wykonawcami (m.in. D.O.A., Nomeansno, Lard) oraz wydając płyty z przemówieniami na

tematy polityczne i społeczne. Ray, Flouride i Peligro również zajęli się swoimi solowymi

projektami.

W 2001 roku po wygranym procesie sądowym z J. Biafrą, dotyczącym honorariów i

praw do nagrań zespołu, pozostali członkowie grupy zdecydowali wznowić działalność,

wokalistę zastąpił Brandon Cruz. W takim składzie zespół zawitał m.in. do Polski (Kraków,

2002). W 2003 roku wokalistą został Jeff Penalty. Biafra odciął się od reaktywowanego

zespołu, określając go jako: „the world's greediest karaoke band, (największy na świecie

zespół karaoke)”.50

Muzykę zespołu Dead Kennedys można określić jako połączenie prostego rock’n’

rolla z punk rockiem, zarówno klasycznym, wywodzącym się z Wielkiej Brytyjskich, jak i

tym żywiołowym, charakterystycznym dla sceny amerykańskiej. Nie brak również wpływów

muzyki pop, country, jazz, zazwyczaj jednak w formie pastiszu.

Dead Kennedys to przede wszystkim postać wokalisty Jello Biafry. To on był

motorem napędowym i znakiem rozpoznawczym zespołu. W prowokacyjny i szyderczy

sposób prezentuje on istniejący system polityczny, cyniczność i głupotę establishmentu,

prawicowy fundamentalizm religijny, wyśmiewa ogłupienie amerykańskiego społeczeństwa

kulturą masową, konsumpcyjnym stylem życia, różnego rodzaju modami, snobizmem, także

w kulturze. Jako narzędzie krytyki wybierał kpinę i ośmieszenie. Jako happening potraktował

swoją kandydaturę na fotel burmistrza miasta San Francisco, uzyskując czwarte miejsce.

Angażował się w wiele akcji politycznych, z czego największą batalią była walka o

49 http://pl.wikipedia.org/wiki/Dead_Kennedys 50 Cyt za: http://pl.wikipedia.org/wiki/Dead_Kennedys

- 25 -

uwolnienie sztuki spod wpływu cenzury. Założył m.in. fundację No More Censore Defense

Fundation,51 stanął też na czele własnej firmy fonograficznej Alternative Tentacles, która

wydawała nie tylko płyty zespołów z kręgu hardcore i punk, ale i tzw. spoken word z

zapisami politycznych odczytów i przemówień. Mimo faktu, że muzyka zespołu była tłem dla

politycznych manifestów, to charakterystyczne połączenie punk rocka z hardcore stało się

znakiem rozpoznawczym grupy. 52

Kolejny zespół z nowej fali punk rocka to Bad Religion, powstały w 1980 roku.

Założony przez Grega Graffina (wokal), Bretta Gurewitza (gitara) oraz Jaya Bentley'a (gitara

basowa) i Jaya Ziskrouta (perkusja). Bad Religion jako pierwszy stworzył melodyjny,

wpadający w ucho hardcore, zawierając w nim inteligentną krytykę polityczną. Zespół jest

właścicielem jednego z bardziej rozpoznawalnych logo wśród amerykańskich zespołów,

stylizowanego znaku drogowego przedstawiającego zakaz wjazdu dla krzyża Od początku

Bad Religion krytykuje tzw. „amerykański sen", a nazwa zespołu „zła religia" oznacza

sprzeciw przeciw wszelkiej zorganizowanej religii.

W 1981 roku grupa podpisała kontrakt w nowopowstałej, założonej przez Breta

Gurewitza, wytwórni Epitaph Records,. Z upływem czasu wytwórnia ta stała się jedna z

największych punkowych firm fonograficznych specjalizujących

się w melodyjnym hardcore/punku.53 Rok później światło dzienne

ujrzał ich pierwszy album How Could Hell Be Any Worse? (okładka

widoczna jest po lewej stronie), który przysporzył zespołowi wielu

fanów i sprzedany został w ilości 30 tysięcy egzemplarzy. W 1982

roku grupa odeszła całkowicie od punkowego brzmienia i

wypuściła Into the Unknown, album w dużym stopniu bazujący na syntezatorach. To wydanie

było całkowitym zaskoczeniem i rozczarowaniem dla fanów, co skutkowało w bardzo słabej

sprzedaży, w ostatnich latach, w gwoli ciekawostki, zainteresowanie tą płytą wzrosło. Album,

którego wydano jedynie w 10 000 sztuk, osiąga na niektórych aukcjach internetowych cenę

ponad 100 dolarów. Łącznie do 2004 roku zespół wydał piętnaście płyt. Na koniec należałoby

wspomnieć, że już po albumie No Control wydanej w 1989 roku nakład wydawniczy

przekraczał ponad 100 tysięcy płyt.

Podobnie jak w Kalifornii tak i w Waszyngtonie na początku lat osiemdziesiątych

tworzy się nowa scena muzyczna, o zabarwieniu hardcore. Mimo, że jest nieco mniejsza od

51 W. Siwak, op.cit., s. 52. 52 Por. http:// pl.wikipedia.org/wiki/Dead_Kennedys 53 M. Lewandowski, Filozofia polskiego ruchu punk w tekstach muzycznych. Muzyka, subkultura, alternatywny styl życia, Poznań 2006, s. 47.

- 26 -

Kalifornijskiej to działa, równie prężnie. Skupia się ona głównie wokół Bad Brains, grupy

złożonej wyłącznie z czarnych muzyków i odwołującej się do idei rastafarianizmu. Ponadto

warte wspomnienia są zespoły: S.O.A., Void i Minor Threat. Ten ostatni w sposób szczególny

a to ze względu na niespotykane dotąd podejście do środków odurzających.

Minor Threat, nazywający się początkowo The Teen Idles, w skład, którego

wchodzili: Ian MacKaye (wokal), Lyle Preslar (gitara) i Brian Baker (gitara basowa) i Jeff

Nelson (perkusja), zadebiutował w grudniu 1980 roku otwierając koncert Bad Brains. Grupa

ta dała impuls do powstania nowego odłamu, ideologii hardcore nazywającego się Straight

Edge. Pierwszy singiel Straight Edge z ich debiutanckiego albumu

Minor Threat (wydanego w 1981 roku, okładka widoczna poniżej),

nawołujący do całkowitej abstynencji od alkoholu, nikotyny i

narkotyków okazał się czymś zupełnie rewolucyjnym w

dotychczasowej muzyce rockowej. Z czasem ruch Straight Edge

zaczął zyskiwać coraz więcej zwolenników Pojawiły się również

nowe zespoły nawiązujące do tego nurtu np. SS Decontrol i 7 Seconds. Przykrym faktem w

historii zespołu stało się oskarżenie o rasizm wyciągnięte z utworu Guilty Being White.

Wokalista Ian MacKaye usilnie jednak zaprzeczał i wszelkim oskarżeniom mówiąc, że jego

słowa zostały źle zinterpretowane. Na kolejnym albumie Out Of Step, wydanym też w 1981

roku zespół zamieścił natomiast krótką mowę odnoszącą się negatywnie do ciężkich pobić

osób spożywających alkohol a nie zaakceptowanych przez fanów zespołu Grupa rozpadła się

w 1983 roku wskutek niezgody między muzykami na tle artystycznym. Swój ostatni koncert

zagrał 23 września 1983 u boku zespołów: Trouble Funk i Big Boys.

Po rozpadzie Minor Threat, MacKaye kontynuował granie w zespołach. Założony

przez niego w 1986 roku post hardcorowy zespół Fugazi, uzyskał status legendy i pioniera

gatunku – emocore. Pozostali członkowie, Brian Baker grał m.in. w Dag Nasty a aktualnie

jest członkiem Bad Religion, Lyle Preslar występował z Glenn'em Danzigiem a Jeff Nelson

jest obecnie grafikiem, aktywnie uczestniczącym w życiu politycznym. 54

Podsumowując można stwierdzić, że różnobarwność sceny amerykańskiej związanej z

ruchem punk jest ogromna. Począwszy od połowy lat sześćdziesiątych formują się zespoły

chcące ubrudzić trochę wyidealizowanego rocka I co ciekawe udaje im się to zrobić. Efekt w

postaci sławy i rozgłosu następuje jednak w stosunku do tych grup dopiero po kilku latach.

Sam ruch punk, który krystalizował się około dziesięciu lat wybucha końcu ale nie w z

54 M. Lewandowski, Filozofia polskiego ruchu punk w tekstach muzycznych. Muzyka, subkultura, alternatywny styl życia, Poznań 2006, s. 47.

- 27 -

Stanach Zjednoczonych lecz w Wielkiej Brytanii. Jego rozwój na Wyspach jest tematem na

osobną pracę. Nowa fala muzyki, która nadchodzi w połowie lat siedemdziesiątych odbiega

od dotychczasowych standardów i stylu. W miejsce skomplikowanych aranżacji wchodzi

prostota, która z czasem ewoluuje w stronę formy bardziej zaawansowanej zarówno pod

względem tekstowym jak i muzycznym. Zespoły rzucające się na wysokie fale chcące

zburzyć ustalone formy i styl z biegiem czasu otrzymują należne sobie miejsce w galerii sław,

są odświeżane z półek, które dawno zarosły kurzem. Zapomniane płyty zostają na nowo

odkryte dając wenę do powstania zupełnie nowych gatunków i stylów muzycznych.

W Stanach Zjednoczonych samo zjawisko punk w jego szczytowej formie, czyli w

latach 1976 – 1979, przechodzi jakoby trochę niezauważone. W tym czasie fala punk zalewa

Wielką Brytanię, która dzięki nieprzemijającej sławie zespołu Sex Pistols pretenduje do

miana rodzicielki tego ruchu. Palmę protoplastów przyznać jednak należy zespołom

działającym za oceanem.

Punk pomimo swojej nietypowej odmienności wpłynął na muzykę w sposób

orzeźwiający i konstruktywny. Stał się pierwowzorem dla powstania nowych form, gatunków

i stylów, których rozwój nastąpił w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych.

- 28 -

BIBLIOGRAFIA:

1. G. Brzozowski, Magazyn muzyczny nr 9/1988.

2. W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa 2001.

3. B. Kurowski, Punk – pokolenie pustki, Kraków 1997.

4. M. Lewandowski, Filozofia polskiego ruchu punk w tekstach muzycznych. Muzyka,

subkultura, alternatywny styl życia, Poznań 2006.

5. E. Pouncey, Doming trough slaughter, w: The Wire nr. 189, November 1999.

6. T. Ramone, Dżinsy, trampki i skórzane kurtki, w: Garaż nr 11, Szczecin 1998.

7. A. Rzewuski, Magazyn muzyczny, nr 4/1985.

8. M. Siwak, Estetyka Rocka, Warszawa 1993.

8. J. „Sopel” Sobkowiak, Punk Rock Encyklopedia, Poznań 1999.

9. R. Sukenick, Nowojorska bohema, przeł. A. Dorobek, Warszawa 1995.

10. W. Weiss, Rock Encyklopedia, t. 1, Warszawa 1991.

STRONY INTERNETOWE:

http://en.wikipedia.org/wiki/Blondie_(band)

http://pl.wikipedia.org/wiki/Dead_Kennedys

http://pl.wikipedia.org/wiki/Iggy_Pop

http://pl.wikipedia.org/wiki/MC5

http://pl.wikipedia.org/wiki/Punk

http://pl.wikipedia.org/wiki/The_Stooges

http://pl.wikipedia.org/wiki/The_Ramones

http://pl.wikipedia.org/wiki/Zin_%28czasopismo%29

http://en.wikipedia.org/wiki/Patti_Smith

http://en.wikipedia.org/wiki/Exploding_Plastic_Inevitable

http://en.wikipedia.org/wiki/Television_%28band%29

http://en.wikipedia.org/wiki/The_Velvet_Underground

http://www.iggypop.com/bio.asp

http://www.ultra-velvet.republika.pl

- 29 -

WYDAWNICTWA MUZYCZNE:

Bad Religion - How Could Hell Be Any Worse?

Dead Kennedys - Fresh Fruit for Rotting Vegetables, In God We Trust, Inc.

MC 5 - Kick Out The Jam, Back in the USA, High Time.

New York Dolls - New York DollsToo Much Too Soon.

Patti Smith - Horses, Radio Ethiopia, Easter, Wave.

The Ramones – The Ramones.

The Stooges – The Stooges, Fun House, Raw Power.

The Television - Marquee Moon.

The Velvet Underground - The Velvet Underground and Nico, White Light/White Heat,

Loaded, Live At Max’s Kansas City, Squeeze.