nmf magazine 2014 nmf - home - nationaal ... · van het beoordelen van de fondsenwervende ......

NMF MAGAZINE 2014

1

NMFM A G A Z I N E 2 0 1 4

I N C L U S I E F J A A R V E R S L A G 2 0 1 3

persoonlijke visies op muziekGuido van Oorschot • Roland KieftArd van der Steur • Mascha van Nieuwkerk4

25 jaar

FREDERIEKE_SAEIJS_SUSSIE_AHLBURG.TIF

NMF MAGAZINE 2014

8Everything you always wanted to know about our cellos

9Zonder vrijwilligers geen NMF

13De collectie in beeld gebracht

Het NMF krijgt vleugels

19

FOTO

DIR

K R

IETV

ELD

10Het mysterie

van de Bach suites

INTERVIEWGuido van Oorschot

Breed gedragen 142

NMF MAGAZINE 2014

33

JaarverslagHet feestjaar | Voorwoord 7Nieuw begin! | Inleiding 92013 in een notendop 12Waarom het NMF bestaat 17Feiten 2013 20Het in bruikleen geven van een muziekinstrument 21Cultureel Erfgoed 29Educatie 30Inkomstenbronnen 30Onze donateurs 36Communicatie 37Het NMF in het nieuws 42De organisatie 45De toekomst 52Bestuursverslag 56

MagazineEverything you always wanted to know about our cellos 8Zonder vrijwilligers geen NMF 10De collectie in beeld gebracht 13Bijzondere schenkingen in 2013: het NMF krijgt vleugels 19Jubelend het jaar door 24Het mysterie van de Bach suites 31Zomaar een dankbare NMF-musicus 32Hoe een 12-jarige violiste in een 300 jaar oude viool haar ideale partner vond 38Musicus in beeld: Ingrid van Dingstee 44Un pianoforte per perfezionisti 53Concert met koelkast 54Musicus in beeld: Joachim Eijlander 60Een verjaardagsfeest 61Musicus in beeld: Joris van den Berg 62Wat is er gebeurd met de Jacobs van Harriet Krijgh? 63Een viool als een parfum 66

InterviewsGuido van Oorschot 14Roland Kieft 34Ard van der Steur 48Mascha van Nieuwkerk 58

87

Jubelend het jaar door


24

31Het mysterie van de

Bach suites

Zomaar een dankbare NMF-musicus

32

NMF MAGAZINE 2014

4

44MUSICUS IN BEELD

Ingrid van DingsteeHoe een 12-jarige violiste in een 300 jaar oude viool haar ideale partner vond

52Concert met koelkast

38

INTERVIEWRoland Kieft

62MUSICUS IN BEELD

Joris van den Berg

INTERVIEWArd van der Steur

48Verbindingen leggen

Krachtcentrale 34

NMF MAGAZINE 2014

5

INTERVIEWMascha van Nieuwkerk

Een verjaardags-feest

61

60MUSICUS IN BEELD

Joachim Eijlander

62MUSICUS IN BEELD

Joris van den Berg

Wat is er gebeurd met de Jacobs van Harriet Krijgh?

63

Mooie verhalen

66 Een viool als een parfum

Un pianoforte per perfezionisti

53

59

NMF MAGAZINE 2014

6

Stichting Nationaal Muziekinstrumenten Fonds

Postbus 119121001 GX Amsterdam

Sint Annenstraat 121012 HE Amsterdam

t 020 622 1255

e [email protected] www.muziekinstrumentenfonds.nl

www.facebook.com/muziekinstrumentenfonds

www.twitter.com/instrumentfonds

De Stichting is statutair gevestigd te AmsterdamInschrijving Kamer van Koophandel en Fabrieken te Amsterdam nr. 41205257BTW nummer NL 0090.56.002.B.01

bankrelatieNL58ABNA0555028666

grafisch ontwerp & productie www.conceptcommunicatie.nl

Alle musici die zijn afgedrukt in dit jubileum-magazine hebben of hadden tot voor kort een instrument of strijkstok van het NMF in bruikleen, tenzij anders vermeld.

foto omslagFrederieke Saeijs | © Sussie Ahlburg

Alle rechten voorbehouden. Een ieder die meent rechten te kunnen ontlenen aan deze uitgave, wordt vriendelijk verzocht contact met ons op te nemen.

Comité van Aanbevelingdr. J.E. Andriessen

oud-voorzitter Nationaal Muziekinstrumenten Fonds, oud-minister van Economische Zaken

jhr. drs. P.A.C. Beelaerts van Bloklandoud-Commissaris van de Koningin in deProvincie Utrecht

Anner Bijlsmacellist

mr. M.J. Cohenoud-burgemeester Amsterdam

mr. J.H.M. Deitersoud-directeur Concertgebouw N.V.

Hans Hegmuziekjournalist

Philippe Herreweghedirigent

Janine Jansenvioliste

mr. P.J. Kalffoud-voorzitter Raad van Bestuur ABN AMRO Bank N.V.

prof. dr. Ton Koopmandirigent

Herman Krebbersviolist

mr. C.J.A. van Ledeoud-voorzitter Raad van Bestuur Akzo-Nobel N.V.

prof. drs. R. de Leeuwoud-algemeen directeur Rijksmuseum

Cornélie MöllerMax Möller & Zoon

drs. George Mölleroud-voorzitter Raad van Bestuur Robeco Groep N.V.

dr. H.O.C.R. Rudingoud-minister van Financiën

prof. Frans de Ruitervoorzitter CvB Koninklijk Conservatorium Den Haag

dr. M. Sandersoud-directeur Concertgebouw N.V.

W.E. Scherpenhuijsen Romoud-voorzitter Bestuur van het Koninklijk Concertgebouworkest

drs. Mischa Spelmuziekredacteur NRC Handelsblad

Het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) is een onafhankelijke stichting die al sinds 1925 toezicht houdt op het inzamelen van geld voor goede doelen. De taak van het CBF is het bevorderen van een verantwoorde fondsenwerving en besteding door middel van het beoordelen van de fondsenwervende organisaties en het verstrekken van informa-tie en advies aan overheidsinstanties en pu-bliek. Wanneer u het CBF-keur ziet afgebeeld, kunt u er als gever vanuit gaan dat er verant-woord met uw gift wordt omgegaan.

www.cbf.nl

Het NMF is door de Belastingdienst aange-wezen als een Culturele ANBI, een Algemeen Nut Beogende Instelling. Het NMF hoeft daarom geen erfbelasting of schenkingsrecht te betalen. Donateurs van het NMF kunnen hun giften aftrekken van de inkomsten- of vennootschapsbelasting (uiteraard binnen de geldende regels).

www.belastingdienst.nlwww.anbi.nl

Beschermheer Z.K.H. Prins Constantijn

FOTO

RVD

© R

VD

NMF MAGAZINE 2014

7

Alvorens me aan het schrijven van dit voor-woord te zetten, blader ik nog weer eens door ons jubileummagazine. Die prachtige neer-slag van 25 jaar Nationaal Muziekinstrumen-ten Fonds van waaruit ons tientallen oudere en (piep)jonge bruikleners toestralen. Waarin steunpilaren als donateurs en schenkers dui-delijk maken waarom ze ons graag bijstaan. Over de begintijd met het Nationaal Strijkin-strumenten Fonds met Pieter Moerenhout, onze oprichter, en mijn voorgangers als voor-zitter: Theo Olof (1988-1997) en Koos Andries-sen (1997-2001). En de muziekpedagogen, zonder wie al onze instrumenten niet zo mooi zouden klinken, nietwaar Coosje Wijzenbeek?

Wat een schitterende jubileumviering heb-ben we gehad! Met als hoogtepunten de twee concerten op één dag (zoveel belangstelling

was ervoor!) in de Ridderzaal en de 100 con-certen in het ‘Weekend van het NMF’ in de stijlvolle ambiances van de panden van de Vereniging Hendrick de Keyser. Het feestjaar gonst na in onze oren, maar het leven gaat normaal verder: instrumenten krijgen uit schenkingen en legaten, kopen op veilingen, laten bouwen bij Nederlandse vioolbouwers, instrumenten uitlenen, innemen en weer uit-lenen, ter verhoging van het algeheel speel-niveau. Maar wel met - gelukkig - veel meer donateurs. Ons doel, weer meer donateurs halen in het lustrumjaar, is gelukt! Een heerlijk gevoel van zekerheid en continuïteit naar de toekomst.

We zijn nu in bruikleners - binnen onze doel-stelling - het grootste instrumentenfonds ter wereld! Geen misverstand: dáárvoor doen we

het niet. Wél voor het faciliteren van het aan-stormend talent. ‘Wij’ is dat geweldige bureau van ons, een handvol fantastische mannen en vrouwen die, jawel, een mooi jubileumfeest kunnen organiseren, maar zich nu weer met dezelfde ijver en passie op hun eigenlijke werk storten.

Als u bij ons blijft, gaan wij door!

Prof. ir. W. Dikvoorzitter

Het feestjaar

© S

JAAK

RAM

AKER

S

8

De internationale instrumentenbeurs ‘Mondo Musica’ brengt jaarlijks begin oktober hande-laren, bouwers, experts én musici uit de hele wereld naar het Noord-Italiaanse stadje Cre-mona, de bakermat van de vioolbouw. Van handgesneden stemknoppen tot het duurste gereedschap, van de beginnende vioolbouwer tot de doorgewinterde handelaar, en van een Chinese elektrische contrabas tot de waarde-volste Stradivari- of Guarneri-viool. Dat alles kan men daar tegenkomen.

Uitgever Andy Lim heeft er al jaren een stand waar hij de prachtigste boeken presenteert over viool- en stokkenbouw. Het zijn boeken die opvallen door de vaak uitzonderlijke for-maten en materialen. Zo heeft hij een boek uit-gegeven waarin strijkstokken op volle lengte staan afgebeeld, en is er een boek over stok-kenbouwer Nikolaus Kittel met een schapen-leren omslag en bladgouden paginaranden.Dit laatste boek was de aanleiding voor onze ontmoeting in 2011. Het NMF heeft namelijk twee bijzondere Kittel-stokken, waarvan met name de cellostok zeer interessant bleek om

in het boek te worden opgenomen. Lim kwam met het idee om een boek uit te geven over instrumenten van het NMF. Het NMF hoefde alleen de foto’s aan te leveren, die toch zouden worden gemaakt door fotografe Cathy Leves-que. Besloten werd om het boek te wijden aan cello’s uit de NMF-collectie. In verband met de omvang van het boek moest een keuze worden gemaakt en die viel op alle cello’s van overleden bouwers.

Geheel in lijn met Lim’s andere boeken, is het een uitzonderlijk mooie uitgave geworden, waarin de bijzondere cello’s geheel tot hun recht komen. De foto’s laten de belangrijkste aspecten van elke cello zien en de teksten ver-tellen de verhalen over hoe de cello in de collec-tie terecht is gekomen. Het boek bevat verder interviews met experts Andreas Post en Serge Stam, directeur Marcel Schopman en collectie-beheerder Frits Schutte, waardoor de lezer ook een goed beeld krijgt van de verschillende in-valshoeken van waaruit er naar de unieke col-lectie van het NMF gekeken wordt en wat er bij komt kijken om die collectie samen te stellen.

BestelinformatieHet Celloboek is te verkrijgen via [email protected] !55,-- inclusief verzendkosten.

Everything you always wanted to

know about our cellos

© D

ARLI

NG

PU

BLIC

ATIO

NS

BAS JONGEN

NMF MAGAZINE 2014

9

Nu we de viering van een kwart eeuw NMF achter de rug hebben, is het tijd voor een frisse start. In het afgelopen jubileumjaar ke-ken we (uiteraard) regelmatig terug naar het verleden, dit jaar kijken we weer naar de toe-komst – zoals dat hoort. En bij een nieuwe start horen nieuwe dingen. Zoals dit jaarma-gazine 2014.

U bent van ons gewend dat ergens in het tweede kwartaal van elk jaar het NMF jaar-verslag verschijnt. Een publicatie waaraan we altijd veel aandacht besteden. Niet alleen omdat het het verhaal van het NMF van het afgelopen jaar vertelt, maar ook en vooral omdat het ons visitekaartje is. Dat visite-kaartje behoort duidelijk, compleet, infor-matief en transparant te zijn. En misschien

zelfs ook nog een beetje aangenaam, als het meezit. Dat jaarverslag werd in de afgelopen jaren maar liefst vier maal bekroond met een nominatie voor de Transparantprijs, de prijs voor het beste jaarverslag van een goed doel in Nederland. En in 2009 wonnen we die Transparantprijs zelfs! Nog steeds zijn we het enige ‘kleine’ goede doel in Nederland dat ooit deze prijs gewonnen heeft!

Wellicht heeft u vorig jaar ons nieuwe jaar-magazine in handen gekregen, dat we ter gelegenheid van ons 25-jarig jubileum uit-brachten. Het was een publicatie waarin we aandacht aan andere zaken konden beste-den dan in het traditionele jaarverslag. Uw enthousiaste reacties op dat magazine heb-ben dit jaar geleid tot het magazine dat nu voor u ligt.

Nieuw is het niet alleen vanwege de inhoud, nieuw is het ook omdat dit magazine - anders dan vorig jaar - het traditionele jaar verslag incorporeert. Dat betekent dus één publicatie, die jaarmagazine en jaarverslag combineert. Zo hopen we u aantrekkelijker en efficiënter dan in het verleden te informeren over verle-den, heden en toekomst van het NMF.

In dit jaarmagazine treft u naast de traditione-le onderdelen van het jaarverslag ook een aan-tal verhalen: van en over mensen die met het NMF en muziek begaan zijn. Zoals vrijwilligers en NMF-musici. En verhalen van een viertal personen die hun visie geven op de toekomst van de muziekwereld: de wereld van het NMF. Een orkestdirecteur die NMF-musici in zijn or-kest heeft, een muziek journalist die regelma-tig voor het NMF schrijft, een politicus die lid is van de donateursdenktank van het NMF en met enige regelmaat NMF-concerten in eigen huis organiseert en (natuurlijk) ook een echte NMF-musicus. Want die mag zeker niet ont-breken in zo’n rijtje van experts.

Over NMF-musici gesproken: we dachten u dit jaar eens alle musici te laten zien die ge-durende 2013 (of een deel van dat jaar) een instrument of stok van het NMF in bruikleen hadden. Het zijn er maar liefst 419. Hun por-tretten vindt u door het magazine verspreid. Zonder u zouden wij hen niet hebben kunnen helpen. Zij allen zijn u zeer dankbaar voor uw steun in het afgelopen jaar!

Nieuw begin! door Marcel Schopman

directeur NMF

MARCEL.JPG

BAS JONGEN

NMF MAGAZINE 2014

10

Het afgelopen jaar is er op veel grotere schaal dan voorheen gebruik gemaakt van de inzet van vrijwilligers. Dat was noodzakelijk vanwege de grote hoeveelheid extra werk veroorzaakt door het Jubileum. Maar dat was gelukkig ook mogelijk, doordat velen zich belangeloos voor het doel van het NMF wilde inzetten. Een evenement als het Weekend van het NMF was onmogelijk geweest zonder de inzet van enige tientallen vrijwilligers.

Vrijwilligers worden niet alleen bij evenementen ingezet. Vrijwilliger Theo Laceulle bijvoorbeeld zet zijn kennis en liefde voor musici, muziek en instrumenten elke week in bij het NMF. Dit is zijn verhaal.

© N

MF

NMF MAGAZINE 2014

11

In het NMF-najaarsbulletin van 2012 stond een oproep van Manon Veenendaal om vrijwilligers te werven, vooral met het oog op het Jubileum-weekend in mei 2013, waarvoor veel hulp nodig was. Ik voel me als donateur al lang verbonden met het NMF, mijn vrouw en ik hebben ook be-middeld bij de schenking door de musiciënne Henriette Kruseman van haar prachtige Dodd-cello aan het fonds. Toen dus die oproep kwam heb ik me enthousiast opgegeven en in het Weekend hebben mijn vrouw en ik drie prach-tige concerten mogen presenteren. Maar er was meer. In een gesprek met directeur Marcel Schopman en Manon bleek dat er behoefte was aan de hulp van vrijwilligers, vooral op ad-ministratief gebied, om de profielpagina’s van de musici op de site van het NMF wat ‘gevulder’ te krijgen en om meer te kunnen vertellen over de instrumenten die door het NMF worden be-heerd. Dat laatste nu bleek een kolfje naar mijn hand. Ik ben mijn hele leven al een groot lief-hebber van vioolmuziek, van violisten (vooral ook de historische), ga veel naar concerten en heb een grote collectie grammofoonplaten en CD’s, met heel veel vioolmuziek. Collectie-beheerder Frits Schutte heeft mij lijsten met instrumenten gegeven en gevraagd of ik over de geschiedenis van die instrumenten, voor zo-ver dat te halen viel uit de dossiers, een stukje zou kunnen schrijven, deels te gebruiken op de NMF-site, deels als samenvatting van de docu-menten in de dossiers. Sinds die vraag kom ik 1 à 2 keer per week naar het NMF om een uittrek-sel te maken uit de dossiers die in grote lade-kasten op Frits’ kamer verzameld zijn. Die uit-treksels werk ik dan thuis uit en stuur ze weer naar Frits.

Inmiddels zijn er ruim 100 dossiers door mijn handen gegaan. Ik heb heel wat leuke ontdek-kingen gedaan! Zo kwam ik de vleugel tegen van de grote Nederlandse pianist George van Renesse, de violen van Herman Krebbers en Theo Olof, de prachtige collectie van Max Ro-driguez, de collectie Röntgen en de Kersjes-collectie. Het beheer van de collectie van het Studiefonds Oskar Back is door het NMF over-genomen; daarin zit bijvoorbeeld de Stradiva-rius-viool die toebehoorde aan de grote Joodse violist en altist Paul Godwin. De Petrus Guar-nerius-viool waar Frederieke Saeijs op speelt heeft toebehoord aan de bekende Belgische violist Carlo Van Neste, die hem geschonken kreeg van koningin Elisabeth van België. Ik heb Frederieke een CD van Carlo Van Neste kunnen sturen. De Pique-viool van Theo Olof heeft toe-behoord aan de schrijver-vliegenier Antoine de Saint-Exupérie (die speelde goed viool en had een mooie collectie strijkinstrumenten). In een briefje schreef mevrouw Olof - Elias hoe blij haar echtgenoot was met dit instrument dat een mooie grote toon bezit. Toen vioolbouwer Max Möller hem dit instrument te koop aanbood, wist hij meteen dat dit zíjn instrument was! De fantastische Bergonzi-viool van Herman Krebbers blijkt niet door de beroemde Carlo Bergonzi te zijn gebouwd, zoals eerst werd geoordeeld, maar, zoals uit dendrochronolo-gisch onderzoek bleek, door diens zoon Mi-chelangelo. De bekende violist Bouw Lemkes verkocht zijn Goffriller-viool voor de helft van de werkelijke waarde aan het NMF en schonk de rest aan het Fonds. De Vuillaume- viool van Piet Nijland is aan het NMF in bruikleen gege-ven. Dit instrument werd eerder bespeeld door Mengelbergs eerste concertmeester Louis

Zimmermann. Het verwerven van de Guarne-ri-cello die Quirine Viersen nu bespeelt, leest als een spannend verhaal: dankzij een aantal enorme giften van verschillende fondsen kon de kostbare ex-Navarra-cello, die van Quirines leermeester Heinrich Schiff was geweest, wor-den verworven. Net op tijd voor het verlopen van de deadline kon die beslissing worden ge-nomen. De grote Franse cellist André Navarra was weer de leraar van Schiff geweest en zo kon het instrument van leermeester op leerling overgaan. Door alle giften en schenkingen van fondsen en donateurs is het voor het NMF de afgelopen 25 jaar mogelijk geweest vele instru-menten te verwerven; zo spelen dankzij een grote daartoe bedoelde gift de leden van het EnAccord strijkkwartet allen op een prachtig negentiende-eeuws Frans instrument. Ook spelen vele musici op bijzondere oud-Neder-landse instrumenten van Jacobs, Rombouts, Kleijnman en Cuijpers, waardoor ook actief Ne-derlands erfgoed wordt behouden. Natuurlijk zijn er vele roerende verhalen in de dossiers te vinden van particulieren die hun instrumenten aan het NMF schonken of in bruikleen gaven, om die te laten bespelen door jong talent. En dat is uitermate belangrijk; tenslotte is het in het huidige culturele klimaat voor jonge musici gewoon niet mogelijk een goed (en dus veelal kostbaar) instrument aan te schaffen.

Het is voor mij een groot voorrecht om dit vrij-willigerswerk voor het NMF te kunnen doen, ik ga er met plezier nog lang mee door!

Zonder vrijwilligers geen NMF

“

”

in eennotendop

12

OVERIGE GEGEVENS

Bestedingsratio: 60 %De bestedingsratio brengt de verhouding tus-sen de bestedingen en de inkomsten tot uit-drukking. Een ratio groter dan 100% betekent dat de bestedingen groter zijn dan de inkom-sten.

Kosten eigen fondsenwerving: 23 %Het kostenpercentage eigen fondsenwerving geeft inzicht in de omvang van de kosten ei-gen fondsenwerving. Het Centraal Bureau Fondsenwerving hanteert voor CBF-Keur houders een norm van maximaal 25% (gemid-deld over 3 jaar). Het 3-jaarsgemiddelde van het NMF bedraagt 15 %.

Kosten beheer en administratie: 25 %Het kostenpercentage beheer en administra-tie geeft inzicht in deze kosten gerelateerd aan de totale lasten exclusief het bestede be-drag aan instrumenten.Het NMF hanteert als interne richtlijn dat dit percentage maximaal 30% gemiddeld over drie jaar mag bedragen. Het 3-jaarsgemiddelde van het NMF bedraagt 27%.

Balans (x e 1.000) 31-12-2013 31-12-2012

Materiële vaste activa 23.049 22.557 Financiële vaste activa 7 15Vorderingen 223 146Liquide middelen 551 619 ______ ______ 23.830 23.337

Totaal reserves 23.629 23.101Langlopende schulden 73 115Kortlopende schulden 128 121 ______ ______ 23.830 23.337

Staat van baten en lasten (x e 1.000) 2013 2012

Baten eigen fondsenwerving 914 752Overige baten 182 186 ______ ______ 1.096 938

Besteed aan doelstelling 663 875Besteed aan werving baten 213 98Besteed aan beheer en administratie 185 185 ______ ______ 1.061 1.158 ______ ______Resultaat 35 (220)

2013

NMF MAGAZINE 2014

Onze instrumentencollectie staat in dienst van de musici. Hetzelfde geldt voor de men-sen die bij het NMF werken. De focus op onze doelgroep houdt ons bij de les en zorgt ervoor dat we ons niet laten verleiden door het mu-seale aspect dat uiteraard wel lonkt als je zo’n prachtige collectie instrumenten onder je hoede hebt. Maar trots zijn we natuurlijk wel. En die trots geldt niet alleen voor de grote na-men in de collectie, maar net zo goed voor de anonieme 18e-eeuwse Italiaanse alt, de vrij onbekende Bernhard Stoss uit Wenen, of de 135 hedendaagse –voornamelijk Hollandse- instrumenten uit de collectie. Elk strijkinstru-ment is vorig jaar, vorige eeuw, of eeuwen gele-den met de hand gebouwd door een bekwaam vakman. Met iedere keer een andere tijdgeest,

een ander cultureel kader, een andere econo-mische situatie. Elk instrument heeft zijn eigen geschiedenis, toekomst en klank en is daar-door uniek. Dat het NMF trots is op al die in-strumenten, willen wij tot uiting laten komen door ze stuk voor stuk te laten vereeuwigen op prachtige digitale foto’s en die met u te delen op onze website. Maar uiteraard is trots niet het belangrijkste argument. Belangrijker is dat het NMF op die manier visuele toegang biedt tot alle 400 strijkinstrumenten die we sinds 1988 aan onze collectie konden toevoegen. Daaron-der bevinden zich natuurlijk de vele instrumen-ten die het NMF kon aankopen dankzij geldelij-ke donaties. Maar ook komen de instrumenten in beeld die als dierbaar bezit werden gekoes-terd, voordat ze door de eigenaren aan onze

zorg werden toevertrouwd, via schenking, le-gaat of bruikleen. Elk instrument kan in detail worden bekeken en is (of zal worden voorzien) van relevante technische gegevens en infor-matie over de bouwer, de geschiedenis van het specifieke instrument en hoe het in de collectie is terechtgekomen. Cathy Levesque, profes-sioneel fotografe in Amsterdam, is inmiddels bijna klaar met de fotografie, die plaatsvond in het atelier bij expert Andreas Post in Amster-dam. Nieuwe aanwinsten in de collectie zullen steeds gefotografeerd en toegevoegd worden aan de website. De digitale ontsluiting van de collectie is mede mogelijk gemaakt door de genereuze steun van de Stichting Dioraphte en vele particuliere donateurs. Het NMF is hen zeer dankbaar voor hun steun.

De collectie in beeld gebracht

FOTOGRAFE CATHY LEVESQUE IN HAAR STUDIO AAN HET WERK 13

Catharina Ungvari

Breed gedragenJournalist Guido van Oorschot (52) schrijft onder meer voor de Volkskrant over klassieke muziek en opera. Hij stelt zich te weer tegen sceptisch gesomber. ‘Klassieke muziek heeft buiten de eigen parochie nog nooit zo’n groot bereik gehad.’

DOOR GUIDO VAN OORSCHOT

SELFIEW©

MAR

CO B

OR

GG

REV

E

NMF MAGAZINE 2014

Waarom heerst er rond klassieke muziek zo’n alarmstemming?Dat vraag ik me ook af. Ik weet niet beter of we wonen nog altijd in een paradijs. Amsterdam herbergt een toporkest en een spraakmakend operahuis. Utrecht heeft het belangrijkste oude-muziekfestival ter wereld. Nederlandse musici staan wereldwijd bekend als creatief, innovatief en ondernemend. We hebben een topsector waarin we slim moeten investeren.

U bedoelt: draai de subsidiekraan maar open.Nee, ik zei: investeren. Ergens geld in stoppen om er later de vruchten van te plukken.

In Den Haag zien ze u al aankomen.Sommige politici kennen inderdaad van alles de prijs, maar van weinig de waarde. Ik be-hoor niet tot de dorknopers die cultuur gelijk-stellen aan een racefiets, onder het mom: die betaal je toch óók zelf? Een faire bijdrage van de overheid blijft onmisbaar.

Toch zitten veel Nederlanders helemaal niet op cultuur te wachten. Toen Halbe Zijlstra het kunst-budget kortte met 200 miljoen, steeg zijn partij, de VVD, drie, vier zetels in de peilingen.Dat mag de kunstsector zichzelf aanrekenen. Het debat is gekaapt door populisten. Die hebben er enthousiast het beeld in geramd van kunstenaars als luie subsidieslurpers, van componisten die alleen maar atonaal gekrijs afleveren, van een grachtengordelelite die op kosten van Jan met de pet z’n modernistische wansmaak botviert.

Dat is toch ook zo?Welnee, propagandistisch gekwaak. Om maar een voorbeeld te noemen: Nederland telt ruim 13 duizend amateurkoren, tegenover 2.672 voetbalclubs. Cultuur wordt wel degelijk breed gedragen.

Waarom hoor ik de gevestigde instellingen daar dan nooit over?Dat begrijp ik ook niet. Ze moeten zich niet zo laten piepelen. Meng je in het debat, zou ik zeggen. Vuur terug met oneliners. Bedelf Den Haag onder lobbyisten!

Blijft toch dat lelijke, atonale componeren. Het lijkt wel prikkeldraad.Ik zal u een geheim verklappen: dat is allang weer uit de tijd. Arvo Pärt, Philip Glass, of in Nederland Joep Franssens en Calliope Tsou-paki: ze schrijven muziek die als honing in het oor vloeit.

En ondertussen stromen de zalen leeg.Dan heeft u andere cijfers dan ik. Volgens het CBS bezocht in 1983 13 procent van de Neder-landers minimaal eens per jaar een uitvoering van klassieke muziek, in 2007 was dat 14 pro-cent.

Ach kom, als criticus ziet u toch ook de open plekken in het Concertgebouw en bij De Nationale Opera?De kredietcrisis heeft inderdaad gezorgd voor een dip. Inmiddels trekt het alweer bij. De toe-stand lijkt me allerminst dramatisch.

Kijk naar al die grijze koppen! Daar heeft u een punt. De verversing van het publiek heeft aandacht nodig. Dat is precies de reden waarom orkesten, zalen en musici druk in de weer zijn met nieuwe activiteiten. Ze trekken de wijk in en bezoeken scholen. Op

Lowlands veroorzaakte het Residentie Orkest een vibe met Sjostakovitsj. Het Nederlands Kamerorkest snuift soms de verschaalde bier-lucht op van Paradiso.

Leuke gimmicks, daar niet van, maar levert het publiek op? Vergeet de tv niet. Na het programma Maes-tro, met al die zwaaiende BN’ers, snapte op-eens iedereen waar dirigeren over ging. Mooi was ook de serie rond het Koninklijk Con-certgebouworkest. Bleken in die chique club gewone, hardwerkende mensen van vlees en bloed te zitten. Of neem de eenminuutopera’s van De Wereld Draait Door. Of Reinbert de Leeuw, die 4’33’’ van John Cage mocht uitvoe-ren. Op primetime!

O ja, dat stiltestuk. Wat een nep. Dat kan mijn nichtje van 6 ook.Laat het haar vooral proberen. Maar waar het mij om gaat: tel alles bij elkaar op en klassieke muziek heeft buiten de eigen parochie nog nooit zo’n groot bereik gehad. En de volgende fase breekt alweer aan. In Utrecht opent bin-nenkort TivoliVredenburg. Dat herbergt niet alleen de vertrouwde Grote Zaal, daaromheen zijn vier kleine zalen gebouwd waarin klas-siek, pop en jazz door elkaar heen gaan lopen. Niet alleen de genres, maar ook het publiek. Als TivoliVredenburg het slim aanpakt, staat daar de échte tempel zonder drempel.

Dus?Dus laten we elkaar niet in de put praten. Mis-schien moet het mooiste nog wel komen.

Breed gedragen15

NMF MAGAZINE 2014

16

419NMF-musici

ALEXANDER WARENBERG | 1998CELLIST

ALEKSANDRA RYBAK | 1984 | CELLISTE (DANIEL KEMPISTY)AIJA REKE | 1988 | VIOLISTE

ANNABETH SHIRLEY | 1989 | CELLISTE

ANNEMIJN DEN HERDER | 1975 ALTVIOLISTE

ARTHUR SCHOONENBERG | 1995 CELLIST

ANNE-LINDE VISSER | 1992 | CELLISTE

ARNO VAN DER VUURST | 1978 | CELLIST (GER ADRICHEM)ANTON SPRONK | 1994 | CELLIST

ANASTASIJA ZVIRBULE |1983 | VIOLISTE ANNA BADALIAN | 1984 | VIOLISTE

ALBA ENCINAS | 1989 | VIOLISTE

ALEXANDER DROZDOV | 1979 | PIANIST

ARBEN ADEMI | 1986 | ALTVIOLIST

AMKE TE WIES | 1994 | CELLISTE

ANNEFLOOR PLANTINGA | 1997 VIOLISTE

ANNERIEKE NENTJES | 1983 | VIOLISTE

ANIA KATYNSKA | 1980 | CELLISTE

ANSFRIED PLAT | 1969 | CELLISTANNEMARIE VAN PROOIJEN | 1983| VIOLISTE

ARTHUR RUSANOVSKY | 1993 VIOLIST

ANNA-MAGDALENA DEN HERDER 1988 | ALTVIOLISTE

ANNEMIEKE HULS | 1983 | ALTVIOLISTE

AKOS KERTESZ | 1973 | CELLISTAIDAN MIKDAD | 2001 | PIANIST

ANNA SOPHIE TORN | 1988 | VIOLISTE

ARJUN GANGULY | 1997 | CELLIST

ANNE BAKKER | 1989 | VIOLISTE

ANNERIEN STUKER | 1987 | VIOLISTE

ANNA STEENHUIS | 1989 | VIOLISTE

ALEXANDER BUSKERMOLEN | 1985 | PIANIST

ANASTASIA KOZLOVA | 1979 VIOLISTE

ANNIE TÅNGBERG | 1972 | CELLISTE

ANNEKE VAN HAAFTEN | 1972 VIOLISTE (MARTEN ROOT)

ANNE ROOS HOIJTINK | 1998 VIOLISTE (PETER CUYPERS)

AMSTERDAM SINFONIETTA | 1988 CONTRABAS

ARMEN NAZARIAN | 1984 | ALTVIOLIST

ADINDA MEERTINS | 1987 | CONTRABASSISTE

AMITAI KAMP | 2003 | VIOLISTAMARINS WIERDSMA | 1991 VIOLISTE

ANNA MEENDERINK | 1996 ALTVIOLISTE

NMF MAGAZINE 2014

17

Muziekinstrumenten kosten geld: veel geld.Vaak zoveel dat musici en muziekstudenten zich de aanschaf ervan niet kunnen veroor-loven. En dat terwijl een goed instrument geen luxe is, maar een absolute noodzaak voor iemand wiens vak het is te musiceren. Dat betekent dat velen een probleem hebben.

Het NMF is in 1988 opgericht om dat probleem op te lossen. En vandaag de dag geldt die oorspronkelijke doelstelling nog onverkort: het NMF geeft jaarlijks ongeveer 400 kwalita-tief hoogstaande muziekinstrumenten en 350 strijkstokken in bruikleen aan professionele musici en aan hen die dat willen worden.

DoelstellingenHet NMF is een organisatie die in grote lijnen drie specifieke doelen heeft:- het uitlenen van instrumenten aan

musici. De nadruk ligt hierbij op het helpen van jong talent, conservatoriumstudenten en beroepsmusici. Maar ook topsolisten die dure instrumenten nodig hebben krij-gen hulp van het NMF. Zo wordt het hoog-staande Nederlandse muziekleven structu-reel gesteund;

- het behouden en ontwikkelen van cul-tureel erfgoed. Het NMF rekent het tot zijn taak de instrumenten uit de historisch belangrijke Nederlandse vioolbouwschool te behouden voor het nageslacht en deze ook bespeelbaar te laten zijn. Zo wordt de

hoogstaande collectie Nederlandse in-strumenten geconserveerd, uitgebreid en beluisterbaar gemaakt en gehouden;

- het geven van educatie. Het NMF begeleidt muziekstudenten bij

het maken van de juiste keuze van een instrument en/of stok. Het NMF heeft ondervonden

dat er aan dit aspect in de tra-ditionele muziekopleidingen

te weinig aandacht wordt besteed, terwijl dit juist van wezenlijk belang is.

Daarnaast biedt het NMF de NMF-musici ondermeer de

mogelijkheid podiumervaring op te doen, mee te doen aan CD/

DVD-opnames en te participeren in klanktesten.

Waarom het NMF bestaat

419NMF-musici

ARTHUR SCHOONENBERG | 1995 CELLIST

ANSFRIED PLAT | 1969 | CELLIST

ALEXANDER BUSKERMOLEN | 1985 | PIANIST

ANASTASIA KOZLOVA | 1979 VIOLISTE

ANNEKE VAN HAAFTEN | 1972 VIOLISTE (MARTEN ROOT)

NMF MAGAZINE 2014

18

De doelgroep: professionele musici en zij die dat willen worden.Het NMF wil beroepsmusici en hen die dat willen worden helpen. Zij kunnen een beroep doen op het NMF om een instrument in bruik-leen te krijgen. Dit geldt voor zowel klassieke als niet-klassieke musici. Bovendien kan men voor elk instrument een aanvraag indienen, zodat met recht kan worden gezegd dat het NMF het gehele Nederlandse muziekleven steunt.

De aanvraagEen musicus die een aanvraag wil doen moet voldoende kwaliteit hebben om beroepsmusi-cus te zijn of dat te worden. Hij komt in aan-merking voor een instrument dat past bij zijn artistieke niveau en hij mag niet zelf in staat zijn een dergelijk instrument aan te schaffen. Het NMF vindt het belangrijk dat alle muziek-instrumenten van het fonds door het publiek gehoord kunnen worden. Dat betekent dat NMF-musici een actieve rol in het Nederland-se muziekleven moeten vervullen. Buiten-landers die met voldoende regelmaat op de Nederlandse podia optreden, kunnen een aanvraag bij het NMF indienen als zij aan de overige eerder genoemde criteria voor bruik-leen voldoen.

De procedureEen instrument dient schriftelijk aangevraagd te worden. Na ontvangst van de aanvraag vindt er een intakegesprek plaats. Het NMF probeert dan enerzijds een beeld te krijgen van motivatie, capaciteiten en verlangens van de potentiële NMF-musicus, terwijl ander-zijds de do’s en don’ts van het NMF uitvoerig worden uitgelegd. Na deze voorselectie be-spreekt de Commissie Aanvragen en Instru-menten de aanvraag. Deze commissie be-staat uit een achttal deskundigen en brengt een niet-bindend advies uit aan het bestuur dat uiteindelijk beslist over de aanvraag.

DE BERGONZI VIOOL(EX HERMAN KREBBERS)

© CATHY LEVESQUE

NMF MAGAZINE 2014

19

Het is in het 25-jarig bestaan van het NMF nog niet eerder voorgekomen dat we een histori-sche vleugel in goede staat van onderhoud als schenking kregen aangeboden. In het afge-lopen jaar gebeurde het plotseling twee keer achter elkaar!

Een prachtige ErardDe eerste schenking betrof een Erard-vleugel met een lengte van 212 cm uit 1873 die we aan-geboden kregen van Ton Stolk, toonkunste-naar en eigenaar van het Muziekinformatie- en documentatiecentrum in Vlaardingen. Het ging op een bijzondere manier, want Ton Stolk was één van de deelnemende gastheren tijdens het Weekend van het NMF, waarbij in samen-werking met vereniging Hendrick de Keyser door het hele land concerten plaatsvonden op instrumenten van het NMF. De locatie die Ton beschikbaar wilde maken voor het concertpu-bliek, was klein en vooral erg vol vanwege zijn verzameling instrumenten. Hij besloot daarom dat er ruimte moest worden gemaakt om wat meer mensen toe te kunnen laten en bewerk-

stelligde dat door zijn bijzondere Erard-vleugel aan het NMF te schenken! Sebastien Erard (1752 - 1831) was een uitvinder en instrumentenbouwer die grote invloed heeft gehad op onder andere de ontwikkeling van de piano. Zo vond hij het linker pedaal uit waarmee het gehele klavier een stukje ver-schuift en ontwikkelde hij het repetitieme-chaniek, waardoor één zelfde toets zeer snel achter elkaar kan worden aangeslagen. Ook was hij het die het smeedijzeren raamwerk als eerste toepaste en omwond hij bassnaren met koperdraad. Na zijn dood in 1831 werd de zaak voortgezet door neef Pierre. In 1855 overleed Pierre. Diens weduwe vond een kennis, de heer Schaeffer, bereid om de zaak te leiden.

Dankzij het online dossier van de Citée de la Musique in Parijs, kon worden vastgesteld dat de geschonken vleugel in 1873 werd gebouwd en dat een zekere heer James Wittering op 18 november van dat jaar de eerste eigenaar werd. Ton Stolk verkreeg de vleugel in 1984 via een pianist. Een aantal jaren later, in 1992, vond een ingrijpende restauratie plaats bij Frits Janmaat in Amsterdam. Janmaat is één van de bekendste restaurateurs van Franse toetsinstrumenten ter wereld en is met name gespecialiseerd in instrumenten van Erard. Zo bijzonder was de vleugel van Stolk dat deze op verzoek van Janmaat gebruikt werd tijdens een TV-opname met muziekjournalist Han Reizi-ger in een concert in de bijzondere combinatie van piano met harp. Edward Witsenburg speel-de in dit concert met Jeanette de Boer. Samen maakten deze musici (beiden overigens profes-sor aan het Mozarteum in Salzburg) voor deze ongebruikelijke combinatie ook een CD.

Een rechtsnarige BechsteinDe tweede historische vleugel die het NMF geschonken kreeg was een Bechstein met een lengte van 190 cm uit 1864/65. Het is een uitzonderlijk vroege, rechtsnarige vleugel die in zeer goede staat verkeert. En dat mag een wonder heten, want de schenker uit Mijdrecht verkreeg de vleugel als afdankertje. Hij stond bij een garagehouder in Nijmegen die hem ooit voor zijn dochter had gekocht. De vleugel was zeer slecht onderhouden en had duidelijk gele-den onder de houtkachel die er vlak naast had gestaan. De schenker liet de vleugel in etappes uitgebreid reviseren, zodat er uiteindelijk weer een compleet gezonde vleugel stond.


Bijzondere schenkingen in 2013

© CATHY LEVESQUE

TON STOLK , MET OP DE VOORGROND DE ERARD-VLEUGEL

NMF MAGAZINE 2014

20

Doelstelling 1 Het in bruikleen geven van muziekinstrumentenDe resultaten van een organisatie zijn op ver-schillende manieren te definiëren. Wat zijn de relevante resultaten voor een organisatie als het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds? Voor een stichting, die als voornaamste doel heeft om musici te helpen, is het belangrijkste resultaat het aantal musici dat de stichting heeft kunnen helpen. Dat zijn er in 2013 419 geweest. Wilt u hier meer over weten, kijk dan op pagina 21.

Doelstelling 2 Cultureel ErfgoedHet NMF heeft als voornemen het behouden, conserveren, gebruiken en zelfs ontwikkelen van cultureel erfgoed. Het doet dat door een belangrijke collectie Nederlandse muziekin-strumenten op te bouwen. Enerzijds gaat het daarbij om oude instrumenten die men tracht te bewaren voor de Nederlandse samenle-ving, anderzijds gaat het om het ontwikkelen van nieuw Nederlands cultureel erfgoed door het geven van bouwopdrachten aan Neder-landse vioolbouwers. Wilt u meer weten over ons cultureel erfgoed, kijk dan op pagina 29.

Doelstelling 3 EducatieHet wordt keer op keer duidelijk dat er bij jonge musici behoefte is aan begeleiding op hun weg naar volwassenheid. Talent en het geven van alleen een uitstekend instrument is niet ge-noeg om een carrière te laten slagen.

Begeleiding bij podiumpresentatie, marke-ting, promotie en communicatie zijn even-eens essentiële onderdelen. Het NMF onder-zoekt samen met andere partijen hoe dit het beste verwezenlijkt zou kunnen worden.Wilt u meer lezen over educatie, kijk dan op pagina 30.

De financiële situatieHet NMF haalde in 2013 iets meer dan een miljoen Euro binnen. Wilt u meer weten over financiële zaken, kijk dan op pagina 30.

Onze donateurs Het hebben van donateurs is onontbeerlijk voor het NMF, omdat het grootste deel van de inkomsten van het NMF van deze groep af-komstig is. Het aantal donateurs bereikte met 1.619 het hoogste aantal ooit in de geschiede-nis van het NMF. Wilt u meer lezen over onze donateurs, kijk dan op pagina 36.

Nieuwe instrumentenOndanks dat het aantal NMF-musici en aan-vragen iets terugliep ten opzichte van de jaren daarvoor, is er nog steeds een tekort aan in-strumenten en bestaat er een wachtlijst. In 2013 werd dus opnieuw getracht instrumenten aan de collectie van het NMF toe te voegen. Dat lukte ook: er werden 15 instrumenten en stokken toegevoegd aan de collectie.

Bestuur, commissies en werkgroepenNaast de medewerkers van het bureau, die het meest zichtbaar zijn voor de buitenwe-reld, is er ook een aantal mensen die zich op een andere manier inzetten voor het NMF. Zo zijn er verschillende commissies die met het NMF verbonden zijn. Daarnaast is er natuurlijk het Bestuur, de Commissie Aanvragen en In-strumenten, de Raad van Advies en het Comité van Aanbeveling. Wilt u meer weten over de samenstelling van de diverse commissies, kijk dan op pagina 45.

NMF-bureaumedewerkersWilt u meer weten over de NMF-medewer-kers, kijk dan op pagina 46.

Feiten 2013

NMF MAGAZINE 2014

21

Op 31 december 2013 waren er bijna 400 mu-sici in Nederland die met een instrument van het NMF rondliepen. Hoewel “rondliepen” mis-schien niet altijd de juiste benaming is. Want ruim 30 van onze NMF-musici hebben thuis een vleugel van het NMF staan, waarop zij hun concertoptredens voorbereiden. Het NMF heeft immers niet alleen strijkinstrumenten in zijn collectie, maar ook vleugels, piano’s, har-pen en een klein aantal blaasinstrumenten. Weliswaar bezit het NMF een verzameling muziekinstrumenten van museale waarde (de gemiddelde waarde van een instrument uit de NMF-collectie bedraagt ongeveer !50.000), de collectie is een levende collectie, dat wil zeg-gen zij wordt bespeeld en reist daarom voort-durend door Nederland en andere landen. Het NMF zou daarom met recht een mobiel muse-um genoemd kunnen worden. Maar het gaat bij het NMF niet in de eerste plaats om het sa-menstellen van een waardevolle collectie, het gaat er het NMF om dat musici geholpen wor-den door deze instrumenten ter beschikking te stellen aan hen. Het is daarom van het grootste belang dat het aanbod instrumenten aansluit op de vraag van musici.

Het totaal aantal musici met een instrument van het NMF bleef ten opzichte van het voor-gaande jaar constant. Het aantal nieuwe aan-vragen van musici daalde iets ten opzichte van vorig jaar (zie tabel).

aantal aanvragen en NMF-musici in 2013

aantal aanvragen

aantal NMF-musici

Gedurende het jaar 2013 werden 12 instru-menten en 3 strijkstokken aan de collectie toegevoegd (vergelijk in 2012: 12 instrumen-ten en 7 stokken). Het ging hier voornamelijk om schenkingen. Eén alt en één viool werden in bruikleen gegeven. Een andere viool en een vleugel werden gedeeltelijk gekocht, gedeelte-lijk geschonken.

Sommige NMF-musici hadden slechts een deel van het jaar een instrument van het NMF in bruikleen. Op 31 december 2013 waren er 376 bruikleners, terwijl er gerekend over het gehele jaar 419 waren.

Het in bruikleen geven van een muziekinstrument

0

100

201320122011201020092008200720062005

200

300

400

Jubelend h et jaar door© S

TEVE

N H

EYBR

OEK

Jubelend h et jaar door

NMF MAGAZINE 2014

Jubileumconcert 10 NOVEMBER 2013, RIDDERZAAL DEN HAAG

In plaats van de gebruikelijke het jaar afslui-tende Presentatieconcerten die in een aantal plaatsen in Nederland gehouden worden (het laatste jaar in Amersfoort, Zwolle, Den Bosch en Delft) organiseerde het NMF in haar Jubile-umjaar een groots en feestelijk Jubileumcon-cert in de Ridderzaal in Den Haag. Bijzonder was dit concert alleen al door de locatie: want de Ridderzaal is misschien wel de mooiste zaal in Nederland. En het is slechts bij hoge uitzon-dering dat de zaal beschikbaar wordt gesteld. Dankzij de steun van staatssecretaris Sander Dekker, die als gastheer wilde optreden, kon het Jubileumconcert in de Ridderzaal plaatvin-den. Bijzonder was uiteraard de aanwezigheid van onze beschermheer Z.K.H. Prins Constan-tijn en zijn echtgenote H.K.H. Prinses Lauren-tien. Daarnaast gaf ook de Commissaris van de Koning Jan Franssen, acte de presence. De rode lijn in het muzikale programma liep van de huidige Fancy Fiddlers van Coosje Wijzenbeek met Noa Wildschut als soliste, naar voorma-lige Fancy Fiddlers die een ad-hoc strijkkwartet hadden gevormd en een voormalige Fancy Fid-dler die samen met een zigeunerensemble uit de Balkan speelde.

De publieke belangstelling voor het Jubileum-concert was dermate groot, dat er besloten werd om het geplande programma tweemaal op één dag te brengen. Zo was er opeens een ochtend- en een middagconcert. Elfhonderd enthousiaste mensen maakten het officiele einde van het Jubileumjaar mee.

Weekend van het NMF 19 20 21 APRIL 2013, DOOR HET HELE LAND

100 concerten in ruim 2 dagen in 100 panden van de Vereniging Hendrick de Keijser, waarvan in de meeste nog nooit een concert is gegeven. Dat lijkt vragen om problemen. Want: willen de bewoners van die bijzondere panden hun huis wel openstellen voor publiek? En hoeveel men-sen kunnen die concerten in die panden eigen-lijk bijwonen? En zijn er wel voldoende stoelen om op te zitten? Zijn de sanitaire voorzieningen wel toereikend? Is er wel koffie en thee of fris en wijn voor het publiek? Wie gaat dat regelen? Zijn er wel voldoende piano’s en vleugels om de mu-sici te begeleiden? En waar kleden de musici zich om? Wie zorgt er voor eten en drinken voor de musici? Hoe kan het publiek trouwens kaartjes kopen? Hoe regelen we de promotie voor het Weekend? Wie zorgt er voor de kaartcontrole? Wie gaat het verhaal van het Weekend vertellen aan het publiek?

Soms is het maar goed dat je van tevoren niet weet wat er allemaal mis kan gaan. Zoals het feit dat een paar uur voor aanvang van het uit-verkochte openingsconcert blijkt dat de vleugel toch niet door de trap omhoog kan (zie foto). Of dat de violiste die spontaan aangeboden had om op elke avond tijdens het Weekend Bach te spelen een week van tevoren van haar paard valt en er dus opeens drie concerten uitvallen. Of dat de busjes met stoelen die door het land rijden naar de concertlocaties vast komen te zit-ten in vrijdagmiddagfiles en dreigen te laat aan te komen. Moet het publiek dan maar staan? Of dat ene busje met stoelen dat zo laat aankwam

dat de bezorger de stoelen maar in de voortuin van het betreffende pand neerzette, zonder de bewoners te waarschuwen. Helaas werden de stoelen echter in de tuin van het verkeerde huis gezet, zodat de volgende ochtend de overburen tot hun stomme verbazing 50 stoelen in hun tuin vonden. En het concertpand zonder stoe-len zat.

Enfin, (bijna) alles is goed gekomen. Dankzij de medewerking van ongeveer 300 musici, 100 huizenbewoners en bijna 100 NMF en HdK vrij-willigers werd het onmogelijke mogelijk. Nooit eerder vertoond: 100 concerten door professi-onele musici en muziekstudenten in bijzondere monumenten door heel Nederland. Van achtja-rige talenten tot musici met een internationale carrière. In een boerderij, een watertoren, een middeleeuwse kapel, een 17e eeuwse biblio-theek, een landgoed, een smederij en in nog veel meer bijzondere panden. Van middeleeuwse muziek tot en met hedendaagse improvisatie. Het zat er allemaal in, u kon het allemaal zien en horen. Onmogelijk? Niets is onmogelijk als ie-dereen het wil en meehelpt. Het NMF heeft zijn visitekaartje afgegeven, met dank aan HdK en aan allen die meehielpen. Hopelijk heeft u met ons genoten van één of meerdere van de bijzon-dere concerten in het Weekend.

24

© JA

N V

AN S

ELM

S

© S

TEVE

N H

EYBR

OEK

NMF MAGAZINE 2014

25

TERUGBLIKJUBILEUMJAAR

SOPH

IE G

RO

OTE

IN H

ET H

UIS

VAN

BR

IEN

EN T

E AM

STER

DAM

VAN

VER

ENIG

ING

HEN

DR

ICK

DE

KEIJS

ER | ©

AR

JAN

BR

ON

KHO

RST

BIRT

HE

BLO

M |

© D

IRK

RIE

TVEL

D

NMF MAGAZINE 2014

26 ANNEFLOOR PLANTINGA | 1997 | VIOLISTE.PNG ANNE-LINDE VISSER | 1992 | CELLISTE.PNG ANNEMARIE VAN PROOIJEN | 1983 | VIOLISTE.PNG ANNEMIEKE HULS | 1983 | ALTVIOLISTE.JPG

Luisterconcoursen

Luisterconcours viool 27 APRIL 2013WAALSE KERK AMSTERDAMi.s.m. Het Nederlands Vioolconcours

Luisterconcours cello 24 AUGUSTUS 2013COMPAGNIE THEATER AMSTERDAMi.s.m. Grachtenfestival Amsterdam

Tweemaal dit jaar organiseerde het NMF een blinde klanktest, ofwel een zogenaamd Luister concours. Het ging erom vijf verschil-lende instrumenten, die heerlijk bespeeld werden door Frederieke Saeijs en Joris van den Berg, van elkaar te kunnen onderscheiden door een blinde test af te leggen. Maar niet na-dat onze Frits Schutte uitvoerig tips and tricks aan het publiek had gegeven. De testen ble-ken ook dit jaar weer heel lastig. In de eerste klanktest (met violen) had niemand alle vijf de instrumenten goed geraden, bij de klanktest met de celli was er maar één persoon die alle antwoorden juist had. Die daarmee als prijs een privé-concert van het NMF won.

Lezingencyclus

Onder de vleugels door Frank Bonarius (Andriessen vleugels en piano’s)15 MAART 2013 HAARLEM

In de keuken van Coosje door Coosje Wijzenbeek24 MEI 2013 HILVERSUM

Het antiek van de toekomst door Jaap Bolink en Annelies Steinhauer11 OKTOBER 2013 HILVERSUM

Hollands Glorie in Vioolbouwdoor Serge Stam en Andreas Post i.s.m. Gemeentemuseum Den Haag19 NOVEMBER 2013 DEN HAAG

TERUGBLIKJUBILEUMJAAR

© G

EERT

JE V

AN D

ER L

IND

EN

© S

UZY

AH

LBO

RG

27

Het NMF kan met recht een kenniscentrum genoemd worden op het gebied van muziek-instrumenten en musici. Natuurlijk komt dat enerzijds door 25 jaar ervaring met instru-menten en musici, maar anderzijds ook door het uitgebreide netwerk dat het NMF heeft opgebouwd met vioolbouwers en bouwers van andere instrumenten, muziekpedagogen en -docenten en dergelijke. Die kennis wil het NMF graag delen met anderen, vandaar dat in 2013 een viertal lezingen georganiseerd werd met thema’s uit de wereld van instrumenten en musici.

Frank Bonarius vertelde in de eerste lezing in zijn piano-atelier in de Haarlemse binnenstad over (de restauratie van) vleugels en piano’s, geassisteerd door NMF-bruikleenster Maria-na Izman. Coosje Wijzenbeek vertelde (bijna) in haar eigen keuken over het coachen en op-leiden van jong talent. Een paar kilometer ver-der weg en een paar weken later lieten viool-bouwers Jaap Bolink en Annelies Steinhauer een select gezelschap kennis maken met het bouwproces van een viool. Tenslotte deelden experts/vioolbouwers Andreas Post en Serge Stam hun grote kennis over het ontstaan en de interessante ontwikkelingen van de viool-bouw in Nederland met de bezoekers van het Gemeentemuseum in Den Haag. De meest unieke exemplaren uit de museumcollectie en een paar zeldzame instrumenten uit de col-lectie van het NMF werden tijdens de lezing getoond en besproken.

Jongste musici in het oudste huis van Amsterdam Het NMF heeft bijzondere bruikleners: van jonge talenten tot internationale sterren. In het Jubileumjaar wilde het NMF graag juist die talentvolle jongeren in het zonnetje zet-ten. En omdat het NMF ook beschikt over een bijzonder pand, was de combinatie gauw gemaakt. ‘Jongste musici in het oudste huis in Amsterdam’ heette de concertserie die in 2013 van start ging. Zes zondagochtenden speel-den de jonkies alsof hun leven ervan af hing. Voor sommigen was het zelfs hun solistisch concertdebuut. Zo genoten musici en publiek van bijzondere concerten op een bijzondere plek.

© S

JAAK

RAM

AKER

S©

SJA

AK R

AMAK

ERS

NMF MAGAZINE 2014

29

Het NMF heeft in zijn ruim 25-jarige bestaan een collectie Nederlandse instrumenten sa-mengesteld, die een museale waarde heeft. Het NMF bezit instrumenten uit het tijdperk van de eerste belangrijke Nederlandse bouw-periode tot aan nu. Binnen deze periode van ruim 300 jaar is een belangrijke collectie op-gebouwd. Hoewel het Haags Gemeentemu-seum (middels de collectie verzameld door de bankier Daniël Scheurleer) een nog veel grote-re verzameling bezit, heeft de collectie van het NMF het voordeel dat deze (in tegenstelling tot die in Den Haag) zichtbaar is en bespeeld wordt: indachtig het oorspronkelijke doel van een muziekinstrument. Een muziekinstru-ment is immers een gebruiksvoorwerp.

Jarenlang is het belang van de Hollandse school en de instrumenten die zij maakte on-derschat. Pas nadat met name buitenlandse beleggers hun oog lieten vallen op deze instru-menten en violen in grote aantallen naar het buitenland verdwenen en (dus) in prijs stegen, kwam de aandacht voor deze ten onrechte vergeten groep weer op. Het NMF speelt bij de hernieuwde aandacht voor eigen erfgoed een leidende rol. De prijs/kwaliteitverhouding van deze instrumenten is nog steeds aantrekkelijk en mede daarom heeft het NMF een grote be-langstelling voor Hollandse instrumenten.

Het NMF bezit onder meer instrumenten van belangrijke instrumentenbouwers als Pieter Rombouts, Hendrick Jacobs, Johannes Cuypers, Max Möller, Eberhard Uebel, Jaap Bolink, Otto Stam en Daniel Royé en vele an-deren.

Ook als cultureel erfgoed beschouwt het NMF de verzameling instrumenten die afkomstig is of bespeeld is geweest door belangrijke Ne-

derlandse musici. Zo bezit het NMF de Pique viool van Theo Olof, de Carlo Bergonzi viool die Her-man Krebbers tientallen jaren heeft bespeeld, twee violen (een Jaap Bolink en een Fede-rico Goldnagl) uit de collectie van Isabelle van Keulen en vele andere instrumenten met een bijzondere af-komst.

Cultureel Erfgoed

DE PIQUE VIOOL(EX THEO OLOF)

BIRTHE BLOM | 1982 | VIOLISTE

CÉCILE GOUDER DE BEAUREGARD 1985 | VIOLISTE

DAPHNE OLTHETEN | 1989 VIOLISTE

BEN WEISHAUPT | 1996 | PIANIST

CORALINE GROEN | 1996 | VIOLISTE

EILDERT BEEFTINK | 1974 | PIANIST

CARLES PUIG RUSCALLEDA | 1981 | VIOLIST

© CATHY LEVESQUE

NMF MAGAZINE 2014

30

Het oorspronkelijke doel van het NMF was uitsluitend het in bruikleen geven van mu-ziekinstrumenten aan talentvolle musici, met als oogmerk om hun carrière een krachtige impuls te geven. Later werd “additionele” hulp geboden door het organiseren van masterclasses, CD-opna-mes en het geven van concerten. Door deze zaken werd de NMF-musici extra leermomen-ten geboden om verder te komen in hun vak.

Het is duidelijk dat de aandacht die het NMF in het aankoopbeleid wil geven aan musici die al verder zijn in hun carrière, gepaard moet gaan met een verdergaande begeleiding van deze musici op andere gebieden. Te denken valt aan podiumpresentatie, ondersteuning bij het zoeken naar management, ondersteu-ning bij marketing, CD-contracten, promotio-nele zaken en dergelijke. Het NMF onderzoekt momenteel op welke wijze deze steun het beste verleend kan gaan worden.

Door het sterk gestegen aantal NMF-concer-ten in de afgelopen jaren geeft het NMF aan steeds meer musici de kans om podiumerva-ring op te doen. Speciaal van belang is ook de mogelijkheid die het NMF biedt om authen-tieke en bijzondere instrumenten te bespelen. Het NMF leent op projectbasis klassieke en barokstrijkstokken uit: dit geeft de musicus een unieke kans vertrouwd te raken met een andere, historiserende manier van spelen.

De inkomsten van het NMF zijn naar hun aard altijd in hoge mate variabel. Slechts een zeer beperkt deel van de inkomsten van het NMF is min of meer vast te noemen. Nu de overheids-subsidie in 2012 is beëindigd, bestaan de vaste en vrij besteedbare inkomsten van het NMF nog uitsluitend uit de bruikleenvergoedingen die musici betalen voor het gebruik van hun instrument. Dat deel bedroeg in 2013 17% van de totale inkomsten. De laatste jaren zien we een ontwikkeling waarbij meer particuliere- en familiestich-tingen het NMF steunen. Die inkomsten zijn per gift meestal hoog en de procedures (als die er al zijn) om steun te krijgen zijn ten op-zichte van “gewone” fondsen doorgaans veel simpeler. Het grootste probleem bij dit soort fondsen is het vinden van deze stichtingen. Doorgaans opereren ze in de anonimiteit en zijn ze daardoor onzichtbaar. Zij vinden jou in plaats dat jij hen vindt. Rekent men deze par-ticuliere fondsen daadwerkelijk tot inkomsten uit particulieren, dan is het aandeel van deze categorie in het totaal bijna 70%.

Herkomst inkomsten 2012-2013

particulieren

bruikleners

fondsen

Educatie Inkomstenbronnen

2012

2013

10%

14%

20%

70%

17%

69%

NMF MAGAZINE 2014

Een bijzonder Jubileumproject was de zoge-naamde ‘Mystery CD’ die in het voorjaar van 2013 verscheen. Het project was bedoeld om een aantal NMF-musici de mogelijkheid te ge-ven mee te doen aan een CD-opname en tege-lijkertijd om de aandacht te vestigen op de bij-zondere collectie celli die het NMF bezit. Deze collectie van in totaal ruim 100 stuks omvat namelijk een groot aantal bijzondere antieke instrumenten. Deze instrumenten worden be-speeld door bijzondere musici, toptalenten en internationale sterren. Muziekjournalist Guido van Oorschot (Volkskrant) schrijft in het bij de CD behorende tekstboekje onder andere over het belang van het NMF voor de Nederlandse cellowereld:

“Een Chiocchi uit 1870. Een Guadagnini uit 1772. Een Jacobs en een Rombouts: twee Hollandse toppers uit 1690. Samen met een paar dozijn andere cello’s behoren ze tot de collectie van het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds (NMF).

Sinds de oprichting in 1988 geeft het NMF ze in bruikleen aan gearriveerde of aankomende professionals. Zo kon barokpionier Jaap ter Lin-den twintig jaar lang genieten van een Gran-cino uit 1703. En met dank aan het NMF speelt de jazzman Ernst Reijseger zijn improvisaties op een gloednieuwe, vijfsnarige cello van het bouwersechtpaar Bolink-Steinhauer. Cello’s en violen, maar ook vleugels, harpen en een enkele gitaar: de NMF-collectie van 450 instrumenten en 350 strijkstokken wordt beheerd vanuit de Amsterdamse Sint Annenstraat. De waarde van de verzameling nadert de 27 miljoen euro. Na het wegvallen van een bescheiden rijkssubsidie in 2012 draait het NMF geheel op particuliere donaties, schenkingen, bruiklenen en legaten.

De eerste gedachten aan het fonds borrelden op in 1984. Toen violist Theo Olof er z’n schouders onder zette, ging het snel. Met een extra zetje van het Prins Bernhard Cultuurfonds stond het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds in 1988

op poten. Z.K.H. Prins Claus was de eerste be-schermheer. Zijn zoon Z.K.H. Prins Constantijn volgde hem op. Het erevoorzitterschap werd vervuld door fameuze musici als Yehudi Me-nuhin en Yo-Yo Ma.

Het zijn grote namen. Maar het zijn vooral de jonge, onbekende, getalenteerde en hardwer-kende muzikanten die van de collectie profite-ren. Niemand had van Janine Jansen gehoord toen zij als klein meisje haar toonladders oe-fende op een instrument van het NMF. Of neem Lavinia Meijer, die zich in 1997 meldde voor een harp en twaalf jaar later de Nederlandse Muziek prijs won. Zonder het NMF zou ook de Nederlandse cello-scene kariger klinken. Quiri-ne Viersen kon fluiten naar haar Guarneri. Geen zoevende Rombouts voor Pieter Wispelwey. En pech ook voor Harriet Krijgh.”

Het NMF vroeg 12 musici om hun favoriete delen uit de cello suites van Bach op te nemen op hun instrument – dat wil zeggen, op het instrument dat ze van het NMF in bruikleen hebben. Maar wie op welke tracks speelt hebben we niet ver-meld in het CD-boekje. Dat vroegen we aan de luisteraar. Iedereen die meedeed maakte kans op een gratis privéconcert door één van de mu-sici van de CD!

Het mysterie van de Bach suitesTwaalf NMF-musici spelen delen uit de zes Suites voor cello solo van Johann Sebastian Bach

LET OP

deze 2CD is nog steeds verkrijgbaar.nu inclusief de antwoorden.

Prijs: !15,- (bij concerten),

verzending binnen Nederland !17,50.

Stuur een e-mail met de bestelling, uw naam,

adres en telefoonnummer naar

[email protected].

Het verschuldigde bedrag (mét verzendkosten)

kunt u overmaken naar NL58ABNA0555028666

t.n.v. Stichting Nationaal Muziekinstrumenten

Fonds, onder vermelding van: CD Bach.

De NMF-cellisten

op de dubbel-CD

Karlien Bartels

Joris van den Berg

Job ter Haar

Gideon den Herder

Viola de Hoog

Bas Jongen

Harriet Krijgh

Jaap ter Linden

Steuart Pincombe

Quirine Viersen

Pieter Wispelwey

Eric de Wit

31

© S

JAAK

RAM

AKER

S

Zomaar een dankbare NMF-- musicus© A

D V

LEM

MIX

Van: Marie <[email protected]>Onderwerp: Bolink vioolDatum: 8 december 2013 17:31:57 CETAan: Geertje van der Linden <[email protected]>

Hoi Geertje,

Ik wil jou en heel het NMF bedanken voor het instrument en de stok die ik nu al bijna twee jaar in bruikleen heb. Ik geniet zo enorm van de klank van het instrument en de mogelijkheden en rijkheid qua klank die ik kan ontwikkelen. Ik kan daar nu aan werken dankzij dit instru-ment, maar ook dankzij de stok. Ik realiseer me elke keer wanneer ik “mijn” viool oppak dat dit helemaal niet vanzelfsprekend is. En volgens mij had ik jullie nog helemaal niet bedankt! Bij deze dus, ik had zonder jullie nu niet zo’n mooi instrument in handen gehad.

Groetjes,

Marie de ThouarsZomaar een dankbare NMF-- musicus

Kracht centraleHet voortbestaan van het Residentie Orkest hing aan een zijden draad. Artistiek directeur Roland Kieft (54) laat sinds anderhalf jaar een nieuwe wind waaien. Zijn missie: het orkest moet betekenis krijgen voor een zo groot en divers mogelijk publiek.


INTERVIEW

NMF MAGAZINE 2014

35

Kracht centrale

Wat was er mis met het Residentie Orkest?Toen ik aantrad speelde het nog altijd ontzet-tend goed, maar in sommige opzichten leek het een oudere dame: iemand met meer verle-den achter zich, dan toekomst voor zich.

Een beetje zoals de klassieke muziek zelf?Dat geloof ik dus niet. Niemand kan mij uit-leggen waarom nu, na al die eeuwen, de be-langstelling voor klassieke muziek opeens zou verdampen.

Door de vergrijzing misschien?Inderdaad, we zitten op een demografisch kantelmoment. Behalve grijzer wordt de sa-menleving trouwens ook veelkleuriger. Als we niks doen, sterft het publiek langzaam uit. Klassieke muziek kent eenvoudig te weinig in-stappers.

Maar ja, waar vind je die?Alles begint met educatie. Het Residentie Or-kest werkt in Den Haag samen met 81 basis-scholen en 22 scholen voor voortgezet onder-wijs. Daarmee bereiken we jaarlijks 27 duizend kinderen en jongeren. Ons project loopt van een musicus die in de klas komt vertellen over z’n instrument, tot een driejarige leerlijn waar-in leerlingen twee keer per jaar in aanraking komen met het orkest. Verder verzorgen we in drie achterstandswijken instrumentaal mu-ziekonderwijs. Ik kan oprecht ontroerd raken als ik zie hoe sommige leerlingen een uitge-sproken dispositie blijken te hebben voor een instrument. Die waren anders nooit met een muziekinstrument in aanraking gekomen.

Schuiven we een leeftijdscategorie op: de twintigers en dertigers. Die krijg je toch nooit naar de Dr Anton Philipszaal?Maar wel naar de Haagse popzaal, Paard van Troje. Voor studenten en young professionals

hebben we de serie Symphonic Junction bedacht, een kruispunt van nieuw publiek, nieuwe gen-res en nieuwe artiesten. Ik vergelijk de program-maformule weleens met Museum De Fundatie in Zwolle. Op dat classicistische gebouw staat tegenwoordig een azuurblauw, modernistisch ei. Laatst traden we op met de popzangeres Jan-ne Schra. Zij zong haar eigen liedjes, wij bege-leidden. Tussendoor speelden we Franse orkest-muziek. Bij Honeggers Pastorale d’été kon je een speld horen vallen. Als een scepticus dan vraagt: kopen die jongelui meteen een kaartje voor Mahler en Bruckner? Natuurlijk niet, maar door klassieke muziek op deze manier aan te bieden, krijgt de kunstvorm voor hen wél betekenis.

Komen we bij de veertigers.Dan ontwaakt de marktkoopman in mij. Wie die leeftijdscategorie binnenhaalt, is spek koper. Ze hebben tijd, ze hebben geld, ze willen best naar klassieke muziek luisteren, maar weten niet hoe ze dat geheimzinnige sprookjesbos moeten betreden. Voor hen is de geijkte con-certvorm – ouverture, soloconcert, symfonie – al een ondoordringbaar woud. En dan die wur-gende concertetiquette. Een collega zei ooit: het grootste probleem van het nieuwe publiek is het oude publiek.

Welke list hebt u verzonnen?Symphonic Friday. Concerten met een theatraal, visueel of verhalend raamwerk. Je kunt natuur-lijk een musicoloog laten uitleggen dat Brahms twintig jaar over z’n Eerste symfonie deed, om-dat Beethovens voorbeeld hem verlamde. Ik toon die strijd liever. Maar dan wel op een niveau dat ik ook van mijn musici verlang. Voor volgend seizoen maakt Aus Greidanus van Toneelgroep De Appel twee korte scènes waarin Brahms over zijn worsteling vertelt. Reken maar dat het publiek daarna de bevrijding in de Finale hóórt!

Blijven over: de 50-plussers. Het trouwe publiek dat het orkest groot heeft gemaakt. Onze supporters van het eerste uur blijven we uiteraard ook bedienen. Al was het alleen maar, zeg ik eerlijk, omdat we niet zonder ze kunnen. De valkuil bij vernieuwingen is dat je je oude publiek van je vervreemdt, terwijl je het nieuwe publiek onvoldoende binnenhaalt.

Werpt u eens een blik in de toekomst. Hoe staat het Residentie Orkest er over tien jaar voor?Ik hoop dat het druipt van creativiteit, dat het orkest stevig geworteld is in de stad en dat het betekenis heeft voor een zo groot en divers mogelijk publiek in de regio Den Haag. Het Residentie Orkest moet een krachtcen-trale worden waaruit je allerlei energieën kunt putten. We onderzoeken bijvoorbeeld de mo-gelijkheid om het educatieproject uit te brei-den naar 65-plussers. Klinkt gek misschien, maar ze hebben tijd, zijn vaak nog vitaal, en vinden het juist nu jammer dat ze nooit een instrument hebben leren bespelen. Laten we het proberen, roep ik dan, kijken hoe ver we komen!

Dan moet het orkest eerst wel overleven. Den Haag is geen gemakkelijke stad.We zijn inderdaad nog lang niet op het droge. Als over twee jaar in de gemeenteraad de sub-sidie opnieuw ter sprake komt, komt de dis-cussie keihard terug. En als sommige raads-leden zeggen: er zijn in de stad bejaarden die maar twee keer per week zorg krijgen, hebben we dat Residentie Orkest eigenlijk wel nodig, dan is dat niet per definitie een discussie on-der barbaren. Een orkest moet z’n maatschap-pelijke betekenis keer op keer bewijzen. Nou, wij zullen er staan.

NMF MAGAZINE 2014

36

Het aantal donateurs steeg in 2013 opnieuw, dit keer met 13%, naar het hoogste aantal ooit.

Het aantal mensen dat een schenking per no-tariële akte af heeft gesloten steeg eveneens, namelijk met 3%.

Stichtingen en fondsenHet NMF werd in 2013 gesteund door onder-meer de volgende stichtingen en fondsen:

Prins Bernhard CultuurfondsStichting Otten Philips FondsMaarten Weldam StichtingStichting ThurkowfondsStichting KatekerStichting Van Leeuwen RietbergStichting Douglas Kane FondsStichting Labbarté-Hoedemaker FondsMarez Oyens-van Ittersum StichtingMr. A. Fentener van Vlissingen FondsRens-Holle StichtingStichting Regina FondsStichting CorbelloStichting IBAFUJansen – Ten Cate StichtingKF Hein FondsDe Ruusscher StichtingStichting WowodushiStichting HarlequinsG. Ph. Verhagen Stichting Stichting Dioraphte

en een aantal stichtingen dat anoniem wenst te blijven.

Onze donateurs

500

1000

1500

201320122011201020092008200720062005

100

200

201320122011201020092008200720062005

NMF MAGAZINE 2014

37

Communicatie met belanghebbendenAls direct belanghebbenden (“stakeholders”) bij het NMF kan men aanvragers, bruikleners, conservatoria, orkesten en ensembles, dona-teurs, sponsors, de overheid, instrumenten-bouwers, andere goede doelen, de pers en het muziekpubliek noemen. Het NMF probeert met al deze groepen op de voor hen meest geëigende manier te communiceren. Uiter-aard is er ook een aantal communicatiemid-delen dat voor alle groepen beschikbaar is. Bij het NMF gaat het daarbij om het jaarverslag en magazine, om de bulletins waarin verslag wordt gedaan van de activiteiten van het NMF en om de website van het NMF (www.muziekinstrumentenfonds.nl).

Het NMF is van mening dat de drempel voor bruikleners en aanvragers zo laag mogelijk moet zijn. Het NMF is een instantie die er juist voor hen is. Dat betekent dat contact wordt aangemoedigd zodat eventuele vragen of problemen in een vroeg stadium boven water komen. Alle medewerkers van het NMF zijn daarom zo veel mogelijk aanspreekbaar – om-gekeerd proberen de NMF-medewerkers ook concerten en examens van de bruikleners te bezoeken. Kennismakingsgesprekken helpen het persoonlijke contact te verbeteren.

Conservatoria, orkesten en ensembles profite-ren direct en indirect van de betere instrumen-ten van hun leerlingen en leden. Met een aantal van deze instanties is in 2013 contact geweest.

Donateurs worden zoveel mogelijk op de hoogte gehouden van de activiteiten en ont-wikkelingen van het NMF. Zij ontvangen naast het gewone bulletin een evenementenagenda en worden uitgenodigd voor het jaarlijkse pre-sentatieconcert in november. Diegenen die

een instrument hebben geschonken aan het NMF of een belangrijke bijdrage voor een spe-cifiek instrument hebben verschaft, worden geïnformeerd wie op hun instrument speelt. Zij kunnen desgewenst ook eventuele concer-ten waar dit instrument te horen is bijwonen.

Met de instrumentenbouwers in Nederland is veelvuldig contact. Het gaat daarbij zowel om advies bij aankopen, als om taxaties en onderhoud. Daarnaast is het NMF ook een belangrijke klant voor sommigen uit deze vak-groep. Het NMF zal ook in de toekomst graag samenwerken met de vioolbouwers in Neder-land. Verschillende prominente instrumen-tenbouwers zijn lid van de Raad van Advies van het NMF.

Hoewel er sprake kan zijn van conflicterende belangen, neemt het NMF toch het stand-punt in dat ook samenwerking tussen goede doelen mogelijk moet zijn. Er kan geleerd wor-den van de ervaring van anderen en soms kan men iets voor elkaar betekenen.

De pers werd in 2013 met regelmaat op de hoogte gehouden van de activiteiten van het NMF. Naast het voor iedereen beschikbare

nieuwsbulletin werden specifiek voor deze groep een aantal persberichten uitgestuurd. Verder is er veelvuldig informeel contact tus-sen pers en medewerkers van het NMF.

Het muziekpubliek tenslotte werd geïnfor-meerd over het NMF door de evenementen die het NMF organiseert. Daarnaast verplicht het NMF alle bruikleners bij concerten en CD-opnames en dergelijke altijd in hun biografie te vermelden dat zij op een instrument van het NMF spelen.

VrijwilligersOndermeer door de grote hoeveelheid evene-menten en het beslag wat deze leggen op de tijd van de medewerkers van het NMF is het meer dan voorheen noodzakelijk om vrijwilli-gers in te zetten. In het verslagjaar gebeurde dat dan ook met grote regelmaat. Inmiddels is er een pool van ruim 60 vrijwilligers die ook voor andere activiteiten dan evenementen wordt ingezet. Het NMF wil deze ontwikke-ling zo mogelijk graag doortrekken en is alle betrokkenen zeer dankbaar voor hun tijd en inzet.

Communicatie

NMF MAGAZINE 2014

38

Hoe een 12-jarige

violiste in een

300 jaar oude viool

haar ideale

partnervond

© M

AUR

ICE

HEE

SEN

De belangrijkste aankoop van het NMF in 2013 was een viool van Giovanni Battista Grancino voor Noa Wildschut. Dit is haar verhaal.

De uitzonderlijke talenten van violiste Noa Wildschut waren voor docente Coosje Wij-zenbeek al heel snel duidelijk. Maar voor het ‘grote publiek’ was het internationale Louis Spohr Wetbewerb in 2010 het moment waar-op het te horen kreeg hoe onderscheidend haar talenten zijn in vergelijking met andere jonge toptalenten. Ze was op haar 9e de jong-ste deelneemster en won de eerste prijs. De Duitse kranten stonden er vol mee. Voor het publiek was dat een hoogtepunt, voor Noa was het een moment opname waarna ze meteen weer met beide benen op de grond kwam en haar ‘gewone’ leventje voortzette. Dat bestaat uit school, huiswerk, vioolles, films kijken, muziek luisteren (klassiek, Klez-mer, tango) en natuurlijk viool studeren en optreden. ‘Ze wil graag zichzelf blijven’, staat er in één van de vele persuitingen op haar ei-gen website.

Of dat ‘bij zichzelf blijven’ zal gaan lukken, is natuurlijk de vraag. Zeker toen ze in 2013 de Young Talent Award kreeg toegekend van het Concertgebouw en de Deutsche Bank. Toen het besluit werd genomen om haar de prijs toe te kennen, speelde ze nog op een 3/4 Max Möller-viool die ze leende van haar docente. Toen ze de prijs echter in ontvangst nam, kon ze optreden met de volwassen Grancino-viool die ze toen al op proef mocht bespelen. Jani-ne Jansen sprak haar tijdens dat evenement meerdere keren aan op het prachtige instru-ment dat ze bespeelde. Haar vroegere docente Coosje Wijzenbeek (nu heeft ze les van Vera Beths) prijst zich heel gelukkig met het feit dat Noa de kans krijgt om de prachtige Grancino-viool te bespelen. Coosje weet als geen ander hoe belangrijk het is dat een groot talent als Noa al zo vroeg mo-gelijk op een instrument speelt van uitzonder-lijke kwaliteit dat uitdaagt en inspireert. Maar bovenal moet het instrument perfect passen bij de bespeler. Toen Noa voor het eerst de

Grancino mocht uitproberen, was het voor Coosje meteen duidelijk dat de Grancino het perfecte instrument zou zijn voor Noa. Noa bloeide op en ze ontdekte elke dag nieuwe mogelijkheden in de viool. Coosje beseft ook dat het belangrijk is dat Noa niet steeds van instrument hoeft te wisselen; dat zou enorm afleiden. Ze ziet in deze viool voldoende kwa-liteiten om Noa de komende jaren te blijven uitdagen.

Noa bespeelde de Grancino ongeveer een half jaar, steeds in de onzekerheid verkerend of het NMF er wel in zou slagen om hem aan te kopen. Zowel Noa als haar ouders hebben gezien hoe de band met het instrument in die tijd groeide. Het lijkt ook alsof de viool zelf nog is gegroeid. De uitgesproken en-thousiaste reactie van Janine Jansen op de viool bevestigde de bijzondere kwaliteiten. Ook vioolbouwer en expert Andreas Post zag dat deze viool een buitenkans was. Uitein-delijk kon het NMF de viool in de zomer van 2013 aankopen. De vorige eigenaresse, me-vrouw Marianne Geugjes schonk het NMF een groot deel van de viool. Mede dankzij de steun van vele donateurs kon de viool uitein-delijk in de collecie van het NMF en dus in de handen van Noa belanden.

Giovanni Battista Grancino (1673 - 1730) is de enige zoon van vioolbouwer Giovanni Granci-no en heeft met hem samengewerkt tot 1708. Instrumenten met zijn etiket (en die stilistisch gezien aan hem kunnen worden toegeschre-ven) vindt men tot 1726 terug. Hij kreeg twee zonen: Francesco en Michel Angelo. Beiden leerden het vak, maar geen van beiden pro-duceerde werk onder eigen naam. Het NMF heeft naast de viool die Noa bespeelt ook een cello van de vader (Giovanni) in de collectie. Die werd 20 jaar bespeeld door Jaap ter Linden en wordt nu bespeeld door toptalent Joris van den Berg.

39

NMF MAGAZINE 2014

40

ELISABETH SMALT | 1964ALTVIOLISTE

ESTHER DE BRUIJN | 1966 | VIOLISTE

EMMA BREEDVELD | 1974 | VIOLISTE

GIDEON DEN HERDER | 1986 | CELLIST

EMMY STORMS | 1988 | VIOLISTE

GIORGOS KOTSIOLIS | 1979 | CELLIST GUIDO MÜLLER | 1968 | VIOLIST

EVELIEN DE VRIES | 1978 ALTVIOLISTE

EMMA WARMELINK | 1997 CELLISTE

FLORIN COSMIN NEGREANU | 1980 | VIOLISTFLOOR LE COULTRE | 1990 | VIOLISTE

FREDERIK BOITS | 1977 | ALTVIOLIST

ESTHER GARCIA CALVO | 1988 CELLISTE

GITAARORKEST NEDERLAND | 2005 GITAAR

EMILIANO ZENODOCCHIO | 1985 FLUITIST

EVA SALADIN | 1987 | VIOLISTE

ERIC DE WIT | 1980 | CELLIST

GWYNETH WENTINK | 1981 HARPISTE (DAAN NOPPEN)

ELINE HENSELS | 1998 | CELLISTE

ELISE VAN DER WEL | 1992 | VIOLISTE

GIOIA KUIPERS | 1995 ALTVIOLISTE

ESTHER VAN DER EIJK | 1971 | ALTVIOLISTE

EMMA VAN DER SCHALIE | 1987 VIOLISTE (CARINE BIJLSMA)

GERRIT VAN PUTTEN | 1983 | VIOLIST

ESTELA BRICEÑO MEZQUITA | 1984 ALTVIOLISTE

ELISE TEN WESTENEND | 1988 | VIOLISTE

FLORIS FABER | 1994 | ALTVIOLISTFIONA JANSEN | 1985 | VIOLISTE

EKATERINA LEVENTAL | 1977 | HARPISTE

ERNST REIJSEGER | 1954 | CELLIST (MARCO BAKKER)

FEMKE HUIZINGA | 1983 | ALTVIOLISTE

ERNÖ LASTLO OLAH | 1948 | VIOLIST

FELIX CORPORAAL | 1995 | VIOLIST

GIORGOS SAMOILIS | 1986 | VIOLIST

FREDERIEKE SAEIJS | 1979 | VIOLISTE

EVA VAN HAAFTEN | 1992 | VIOLISTE

ELIEN WILLEMS | 1985 | VIOLISTE

ERWIN WIERINGA | 1974 | HOORNIST

EMMA BESSELAAR | 1992 | CELLISTE

ELINE SNOEK | 1971 | ALTVIOLISTE

FEMKE VAN DER WINKEL | 1978 |VIOLISTE

ELISE BESEMER | 1994 | VIOLISTE

EVA OTERO PICADO | 1989 | CELLISTE

ELSKE KRIJNEN | 1979 | VIOLISTE

GONÇALO SILVA | 1985 | CELLIST

GENEVIÈVE VERHAGE | 1985 | CELLISTEGEERTEN FELLER | 1993 | ALTVIOLIST

EPHREM CORTVRINT | 1996 | VIOLIST

NMF MAGAZINE 2014

41

HANS ROELOFSEN | 1950 CONTRABASSIST (V. MENTZEL)

ITEKE WIJBENGA | 1989ALTVIOLISTE JAN BASTIAAN NEVEN |1972 | CELLIST

HELEEN KNOOP | 1982 | VIOLISTEHAWAR TAWFIQ | 1982 | VIOLIST

IRENE ENZLIN | 1993 | CELLISTEEVELIEN DE VRIES | 1978 ALTVIOLISTE

JOHAN OLOF | 1981 | VIOLIST

EMMA WARMELINK | 1997 CELLISTE HELENA DRUWÉ | 1981 | VIOLISTE

JANNEKE ZEGVELD | 1977 | VIOLISTEJEANINE VAN AMSTERDAM | 1992 VIOLISTEJANNEKE STOUTE | 1996 | VIOLISTE

INGRID LUBBERS | 1981 | ALTVIOLISTE

JEANITA VRIENS | 1983 | VIOLISTE

IAN VAN DEN BERK | 1982 | VIOLIST

HANNAH FELTKAMP | 1996 | VIOLISTE

JOBINE SIEKMAN | 1995 | CELLISTE

JAN VAN DER PLAS | 1997 | CELLIST

HARALD AUSTBØ | 1982 | CELLIST

GWYNETH WENTINK | 1981 HARPISTE (DAAN NOPPEN)

HADEWYCH VAN GENT | 1997 CELLISTE

JEROEN VAN MEYEL | 1994 | CELLIST

HENK RUBINGH | 1955 | VIOLIST

HINSE MUTTER | 1986 CONTRABASSIST

GIOIA KUIPERS | 1995 ALTVIOLISTE

IGOR RUHADZE | 1969 | VIOLISTIAN DE JONG | 1987 | VIOLIST

JOACHIM EIJLANDER | 1975 | CELLIST

ESTELA BRICEÑO MEZQUITA | 1984 ALTVIOLISTE

JACOB PLOOIJ | 1973 | VIOLIST

HANNAH VISSER | 1992 | VIOLISTEELISE TEN WESTENEND | 1988 | VIOLISTE

FLORIS FABER | 1994 | ALTVIOLIST

JORINDE GERADTS | 1977 | VIOLISTE

INGRID VAN DINGSTEE | 1975 VIOLISTE (MARCO BORGGREVE)

JIRI TAIHUTTU | 1995 | GITARIST JISKA TER BALS | 1974 | VIOLISTE

INTAN WERRY | 1988 | VIOLISTE

HEBE MENSINGA | 1972 | VIOLISTE

HANNAH STRIJBOS | 1989 |ALTVIOLISTE (FEIKO KOSTER)

HARMEN FRAANJE | 1976 | PIANIST

JOB TER HAAR | 1964 | CELLISTJONATHAN VAN IJZERLOOIJ | 1992 CELLIST

JACOBUS DEN HERDER | 1985 PIANIST

JOHAN CHRISTIAN VAN EGGELEN 1976 | VIOLIST

IVAN PENKOV | 1989 | PIANIST

HAWIJCH ELDERS | 1998 | VIOLISTE

HESSEL MOESELAAR | 1995 ALTVIOLIST

JANNA KUIPERS | 1989 | VIOLISTE

HRAYR TER-SARGSYAN | 1993 VIOLIST

HAEJIN PARK | 1996 | VIOLISTE

IRENE KOK | 1990 | CELLISTE

ILKA VAN DER PLAS | 1983 | VIOLISTE

ILONKA VAN DEN BERCKEN | 1976 CELLISTE ILSE TE WIES | 1989 | CELLISTE

42

Met grote regelmaat verscheen het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds in het nieuws in 2013. Op de radio, op televisie of in dagbladen. Nooit eerder werd er zoveel aandacht aan het Fonds besteed. Vooral in het voorjaar, rondom het Weekend van het NMF stonden de kran-ten vol en was het NMF vaak op de radio te horen. Alleen de aandacht op de televisie bleef daarbij achter. Een tweede publiciteitsgolf ontstond in de zomer naar aanleiding van de Grancino viool die het NMF aan Noa Wild-schut in bruikleen gaf. In de regionale en lo-kale pers verschenen ook nog eens ruim 200 artikelen over het NMF.

Hiernaast treft u een overzicht van de publici-teit in landelijke media.

Het NMF in de bladen1 MAART 2013“Goed gereedschap is het halve werk”. In: Luister nr. 689 (maart/april). Door: Jan Vredenburg. 3 MAART 2013Een samenvatting van de jubileum-activiteiten, onderdeel van een artikel in het AKKOORD magazine nr. 506 MAART 2013Een artikel in het blad en op de website van Klassieke Zaken over het jubilerende NMF (auteur: Jos van der Zanden).30 MAART 2013“Zoeken naar de klik tussen musicus en instrument”. In: AKKOORD magazine nr. 50 (april/mei). Door: Diet Scholten. 13 APRIL 2013“Klassieke muziek in historische huizen”. In: De Telegraaf. Door: Thiemo Wind. 18 APRIL 2013“Geleende liefde”. In: De Volkskrant. Door: Neil Westerlaken.18 APRIL 2013“De planken op met een leenviool”. In: Trouw. Door: Frederike Berntsen.18 APRIL 2013“De viool van tante Beppie”. In: NRC Han-delsblad. Door: Mischa Spel. 19 APRIL 2013“Bach, maar eigenwijzer en transparanter” (Recensie Jubileum CD). In: Trouw. Door: Frederike Berntsen. 31 JULI 2013“Topviool voor Noa”. In: De Telegraaf. Door: Thiemo Wind. 31 JULI 2013“Jong talent Noa Wildschut (12) krijgt 300 jaar oude Grancino-viool”. In: Metro Amster-dam (ANP, redactie).31 JULI 2013“Noa (12) krijgt een viool van drie eeuwen oud”. In: Algemeen Dagblad. Door: Renske Baars.

NMF op de radio28 JANUARI 2013Marcel Schopman, directeur van het NMF, vertelt aan Mieke van der Weij op Radio 4 over het jubileumjaar. 19 FEBRUARI 2013Marcel Schopman, directeur van het NMF, wordt geïnterviewd door Dieuwertje Blok (Radio 4).6 APRIL 2013Marcel Schopman, directeur van het NMF, wordt een uur lang geïnterviewd door Paul Witteman in ‘Pianistenuur’ (Radio 4).7 APRIL 2013Het Weekend van het NMF en de nieuwe Jubileum CD kregen aandacht in ‘Spiegelzaal’ (Radio 4). Met live-optredens door cellisten Maarten Jansen, Bas Jongen en Job ter Haar.10 APRIL 2013Lex Bohlmeijer besteedt in ‘Amoroso’ (Radio 4) aandacht aan de Mystery CD van het NMF met 12 cellisten die delen uit de 6 suites van Bach spelen. 13 APRIL 2013‘In een goedemorgen met...’ (Radio 4) vertelt Wim Dik meer over zijn liefde voor muziek en zijn werk als voorzitter van het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds. 17 APRIL 2013Interview door Botte Jellema met Svenja Staats en Marcel Schopman over 25 jaar NMF bij ‘De Gids FM’ (VARA, Radio 1). 18 APRIL 2013Lex Bohlmeijer noemt in ‘Amoroso’ (Radio 4) het Weekend van het NMF naar aanleiding van de prachtige contrabas van Rick Stotijn (Gagliano, 1846).

Het NMF in het nieuws

NMF MAGAZINE 2014

43

18 APRIL 2013Interview bij ‘Met het oog op morgen’ (NOS, Radio 1) met violiste Frederieke Saeijs en Marcel Schopman over het jubilerende NMF en de Guarneri-viool van Frederieke. Ze speelt hierop het Andante in C van Bach. 19 APRIL 2013Telefonisch interview met directeur Marcel Schopman over het Weekend van het NMF op Radio 4: ‘De Ochtend van Vier’. 19 APRIL 2013Marcel Schopman geïnterviewd door Dieu-wertje Blok op Radio 4 (‘NTR Podium’) over het Weekend van het NMF en de Jubileum-CD (met fragment). 20 APRIL 2013Marcel Schopman en Joachim Eijlander (cello, Rubens Kwartet) vanuit de studio van ‘Opium’ (Radio 1). Met muziek van J.S. Bach en aandacht voor het Weekend van het NMF. 4 MEI 2013In ‘NTR Podium op zaterdag’ (Radio 4) een uur lang interview met Marcel Schopman. Presentatie: Co de Kloet. 24 MEI 2013Het NMF in de serie ‘Kunst die overleeft’ deel 5 (Radio 1). Interview met Marcel Schopman en muziek (3e vioolsonate van Grieg) door Frederieke Saeijs, gespeeld tijdens het Luister concours (27 april 2013). 30 JULI 2013Op Radio 1 een kort interview met collectie-beheerder Frits Schutte over de aangekoch-te Grancino-viool voor Noa Wildschut.16 SEPTEMBER 2013Een kort gesprek met NMF-medewerker Lennart van der Sman tijdens de Open Monumentendag op het NMF-kantoor, Amsterdam FM, Menne Vellinga.

NMF op televisie31 JULI 2013Een item over de aangekochte Grancino-viool voor Noa Wildschut in ‘Hart van Nederland’ (SBS 6), met een kort interview met collectiebeheerder Frits Schutte.

Het NMF in het nieuws

NMF MAGAZINE 2014

MUSICUS IN BEELD

Ingrid van Dingstee

Behalve dat het NMF inmiddels bijna zijn ge-hele collectie instrumenten op de website heeft geplaatst, zijn ook alle NMF-musici daar te vinden. Iedere musicus die een instrument of stok in bruikleen heeft, presenteert zich met een foto en een omschrijving van zichzelf. Zo wordt een maximale transparantie na-gestreefd. In dit magazine vindt u de profiel-pagina’s van drie musici.

“Een viool om verliefd op te worden, te zijn en te blijven! En zoals in elke goede relatie wordt de band alleen maar ster-ker en hechter. Deze Nicolaus Gagliano bespeel ik al zo’n twintig jaar!! Als veer-tienjarige ben ik voor het eerst in aanra-king gekomen met het NMF. Toen nog een heel kleine organisatie. Ik was één van de allereerste bruikleners. Samen met mijn ouders ging ik naar het huis van Pieter Moerenhout om een viool uit te zoeken. Op grond van mijn aanbeve-lingen had hij een aantal violen voor me klaar gelegd. Ik bespeelde ze allemaal en maakte de eerste selectie. Eén van de violen was niet helemaal mijn smaak, omdat het een Franse viool was (tegen-woordig ben ik iets genuanceerder…) en een andere vond ik gewoon niet mooi. (Als kind kun je zo heerlijk gewoon zeg-

gen wat je denkt!) Het bleek inderdaad te gaan om een Franse viool en een viool uit een goedkopere categorie om mij te testen… Ik geloof dat ik inderdaad door de test ben gekomen, en heb een prachtige Italiaanse viool mee naar huis genomen.

Meer dan twintig jaar later bespeel ik nog steeds een instrument van het NMF. ‘Mijn’ Gagliano bespeel ik sinds mijn zeventiende. Ik had toen net het Davina van Wely Concours gewonnen en de Gagliano kwam vrij. Tot op de dag van vandaag ben ik zeer gelukkig dat de Gagliano en ik toen zijn gekoppeld!!!

Tegenwoordig speel ik als eerste violiste in Amsterdam Sinfonietta, een groep van ongeveer 22 solisten die een

strijkorkest vormen. Wij werken zonder dirigent, wat maakt dat we puur vanuit kamermuziekprincipe musiceren. Voor mij de ideale werkomgeving, omdat kamermuziek toch het allermooiste is voor een musicus. De communicatie ge-combineerd met solistisch spel. In nog kleiner verband speel ik in het Van Ding-stee Kwartet. Wij spelen al sinds 1995 regelmatig in binnen- en buitenland. Na een jaar rust (i.v.m. de geboorte van ons tweede kind) zal ik binnenkort weer de draad met veel plezier oppakken. Het strijkkwartetrepertoire is zo prachtig en uitgebreid! Ik kan niet wachten daar weer in te duiken!Naast deze twee hoofdwerkzaamheden remplaceer ik regelmatig in symfonie-orkesten en geef ik les aan gevorderde amateurs. Wat een rijk leven!”

44

© M

ARCO

BO

RG

GR

EVE

NMF MAGAZINE 2014

45

Het bestuurIn het jaar 2013 bestond het bestuur van het NMF uit zes leden. Voor de samenstelling van het bestuur en overige informatie omtrent het bestuur wordt verwezen naar het be-stuursverslag op pagina 56.

De Commissie Aanvragen en InstrumentenDe Commissie Aanvragen en Instrumenten (kortweg: de Instrumentencommissie) is het belangrijkste permanente adviesorgaan van het NMF en bestaat uit deskundigen uit de muziekwereld. De belangrijkste taken van deze commissie zijn enerzijds het beoordelen van de aanvragen, anderzijds het adviseren over het aankoopbeleid en dus over de samen-stelling van de collectie instrumenten.Daarnaast fungeert de commissie als denk-tank voor het bestuur en bureau.

Christian Timm nam in het Jubileumjaar af-scheid van de Instrumentencommssie en het NMF. Hij was vanaf het prille begin betrokken bij het NMF. Nadat hij jarenlang bestuurslid was geweest, werd hij daarna (in 1996) lid van de Instrumentencommissie. Ook was Chris-tian verantwoordelijk voor de samenstelling en begeleiding van de meeste CD-producties die het NMF heeft laten verschijnen. Zijn grote betekenis voor het NMF kan niet genoeg wor-den benadrukt.

In het verslagjaar 2013 trad Maria Kuster, voor-malig adjunct-directeur van het Rotterdams Conservatorium (Codarts), toe tot de Instru-mentencommissie.

Samenstelling en rooster van herbenoeming Commissie Aanvragen en Instrumenten

Pieter Moerenhout 1996 2014oprichter NMF

Coosje Wijzenbeek 1996 2014viooldocente

Christian Timm 1996 afgetredenadviseur

Francis Wammes 2012 2016ex-directeur KAM

Monique Bartels 2004 2017cellodocente

Peter Stotijn 2012 2016contrabasdocent

David Kuyken 2009 2017pianodocent

Gisella Bergman 2009 2017altviooldocente

Maria Kuster 2013 2017voormalig adjunct-directeur van het Rotterdams Conservatorium (Codarts)

De Raad van AdviesDe Raad van Advies bestaat uit 16 leden. Deze Raad is opgericht om het bureau bij te staan in allerlei zaken waarbij extra expertise ge-wenst of noodzakelijk is. De leden van deze Raad worden op onregelmatige basis gecon-sulteerd en worden voor onbepaalde tijd aan-gesteld. In de Raad zitten onder meer musici, docenten, vioolbouwers en beleidsmakers.

De samenstelling van de Raad van Advies per 1/1/2014Vera Bethsvioliste

Jaap Bolinkvioolbouwer

Ferdinand Erblichaltviolist

Kees Hülsmannviolist

Rudolf Koelmanviolist

Bouw Lemkesviolist

Cyril van Lennepadviseur, ex-bestuurslid

Fred J. Lindemanvioolbouwer

Andreas Postvioolbouwer

Henk Rubinghviolist

Marien van Staalencellist

Serge Stamvioolbouwer

Sven Arne Tepladjunct-directeur Conservatorium van Amsterdam

Jaring Waltaviolist

Jan Wijnpianist

Céleste Zewaldklarinettiste

De organisatie

NMF MAGAZINE 2014

46

Het bureau van het NMF werd gedurende het verslagjaar bemand door:

drs. Marcel Schopman directie

“Als ik denk aan één woord om mijn baan bij het NMF te omschrijven, komt er eigenlijk on-middellijk deze term naar boven: ‘blijdschap’. Dat klinkt op het eerste gehoor wellicht over-dreven, maar het is echt waar. In zoveel aspec-ten van het werk bij het NMF speelt blijdschap een belangrijke rol. Het meest duidelijk is dat wel als een aanvraag voor een instrument van een musicus is goedgekeurd en hij of zij een instrument mag komen uitzoeken. Vaak verlaten de musici stralend ons kantoor met het nieuwe instrument stevig onder de arm geklemd. Blijdschap is er natuurlijk ook bij elk concert dat gegeven wordt waarbij prachtige muziek klinkt. Blijdschap is er als je merkt dat musici zich kunnen ontwikkelen, mede dank-zij hun instrument. En blijdschap is er even-zeer als iemand ons wil steunen in ons werk en daarom –zonder er ook maar iets voor te-rug te willen hebben - geld, een instrument of tijd en energie aan het NMF schenkt! En zo kan ik nog wel een aantal voorbeelden van blijdschap noemen. Ik voel me zeer bevoor-recht en blij dat ik -samen met mijn collega’s en heel veel anderen- een steentje mag bijdra-gen aan een mooiere wereld door het werk bij het NMF.”

Voor vragen aan Marcel, mail naar: [email protected]

Frits Schutte collectiebeheer

“Op 28 juli 1999 speelde ik mijn laatste dubbel-concert van Bach als concertmeester van een Spaans kamerorkest. Daarmee zette ik defini-tief een punt achter mijn professionele carrière als violist. Twee weken later liep ik het kantoor van het NMF binnen als kersverse collectiebe-heerder. Nu kijk ik terug op een tijd waarin het NMF een enorme ontwikkeling heeft doorge-maakt. Ik doel daarmee niet alleen op de pro-fessionalisering, die evident is, maar vooral ook op de beweging in de richting van de musici, de vakwereld en de betrokken begunstigers. Ik heb mijn eigen functie daardoor breder en dyna-mischer zien worden. Ik voel een grote betrok-kenheid bij de musici die voor het eerst een aan-vraag indienen, leef mee met degenen die op de wachtlijst staan en heb regelmatig contact met de musici die het geluk hebben om op één van onze instrumenten te mogen spelen. Het persoonlijke traject van aanvraag tot bruikleen vind ik dan ook het mooiste onderdeel van mijn werk. Aan de andere kant is er een sterke relatie opgebouwd met een selecte en waardevolle groep van Nederlandse en buitenlandse instru-mentenbouwers en handelaren. De combinatie van professionaliteit, betrouwbaarheid en liefde voor het vak, vormt niet alleen de basis voor de prachtige aankopen die het NMF in de loop der jaren heeft kunnen doen, maar ook voor het de-len van kennis met onze doelgroep, bijvoorbeeld in de vorm van interactieve lezingen. En dan is er natuurlijk nog het contact met de eigena-ren of schenkers van instrumenten. Ik zou een boek kunnen schrijven over de bijzondere ont-moetingen met particulieren die een dierbaar

instrument bij het NMF wilden onderbrengen. De enorme betrokkenheid van deze begunsti-gers en veel van onze donateurs, maakt dat ik er trots op ben om bij het NMF te werken”.

Voor vragen aan Frits, mail naar: [email protected]

drs. Geertje van der Linden collectiebeheer en evenementen

“Na twee studies aan het conservatorium en een afgeronde opleiding orthopedagogiek kwam ik toevallig, of ook weer niet, terecht bij het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds. Daar ben ik inmiddels medeverantwoordelijk voor het collectiebeheer en voor de organisa-tie van de concerten. Zelf speel ik al heel lang op de cello van mijn grootmoeder en ik weet dus als geen ander hoe belangrijk het is om een mooi instrument te kunnen bespelen en het door te geven van generatie op generatie. Samen met mijn collega collectiebeheer heb-ben we een uitgebreid netwerk opgebouwd waardoor veel mooie instrumenten hun weg vinden naar het NMF. In de afgelopen 25 jaar is het NMF gegroeid tot een rijke bron voor en door musici, waar jonge musici aankloppen in hun zoektocht naar een passend instru-ment, en oudere musici na een lange carrière een nieuwe bestemming vinden voor het in-strument waar ze zo veel op hebben meege-maakt. Met de concerten die ik bij het NMF organiseer bieden wij de musici een extra po-dium, waarop zij veel toehoorders enthousi-ast maken om het NMF te ondersteunen.”

Voor vragen aan Geertje, mail naar: [email protected]

De mensen op de St. Annenstraat

NMF MAGAZINE 2014

47

drs. Manon Veenendaal marketing en fondsenwerving

“Ruim negen jaar geleden solliciteerde ik bij Marcel, directeur van het toen nog kleinere NMF. Zelf kende ik het NMF al sinds mijn jeugd, toen ik vrij fanatiek cello speelde. Jaren later leek het mij fantastisch om voor zo’n organi-satie te mogen werken en musici te kunnen helpen in hun ontwikkeling. Mijn wens werd werkelijkheid in 2005, toen ik net een aantal jaren bij Amsterdam Sinfonietta had gewerkt. Nog steeds zet ik me dagelijks met veel plezier in om de musici van het NMF verder te helpen in hun carrière door het werven (en vooral be-houden!) van particuliere donateurs en het organiseren van de privé-concerten. Ook doe ik de marketing, communicatie en publiciteit. Inmiddels is het NMF uitgegroeid tot een pro-fessionele organisatie met 7 vaste medewer-kers. Een leuke, kleine club dus, maar met een grote maatschappelijke impact.Ik vind het bijzonder dat wij er in Nederland met zijn allen voor kunnen zorgen dat de mu-sici hun werk op topniveau kunnen uitvoeren. Het leuke aan mijn werk vind ik het creatieve aspect, maar vooral ook het contact met alle begunstigers, musici en andere relaties. Mijn uitdaging voor het komende jaar is uiteraard te zorgen dat het aantal begunstigers wederom stijgt door originele evenementen te organise-ren en creatieve marketing te voeren. Ook wil ik het contact tussen beide doelgroepen (de begunstigers en de musici) intensiveren door middel van het vertellen van verhalen. Zodat onze begunstigers weten waaróm ze geven, en aan wie. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de profielpagina’s van al onze musici op de web-site.” http://www.muziekinstrumentenfonds.nl/128/musici/alle-nmf-musici/

Voor vragen aan Manon, mail naar: [email protected]

mr. Marie-Thérèse Kuijkhoven officemanagement en boekhouding

“Na bijna 15 jaar als kandidaat-notaris, notari-eel jurist en stafmedewerker in het notariaat gewerkt te hebben, zocht ik medio 2010 een baan in de charitatieve sector. Lang hoefde ik niet te zoeken. Bij het NMF vond ik wat ik zocht. Een te gekke afwisselende job, waarin ik samen met een gezellig en gedreven team veel kan betekenen voor talentvolle musici in Nederland. Na ruim 3 jaar fiets ik nog steeds met veel plezier 3 dagen per week naar het prachtige pandje aan de Sint Annenstraat. Eenmaal binnen houd ik mij bezig met het office management en de financiële adminis-tratie. Ook zorg ik voor de afhandelingen van erfenissen en legaten.”

Voor vragen aan Marie-Thérèse, mail naar: [email protected]

Lennart van der Sman BApromotie

“Met mijn carrière nog voor de boeg ben ik de jongste medewerker bij het NMF. En ik zit hier werkelijk op rozen! In 2011, tijdens mijn studie, klopte ik op de Amsterdamse Wallen aan bij het NMF voor een stage onder de vleugels van Manon Veenendaal. Nu ben ik met het groot-ste plezier in deeltijd werkzaam op de Sint An-

nenstraat. Ik studeerde eerst Slavische talen en culturen en Muziekwetenschap in Amsterdam. Mijn studie Kunstbeleid en -management in Utrecht is bijna voltooid. Daarnaast speel ik al jaren cello, iets wat binnen het NMF niet vreemd is. Door mijn passie voor muziek en in-teresse in de ontwikkeling van muzikaal talent is een organisatie als het NMF de leukste en best passende werkplek voor mij. Het is geweldig om te zien dat het NMF een steentje bijdraagt aan de weg van een musicus naar de top.”

Voor vragen aan Lennart, mail naar: [email protected]

Steven Heybroekfinanciën en database

“Een dag per week ben ik op kantoor van het NMF te vinden. Binnen het NMF concentreer ik mij al heel lang op het verder ontwikkelen van ons gecompliceerde database systeem waarin alles over onze instrumenten, musici, donateurs, concerten en financiën te vinden is. Daarnaast heb ik sinds 2010 ook de eind-verantwoordelijkheid voor de financiële ad-ministratie, iets wat ik ook al heel geruime tijd doe voor een andere muzikale club: het Nederlands Kamerkoor. Vergeleken met het Kamerkoor valt vooral op dat de koekjes van het NMF veel beter zijn! Buiten het NMF ligt mijn hart onder andere bij zeilen en bergbe-klimmen.”

Voor vragen aan Steven, mail naar: [email protected]

De mensen op de St. Annenstraat

BEKN

OPT

VER

SLAG

OVE

R 2

013

48

Verbinding en leggen

Ard van der Steur (44) is woordvoerder Justitie namens de Tweede Kamerfractie van de VVD. Als particulier muzieklief-hebber organiseert hij huisconcerten en zet hij zich in voor het NMF. Ook is hij lid van de donateursdenktank van het NMF. ‘Je kunt klassieke muziek op allerlei manieren popula-riseren zonder te vulgariseren.’


INTERVIEW

NMF MAGAZINE 2014

49

Was het liefde op het eerste gezicht tussen u en de klassieke muziek?Integendeel! Als jongen vond ik het afschu-welijk. Mijn vader was een groot liefhebber, hij draaide te kust en te keur klassieke muziek en opera. Uit protest ben ik toen fan gewor-den van de popgroep Queen. Ik herinner me nog een Johannes-Passion in het kerkje van Bloemen daal. Ik was een jaar of 10 en als zo’n aria dan eindelijk was uitgezongen, begonnen ze tot mijn starre verbijstering opnieuw.

De da capo-aria, waarbij het begindeel wordt herhaald.Ik dacht dat ik gék werd. Dat duurde maar en duurde maar.

U kwam in botsing met een klassieke conventie.Daar zijn er veel te veel van. Doorbreken die handel.

Hoe dan?Rond Pasen zag ik de aankondiging voorbijko-men van een flash-Matthäus, een verkorte ver-sie van Bachs Matthäus-Passion, speciaal voor jongeren. Briljant! En wat ik nu ga zeggen klinkt sommige mensen misschien eng in de oren, maar denk ook eens aan een cross-over tussen klassiek en dance. Dat is een trend: de dj draait z’n plaatjes en naast hem staat iemand live te zingen of speelt saxofoon. Dat moet toch ook kunnen met piano of viool?

Janine Jansen treedt op met DJ Tiësto?Absoluut! Het is mijn stellige overtuiging dat dance en housemuziek meer met klassiek te maken hebben dan de vroegere pop. Het klinkt allemaal veel symfonischer. Ik zie volop kansen. Kijk naar de Duitse elektronicaband Enigma: toen die flarden van Carl Orffs Car-mina Burana in z’n muziek stopte, ontstond er onder jongeren een run op dat stuk.

Het hele klassieke-muziekleven moet op de schop?Dat hoeft nou ook weer niet. Het goede van de traditie moet je handhaven. Veel muziek-liefhebbers vinden het fijn daar deel van uit te maken. Daar is niets mis mee, een beetje fol-klore kan geen kwaad. Maar de sector moet z’n potentie wel beter benutten. Waarom hoor je niet veel vaker klassieke muziek op verrassende locaties? Het Festival Classique in Den Haag heeft dat goed begrepen, met elk jaar een spectaculair concert op de Hofvijver. Bij het NMF pleit ik al een tijdje voor concer-ten op stations. Eén weekend per jaar, met topmusici op NMF-instrumenten, in plaats van de bekende accordeonist. Mensen lopen langs en denken: wat krijgen we nou! Je kunt klassieke muziek op allerlei manieren popula-riseren zonder te vulgariseren.

U bent geen doemdenker.Helemáál niet. Maar ik ben wel een realist. Klassieke muziek moet niet alleen meer jon-geren aanspreken, her en der moet ook de kwaliteit omhoog. We hebben in Nederland een aantal uitstekende orkesten, maar als ik in het buitenland naar de opera ga valt me toch op dat de solisten doorgaans net een ni-veautje hoger zijn. In Baden-Baden heb ik al drie keer Anna Netrebko gehoord, dat is me bij De Nationale Opera in Amsterdam nog niet gelukt.

Dat snap ik wel. Duurder dan Netrebko kun je niet krijgen.Kan zijn, maar als Cecilia Bartoli in het Con-certgebouw optreedt kost een kaartje 250 euro en zit de zaal óók vol. Veel mensen die naar de opera gaan, kunnen best wat meer betalen. En laten we eerlijk zijn: als je geen top hebt, zul je het op termijn niet redden.

Hebt u nog meer tips?Nederland kent een ongelooflijk aantal ver-enigingen dat zich inzet voor cultuur. Gek genoeg werken die nauwelijks samen. Ik ben ervan overtuigd dat er veel meer verbindingen kunnen worden gelegd. Een voorbeeld zagen we vorig jaar rond het 25-jarig jubileum van het NMF, toen concerten plaatsvonden in his-torische panden van de Vereniging Hendrick de Keyser. Zoiets zou je eigenlijk elk jaar moe-ten doen. En bovendien de sluimerende klas-sieke belangstelling aanboren van clubs als Museum Van Loon, de Vereniging Rembrandt en noem maar op.

U voegt zelf de daad bij het woord?Ik organiseer elk jaar een huisconcert dat wordt gegeven door jonge talenten die spelen op instrumenten van het NMF. Op die manier probeer ik een gestaag uitdijende groep men-sen uit mijn kennissen- en vriendenkring te in-teresseren voor klassieke muziek. Bovendien gebruik ik de concerten om donateurs voor het NMF te werven. In mijn omgeving kom ik nog te vaak mensen tegen die niet weten dat zo’n prachtfonds bestaat. Als donateur draag je rechtstreeks bij aan de kwaliteit van het muziekleven. Je geeft jong talent – letterlijk – de tools in handen om zich te ontwikkelen. Je merkt dat donateurs er trots op zijn, die zien talenten als Rosanne Philippens en Remy van Kesteren als hún musici. En terecht. Maar, denk ik er dan meteen achteraan, organiseer ook zelf eens een concertje!

Verbinding en leggen

NMF MAGAZINE 2014

50

JULIA WEEDA | 1990 | VIOLISTE

JUDITH GROEN | 1988 | CELLISTE

JURRIËTTE VAN DER HOEVEN | 1985 VIOLISTE

JOS JONKER | 1992 | VIOLISTE

KATE HARRIS | 1981 | CELLISTE

JUDITH VAN DER KLIP | 1985 VIOLISTE

LAURA LUNANSKY | 1995 | VIOLISTE

JUSTYNA BRIEFJES | 1978 | VIOLISTE

KIM SPIERENBURG | 1993 | VIOLISTE

JULIETTE VAN KALMTHOUT | 1986VIOLISTE

KOEN STAPERT | 1990 | VIOLIST

JORIS VAN DEN BERG | 1986 | CELLIST (MARCO BORGGREVE)

JUSTUS BROEK | 2000 | VIOLIST

LILIAN VAN DER HOEVEN | 1984 CELLISTE

JOSTIJN LIGTVOET | 1981 | CELLIST

JUDITH WIJZENBEEK | 1983 ALTVIOLISTE

KSENIA KOUZMENKO | 1971 | PIANISTE LAURA SOETERS | 1999 | VIOLISTE

LIESBETH BOSBOOM | 1995 CELLISTE

JULIA KLEINSMANN | 1995 | VIOLISTE

KARLIEN BARTELS | 1984 | CELLISTE

KONINKLIJK CONSERVATORIUM 1990 | FORTEPIANO

JORINDE VAN DEN THILLART | 1988 VIOLISTE JOZIEN JANSEN | 1981 | CELLISTE

LAURA VAN DER STOEP | 1978 ALTVIOLISTE

LEN BIELARS | 1988 | CONTRABASSIST

KEIMPKE ZIGTERMAN | 1986 | CELLIST

JOSJE TER HAAR | 1961 | VIOLISTE

KRISTIAN VAN PUTTEN | 1998 VIOLIST

LIDY BLIJDORP | 1986 | CELLISTELIDEWIJ FABER | 1988 | CELLISTE

KEES KOELMANS | 1958 | VIOLIST

LAURA OOMENS | 1978 | VIOLISTE

JUDITH NOORDZIJ | 1989 | VIOLISTE

LEONIE BOT | 1984 | VIOLISTE

JULIA PHILIPPENS | 1984 | VIOLISTE

KIM DE BEER | 1984 | VIOLISTEKONINKLIJK CONSERVATORIUM1990 | VLEUGEL

LINDA DIAS PAULINO | 1983CONTRABASSISTE

JUDITH JAMIN | 1956 | CELLISTE

JUNYA NOMURA | 1994 | CELLIST

JURRIAN VAN DER ZANDEN | 1984 | CELLIST

JUAN SALVADOR ZURUTUZA | 1981 | PIANIST

JULIJA HARTIG | 1972 | VIOLISTEJULIA RUSANOVSKY | 1987 | VIOLISTE

JOSHUA HERWIG | 2000 | CELLIST

LAURA GROENESTEIN-HENDRIKS | 1982 | ALTVIOLISTE

JUDIT BERENDSCHOT | 1983 | CELLISTE

LAURENS KNOOP | 1986 | CONTRABASSIST

NMF MAGAZINE 2014

52

BeleidAan het uitgangspunt van het beleid zoals dat er nu ligt zal niet getornd worden.Het doel blijft om musici en muziekstudenten aan een bij hen passend instrument te helpen. De groep van professionele beoefenaars van muziek en van hen die dat willen worden blijft de doelgroep van het NMF.

AankoopbeleidIn de afgelopen jaren heeft er al een verschui-ving plaatsgevonden in het soort aankopen van het NMF. Er zijn veel minder aankopen gedaan, maar wel met een gemiddeld hogere aankoopprijs. Deze ontwikkeling zal zich blij-ven voortzetten. Daarnaast zullen, meer dan voorheen, incidenteel instrumenten of stok-ken worden aangekocht die op projectbasis gebruikt zullen kunnen worden.

Cultureel erfgoedHet NMF blijft het bewaren van cultureel erfgoed als een belangrijk deel van zijn werk beschouwen. Bij de verdere uitbouw van zijn collectie zal getracht worden een voor de Ne-derlandse vioolbouw evenwichtige en veel-zijdige samenstelling te bereiken. Uiteraard blijft bij het aankoopbeleid het belang van de potentiële bruiklener altijd de eerste prioriteit hebben. Maar waar gelijkwaardige keuzes kunnen worden gemaakt, zal prioriteit gege-ven worden aan Hollandse meesters, zowel antieke als hedendaagse.

EducatieprojectenHet NMF is van mening dat alleen het uitle-nen van instrumenten niet volstaat. Een kost-baar instrument ter beschikking stellen geeft de ontwikkeling van de musicus in kwestie een zeer krachtige impuls. Maar daarnaast zijn talloze andere elementen noodzakelijk om een musicus succesvol te laten zijn. Het NMF zal aan deze elementen, mogelijk in sa-menwerking met andere organisaties op dit gebied, meer aandacht gaan schenken. Pas zo levert de investering in een instrument een optimaal resultaat voor de musicus.

De fondsenwervingDe fondsenwerving van het NMF is met name op het gebied van inkomsten van particulie-ren succesvol. Het NMF richt zich ook bewust op die groep. Niet alleen is er een grote groep vermogende particulieren in Nederland, het wegvallen van één of meerdere particuliere donateurs is veel minder ernstig dan het weg-vallen van een stichting of fonds. Bovendien zijn de particuliere donateurs van het NMF buiten gewoon trouw. Maar zeer weinigen beëindigen hun donateurschap. De voor-naamste reden van beëindiging is overlijden, wat soms resulteert in een nalatenschap of een legaat. Daarnaast is de fondsenwerving bij stichtingen vaak gecompliceerd, kan deze slechts bijvoorbeeld eenmaal per jaar plaats-vinden en zijn de opbrengsten uit deze vorm van fondsenwerving vaak geoormerkt. Waar het vermogen van stichtingen en fondsen in omvang veelal teruggelopen is, is bij particu-lieren het omgekeerde het geval.

Ruim een kwart eeuw NMFHet Jubileumjaar 2013 ligt achter ons. Waar de aandacht in dat jaar voornamelijk was gericht op het zoveel mogelijkheid aandacht geven aan het bestaan van het NMF, is onze focus in 2014 weer grotendeels gericht op de kern-activiteit van het NMF: het ondersteunen van musici door hen een instrument in bruikeen te geven. Alle hulp wordt hierbij buitengewoon op prijs gesteld.

Amsterdam, 20 mei 2014

drs. Marcel Schopmandirecteur

De toekomst

NMF MAGAZINE 2014

53

Eén van de zeer bijzondere aanwinsten in 2013 betreft een Fazioli-vleugel. Het gaat hier om een instrument uit 1991 van 183 cm. Deze vleugel verkeert in zeer goede staat en is he-lemaal speelklaar. De naam Fazioli is nog niet zo bekend, want dit bedrijf is een nieuwkomer in pianoland, opgericht in 1980. In zijn korte bestaan heeft hij zich snel een plekje weten te veroveren tussen de topmerken. “Un pianofor-te per perfezionisti“, noemt Paolo Fazioli zijn vleugels. En dat is de Fazioli ook: een instru-ment dat door veel pianisten ‘de Ferrari onder de vleugels’ wordt genoemd. U zult begrijpen dat het NMF blij verrast was door de komst van deze vleugel.

De vleugel is deels geschonken en deels ver-kocht aan het NMF door een mevrouw uit het midden van het land. Hij vertegenwoordigt voor haar een belangrijke herinnering aan haar overleden man, waardoor het besluit om hem weg te doen haar niet makkelijk viel. Toch kon ze het niet over haar hart verkrijgen om de vleugel langer onbespeeld te laten en daarom besloot ze een goede bestemming te zoeken; zo kwam ze bij het NMF uit. De aan-koop werd voor het NMF mogelijk doordat zij bereid was een aanzienlijk deel van de waarde aan het NMF te schenken. Dankzij een parti-culiere donatie kon het NMF het resterende bedrag van de aankoop bekostigen.

Een bijzondere vleugel verdient een bijzonder talent. En dat kreeg deze vleugel ook in de persoon van Aidan Mikdad. Aidan is 12 jaar en speelt nog maar 4 jaar intensief piano, maar dat heeft hem niet belet al in 2013 de Concert-gebouw Talentenjacht te winnen. Begin 2014 won hij ook nog eens de International Piano Competition in Lagny-sur-Marne in Frankrijk. Hij mag zich sindsdien de beste jonge pianist ter wereld noemen. De Fazioli-vleugel van het NMF komt daarom precies op tijd voor Aidan. Een topvleugel voor een toppianist!

Un pianoforte per perfezionisti

© D

IJKST

RA

YOU

NG

PIA

NIS

T FO

UN

DAT

ION

NMF MAGAZINE 2014

54

In de lente van 2013 werd het NMF benaderd door een meneer van de Stichting Het Glazen Huis Amersfoort. Hij deelde het heuglijke feit mee dat hij voornemens was het NMF te on-dersteunen met zijn stichting en zo geschied-de. Als dank voor de genereuze gift, organiseer-de het NMF in samenwerking met de stichting een privé-concert. Een van de gasten van het concert schreef naar aanleiding van het con-cert een uitgebreide reactie.

“Het NMF-privéconcert voor Stichting Het Gla-zen Huis vond plaats op een bijzondere locatie: Terminus de Onthaasting. Gemeen hebben belanghebbenden van beide instanties een handicap. De mensen van de Onthaasting die ons prima ontvingen en verzorgden hebben een verstandelijke handicap en de musici heb-ben de handicap om een passend instrument te kunnen verwerven. Goede instrumenten zijn zo duur dat ze voor de standaardbeurs niet te betalen zijn. Daarom worden ze geleend van fondsen. Janine Jansen leent haar Stradivarius, Maxim Vengerov leent zijn Stradivarius van de Russische staat. En in Nederland lenenF zo’n 400 musici hun instrument van het NMF!

Mijn jongste dochter Naomi Magdalena hoort tot de gelukkigen, ze bespeelt een Marconcini viool uit Italië, gebouwd in 1781. Ze is eerste vi-oliste bij het Residentie Orkest en tweede violiste (op proef) bij de London Symphony. Voor zo’n positie heb je echt een kwaliteits-instrument nodig. Het KCO heeft een eigen instrumentenfonds. Maar lang niet alle be-gaafde musici spelen in het KCO, daarom zijn we zo blij met het NMF. Dat heeft een gedurfd en creatief beleid. Er is plaats voor gerouti-neerde musici van de hoogste klasse, maar er is ook plaats voor jong talent. Het NMF is niet bureaucratisch of partijdig. Ieder talent krijgt een kans een instrument dat bij hem past te mogen lenen.

Dan het concert! Helaas is het strijktrio niet de populairste kamermuziek, maar in de excel-lente keuze van het Serafino String Trio moch-ten we toch even in deze twee- tot driesterren-muziekkeuken meekijken, of liever gezegd luisteren. In zo’n klein zaaltje is het echt gena-deloos. De drie strijkers een meter voor je neus. Een soort Kleine Zaal van Amersfoort. Zonder pluche, maar met een leuke ijskastdreun op de achtergrond. Maar daar hadden we dus geen last van want het Serafino String Trio speelde de ruis gewoon weg. Wat een musici! Als zij spelen ‘valt’ gansch het raderwerk stil. Als dit soort mensen gaan voor kamermuziek en niet kiezen voor een solocarrière (hotel in, hotel uit, eenzaam hoor), dan zijn het meestal ras-muzikanten. En Cecilia Bernardini is er zo een. Ze bracht het ondermeer tot concertmeester van het Dunedin Consort uit Glasgow, op dit moment een van de leidende barokensembles op het wereldpodium. Cecilia bergt ook een pre-romantische ziel in zich en kan dan niet om Beethoven heen. Daarvoor verstrekte het NMF haar een werkelijk prachtig instrument: een viool van Santo Seraphin, uit Venetië, ge-

bouwd in 1750. Haar companen Giles Francis (altviool) en Timora Rosler (cello) deden niet voor haar onder en zo hoorden we een trio op Concertgebouw-niveau, en dat domweg in de Stations straat te Amersfoort. Als je al niet ont-haast was, onthaast je al door deze muziek en de wijze waarop deze toptalenten het uitvoer-den. Wij mochten van een vroeg Beethoven trio genieten. Als bonus kregen we een trio van de te onbekende componist Dohnányi. Heerlijke muziek. In de tijd dat hij het schreef misschien achterhaald, maar wie maalt daar nu nog om? Zoals mijn dochter Naomi zegt, dan kan je een beetje ‘romantisch raggen en ronken’. Nou, de koelkast in Amersfoort hoorden we niet meer! Maar wel de muziek, de instrumenten en die heerlijke Santo Seraphin van Cecilia.

En daarmee bewijst zo’n concert zijn doel, mensen uitnodigen om te investeren in het NMF. Want het betaalt zich ter plekke uit. We hoorden de motivatie om mee te doen met het NMF in vivo. Mooie instrumenten zijn onbe-taalbaar, net als hun bespelers, dus wat weer-houdt u om aan die onbetaalbaarheid iets mee te betalen?

Tot de volgende keer en heel erg bedankt!

Govert Jan Bach

Concert met koelkast“

”

NMF MAGAZINE 2014

56

Het Jubileumjaar van het NMF kan als zeer ge-slaagd worden bestempeld. Het NMF slaagde er in een aantal aansprekende nieuwe evene-menten te produceren. Met name door deze evenementen werd een tot nu toe ongekende hoeveelheid publiciteit voor het NMF gegene-reerd. Daarnaast heeft het NMF opnieuw een aantal kwalitatief hoogstaande instrumenten aan haar collectie kunnen toevoegen, waar-mee jeugdig toptalent (bijvoorbeeld violiste Noa Wildschut en pianist Aidan Mikdad) in hun ontwikkeling kan worden gesteund.

Ook is het NMF er opnieuw in geslaagd om meer mensen warm te maken voor zijn doel-stellingen. Het aantal donateurs steeg in 2013 in vergelijking tot vorig jaar met 13%. Tenslotte werd ver boven de begroting gepresteerd. In verband met extra kosten voor het Jubileum was een verlies van ruim !100.000 gebud-getteerd. Het uiteindelijke resultaat was een winst van ruim !35.000. In totaal werd dus !140.000 boven budget gepresteerd.

Wel blijft de afhankelijkheid van een klein aan-tal schenkingen of legaten een probleem. Het NMF blijft streven naar een kasreserve van minimaal een jaar exploitatiekosten. Verste-viging van het draagvlak van het NMF blijft daarom ook de komende jaren een belangrijk uitgangspunt. Structurele vergroting van het aantal donateurs blijft noodzakelijk. Maar daarnaast is het opvallend en geruststellend te constateren dat driekwart van de door het NMF ontvangen legaten en nalatenschappen afkomstig is van mensen die bij leven niet bij het NMF bekend zijn. Dat maakt het waar-schijnlijk dat er op dat gebied in de toekomst nog veel verwacht mag worden.

Verantwoordingsverklaring

Intern toezichtHet NMF werkt volgens een bestuursmodel waarbij het bestuur het merendeel van zijn ta-ken gedelegeerd heeft aan de titulaire directie. Er is dus sprake van een toezichthoudend be-stuur. De directie geeft richting aan de organisa-tie, zorgt voor het verwerven van de nodige mid-delen en het besteden daarvan en zorgt voor het adequaat functioneren van de organisatie in het algemeen. De directie is dus zowel beleidsiniti-erend als beleidsuitvoerend. Het bestuur houdt toezicht op het besturen door de directie, zo-wel door middel van preventief toezicht (vooraf worden plannen ter goedkeuring voorgelegd) als ook door toezicht achteraf (het functioneren van de stichting wordt kritisch gevolgd en zo no-dig wordt ingegrepen). De bevoegdheden van de directeur van het NMF worden omschreven in het directiestatuut. Naast de directie bestaat de Commissie Aanvragen en Instrumenten, die onafhankelijk van de directeur rechtstreeks ad-viezen en aanbevelingen aan het bestuur geeft. Evenzeer geldt dit voor de leden van de Raad van Advies, die dit op individuele basis kunnen doen. Hierdoor is gegarandeerd dat de directie zelf geen beslissingen kan nemen over de aanschaf van instrumenten en/of het goedkeuren van een aanvraag voor een muziekinstrument.

De leden van het bestuur verklaren de volgende principes, opgenomen in de artikelen 4 lid 1.A, 4 lid 4 en 4 lid 5.2. van het Reglement CBF-keur te onderschrijven:- binnen de instelling dient de functie ‘toezicht

houden’ (vaststellen of goedkeuren van plan-nen en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het ‘besturen’ dan wel van de ‘uitvoering’.

- de instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat ef-fectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling.

- de instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aan-dacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten.

Tijdens het verslagjaar 2013 vergaderden be-stuur en directie viermaal.Vaste gespreksonderwerpen waren daarbij de financiële situatie van het NMF, toekomst-perspectieven, de rapportage en goedkeuring van de aanbevelingen van de Instrumenten-commissie, de vaststelling van het aankoop-budget, een overzicht van de fondsenwerving en de daarmee verband houdende activiteiten en personele zaken. Ook de samenwerkings-verbanden tussen NMF en derden waren regel-matig onderwerp van gesprek. Ook stelt het bestuur in de vergaderingen de begroting, het jaarverslag en de jaarrekening vast. Naast de bovengenoemde vergaderingen is er met regel-maat contact tussen de directeur en individu-ele leden van het bestuur over een variëteit aan onderwerpen. Elk jaar wordt door de voorzitter, na consultatie van de overige bestuursleden, een functioneringsgesprek met de directeur gevoerd. Er vindt ook jaarlijks een gesprek met penningmeester en accountant plaats.

Samenstelling van het bestuurIn 2013 bestond het bestuur van het NMF uit zes leden. De samenstelling ziet u hiernaast.

Het NMF streeft ernaar het bestuur zo sa-men te stellen dat alle noodzakelijke soorten kennis en contacten vertegenwoordigd zijn. Naast algemeen bestuurlijke elementen gaat het daarbij ook met name om kennis van het Nederlandse muziekleven en kennis van in-strumenten. De bestuursleden hebben allen een gezamenlijke bevoegdheid met andere bestuurders.

Bestuursverslag

NMF MAGAZINE 2014

57

Samenstelling en rooster van herbenoeming

functie aangetreden herbenoeming

Prof. ir. W. Dik 2001 n.v.tDhr. H. Hollander RA 2006 2014Mr. D.C. Baron van Wassenaer 2002 2015Mr. J.W.P. Verheugt 1994 2016Mr. S.A. Reinink 2008 2016Mw. drs. S.C. Wolff 2009 2017

De bestuursleden hebben de volgende functies:

Prof. ir. W. DikVoorzitter Raad van Advies Connekt

Voorzitter Brabantse Stichting voor Ondernemendheid

Voorzitter EU PowerNet Team

Ambassadeur Habitat for Humanity Nederland

Freelance hoogleraar TU Delft

Dhr. H. Hollander, RAPartner Cleantech & Sustainability services

Penningmeester Child At Venture

Vakjurylid Koning Willem 1 prijs plaquette

voor duurzaamheid

Mr. S.A. Reinink Algemeen Directeur Het Concertgebouw NV

Voorzitter Stichting G. Ribbius Peletier jr. tot behoud van

het Landgoed Linschoten

Lid Raad van Toezicht Nationaal Museum Speelklok

Lid Raad van Advies Nexus Instituut

Lid Raad van Advies Stichting

Het Nationale Park De Hoge Veluwe

Lid Bestuur Stichting 4 mei concert

Lid bestuur Stichting Tjardus Greidanus

Mr. D.C. Baron van WassenaerLid ING Senior Leadership Team

Global Head Network

Regent Stichting Twickel, te Delden,

Regent Stichting RCOAK te Amsterdam

Voorzitter Stichting Jacoba van Wassenaer Fonds

Voorzitter Stichting Bouwstenen voor Dierenbescherming,

Leiden

Vice-voorzitter Stichting Lemstra, Amsterdam

Lid Bestuur Ir. H.G. Boumeester Foundation

Mr. J.W.P. VerheugtVoorzitter Adviescollege verloftoetsing TBS

Raadsheer-plaatsvervanger in het gerechtshof te Amsterdam

Rechter-plaatsvervanger in de rechtbank te Amsterdam

Mw. drs. S.C. WolffLid Bestuur WWF Schweiz

Adviseur Artists for Nature Foundation

Lid bestuur Stichting NatuurZijn

Zakelijk leider Nederlandse Fluit Academie

Voorzitter Stichting Mirador

Het bestuur krijgt geen vergoeding voor zijn werkzaamheden. De leden hebben de mo-gelijkheid een onkostenvergoeding voor ge-maakte reis- en telefoonkosten ten behoeve van de stichting te ontvangen. Hiervan is in 2013 zeer bescheiden gebruik gemaakt. Het bestuur heeft het salaris van de directeur vastgesteld conform de Adviesregeling van de VFI, de overkoepelende brancheorganisa-tie voor Goede Doelen. Voor een toelichting op bovenstaande wordt verwezen naar de jaarrekening 2013.

Amsterdam, 20 mei 2014

Prof. ir. W. Dikvoorzitter

BEKN

OPT

VER

SLAG

OVE

R 2

013

Mooie verhalenMascha van Nieuwkerk (24, bruiklener van het NMF sinds 2003) combineert de masters cello en geschiedenis. Met haar strijkerscollectief Fuse organiseert ze clubavonden waarin alle genres door elkaar lopen. ‘Vaak merken we dat juist klassieke stukken het meest indruk maken.’


INTERVIEW©

MER

LIJN

DO

OM

ERN

IK

NMF MAGAZINE 2014

Kun jij ook zo tobben over de toekomst van klas-sieke muziek?Nee hoor, ik ben juist heel optimistisch! Men-sen van mijn generatie zijn wel degelijk gevoe-lig voor klassieke muziek. Ik heb tenminste nog nooit iemand horen zeggen: da’s niks voor mij. Twintigers lezen poëzie, ze luisteren naar singer-songwriters, maar staan net zo goed te popelen om kennis te maken met klassiek. Ik zie een groot potentieel publiek, maar je moet wel aansluiten bij hun beleving.

Hoe doe je dat?Door klassieke muziek niet te presenteren in een apart domein. Dan maak je er een muse-um van. Voor mijn leeftijdsgenoten zijn visue-le elementen bijvoorbeeld belangrijk, daar zijn ze nu eenmaal mee opgegroeid. Verder is mu-ziek voor hen een leuke manier om te sociali-seren. En ze denken associatief. Met mijn strij-kerscollectief Fuse organiseer ik clubavonden waarin we van het een naar het ander sprin-gen. Als je iemand eerst euforisch maakt met een arrangement van Britney Spears, wordt hij daarna extra gegrepen door muziek die op-eens heel kwetsbaar is. We spelen klassiek en eigentijds met hetzelfde elan en merken vaak dat juist klassieke stukken het meest indruk maken. Die hebben de eeuwen natuurlijk niet voor niets getrotseerd.

Beschrijf eens zo’n programma van Fuse?Eén avond hebben we bedacht vanuit een vi-ool, een prachtig 17de-eeuws instrument van Bouwmeester, uit de collectie van het NMF. Waar kan die de afgelopen eeuwen allemaal geweest zijn, vroegen we ons af. We begon-nen in de Balkan met Zigeunerweisen van Sa-rasate, op cimbalom begeleid door Vasile Ne-dea, een Nederlandse Roma. De tweede helft speelde zich af in Arabische sferen, met bij-voorbeeld een stuk van de Libanese zangeres

Fairouz. In het derde blok staken we over naar Zuid-Amerika, met muziek van Villa-Lobos, maar ook een masquenada, een lied dat mijn generatiegenoten kennen van de popgroep Black Eyed Peas. En al die tijd verspreidde een geur-dj de geuren die pasten bij het continent.

Het Koninklijk Concertgebouworkest moet het kortom over een andere boeg gaan gooien?Dat denk ik dan weer niet. Je hebt groepen nodig die nieuwe initiatieven ontplooien, zo-als Fuse, maar ook instellingen die de traditie in de hoogst denkbare kwaliteit koesteren. Uiteindelijk willen wij met onze avonden jonge mensen aansporen om ook eens naar het Concertgebouw te gaan. Ik ben een soort curator. Mensen met belangstelling voor klas-sieke muziek weten vaak niet waar ze moeten beginnen en hebben iemand nodig die zegt: luister hier eens naar. Bij het tv-programma De Tiende van Tijl doen ze dat heel handig: ze laten bijvoorbeeld zien hoe de popgroep Pink Floyd een spannend akkoord oppikt bij jazzpianist Miles Davis, die op zijn beurt ge-inspireerd is geraakt door een pianostuk van Claude Debussy. Bij Fuse zetten we steevast een Spotifyplaylist op de website, zodat ons publiek de stukken van elke editie kan terug-luisteren.

Wordt internet van doorslaggevend belang?In elk geval kan ik via sociale media mijn pu-bliek gemakkelijk bereiken. Niet alleen voor het delen van muziek of het promoten van een clubavond, maar ook om geld bij elkaar te krijgen. Met een ander ensemble, Five, breng ik bijvoorbeeld cello, design en nieuwe mu-ziek bij elkaar. Via de website voordekunst.nl hebben we een tournee gefinancierd. Je zet er een filmpje bij en bedenkt leuke extra’s voor de donateurs. Zo groeit vanzelf een community.

Als historicus ben je in de 19de-eeuwse muziekcul-tuur van Amsterdam gedoken. Duffe boel?Integendeel, muziek stond midden in het le-ven. Luisteraars konden oprecht verontwaar-digd raken als Brahms een muzikale keuze maakte die hen niet zinde.

Maar die concertprogramma’s hingen toch als los zand aan elkaar? Een deeltje strijkkwartet, een losse aria, een ouverture. Daar halen wij tegen-woordig de neus voor op.Ten onrechte. Je kunt het achterhaald vinden, maar zo’n potpourri maakt een programma wél aantrekkelijk voor het publiek. Als je vocale en instrumentale muziek afwisselt, komt de kleur van allebei beter uit. Een fris menuetje voor strijktrio, een aria vol adre-naline, een intiem duet voor alt en sopraan: je krijgt een avond met een spanningsboog waarin je mooie verhalen kunt vertellen. De programmering zoals we die nu kennen, met een ouverture, een soloconcert en een sym-fonie, is in Amsterdam trouwens pas in de jaren 1880 ingevoerd door Julius Röntgen. Hij kwam uit de Duitse traditie, met filosofen als Hegel en Schopenhauer die zeiden: muziek is het hoogste van het hoogste. Tot de vroege 19de eeuw was muziek weinig meer dan ge-organiseerd geluid.

Wat is je leukste verovering tot nu toe?Een rapper. Ik zat in de kleedkamer te stem-men toen hij binnenliep. Wow!, riep hij, komt er zóveel geluid uit zo’n ding. Alle muziek die hij kende was digitaal en elektronisch. Best wel heftig: hij was helemaal geshockeerd door dat trillende instrument.

Mooie verhalen59

NMF MAGAZINE 2014

60

MUSICUS IN BEELD

Joachim Eijlander


“Sinds ongeveer tien jaar ben ik een gelukkige bruiklener bij het Nationaal Muziekinstrumentenfonds. De cello waarop ik nu speel, is in 1870 gebouwd door Gaetano Chiocchi te Padova. De strijkstok is van Nikolaus Kittel, een Duitse vioolbouwer die zijn atelier in hartje St Petersburg had. De stok is in 1860 aldaar gemaakt. Deze cello en stok zijn dus leeftijdgenoten. Dit is niet de enige reden waarom ze zo goed bij elkaar passen. Ze halen het beste bij elkaar naar boven, zoals goede vrienden dat kunnen. De cello klinkt nog voller, ronder en ook transparanter door deze strijkstok. Iedere dag sta ik er weer versteld van en het blijft mij uitdagen om steeds meer te spelen. Het Natio-naal Muziekinstrumenten Fonds vind ik echt geweldig. Er is een uitmuntende expertise, die mij steeds verder helpt in mijn werk.

Er is goed en duidelijk management. Maar bovenal is er een enorme passie en belangstelling voor de bruikleners bij iedereen die er werkt. Er ontstaan mooie ideeën en steeds als ik er langs geweest ben, kom ik er geïnspireerd vandaan. Het komt geregeld voor dat ik iemand van het Nationaal Muziekin-strumenten Fonds bij een concert van mijn strijkkwartet in de zaal zie zitten. Mijn strijkkwartet, het Rubens Quartet, heb ik mede opgericht in 2000, bijna veertien jaar geleden. Het mooiste aan mijn kwartet vind ik, naast de grote rijkdom van het repertoire, concerten geven. Een concert is iets magisch, het is een liefdevolle overgave aan het het nieuwe, het onbekende. Een concert is nooit routine, het is een steeds verder gaande zich verdiepende ontdekkings-reis. Dit is zeker nu wij meer en meer in het buitenland actief zijn het geval; het

reizen brengt zoveel nieuwe indrukken en nieuwe vriendschappen met zich mee, dat is zeker van positieve invloed bij concerttoernees. Naast mijn kwar-tet begin ik ook solistisch en in andere kamermuziekformaties werkzaam te zijn. Dit is voor mij na veertien jaar kwartetspel een logische stap. Eind september 2013 vroeg het Nationaal Muziek instrumenten Fonds mij een soloconcert te geven in Amsterdam, ik speelde met veel plezier suites van Bach en Britten. Ik hoop van harte u snel te-gen te komen op mijn ontdekkingsreis!”

60

© M

ARCO

BO

RG

GR

EVE

NMF MAGAZINE 2014

Het NMF organiseert met grote regelmaat privé-concerten. Voor donateurs of anderen die iets te vieren hebben. Een verjaardag, een jubileum, een herdenking, een afscheid, een receptie. Bij mensen thuis, op speciale plek-ken of in het NMF-huis, het oudste stenen huis van Amsterdam. Een van die concerten in 2013 vond plaats ter gelegenheid van de verjaardag van een van onze trouwe donateurs, Rudolf Le Poole.

De zeventigste verjaardag van een muziek-liefhebber als Rudolf Le Poole kon haast niet mooier – in ieder geval niet muzikaler – dan in de vorm van een huisconcert in samenwerking met het NMF. De familie Le Poole had hiervoor een kerkje in Woerden in gedachten, een intie-me schuilkerk uit het midden van de 17e eeuw van de oudste Lutherse gemeente van Neder-

land, met plaats voor zo’n 175 toehoorders. Een schitterende entourage voor muziek van Vivaldi, Bach en Schubert, uitgevoerd door een indrukwekkend strijktrio van zijn juist met een cello van het NMF afgestudeerde nichtje Sas-kia Le Poole, met Rolin van Opstal (met NMF-viool) en Walter de Kok (viool/altviool). Zelf speelt Rudolf Le Poole vanaf zijn tiende viool. Hij gaat graag naar kamermuziekconcerten en speelt al ruim veertig jaar in een kwintet. De passie voor muziek, zijn trots op zijn nichtje en het enthousiasme voor het NMF deelde hij graag met zijn gasten. Dat resulteerde in een enorme vrijgevigheid van hem: het verjaar-dagscadeau voor de jarige werd een enorme steun aan de musici van het NMF. Het door zijn gasten gedoneerde bedrag stemt het NMF evenals Le Poole en zijn vrouw zeer dankbaar!

Le Poole: “Ik ben er nog steeds erg van onder de indruk dat het in alle opzichten zo voortreffelijk is geweest.”

Viert u ook iets bijzonders binnenkort? Het NMF verzorgt desgewenst voor u een privé-concert! Bel of mail Manon Veenendaal voor informatie, of kijk opwww.muziekinstrumentenfonds.nl

Een verjaardagsfeest!

61© H

ANS

LE P

OO

LE

NMF MAGAZINE 2014

62

MUSICUS IN BEELD

Joris van den Berg


“Ik ben Joris van den Berg, cellist (solist en kamermusicus) en al lange tijd bruiklener van het NMF. Vanaf onge-veer mijn 15e tot mijn 20e had ik een prachtige cello van Jaap Bolink van het NMF in bruikleen. Met deze mooie cello heb ik mijn eerste concerten gegeven en ik denk dan ook met veel plezier te-rug aan die tijd. Na het winnen van het Nationaal Celloconcours 2006 kreeg ik de bijzondere kans om op een Guada-gnini cello van het NMF te spelen. Een heel speciale cello met een fantastische klank, maar die tegelijkertijd een enor-me uitdaging vormde om te bespelen (ook omdat deze alleen met darmsna-ren bespeeld mocht worden). Sinds 2010 bepeel ik nu een Grancino cello uit 1703. Het is een fantastisch instrument, een echte ‘all-rounder’.

Nu, na bijna twee jaar met de Gran-cino, blijf ik nog steeds nieuwe klanken en karakters ontdekken en ik denk (en hoop) dat dit nog lang zal blijven. Er gaat geen concert voorbij zonder dat ik een compliment krijg over de klank van dit prachtige instrument. Daarbij heb ik ook sinds 2009 een ‘Tourte l’Ainé’ strijkstok in bruikleen. Een stok is zo mogelijk nog persoonlijker en belang-rijker dan het instrument zelf.

Na veel zoeken en uitproberen heb ik in deze stok een balans gevonden tussen robuustheid en flexibiliteit. Met deze stok kan ik de meest intensieve tot de meest intieme klanken vinden. Ik ben het NMF ongelooflijk dankbaar voor de fantastische kansen die zij mij en vele andere musici bieden en hebben ge-boden. Een goed instrument geeft ons

de kans om de mogelijkheden tot het uiterste te benutten en het NMF maakt het mogelijk dat wij (jonge) musici geschikte instrumenten bespelen om op de grote podia te staan.

Nadat ik in verschillende landen gestu-deerd heb, besef ik nog veel meer de onvoorstelbare waarde van een fonds als het NMF. In geen ander land heb-ben zoveel jonge musici de kans om op zulke goede instrumenten te spelen. Het is ontzettend stimulerend om een goed instrument te hebben en ik denk dat ik zelf niet bereikt zou hebben wat ik nu heb zonder de hulp van het NMF!”

62

© M

ARCO

BO

RG

GR

EVE

NMF MAGAZINE 2014

6464ROBIN VAN GAMEREN | 1994ALTVIOLIST

NORA VAN DER STELT | 1989 | VIOLISTE

NIENKE KOSTERS | 1987 | CONTRABASSISTE

MIRJAM WIJZENBEEK | 1982 | VIOLISTE

QUIRINE SCHEFFERS | 1976 | VIOLISTE (MERLIJN DOOMERNIK)

NASIM DE HAAS-ALLAMEHZADEH | 1980 | VIOLISTE

NAOMI BACH | 1980 | VIOLISTEMIRIAM VAN ESSEVELD | 1994 | VIOLISTE

PETER LEERDAM | 1952 CONTRABASSIST

MONIEK DE LEEUW | 1986 | VIOLISTE (EDDIE WESTVEER) MYRTHE HELDER | 1983 | VIOLISTE

REINDERT KRAGT | 1989CONTRABASSIST

PAMELA KUBIK | 1970 | VIOLISTE

RADKA DIJKSTRA-DOHNALOVA | 1976 VIOLISTE

RAPHAELLA ENGELSBERG | 1989 VIOLISTE

MYRTO MORAITOU | 1987 | VIOLISTE

NOA EYL | 1988 | VIOLIST

MONIQUE HEIDEMA | 1966 | CELLISTE

PIETER VAN LOENEN | 1993 | VIOLIST

NOA WILDSCHUT | 2001 | VIOLISTE

NINO GVETADZE | 1981 | PIANISTENAOMI DE VRIES | 1995 | VIOLISTE NELLY PAVLOVA | 1972 | PIANISTE

RARES MIHAILESCU | 1979 | CELLIST

QUINTIJN VAN HEEK | 2003 | VIOLISTPIETER DE KOE | 1994 | CELLIST

ROAR BLASMO | 1987 | CELLIST

OLIVIA SCHEEPERS | 1989 | VIOLISTE

PIA EVA GREINER | 1985 | CELLISTE

RATA KLOPPENBURG | 1963 | CELLISTE

NORMAN JANSEN | 1969 | VIOLIST

RENÉ VAN MUNSTER | 1989 | CELLIST

OTTO BAKKER | 1987 | CELLIST

RENATE VAN RIEL | 1971 | VIOLISTE

NICOLAS VAN POUCKE | 1992 | PIANIST

PIETERNEL TILS | 1999 | VIOLISTE

QUIRINE VIERSEN | 1972 | CELLISTE

PEPIJN MEEUWS | 1974 | CELLIST

RICK STOTIJN | 1982 | CONTRABASSIST

PIOTR JASIURKOWSKI | 1987 | VIOLIST

NOOR HENDRIKS | 2001 | VIOLISTE

PETER JESSEN | 1976 | CONTRABASSISTOLGA RYBINA | 1984 | VIOLISTE

OLFJE VAN DER KLEIN | 1994 | VIOLISTEOENE VAN GEEL | 1973 | ALTVIOLIST OLGA ALESHINSKI | 1972 | VIOLISTE

RIK OTTO | 1967 | CELLISTRIËTTE OLTHOF | 1989 | PIANISTE RIK KUPPEN | 1994 | PIANIST

NMF MAGAZINE 2014

Al bij de eerste ontmoeting met dit instru-ment was duidelijk dat het een viool is met een pittig karakter. Net als bij een tempera-mentvol paard voelde ik dat het een behoor-lijke klus zou worden om het te “temmen”. En juist dat sprak me aan bij de eerste streek. De viool, een “hij” in mijn beleving, gaf mij qua klankvorming zeker niet meteen mijn zin. Ik moest goed zoeken om het juiste “contact-punt” (tussen de toets en de kam) in combi-natie met de juiste streeksnelheid en hoe-veelheid stokhaar te vinden, waarbij de klank niet “op slot ging” of protesteerde, maar juist maximaal straalde en zong. Mijn leraar in de VS toentertijd speelde er af en toe een noot op om iets voor te doen in de les, waarop hij dan geregeld een kreet slaakte van “I don’t under-stand how you can play this fiddle!!”. Ja, het heeft zeker tijd gekost om dit instrument (een beet-je) te leren kennen, maar ik vond het heerlijk om mijn tanden in die uitdaging te zetten! Het studeren en concerteren op deze viool is en blijft een eindeloze ontdekkingstocht van zijn karakter en zijn klankkleur mogelijkheden, een wisselwerking die net als bij een vriend-

Een viool als een parfumHet NMF, zo zeggen we al jaren, is eigenlijk een huwelijksbureau. Een bemiddelingsbureau tussen musicus en instrument. Want een viool is niet zomaar een prachtige viool, een viool moet vooral passen bij de musicus.

Het is eigenlijk net als het uitzoeken van een parfum. De geur die bij je past is vooral een hoogstpersoonlijke keuze. Zo kan het dat een instrument in de handen van de één schittert, en in de handen van een ander veel minder goed functioneert.

Frederieke Saeijs speelt sinds 2008 op een viool van het NMF die naadloos aansluit bij wat zij verlangt van een topinstrument. Zij vertelt in hartstochtelijke bewoordingen over haar bijzondere relatie met haar bijna drie eeuwen oude Petrus Guarnerius.

“

66

NMF MAGAZINE 2014

67

schap of andersoortige relatie met een mens altijd in ontwikkeling lijkt te zijn. Het was alsof de grond onder mijn voeten ging trillen toen ik deze viool voor het eerst aanraakte met de strijkstok, alsof ik in de buurt kwam van een wakker wordende vul-kaan, en dat gevoel is nooit meer weggegaan. Gek genoeg doet het instrument pas wat ik wil als ik het laat ‘leiden’. Deze viool een van tevoren bedachte klank ‘opleggen’, maakt dat hij zich als een slak in z’n huisje terugtrekt met de deur op slot. Pas als ik het instrument vrij baan geef om mij, als ware hij mijn dans-partner, bij de hand te nemen en te leiden, kan ik met subtiele suggesties en kleine aanpas-singen langzaam mijn eigen handtekening toevoegen aan de klank. Vooral als ik in een grote zaal speel en het instrument zijn vleu-gels maximaal kan spreiden, dan voel ik ‘de teugels van het paard’ ontspannen en komt zijn kleurrijke ziel volledig tot leven. Daaren-tegen kan het spelen in een kleinere, drogere ruimte, soms een bijna ‘ongelukkig’ gevoel op-wekken, alsof het instrument worstelt en zijn klank als een soort Alice in Wonderland met armen en benen uit de f-gaten van de klank-kast puilt. Naast het pittige karakter spreekt me de combinatie tussen de stralende, bijna ‘ijle’ klank in de hoogte (vergelijkbare sensa-tie met het inademen van pure, frisse wind bovenop een bergtop) en de warme, ronde klank in de diepte (als ware hij een altviool) mij enorm aan. Ik kan er alle kanten mee op! Sinds dat ik op dit instrument speel, is mijn palet aan klankkleuren en daardoor aan mu-zikale ideeën enorm uitgebreid. Het gaat natuurlijk samen: doordat het aanbod aan klankkleurmogelijkheden op dit instrument

zo groot is, wordt je als musicus qua inspiratie enorm gevoed en borrelen de muzikale ideeën zo ‘ploep!’ als bij een fontein naar boven. Echt ‘pingpongen’ is het dus, tussen musicus en instrument! Niet-musici kijken je vaak een beetje vreemd aan als je het hebt over je in-strument als ‘partner’, laat staan als ‘levend wezen’…maar de invloed van een instrument op het uiteindelijke creatieve en muzikale re-sultaat is dan ook ‘wezenlijk’. Een muziekstuk dat drie keer door één en dezelfde musicus op drie verschillende instrumenten wordt uitgevoerd, zal drie verschillende interpre-taties opleveren. En andersom zal hetzelfde instrument, bespeeld door drie verschillende musici, ook drie keer anders klinken - net als een parfum dat bij iedere drager ervan anders ruikt. Het plafond, of de bodem, van dit in-strument heb ik nog lang niet bereikt, sterker nog, het lijkt wel alsof dit instrument geen grens heeft wat uitdrukkingsmogelijkheden betreft. Hij daagt me uit, en blijft in zekere zin een mysterie voor me. Een onweerstaan-baar mysterie zelfs, dat ik maar niet volledig kan doorgronden, beheersen of ‘grijpen’! En daardoor zo aantrekkelijk als een magneet. Kortom, ik ben ontzettend veel van dit instru-ment gaan houden! Het is mijn grote wens en droom om de sa-menwerking met deze viool en het NMF voort te zetten. Ik ben nog lang niet uitge-groeid op dit instrument! En ik hoop dat de viool ook nog niet op mij is ‘uitgeluisterd’. Als soliste met orkest is het van wezenlijk belang om op een karaktervol instrument te spelen dat bovendien heel goed kan projecte-ren in een grote zaal. Met dit instrument heb ik bijvoorbeeld verscheidene malen het viool-

concert van Alban Berg vertolkt. Probleemloos kon ik met de klank boven het orkest uitko-men, ook wanneer in het tweede deel met alle geweld het noodlot toeslaat in de muziek. Als musicus kan je nog zo’n goede techniek heb-ben, maar zonder een goed instrument ben je als solist achter in de zaal niet meer te horen. Het mooie aan dit instrument is, dat hij zich als een salamander kan aanpassen, van een meer robuuste klank voor het orkest naar een meer elegante klank in een kamermuziekbe-zetting. Vaak krijg ik na concerten i.p.v. “Wat heb je mooi gespeeld” of iets dergelijks, te ho-ren “ Wat heb je een mooi instrument zeg! Wat is het?”. Dus, alle hulde voor Petrus Guarneri!!Natuurlijk kan ik nooit (althans, tenzij ik de loterij win of een aantal banken beroof), zelf een instrument van dit kaliber bekostigen. Ik realiseer mij maar al te goed dat het een bui-tengewone luxe is om überhaupt op een in-strument van deze klasse te kunnen spelen, dankzij het NMF. Tijdens mijn concertreizen kom ik genoeg musici tegen die om een goed instrument verlegen zitten, omdat zij in hun eigen land geen fonds zoals het NMF hebben. Dus, tot slot wil ik heel erg graag mijn grote dank uiten voor de afgelopen zes onvergete-lijke jaren op dit prachtinstrument! Muchísi-mas gracias!!! Deze viool is ondertussen een deel van me geworden, ook al weet ik dat ik slechts een passant ben in zijn lange leven en dat ik een grote geluksvogel ben dat hij op m’n pad is gekomen na 283 jaar avonturen elders in de wereld te hebben beleefd. Ik hoop dat we voorlopig nog een muzikaal “stel” mogen blij-ven, en dat we samen over de hele wereld nog vele harten mogen raken via de trillende sna-ren van mijn geliefde Venetiaanse Vesuvius!

Een viool als een parfum

”

NMF MAGAZINE 2014

6868

FOTO

MAR

CO B

OR

GG

REV

E

in dit NMF MAGAZINEkunt u ze nu eens allemaal zien: de 419 bruikleners van het NMFgedurende 2013

419NMF-musici

YOTAM GATON | 1986 | VIOLISTYINGSHAN HU | 1999 | PIANISTE YUKIE YAMAGUCHI | 1977 | VIOLISTE

WYTSKE HOLTROP | 1994 | CELLISTE

YANNICK HIWAT | 1988 | VIOLIST

XAVIER VAN DE POLL | 1995 | VIOLIST

ZAYNAB MARTIN | 1988CONTRABASSISTE

YAMAN ZENCIRCI | 1982CONTRABASSIST

WILLEMIJN KNÖDLER | 1986CELLISTE WILLEMIJN PAMEIJER | 1997 | VIOLISTE

VIOLA DE HOOG | 1955 | CELLISTE

WIESJE NUIVER | 1989 | VIOLISTE

TEUN GODSCHALK | 1987CONTRABASSIST

VIKTOR YUANDONG MATTSSON1992 | PIANISTVERA BEUMER | 2001 | VIOLISTEVEERLE SCHUTJENS | 1991 | CELLISTEVALERIE SCHÖNEN | 1995 | VIOLISTE

WILLEM STAM | 1988 | CELLIST

TOSCA OPDAM | 1988 | VIOLISTETOM VAN LENT | 1976 | CELLIST

THOMAS VAN GEELEN | 1988 | CELLIST TIEMO WANG | 1972 | VIOLIST

TINEKE DE JONG | 1964 | VIOLISTETIM DE VRIES | 2000 | VIOLISTTIM BRACKMAN | 1993 | VIOLIST

TIJMEN HUISINGH | 1979 | VIOLIST

TANJA TREDE | 1972 | ALTVIOLISTE TEUN FABER | 1990 | ALTVIOLISTTESSEL HERSBACH | 1990 | VIOLISTETESSA HELDER | 1987CONTRABASSISTE

TEODORA NEDYALKOVA | 1990CELLISTETANYA SCHAAP | 1976 | VIOLISTE

TALITHA MUGGE | 1997 | HARPISTESTEVEN BOURNE | 1988 | CELLISTSUSANNE BROEKHUYSEN | 1975VIOLISTE

SZYMON MARCINIAK | 1983CONTRABASSISTSVENJA STAATS | 1996 | VIOLISTE

SUZANNE VAN DUUREN | 1986CELLISTE

SUZANNE DIJKSTRA | 1972ALTVIOLISTE

nmf magazine 2014 nmf - home - nationaal ... · van het beoordelen van de fondsenwervende ......

Documents