normal verimli çapraz akışlı yüksek verimli çapraz akışlı yüksek … · 2016-04-25 ·...

● Normal verimli çapraz akışlı

● Yüksek verimli çapraz akışlı ● Yüksek verimli karşıt akışlı

www.recuperator.eu

www.immak.eu

1. Giriş

2. Prensipler ve çalıştırma 6. Hesaplama ve seçim kriterleri

2.1. Isı geçişi 6.1. Seçim programları

2.2. Sızıntı ve kaçaklar 6.2. Gerekli seçim verileri

2.3. Nem geçişi 6.3. Atmosferik basınç

2.4. Yoğuşma 6.4. Çalışma limitleri

2.5. Plaka yüzeyinde sıcaklık dağılımı 6.5. Sıcaklık ve kirlenme kontrolü

2.6. Buzlanma 6.6. Önemli sınırlamalar

2.7. Basınç düşümü 6.7. Tipik uygulama kriterleri

2.8. Basınç farkı dayanımı 6.8. Çoklu reküperatör seçimleri

2.9. Hijyen 6.9. Modülasyon

2.10. Verimlilik ve yazılım 6.10. Endüstriyel ısı geri kazanım

2.11. Hava akımları ve sızıntılar 6.11. Buzlanma uyarı ve önlemleri

3. Yapısal özellikler 7. Nakliye ve montaj

3.1. Çapraz akış 7.1. Taşıma

3.2. Zıt akış 7.2. Yerleştirme ve montaj

3.3. Plaka malzemeleri 7.3. Damper motoru bağlantısı

3.4. Plaka yüzeyleri 7.4. Yoğuşma tavası ve drenaj çıkışı

3.5. Plakaların birleştirilmesi

3.6. Plaka aralıkları

3.7. Standart çerçeveler

3.8. Çerçeve elternatifleri

3.9. Köşe profilleri

3.10. Yan kapaklar

3.11. Susturucu etkisi

4. Seri ve modeller 8. Devreye alma ve bakım

4.1. A serisi reküperatörler 8.1. Devreye alma

4.2. B serisi reküperatörler 8.2. Bakım

4.3. F serisi reküperatörler

4.4. L serisi reküperatörler

4.5. RS serisi reküperatörler

4.6 REK serisi reküperatörler

5. Opsiyonlar 9. Garanti

5.1. Bypass geçişi

5.2. Kontrol damperleri

5.3. Resirkülasyon damperi

5.4. Sızdırmazlık opsiyonları

5.5. Kullanım opsiyonları

5.6. Uygulama opsiyonları

5.7. Evaporatif serinletme opsiyonu

5.8. Özel amaç opsiyonları

IM Makine Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.

1203/7 Sokak, No: 3/D, 35110 – Yenişehir / İzmir 0232 4581403 , 4699443

www.recuperator.eu www.immak.eu

1. Giriş

Reküperatör enerji ve çevre dostudur…

Reküperatörler: Endüstriyel tesislerde, ticari binalarda,

alışveriş merkezlerinde, ofislerde ve ofis binalarında, otel ve

hastanelerde, okullarda, spor ve spa tesislerinde, tiyatro, opera ve sinema salonlarında, yüzme havuzlarında, çamaşır ve

bulaşıkhanelerde, okuma salonu ve kütüphanelerde… ve saymakla bitmeyecek daha birçok bina ve mekanın enerji

maliyetlerinin azaltılması ve enerjinin verimli kullanılması adına önemli elemanlardır. Klima santralleri içinde olduğu

kadar havalandırma kanalları üzerinde de uygulanabilir. Reküperatörler kendilerine yapılan yatırımları ;

• Düşük ilk yatırım bedeli ve işletme giderleri ,

• Yüksek verimle geri kazandıkları enerjinin ucuzluğu, • Çevreye verilebilecek zararları en aza indirerek,

kısa zaman içinde yatırımcısına geri öderler. Farklılık göstermekle birlikte, reküperatör uygulamalarının ilk yatırım

bedelleri, en çok 3 yıl içinde yatırımcısına geri döner. Fonksiyonel ömürleri 10 yıl ve üzerindedir.

Çapraz kirlenme: Reküperatörler kirli havanın taze havayı

kirletmesine izin vermezler. Enerji taşıyan kirli hava ile enerji

aktarılacak temiz hava akımları birbirleri ile direkt olarak temas etmezler ve reküperatörün iki ayrı devresinde bağımsız olarak

akarlar. Hava akımları aynı plakanın ön ve arka yüzüne temas ederler ve yüksek iletken aluminyum plaka üzerinden enerji alış

verişi yaparlar. Reküperatör markalı plakalı eşanjörler üzerindeki çapraz kirlenme oranı, devreler arasında 248 Pa basınç farkı

bulunduğu durumda dahi, %0.0156 oranındadır. 2004 Yılında, Eurovent Kurumu Luzern Teknik Üniversitesi test raporları ile

belirlenmiş ve onaylanmış olan bu miktar, geliştirilen üretim

teknikleri ile ürünümüz üzerinde gün be gün azaltılmaktadır. Gelinen noktada reküperatörler üzerindeki sızıntı-çapraz kirlenme

miktarı, Eurovent EN308 normlarının izin verdiğinden 10 kat daha düşüktür. Bu nedenle reküperatörler her türlü hijyenik

uygulamada güvenilir olarak kullanılabilir. Reküperatörlerin geliştirilmesi kesintisiz olarak sürdürülür.

Reküperatör kullanıcıya üstün avantajlar sunar ;

● Yüksek ısıl verimliliğe karşılık düşük ilk yatırım maliyetlidir,

● Çapraz taşınıma izin vermezler, hava akımları karışmaz, ● Kolayca uygulanabilir, hafi?ir, aşırı yer kaplamazlar,

● Bozulabilecek hareketli parçaları yoktur, stabil yapılıdır, ● Elektrik bağlantısı yoktur, ilave işletme gideri gerektirmez,

● Robotik teknoloji ile üretilirler, üstün kaliteli ve hatasızdırlar, ● Farklı seri ve modellerde geniş ürün gamına sahiptirler,

● Farklı plaka malzemeleri ile farklı uygulamalar için çözümler,

● Farklı endüstriyel uygulamalara farklı çözümler sunarlar, ● Farklı yapıda opsiyonel aksesuvar sunumuna sahiptirler,

● Hesaplamaları gelişmiş-güvenilir yazılımlar ile desteklenir, ● Üre@m ve uygulamaları sürekli geliştirme programındadır,

● Geniş ve geçerli sertifikaları ile sürekli güncellenirler…

Çalışma sıcaklıklarına göre farklı reküperatörler ;

Recuperator, -30 ºC den başlayarak, +280 ºC çalışma sıcaklığına kadar,

aluminyum, epoksi boyalı aluminyum ve aisi 316L paslanmaz çelik plakalı eşanjörleri, standart ve seri üretim olarak kullanıcılarının hizmetine sunar.

Özel üretim reküperatörlerin üst çalışma sıcaklığı 650 ºC dir. Ürün gamımızda korozif ortamlar için ve silikon barındırrmayan özel plakalı reküperatörler bulunmaktadır. Recuperator S.p.A.. ürünlerini, Eurovent akreditasyonuna sahip kendi laboratuarında test eder ve geliştirir. Modern üretim tesisleri , geniş ürün gamı , güvenilir hesaplama programları

Recuperator srl. Milano çevre yolu üzerindeki modern tesislerini 2004 yılında üretime açmıştır. Robotik teknolojilerin kullanıldığı tesisler yaklaşık 10000 metre kare kapalı alana sahiptir. Tesislerde, 02 ile 24 arasındaki her bir model aynı anda ve seri olarak üretilebilmektedir. 02

ile 12 arası modeller monoblok plakalı olarak, 14 – 24 arası modeller ise modüler yapıda üretilir. “A”, “B”, “F” ve “L” serilerinde yapılan farklı üretimler ile hemen her türlü hava-hava ısı geri kazanım uygulamasına çözüm yaratılabilir. Reküperatörler çözüm ve müşteri odaklı olarak

geliştirilir. Geliştirilen ürünler Eurovent onaylı kendi test laboratuarlarında sürekli olarak test edilirler. Bu titiz çalışma sayesinde; “basınç düşümü”, “verimlilik - kapasite”, “ölçü” ve “fiyat” açısından, uygulama ve müşteri odaklı olacak şekilde optimize edilmişlerdir. Her Müşteri ve her uygulama için mutlaka uygun bir reküperatör bulunabilir. Konfor uygulamalarının yanında, yüksek sıcaklık veya korozif çevre koşulları

için de farklı reküperatörler mevcuttur.

Recuperator srl. yaptığı geliştirmeleri ve test laboratuarında onaylanan verileri anlık olarak yazılımlarına aktarır. “Rex” ve “HeRex” adındaki yazılımlar, hem çapraz hem de zıt akışlı reküperatörler için kullanıcılarına güvenilir hesaplama yapabilme olanağını sunar. Tamamen özgün

ve kendine ait olan yazılımlar, Firma bünyesindeki uzmanlar tarafından sürekli olarak güncellenir. İsteyen klima santrali veya ısı geri kazanım

ünitesi üreticilerine “Rex” ve “Herex” yazılımlarının dll dosyalarını verir. Bu şekilde üretici firmalar ısı geri kazanım ile ilgili yazılım yükünden kurtulurlar ve rakipleri karşısında güvenilir verileri ile bir üstünlük elde ederler.




2. Prensipler ve çalıştırma

2.1. Isı geçişi

Recuperator S.p.A. çapraz ve zıt akışlı eşanjörleri birlikte üretir. Her iki tip reküperatörde, eş

zamanlı olarak, plakanın bir yüzünde dönüş havası, diğer yüzünde ise taze hava teması vardır. Termodinamik olarak ısı sıcaktan soğuğa akar. Reküperatör üzerinde ise ısı akışı,

dönüş havasından taze havaya olacak şekilde gerçekleşir. Dönüş havasının ısıtmaya veya soğutmaya çalıştığı plaka yüzeyinde yayılmaya çalışan ısı, diğer yüzünde akan taze hava

tarafından alınır. Isı akışı eş zamanlı yani reküperatiftir. Hava akımlarından birisi durduğunda ısı akışı da durur. Reküperatörler ısıyı bünyesinde biriktirip depolamaz.

Isı akış miktarı [ Q = F x k x ∆T ] temel formülü ile kolayca hesaplanabilir. Isı iletim katsayısı olan “k” değeri plakanın kalınlığına ve ısıl iletkenliğine (λ) bağlı olarak belirlenir. 50 ile 200

mikron kalınlık arasındaki aluminyum plakalarda “k” katsayısı çok yaklaşık bir saptama ile 20 W/m²K alınabilir (bu kabule esas olan λ değeri 200 W/mK dir). İyi bir ısı geçişi için, plakanın her

iki yüzündeki ısı transfer katsayısı (α) yüksek olmalıdır. Bu nedenle reküperatör plakalarının kalınlıkları, yüzey şekilleri ve ısıl geçirgenliği, uzun testlere bağlı olarak, sürekli optimize

edilmektedir. Yüksek ısıl verimlilik, bunların yanında, özellikle hava akış hızı ile de doğrudan ilişkilidir. Formülde “F” toplam ısı geçiş yüzeyini, ∆T ise giriş çıkış sıcaklık farkını gösterir.

“F” ısı geçiş alanı reküperatörün büyüklüğünü belirler. Bu büyüklük, plaka aralıklarına bağlı olarak, kullanılacak plaka sayısına göre farklılık gösterebilir. Artan veya azalan plaka sayısı,

ısı akışını doğrudan etkiler ve azalmasına yada çoğalmasına neden olur. Maliyet üzerinde önemli etkisi olan plaka sayısı konusunda geniş bir seçenek listesi sunan Recuperator fiyat -

performans dengesini en iyi kurmuş Firma ve ürünlerdendir.

2.2. Sızıntı ve kaçaklar 2.3 Nem geçişi

Normalde kullanılan havalandırma ve iklimlendirme

ekipmanlarının (klima santrali, hava kanalı, damper, vav, cav, filtre…vs.) hiçbirisi mutlak sızdırmaz değildir. Sağlanması

oldukça pahalı ve zor olan mutlak sızdırmazlık, tipik havalandırma uygulamaları için gerekli de değildir. Hatta

havalandırılan ve iklimlendirilen mekanların kendileri de

mutlak sızdırmaz değildir. Buna rağmen, havalandırma uygulamalarındaki sızıntıların belirli limitleri aşmaması gerekir.

İzin verilen sızıntı miktarları ile sızıntı miktarlarını belirleme esasları EN “1751” ve “EN 308” de tanımlanmıştır.

Uygulamalar ve ilgili ürünler için iki tür sızıntı tanımlanabilir:

● Dış sızıntı : Havalandırma-iklimlendirme cıhazı içinden dışına

veya ortamdan cıhaz içine meydana gelen sızıntılardır. Çapraz kirlenme yaratmazlar ancak, kısmi kirlilik yaratma riskleri ve

enerji kaybına sebep olmaları nedeni ile istenilmezler.

● İç sızıntı : Havalandırma-iklimlendirme ünitesi içinde akan iki

ayrı hava akımının birbirine karışmasıdır. Çapraz kirlenme yaratmaları sebebi ile kesinlikle istenilmezler. Reküperatörler

için sızıntı miktarları EN 308 te belirlenmiştir. EN 308 de 250 Pa

Reküperatör eşanjörleri, primer ve sekonder devreleri arasında

üstün sızdırmazlığa sahiptir, iki hava akımının birbirleri ile temasını tamamen imkansız kılar. Bunun sonucu, ılık hava akımının temas

ettiği plaka yüzeyinde yoğuşan su buharının taze hava akımına ulaşması ve ona aktarılması mümkün olmaz. Bu durum, özellikle yaz

çalışmasında, zaten nemli olan taze havanın daha da

nemlendirilmesi riskini ortadan kaldırır. Ayrıca nem kontrol prosesi uygulamalarında nem alınmasına yardımcı olarak prosesi

desteklerler. Kısacası nem geçişi sağlamazlar.

basınç farkı için en çok %3 olarak verilen iç sızıntı miktarı, Eurovent laboratuarlarında yapılan testlerde, Recuperator S.p.A. ısı geri kazanım

eşanjörleri için 354 Pa basınç farkına karşılık %0.022 olarak ölçülmüştür. Ölçülen bu değer standartlarda izin verilenden çok daha üstündür. 2.4. Yoğuşma

Ilık hava akımının içerisindeki su buharı, çiğ noktası altına inen taze hava sıcaklıklarında reküperatör plakalarının yüzeylerinde yoğuşur.

Anılan yoğuşma normal olarak kış çalışması sırasında ve dönüş havası tarafında meydana gelir. Çünkü, konfor iklimlendirmesi uygulamalarında, dönüş havasının çiğ sıcaklığına ulaşan bir taze hava şartı mümkün olmaz. Reküperatör uygulamalarında, ünite

konfigürasyonu sırasında yoğuşma olacağı öngörülmeli; hem reküperatör pozisyonuna göre hava akış yönleri düzenlenmeli, hem de bu akımların yer ve yönleri dikkate alınarak drenaj toplama ve boşaltma sistemi kurulmalıdır. Hava akımı yönlerinin reküperatör duruşuna göre

belirlenmesi sırasında, ünite içinde ılık hava akımının yukarıdan aşağıya doğru yönlendirilmesi, yoğuşan suyun yer çekimi yardımı ile hızlı bir şekilde plaka yüzeylerini terk etmesini sağlayacaktır.




2.5. Plaka yüzeyinde sıcaklık dağılımı

Plaka yüzeylerinde, üzerinden geçen farklı iki hava akımının sıcaklıklarına bağlı olarak, farklı sıcaklıklarda bölgeler oluşur. Bu sıcaklık dağılımı yandaki simülasyonda kırmızı ve mavi tonları ile gösterilmeye çalışılmıştır. En soğuk köşe;

soğuk hava akımına en yakın, sıcak hava akımına en uzak olan köşedir. En sıcak köşe ise, sıcak hava akımına en yakın,

soğuk hava akımına en uzak köşedir. Çapraz akışlı reküperatörlerde bu iki köşe zıt köşelerde yer alır. Diğer iki köşe ise nerede ise eşit sıcaklıklarda ve en soğuk ile en sıcak köşenin ortalama sıcaklığına sahip olurlar.

“2.4.” başlığında konu edilen yoğuşmanın başlangıç bölgesi en soğuk köşedir. Yani yukarıda da ifade edildiği

gibi, ünite içi konfigürasyonda reküperatör, en soğuk köşesi aşağıya gelecek şekilde montajlanmalıdır. Aksi halde ılık hava akımı, içinden ayrılan su buharını su olarak yukarı taşımaya çalışacak ve beklenmeyen basınç

düşümlerinin yaşanmasına sebep olacaktır. Yatay plakalı kullanımlarda, suyun plaka yüzeyinde birikmeden

akabilmesi için reküperatör, ünite içine plakalarının yatay ile 4-7 º açı yapacak şekilde yerleştirilmesi önerilir.

2.6. Buzlanma

Reküperatör plakaları yüzeylerinde buzlanma oluşması birçok

değişkene bağlıdır. Bu değişkenler ; ● Dönüş havası kuru termometre sıcaklığı ,

● Dönüş havası oransal nemi , ● Taze hava kuru termometre sıcaklığı ,

● Kullanılan taze ve dönüş havalarının kütlesel debi oranları

● Reküperatörün ısıl verimliliğidir.

Dönüş havası şartlarına bağlı olarak, buzlanmanın başlaması için öngörülen taze hava sıcaklığı yandaki tabloda verilmiştir. Diğer

parametrelere bağlı olarak bu sıcaklıklar 10 dereceye kadar azalabilir. Reküperatör uygulamasının çalışması sırasında, tüm parametrelerin sürekli olarak değişken olduğu dikkate alınarak, -5 ºC taze hava

sıcaklığının altına inilmesi durumunda, taze ve dönüş havası debileri eşit bile olsa, buzlanma önlemlerine başvurulması önerilir.

Buzlanma başlangıcının önemli faktörlerinden birisi, uygulamada kullanılan taze hava ile dönüş havası miktarlarının oranıdır. Kullanılan taze

hava miktarının dönüş havası miktarını katladığı (FA/RA = 2 veya fazla) durumlarda buzlanma riski en yüksek noktaya ulaşır. Dönüş havası

sıcaklığı da herhangi bir nedenle 20 ºC nin altında ise en soğuk köşede başlayan buzlanma, hızla reküperatör yüzeylerine yayılır. Buzlanmaya müdahele edilmez ve kontrol altına alınmaz ise reküperatör tekrar kullanılamayacak şekilde ağır hasar alır. Bu hasar havalandırma-

iklimlendirme ünitesinin diğer elemanlarına da zarar verebilir. Taze hava sıcaklığının 0 ºC altında olduğu kullanımlarda, reküperatör yüzeylerinde yoğuşma az bile olsa, bu yoğuşma hızlı drene edilemiyor ise buzlanma riski yine yüksek ve tehlikelidir. Ünite, özellikle plakalar

yatay duracak şekilde kullanılıyor ise bu risk çok daha yüksek hale gelir. 2.6.1. Buzlanmaya karşı önlemler

Reküperatör plaka bloğundaki olası buzlanma risklerine karşı kullanılan klasik yöntemler vardır. Bu yöntemler, kullanım yaygınlığı sıralamasına göre şöyledir :

● Soğuk taze hava bir ön ısıtıcıda buzlanma riski ortadan kalkana kadar ısıtılır, ● Soğuk taze hava zaman zaman reküperatör üzerinden değil, by-pass kanalından geçirilir,

● Zaman zaman taze hava debisi azaltılarak, dönüş havası etkinliği arttırılır ve buzlanma eritilir,

● En soğuk köşedeki taze hava geçişi bir klape ile kontrol edilerek buzlanmaya izin verilmez, ● Taze hava girişinde reküperatör yüzeyinden hava geçişi kontrollü sağlanır, buzlanma oluşmaz,

● Dönüş havası fanı hız kontrollü seçilir ve buzlanma anında hızlanarak buzlanmaya izin vermez. Buzlanma oluşmasına engel olmak için veya meydana gelen buzlanmayı ortadan kaldırmak için uygulanacak

önlemlerin iklimlendirme kalitesini etkileyebileceği dikkate alınmalıdır.

2.7. Basınç düşümü

Isı geri kazanmak üzere uygulanan reküperatörler hem taze hem de dönüş havası devresine ilave dirençler getirirler. Extra motor gücü ve

enerji harcaması gerektiren bu ilave basınç düşümlerinin optimal seviyede tutulması, uygulanan ısı geri kazanımının başarısı ve verimliliği açısından önemlidir. Basınç düşümlerinin hem taze hava, hem de dönüş havası devrelerinde, hava debilerinin büyüklüklerine bağlı olarak, 100 ~

300 Pascal aralığında tutulması önerilir. Reküperatör üzerindeki basınç düşümü; kütlesel debinin, reküperatör yüzeyindeki hava hızının ve reküperatör plakası yüzey şekli ile büyüklüğünün parametresidir. Basınç düşümü; hava hızının karesi ve plaka büyüklüğü ile doğru orantılı

olarak artar veya azalır. Hava hızının artışı basınç düşümünü arttırırken, verimliliğin azalmasına neden olur. Sürekli olarak geliştirilen

Eurovent onaylı “Rex” yazılımı optimum seçimler yapılmak üzere geliştirilmiş ve geliştirilmektedir.




2.8. Basınç farkı dayanımı

Reküperatörler için iki ayrı basınç farkı söz konusudur. AHU içi basınç dengelerini de yakından ilgilendiren bu basınç farkları şöyle sınıflandırılır :

● Dış basınç farkı: Dış basınç farkı dış sızıntıların temel sebebidir. Reküperatörün

uygulama ünitesi içine dikkatli ve doğru yerleştirilmesi, gerekli ise olası sızıntı noktalarının contalar ile izole edilmesi gerekir. Bu önlemler reküperatör çevresinden

meydana gelebilecek dış sızıntıları ihmal edilebilir seviyeye indirir. Buna rağmen iç-dış

basınç farkının fazlalığı oranında dış sızıntı da fazladır. Enerji ve kontrollü havalandırma kaybına sebep olan dış sızıntı için reküperatörün fiziki ve mekanik

dayanımının yüksek olması gerekir. Recuperator eşanjörlerinde bu dayanım üst düzeydedir. Dış basınç farkı dayanımı plaka bloğu güvenliği, özel şekilli yan çerçeveler

ve çevre profilleri ile sağlanmış ve arttırılmıştır.

● İç basınç farkı: İç basınç farkının az veya çok oluşu, ünite içinde ve reküperatör

devrelerinde dolaşan iki ayrı hava akımının birbirine karışması için önemli bir sebeptir. İç basınç farkı öncelikle reküperatör devrelerinde dolaşan iki farklı hava

akımının debileri ile ilişkilidir. Bu fark, reküperatör plaka bloğu üzerindeki basınç farkını doğrudan etkiler. Debi farkının artması, basınç farkının artmasını doğurur.

Basınç farkının artması da yüksek basınç tarafındaki hava akımından diğerine sızıntı riskini getirir. Basınç farkının daha da artması reküperatör üzerinde kalıcı hasarlara

yol açabilir. Recuperator eşanjörlerinde iç basınç farkı dayanımı, reküperatörün büyüklük ve modeline bağlı olarak, 800 Pa ile 2500 Pa arasında optimize edilmiştir.

Yanda AHU içi basınç dağılımı grafik olarak gösterilmiştir. AHU dizaynı sırasında iç-dış

basınç dengeleri ve cıhaz içi konfigürasyonlar doğru kurulmalıdır..

2.9. Hijyen

2.10. Verimlilik ve yazılım

Havalandırma sistem ve elemanlarının hijyenik olma konusu hemen her platformda tartışılagelen ve sürekli geliştirilen bir

konudur. Hijyen konusunda en etkin ve kabul görmüş normlar DIN 1946 /2-4 ve VDI 6022/1-3 tür. Bir ısı geri kazanım eşanjörünün

hijyenik olmasının kriterleri :

● Plaka malzemesi ve plaka yüzeyinin şekli, ● Kullanılan sıvı-katı sızdırmazlık contalarının yapısı ve cinsi,

● İç–dış sızıntılar ve bunlara bağlı çapraz taşınım-kirlenmedir

Tüm Recuperator S.p.A. modellerinde çapraz taşınım, izin verilen

değerlerin çok altına indirilmiştir. Buna rağmen kullanılan ilave sızdırmazlık önlemi ile sızıntılar ve çapraz kirlenme %0.015 in

altına indirilerek üst sınıf hijyen seviyesi sağlanır. İsteğe göre

hijyeniklik kapsamı, epoxy ön boyalı aluminyum veya paslanmaz çelik plakalar ile desteklenir ve arttırılır.

Plakalı çapraz akışlı normal reküperatörler için genel anlamda öngörülen verimlilik aralığı %45 ~ %55 olmakla birlikte, Recuperator

S.p.A., yaptığı geliştirmeler ile verimliliği %55~%65 seviyesine yükseltmiştir. Recuperator, yaz ve kış çalışma şartları ile ıslak ve

kuru plaka yüzeyli çalışmalar için, verimlilikleri ayrı ayrı hesaplar.

Çapraz plakalı ısı geri kazanım eşanjörlerinde verimlilik; ● Eşanjörün büyümesi veya küçülmesi ile doğru orantılı,

● Basınç düşümünün artması veya azalması ile ters orantılı olarak değişir. Reküperatör seçimi sırasında aşırı yüksek verimlilik

aramaktan kaçınılmalıdır. Bu şekilde gereksiz yer işgali ve ilk yatırım bedeli ödenmesi önlenir. Daha yüksek verimlilikler için yüksek

verimli “A” ve “L” serisi reküperatörler de kullanılabilir.

Reküperatör seçimi sırasında “basınç düşümleri” de dikkatle izlenmelidir. Gereğinden yüksek seçilecek basınç düşümü,

yatırımcıya ömür boyu daha yüksek enerji faturası ödetecektir. Bu yönü ile bakıldığında, yüksek basınç düşümü yatırımcı adına,

gereğinden daha büyük bir reküperatör seçiminden daha kötü bir sonuç doğurabilir. Reküperatör, objektif seçim kriterleri için

aşağıdaki verilerin kullanılmasını önerir. Öneriler, her iki devredeki hava akımı hacimsel debilerinin eşit olması durumu için geçerlidir;

● %45~%65 sıcaklık verimliliği (sıcaklık değişim oranı),

● 150 ~ 250 Pascal arası basınç düşümü, ● Bu kriterleri sağlayan en küçük plaka boyutu ve ölçüler,

● Bu kriterleri sağlayan en geniş plaka aralığı seçilmesi uygun olur.

Çapraz akışlı reküperatörler ile %65 verimlilik mümkündür. Ancak

zaman zaman karşılaşılan %65~75 verimlilik talepleri için yüksek verimli çapraz veya karşıt akışlı reküperatörler kullanımı uygun olur.




2.11. Hava akımları ve sızıntılar Havalandırma ve ısı geri kazanım uygulamalarında hava akımlarının doğru isimlendirilmesi gerekir. Zaman

zaman proje-imalat-uygulama üçgeninde hatalı karışıklıklara sebep olabilen bu kavram karmaşasının

çözümü için, yandaki şekil üzerinden aşağıdaki hava akımları tanımlanır : ● OA: Taze , temiz, dış hava veya çevre havası,

● SA: Şartlandırılmış hava veya veriş havası, ● RA: Kullanımdan dönen, dönüş veya oda havası,

● EA: Çevreye salınan veya atılan egzost havası. ● CC : Dönüş havasından veriş havasına, egzost havasından taze hava içine karışan havalar,

● LA: Cıhaz dışından cıhaz içine veya tersi yönde meydana gelen kaçak hava akımlarıdır.

Çoğu zaman ve çoğu projede aynı hava akımları gibi algılanan “OA ve SA” ile “RA ve EA” hava akımları hacimsel debi olarak eşit oldukları

anda dahi kütlesel debi olarak, sahip oldukları farklı sıcaklık şartları sebebi ile dahi olsa aynı değildir. Bu hava akımları, tanımlanan “CC” ve “LA” sızıntı ve kaçakları kadar birbirlerinden hem hacimsel hem de kütlesel debi olarak farklıdırlar.

“LA” sızıntı veya kaçakları, literatürde ”dış sızıntı” olarak anılırlar ve ısı geri kazanım ünitesi ile uygulamasının verimliliği ve etkinliğini azaltırlar. Şartlandırılmış havanın kontrolsüz olarak uygulama-ünite dışına kaçması veya çevre havasının kontrolsüz olarak şartlandırılmış

havanın içine sızması şeklinde ortaya çıkarlar. Isı geri kazanım eşanjörünün ve ünitesinin kaliteli oluşu ile azaltlabilirler. Bu kaçakların varlığı, kaçakların oluştuğu miktarda enerji kaybına yol açar.

“CC” sızıntı ve kaçakları literatürde “iç sızıntı” olarak anılır ve çapraz kirlenme şeklinde ortaya çıkar. Enerji kaybı yanında istenmeyen hava karışımları ile zararlı olabilir ve hijyen şartlarını bozar. Şartlandırılmış (filtrelenmiş, ısıtılmış, soğutulmuş, basınçlandırılmış,..vs.) havanın içine

dönüş havası karışması ile tüm şartlandırma kriterleri bozulur. Şartlandırılmış havanın dönüş havası tarafına sızması ise enerji kaybı yanında

havalandırma eksikliği ile olumsuzluk yaratır.

3. Yapısal özellikler Recuperator srl ısı geri kazanım eşanjörleri, genel anlamda bir plaka demeti bloğu ve onu taşıyan çerçeve yapılanmasından oluşur.

Reküperatör tipleri ise hava akımlarının bu plaka demeti üzerinden geçiş şekline göre sınıflandırılır. Yani, hava akımlarının plaka yüzeylerindeki akış şekillerinin birbirlerine göre olan pozisyonları, reküperatör tipini belirler. Bu tipler temel anlamda zıt ve çapraz akıştır.

Firmamız üretim ve tedarik zincirinde her iki tip reküperatör de bulunmaktadır.

3.1. Çapraz akış

Çoğunlukla, kare formundaki (dikdörtgen olması da mümkündür) plakaların yüzeylerinde, hava akımlarının birbirlerine doksan derece açı ile aktığı reküperatörlerdir. Recuperator S.p.A. ürünleri, 200 x 200 mm plaka ölçüsünden başlayıp, 1200 x 1200 mm plaka ölçüsüne kadar tek

parça plaka yapısında ve 10 farklı model yelpazesinde üretilirler. 2400 mm x 2400 mm plaka ölçüsüne kadar olan Recuperator S.p.A.

ürünleri ise modüler yapıdadır ve modüllerin birleştirilmesi ile 4 parça halinde, yüksek iletkenlikli aluminyum plakalı olarak, duyulur ısı transferi yapmak üzere üretilirler. Reküperatörler kullanıcılarına, %45~%65 verimlilik ve 150 Pa~250 Pa basınç düşümü aralığında optimum

ısı geri kazanım çözümleri sunarlar. Geniş plaka aralıkları ile daha yüksek hava hızlarında çalıştırılabilirler ve karşıt akışlılara oranla çok daha yüksek hava debilerini desteklerler. İlerleyen bölümlerde verileceği gibi tek bir reküperatör ile 100,000 m³/h hava

debili ısı geri kazanım uygulaması rahatlıkla yapılabilir. Buzlanma riski yönünden de karşıt akışlılara oranla daha avantajlıdırlar. Sürtünme yüzeyinin daha kısa oluşu suyun plaka yüzeyinden hızlı boşaltılabilmesini sağlar ki buzlanma riski

azalır. Yine ilerleyen bölümlerde görüleceği gibi çoklu kullanımlar için karşıt akımlılara oranla çok daha fazla kullanım opsiyonları sağlarlar ki bu özellikleri ile proses uygulamalarında da tercih edilirler.

3.2. Zıt akış

Hava akımlarının plaka yüzeylerinde birbirlerine paralel, fakat, zıt yönlerde aktığı reküperatörlerdir. Genel

hatları ile altıgen yapılı plaka yüzeylerindeki hava akış yönleri ve daha uzun akış mesafeleri sonucu, çapraz akışlılara oranla daha yüksek verimlidirler. Bu üstünlüklerine karşılık hava akımlarına karşı daha yüksek direnç

yaratmaları negatif yönleridir. Altıgen yapılı zıt akışlı reküperatörlerde: Ölçüler, verimlilik ve basınç düşümleri optimize edilmiştir ve kullanıcılara 100 Pa ~ 300 Pa basınç düşümü aralığında %75 ~ %90 ısıl verimlilik ve

etkinlik sağlarlar. Plaka malzemeleri çapraz akışlılarda olduğu gibidir ve çapraz akışlılardaki tüm malzeme alternatifleri zıt akışlılar için de geçerlidir.




3.3. Plaka malzemeleri

Recair ürünü hariç diğer tüm reküperatörlerin plaka malzemesi yüksek iletkenlikli aluminyumdur. Tüm seriler için genel olarak bakıldığında plakalar, plaka ölçülerinin büyüklüğüne de bağlı olarak, 0.05 mm ~ 0.20 mm kalınlığa sahip aluminyum, ön boyalı aluminyum, pvc, pp,

paslanmaz çelik ve polistren (escrimo) malzemeler kullanılarak üretilir. Plakalar, özel malzeme alaşımları ve yüzey şekilleri sayesinde üstün mukavemet özelliklerine sahiptir. Aşırı olmayan korozif ortam uygulamaları için epoxy boyalı aluminyum folyo ile üretilmiş reküperatörler,

aşırı korozif ortam uygulamaları için ise AISI paslanmaz çelik veya PP ve PVC plakalı reküperatörler önerilir. Standart model reküperatörlerin çalışma sıcaklıkları 280 ºC ye kadar iken, endüstriyel reküperatörlerde bu sıcaklık dayanımı 650 ºC ye kadar çıkabilir.

Yüksek sıcaklık uygulamaları için yapılacak seçimler konusunda mutlaka Firmamız teknik kadrosundan görüş ve onay alınması gereklidir.

3.4. Plaka tipleri - seriler

Plaka yüzeyleri her seri için, serinin kullanım yer ve özellikleri göz önünde bulundurularak ayrı ayrı geliştirilmiş ve verimlilik, basınç düşümü,

ölçüler, fiyat unsurları optimize edilmiştir. Plaka yüzeyleri fiziki dayanımı arttıracak fakat kalıcı kirlenmeyi barındırmayacak şekilde biçimlendirilmiştir. Plaka yüzeylerinde yoğuşma suyunun veya partiküllerin barınacağı ölü noktalar bulunmaz. Tozlanma ve kirlenmeler

periyodik bakımlar sırasında basınçlı hava ve su ile kolayca temizlenebilir.

3.5. Plakaların birleştirilmesi

Reküperatör ısı geri kazanım eşanjörlerinde plakaların birbirlerine birleştirilmesi tam otomatik kenetleme robotları ile sağlanır. Kenetleme noktasında standart olarak ilave bir sızdırmazlık elemanı

(katı veya sıvı contalar) kullanılmaz. Reküperatörlerin kenetlemesi iki aşamalıdır. İlk aşamada iki plakanın kenarları birbirleri üzerinde, istenilen sızdırmazlık seviyesine göre, bir veya iki kez kıvrılır,

ikinci aşamada ise, kıvrılmış üç veya dört kat aluminyum folyo ondüle edilerek sızdırmazlık ve rijidite arttırılır. Yapılan kenetlemeler çapraz kirlenme–sızıntı riskini olabilecek en az seviyeye indirirken,

plaka bloğunun fiziki dayanımını da en üst seviyeye yükseltir. Opsiyonel talepler karşısında reküperatörler, 2500 ve 4000 Pa basınç farkına dayanıklı olacak şekilde imal ve teslim edilebilirler.

Kullanılan plaka malzemesi ne olursa olsun, ürün gamındaki tüm reküperatörlerin plaka yüzeyleri en

sade ve düz olacak şekilde üretilir. Plaka yüzeylerinde yalnızca plaka aralığını belirleyici ve plaka mukavemetini sağlayıcı şekiller kullanılır. İlave basınç düşümü yaratan ve hijyen koşullarının bozulmasına sebep olabilen, verimlilik arttırıcı grift yapılı plaka yüzey şekillerinden

özellikle kaçınılır. Plaka yüzeylerine konulması zorunlu olan şekiller, RecuperatorS.p.A.ürünlerinde yuvarlak hatlıdır. Recuperator S.p.A. eşanjörlerinin plakaları arasındaki hava akışları laminerdir ve tüm performans kriterleri ileri seviyede optimize edilmiştir.

3.6. Plaka aralıkları

Reküperatör seçimlerinde önemli bir etkiye sahip olan plaka aralıkları tek başına bir seçim kriteri olmamalıdır. Plakalar arasında dolaşan

hava hızı ve hava akışına karşı yaratılan direnç birlikte değerlendirilmelidir. Belirlenen çalışma noktasındaki boyutlar, verimlilik ve kapasite ile reküperatörün ticari fiyatı seçimin çok yönlü ve doğru yapılmasını sağlayacaktır. Seçimler sırasında mümkün olduğunca standart plaka

aralıklarının ve plaka ölçüleri ile standart plaka malzemelerinin seçilmesi önerilir.

B serisi Özel Plaka Aralığı Standart Plaka Aralığı Özel Plaka Aralığı

Model U R S N C M L W F

02 --- --- --- 2.50 3.13 4.16 6.25 --- --- 03 --- --- --- 2.50 3.13 4.16 6.25 --- ---

04 --- 2.50 2.78 3.13 4.16 6.25 8.33 10.00 ---

05 2.50 2.78 3.13 3.85 4.16 6.25 8.33 10.00 --- 06 2.50 2.78 3.13 3.85 4.16 6.25 6.25 7.14 8.33

07 2.80 3.13 3.85 4.55 5.35 5.99 6.85 7.94 9.43 08 --- --- 4.55 5.35 5.99 6.85 7.94 9.43 11.60

14 3.85 4.55 5.30 6.10 7.00 8.00 9.50 11.60 --- 16 4.55 5.30 6.10 7.00 8.00 9.50 11.60 14.90 ---




A B F L

“B” ve “F” serisi çapraz akışlı reküperatörlerin plaka aralığı opsiyonları yukarı ve aşağıdaki tablolarda detaylı olarak verilmiştir. Standart

plaka aralıklarındaki teslimatlar 1-3 hafta arasında değişirken, özel plakla aralıklı opsiyonlar bir - iki hafta gecikmeli olarak teslim edilirler. “A” serisi çapraz akışlı reküperatörlerde plaka aralıkları standart olarak 1.5 mm dir, “A” serisi reküperatörlerin plaka aralıkları, mevcut

yapılanması dahilinde model büyüklüğüne göre farklılık göstermez. Reküperatörlerin plaka aralıkları, plakaların yapısı ve yüzeyler üzerindeki şekiller ile belirlenir. Patent altına alınmış ve mümkün olduğunca düz şekillendirilmiş plaka yüzeyleri ile reküperatörlerin verimlilik, basınç

düşümü, ölçü ve fiyatları optimize edilmiştir. “L” serisi aluminyum plakalı zıt akışlı reküperatörlerin plaka aralıkları 3.8 mm,

F serisi

Model U R S N C M L W F 07 --- --- 3.85 4.55 5.35 5.99 6.85 7.94 9.43 08 --- 3.85 4.55 5.35 5.99 6.85 7.94 9.43 11.60 09 --- 3.85 4.55 5.35 5.99 6.85 7.94 9.43 11.60 10 3.85 4.55 5.35 5.99 6.85 7.94 9.43 11.60 14.90 12 4.55 5.35 5.99 6.85 7.94 9.43 11.60 14.90 --- 14 4.55 5.35 5.99 6.85 7.94 9.43 11.60 14.90 --- 16 5.35 5.99 6.85 7.94 9.43 11.60 14.90 --- --- 20 5.35 5.99 6.85 7.94 9.43 11.60 14.90 --- --- 24 5.35 5.99 6.85 7.94 9.43 11.60 14.90 --- ---

3.7. Standart çerçeveler

“B” ve “F” serilerine ait standart çerçeve ve yan kapak tipleri iki yandaki resimlerde

görüldüğü gibidir. Her iki yan kapak galvanize sac ile üretilir. “F” serisi yan kapakları büyüklükleri nedeni ile “B” serisine oranla kısmen daha güçlüdür. “B” serisi yan

kapaklarındaki kıvrımlar, kanal üstü montajlamaya yetecek kadar olup 20 mm dir. “F” serisinde ise plaka büyüklüğüne bağlı olarak kıvrımlar 20, 30 ve 40 mm olarak

üretilir. Farklı montaj ve kullanım için kolaylıklar sağlayan opsiyonel yan kapak ve köşe profili model ve konfigürasyonları aşağıdadır.

3.8. Çerçeve alternatifleri

“TV” seçeneği epoksi boyalı çerçeveyi gösterir. Galvanize sacın üzeri epoksi boya ile boyanmıştır. Genellikle

plakaları epoksi boyalı (AC) reküperatörlerde kullanılır. Çok yüksek olmayan aşındırıcı gaz akımları içindeki çalışmalar için önerilir. Üst çalışma sıcaklıkları 200 ºC ya kadar çıkabilir. Kapalı yüzme havuzu ve mutfak

havalandırması ile birçok endüstriyel uygulamalar için paslanmaz çelik malzeme kullanımından önceki ekonomik alternatiftir. “AC” ve “TV” opsiyonlarına sahip reküperatörler; aseton, metanol, toluol, propanol ve

türevleri gibi gazlar içeren baskı, kağıt, cam, gıda, kimya gibi endüstriyel uygulamalardaki aşındırıcılara karşı,

belirli aşındırıcı yoğunlukları sınırlarında kalmak kaydı ile dayanıklıdırlar. Buna rağmen, Rex programı ile yapılan reküperatör seçimlerinin her türlü spesifik kullanımı konusunda IM Ltd. Şti. nin onayının alınması gereklidir.

Benzer uygulamalar için önerilen asıl malzeme “aisi 316L”- “16” olup, “AC - TV” ekonomik bir ara çözümdür.

“RF” çerçeve, resimde görüldüğü gibi ağır hizmet için geliştirilmiş farklı şekillerde aluminyum profiller ile

güçlendirilmiş yapıdadır. Yükseltilmiş fiziksel dayanımları ile daha uzun plaka bloklarını güvenle taşırlar. “RF” çerçeve, 2400 mm olan standart dış uzunluğu 3100 mm ye kadar uzatabilme olanağı sağlar. “XS” ve “RF”

opsiyonları genellikle birbirlerini destekleyen ve tamamlayan çerçeve tipleridir. Üretimleri sırasında reküperatörlere eklenen “XS” ekstra dayanım özelliği, hava akımları arasındaki 4500 Pa basınç farkına kadar

daynımı sağlarken, kalıcı deformasyon ve hasarlara izin vermez. Özellikle “F” serisinin 20 ve 24 model reküperatörlerinde, 2000 mm uzunluğun üzerindeki ölçülerde bu iki opsiyonun birlikte uygulanması önerilir.

3.9. Köşe profilleri

CD CS CP - B CP - F




F serisi B serisi

Standart köşe profillerinin tamamı Recuperator srl tarafından dizayn edilmiş ve patentlenmiş aluminyum çekme profillerdir. 90 derece keskin

köşeye sahip standart profiller uzunlukları boyunca vida bağlantısı için imkan yaratırlar. Recuperator, standart köşe profilleri yanında, yukarıda resimleri gösterilen opsiyonel köşe profilleri ile kullanım ve montaj kolaylığı sağlar. “CD” opsiyonuna ait kızaklı – kanallı profil AHU içine montajı

kolaylaştırır ve hızlandırır. Erkek-dişi takım halinde kullanıldığında üstün bir sızdırmazlık imkanı da yaratır. AHU ve HRV içi montajlar için geliştirilmiştir, kanal üstü montajlarda kullanılmaz. “CS” tipi aluminyum çekme profil kırık kenarlıdır ve yüksek dayanım özelliğine sahiptir.

Yalnızca B serisi reküperatörlerde kullanılan bu profil düz veya gofrajlı aluminyum yan kapak sacları ile kullanılır. “CP” opsiyon profilleri B ve F

serilerinde farklıdır. Her ikisi de genel anlamda kanallı yapıda olmakla birlikte, B serisindeki profil düz aluminyum yan kapak ile, F serisinde ise galvanize sac kıvrımlı yan kapak ile birlikte kullanılır. Her ikisi de AHU içi montaj için geliştirilmiştir. Montajı kolaylaştırır ve hızlandırırlar. B

serisindeki “CP” opsiyonu köşe profili üst resimde görülen şekil dışında farklı yapılarda alternatiflere sahiptir. Sürekli geliştirilen bu profil model ve şekilleri için Firmamız teknik servisinden bilgi alınabilir.

3.10. Yan kapaklar

“AZ” yan kapaklar standart olarak 1 mm kalınlığında aluminyum levhalardan imal edilir. Yalnızca B serisi reküperatörler için ve 06 modelin 700 mm uzunluğuna kadar kullanılır. Reküperatörün dış uzunluğunu azaltmak

amacı ile dizayn edilmişlerdir. Bu sayede özellikle tavan tipi HRV cıhazlarının daha düşük yükseklik ölçüleri ile üretilmelerine olanak sağlarlar. Yatay veya düşey duruşlu olarak montajlanabilmelerine karşılık özellikle yatay

montajlı kullanımlarda tercih edilirler. Reküperatörün daha hafif olmasını sağlamaları ve kolayca parelel

montajlanabilmeleri diğer avantajlarıdır.

“AR” tipi yan kapakların kıvrımları içe doğrudur ve dışa doğru çıkıntı yapmaz. Galvanize sac malzeme ile üretilen “AR” kapaklarının dış yüzeyleri tamamen düzdür. “AZ” kapaklarında olduğu gibi yan yana parelel kullanımları

sırasında ilave bağlantı gerektirmezler. Reküperatör uzunluğu boyunca devam eden özel kanallı aluminyum köşe profilleri ile düz yan kapakları montaj kolaylığı yanında sızdırmazlıkta da üstünlük sağlar. “B” ve “F” serisi

reküperatörlerde 08 model ve 1750 mm uzunluğa kadar kullanılırlar. “02” Model reküperatörlerde “AR” yan kapak opsiyonu bulunmaz.

“AE” tipi yan kapak, “02” model reküperatörler dışında tüm modellerde ve tüm ölçülerde kullanılan bir

opsiyondur. Köşe profilleri yine aluminyum çekme ve özel kanallı, yan kapaklar ise standart olarak galvanize sac

malzemeden üretilir. Maksimum 2480 mm dış uzunluğa kadar üretilir. Aluminyum plakalı standart “AE” opsiyonunda en yüksek basınç farkı dayanımı 1700 Pascal, en yüksek sıcaklık dayanımı ise 200 ºC dir. Paslanmaz

çelik plakalılarda en yüksek sıcaklık dayanımı 280 ºC, basınç farkı dayanımı ise 2500 Pascal dır. Paslanmaz çelik plakalı reküperatörler “04 ~ 12” model arasında ve 1280 mm dış uzunluğa kadar üretilir.

3.11. Susturucu etkisi

Plakalı reküperatörler klima santrali içinde veya havalandırma kanalları üstündeısı geri kazanımı yanında ses yalıtım görevi görürler. Hava

akımlarının sahip olduğu ses şiddetini susturucu özellikleri ile azaltırlar. Birçok uygulamada ilave susturucu kullanma zorunluluğunu ortadan kaldırarak fan devrelerindeki olası ek basınç kayıpları önlenir. Reküperatörlerin seçimleri ve boyutlandırılmaları sırasında; Basınç düşümleri,

boyutları, verimlilikleri ve geri kazanım kapasiteleri yanında ses yutma kapasitelerinin de göz önünde bulundurulması önerilir. Diğer kriterler ile birlikte plaka boyutları ve aralıklarının ses yutumu üzerindeki olumlu etkisi de dikkate alınmalıdır.

4. Seri ve modeller

Çapraz ve karşıt akışlı reküperatör eşanjörleri; ● A, B, F, L olmak üzere dört ayrı seride,

● Her seride farklı ve ayrı ayrı olmak üzere birçok farklı modelde, ● Değişik modellerde 9 ayrı plaka aralığı seçeneği ile 40 yıla yaklaşan bir üretim tecrübesine

sahiptir. Makine parkı dahil %100 kendi teknolojisine sahip Recuperator S.p.A., kullanıcısına

sunduğu geniş ürün yelpazesi ile tüm istekleri karşılayabilme olanağına sahiptir. Sahip olduğu onca geniş reküperatör seçeneklerini modüler bir yapıda birleştirerek, seri ve

modeller arasında sorunsuz geçişi sağlamaktadır. Reküperatörler, çıplak aluminyum, ön boyalı epoksi kaplı aluminyum ve aisi 316L paslanmaz çelik plakalı olarak üretilmektedirler…

4.1. “A” Serisi reküperatörler

Zıt akışlı reküperatörlere alternatif olarak geliştirilmiş çapraz akışlı ve yüksek verimli reküperatörlerdir. “02”, “03” ve “04” modellerde, %90

üzerinde duyulur ısı verimliliklerinde, üç ayrı plaka aralığı opsiyonu ile üretilirler. Modüler yapıda üretilen “A” reküperatörleri %75~%85

arasındaki duyulur ısı verimliliklerini kolayca ve oldukça düşük (100~300 Pa) sayılabilecek basınç düşümleri ile sağlarlar. Karşıt akımlı diyagonal




reküperatörlere göre daha az yer işgal ederler. Çıplak veya ön boyamalı (epoxy kaplı) aluminyum plaka opsiyonları bulunur. Yapıları gereği

kullanıldıkları havalandırma cıhazı ve sistemi içinde susturucu etkisi yaratarak, sistem konforuna ayrı bir katkı sağlarlar. En çok 5000 m³/h e

kadar olan hava debilerini destekleyen “A” serisi reküperatörler, özellikle 2500 m³/h debiye kadar olan havalandırma uygulamaları için üstünlük sağlarlar. Kompakt yapıları ile, yaygın olarak üretilen HRV ünitelerinde kullanılan altıgen yapılı reküperatörlere ciddi rakip

oluştururlar. “A” serisi reküperatörler ile daha küçük ve daha verimli HRV üniteleri üretilmesi mümkün olur. İzleyen sayfadaki tabloda “A” serisi reküperatörler için hızlı ön seçim tablosu verilmektedir. Kapasitif veriler -3 ºC kt ve %80 rh çevre, 20 ºC kt ve %50 rh oda şartları için

hesaplanmıştır. Tablo üzerindeki işaretlemelerin açıklamaları aşağıdadır.

(*) m/sn cinsinden kesitteki hava hızıdır. Her bir sütunda, üç farklı hava hızı üzerinden hesaplanan hava debileri ve bu debiler için hesaplanan verimlilik ile basınç düşümü değerleri verilmektedir. Değerler taze hava tarafına aittir. Yapılacak seçimler için öncelikle 2.0 m/sn

hava hızının seçilmesi önerilir. Tablodaki değerlerin mertebe belirleme anlamında kullanılması önerilir. Kesin seçimler için Firmamız teknik ekibinden görüş ve onay alınmalıdır. (º) Verimlilikler yoğuşmalı, yani ıslak yüzeyli çalışma için geçerlidir. Yaz (kuru yüzeyli) çalışmasında

verimlilikler 15 puan cıvarında daha düşüktür. Yaz çalışmasında %70 ve üzeri duyulur verimlilikler için 1.0 m/sn ve daha düşük hava hızları kullanılmalıdır. (ª) Modüler yapıdaki reküperatörler parelel bağlantılı olmak üzere ikişer adet kullanılmıştır. Her bir reküperatörün dış

uzunluğu tabloda yer alan ölçünün yarısı kadardır. Tabloda bulunmayan değerler için Firmamız teknik ekibinden destek alınabilir. “A” serisi

reküperatörlerin plaka ve çerçeve malzemesi aluminyumdur. Epoksi kaplanmış aluminyum plaka ve çerçeve opsiyonu mevcuttur. Plakalar aluminyum, çerçeve ise epoksi kaplanmış aluminyum olabilir.

“A” serisi için hızlı ön seçim tablosu Seri Debi Verimlilik (º) % Basınç düşümü Pa

Mod. Boy 1.0* 2.0 3.0 4.0 1.0 2.0 3.0 4.0 1.0 2.0 3.0 4.0

02

50 --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---

100 55 115 170 225 84.6 78.1 73.2 69.1 39 105 202 341

150 85 170 260 340 84.5 78.9 73.1 69.2 40 101 205 338

200 115 230 345 460 84.4 78.9 73.3 69.1 40 99 201 343

250 145 290 435 575 84.4 78.3 73.5 69.2 41 103 198 341

300 180 350 520 695 84.6 78.5 73.3 69.2 42 103 200 339

400ª 235 460 690 920 84.8 78.7 73.3 69.2 40 102 201 343

500ª 290 580 870 1155 84.4 78.5 73.2 68.9 41 101 203 346

600ª 355 700 1040 1390 84.6 78.2 73.3 69.0 41 103 200 344

03

100 --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---

150 145 280 420 560 87.1 83.3 79.3 76.0 61 139 273 463

200 190 375 555 750 87.2 83.5 79.7 76.1 59 140 261 462

250 240 475 700 940 87.2 83.0 79.6 76.1 59 138 268 461

300 290 570 850 1120 87.1 83.1 79.4 76.3 60 140 273 459

350 340 665 995 1310 87.2 83.3 79.5 76.2 61 139 271 457

400ª 385 755 1130 1495 87.4 83.1 79.4 76.1 53 140 274 459

500ª 460 920 1400 1855 87.6 83.4 79.6 76.3 56 137 269 452

600ª 555 1120 1690 2250 87.5 83.2 79.5 76.2 58 136 272 454

700ª 680 1335 1980 2635 87.1 83.0 79.4 76.2 60 140 274 457

04

100 --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---

150 --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---

200 250 495 735 980 88.4 84.3 81.0 77.9 55 129 257 440

250 315 620 920 1225 88.3 84.2 81.1 77.8 56 130 259 444

300 380 745 1115 1475 87.9 84.2 80.9 78.0 57 129 263 441

350 445 870 1290 1730 87.9 84.1 80.9 77.8 56 131 260 448

400 510 995 1480 1975 87.8 84.0 80.8 77.9 57 131 263 445

500ª 640 1245 1860 2460 88.5 84.1 80.7 77.8 58 131 267 447

600ª 765 1490 2225 2950 88.2 84.2 80.8 77.8 56 130 265 440

700ª 880 1750 2590 3440 88.0 84.2 80.7 77.9 55 131 266 444

800ª 1020 1990 2980 3940 87.9 84.1 80.8 78.0 57 130 265 438

900 --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---

1000 --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---




4.2. “B” serisi reküperatörler

Recuperator S.p.A. fabrikalarında 2008 yılından beri geliştirilmekte ve ürün gamı genişletilmekte olan “B” serisi çapraz akımlı reküperatörler özellikle 50,000 m³/h debiye kadar olan uygulamaları desteklerler. 2-3-4-5-6-7-8-14-16 modellerde üretimleri devam eden ve

sertifikalandırılan “B” serisi reküperatörlerin 9, 10 ve 12 modellerinin geliştirilmesi de tamamlanmış bulunmaktadır. İzleyen sayfadaki tabloda yer alan değerler referans belirlemek için düzenlenmiştir. Projelendirmede ve kesin hesaplamalarda kullanılmadan önce

Frmamız’dan onay alınmalıdır. Detay bilgiler için “www.recuperator.eu” ve “www.immak.eu” web sayfalarından da destek alınabilir.

Test ve sertifikalandırma aşamasında olan bu modellerin 2014 sonuna kadar müşterilerin kullanımına

sunulmasına çalışılmaktadır. Tamamen robotik teknoloji ile ve hemen hemen el değmeden üretilen bu reküperatörlerde insan hataları sıfır noktasına indirilmiştir. Yeni “B” serisi ile pazara sunulan rekabetçi

fiyatlar kalite ve hızlı teslimat ile desteklenmektedir. Çıplak aluminyum, ön boyalı aluminyum plaka malzemesi seçeneğine sahip “B” serisi reküperatörler, 9 farklı plaka aralığı seçeneği ile, müşterilerine,

her türlü uygulama için geniş bir hareket sahası sunar. Karton kutu ambalajı içinde pazara sunulan reküperatörlerin teslim süresi 1-3 hafta arasında değişmektedir. + 200 ºC çalışma sıcaklığına kadar

kullanılabilirler. Standart “B” serisi reküperatörlerin basınç farkı dayanımı 1000 Pascal dır. Bu kataloğun 3 numaralı bölümünde gösterilen çerçeve, yan kapak ve köşe profili opsiyonlarına sahiptir.

“B” Serisi reküperatörler için hızlı ön seçim tablosu

A1 - mm Dıştan dışa plaka demeti uzunluğu

Mod Arlk 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 1200 1400 1600 1800 2000

80 ~ 120 Pa 100 ~ 150 Pa 150 ~ 200 Pa 200 ~ 300 Pa

02 C 200 400 600 800 1000 1200 --- --- --- --- --- --- --- ---

M 300 500 700 900 1100 1400 --- --- --- --- --- --- --- ---

L 400 600 800 1000 1200 1600 --- --- --- --- --- --- --- ---

03 C 400 650 900 1150 1400 1650 1900 2150 --- --- --- --- --- ---

M 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 --- --- --- --- --- ---

L 600 850 1100 1350 1650 1950 2250 2500 --- --- --- --- --- ---

04 C 500 800 1150 1500 1900 2400 2900 3500 4200 5000 --- --- --- ---

M 600 950 1350 1800 2300 2700 3050 3650 4600 5400 --- --- --- ---

L 700 1100 1500 1900 2600 3000 3200 3800 5000 6000 --- --- --- ---

05 C 700 1000 1450 1900 2500 3100 3400 3800 5000 6000 --- --- --- ---

M 800 1200 1600 2100 2600 3200 3800 4400 5200 6200 --- --- --- ---

L 900 1400 1900 2400 3000 3700 4400 5100 5900 6900 --- --- --- ---

06 C --- 1250 1650 2100 2700 3400 4100 4800 5600 6500 7500 --- --- ---

M --- 1500 2000 2400 3000 3700 4500 5400 6400 7500 8800 --- --- ---

L --- 1750 2300 2850 3700 4300 5200 6100 7200 8400 9900 --- --- ---

07 C --- --- 2000 2600 3400 4300 5200 6200 7200 8300 9500 11000 13000 16500

M --- --- 2200 2800 3700 4700 5700 6700 7800 9000 10500 12000 14000 17500

L --- --- 2500 3300 4200 5100 6100 7200 8300 9600 11500 13500 16500 20000

08 C --- --- --- 3000 3800 4600 5500 6500 8000 10000 12500 15000 18000 21000

M --- --- --- 3400 4400 5600 6900 8300 9700 11200 13700 16500 19500 22500

L --- --- --- 3400 4700 6000 7500 9000 10500 12500 15000 18000 21000 24000

14 C --- --- --- --- 6000 7500 9000 10000 11000 15000 18500 21000 25000 30000

M --- --- --- --- 8750 8250 9500 10750 13000 16500 20000 22750 28000 35000

L --- --- --- --- 7500 8750 10000 11500 14000 18000 21500 24250 31000 40000

16 C --- --- --- --- 7500 9250 10000 11500 15000 18500 22000 25000 33000 45000

“C” plaka aralığı %55-%65 , “M” plaka aralığı %50-%60 , “L” plaka aralığı %45-%55 verimlilik aralığını destekler…

4.3. “F” serisi reküperatörler

“F” serisi reküperatörler, tek bir eşanjör ile 100,000 m³/h debiye kadar olan uygulamaları, %60 verimlilik sınırında ve

300 Pa basınç düşümünü aşmayacak şekilde desteklerler. Çıplak aluminyum, epoksi boyalı aluminyum ve aisi 316L paslanmaz çelik plaka malzemesi opsiyonlarına sahiptirler. 6 model ile 24 model arasında 10 farklı modelde

üretilirler. 9 ayrı plaka aralığı opsiyonu ile seçim rahatlığı sağlarlar. -30 ºC ile +280 ºC sıcaklık aralığında, konfor uygulamaları yanında, endüstriyel uygulamalarda da kullanılabilirler. Çoğunlukla %45-%60 verimlilik ve 150 ~ 300 Pa

basınç düşümü aralığında tercih edilirler. Standart basınç farkı dayanımları, boyut ve donanımlarına da bağlı olarak; 1000 ile1700 Pa arasıdır. İhtiyaç duyulan uygulamalar için basınç farkı dayanımı, güçlendirilmiş çerçeve opsiyonu ile

4500 Pascal a yükseltilebilir. “F” serisi reküperatörler de, diğerlerinde olduğu gibi by-pass kanallı ve damperli olarak

teslim edilebilir. Damperler isteğe göre reküperatörlerin yanına veya ortasına yerleştirilebilir.




“F” Serisi reküperatörler için hızlı ön seçim tablosu A1 - mm Dıştan dışa plaka demeti uzunluğu

Mod Aralık 600 700 800 900 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400

100 ~ 150 Pa 150 ~ 200 Pa 200 ~ 250 Pa 250 ~ 300 Pa

06 C 3250 3750 4250 5000 6000 7500 10000 --- --- --- --- ---

M 3500 4250 5000 6000 7000 9000 11500 --- --- --- --- ---

L 4000 4750 5500 7000 8000 10000 13000 --- --- --- --- ---

07 C 3500 4000 4500 6000 7000 8500 11500 13000 14500 16500 20000 22000

M 3750 4500 5250 7000 8000 10000 13000 15000 16500 19000 23000 25000

L 4500 5250 6000 8000 9000 11000 14500 16500 18000 21000 25000 27000

08 C 4000 5000 5500 7000 8000 9500 13500 15000 18000 20000 24000 26000

M 4750 5500 6250 8000 9000 11000 15000 17500 20000 23000 28000 30000

L 5250 6250 7250 9250 10000 13000 16500 19500 22000 25000 32000 34000

09 C 4500 5500 6000 8000 9000 11000 15000 17500 20000 22000 26000 28000

M 5250 6000 7000 9000 10500 12500 16500 20000 22000 25000 30000 32000

L 5750 7000 8000 10500 12000 14500 18000 22000 24000 28000 34000 36000

10 C 5500 6500 7500 9500 11000 13500 17000 21000 23500 26000 32000 34000

M 6000 7000 8000 10500 12500 15000 20000 24000 26000 29000 36000 38000

L 6500 8000 9250 12500 14000 17000 22500 26000 28500 33000 40000 42000

12 C 6750 8000 9500 12000 14000 17000 21500 26500 30000 33000 40000 42000

M 7500 9000 10500 13500 15500 19000 25000 30000 34000 38000 46000 48000

L 8500 10500 12000 15500 17000 21000 28000 33000 37500 42500 52000 54000

14 C 7000 8250 9500 12500 14000 17000 22500 27000 30000 32000 40000 42000

M 7500 9000 10500 13500 15500 19000 25000 30000 34000 38000 46000 48000

L 8500 10500 12000 15500 17000 21000 28000 33000 37500 42500 52000 54000

16 C 8000 9750 11500 15000 17000 20500 27500 32000 35000 40000 50000 54000

M 9000 11000 12500 16500 19000 23000 30000 35000 40000 45000 53000 56000

L 10000 12000 13500 17500 20000 25000 32500 37500 42500 47500 57000 60000

20 C 9500 11500 13500 17500 20000 25000 32000 37500 42500 48000 58000 64000

M 11000 13000 15000 19500 22500 27500 35000 40000 47500 53000 63000 68000

L 12000 14000 16000 21000 24000 30000 40000 45000 51000 58000 68000 72000

24 C 11000 13500 15500 20000 23500 28500 37000 43000 50000 55000 66000 70000

M 12750 15000 17500 23000 26000 32000 42000 48000 55000 62500 75000 80000

L 14000 16500 19000 25000 29000 35000 45000 52500 60000 68000 85000 92500 “C” plaka aralığı %55-%65 , “M” plaka aralığı %50-%60 , “L” plaka aralığı %45-%55 verimlilik aralığını destekler.

Mod Plaka

mm

Uzun. mm

Yandaki tabloda “F” serisi reküperatörlerin maksimum dış ölçüleri verilmektedir. Kenar ölçüsü verilen plakalar

kare şeklindedir. Uzunluk sütununda verilen dıştan-dışa plaka demetinin ölçüsüne “AR” ve “AE” tipi çerçeveler de dahildir. Yazılan dış ölçüler, Uluslar Arası taşıma standartları ve standart konteyner ölçüleri dikkate alınarak

belirlenmiştir. Gerekli olduğu durumlarda, “RF” güçlendirilmiş çerçeve opsiyonu kullanılarak 3000 mm dış uzunluğa kadar üretim ve teslimat yapılabilmektedir. “AE” ve “AR” çerçeveli “F” serisi reküperatörlerin standart

basınç farkı dayanımı 1700 Pascaldır. “XS” çerçeve opsiyonu kullanıldığında basınç farkı dayanımı 2500 Pascal seviyesine yükselir. Daha yüksek basınç farkı dayanımı için Recuperator den onay alınması gerekir. Farklı

ölçüler, yüksek sıcaklık dayanımı (650 ºC), aşırı korozif ortamlarda çalışabilme özelliği, kaynak dikişli plakalı ve 10000 Pa basınç farkına dayanıma sahip reküperatörler için Firmamız ile görüşülmesi gerekir. Yüksek sıcaklık

dayanımlı endüstriyel reküperatörler iş ortaklarımızdan Polybloc firması tarafından üretilmektedir.

07 705 2460

08 805 2460

10 1005 2460

12 1205 2460

14 1410 2460

16 1610 2460

20 2010 2460

24 2410 2460

4.4. “L” serisi reküperatörler

“L” serisi zıt akışlı reküperatörlerin plakaları altı kenarlıdır. Sstandart olarak aluminyumdan üretilirler. Epoksi kaplı

aluminyum opsiyonu bulunur. “L” serisi reküperatörler Recuperator S.p.A. Firması tarafından modüler yapıda üretilir, birden fazla reküperatör aynı uygulama içinde seri, paralel veya karışık bağlı olarak kullanılabilir.

“L” serisi ölçüleri – mm

Tip L H F

02 283 183 100 ~ 300

03 425 283 150 ~ 350

04 566 354 200 ~ 400

05 707 424 250 ~ 500

06 849 496 300 ~ 600

07 990 582 350 ~ 600




(*) Hızlar, m/sn cinsinden kesitteki hava hızı olarak öngörülmüştür. Basınç düşümü, verimlilikler, ölçüler ve debi değerlerinin optimizasyonu açısından kesit hava hızının 1 m/sn ile 3 m/sn arasında olması önerilir. Tabloda görüldüğü gibi “L” tipi reküperatörler 35 m³/h ile 3665 m³/h arasındaki hava debilerini destekler. Modüler yapılarının getirdiği avantajlardan faydalanılarak kesitte çoklu kullanımları mümkündür.

(ª) İşaretli reküperatörler, eşit uzunluk ve ölçülerdeki iki ayrı reküperatörden oluşur. Modülasyon tabloya yazılmamış farklı kombinasyonlar ile genişletilebilir ve kesitte 4 reküperatöre kadar kullanılabilir. Paralel bağlantılı kullanımda reküperatörlerin ayrıca birbirlerine bağlantısı gerekmez.

(□) Modüler kullanım ile desteklenen hava debileri 6000 m³/h seviyesine çıkarılabilir. Bu tür uygulamalar için “HeRex” yazılımı kullanılarak detaylı hesaplamalar yapılabilir. Konu ile ilgili güvenilir bilgi ve yazılım desteği için Frmamız ile görüşülebilir.

(º) Tablo incelendiğinde verimliliklerin, 1 ile 3 m/sn arasındaki hava hızlarına bağlı olarak, 8-9 puan cıvarında değiştiği gözlenir. Bu değişikliklere rağmen duyulur ısı verimlilikleri %80 ve üzerindedir. Kış çalışmasında [(-3 ºC kt ~ %80 rh) oda (20 ºC ~ %50 rh) taze hava] hava şartları için verilen verimlilikler, yaz çalışmasında 10 puan cıvarında daha düşük gerçekleşir.

“L” serisi için hızlı ön seçim tablosu Model Hava debisi □ Verimlilik º % Basınç düşm Pa

Seri Boy 1.0* 2.0 3.0 1.0 2.0 3.0 1.0 2.0 3.0

02

100 35 70 105 87.2 80.5 75.5 33 88 164

150 55 105 160 87.0 80.7 75.5 34 86 165

200 73 145 215 87.1 80.3 75.4 34 90 166

250 93 180 270 86.9 80.5 75.4 35 88 166

300 110 215 325 87.1 80.5 75.4 34 87 166

400ª 145 290 430 87.1 80.3 75.4 34 90 166

03

150 90 175 260 90.5 85.5 81.5 48 116 206

200 120 235 350 90.5 85.5 81.8 47 115 207

250 150 295 440 90.5 85.5 81.5 47 116 208

300 180 355 530 90.6 85.5 81.5 45 116 208

350 210 415 620 90.6 85.5 81.6 47 117 209

400ª 240 470 700 90.5 85.5 81.5 48 116 207

500ª 300 590 880 90.5 85.5 81.6 47 115 208

04

200 135 270 400 92.6 88.3 84.9 42 106 187

250 170 335 500 92.5 88.3 84.8 43 106 190

300 205 405 600 92.6 88.3 85.3 43 107 187

350 240 475 705 92.5 88.2 84.8 44 108 191

400 275 540 805 92.5 88.3 85.1 43 106 186

500ª 345 675 1005 92.5 88.4 84.8 44 107 191

600ª 415 810 1210 92.5 88.3 84.9 44 106 190

05

250 245 485 720 91.1 86.5 82.3 49 123 234

300 290 575 860 91.2 86.2 82.4 48 119 232

350 345 680 1010 91.0 86.1 82.3 49 122 234

400 390 775 1150 91.1 86.1 82.3 48 121 233

500 490 970 1440 91.1 86.3 82.3 49 122 234

600ª 590 1160 1730 91.1 86.2 82.3 48 121 232

700ª 695 1360 2025 91.2 86.1 82.3 49 122 234

06

300 350 690 1030 92.8 89.2 85.4 60 150 288

350 410 805 1200 92.7 88.8 85.6 60 146 287

400 470 925 1370 92.9 88.9 85.4 61 147 286

500 590 1155 1720 93.1 88.7 85.4 60 148 289

600 710 1390 2060 92.7 88.8 85.5 61 147 288

700ª 820 1615 2400 92.7 88.7 85.4 60 146 287

800ª 940 1850 2750 92.9 88.6 85.5 61 147 288

07

350 485 955 1420 93.6 89.4 86.5 61 146 283

400 560 1090 1630 93.5 89.6 86.4 62 147 287

500 700 1370 2030 93.6 89.7 86.3 62 146 285

600 840 1640 2440 93.5 89.5 86.4 63 145 287

700ª 980 1915 2850 93.3 89.5 86.2 61 147 288

800ª 1120 2190 3260 93.2 89.5 86.3 62 146 287

900ª 1260 2460 3665 93.3 89.4 86.4 63 145 288

5. Opsiyonlar

Recuperator S.p.A. tarafından üretilen reküperatörler aşağıdaki opsiyonlara sahiptir. 5.1. By-pass geçişi

Kapasite, kirlenme ve buzlanma kontrolünün gerekli olduğu durumlarda reküperatörler üzerinde bypass ve/veya bypass geçişi üzerinde

ikiz damper uygulamasına gidilebilir. Bypass geçişi reküperatörün bir kenarına veya plaka bloğunun ortasına yerleştirilir. En küçük bypass geçişi ve damper genişliği 50 mm dir. Bypass ve plaka bloğu üzerinden geçen hava debisi, bu iki geçişe yerleştirilen ve tek mil ile hareket

ettirilen zıt kanatlı ikiz damperler ile kontrol edilir. Damperlerin birisi tam açık iken diğeri tam kapalıdır. Damper motorunun çalışması ile yüzey damperi kapanırken bypass damperi eş zamanlı olarak açılır. Hava akımı reküperatör üzerinden alınarak bypass kanalına

yönlendirilir. Uygulama için bypass geçişi hava hızı ve basınç düşümü ile plaka bloğu hava hızı ve basınç düşümü birbirine uygun seçilmelidir. Özellikle basınç düşümlerinin her iki tarafta eşit veya eşite yakın tutulması gerekir. “Rex” reküperatör seçim programı bunu

otomatik olarak ayarlar. Uzun reküperatör ölçülerinde, havanın homojen dağılımının sağlanması için, bypass geçişinin plaka bloğunun ortasına konulması önerilir.




5.2. Kontrol damperleri

Reküperatör üzerindeki hava akışlarının kontrol edilebilmesi ve düzenlenebilmesi için zıt akışlı

ve tek nokta kontrollü damperlere ihtiyaç vardır. Damperler doğrudan reküperatör çerçevesi

üzerine montajlanarak plaka bloğu ile bütünleşmesi sağlanır. BS EN 1751 standartlarına uygun olarak imal edilen damperler, kullanım amaçlarına da bağlı olarak klas 2, 3 ve 4 sızdırmazlık

sınıfında olabilir. Damperlerin kanat ve çerçeveleri özel aluminyum profiller ile üretilir. Hareket dişlileri özel plastikten üretilmiş ve damper çerçevesi içine gizlenmiştir. Hareketin

kesintisiz ve düzenli olmasını sağlarlar. Böylece reküperatörün verimlilik ve kapasitesinin düzenli kontrol edilmesi mümkün olur. Damperler uygun tork gücüne sahip servo motorlar ile

hareket ettirilirler. Bypass damperinin tam açık oluşu reküperatör yüzey damperinin tam kapalı oluşu demektir ki bu pozisyonda reküperatörün dizayn verimliliği ve kapasitesi “sıfır” dır.

Tam tersi pozisyonda ise reküperatörün dizayn kapasitesinin ve verimliliğinin tam kapasitesine ulaşılır. Verimlilik, etkinlik ve kapasite bu

pozisyonlar arasında istenildiği şekilde kontrol edilebilir.

Bypass geçiş ve damperinin diğer kullanım alanı buzlanma kontrolüdür. Reküperator plaka bloğu üzerindeki basınç düşümü, fark basınç

ölçerleri ile izlenir. Giriş çıkış basınç farkının set değerleri üzerine çıkması plaka yüzeylerinde buzlanma başladığını gösterir (bu basınç farkı artışı genel anlamda plaka yüzeylerinin kirlenmekte olduğunun işaretidir ve plaka yüzeyi üzerinden hava geçişi giderek zorlaşmaktadır.). Buzlanmaya

belirli bir noktaya kadar izin verilerek çalışma sürdürülür. Kirlenme-buzlanmanın artmaya devam etmesi durumunda bypass geçiş damperi açılırken, eş zamanlı ve eş değerde olmak üzere yüzey damperi kapanmaya başlar. Bu çalışma modunda damperler taze hava girişindedir. Plaka

bloğu üzerindeki taze-soğuk hava akımı azalırken dönüş havası debisi dizayn değerlerini korumaktadır. Bu şekilde plakalar üzerindeki soğuk hava etkisi azalırken ılık hava etkisi artar ve oluşan buzlanma eritilir. Buzlanmanın ortadan kalkışı ile basınç farkı set değerlerine döner ve

damperler de geri kazanım pozisyonuna geri gelir. Buzlanma-kirlenme algılaması için kullanılacak en güvenli yol “basınç farkı” nın izlenmesidir.

Yalnızca buzlanma kontrolü için donma termostatı kullanımı da mümkündür.

Bypass geçişi ile buzlanma kontrolü sırasında, soğuk havanın reküperatör üzerinden alınarak bypass geçişinden doğrudan içeriye soğuk

olarak verilmesi riski göz ardı edilmemelidir. Bu olumsuzluğa önlem olarak, damperlerin tam açık veya kapalı pozisyona geçmeden oransal olarak kontrol edilmeleri yanında son ısıtıcının da oransal kontrolü sağlanabilir. Bu şekilde veriş havasındaki ani sıcaklık dalgalanmaları

önlenir ve belirli bir tolerans ile sabit bir veriş havası sıcaklığı sağlanır.

Damperlerin hareketini sağlayan servomotor güçleri doğru seçilmelidir. Damper sistemi yukarıdaki şekilde düzenlenmiş 2 metre uzunluğa

kadar olan reküperatörlerde özel durumlar dışında 8~12 Nm arasında tork yeterlidir. Damper boyu 500 mm için 8 Nm, 2000 mm için ise 12 Nm tork kullanımı önerilir. Recuperator srl ürünlerinde kullanılan damper malzemesi ve hareket mekanizması gerekli döndürme gücünü

minimize eder. Yukarıdaki tork değerleri bu sistem için verilmiştir. Değerlerin farklı damper yapı ve mekanizmaları için geçerli olmayacağına dikkat edilmelidir. 1400 mm den uzun damper kanatları ve damperler, olası kasıntı ve hareket zorluklarının önlenmesi için parçalı olarak üretilir.

Parçalı damperler için bir üst motor gücünün kullanılması, olası hareket zorluklarının yaşanmasını önler. Maksimum reküperatör uzunluğunda

(3000 mm) 16 Nm tork gücüne sahip motor yeterli olur.

5.3. Resirkülasyon damperi

Reküperatör yüzey ve bypass geçiş damperleri yanında ilave olarak bir geri dönüş damperi de kullanılabilir. Bu damper taze hava ve/veya

dönüş havası devresine konulabilir. Geri dönüş damperi tek başına, ayrı bir servo-motor ile fakat bypass geçiş damperi ile koordineli olarak çalışır. Kullanıldığı hava akımı devresine bağlı olarak, dönüş havasını tekrar kullanıma veya taze havayı egzosta yönlendirir. Reküperatör

uygulamalarında hassas kapasite kontrolü için en güvenilir sistemlerden birisidir. Geri dönüş damperi, dönüş havasını tekrar şartlandırarak odaya iade eder. Bu çalışma modunda taze hava ve dönüş havası damperleri kısmi olarak açıktır. Tam kapasitede ısıtma ve soğutma modunda çalışma

sırasında bypass geçiş damperi tam kapalıdır.

Dönüş havası tarafında bypass damperi uygulamasında geri dönüş damperi açık iken taze ve dönüş havası damperleri kapalıdır. Dönüş

havası reküperatörün bypass kanalından geçerek tekrar şartlandırılır ve odaya iade edilir. Bu uygulama sırasında bypass damperi açık olmak zorundadır. Bu nedenle karışım havalı çalışma mümkün olmaz.




5.4. Sızdırmazlık opsiyonları “2.2.” başlığı altında vurgulandığı gibi plakalı ısı geri kazanım (reküperatör) eşanjörleri, hemen diğer tüm havalandırma-iklimlendirme ekipman ve cıhazları gibi, özel önlemler alınmadığı sürece %100 sızdırmaz değildir. Buna rağmen Recuperator srl. uygulanan ilave önlemler ile test

edilen montaj pozisyonunda belirli bir sızdırmazlık seviyesini garanti eder. Recuperator plakalı ısı geri kazanım eşanjörlerinde iki ilave sızdırmazlık opsiyonu mevcuttur. Reküperatörler ilave sızdırmazlık opsiyonu kullanmadan 250 Pa basınç farkına karşılık en çok % 0.0156

sızıntıya izin verirler. Bu değer EN 308 normunun izi verdiği değerin çok altındadır.

“B” ve “F” serisi reküperatörler “SC” ve “NS” olmak üzere iki farklı sızdırmazlık opsiyonuna sahiptir. “B” serisinde standart olarak uygulanan

“SC” sızdırmazlık opsiyonu “F” serisinde opsiyoneldir. “F” serisi reküperatörler ayrıca talep edilmediği sürece “SC” opsiyonu uygulanmadan teslim

edilirler. “SC” sızdırmazlık opsiyonunda mekanik sızdırmazlık önlemleri yanında özel mastik sızdırmazlık elamanları da kullanılır. Bu mastikler az da olsa silikon içerebilir ve bazı uygulamalarda silikon bulunması özellikle istenmeyebilir.

“F” serisi reküperatörlerde “CS” ve “NS” silikonsuz sızdırmazlık uygulamalarının her ikisi de opsiyoneldir. “NS” opsiyonu, endüstriyel uygulamalarda ve özellikle boya-boyama proses ve tesislerinde mutlaka kullanılması gereken bir opsiyondur. “CS” opsiyonu ise özellikle

hijyenik uygulamalarda mutlaka kullanılmalıdır. “A”, “L”, “RS”, “REK” serilerinde extra sızdırmazlık opsiyonları bulunmaz. Tüm bu serilerde 250 Pa basınç farkına karşılık %1 seviyesinde sızıntı meydana gelebilir. Bu değer EN 308 ile verilen maksimum %3 sınırına oranla oldukça

düşük ve güvenilirdir.…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

5.5. Kullanım opsiyonları Tüm seri reküperatörler, plakaları düzleme paralel veya dik duracak şekilde montajlanabilir ve kullanılabilirler. Ancak, yapılacak ısı geri

kazanım ünitesinin ölçüleri ve çalışma şekli üzerinde etkili olan bu duruş şekillerine karar verirken, bazı önemli noktalara dikkat edilmesi ve uyulması faydalı olur. Aşağıdaki sol çizimde “yatay”, sağda ise “düşey” plakalı reküperatör uygulaması görülmektedir. Her iki montaj

şekli hem çapraz hem de karşıt akışlı reküperatörlere uygulanabilir. Yatay veya düşey plakalı montaj şekillerinde esas, yoğuşma suyunun

plaka yüzeylerinden hızlı bir şekilde uzaklaştırılarak drene edilmesidir. Yoğuşma suyunun plaka yüzeylerinde birikmesi

basınç düşümlerini arttırır, hijyen koşullarının sağlanmasını zorlaştırır. Bu nedenle; yatay plakalı kullanımda, plakalar yatay

ile 5-7 derece açı yapacak şekilde yerleştirilmeli ve açı, ılık-dönüş havasının suyu yukarıdan aşağıya doğru itebilmesini sağlayacak

şekilde düzenlenmelidir. Düşey plakalı kullanımda ise ılık yani dönüş havası akımı reküperatöre yukarıdan girip aşağıdan çıkacak

çıkacak şekilde yönlendirilmelidir. Bu akış, ılık hava akımından yoğuşarak ayrılan suyun gravitenin etkisi ile hızla plaka yüzeylerinden kayarak

reküperatörü terk etmesini sağlayacaktır. Yukarıdan aşağı yönlendirilmiş ılık hava akımı bu akışı biraz daha hızlandırarak drenajı kolaylaştıracaktır.

5.6. Uygulama opsiyonları

Tüm reküperatörler tek başlarına kullanılabildikleri gibi aynı uygulama içinde birden fazla reküperatör de kullanılabilir. Uygulama içinde iki veya daha fazla reküperatör; zıt, parelel veya karışık akımlı olarak montajlanabilir. Yapılacak kombinasyonlar verimlilik artışını ve/veya daha

yüksek hava debilerinin desteklenmesini hedefler. Yaygın kombinasyonlarda çift reküperatör kullanılır.

5.6.1. İkiz reküperatörler

Birbiri ile aynı ölçülerde olan iki adet reküperatör aynı uygulama içinde kullanılır. Uygulamada, reküperatörler üzerindeki hava akımları “seri” veya “paralel” olacak şekilde düzenlenebilir. Yukarıda ve soldan sağa doğru ; Her iki hava akımının “ paralel “, her iki hava akımının

“seri” , soğuk hava akımının “paralel” – sıcak hava akımının “seri” ve yine her iki hava akımının “seri” akacak şekilde düzenlemeleri görülmektedir. “Paralel” akış düzenlemeleri daha yüksek hava debilerinin desteklenmesini, “seri” akış düzenlemeleri ise daha yüksek verimliliği

hedefler. Genellikle bir devresinde diğerinden oldukça yüksek (iki kat) hava debisinin dolaştırıldığı “seri-paralel” karışık akımlı kullanımlarda reküperatörlerin özellikle basınç farkı dayanımı önem kazanır.




İki hava debisi arasında büyük farkların bulunduğu “paralel” ve/veya “karışık” akımlı uygulama seçimleri için de Firmamız’dan teknik destek ve onay alınması önerilir. Aksi durumlarda, reküperatör plakaları üzerinde kalıcı ve geri döndürülemez hasarların oluşması mümkündür. Bu

riskler dikkate alınarak, çoklu reküperatör uygulamalarının tamamında, özellikle farklı debili çalışmalarda, “ilave sızdırmazlık” ve

“güçlendirilmiş çerçeve” opsiyonlarının standart olarak kullanılması önerilir. “Seri” bağlı ikiz reküperatör uygulamalarında verimlilik seviyesi %70-%85 aralığındadır. Bu hesaplamaları “rex” yazılımı kolayca ve güvenli olarak kullanıcısına sağlar. Yükselen verimliliğe karşılık basınç

düşümlerinin iki kat seviyesine çıkışına dikkat edilmelidir. Tekli kullanıma oranla çok daha yüksek bir verimlilik elde edilmesine karşılık, “seri” bağlı ikiz reküperatör uygulamalarında genellikle “karşıt akış” verimlilik seviyesine de ulaşılmaz ve verimlilik az da olsa daha düşük kalır. 5.6.2. Çoklu kullanım

Reküperatörler ikiden daha fazla sayıda seri, parelel veya karışık akımlı olarak devrelenmek üzere kullanılabilirler. Yukarıda en soldan

başlayarak, ilk resimdeki 3 adet reküperatör ılık hava tarafında seri, soğuk hava akımı tarafında ise paralel, izleyen resimde dört adet reküperatör, hem ılık hem de soğuk hava akımı tarafında hem seri hem de paralel, diğerinde 3 adet reküperatör her iki devresinde tek

hava akımı olmak üzere seri tamamen bağlı, son resimde ise 4 ayrı reküperatör, 4 ayrı damper üzerinden, ikişer ikişer paralel bağlı olarak çalışmak üzere düzenlenmişlerdir.

Yukarıdaki resimlerde 4 adet reküperatörlü kombinasyonlar dışındaki düzenlemeler özellikle proses uygulamalarında kullanılagelmekte olan iki ayrı önemli düzenlemedir. Birincisi atık ve özellikle yüksek sıcaklıklı endüstriyel gazlardan ısı geri kazanımını, diğeri ise bir soğutucu

eşanjör desteğinde, havanın içindeki nemin ayrıştırılmasını sağlayan uygulamalar içindir. Nemsizleştirme ve nem kontrollü iklimlendirme uygulamalarında %60 ve üzerinde enerji ekonomisi sağlayabilen bir düzenlemedir. Farklı amaçlara yönelik farklı düzenlemeler için Firmamız

teknik kadrosundan destek alınabilir.

5.7. Evaporatif serinletme opsiyonu

Reküperatörler bir üst başlıkta verilen nemsizleştirme uygulamaları yanında, “DEC” ve “IDEC” olarak anılan adiyabatik nemlendirme ve evaporatif

serinletme proseslerinde de kullanılır. Doğrudan ve dolaylı evaporatif serinletme olarak bilinen bu uygulamalar, ayrı ayrı veya ikisi bir arada kombine

edilmiş olarak kullanılabilirler. “DEC+IDEC” kombinasyonunda dönüş havası, seri bağlı iki reküperatör üzerinde ve yoğun su pulverizasyonu altında hemen

hemen su sıcaklığına kadar soğulturken plaka yüzeylerinin de aşırı soğuması

sağlanır. Seri bağlı reküperatörlerin ikinci devresinden geçirilen taze hava, aşırı soğuk plaka yüzeylerinde 20 ~ 25 ºC sıcaklık aralığına kadar soğutulabilir.

Hiçbir mekanik soğutma kullanılmaksızın elde edilebilen bu uygulama ile %50 ve üzerinde enerji ekonomisi sağlanması mümkün olur.Veriş havası neminin %30 ~ %50 aralığında kalması da uygulamanın ikinci önemli üstünlüğüdür. Günümüzdeki desikkant serinletme tekniklerinin

bel kemiği denilebilecek bu uygulama, yenilenebilir enerji kullanımı ile serinletme yapılabilmesinin en yüksek enerji verimliliğine sahip örneklerinden birisidir. Bu uygulamada kullanılan reküperatörlerin su yayıcı kaplamaya sahip özel aluminyum folyolar ile üretilmesi zorunludur.

Bu kaplama plaka yüzeylerinde bir su filmi oluşturduğu için plakanın su sıcaklığına kadar soğutulması mümkün olur. Plakanın kendisi soğumasa dahi, hava sürekli olarak su filmi ile temas edeceğinden, kendisi su sıcaklığına kadar soğur. Aksi halde evaporatif serinletme verimliliği düşük

kalır ve dönüş havasının aşırı soğutulması sağlanamaz.

5.8. Özel amaç opsiyonları

“PolyBloc” reküperatörleri özel kaplamalı aluminyum, paslanmaz çelik, pvc ve pp malzemeler ile

üretilir. 650 ºC sıcaklığa kadar çalışabilirler ve 10000 Pa basınç farkına dayanabilirler. %95 e kadar ısıl verimlilik yanında %85 e ulaşan nem transfer kabiliyetine sahiptirler. Isı tekerlekleri yerine

kullanılan “AccuBloc” reküperatörleri nem transferini, dönen ağır bir kütle üzerinden rejeneratif olarak gerçekleştirmek yerine, durağan dolgular üzerindeki hava akımlarının

yerlerini değiştirerek reküperatif olarak gerçekleştirir. Nem ve ısı kütlede depolanmaz, anında bir hava akımından diğerine nakledilir. Damperlerin düzenli aralıklarla yer değiştirdiği

hava akımlarından, çiğ noktasına kadar soğuyan ılık havanın içindeki nem taze havaya aktarılır.




6. Hesaplama ve seçim kriterleri

Reküperatör hesaplamaları için uzun tecrübe ve testler sonucu elde edilmiş bir veri tabanı gereklidir. Üretim yanında devam eden araştıma-

geliştirme ve yenilik çalışmaları bu veri tabanının dinamik olarak korunmasını ve sürdürülmesini gerektirir. Tüm partner firmalarımız bu çok önemli altyapıya sahiptirler ve ürün geliştirme – yazılıma aktarma çalışmalarını EN normlarına uygun laboratuvarlarında yaptıkları testler ile desteklerler.

6.1. Seçim programları

Recuperator S.p.A. Firması “A” ,“B”, “F” ve “L” serisi reküperatörleri için REX yazılımını geliştirmiştir. www.recuperator.eu web sayfası

“customer area” bölümünden register olarak indirilen bu yazılım her çalıştırıldığında kendisini 0n-line olarak günceller. Aynı yol ile en güncel DLL dosyaları ve kullanım kılavuzu da indirilebilir ve istenildiği taktirde diğer AHU seçim yazılımları içinde kullanılabilir. Recuperator S.p.A.

tesislerinde kurulu bulunan Eurovent onatlı laboratuvarlarda sürekli testler ile desteklenen ve geliştirilen REX yazılımı Eurovent onaylıdır.

Üürünler ve yazılımları, kendi ulusal üniversite ve yetkili kurumları dışında,

yanda logoları görülen akredite kurumlar ve laboratuvarlar tarafından test edilmiş ve onaylanmıştır. Test ve onay sertifikaları konusunda Firmalar ile

doğrudan görüşebilir veya Firmamızı arayabilirsiniz. 6.2. Gerekli seçim verileri

Yanda Recuperator “rex” yazılımının veri giriş ara yüzlerinden birisi görülmektedir.

Bu tür yazılımlar ile doğru bir reküperatör seçimi yapılabilmesi için, diğer reküperatör seçim yazılımlarında da olduğu gibi bazı veri girişlerinin yapılması

gerekir. Bu veriler “kapasitif” ve “boyutsal” olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Girilmesi istenilen kapasitif veriler, tüm reküperatörlerde aynı olmak üzere; Taze ve

dönüş havası debileri, taze ve dönüş havası kuru termometre sıcaklık ve oransal nemleridir. “Boyutsal” veriler ise üreticiye göre farklı şekillerde istenilebilir. Bu istek;

Seri, model ve ölçü girilmesi şeklinde olabileceği gibi, en düşük veya yüksek; Basınç düşümü, verimlilik veya veriş havasının istenilen çıkış sıcaklığı olabilir. Zıt akışlı

reküperatör yazılımlarında model, seri ve dış uzunluk istenilir. Çapraz akışlı “rex”

yazılımında ise her iki opsiyonun kullanılması da mümkündür. Hesaplama sonuçlarının doğruluğu için yazılımın istediği tüm veri talepleri değerlendirilmelidir. İstenilen

verilerin tamamının girilmesi ve yazılımın verdiği uyarılar ile yönlendirilmelere uyulması, ulaşılan seçim sonuçlarının doğruluk ve güvenilirliğini etkileyecektir.

Reküperatör seçimleri de diğer mühendislik çözümlerinde olduğu gibi bir optimizasyon arayışıdır. Kullanılan yazılım; Verimlilik ve geri

kazanım kapasitesi, hava basınç düşümleri ile reküperatörün boyut ve fiyatının optimize edilmesine yardımcı olur. Kullanıcı, yazılımları bu bilinç altında kullanmalı ve “en verimli”, “en yüksek kapasiteli”, “en düşük hava basınç düşümü” olan reküperatörü arama peşinde

olunmamalıdır. “Rex” yazılımında verimlilik, basınç düşümü ve boyut optimizasyonu arayışında destekleyici yan alternatifler vardır. Plaka aralıkları, plaka boyutu ve plaka demetinin uzunluğu ile çerçeve tipi ve yapısı bu yardımcı verilerdir. Özellikle zıt akışlı diğer reküperatörlerde

bulunmayan bu alternatif seçim kriterleri iyi değerlendirilmelidir. Genel olarak bir yönlendirme yapılması gerekir ise; dikdörtken prizma

şeklinde bir ölçülendirme, hava debisinin büyüklüğüne bağlı olarak 150 ile 250 Pascal arasında basınç düşümleri, “M” (medium) plaka aralığı ve %45 ie %55 (yaz çalışması için) arasında ısıl verimlilik seçilmesi önerilir.

6.3. Atmosferik basınç

Yüksk m

Sıckl. ºC

Basınç Yoğun Isıtma-soğutma kapasite ve verimlilik hesaplarındaki en önemli kriter “kütlesel debi”

dir. Metraj listelerine genellikle hacimsel debi olarak giren hava debilerinin kütlesel

debiye çevrilebilmesi için ise havanın yoğunluğuna ihtiyaç duyulur. Havanın psikrometrik değerlerine ve deniz seviyesinden yüksekliğine göre değişen “yoğunluk”

hesabı için atmosferik basınç değeri veya yükseklik bilgisi gerekir. Normal şartlarda bu değer 1.20 kg/m³ tür. Yukarıdaki seçim kriterleri içinde ilk sırayı oluşturan değer, eğer

yazılım destekliyor ise, atmosferik basınç ve/veya deniz seviyesinden yükseklik olmalıdır. Bazı yazılımlar direk olarak havanın yoğunluğunun girilmesini isteyebilir.

Böyle durumlarda uygun tablolardan hava yoğunluğu bulunarak girilmelidir. Girilen güncel şartlardaki yoğunluk yerine standart yoğunluk kullanılması durumunda,

hesaplanan kapasite ve verimlilikler, bu iki yoğunluk değeri arasındaki oran kadar farklı

hesaplanmış olur. Önemli hesaplama farklarına yol açabilen bu detay atlanılmamalıdır. Tablodaki değerler deniz seviyesinden yüksekliğe göre düzenlenmiştir. Deniz

seviyesinden yüksekliğe karşılık gelen atmosfer sıcaklıkları da tabloda gösterilmiştir.

KPa mSS Kg/m³

-500 18.2 107.5 11.0 1.280

0 15.0 101.3 10.3 1.226

500 11.8 95.5 9.7 1.168

1000 8.5 90.0 9.2 1.112

2000 2.0 79.5 8.1 1.007

3000 -4.5 70.1 7.1 0.909

4000 -11.0 61.6 6.3 0.819

5000 -17.5 54.0 5.5 0.736

6000 -24.0 47.2 4.8 0.660

7000 -30.5 41.1 4.2 0.589

8000 -37.0 35.6 3.6 0.525

9000 -43.5 30.7 3.1 0.466

10000 -50.0 26.4 2.7 0.412




6.4. Çalışma limitleri

Bu bölüme kadar verilen başlıklarda reküperatörlerin çalışmasını sınırlayan bazı kriterler verilmiştir. Reküperatörler, hangi tip olurlarsa olsunlar, özellikle üretildikleri malzemeler ve üretim teknikleri açısından, sıcaklık ve dayanım özellikleri ile bazı sınırlamalara tabidir. Çalışma

limitleri dışında kullanılan reküperatörlerin tekrar kullanılamayacak şekilde kalıcı zarar görmeleri mümkündür. Kullanımları sırasında

özellikle dikkat edilmesi gerekli olan sınırlayıcı etkenler aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

● Dayanabilecekleri sıcaklık sınırları, ● Buzlanmaya karşı dayanım ,

● Plakalar arasından geçen akışkan hızları, ● Çalışma basınç düşümleri ,

● Devreler arasındaki basınç farkına dayanım ,

● Korozif gaz ve ortamlarda çalışma sınırları , ● Kirlenmeye karşı dayanım limitleri ,

● Kullanım yerlerindeki arızalara karşı dayanım…

HVAC uygulamaları için üretilen aluminyum plakalı reküperatörlerin hemen tamamı -30 ºC ile 200 ºC sıcaklık aralığı için geliştirilmiştir. Endüstriyel amaçlar için geliştirilenler ise -50 ºC ile +650 ºC sıcaklık aralığında çalışabilir. Endüstriyel

uygulamalardaki plaka malzemesi genellikle paslanmaz çeliktir.

300 ºC ve üzerinde çalışan reküperatörlerde sızdırmazlık ancak mekanik olarak veya seramik türü contalar ile sağlanabilir.

Endüstriyel reküperatör uygulamalarında bu nedenle daha yüksek bir karışım riski bulunur. Taze havanın içine, uygulamanın cinsine bağlı olarak, %15 ve üzerinde atık sıcak gaz karışımı söz konusu olabilir.

Yakma sistemlerinde olduğu gibi, bu karışımın istenilmediği uygulamalarda kaynaklı ve paslanmaz çelik plakalı reküperatörler kullanılmalıdır.

“Sıfır” derecenin altındaki sıcaklıklarda yoğuşma ve “buzlanma” riski vardır. Bölüm “2.5.” buzlanma başlangıç bölgesini tanımlamaktadır. En soğuk köşede yüzey sıcaklığının “sıfır” derece altına inmesi ile başlayan buzlanma, giderek artan bir hızla yayılarak, tüm plaka yüzeyini

kaplamaya çalışır. Plaka yüzeyindeki buz kalınlığı plakaların arasını genişletmeye çalışır. Önceleri esnek deformasyon ile buz kalınlığını taşımaya

çalışan reküperatör plakaları, daha da kalınlaşan ve bloklaşan buz tabakası ile deforme edilir ve reküperatör; fonksiyonlarını yitirir, hava akımları birbirine karışır ve kullanılamaz hale gelir. Dönüş havasının ılık etkisi buzlanmayı az da olsa geciktirir. 20 ºC sıcaklık ve %50 rh şartlarındaki dönüş

havası, eşit debilerdeki çalışma şartlarında, buzlanma başlangıcını –10 ºC ye kadar öteleyebilir. Dönüş havası fanının ani duruşu, taze hava debisinin artışı, ani dış ve iç sıcaklık değişimleri gibi parametreler düşünülerse –1 ºC ve altındaki uygulamalarda buzlanmaya karşı önlemler önerilir.

“Plakalar arası hava hızı” hava basınç düşümünün en önemli değişkenidir. Basınç düşümünün sürtünme yüzeyi ile doğru, hava hızının karesi ile orantılı olarak değiştiği düşünülerek, plaka bloğu üzerindeki hava hızlarının, plaka boyutu büyüdükçe düşürülmesi önerilir. “B” ve “F”

serisi reküperatörlerde en yüksek hava hızı için; küçük modellerde 5 m/sn, büyük modellerde 4 m/sn, diğer reküperatör serilerinde ise 3 m/sn maksimum hız önerilir. Seçim ve hesaplamalar sırasında yalnızca hava hızı değil, basınç düşümüde değerlendirilmelidir. Reküperatör

seçim ve hesaplamaları sırasında, birbirinin değişkeni olan bu iki parametrenin birlikte değerlendirilmesi ve optimize edilmesi gerekir.

“Basınç düşümleri” konusunda, genel olarak ifade etmek gerekir ise; çapraz akışlı reküperatörlerde 4.0 m/sn hava hızı ve 300 Pa basınç düşümü, zıt akışlılarda ise 2.5 m/sn hava hızı ve 300 Pascal basınç düşümü sınırının aşılmaması önerilir. Çapraz akışlılar için en uygun basınç

düşümü aralığı, reküperatör debi ve boyutlarının büyüklüğüne göre, 150~250 Pascal, zıt akışlılar için ise 50~150 Pascaldır. Daha düşük basınç düşümünün, daha düşük motor sarfiyatı ile daha çok ekonomi sağlayacağı unutulmamalıdır.

“Basınç farkı dayanımı” her reküperatörde ve her üreticide farklıdır. Basınç farkı dayanımı “B” serisi reküperatörlerde 1000 ve 1700 Pascal, “F” serisinde 1700, 2500 ve 4500 Pascal, “A” serisinde 1000 Pascal dır. PolyBloc endüstriyel reküperatörlerde ise basınç farkı dayanımı

10000 Pascala kadar çıkabilmektedir. Prensip olarak reküperatörler basınç farkı dayanımlarının üst limitlerini zorlayacak şekilde kullanılmamalı, beklenmeyen basınç yükselişlerine karşı toleranslı seçimler yapılmalıdır. Basınç farkı nedeni ile kalıcı olarak deforme olmuş

reküperatörler fonksiyonelliklerini kaybederler, tamir edilemezler ve tekrar kullanılamazlar.

“Aşırı korozif ve agresif ortamlar” da uygulanacak ısı geri kazanımları için paslanmaz çelik, poliproplen, pvc ve benzer malzemeler ile üretilmiş plakalı reküperatörler kullanılır. Daha düşük korozif ortamlarda epoksi kaplanmış aluminyum plakalı reküperatörler tercih edilebilir. Epoksi

kaplı aluminyum ve paslanmaz çelik plakalı reküperatörler aynı zamanda hijyenik uygulamalar için de kullanılır. Kapalı yüzme havuzu uygulamaları için epoksi kaplı aluminyum yeterli olur. Tüm endüstriyel uygulamalar için en azından epoksi kaplı aluminyum kullanılmalıdır.

Özellikle baskı tesisleri, matbaalar, mutfak davlumbazları, hastane, gıda ve ilaç, elektronik ve kimya sanayi bunlardan bazılarıdır.

“Kirlenme dayanımı.” Reküperatörlerin her iki devresi de kirlenmeye karşı yeterli özelliklerde filtreler ile korunmalıdır. Aksi halde hava

akımlarının taşıdığı partiküller çeşitli sebepler ile plaka bloğu içinde kalarak kirlenme ve tıkanmaya sebep olacaktır. Özellikle ılık hava

tarafında, yoğuşma nedeni ile bu kirlenme çamurlaşmaya dönerek reküperatörü işlevsiz hale getirebilir. Yani reküperatörlerin kirlenmesi, bir kirlenme limiti tanımlamak yerine hiç istenilmeyen bir durumdur. Yeterli özelliklere sahip filtreler kulanılması, filtrelerin düzenli

temizlenmesi veya değiştirilmesi tüm olumsuzlukları ortadan kaldıracaktır. Periyodik bakımlar sırasında reküperatör üzerindeki kirlenme, vakumlu süpürge ile temizlenir. Basınçlı hava veya su püskürtülerek temizleme çabası kirlenmeyi girift noktalara iterek kalıcı hale getirebilir.

“Kullanım yerlerindeki özel durum dayanımları.” Böyle durumlara ancak dizayn ve seçim hatası veya bazı mekanik arızalar sırası ve sonrasında rastlanılabilir. Basınç farkı dayanım sınırlarında, uygun olmayan fan ve fan motoru, hızların önerilenlerden yüksek veya uygun

olmayan malzeme seçimi gibi durumlar hatalı seçimlere bazı örneklerdir. Çalışma sırasında fanlardan birisinin devre dışı kalması, damperlerden birisinin veya ikisinin kontrol dışı kapanması, elektrikli ön ısıtıcının kısa devre yapması,..vs bazı arıza örnekleridir. Böyle

durumlarda reküperatör veya ısı geri kazanım ünitesinin ağır hasr alması olasıdır.. Bu tür sorunlar doğru seçim ve doğru uygulama ile önlenir.




6.5. Sıcaklık ve kirlenme kontrolü

Zıt veya çapraz akımlı olsun, reküperatör devrelerinde sıcaklık ve buzlanma kontrolü, yandaki gibi bir uygulama ile sağlanabilir. Uygulamada bir bypass

kanalı, bypass kanalı ve reküperatör önünde zıt hareketli iki damper bulunur. Ayrıca reküperatörden çıkan taze hava (T1) ve reküperatöre giren

dönüş havası (T2) sıcaklıkları iki ayrı algılayıcı üzerinden (TM) değerlendrme birimine aktarılır. (TM) değerlendirme biriminden çıkan

sinyallere göre bypass ve yüzey damperi açılıp kapanarak (T1) sıcaklığının

set edilen değerde kalması sağlanır. Aynı düzeneğe bir donma termostatı veya basınç fark ölçeri ilave edilerek reküperatör üzerindeki buzlanma

ve/veya kirlenme de izlenebilir. Buzlanma sinyali alındığında yine bypass ve yüzey damperlerinin ters hareketi ile soğuk hava akımı reküperatör

üzerinden alınarak bypass kanalına verilir. Plakalar üzerindeki soğuk hava etkisinin azalması, buna karşılık sıcak hava etkisinin aynen devam etmesi

ile buzlanma ortadan kalkar. Basınç farkı ölçerler de reküperatör üzerindeki hava giriş-çıkış basınç farkının artması ve set değerlerini aşması ile kirlenme sinyali (kirlilik buzlanma da olabilir) verir.

6.6. Önemli sınırlamalar

Seri Model Akış Ölçüler Sıcaklık

Aralığı (ºC)

Önerilen Malzeme

Plaka - mm Boy - mm FV - m/sn APL - Pa ∆P - Pa

A 02

Çapraz

0200 x 0200 0100 ~ 0300

-30 ~ 90

1.0 ~ 2.0 50 ~ 120

800 Alumin. 03 0300 x 0300 0150 ~ 0350 1.0 ~ 2.5 60 ~ 190

04 0400 x 0400 0200 ~ 0400 1.0 ~ 3.0 60 ~ 260

B

02

Çapraz

0200 x 0200 0200 ~ 0700

-30 ~ 90

-30 ~ 150

-30 ~ 200

-30 ~ 280

2.0 ~ 6.0 50 ~ 225 1000

Alumin.

Epoksi Alumin.

AISI 316L

03 0300 x 0300 0200 ~ 0940 2.0 ~ 6.0 60 ~ 250

04 0400 x 0400 0200 ~ 1240 2.0 ~ 5.5 60 ~ 275

1500

05 0500 x 0500 0250 ~ 1340 2.0 ~ 5.0 70 ~ 300

06 0600 x 0600 0300 ~ 1440 2.0 ~ 4.5 80 ~ 300

07 0700 x 0700 0350 ~ 2000 2.0 ~ 4.5 75 ~ 300

08 0800 x 0800 0400 ~ 2000 2.0 ~ 4.0 75 ~ 300

14 1400 x 1400 0500 ~ 2000 2.0 ~ 4.0 80 ~ 300

16 1660 x 1600 0600 ~ 2000 2.0 ~ 4.0 90 ~ 300

F

06

Çapraz

605 x 605 400 ~ 1540

-30 ~ 90

-30 ~ 150

-30 ~ 200

-30 ~ 280

2.5 ~ 5.0 90 ~ 290

1700

2500

Alumin.

Epoksi Alumin.

AISI 316L

07 705 x 705 400 ~ 2460 2.5 ~ 5.0 100 ~ 310

08 805 x 805 500 ~ 2460 3.0 ~ 5.0 110 ~ 320

09 905 x 905 600 ~ 2460 3.0 ~ 5.0 115 ~ 300

10 1005 x 1005 700 ~ 2480 3.0 ~ 5.0 120 ~ 290

12 1205 x 1205 800 ~ 2480 3.0 ~ 5.0 115 ~ 275

14 1410 x 1410 900 ~ 2480 3.0 ~ 4.5 160 ~ 325

16 1610 x 1610 1000 ~ 2480 3.0 ~ 4.5 140 ~ 300

20 2020 x 2010 1200 ~ 2480 3.5 ~ 4.0 200 ~ 260

24 2420 x 2410 1400 ~ 2480 3.5 ~ 4.0 215 ~ 275

L

02

Karşıt

283 x 183 100 ~ 300

-30 ~ 90

1.0 ~ 3.0 35 ~ 170

750 Alumin.

Epoksi Alumin.

03 425 x 283 150 ~ 350 1.0 ~ 3.0 50 ~ 220

04 566 x 354 200 ~ 400 1.0 ~ 3.0 45 ~ 200

05 707 x 424 250 ~ 500 1.0 ~ 2.5 50 ~ 180

06 849 x 496 300 ~ 600 1.0 ~ 2.5 55 ~ 210

07 990 x 582 350 ~ 600 1.0 ~ 2.5 60 ~ 200

6.7. Tipik uygulama kriterleri

Bazı tipik uygulamalar için önerilen malzeme ve sızdırmazlık alternatifleri izleyen sayfadaki tabloda gösterilmiştir. Tabloda önerilen malzeme ve sızdırmazlık uygulamaları, çapraz veya zıt akışlı, hangi tip olursa olsun ; A, B, F, L, RS ve PolyBloc serilerinin tamamı için geçerlidir. Ancak

özellikle zıt akışlı serilerde paslanmaz çelik malzeme ve ilave sızdırmazlık alternetifleri sınırlıdır ve özel koşullara bağlıdır. Özellikle aisi malzeme gerektiren bazı reküperatörlerin seri ve modellerinde ise ölçü sınırlamaları vardır. Bu uyarılarımız dikkate alınarak, kesin tip, seri ve model

belirlemeleri aşamasında Firmamız teknik servisinin görüşünün ve onayının alınması gerekir. İzleyen sayfadaki tipik uygulamalar tablosunda malzeme cinsine “pp”, “pvc” ve “polstren” dahil edilmemiştir. Bu malzemeler için uzman ekibimiz ile görüşülmesi gerekir. Önerilen

uygulamalar tabloda boyanarak işaretlenmiştir.




Uygulama Plakalar Çerçeveler Sızdırmazlık

Alumn Epoxy Aisi Galvn Alumn Epoxy Aisi Stand. İlave Silikonsuz

Hvac konfor

Hastane

Gıda ve hijyenik uygulamalar

Yüzme havuzu

Baskı tesisleri

Boya tünel ve kabinleri

Mutfak davlumbazları

Endüstriye uygulamalar

Yüksek sıcaklık uygulamaları

6.8. Çoklu reküperatör seçimleri

Recuperator S.p.A.. Firmasının “Rex” yazılımı çoklu ve modüler reküperatör seçimlerini destekler. Çoklu seçimler, her iki taraftaki hava debileri üzerinden;

seri, paralel veya karışık akımlı olacak şekilde düzenlenebilir. Bu

düzenlemeler, daha yüksek verimlilik ve kapasite, daha yüksek hava debilerinde daha düşük basınç düşümleri, devreler arasındaki basınç düşümü

farklarının eşitlenmesi gibi olasılıkları kullanılabilir hale getirir.

6.9. Modülasyon

“L” ve “RS” serisi karşıt akışlı reküperatörlerin tamamı ve “B” serisi çapraz akışlı reküperatörlerin bir kısmı modüler yapıda üretilirler.

Bu sayede hem hızlı teslim edilirler, hem de kullanıcılarını stok

maliyeti yükünden korurlar. “B” serisi reküperatörlerin “04”, “05” ve “06” modelleri modülize edilmiştir ve bu reküperatörler, sırası

ile; (400x400x400 mm), (500x500x500 mm), (600x600x600 mm) dış ölçülerinde stoklanırlar. Bunun dışında uzunlukları 200 ile 1800

mm arasında olacak şekilde hızlı teslim edilebilirler. En çok 1500 Pa basınç farkı dayanımı ve -30 ºC ~ 90 ºC sıcaklık aralığı için üretilir.

Zıt akışlı diğer tüm seri reküperatörler, kendi plaka ölçülerinde olmak kaydı ile, 100 mm lik uzunluk artışı ile modülize edilmiştir. Parelel hava akımları içinde iki veya daha fazla parçadan oluşmak üzere çoklu olarak kullanılabilirler. Paralel hava akımı içindeki reküperatörlerin

birbirine eşit olmaması teknik verilerde bir olumsuzluk yaratmaz.

6.10. Endüstriyel ısı geri kazanım

Reküperatörler standart konfor uygulamaları dışında farklı endüstriyel uygulamalarda da yaygın olarak kullanılırlar. Özellikle yüksek sıcaklık

ve neme sahip çevre koşullarındaki bölgelerde, %100 taze havalı iklimlendirme uygulamalarındaki nem yükünün alınması ve gizli ısı transferi ihtiyacının azaltılmasında önemli rol üstlenebilirler. İster karşıt isterse çapraz akımlı olsun, reküperatörler nemsizleştirme uygulamalarında

%50 yi aşan ekonomi sağlayabilirler. Hem konfor hem de proses uygulamalarında kullanılabilen bu sistem, ihtiyaç duyulan mekanik

soğutma kapasitesini %50 cıvarında azaltabilir. Başka bir deyişle hem ilk yatırım hem de işletme giderleri %50 azaltılabilir. Isı geri kazanım uygulaması, bacalardan yayılan olumsuz çevre emisyonlarının indirilmesinde çok yönlü olarak faydalıdır. Zararlı emisyonların yoğuşturularak

indirilmesi, yakılarak yok edilmesi ve bu işlemler sırasında ısı geri kazanılması mümkün olur. Özellikle boyama ve kaplama tesislerinin baca emisyonlarının azaltılması uygulamalarında (insineratör) yaygın olarak kullanılırlar.

6.11. Buzlanma uyarı ve önlemleri

Kış mevsimi çalışmasında reküperatörler üzerinde her zaman için bir buzlanma riski vardır. Soğuk havanın etkisi ile plaka yüzeyleri çiğ noktasına kadar soğuduğu taktirde, plakanın diğer yüzü ile temas etmekte olan ılık havanın içindeki su buharı plaka yüzeylerinde yoğuşur.

Yoğuşan su plaka yüzeylerinde oyalanır ise, soğumaya devam etmesi sonucu eksi derecelere ulaşarak donar. Meydana gelen buzlanma, buzun yalıtkan etkisi ile ısı transferi için olumsuzluk yaratırken, plakaların arasının buz ile dolması ve genleşme ile plakaların kalıcı olarak

deforme olma riski ortaya çıkar. İstenilmeyen bu durumlar için alınabilecek önlemler, buzlanmanın önlenmesi veya kontrol altında tutulması ile sınırlıdır. Buzlanmanın önlenmesi veya buzlanma riskinin minimize edilmesi için hava akımlarının düzenlenmesinde ve

reküperatörlerin yerleştirilmesinde aşağıdaki uyarılara dikkat edilmelidir :




Havanın “RA” dan “EA” ya doğru akışında, yoğuşan su buharı gravimetri yanında havanın kendi itmesi ile de kolayca reküperatör dışına taşınacağı için buzlanma riski çok düşüktür. “RA” dan “SA” ya doğru

meydana gelebilecek kaçaklar buzlanma riski olmayan bölgededir.

“RA” dan “EA” ya doğru olan hava akışında plakaların yüzeyinde yoğuşan su buharı yer çekimi etkisi

ile ılık hava akımı tarafına doğru geri akar. Buzlanma riski çok düşüktür. Plaka yüzeylerinde yoğuşan su

buharının havanın taşıma etkisi ile “EA” bölgesine geçme riski vardır. Plaka yüzeylerinde yoğuşan su buharı oluşan ters akışlar nedeni ile kolayca reküperatör dışına taşınamaz ve hesaplanmamış hava

basınç düşümleri ortaya çıkar.

“RA” dan “EA” ya olan hava akışında yoğuşan su buharının “OA” tarafına kaçak yapması durumunda

yüksek oranda buzlanma riski var. Buna karşılık “RA” dan “EA” ya olan hava akışında yoğuşan su buharı hem yerçekimi hem de havanın taşıma etkisi ile kolayca reküperatör dışına taşınır.

“RA” dan “EA” ya doğru olan hava akışında plakaların yüzeyinde yoğuşan su buharı yer çekimi etkisi ile ılık hava akımı tarafına doğru geri akar. Buzlanma riski çok düşüktür. Plaka yüzeylerinde yoğuşan su

buharının havanın taşıma etkisi ile “EA” bölgesine geçme riski vardır. Plaka yüzeylerinde yoğuşan su buharı oluşan ters akışlar nedeni ile kolayca reküperatör dışına taşınamaz ve hesaplanmamış hava

basınç düşümleri ortaya çıkar.

Yukarıdaki önlem ve düzenlemeler ile minimize edilen buzlanma riskinin tamamen ortadan kaldırılması da mümkündür. Bunun için

uygulana gelen metotlar aşağıda sıralanmıştır : “Taze hava debisi kontrolü”. Reküperatör plakaları üzerinden geçirilen taze yani soğuk hava debisi

bir klape ile kontrol edilir. Bir hissedici ile izlenen buzlanma başladığında klape soğuk hava geçişini kısmaya başlar. Soğuk hava debisinin azalmasına karşılık daha yüksek debili ılık hava akışı buzlanmayı

eritir. Taze hava debisi kontrolü klape ile yapılabildiği gibi fan hız kontrolü ile de yapılabilir. Klape ile

soğuk hava sınırlaması kanal üstünde veya AHU girişinde yapılabildiği gibi reküperatörün ilk buzlanacak olan “en soğuk köşesinde”de uygulanabilir. Buzlanma köşesindeki hava geçişi kısıtlanarak

buzlanma önlenebilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir. Bu uygulamada içeri verilen taze hava miktarı değişken olmaktadır. Uygulamanın dezavantajı da budur. Taze hava eksikliği yaratır.

“Ön ısıtıcı kullanımı”. Taze hava donma başlangıç noktasının üzerindeki bir sıcaklığa kadar ön ısıtıcı üzerinde ısıtıldıktan sonra reküperatöre gönderilir. Dönüş ve taze hava debilerinin eşit olması ve

dönüş havasının 22 ºC sıcaklık %50 rh şartlarına sahip olması durumunda -12 ºC taze hava sıcaklığına kadar buzlanma riski düşüktür. Buna rağmen benzer durumlarda olası ani değişiklikleri

de dikkate alarak taze havanın -8 ºC ve üzerine ısıtılması önerilir. Isıtıcı sıcak sulu veya elektrikli

olabilir. Ancak ısıtıcının oransal kontolü önerilir ki bu lüzumsuz enerji kayıplarına yol açılmamasını sağlar. Uygulama, sıcaklık farkının azaltılması sebebi ile, özellikle aşırı soğuk iklim uygulamalarında

daha yüksek bir ısı geri kazanımı sağlanmasını önler. Ancak donma riskine karşı en etkin yöntemdir.

“Bypass geçişi ve damperler”. “2.6.1.” , “5.1.” , “5.2.” bölümlerinde damper uygulamasına kısmen değinilmiştir. Reküperatör üzerindeki taze hava akışı iki adet damper ile oransal olarak kontrol

edilir. Tek milden hareket alan ve birbirine 90 derece zıt hareket eden damperlerden birisi reküperatör plakaları, diğer ise bypass geçiş kanalı önündedir. Buzlanma başladı sinyali ile birlikte

servo motorun hareketi, bypass damperini açarken plaka bloğu önündeki damperi kapatır. Plakalar arasından geçen soğuk havanın azalması sıcak hava etkisi altında kalan buzlanmayı eritir. Buzlanma

bitti sinyali ile birlikte damperler ilk konumlarına geri dönerler. Uygulamanın en önemli zaafı, buz eritme moduna geçildiğinde içeriye soğuk hava göndermesidir. Bu durum dikkate alınarak ısıtıcı

kapasitesi ve akış kombinasyonunda gerekli önlemler alınmalıdır.




7. Nakliye ve montaj

Reküperatörler uluslararası paketleme ve sevkiyat standartlarına uygun olarak paketlenirler. Tekli veya

çoklu olarak sert mukavva kutular içinde ve yeterli sayıda olmak üzere palet üstünde ambalajlanırlar ve sevk edilirler. Sevkiyat sırasında paketlerinin üzerine kendinden ağır başka paketlerin

konulmaması gerekir. Kutuların üzerinde gerekli tüm işaretlemeler yapılmıştır. Kullanılan ambalaj maddeleri çevreci, geri döndürülebilir ve Rohs direktiflerine uygundur. Ambalajlar içinde taşıdıkları

malzemeyi üzerlerindeki uyarılar çerçevesinde korumak üzere geliştirilmişlerdir. Hareketli bir parçaya sahip olmayan reküperatörler kolayca monte edilir ve güvenli olarak çalıştırılabilir. Buna rağmen

montajdan önce olası taşıma hatalarına karşı aşağıdaki kontrollerin yapılması önerilir :

● Reküperatör kutusunu ve pale@ni görsel olarak inceleyip herhangi bir hasar bulunmadığından emin olun, ● Reküperatörün marka, tip ve modelinin siparişiniz ile tam olarak uyuştuğunu denetleyin. Farklı ise montaj etmeye çalışmayın.

● Reküperatörün montaj pozisyonuna uygunluğunu ve yatay veya düşey plakalı kullanıma uygunluğunu denetleyiniz…

7.1. Taşıma

● Orijinal mukavva kutusu içinde taşınmalıdır.

● Yan çerçeve saclarından tutarak kaldırılmamalıdır. Bu tür kaldırmalarda eğilme olabilir, kenetlemeler zedelenebilir.

● Kutusu dışındaki taşımalar sırasında her zaman plakaların yataya dik duracağı pozisyon seçilmelidir.

● Reküperatörleri tek bir noktadan veya köşelerden tutarak kaldırmayınız. Kaldırma kuvvetinin tüm çerçeveye yayılmasını sağlayarak eğilme meydana

gelmesine izin vermeyiniz.

● Taşıma için bypass çerçevesini ve/veya damperini kullanmayınız.

7.2. Yerleştirme ve montaj

Çapraz akışlı “B” ve “F” serisi reküperatörler ahu içinde, kanal üstünde veya diğer bir havalandırma elemanı ile entegrasyonunda birçok bağlantı opsiyonuna sahiptir. Zıt akışlı ve

düz yan sac çerçeveli reküperatör seri ve modellerde ise bağlantı “montaj talimatlarındakine” uygun, mümkün ise delik delmeden ve vidalamadan, köşe profillerinin

sağladığı avantajlar kullanılarak yapılmalıdır. Vidalamanın kaçınılmaz olduğu durumlarda plaka bloğunun sızdırmazlığını sağlayan yapı ve dolguya zarar verilmemesine özellikle dikkat

edilmelidir. Çapraz veya zıt akışlı ve köşe profilli tüm reküperatörlerin montajında, köşe profilinin zıt şekilli karşı profil kullanılabilir. Bu uygulama hem montajı kolaylaştırır ve

hızlandırır, hem de vidalama işlemini ortadan kaldırır. İkiz profil kullanımı aynı zamanda

sızdırmazlık güvenliğini de arttırır. Diğer montaj çeşitleri kullanıldığında, bağlantı ve temas noktalarında sızdırmazlık için ilave katı veya sıvı contalama gerekebilir.

7.3. Damper motoru bağlantısı

“B” ve “F” serisi reküperatör damperleri damper çerçeve profili üzerine monte edilir ve tek mil üzerinden, eş

zamanlı olarak, hem yüzey hem de bypass geçiş damperini hareket ettirir. Damper motoru yerine monte

edilmeden önce damper kanatlarının konumunun doğru olduğu kontrol edilmelidir. Bu kontrol sırasında reküperatör yüzey damperinin “tam açık”, bypass geçiş damperinin ise “tam kapalı” olduğu görülmeli ve damper

motoru normal konumunda olmak üzere hareket miline geçirilerek yerine monte edilmelidir.

Damper ve damper motorları reküperatör çerçeveleri üzerine konulabileceği gibi farklı ahu veya hrv cıhazı içinde yada kanal üzerinde farklı

bir yere konulabilir. Kontroller ”tek” damper ve damper motoru üzerinden sınırlı, tek mil hareketli “ikiz” damper ve tek damper motoru üzerinden tam olarak kontrol edilebilir. İki farklı hareket miline sahip iki ayrı damper kullanımında ise tam bir kontrol sağlanabilmesi için iki

ayrı damper motoru kullanımı zorunludur. Bu kontrol şekli seçildiğinde, damperlerin koordinasyonunun sağlanabilmesi için ayrı bir değerlendirme terminali gerekecektir.

7.4. Yoğuşma tavası ve drenaj çıkışı

Isı geri kazanım sisteminin çalışması sırasında belirli dönemlerde reküperatör plaka yüzeylerinde mutlaka yoğuşma meydana gelir. Ilık hava

akımı içindeki su buharı, taze hava tarafındaki soğukluğun etkisi ile plaka yüzeylerinde çiğlenir. Çiğlenme ile oluşan bu suyun plaka yüzeylerinden süzülerek reküperatörü terk ettiği noktada bir toplama tavasında birikmesi sağlanmalıdır. Biriken su uygun bir çıkış bağlantısı ve

“S” kullanılarak drenaj kanalına yönlendirilir. “S” kullanımı dış kaçakları ve sızıntıyı durdurur. Yoğuşma

tavası kapasitesi, drenaj çıkışı çapları ve “S” yükseklikleri doğru seçildiği durumda tavada ve tesisatta su birikmez ve donma riski minimuma iner. Gerekli olduğu durumlarda yoğuşma tavasında ve drenaj hattında donma önlemleri alınmalıdır.




8. Devreye alma ve bakım 8.1. Devreye alma

Montajı tamamlanan reküperatör ve ısı geri kazanım ünitesi üzerinde, çalıştırmaya geçmeden önce son kontroller yapılmalıdır :

● Var ise damperlerin ve motorlarının doğru montajlanmış ve pozisyonlarının çalışma şekline uygun olduğu denetlenmelidir. ● Damperlerin kasıntısız çalıştığından ve motorun damperleri doğru pozisyonlara yönlendirmesinden emin olunmalıdır.

● Her iki hava akımının reküperatör üzerinden engellenmeden geçebildiği, reküperatöre rahatça girip-çıkabildiği gözlemlenmelidir. ● Hava akımlarının yönlerinin doğruluğunu, doğru yerlerden giriş-çıkış yaptığını kontrol ediniz, değilse düzeltilmesini sağlayınız.

● Kullanılan reküperatörün çalışma limitlerinin uygulama için uygun olduğuna bakılmalı, değilse çalıştırılmadan değiştirilmelidir. ● Her iki hava akımının reküperatör girişlerinden önce uygun filtreler ile temizlendiğine bakınız. Tek taraflı filtre yetersizdir.

● Reküperatöre ve ilgili donanımına kolay erişilebilirliği kontrol ediniz. Değişimler ve temizlikler için yeterli yer bulunmalıdır.

● Duman testi ile reküperatör devreleri arasındaki olası kaçakları kontrol ediniz. Var ise öncelikle kaçakların önlenmesini sağlayınız. ● Her iki fanı çalıştırarak fanların dönüş yönünü ve havaların hareket yönünü tekrar kontrol ediniz.

● Tüm kontroller bitmiştir ve reküperatör çalıştırılmaya hazırdır.

8.2. Bakım

Damper haricinde hareketli parçası olmayan reküperatörler yalnızca yıllık görsel bakım gerektirirler. Damper var ise çalıştığının ve hareket

ettiğinin kontrolü yeterlidir. Üç ay sonra mutlaka yapılması önerilen ilk kontrolden sonraki bakımlar her yıl bir kez olacak şekilde sürdürülebilir. Uzun tecrübeler göstermiştir ki, standart havalandırma-iklimlendirme uygulamalarında, filtre sistemleri ile korunmuş

ahu’lar içine yerleştirilmiş ısı geri kazanım eşanjörlerinin plakaları arasında kir-toz birikmesi olmaz. Fakat mutfak davlumbazları, boya atölyeleri ve tünelleri ile kaynak atölyeleri gibi uygulamalarda reküperatörler içinde kir-toz birikmesi olabilir. Böyle durumlarda

reküperatör plaka bloğunun mutlaka düzenli aralıklar ile temizlenmesi gerekir. Temizlenme süreleri uygulamanın kirletme kapasitesi

dikkate alınarak uygulama bazında belirlenmelidir. Temizlik için aşağıdaki uyarıların dikkate alınması yararlı olacaktır :

● Reküperatörü ahu içinden çıkararak temizlik işlemine başlayınız,

● Yumuşak bir kıl fırça ile reküperatör giriş çıkış noktalarında plaka uçlarına yapışmış toz ve lifleri fırçalarken, çıkan toz ve lifleri bir elektrikli süpürgeye emdiriniz.

● Basınçlı hava ile temizlik yapılması anında havanın, plaka aralıklarına ve uygun bir uzaklıktan verilmesine özen gösterilmelidir. Aksi halde plakaların kalıcı şekilde kıvrılması ve tekrar onarılamayacak şekilde hasar görmesi mümkündür.

● Değişik yağlar, solventler veya katı yada sıvı birikimler, sıcak su veya bazı çözücü solventler ile yıkanarak veya çözücünün içine batırılarak ve bekletilerek temizlenebilir. Kullanılacak solvent ve akışkanların aluminyuma karşı korozif olmamasına ve derişik solventler kullanılmasına

özen gösterilmelidir. ● Yıkama için 100 barı aşmayan ılık su kullanılabilir. Basınçlı su kullanımı sırasında 40 derecelik püskürtme yababilen temizleme memeleri

kullanılmalıdır. Püskürtme yine yeteri kadar uzaktan gerçekleştirilmeli ve plakaların hasar görmesine meydan verilmemelidir.

● Yıkamalarda aluminyum malzeme için asidik ve bazik etkilerden korunmuş bazı deterjan türleri de kullanılabilir. ● Tüm yıkamalar mutlaka temiz su ile durulanarak bitirilmeli ve reküperatör uygun koşullar altında kurutulduktan sonra yerine

montajlanmalıdır. Montaj öncesinde reküperatörün mekanik veya kimyasal olarak zarar görmemiş olduğu çek edilmelidir.

Hvac uygulamalarında yıllık olarak tekrarlanan bakım işlemlerinden sonra reküperatörü koruyan tüm filtreler mutlaka değiştirilmelidir.

Endüstriyel uygulamalar için ise filtre bakım ve değişiminin, uygulamanın özellikleri göz önünde bulundurularak yapılması önerilir.

9. Garanti

Reküperatörler ;

● Hesaplama, seçim, nakliye, uygulama, kullanım ve bakım konularındaki genel uyarılara eksiksiz uyulması, ● Yapılacak uygulama için doğru seçilmiş ve doğru malzeme ile üretilmiş olmaları,

● Çalışma sıcaklık aralığı ve basınç farkı dayanım limitlerine uyulmuş olması,

● Yoğuşma, buzlanma, kirlenme, korozyon ve diğer uyarılara dikkat edilmesi, ● Reküperatörün doğru uygulama (kanal üstünde, ahu içinde, diğer,…) ile çalıştırılmış olması,

● Hava giriş-çıkış yerleri, yönleri ve basınç düşümleri konularındaki uyarılara dikkat edilmiş olması, ● Damper ile çalıştırma ve damper kontrolü konularındaki uyarı ve önerilerin dikkate alınması,

● Aşırı sıcak ve aşırı soğuk hava akımı içinde çalıştırmaya bağlı olumsuzluklara izin verilmemiş olması, ● Mekanik veya kimyasal olarak zarar görmemiş olması,

● Üzerinde yoğuşmaya veya dış etkilere bağlı olarak buzlanma gerçekleşmesine izin verilmemesi, ● Bakımlarının zamanında ve yeterli seviyede yapılması,

● Kullanım amaçları dışında kullanılmamış olmaları karşılığında 2 yıl süre için limitli olarak garantimiz altındadır…




Teklif isteme ve sipariş formu

Reküperatörlerin istenilene en uygun şekilde boyutlandırılabilmesi için aşağıdaki tabloda verilen değerlerin bilinmesi gerekir. İlk üç değer

uygulamaya yönelik hesaplama ve seçim için olmazsa olmaz gerekli değerlerdir ve mutlaka müşteri tarafından belirlenmelidir. Diğer değerler bildirilmediği taktirde Firmamızın optimum çözüm önerileri esas alınır.

Teklif isteyen Firma ünvanı : Ad - Soyad : Telefon : Fax : E-Mail :

Tanım Birim Veriler

Dönüş-oda havası Taze-veriş havası Hava debisi m³/h Deniz seviyesinden yükseklik Metre Kuru termometre sıcaklığı ºC Oransal nem % İstenilen basınç düşümü Pascal Verimlilik - etkinlik, ( yaz ve kış için ayrı ayrı ) % İstenilen dış ölçüler Mm B = C = D = Reküperatör tipi ----- Çapraz akış □ Karşıt akış □ Plaka malzemesi ----- Aluminyum □ Paslanmaz çelik □ Uygulama ----- Konfor □ Proses □ Montaj şekli ----- Yatay plakalı □ Düşey plakalı □ Kullanım yeri ----- Ahu □ Hrv □ Kanal □ By-Pass ----- Var □ Yok □ By-pass damperi ----- Var □ Yok □

Seçim sonuçları

Marka : Model : Enerji sınıfı : H

Verimlilik Etkinlik

: Islak % Kuru %

Basınç düşümleri

: Taze hava Pa Dönüş hava Pa

Kapasite : Duyulur KW Toplam KW

Yoğuşma : ----- Kg/h Buzlanma : ----- %

Ölçüler :

B Mm C Mm D Mm

Malzeme :

Damper : Var □ Yok □

Ağırlık : Kg Miktar : Adet Birim fiyat : €/ad Tutar : €




normal verimli çapraz akışlı yüksek verimli çapraz akışlı yüksek … · 2016-04-25 ·...

Documents