nog 65 lesdagen… verlangen om zo veel mogelijk tandenborstels te bezitten gevoel dat...
TRANSCRIPT
Nog 65 lesdagen…
verlangen om zo veel mogelijk
tandenborstels te bezitten
gevoel dat tandenborstels stelen niet mag
Harry
gevoel dat tandenborstels stelen niet mag
verlangen om zo veel mogelijk
tandenborstels te bezitten
Harry
Harry is kleptomaan, hij kan niet anders
verlangen om fiets te stelen
gevoel dat fietsen stelen niet magMirjam
verlangen om fiets te stelen
gevoel dat fietsen stelen niet mag
Mirjam
verlangen om fiets te stelen
gevoel dat fietsen stelen niet mag
Mirjam
Mirjam had ook iets anders kunnen doen dan ze deed…
Maar is dat eigenlijk wel zo…
In beide gevallen zijn er toch oorzaken voor het gedrag?
We kunnen doen wat we willen,
maar we kunnen niet willen wat we willen
Determinisme
Determinisme
• Oorzakelijk – alles wat we doen heeft een (neurale) oorzaak die we niet zelf gekozen hebben
Determinisme
• Oorzakelijk – alles wat we doen heeft een (neurale) oorzaak die we niet zelf gekozen hebben
• Sociaal – mensen zijn sociale groepsdieren die hun gedrag op anderen afstemmen
Waarom toch nog geloven aan de vrije wil?
Drie redenen (drie invullingen vrije wil):
• Vrije wil als dat waardoor we moreel verantwoordelijk zijn
• Vrije wil als doen wat je zelf wilt, zelfontplooiïng
• Vrije wil als aansturing van je lichaam
Huiswerk: lees # 1.4, 1.5
Het antieke en middeleeuwse denken over de vrije wil
Klassieke oudheid
Weten = Willen ( = Doen)Wie weet wat goed is wil (en doet) dat ook
Tenzij je niet kunt door: - begeerten en passies- onwetendheid- Goden
Weten = Willen ( = Doen)
Socrates
Zoekt het goede, want wie weet
wat het goede is, die doet het ook
Denken doorzien – Wie is de mensPlato 0.50 – 3.50
Weten = Willen ( = Doen)
Plato
De ziel als een tweespan
• Rede• Hartstochten• Begeerten
Vooral de begeerten zijn moeilijk in toom te houden
Weten = Willen ( = Doen)
Aristoteles
Onderzoekt akrasia (onvermogen)
• Je weet de algemene regel wel (Wees matig)
• Maar je past die niet of verkeerd toe in de concrete situatie, omdat:a. je gevoelens deden je vergeten om matig te zijnb. je vergiste je in de situatie (wodka koppiger dan je denkt)
Klassieke oudheid
Weten = Willen ( = Doen)Wie weet wat goed is wil (en doet) dat ook
Tenzij je niet kunt door: - begeerten en passies- onwetendheid- Goden
Klassiek:
Hij weet het niet, of
Hij kan het niet (laten).
Denken doorzien – Wie is de mensChristendom 7.07 – 10.48 (na schaduwspel)
Augustinus – Belijdenissen boek 2IV Hij pleegt met zijn kameraden diefstal.
Er stond een perenboom in de buurt van onze wijngaard, beladen met vruchten, die noch door schoonheid noch door smaak verlokkelijk waren. Om deze af te schudden en mee te nemen trokken wij, slechte jongelieden, er op uit in het holst van de nacht, nadat wij tot die tijd toe naar onze verfoeilijke gewoonte ons spel op pleinen en straten gerekt hadden, en wij namen vandaar geweldige vrachten mee, niet om op te eten, maar om zoomaar voor de varkens te gooien, nadat we er misschien een paar van hadden gegeten, alleen maar om iets te doen, waar we plezier in hadden, omdat het niet mocht.
Ik wilde diefstal plegen en deed het, niet uit gebrek,
tenzij uit gebrek aan rechtvaardigheid en uit afkeer
daarvan en gedreven door overvloed van slechtheid.
Want ik stal, wat ik overvloedig had en veel beter, en ik
wilde niet genot hebben van wat ik door de diefstal verkreeg, maar
van de diefstal en de zonde zelf.
Christendom (Augustinus)
Weten = Willen ( = Doen)Wie weet wat goed is wil dat nog niet automatisch:
de wil kan immers goed of slecht zijn
Augustinus weet dat stelen slecht is (en hij wil dus eigenlijk niet stelen), maar hij houdt zoveel van
peren dat hij geen weerstand kan bieden
Ik weet dat stelen slecht is, maar ik wil het slechte
(en van peren hou ik niet)
Klassiek: Christelijk:
Hij weet het niet, of Hij weet het wel
Hij kan het niet (laten). Hij kan wel (laten)
Maar hij wil het niet
Augustinus
De ontdekking van de wil(als iets wat los staat van ons denken, en op zichzelf
goed of slecht kan zijn)
Zonde= ongehoorzaamheid t.o. God
“Ik weet dat het niet mag”“Ik kan het laten”
Ik wil het niet laten
Sinds de zondeval in het paradijs is onze wil slecht
Alleen met Gods hulp kunnen we goede dingen willen en
doen
Lees (huiswerk):
Hoofdstuk 1
http://youtu.be/zKAW96N-Vms
Documentaire Kuklinski
http://youtu.be/_vn7Hz2PK7s
http://youtu.be/OrPv9AUeypY psych 1
http://youtu.be/p0oIV38Q1LI psych 2