nöroloji'de görüntülemeppt [uyumluluk modu] · kamera bu işaretleyicileri saptar •bu...
TRANSCRIPT
NÖROLOJİDE GÖRÜNTÜLEME
Yrd.Doç.Dr.Sefer VAROLDÜTF Nöroloji AD
TARİHSEL GELİŞİM• 1895 X-ışını (Wilhelm Conrad Röntgen-1901 Nobel)• 1900 Kraniografi• 1918 Pnömoensefalografi (Dandy)• 1923 Miyelografi (Sicard)• 1927 Serebral anjiyografi (Moniz)• 1950 İzotop sintigrafi • 1960 Ultrasonografi ekoansefalografi• 1972 Bilgisayarlı tomografi (Godfrey
Hounsefield-1978 Nobel)• 1980 Manyetik rezonans görüntüleme
(Damadian ve Lauterbur)
GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ
• X-ray grafi• BT / CT • MRG / MRI• SPECT (Single Photon Emission Computerised Tomography)
• PET (Pozitron Emission Tomography)
GÖRÜNTÜLEME
• BT / MR
• Yapısal ve statik olarak beyni görüntüler
• SPECT / PET / fMRI
• Dinamik olarak beyin fonksiyonlarını görüntüler
BT
• Hava – 1000 Hounsfield ünitesi (Hu), • Kompakt kemik + 1000, • Su sıfır • Beyin 35 • Hafif kalsifikasyon, +150, • Taze kan + 80, • Yağ- 100 Hounsfield ünitesi dolayındadır.
BT• İzodens
– Beyinle aynı yoğunlukta görünen lezyonlar (aynı gri tonunda)
• Hiperdens – Beyinden daha fazla ışın
tutarak daha beyaz görünen lezyonlar
• Hipodens– daha az ışın tutarak daha
koyu gri görünenler
MR• İzointens
– beyin dokusuyla aynı şiddette enerji sinyali alınan ve dolayısıyla aynı gri tonda görünen dokular
• Hiperintens – daha fazla sinyal alınarak
daha beyaz görünenler
• Hipointens – daha az sinyal alınarak
daha koyu gri görünenler– T1 ağırlıklı– T2 ağırlıklı– Proton yoğunluklu
Nörolojide Görüntüleme• BT
• Aksial kesit• Hızlı, ucuz, kolay
ulaşılır• Kan (+80 Hu) • Kalsifikasyon (+250 Hu)
• Meningiom
• MR
• 360 derece değişken açıyla kesitler
• Radyasyon yok • Daha iyi rezolüsyon • Daha fazla bilgi
– Posterior fossa – Beyaz cevher
• Farklı planlar ve sekanslar
• Laküner infarkt• Sulkal giral paternler
MR Kontrendikasyonları
• Kalp pili• Stent uygulamaları• Kokleer implant • İntraoküler metalik yabancı cisim• MR’ın fetüs üzerine zararlı
etkisi gösterilmemiş olmakla birlikte, hamilelerin ilk üç ayda, çok gerekli değilse, MR incelemesine alınmamaları tercih edilir.
BT
BT Erken Dönem İnfarkt
• Hiperdens orta serebral arter
• Gri-ak madde ayrımının kaybolması
• Sulkuslarda silinme
BT İnfarkt
BT İnfarkt
BT Kanama
BT Kanama
BT Kanama
BT Kanama
Epidural+parankimal hematom
İntraventriküler hematom
Subdural hematom
SAK
Menengioma
• Kontrassız • Kontraslı
MR
İnfarkt
Laküner İnfarkt
Korpus Kallozum Agenezisi
Şizensefali
Şizensefali
Lizensefali
Holoprosensefali
Ensefalosel
Chiari
MS
MS
MS
MS
HSV ensefalit
Tbc
Alzheimer Hastalığı
Alzheimer Hastalığı
Pick Hastalığı
MS travması
Perfüzyon / Diffüzyon ağırlıklı MR
• Diffüzyon MRdokudaki suyun moleküler hareketlerinden kaynaklanan görüntüler yarım saatlik bir enfarktı bile görmek mümkündür.
• Perfüzyon MRbeynin kan akımıyla ilgili görüntüler
MR SpektroskopiDokuların kimyasal içeriklerinin analizi yapılabilmektedir
(N-asetil aspartat, kolin, kreatin, laktat, myoinositol, glutamat ve glutamine, lipidler)
Fonksiyonel MR
motor korteks ve konuşma merkezi
Anjiografi
Anjiografi• Arteriografi• Arterlerin görüntülenmesine,
verilmektedir. • Karotis anjiografi :
– karotis damarlarının görüntülenmesidir.
– Eksternal karotis ve internal karotis arterler ayrı ayrı incelenebilirler.
• Vertabral anjiografi: – vertebral arterlerin
görüntülenmesidir. • Spinal anjiografi:
– vertebral kolon, medulla spinalis ve spinal kanal içi yapıları besleyen damarların görüntülenmesidir.
• Venografi• venlerin görüntülenmesine ise
adı• Venografik incelemeler • dural sinüslerin ve intrakranial
venlerin değerlendirilmesi amacıyla yapılır.
Anjiografi
• Bilgisayarlı tomografi anjiografi (BTA), • Manyetik rezonans görüntüleme ve
manyetik rezonans anjiografidir (MRA). • Dijital substraksiyon anjiografi (DSA) adı
verilen ve damarın içerisine kontrast maddenin direkt olarak verilmesiyle elde edilen görüntüleme (altın standart)
Anjiografi İndikasyonları• İntrakranial kanama nedeninin araştırılması,
– (Subaraknoid kanama ve intraserebral hematom)• İntrakranial hemodinaminin değerlendirilmesi
– (MRA ve BTA yöntemleri ile elde edilen görüntülerin statik olmaları nedeniyle damar içerisindeki kanın akım hızı, kollaterallerin yönü, parankim ve venöz fazları değerlendirilemez),
• İnternal karotis arterlerin ve vertebral arterlerin intrakranial ve ekstrakranial segmentlerinin değerlendirilmesi – (geçici iskemik atak veya inme hastalarının
değerlendirilmesinde), • İntrakranial ve / veya ektrakranial
– (maksillofasiyal, skalp) arteriovenöz malformasyon veya fistüllerin değerlendirilmesinde,
• İntrakranial veya ekstrakranial yerleşimli vasküler tümörlerin besleyici arterlerinin değerlendirilmesinde,
• Spinal vasküler patolojilerin araştırılmasında.
Anjiografi
Karotis stenozu
Karotis Diseksiyonu
Vertebral arter stenozu
Anevrizma
Anevrizma
Anevrizma
Anevrizma tedavisi
AVM
AVM
BT Anjio
Sinal Angiografi
İnfarkt
GİRİŞİMSEL NÖRORADYOLOJİ• İntrakranial anevrizma embolizasyonu • İntrakranial arteriovenöz malformasyon embolizasyonu • İntrakranial arteriovenöz fistül embolizasyonu • İntrakranial arteriyel stenoz tedavisi (perkütan translüminal anjioplasti – stent) • İntrakranial vazospazm tedavisi (lokal intra-arteriyel papaverin uygulanması,
perkütan transluminal anjioplasti) • Akut tromboembolik olaylarda lokal intra-arteriyel fibrinoliz uygulanması • İntrakranial veya ekstrakranial hipervasküler tümörlerin preoperatif veya paliyatif
tedavisi (meningiom, glomus tm, nazofaringeal anjiofibrom, hemanjioperisitom,) • Baş – boyun ve kafa kaidesi tümörlerinde karotis ve vertabral arterlerin invazyonu
halinde, cerrahi girişim sırasında bu arterlerin de rezeksyona dahil edilip edilemeyeceklerini belirlemek amacıyla balon test oklüzyonu
• Karotis arterler, vertebral arterler ve subklavian arterlerde, stenotik segmentlerin perkutan transluminal anjioplasti ve stent uygulanarak rekanalizasyonu
• Hipervasküler baş – boyun tümörlerinin preoperatif embolizasyonu • Baş – boyun bölgesi, maksillofasiyal ve kalvarial yerleşimli vasküler
malformasyon veya hemanjiomların tedavisi • Kontrol edilemeyen epistaksis olgularında selektif olarak sfenopalatin arter
embolizasyonu yapılması • Spinal arterio-venöz malformasyon veya fistüllerin embolizasyonu • Vertebral veya paravertebral yerleşimli tümör ve hemanjiomların embolizasyonu • Osteoporoz nedeniyle vertebra korpus kompresyon kırıklarında vertebroplasti.
İntraarteriyel tromboliz
Mekanik tromboliz
Stent
Stent uygulaması
Stent uygulaması
SPECT
• Beyin kan akımını gösterir
• İşaretlenmiş bir radyoizotop madde i.v yolla veya inhalasyonla verilir
• İncelenecek bölgenin etrafındaki bir gama kamera bu işaretleyicileri saptar
• Bu bilgiler bir bilgisayara aktarılarak görüntüler oluşturulur
SPECT’de kullanılan işaretleyiciler
• İodine-123 bağlayıcıları – Benzodiazepin reseptörleri
– Serotonin reseptörleri
• 99m-Technitium bağlayıcıları – Tc-99m-HMPAO (hexamethyl propylamin oxime)
– Tc-99m-ECD (bicisate ethyl cysteinate dimer)
• Xenon -133 (inhalasyon)
Tc-99m-HMPAO SPECT(hexamethyl propylamin oxime)
SPECT
PET
• Beyin kan akımı• Beyin glukoz metebolizması• Beyin reseptor aktivitesi
PET
PET
2007 Nisan TUS Sorusu
• Akut inme (strok) ile acil servise getirilen bir hastada nörolojik klinik değerlendirme sonrası ilk
• yapılması gereken radyolojik inceleme aşağıdakilerden hangisidir?
• A) Bilgisayarlı beyin tomografisi • B) Serebral anjiyografi • C) Transkranial utrasonografi • D) Magnetik rezonans görüntüleme • E) Direkt kafa grafisi
Yanıt –A
• Bilgisayarlı tomografi inme ile başvuran hastada ilk yapılacak incelemedir. Hipertansif intraserebral
• kanamaların tanısı hemen konabilir, iskemik lezyonlar ilk 24 saat içinde görülemeyebilir, izleyen saatlerde
• iskemik alan belirgin hale gelir.