nkgdhnk edok-ehwsk bkb i[v/ ofjdk - colgate · br/n-gkw'fbt ezgbh b/ 200 ;kbk s'i brksko...

ftjko dk }kpsk

;G s'I T[̀u/ B?fse fwnkoK

~ pDkJh o`yDk

nkgDhnK edoK-ehwsK Bkb

i[V/ ofjDk

d/yGkb • ;op ftnkgh Nhwtoe

• brksko ;[Xko

br/N-gkw'fbt ezgBh B/ 200 ;kbK s'I brksko fdnkBsdkoh ns/ fJwkBdkoh Bkb eko'pko ubkT[IfdnK, ns/ nkgDhnK edoK-ehwsK ~ bkr{

eofdnK, ;fseko Bkb nrtkJh eofdnK v{zxh soQK ouhnK-fwuhnK ;kvhnK

edoK-ehwsK gqsh tuBp`Xsk ~ pDkJh o`yD dk w[}kjok ehsk j?.

w?~ nkgDh ezgBh d/ ftjko d/ }kps/ dh 25thI toQ/rzY ~ wBkT[D @s/ wkD j?. 1987 ftu fJ;dh F[o{nks s'I b?e/ j[D sè, ;kv/ }kps/ B/ s?n f;XKsK d/ Bkb ;kvh ofjB[wkJh ehsh j?, i' e'br/N dhnK edoK-ehwsK ns/ ;Ekfgs fwnkoK dk

gqrNktk eod/ jB, fijBK okjhI ;kv/ B?fse ftjko ezw eod/ jB. d[Bhnk ns/

;kv/ p}koK ftu j'D tkbhnK spdhbhnK Bkb skbw/b o`yD bJh ftjko d/ }kps/

dk pkekfJdrh Bkb ikfJ}k fbnk iKdk j?, fJ;~ BftnkfJnk iKdk j? ns/ fco s'I

ikoh ehsk iKdk j?, sK i' fJ;d/ Y[et/IgD ns/ ftnkgesk ~ :ehBh pDkfJnk ik

;e/. eko'pkoh d[Bhnk ftubhnK xNBktK edh th fJzBhnK f}nkdk tzrko tkbhnK

iK r[zMbdko BjhI ;B ns/ T[j eko'pko ~ B?fse, ek~Bh s"o @s/ gkbDk eoB

ns/ ;wkie s"o @s/ f}zw/tko Yzr Bkb ezw eoB dh }o{oh nfjwhns ~ g`fenK

eodhnK jB. d[Bhnk Go d/ t`y t`y d/FK ftu ezw eoB tkbh tkeJh fJè ;op

ftnkgh ezgBh j'D eoe/, n;hI ;kfonK ~ fJj :ehBh pDkT[Dk ukjhdk j? fe ;kvk

ftjko ns/ \?;b/ ;kv/ nkdoFK ns/ edoK-ehwsK ~ pDkJh o`yD, fit/I fe ;kv/

ftjko d/ }kps/ ftu d`f;nk frnk j?.

n;hI ;ko/ o'} \?;b/ eod/ jK, fi;d/ wkbh, wB[`yh, GkJhukoe iK B?fsesk ;pzXh

n;o j' ;ed/ jB. e'br/N gfotko d/ w?Ipo ti'I, fJj }o{oh j? fe s[;hI ;kvk

ftjko dk }kpsk gVQ', ;wM' ns/ T[;dh g{oh soQK gkbDk eo'. fJj }kpsk, ;k~

;kfonK ~ fJwkBdkoh Bkb ezw eoB dh fBih f}zw/tkoh ns/ ;G s'I T[ù/ B?fse

fwnkoK ~ pDkJh o`yD @s/ }'o fdzdk j?.

go ftjko d/ }kps/ pko/ ikDBk jh ek\h BjhI j?. e'br/N Bkb ezw eoB tkb/

b'eK ti'I, n;hI nkgDhnK ekotkJhnK ns/ nkgDh r`bpks okjhI B?fsesk ;pzXh

ftjko ~ gq/od/ jK. n;hI nkgDhnK ekotkJhnK ns/ \?;fbnK dh f}zw/tkoh b?Id/ jK

ns/ nfij/ ftjko d/ f]bk\ p'bd/ jK, i' ;kv/ }kps/ d/ Bkb Bkb e'br/N dhnK

j'oBK gk`fb;hnK d/ T[bN j[zdk j?.

e'br/N dh ;k] dh f}zw/tkoh ;kv/ ;kfonK @s/ j?. ;kvh brksko eko'pkoh ekw:kph

bJh pj[s }o{oh, ;kvhnK ;KMhnK edoK-ehwsK bJh s[jkvh brksko tuBp`Xsk ns/

s[jkvh B?fse nrtkJh bJh s[jkvk nrkT{I XzBtkd.

JhnkB e[è

u/now?B, gq?}hv?IN ns/ ;hJhU

;kv/ u/now?B, gq?}hv?IN ns/ ;hJhU dk ;[B/jk

e'

2 ftjko dk }kpsk

d/yGkb dhnK e'br/N dhnK nkgDhnK edoK-ehwsK Bkb i[V/ ofjDk, ;op ftnkgh

Nhwtoe ns/ brksko ;[Xko Bkb, n;hI fJZe ;fGnkuko pDkT[Id/ jK, fi; ftu b'e

fJè Nhw tKr, fJè' fij/ NhfunK bJh fwbe/ ezw eod/ jB. e'br/N dhnK fszB

p[fBnkdh edoK-ehwsK, ;kv/ tb'I ehs/ ikD tkb/ jo ezw dk fj`;k jB.

d/yGkb

ezgBh b'eK dk f]nkb o`ydh j?L e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'e, rkje, F/noXkoe, ygseko, ;gbkfJo ns/

eko'pkoh GkJhtkb. e'br/N ;kohnK ;fEshnK ftu jwdodh, fdnkBsdkoh, fJwkBdkoh ns/ T[ù B?fsesk Bkb

ekotkJh eoB, d{finK dh r`b ;fseko Bkb ;[DB ns/ wsG/dK dk fBgNkok eoB bJh tuBp`X j?. ezgBh ;op

ftnkgh tksktoD dh okyh eoB, T[jBK GkJhukfonK ~ tXkT[D, fiE/ e'br/N d/ b'e ofjzd/ ns/ ezw eod/ jB

ns/ ;ko/ ;oekoh ek~BK ns/ B/wK dh gkbDk eoB bJh th tuBp`X jB.

;op ftnkgh Nhwtoe

e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ ;ko/ b'e, ;op ftnkgh Nhw dk fj`;k jB, i' fe d/FK ns/ d[Bhnk Go ftu fJe`fmnK

ezw eoB bJh tuBp`X jB. ftukoK, seBkb"ihnK ns/ gqfsGk ~ ;KfMnK eoB Bkb jh ezgBh w[Bk\/ d/ ikoh

ofjD tkb/ tkX/ ~ jkf;b eo ;edh j? ns/ pDkJh o`y ;edh j?.

brksko ;[Xko

e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'e, fBih s"o @s/ ns/ NhwK d/ s"o @s/ T[jBK tb'I ehs/ ikD tkb/ ezwK ~ o'}

fpjso pDkT[D bJh tuBp`X jB. ygsekoK ns/ rkjeK dhnK T[whdK ~ uzrh soQK ;wMD ns/ brksko e[M BtK

eoB ns/ T[sgkdK, ;/tktK ns/ nwbK ftu ;[Xko eoB pko/ ezw eoe/ e'br/N @@tXhnk pD ikJ/rh##.

nì d/ s/}h Bkb tX oj/ w[ekpb/pk}h tkb/ p}ko ftu, e'br/N dhnK edoK-ehwsK b'eK, Nhw ns/ ezgBh dh ekw:kph bJh

BhIj jB. f;o\ d{finK dk ;fseko eoe/ ns/ e'br/N dhnK edoK-ehwsK ~ pDkJh o`ye/, n;hI fpjsohB eko'pkoh BshfinK

~ jkf;b eoB dh T[whd eo ;ed/ jK.

nkgDhnK edoK-ehwsK Bkb i[V/ ofjDk

Colgate-palmolive Company 3

@@;fseko Bkb nrtkJh## T[j sohek j?, fi; Bkb e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'e

ezgBh dhnK edoK-ehwsK ~ bkr{ eod/ jB.

;fseko Bkb nrtkJh eoe/, n;hI fJè nfijk wkj"b f;oid/ jK, fiE/ b'e p/fMie ;[Mkn d/D, ftuko gqrN eoB ns/

iE/pzdh bJh :'rdkB fdzd/ jB.

;fseko Bkb nrtkJh fJè nfijk wkj"b f;oidh j?, fiE/ b'e fJè d{i/ dk tkeJh fXnkB o`yd/ jB ns/ nkgDh g{oh

;zGktBk Bkb ezw eoB bJh fwbe/ ezw eod/ jB.

;fseko Bkb nrtkJh eoB d/ f;XKs jBL

nkg;h r`bpks

ftukoK ~ ;gFN ns/ ;ob Yzr Bkb gqrN eoBkl j'oBK dh r`b ;[DBkl nfijk wkj"b f;oiDk, fiE/ b'e nkgD/

ftuko s;`bh Bkb gqrN eo ;eDl j'oBK s'I ;w/I f;o ns/ ikDekoh b?D iK d/D ~ T[s;kj d/Dk.

okfJ d/Dh ns/ okfJ wzrDh

T[;ko{, ftF/F okfJ d/D ns/ wzrD eoe/ e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ ;ko/ b'eK dk ftek; eoBkl ;/X d/Dh ns/

b'eK ~ bhj @s/ ofjD ftu wdd eoBkl T[;ko{ spdhbh ~ gq/oDk ns/ n;kXkoD ezw ~ T[s;kfjs eoBk.

ftF/F :'rdkB ~ nfjwhns d/Dk

j'oBK d/ :'rdkBK ns/ uzr/ ezw ~ nfjwhns ns/ wkDsk d/Dhl fBih F]Fhns dk ;fseko eoBkl \?;b/ eoB ns/

soihjK fsnko eoB t/b/ j'oBK ~ Fkfwb eoBk. b'eK d/ ftneshrs wsG/dK bJh T[jBK ~ nfjwhns d/Dh, i'

fe w"i{dk ns/ Gft`y ftub/ eko'pko ftu brksko ekw:kph ~ pDkT[D ns/ T[;~ pDkJh o`yD dk fJè w[`y

}ohnk j?.

fwbe/ ezw eoB ~ gq/oDk.

;KM/ NhfunK bJh tuBp`Xsk f;oiDhl wsG/d Bkb T[;ko{ sohe/ Bkb Bfi`mDk.

fw;kb pDkT[Dh

B?fse Yzr Bkb eko'pko eoB, sDkn d{o eoB bJh, ns/ ;[yktK ns/ ;zs[fbs ezw dk wkj"b f;oiD bJh T[;ko{

fw;kb pDkT[Dh.

;fseko Bkb nrtkJh eoBk

COLGATE-PALMOLIVE CODE OF CONDUCT

ftFk-t;s{

ftjko d/ }kps/ pko/ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

;kfonK Bkb ;kvk ;pzX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

ezgBh Bkb ;kvk ;pzX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

nkgD/ vkfJo?eNoK d/ p'ov Bkb ;kvk ;pzX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

pkjoh eko'pkoh ;z;EktK Bkb ;kvk ;pzX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

ygsekoK Bkb ;kvk ;pzX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

;oeko ns/ ek~B Bkb ;kvk ;pzX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

;wki Bkb ;kvk ;pzX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

tksktoD Bkb ;kvk ;pzX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

F/noXkoeK Bkb ;kvk ;pzX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

gkbDk bJh f}zw/tkoh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

;/X b?Dh ns/ fuzsktK pko/ fog'oN eoBh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

ftfFnK d/ e/Ifdqs ns/ ftnkge gqpzX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

ne;o g[`S/ ikD tkb/ ;[nkb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31


ftjko d/ }kps/ pko/

e'br/N dk ;kvk ftjko dk }kpsk, ;kvh o'} dh eko'pkoh r`bpks bJh rkJhv d/ s"o @s/ ezw eodk j?, Y[etK ftjko ns/ ;kvhnK

eko'pkoh edoK-ehwsK bJh fwnko ~ do;kT[Idk j?. }kpsk ;k~ ;kfonK ~ ;k\ s"o @s/ T[j sohek d`;dk j?, fi; Bkb n;hI

nkgD/ eko'pkoh BshfinK ~ t`X s'I t`X jkf;b eod/ jK. e'br/N dk ftjko dk }kpsk vkfJo?eNoK, n\;oK, ns/ ezgBh d/ ;ko/

w[bk}wK ns/ d[Bhnk Go ftubhnK fJ;dhnK ;jkfJe ezgBhnK ;w/s, e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ ;ko/ b'eK @s/ bkr{ j[zdk j?. fteq/

sk ns/ ;gbkfJo th fJjBK FosK j/m nkT[Id/ jB, feT[Ife e'br/N Bkb eko'pko eoB bJh }kps/ dh gkbDk eoBk fJè Fos j?.

;G s'I nfjw r`b fJj j? fe jo fJè w[bk}w ftjko d/ }kps/ d/ gqpzXK, ;op ftnkgh eko'pko ubkT[D ;pzXh ;/XK, ezgBh dhnK

gk`fb;hnK ns/ ;ko/ bkr{ j'D tkb/ ek~BK dh gkbDk eoe/ ;w[ùsk ns/ bhvofFg dk w[}kjok eoB bJh f}zw/tko j?. ;kv/ brksko

u`bD tkb/ eko'pkoh ;pzXK ns/ \?;b/ b?D ftu B?fsesk ns/ ;w[ùsk ~ g{oh soQK Fkfwb eofdnK, n;hI fJè nfij/ ;fGnkuko dh

tuBp`Xsk dk w[}kjok eod/ jK, i' ;G s'I T[ù/ B?fse fwnkoK ~ T[s;kfjs eodk j?.

;[nkb yVQ/ j'D t/b/ uzr/ \?;b/ dh tos'I eofdnK ns/ ;/X wzrD Bkb }kps/ dh gkbDk n;kBh Bkb eoB ~ :ehBh pDkfJnk iKdk

j?. n;hI ;ko/ nkgD/ \?;b/ b?D ns/ }kps/ dh nkgDh gkbDk eoB bJh f}zw/tko jK. i/ s[jk~ gèk BjhI j?, sK ftF/F ekotkJh

F[o{ eoB s'I gfjbK, feogk eoe/ nkgD/ nkg s'I j/mK fd`shnK r`bK g[`S'L

• eh w?~ fJj ezw eoB dk n]fsnko j?<

• eh w?I fw;kb pDk fojk jK<

• eh fJj ezw eoBk mhe j?<

• eh fJj ekotkJh e'br/N dhnK edoK-ehwsK, ;fseko Bkb nrtkJh eoB d/ f;XKsK, ftjko d/ }kps/, ezgBh dk eko'pko ubkT[D ;pzXh ;/XK ns/ j'o gk`fb;hnK w[skpe ek~Bh ns/ Go';/:'r j?<

• eh fJ; ezw ~ fe;/ nfij/ ftnesh ~ fog'oN eofdnK wkD j'J/rk, fi;dk w?I ;fseko eodk$eodh jK<

• eh fJ; ezw Bkb e'br/N dh ;k] fJè B?fse ezgBh ti'I j'o tX/rh<

• eh w?I ;G s'I T[ù/ B?fse fwnkoK dk w[}kjok eo fojk$ojh jK<

i/ fJjBK ;[nkbK ftu'I fe;/ dk th itkp BjhI j? iK ftjko d/ }kps/ dh ftnkfynk iK T[;~ bkr{ eoB iK e'br/N d/ fe;/ ;pzfXs

fwnko, gk`fb;h iK nwb pko/ s[jkv/ e'Jh ;[nkb iK fuzsktK jB, sK s[jk~ ;fEsh pko/ nkgD/ w?B/io, wB[`yh ;q'sK, ;op ftnkgh

ek~Bh iE/pzdh iK ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk Bkb r`bpks eoBh ukjhdh j?.

fFekfJs eoB pko/, fog'ofNzr iK ftjko d/ }kps/ dh Fèh T[bzxDk dh iKu ftu fj`;k b?D iK wdd eoB fto[`X e'Jh B[e;kBd/j

ekotkJh BjhI ehsh ikJ/rh, id sè fe bkfJnk frnk fJb}kw iK T[gbpX eokJh rJh ikDekoh fJokdsB M{mh Bk fBeb/. ;G s'I

t`X ;zGt j`d sè, e'br/N ;kohnK fFekfJsK dh ok}dkoh pDkJh o`y/rh.

ftjko dk }kpsk nk`BbkJhB T[gbpX j? ns/ fJ;dk eJh t`y t`y ;EkBe GkFktK ftu nB[tkd ehsk frnk j?. e'br/N ukjz[dh j?

fe e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ ;ko/ b'e }kps/ ~ gVQD, ;wMD ns/ gkbDk eoB. jkbKfe gkbDk nkgD/ nkg BjhI j[zdh. fJ; ~

;k~ ;kv/ ;kfonK s'I tuBp`Xsk dh b'V j?. fJ; tuBp`Xsk ~ gZek eoB bJh, d[Bhnk Go ftu e'br/N bJh ezw eoB tkb/ b'eK

bJh ;bkBk nXko @s/ }kps/ dh f;ybkJh ns/ s;dhe dh g/FeF ehsh iKdh j?.

6 ftjko dk }kpsk

fJè d{i/ Bkb ;kvk eko'pko nkg;h ftFtk; ns/ ;wogD @s/ nXkfos j'Dk ukjhdk j?. n;hI fJè d{i/ Bkb

;fseko ns/ wkD tkbk ftjko eoB bJh f}zw/tko jK.

n;hI ezw d/ ekw:kp ;pzXK dh e'fFF eod/ jK.

e'br/N ftu, ;k~ nkgD/ b'eK dh w}p{s fBih tuBp`Xsk ns/ fpjsohB gqkgshnK @s/ wkD j?, i' fe T[; tuBp`Xsk eoe/ f;o/

uVQhnK jB. go tuBp`Xsk dh fJj g`Xo f;o\ ftFtk;, y[`bQh ns/ fJwkBdko r`bpks ns/ ;fseko tkb/ wkj"b ftu gqkgs ehsh ik

;edh j?. s[jkv/ ;kEhnK, s[jk~ f;`fXnK fog'oN eoB tkfbnK ns/ ;[gotkJh}oK Bkb s[jkv/ ;ko/ ftjko GkJhtkbh d/ o{g ftu ehs/

ikD/ ukjhd/ jB, fi; ftu jo ftnesh dk ftjko ;G s'I T[ù/ B?fse fwnkoK ~ pDkJh o`yD bJh gqw[y tuBp`Xsk Bkb u`bdk j?.

fijBK b'eK Bkb s[;hI ezw eod/ j', Bkb s[jkvk ;pzX fJè i/s{ Nhw d/ w?Ipo tKr j'Dk ukjhdk j?. w/b-fwbkg Bkb ns/ nkg;h

NhfunK @s/ fXnkB bke/ ezw eoB tkb/ b'e, ;kv/ eko'pko d/ fg`S/ ezw eoB tkbh skes jB. T{oik Bkb Goh fJ; Nhw d/ ;pzXK

okjhI ezw eoB bJh, jo ftnesh ~ nkgDhnK f}zw/tkohnK fBGkT[DhnK ukjhdhnK jB ns/ fJj ftFtk; o`yDk ukjhdk j? fe d{i/ th

fJzi jh eoBr/. fJ;dk wsbp j? fe ezw g{ok eoB bJh jo g`Xo @s/ d{finK ~ b'VhIdh wdd eoBk. e'Jh ftnesh iK eko'pkoh

:{fBN, ezgBh dhnK soihjK s'I gfjbK nkgDhnK soihjK BjhI o`y ;edh.

s[jkv/ Bkb ezw eoB tkb/ b'eK iK fBrokBh eoB tkfbnK ~ ;kT{g[D/, fBog`ysk ns/ fdnkBsdkoh dh fw;kb ekfJw eoe/ B?fsesk

ns/ gkbDk ~ T[s;kfjs eoBk ukjhdk j?. fJè nkr{ ti'I, s[;hI ekor[}koh d/ fwnkoK pko/ ;gFN s"o @s/ d`;D ns/ fJè nfijk

wkj"b f;oiD bJh f}zw/tko j', i' Nhwtoe ns/ B?fse ftjko ~ tXkJ/.

n;hI y[`bQ/ fdb tkbh ns/ fJwkBdko r`bpks ~ gq/od/ jK.

ouBkswe ns/ BthI ;'u ~ gq/o' ns/ i/ s[;hI ;[gotkJh}o j', sK nkgD/ j/mK ezw eod/ b'eK Bkb ftneshrs Yzr tKr ftjko eo',

T[jBK ~ nkgD/ ezw eoB d/D bJh b'VhIdh ;[szsosk fdU. ekor[}koh ftu ;[Xko eoB bJh ;[Mkn fdU.

nkgD/ ;[gotkJh}o Bkb s[jkv/ ;pzX nkg;h ;fseko ns/ Go';/ tkb/ j'D/ ukjhd/ jB. s[;hI ns/ s[jkvk ;[gotkJh}o, ezgBh tb'I

s[jkvh :{fBN bJh fwÈ/ Nhu/ jkf;b eoB d/ ;KM/ T[d/F tkbh fJè Nhw j'. nkgD/ ;[gotkJh}o tKr s[;hI th fJj :ehBh pDkT[D

bJh f}zw/tko j' fe s[jkv/ ftueko y[bQ/ fdb tkbh ns/ fJwkBdko r`bpks j?. ne;o fizBk eo ;ed/ j', gfjb eo'. Bt/I sohfenK

Bkb ;wf;nktK j`b eo'. s[jkvh :{fBN ns/ ezgBh d/ Nhu/ jkf;b eoB bJh b'vhIdh s[jkvh fwbtosB ns/ ouBkswesk }o{oh j?.

n;hI, e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'eK ~ nkgDk ;G s'I t`vk ;owkfJnk wzBd/ jK.

e'br/N dh tuBp`Xsk, ezw tkbh EK ftu ftneshrs ns/ Nhw dh gqkgsh ~ fJBkw d/D ns/ T[s;kfjs eoB d/ t`y t`y gq'rokwK

okjhI ;k\ Mbedh j?. s[;hI fizBk th ukj[zd/ j', s[jk~ UBk jh n`r/ tXD bJh T[s;kfjs ehsk iKdk j?, sKi' s[;hI ezgBh dh

ekw:kph ftu ;koEe :'rdkB gk ;e'. n]ho ftu, d[Bhnk Go ftu ;kv/ gqfsGkFkbh ns/ e[Fb b'eK dh e'fFF j?, i' ;kv/ eko'pko

dh ekw:kph ~ ;zGt pDkT[Idh j?. ]k; s"o @s/, o'}rko d/ wkwfbnK ftuL

• fJj e'br/N dh gk`fb;h, fotkfJs ns/ fJ`Sk j?, fe ;ko/ :'rskgqkgs b'eK ~ pokpoh d/ nXko @s/ o'}rko d/ w"e/ T[gbpX eokJ/ ikD. ezgBh fe;/ th w[bk}w iK no}heosk d/ f]bk\ o'}rko bJh iks, ozr, Xow, fbzr, fiD;h-gSkD, okFNoh w{b,

B;bh w{b, T[wo, fiD;h o[MkD, ngzrsk, ftnkj[sk-doik, siopkeko doik iK o'}rko d/ fe;/ th B/wK iK FosK ftu ek~B

tb'I ;[o`fyns j'o r[D-b`SDK eoe/ e'Jh g`ygks BjhI eo/rh. fJjBK ftu Fkfwb j?, Gosh, ezw @s/ o`yDk, soèh, spkdbk,

w[nkt}k, f;ybkJh, nj[dk-xNkT[Dk iK B"eoh s'I e`YDk, go fJjBK sè ;hws BjhI j?.

jo fJè Bkb

;kvk ;pzX


• n;hI p`funK s'I ezw BjhI eokT[Id/. pkb-w}d{oh ~ fe;/ th ;pzfXs nfXeko-y/so ftu ek~B tb'I gqtkB ehsh rJh x`N s'I x`N T[wo s'I S'N/ ftnesh ~ o'}rko d/D d/ s"o @s/ gfoGkFs ehsk frnk j?. jkbKfe, fe;/ th ;fEsh ftu n;hI ikD-p[Me/

;'bK (16) ;kb s'I j/mK dh T[wo d/ ftnesh ~ ezw @s/ BjhI o`yKr/.

• n;hI fwbe/ ezw eoB dk wkj"b pDkJh o`yd/ jK ns/ nkgDh wB[`yh-Fesh ftu ;ko/ fgS'eVK d/ b'eK ~ p[bke/ ns/ pDkJh o`ye/ fpjsoh jkf;b eod/ jK.

• n;hI f;ybkJh, f;fynk ns/ T[s;kj d/D d/ w"e/ T[gbpX eokT[Id/ jK, fi; Bkb e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'eK ~ soèh eoB ns/ e?ohno ftu n`r/ tXD dk w"ek fwbdk j?.

• n;hI ekor[}koh d/ w[bKeD eod/ jK, fijBK Bkb p/dkr ns/ ;Nhe gqsheow fwbd/ jB. fJj nwb d'-so\k fN`gDhnK ns/ ftuko-tNKdfonK ns/ T[ù-g`Xoh gqpzXeK tb'I w[bKeDK d/ ikfJ}/ ~ T[s;kfjs eodk j?.

• n;hI ekor[}koh @s/ fXnkB fdzd/ jK ns/ ftneshnK ns/ Nhw tb'I gkJ/ rJ/ :'rdkB dh gSkD eod/ jK ns/ nfij/ b'eK ~ fJBkw fdzd/ jK, i' s[;hI u/now?B d/, s[;hI spdhbh fbnk ;ed/ j', fJBkw gq'rokw tor/ gq'rokwK okjhI nkgDh B"eoh dhnK

nkw f}zw/tkohnK s'I t`X ezw eod/ jB.

• n;hI ezw tkbh EK ftu iK ezgBh dk ezweki eofdnK fe;/ th ftnesh tb'I e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'eK ~ fiB;h iK fe;/ j'o sohe/ Bkb szr-go/FkB ehs/ ikD s'I wBQk eod/ jK.

• n;hI ezgBh tb'I ngDkJhnK rJhnK gk`fb;hnK ns/ nwbK w[skpe ezw tkbh EK ftu fbjk}dkoh iK fbjk}dkoh d/ gqrNkt/ s'I puD dh e'fFF eod/ jK.

• n;hI ezw tkbh EK s'I ;zGt i'ywK ~ ]sw eoB ns/ bkr{ j'D tkbh ;koh eko-ftjkoh ;[o`fynk ns/ f;js ;pzXh ek~BK ns/ fwnkoK dh gkbDk eoB dh e'fFF eod/ jK.

• n;hI j/mK fd`s/ sohfenK Bkb e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ ;ko/ b'eK ns/ j'oBK bJh ;[o`fyns, Bo'nk ns/ T[sgkd eoB tkb/ ezw dk wkj"b pDkJh o`yD ftu wdd eod/ jKL

– ezgBh dh ;zgsh iK ezw d/ ;w/I @s/ |?oek~Bh BFhbhnK dtkJhnK iK BFhbhnK dtkJhnK ;pzXh fBe-;[e o`yD, tos'I, fteoh iK fJXo-T[Xo eoB dh wBkjh j?l

– Fokp ghsh j'D t/b/ ezgBh dk ezweki eoB dh wBkjh j?l

– ;EkBe ek~B w[skpe ezgBh dhnK EktK ftu iK e'br/N dk ezweki eoB t/b/ jfEnko$n;bk iK r'bh-f;èk o`yD iK tosD dh wBkjh j?. ;[o`fynk nwb/ ~ jfEnko o`yD dk n]fsnko fd`sk ik ;edk j?, id'I ezgBh d/ w[bk}wK dh okyh

ns/ ;[o`fynk eoB bJh fJjBK ~ o`yDk }o{oh wzfBnk iKdk j?l

– e'Jh th ekotkJh eoB dh wBkjh j?, fi; ~ fjz;k, XwekT[D, BhtK ftykT[D iK szr-go/FkB ehs/ ikD ti'I wzfBnk ik ;edk j?, ns/

– BFhbhnK dtkJhnK iK Fokp dh d[otos'I, fjz;k iK |?oek~Bh s"o @s/ jfEnko o`yD dh fe;/ th xNBk pko/ gqpzXeK ~ \"oB d`;D dh b'V j?.

w/o/ ;fj:'rh toeoK ftu'I fJè B/ w?~ ns/ w/o/ j'o ;kEhnK ~ Jh-w/b okjhI fJè rzdk u[Nebk G/fink ;h.

fJj w?~ G?Vk b`frnk, go w?~ BjhI gsk fe w?~ nkgDh fuzsk pko/ nkgD/ ;kEh-toeo Bkb ;zgoe eoBk

ukjhdk j?.

e'br/N gkw'fbt ftu, n;hI g/F/tkokBk ezw dk wkj"b pDkJh o`yD bJh tuBp`X jK, fiE/ e'br/N Bkb ezw

eoB tkb/ ;ko/ b'eK Bkb ;fseko ns/ wkD tkbk ftjko ehsk iKdk j?. fJ; bJh, |[;sk]h tkbk iK

nDT[fus ftjko gqtkD:'r BjhI j?. i/ s[jk~ nkgD/ ;kEh-toeo Bkb f;`fXnK r`b eoBk mhe BjhI b`rdk, sK

feogk eoe/ wdd bJh nkgD/ w?B/io, wB[`yh ;q'sK iK ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk Bkb ;zgoe eo'.

;[nkbL

itkpL

8 ftjko dk }kpsk

e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'eK d/ s"o @s/, ezgBh dh ekor[}koh ftu ;[Xko fbnkT[D bJh nkgDhnK fpjsohB

e'fFFK eofdnK, n;hI e'br/N dhnK gk`fb;hnK dh gkbDk eoB dh e'fFF eod/ jK. n;hI, ;kv/ @s/ ehs/ rJ/

ftFtk; ns/ ;t?-ftFtk; ~ ;wMd/ jK ns/ ftFtk; ns/ Go';k pDkJh o`yD bJh ;kohnK ;fEshnK ftu

fdnkBsdkoh ns/ fJwkBdkoh Bkb ezw eod/ jK. n;hI fj`sK d/ Neokn ns/ j'o eJh ;fEshnK s'I pud/ jK, i'

;zGt s"o @s/ ;kvh ezgBh bJh B[e;kBd/j j' ;edhnK jB.

n;hI fj`sK d/ Neokn s'I pud/ jK.

s[jkvk \?;bk ;kv/ ;G s'I tvw[`b/ n;kf;nK ftu'I fJè j?. s[jk~ fe;/ th nfijh ;orowh, fj`s iK ;pzX s'I puDk ukjhdk j?,

fijVk ezgBh d/ fpjso fj`sK ftu s[jkv/ ;[szso \?;b/ bJh wsG/d iK ;wM"sk b`rdh j't/. pj[s ;kohnK ;fEshnK ftu Neokn j'

;edk j?. fJE/ ;kfonK pko/ r`b eoBk ;zGt BjhI j?, ns/ jw/Fk Y[ethI ns/ nDT[fus ;orowh ftueko \oe eoBk n;kB r`b

BjhI j'J/rh. id'I Fzek j't/, sK e'Jh th ekotkJh eoB s'I gfjbK nkgD/ w?B/io, wB[`yh ;q'sK iK ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh Bkb

;bkj-wFtok eo'. Neokn dhnK ;G s'I nkw ;fEshnK ftu j/mK fd`shnK ;/XK bkr{ j[zdhnK jBL

g{zihekohnK

e'Jh th nfijh g{zihekoh Bk eo', i' s[jkv/ eko'pkoh \?;fbnK @s/ n;o gk ;edh j?. ezgBh dh gk`fb;h e'br/N Bkb ezw eoB tkb/

b'eK ~ nfijh ezgBh d/ F/no ]ohdD iK wkbeh ;pzXh fj`s o`yD s'I wBQk eodh j?, fijVh e'br/N Bkb w[ekpb/pk}h iK eko'pko

eo ojh j?. fJj wBkjh ;opiBe eko'pkoh ezgBh d/ F/no dh S'Nh wksok (nkw s"o @s/ 1% s'I x`N) dh wkbeh @s/ bkr{ BjhI j[zdh, pFos/ fe g{zihekoh wkbh s"o @s/ fJzBh nfjw Bk j't/, fe fi; Bkb fj`s d/ Neokn dk gqrNktk j[zdk j't/. i/ s[;hI e'br/N

ftu Fkfwb j'D s'I gfjbK ;zGt wBkjh tkbh g{zihekoh ehsh j?, sK ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh ~ sÈK pko/ d`;'.

gfotko

fe;/ th ezgBh, fi; Bkb s[jkvk iK s[jkv/ gfotko d/ B}dheh w?Ipo dk nfijk fj`s i[fVnk j'fJnk j?, fi; Bkb s[jkv/ iK T[jBK

ezwK eoe/ s[jk~ fe;/ soQK dk \kfJdk j' ;edk j? Bkb e'br/N dh so\'I eko'pko F[o{ eoB s'I gfjbK nkgD/ w?B/io ~ d`;' ns/

nkgDh fvth}B iK ezweki t/yD tkb/ w[yh ns/ ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh s'I gqtkDrh bU.

j'o ezw

e'br/N bJh ezw eofdnK, e'br/N d/ w[ekpb/pk} Bkb ezw Bk eo' iK T[; bJh e'Jh ezw Bk eo' iK shih fXo (fv;NqhfpT{No,

rkje iK ;gbkfJo) dh wdd eoBk, fi; Bkb \?;bk b?D dh s[jkvh ;woÈk @s/ wkVk n;o g? ;edk j't/ iK B"eoh @s/ s[jkv/

\?;b/ @s/ n;o gk ;edk j't/. nkgDh fvth}B iK ezweki t/yD tkb/ w[yh s'I n]fsnko jkf;b ehs/ fpBk ezgBh d/ ;w/I, ;j{bsK,

uh}K, pqKvK iK b'r' dh tos'I pkjo d/ ezwK bJh Bk eo', i' e'br/N ftu s[jkvh B"eoh Bkb ;pzfXs BjhI j?.

ftneshrs

e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'eK Bkb ezw eofdnK, n;hI ezw d/ wkj"b ftu fwbD tkfbnK Bkb fwbD-i[bD dh n}kdh d/ jèK

~ ;wMd/ jK ns/ ;fseko eod/ jK, go uzr/ \?;b/ dh tos'I eofdnK ;k~ fJj :ehBh pDkT[Dk ukjhdk j? fe T[jBK ;pzXK dk

ezw dh ekor[}koh, d{finK dh fBrokBh dh ;woÈk iK ezw d/ wkj"b @s/ Bekokswe n;o Bk gJ/.

fe;/ th ezw tkbh EK ftu o'wkBh foFfsnK iK w[bk}wK ftueko d';sh eoe/ j'D tkbk e'Jh th ftjko, i/ T[j ftjko d{finK bJh

ezw eoB d/ wkj"b ~ n;[yktK pDkT[Idk j't/, nDT[fus j' ;edk j?. fbjk}dkoh iK ezgBh d/ fpjso fj`sK dh EK i}pksK,

ezgBh Bkb

;kvk ;pzX


t\kdkoh iK d';sh Bkb i[V/ \?;b/ b?D dh wBkjh j?. nfij/ ftnesh, fijV/ ][d ~ fJè fBih foFs/ iK d';sh ftu p`fMnk j'fJnk

wzBd/ jB, T[jBK ~ i[rs, uzr/ \?;b/ ns/ ;zt/dBFhbsk dh tos'I eoBh ukjhdh j?.

fJ; ;ùkJh dk fXnkB o`y' fe s[jkv/ xo d/ fe;/ j'o w?Ipo ~ T[; ;woÈk @s/ B"eoh fd`sh ik ;edh j?, fi; Bkb fj`s d/ Nkeo/

j' ;ed/ jB iK fJzi b`r ;edk j?. i/ nfijh ;fEsh pDdh j?, sK ;/X bJh nkgD/ w?B/io, wB[`yh ;q'sK iK ;op ftnkgh ek~Bh

iE/pzdh Bkb ;bkj-wFtok eo'.

p'ov

pkjoh eko'pko iK ;oekoh J/iz;h bJh vkfJo?eNoK d/ p'ov iK T[j' fijh ;z;Ek bJh ;/tk eoB tk;s/ ;fjws j'D s'I gfjbK ;hJhU

ns/ w[y ek~Bh n\;o$nkw tehb s'I wz}{oh bU. g/F/to iK ezw Bkb ;pzfXs fJè |?o-w[Bk\k iE/pzdh bJh vkfJo?eNoK d/ p'ov

ftu Fkfwb j'D s'I gfjbK nkgDh fvth}B iK ezweki t/yD tkb/ w[yh s'I nrkT{I wz}{oh b?Dh ukjhdh j?.

j'o fXnkB o`yD :'r r`bK

n;hI ezw d/ wkj"b ~ T[;ko{ pDkJh o`yD dh e'fFF eod/ jK, i' ;kvh ezgBh dhnK edoK-ehwsK ~ do;kT[Idk j? ns/ ezw d/ w}p{s

;pzXK ~ tXkT[Idk j?. idfe ;kv/ eko'pko Bkb pkjobhnK fXoK Bkb ne;o fj`sK d/ Neokn j' iKd/ jB, go Neokn iK Neokn

dh ;fEsh ;kvh nzdo{Bh r`bpks dk f;`Nk th j' ;edh j?. ;kv/ ftu'I T[j, i' d{finK dk gqpzX eod/ jB, T[jBK ~ ]k; s"o @s/

u"e; ofjDk ukjhdk j?, sKi' fJj :ehBh pDkfJnk ik ;e/ fe nfijhnK ;fEshnK Bk pDB, fijBK eoe/ d{finK ~ b`r/ fe g`ygks

j' fojk j? iK ;zGt fj`s dk Neokn j?.

i/ s[;hI nkgD/ nkg ~ n;b iK ;zGt fj`s d/ Neokn dh ;fEsh ftu fgnk j'fJnk wzBd/ j', sK s[jk~ fJ; pko/ \"oB nkgD/

w?B/io ~ d`;Dk ukjhdk j?, sKi' ;fEsh dk T[fus Yzr Bkb ikfJ}k ns/ w[bKeD ehsk ik ;e/. ezgBh s[jkv/ Bkb fwbe/ ;fEsh dk

fBgNok eoB bJh ezw eo/rh ns/ fJè Y[et/I j`b dh gSkD eo/rh.

n;hI ezgBh d/ eko'pkoh G/s ns/ r[gs ikDekoh dh okyh eod/ jK.

e'br/N d/ eko'pkoh G/sK, j'o r[gs ikDekoh ns/ fJ;dk f}nkdkso nzdo{Bh vkNk t`vw[`bk ;owkfJnk j?. fJjBK n;kf;nK dh okyh

eoB ftu, T[jBK dh ok}dkoh ~ pDkJh o`yDk Fkfwb j?, ;kv/ brksko tkX/ ns/ w[ekpb/pk}h eoB dh ;woÈk ftu fJj r`bK fJè

nfjw G{fwek fBGkT[IdhnK jB. eko'pkoh G/s nfijh ikDekoh j?, fi;dh tos'I e'br/N d/ eko'pko pko/ ehsh iKdh j?, i' nkw s"o

@s/ d`;h BjhI iKdh iK n;kBh Bkb b`Gh BjhI ik ;edh, ns/ fi;dh ok}dkoh ~ pDkJh o`yD bJh e'fFF ehsh iKdh j?. jkbKfe

d{ih r[gs ikDekoh dh th uzrh soQK okyh ehsh ikDh ukjhdh j?.

e'br/N d/ tgkoe G/sK ns/ j'o r[gs ikDekoh ftu Fkfwb j' ;edk j?, e'Jh \kow{bk, fv}kJhB, T[geoD iK ikDekoh, fi;dh

tos'I ;kv/ eko'pko ftu ehsh iKdh j? ns/ i' e'br/N ~ nkgD/ w[ekpb/pk}K s'I n`r/ fBebD dk w"ek fdzdh j?. e'br/N d/ tgkoe

G/sK ns/ j'o r[gs ikDekoh jw/Fk seBheh fe;w dh BjhI j[zdh. fJ; ftu eko'pkoh y'i, Bt/I T[sgkd dhnK :'iBktK, Bhshrs

T[d/F, fe;/ th fe;w dh wkoehfNzr iK fteoh tkbh ;wrqh iK ikDekoh, iK e'Jh th nDSgh wkbh iK ehwsK pko/ ikDekoh,

w[bk}w, rkje ns/ fteq/sk ;{uhnK ns/ rkjeK dhnK }o{osK pko/ ikDekoh, soihjK, eko'pkoh ftjko ns/ :'iBktK th Fkfwb j'

;edhnK jB. jkbKfe fJj ;{uh g{oh BjhI j?, fJ; ;{uh s'I gsk u`bdk j? fe t`y t`y soQK dh fezBh ikDekoh ~ ;[o`fyns o`yD dh

b'V j?. tgkoe G/sK ns/ j'o r[gs ikDekoh ~ g/N/IN eokT[D :'r BjhI j?, go fJ; pko/ ;opiBe s"o @s/ gsk BjhI b`r ;edk.

w?I nkgDh nkwdB ftu tkXk eoB bJh j[D/ fij/ nkgD/ w?B/io s'I ohnb n?;N/N t/uD dk ezw eoB dh

wz}{oh bJh j?. eh w?I nkgD/ rkjeK Bkb ;zgoe eoB bJh nkgD/ d\so d/ \'B dh tos'I eo ;edk$;edh

jK iK ezw eoB d/ ;w/I d"okB \'N'ek`gh wFhB dh tos'I ;zgsh dh ;{uh ;pzXh ikDekoh dhnK ek`ghnK e`YD

bJh eo ;edk$;edh jK<

BjhI. s[jkvk fJokdk ezgBh dh ;zgsh dh tos'I g{oh soQK nkgD/ fBih bkG bJh eoBk j?, fJj ezgBh d/ }kps/ Bkb

;pzfXs BjhI j? ns/ fJ; ~ s[jkv/ nkgD/ ezw Bkb ;pzfXs f}zw/tkohnK dk w[}kjok eoB dh ;woÈk Bkb d]bnzdk}h

wzfBnk ik ;edk j?. ezgBh dh ;zgsh ~ ;hws s"o @s/ fBih tos'I dh fJik}s fd`sh rJh j?, idfe fJj ;hws j'Dh

ukjhdh j? ns/ s[jkv/ ezw Bkb ;pzfXs f}zw/tkohnK dh ekor[}koh ftu fJ; dh d]bnzdk}h BjhI j'Dh ukjhdh.

;[nkbL

itkpL

10 ftjko dk }kpsk

e'br/N d/ tgkoe G/sK ns/ j'o r[gs ikDekoh d/ ;pzX ftu s[jkvhnK f}zw/tkohnK jBL

• fJ; ikDekoh dk ][bk;k @@ikDB dh b'V## iK @@tos'I dh b'V## d/ nXko s'I nbktk e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ j'o b'eK iK shih fXo ~ Bk eo' ns/ T[jBK wkwfbnK ftu ok}dkoh s?n eo' ns/ j'o ;[o`fynk nwb, fit/I fe gk;tov dh okyh iK

ikDekoh pdbD dk nwb, fit/I th Y[etK j't/l ns/ BjhI sK fJ; ikDekoh dk ][bk;k Bk eo'.

• shih fXo dh okyh ns/ ;{uBk seBkb"ih d/ ezNo'bK d/ Y[et/I ikfJ}/ s'I fpBk fJ; ikDekoh dh ;zGkb eoB bJh shihnK fXoK ~ Fkfwb Bk eo'.

• ;opiBe s"o @s/ T[gbpX t/p;kJhNK iK ;'Fb whvhnk ;kJhNK @s/ fJ; ikDekoh ~ gqekfFs Bk eo' iK fJ; pko/ r`bpks Bk eo'.

• nkgD/ ][d d/ \kfJd/ bJh iK e'br/N s'I pkjob/ b'eK d/ fpBk n]fsnko tkb/ \kfJd/ bJh fJ; ikDekoh dh tos'I Bk eo'.

• ezgBh d/ eko'pkoh ftjko ;pzXh ;/XK nB[;ko e'br/N d/ tgkoe G/sK ns/ r[gs ikDekoh dh okyh bJh j'o ;kohnK T[fus ekotkJhnK eo'.

i/ s[;hI e'br/N S`ve/ iKd/ j', sK th e'br/N d/ tgkoe G/sK ns/ j'o r[gs ikDekoh dh okyh dh s[jkvh f}zw/tkoh ikoh oj/rh, id

sè fe ikDekoh ;opiBe s"o @s/ T[gbpX BjhI j' iKdh iK e'br/N j[D fJ; ~ tgkoe G/s iK r[gs BjhI wzBdh. s[jk~ fJj

th :kd o`yDk ukjhdk j? fe fu`mh-g`soh, Sgh j'Jh ;wrqh, fJb?eNq`kfBe ikDekoh, d;skt/} iK fe;/ fe;w d/ foekòv, ftF/F nwb

;pzXh ikDekoh, nwb, e'br/N d/ ezw eoB d/ ftF/F sohe/ - Gkt/I r[gs jB iK BjhI - ;kohnK uh}K ezgBh dh ;zgsh j? ns/ T[j

e'br/N e'b jh ofjDh ukjhdh j?. p/Fe, B"eoh @s/ jkf;b iK ;'Xh rJh fBih e[Fbsk, S`ve/ ikD tkb/ ftnesh dh fBih ;zgsh

j?. i/ s[jkvk ;[nkb j? fe ikDekoh r[gs iK tgkoe G/s j? iK BjhI, sK s[jk~ ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh Bkb ;zgoe eoBk

ukjhdk j?.

n;h fBih nzefVnK dh okyh eod/ jK

n;hI nkgD/ w[bk}wK, ygsekoK, rkjeK, ;gbkfJoK e'br/N Bkb eko'pkoh ;pzX o`yD tkb/ j'oBK b'eK dh fBih ok}dkoh d/ jèK

dk ;BwkB eod/ jK. w[bk}wK, ygsekoK, rkjeK, ;gbkfJoK ns/ j'oBK b'eK dh fBih ikDekoh ~ fJe`fmnK eoBk, nwb ftu

fbnkT[Dk, tosDk ns/ pDkJh o`yDk e'br/N dh gk`fb;h j? ns/ i/ fJzi eoBk }o{oh j't/ ns/ T[jBK d/FK d/ ek~B dh gkbDk j't/,

fijBK d/FK ftu n;hI eko'pko eod/ jK, fi; ftu Bkpkb|K s'I fJe`mh ehsh ikD ns/ tosh ikD tkbh fBih ikDekoh Bkb ;pzfXs

ek~B ns/ fJ; soQK dh ikDekoh dh okyh bJh ehshnK ikD tkbhnK ;kohnK ekotkJhnK Fkfwb jB.

e'br/N Bkb T[jBK d/ o'}rko d/ fj`;/ d/ s"o @s/ w[bk}w ezgBh ~ e[M fBih ikDekoh d/ ;ed/ jB, fit/I xo dk gsk ns/ Jh-w/b

gsk, bkG d/ T[d/FK bJh gfotkoe ikDekoh ns/ j'o fBih ikDekoh. ;kv/ tb'I fJ; soQK dh ikDekoh dh tos'I f;o\ T[;h T[d/F

bJh ehsh iKdh j?, fi; bJh T[j ;k~ fd`sh rJh ;h, id sè fe fe;/ j'o tos'I bJh w[bk}w B/ fJik}s Bk fd`sh j't/ ns/

eko'pkoh T[d/FK bJh }o{oh Bk j't/ ns/ ;EkBe ek~BK nB[;ko ;fjwsh Bk fd`sh j't/.

fJ;h soQK, e'br/N Bkb ;zgoe o`yD tkb/ ygseko, fijBK B/ T[sgkd dh ikDekoh dhnK p/BshnK bJh iK ezgBh tb'I ;gK;o ehs/

rJ/ w[ekpfbnK ftu fj`;k b?D bJh ;zgoe ehsk j't/, fJj b'e ezgBh ~ fBih ikDekoh d/ ;ed/ jB, fit/I BK, xo dk gsk ns/

Jh-w/b. ;kv/ tb'I fJ; soQK dh ikDekoh dh tos'I f;o\ T[;h T[d/F bJh ehsh iKdh j?, fi; bJh T[j ;k~ fd`sh rJh ;h, id

sè fe fe;/ j'o tos'I bJh w[bk}w B/ fJik}s Bk fd`sh j't/ ns/ foekòv o`yD d/ T[d/FK bJh }o{oh Bk j't/. fJj ;kvh gk`fb;h

j? fe n;hI ygseko dh fBih ikDekoh shih fXo Bkb ;KMh BjhI eod/, id sè fe nkgD/ ygsekoK ~ ;/tktK d/D bJh fJzi

eoBk }o{oh Bk j't/ ns/ bkr{ ek~BK ns/ B/wK dh gkbDk nB[;ko Bk j't/.

e'br/N Bkb eko'pkoh ;pzXK d/ nwb d"okB, rkje, ;gbkfJo ns/ j'o b'e ezgBh ~ fBih ikDekoh d/ ;ed/ jB, fit/I BK, N?bh\'B

Bzpo, \?e; Bzpo, xo dk gsk, Jh-w/b gs/. ;kv/ tb'I fJ; soQK dh ikDekoh dh tos'I f;o\ T[;h T[d/F bJh ehsh iKdh j?, fi;

bJh T[j ;k~ fd`sh rJh ;h, ns/ foekòv o`yD d/ T[d/FK bJh }o{oh j't/. fJj ;kvh gk`fb;h j? fe n;hI rkjeK, ;gbkfJoK ns/

j'o b'eK dh fBih ikDekoh shih fXo Bkb ;KMh BjhI eod/, id sè fe fJ;dh eko'pkoh ;pzXK d/ ;zdoG ftu ns/ bkr{ ek~BK

ns/ B/wK dh gkbDk eoB ftu b'V Bk j't/.


ygseko d/ ok}dkoh ;pzXh ek~B ne;o pDd/ ns/ pdbd/ ofjzd/ jB. n;hI fsnko ehs/ rJ/ ek~BK ns/ fwnkoK dh fBrokBh

eoB ns/ ;w/I ;w/I f;o, T[jBK ~ fXnkB ftu o`yfdnK ftF/F gk`fb;hnK fsnko eoB bJh tuBp`X jK. fBih nzefVnK dh okyh

;pzXh j'o ikDekoh bJh feogk eoe/ ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh Bkb ;zgoe eo'.

n;hI gq?; ns/ whvhnk dh p/Bsh ;pzXh gk`fb;hnK dh gkbDk eod/ jK.

whvhnk, gq?;, wkbh GkJhuko/ iK b'eK tb'I e'br/N dh wkbh iK eko'pkoh ikDekoh bJh ehshnK ikD tkbhnK p/BshnK, whs-gqXkB,

ekog'o/N ;zuko iK whs-gqXkB, g{ziheko ;pzXK ~ jh G/ihnK ikDhnK ukjhdhnK jB. f;feUoNhnK ns/ n?e;u/Ii efwFB, fBT{ :kòe

F/no p}ko iK d[Bhnk Go ftub/ j'o o?r{b/No iK n\;oK s'I ikDekoh iK j'o ;zgoeK bJh p/BshnK ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh

~ jh G/ihnK ikDhnK ukjhdhnK jB. fJj r`b }o{oh j? fe e'Jh th w[bk}w fJ; soQK dh iKu bJh itkp Bk dJ/ iK nkgD/ nkg

;zgoe Bk eo/, feT[Ife fJè nDT[fus iK |bs itkp, fJE'I sè fe ikDekoh d/D s'I wBQk eoBk iK gqtkB Bk eoBk, T[bN gquko

dh tiQk pD ;edk j? ns/ BjhI sK ezgBh dh ek~Bh ;fEsh @s/ pj[s rzGho n;o g? ;edk j?.

fJj gk`fb;h ;opiBe s"o @s/ T[gbpX wkbh ikDekoh ;pzXh p/BshnK @s/ bkr{ BjhI j[zdh, fit/I ;bkBk ns/ fswkjh fog'oNK iK

ezgBh dhnK gq's;kjs eoB tkbhnK gquko-gq;ko dhnK ;orowhnK.

e'br/N d/ Bkb ezw eoB tkb/ fe;/ th ftnesh Bkb ezgBh iK T[;d/ wkwfbnK Bkb ;pzfXs fJzNoftT{ bJh ehsh rJh p/

Bsh ns/$iK ezgBh dk n]pkoK d/ BK fpnkB ns/$iK ;N/Nw?IN ikoh eoB bJh, whs-gqXkB, ekog'o/N ;zuko iK whs-gqXkB, g{ziheko

;pzXK s'I ikfJ}k fbnk ikDk ukjhdk j? ns/ nrkT{I wz}{oh d/Dh ukjhdh j?. fJ;h soQK ezgBh tb'I whvhnk Bkb s?n ehs/ ikD tkb/

fJzNoftT{ dh th gfjbK s'I jh wz}{oh b?Dh ukjhdh j?.

ok}dkoh tkbh ikDekoh pjkb o`yD bJh ezgBh dhnK ;/XK ;pzXh j'o ikDekoh bJh, feogk eoe/ @@f;feUohNhnK ;pzXh tgko ns/

ikDekoh dh ok}dkoh pko/ e'br/N-gkw'fbt dhnK ;/XK## ns/ @@ezgBh dh wkbeh ;pzXh ikDekoh dh ;zGkb ns/ j'oBK dh wkbeh

;pzXh ikDekoh dk ;fseko eoB pko/ e'br/N- gkw'fbt dhnK ;/XK## t/y', i' fe ezgBh d/ eko'pkoh ftjko ;pzXh ;/XK ftu fwbdhnK

jB.

n;hI Go';/wzd foekòvK ns/ fog'oNK ~ pjkb o`yd/ jK.

;kvh ezgBh dh wkbh ;fEsh ns/ fJ;dhnK ekotkJhnK d/ BshfinK ~ ek~B dhnK b'VK ns/ nkw s"o @s/ gqtkfDs fj;kp-feskp d/

f;XKsK (GAAP) nB[;ko foekòv eoBk ukjhdk j?. ezgBh d/ gk`fb;h d/ Bkb Bkb ek~B nB[;ko e'br/N tb'I feskpK, foekòvK ns/ fj;kp-feskp ~ fJ; Yzr Bkb pDkJh o`yDk }o{oh j?, fi; Bkb eko'pkoh b?D-d/D dh gqfeosh ns/ ezgBh d/ n;kf;nK d/

gqpzX Y[et/I ns/ mhe Yzr Bkb gqrN j'D.

ezgBh d/ fj;kp-feskp ns/ wkbh foekòvK dh ;w[ùsk ezgBh dhnK feskpK ns/ fj;kp-feskp dh p[fBnkdh ikDekoh ;pzXh ;jkfJe

n?INohnK dh ;Nhesk ns/ g{oDsk @s/ nXkfos jB. fJj ikDekoh fsnko eoB, nwb ftu fbnkT[D ns/ foekòv eoB ftu Fkfwb

;ko/ b'e fJ;dh ;w[ùsk bJh f}zw/tko wzB/ iKd/ jB. jo fj;kp-feskp iK wkbh n?INoh ~ T[E/ jh do;kT[Dk ukjhdk j?, i' fJ;dh

;jkfJe ikDekoh ftu fd`sh rJh j?. gqpzXeK s'I (iK T[jBK tb'I) iK ezgBh d/ nzdo{Bh iK ;[szso nk`vhNoK tb'I e'Jh th ikDekoh

BjhI b[e'Dh ukjhdh.

ezgBh dh so\'I e'Jh th nfijk G[rskB iK T[;dh gqtkDrh fJ; fJokd/ iK ;'u Bkb BjhI fd`sh ikDh ukjhdh fe fJ; soQK d/

G[rskB d/ fe;/ fj`;/ dh tos'I G[rskB d/ ;jkfJe d;skt/}K ftu d`;/ rJ/ T[d/F dh EK fe;/ j'o T[d/F bJh ehsh ikJ/rh. ezgBh

dhnK fe;/ th feskpK iK foekòvK ftu fe;/ th ekoD eoe/ e'Jh th M{mhnK iK r[wokje[zB n?INohnK BjhI ehshnK ikDhnK ukjhdhnK

ns/ e'Jh th XB, ;zgsh iK ezgBh d/ yks/ fe;/ th T[d/F bJh fsnko, gqkgs eoB iK pDkJh o`yD/ BjhI ukjhd/, id sè fe XB,

;zgsh iK yksk T[fus s"o @s/ fJ; ezgBh dhnK feskpK ns/ foekòvK ftu do;kfJnk BjhI iKdk. ekog'o/N d/ fe;/ th XB iK ;zgsh

~ fe;/ th |?oek~Bh iK nDT[fus T[d/F bJh tofsnk BjhI ikDk ukjhdk.

12 ftjko dk }kpsk

wkbh ikDekoh dh fsnkoh bJh w?B/ioK ns/ j'o f}zw/tko b'eK ~ fJj :ehBh pDkT[Dk ukjhdk j? fe e'br/N dhnK ekog'o/N wkbh

gk`fb;hnK dh gkbDk ehsh ik ojh j?. nkwdBh ns/ ]ou/ ;w/I ;w/I f;o T[fus Yzr Bkb do;kT[D/ ukjhd/ jB.

;zgshnK ns/ d/DdkohnK ~ T[fus Yzr Bkb foekòv eoBk ukjhdk j? ns/ ;jh Yzr Bkb T[jBK dh ehws bkT[Dh ukjhdh j?. fJ;

s'I nbktk, T[j b'e, fijV/ f;feUoNhnK ns/ n?e;u/Ii efwFB d/ Bkb e'br/N dh }o{oh \kJhfbzr eoB ns/ ek~B tb'I bkr{ j'o

\kJhfbzr eoB bJh f}zw/tko iK Fkfwb jB, iK eko'pkoh iK wkbh GkJhuko/ Bkb r`bpks eoB ftu Fkfwb jB iK T[; bJh f}zw/

tko j[zd/ jB, T[jBK tb'I fJj :ehBh pDkfJnk ikDk ukjhdk j? fe T[jBK \kJhfbzr ns/ r`bpks ftu ehs/ rJ/ ][bk;/ g{o/, fBog`y,

mhe, ;w/I f;o ns/ ;wM ftu nkT[D tkb/ j'D. i/ s[jk~ fj;kp-feskp iK wkbh n?INohnK ftu ;zGt G[`b, iknb;k}h iK |bshnK

pko/ T[;d/ p[fBnkdh nzefVnK dhnK ;jkfJe fJzdoki iK e'br/N dhnK f;feUoNhnK ns/ n?e;u/Ii efwFB fog'oN iK j'o ;zuko iK

fe;/ nzdo{Bh ezNo'b d/ N[`ND dk gsk u`bdk j?, sK s[jk~ nfijh ikDekoh dh fog'oN nkgD/ w?B/io iK ;op ftnkgh ek~Bh iE/

pzdh ~ \"oB eoBh ukjhdh j?. fJjBK wkwfbnK ftu s[;hI ezgBh d/ ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk ftGkr Bkb th nBkw iK

r[gs nXko @s/ ;zgoe eo ;ed/ j'.

n;hI e'br/N dhnK ;zgshnK dh okyh eod/ jK.

ezgBh dhnK ;zgshnK, ;j{bsK iK ;/tktK dh tos'I f;o\ t?X, T[fus ns/ n]fsnkogqkgs T[d/FK bJh ehsh ikDh ukjhdh j?. XB,

;zgsh iK ;/tktK dh u'oh eoB dh ;]s wBkjh j?. e'br/N d/ T[geoD, f;;Nw, ;j{bsK, ezgBh d/ eq/fvN ekov ns/ ;wrqh ~

e'br/N dk eko'pko ubkT[D iK gqpzXeK tb'I n]fsnkogqkgs T[d/FK bJh ehsk ikDk ukjhdk j?. s[;hI fBih s"o @s/ Bk f;o\ e'br/N

tb'I s[jkv/ ;g[od ehsh rJh ;zgsh dh okyh eoB bJh f}zw/tko j', pbfe ezgBh dh nkw ;zgsh dh okyh eoB ftu wdd eoB

bJh th f}zw/tko j'. s[jk~ fe;/ th nfijhnK ;fEshnK iK xNBktK bJh u"e; ofjDk ukjhdk j?, fijBK eoe/ ezgBh dh ;zgsh ~

B[e;kB, d[otos'I iK u'oh j' ;edh j? ns/ fit/I jh s[jk~ fJjBK ;fEshnK pko/ gsk u`bdk j?, s[jk~ nfijhnK ;kohnK ;fEshnK

pko/ nkgD/ w?B/io iK ezgBh d/ ;[o`fynk ftGkr ~ \"oB fog'oN eoBh ukjhdh j?.

f;o\ e[M n\;oK ns/ j'o ;hBhno w[bk}wK ~ jh ezgBh dh ;zgsh @s/ n;o gkT[D tkbh tuBp`Xsk ~ f;o/ ukVQD dk jè j?.

s[jk~ ezgBh dh ;zgsh ~ gqGkfts eoB tkb/ tknd/ BjhI eoB/ ukjhd/, id sè fe s[jk~ Y[et/I sohe/ Bkb n]fsnko Bk fwfbnk

j't/. i/ s[jk~ nkgD/ iK fe;/ j'o ftnesh bJh ezgBh d/ jè pko/ ;gFNheoD dh b'V j?, sK s[jk~ nkgDh :{fBN iK fvth}B d/

wkbh vkfJo?eNo Bkb ;zgoe eoBk ukjhdk j?.

n;hI ikDekoh ;pzXh seBkb"ih ;q'sK ns/ ;'Fb whvhnk dh f}zw/tkoh Bkb tos'I eod/ jK.

;k~ e'br/N d/ ;{uBk seBkb"ih ;q'sK ns/ ;'Fb whvhnk dh f}zw/tkoh ~ }kps/ ns/ ezgBh dhnK j'o ;kohnK ;/XK nB[;ko T[fus

Yzr Bkb tosDk ukjhdk j?, fi; ftu ezgBh d/ eko'pkoh ftjko ;pzXh ;/XK ns/$iK ;{uBk seBkb"ih ;q'sK ns/ ;'Fb whvhnk dh

tos'I eoB ;pzXh ;/XK th Fkfwb jB.

e'br/N d/ ;{uBk seBkb"ih ;q'sK ftu ;kohnK w"i{dk ns/ Gft`y d/ T[geoD, ;k`\Nt/no ns/ ;/tktK Fkfwb jB, i' nzefVnK ~

fJe`mk, Gzvko, ;zuko ns/ nwb ~ f;o/ ukVQdhnK jB, fijBK dh wbehns, g`Nk, e'br/N d/ e'b j? iK e'br/N tb'I fd`sk frnk

j?.

fJ; s'I nbktk, e'br/N d/ ;{uBk seBkb"ih ;q's, fi; ftu fJè w[bk}w iK shih fXo d/ fBih jkovt/no,

;k`\Nt/no iK ;/tktK dh j`d sè Fkfwb j?, T[jBK ~ e'br/N dh ;{uBk seBkb"ih ;q's sè gj[zu eoB iK r`bpks eoB bJh

tofsnk iKdk j?.

w?~ eh eoBk ukjhdk j?, i/ w?~ nrbh fwnkd sè e[M ]ou/ tXkT[D ftu d/o eoB bJh fejk iKdk j?<

T[dkjoD bJh, i/ e'Jh w?~ efjzdk j? fe @@i/ n;hI fJ; wkbh ;kb ftu T[jBK ~ doi eo fdzd/ jK, sK n;hI

e[M th |bs BjhI eo oj/,## eh fJj mhe j?<

BjhI. ]ofunK d/ tkX/ ftu ikD-p[Me/ d/o eoBk r[wokje[B, ngqtkD j'J/rk ns/ ;zGt s"o @s/ |?oek~Bh ftjko j'J/rk.

jkbKfe jo eko'pkoh ns/ wkbh b?D-d/D fBr{Dh r`b j?, go T[; pko/ mhe Yzr Bkb ns/ fJwkBdkoh Bkb fog'oN eoBh

ukjhdh j?. ezgBh d/ fe;/ th d;skt/} iK foekòv dh iknb;k}h rzGho i[ow j? ns/ fJ;d/ Bshi/ ti'I B"eoh th S[`N

;edh j?.

;[nkbL

itkpL


e'br/N d/ ;{uBk seBkb"ih ;q's d/ Bkb Bkb ;'Fb whvhnk dh tos'I ;hws ns/ Y[et/I fBih T[d/FK ~ S`ve/ ;fseko tkb/, ;hws

ns/ g/F/to sohe/ Bkb e'br/N d/ eko'pkoh T[d/FK bJh eoBh ukjhdh j?. fJ; s'I nbktk j/mK fd`shnK r`bK dh wBkjh j?L

• szr-go/FkB eoBk, g`ygks, p/fJ`}sh, wkB-jkBh, X'y/pk}h iK Xweh d/ ;[B/j/, fijBK ftu T[j r`bK th Fkfwb jB, fijBK ftu iks, Xow, okFNoh w{b, B;bh w{b, ozr, fbzr, fiD;h gSkD, T[wo, Bkrfoesk, siopkeko doik, ftnkj[sk doik, ngzrsk

iK ek~B tb'I ;[o`fyns fe;/ j'o r[D-b`SDK ~ t/yfdnK p/fJ`}sh ehsh rJh j't/.

• e'br/N dh ok}dkoh iK tgkoe G/s ;pzXh ikDekoh ~ fpBk n]fsnko d/ tzvDk iK ezgBh d/ eko'pko d/ fpBk n]fsnko d/ ftuko tNKdo/ iK fe;/ pkjoh ;kJhN pko/ nzdo{Bh nwbK dh fpBk n]fsnko d/ uouk eoBh.

• ;[o`fynk dh T[bzxDk eoBk iK fJik}s d/Dk iK B/Ntoe ;zuko ftu ftxB gkT[Dk ns/$iK nDT[fus sohe/ Bkb d{finK ~ nkgDh :{}o nkJhvh iK gk;tov d`;Dk iK d{finK ~ nkgDh :{}o nkJhvh iK gk;tov dh tos'I eoB d/Dk.

• ezgBh d/ eko'pkoh ftjko ;pzXh ;/XK iK ;{uBk seBkb"ih ;q'sK ns/ ;'Fb whvhnk dh tos'I pko/ ;/XK tb'I ehsh rJh wBkjh dh e'Jh th j'o tos'I.

bkr{ ek~BK okjhI ;hws ehs/ ikD s'I nbktk ezgBh dh wo}h ns/ bkr{ ek~BK w[skpe Y[ethnK ;fEshnK ftu ezgBh d/ ;ko/ ;{uBk

seBkb"ih ;q'sK dh fBrokBh, gj[zu ns/ ikfJ}/ dk jè e'br/N e'b okytK j?. ezgBh e'b ezgBh d/ ;ko/ ;{uBk seBkb"ih ;q'sK dh

fBrokBh, tos'I ns/ ikfJ}/ d/ jè dk ft;Eko eko'pko d/ Bkb Bkb fBih ikDekoh @s/ th j?, fijVh ezgBh d/ ;{uBk seBkb"ih ;q's

dh tos'I eoe/ pDkJh rJh, fJe`mh ehsh rJh iK G/ih rJh j? ns/ fJ; ftu ezgBh d/ ;{uBk seBkb"ih ;q'sK okjhI gj[zuD tkbhnK

;'Fb whvhnk ;kJhNK th Fkfwb jB. w[bk}wK ~ fJ; soQK dh eko'pkoh ns/ fBih ikDekoh bJh ok}dkoh dh T[whd BjhI eoBh

ukjhdh.

e'br/N e'b fe;/ th t/b/, fe;/ th ekoD eoe/ nrkT{I B'fN; d/e/ iK B'fN; fd`s/ fpBk, fiE/ ek~B tb'I wBkjh ftu S'N fd`sh rJh

j?, fe;/ th tos'I eoB tkb/ dh gj[zu iK e'br/N dh ikDekoh ;pzXh seBkb"ih d/ ;q'sK @s/ pzfdF bkT[D dk jè okytK j?.

w?I xo ftu id'I nokw eo fojk$ojh j[zdk$j[zdh jK, sK ne;o pbk`r dhnK ;kJhNK @s/ iKdk$iKdh jK, ns/

fgSb/ j\s/, w?I fJè ;kpek w[bk}w dhnK fN`gDhnK t/yhnK ;B, fi; ftu T[;B/ ezgBh Bkb nkgD/ nB[Gt ~

pj[s jh |bs sohe/ Bkb fpnkfBnk ;h. fJ; eoe/ w?I pj[s go/FkB j'fJnk$j'Jh ;h. eh w?I T[jBK fN`gDhnK

dk itkp d/ ;edk$;edh jK<

s[;hI ezgBh tb'I fN`gDhnK d/ itkp BjhI d/ ;ed/. jkbKfe fizBh d/o sè s[;hI ikDekoh ;pzXh seBkb"ih d/ ;q'sK ns/

;wkie whvhnk dh tos'I pko/ ezgBh dhnK ;/XK dh T[bzxDk BjhI eo oj/ ns/ ezgBh dh ok}dkoh iK wkbeh ;pzXh

ikDekoh dk ][bk;k BjhI eo oj/, s[;hI fBih nXko @s/ itkp d/D bJh ;[szso j'. s[jk~ }'odko sohe/ Bkb th gq/fonk

iKdk j? fe s[;hI fJ; wkwb/ ~ nkgD/ w?B/io iK wB[`yh ;q'sK d/ fXnkB ftu fbnkU.

;[nkbL

itkpL

w/oh Xh ns/ w?I eJh tkoh fJzNoB?N sè gj[zu eoB bJh nkgDh ezgBh d/ b?gNk`g dh tos'I eod/ jK. T[;B/

w?~ j[D/ fij/ g[`fSnk ;h fe id'I w?I fJ; j\s/ d/ n]ho @s/ Ffjo s'I pkjo j'tKrk$j'tKrh, sK fe T[j ns/

T[;dk d';s w/o/ ezfgT{No dh tos'I eo ;edk j?. eh T[jBK ~ nkgDk bk`r-nk`B ns/ gk;tov d/Dk mhe

j?<

BjhI. bk`r-nk`B; ns/ gk;tov ;kvh ikDekoh ;pzXh seBkb"ih d/ ;q'sK ~ ;[o`fyns o`yD ftu wdd eod/ jB. s[jk~

fJ; ikDekoh dk ][bk;k fe;/ ~ BjhI eoBk ukjhdk. nkgD/ ezfgT{No @s/ bk`r-nk`B; iK gk;tov ~ N/g Bkb bkT[D iK

T[jBK ~ nkgD/ ezfgT{No p?r ftu o`yD dh ;bkj BjhI fd`sh iKdh. fJ; s'I nbktk, s[;hI ;w/I ;w/I f;o nkgD/ gk;tov

pdbe/ fpBk n]fsnko gqkgs :{}oK s'I ezgBh d/ nzeV/ ~ fpjso Yzr Bkb ;[o`fyns o`y ;ed/ j'. fJ; s'I S[`N, gfotko

d/ w?IpoK ~ fBih tos'I bJh s[jkvh ezgBh d/ b?gNk`g dh tos'I BjhI eoBh ukjhdh.

;[nkbL

itkpL

14 ftjko dk }kpsk

n;hI pj[s jh fe;ws tkb/ jK fe ;kv/ e'b nfij/ fpjsohB ftneshnK dk ;w{j j?, i' ezgBh d/ vkfJo?eNoK

d/ p'ov ftu Fkfwb jB, i' ;kvh brksko ekw:kph bJh ;bkj, ;/X fdzd/ jB ns/ ofjB[wkJh eod/ jB.

eko'pko, f;fynk ns/ ;opiBe ;/tk, nzsookFNoh nB[Gt, B?fse ufo`so ns/ tzB-;[tzBsk ftu nkgD/ ;w{je

fgS'eV Bkb, vkfJo?eNoK dk ;kvk p'ov ezgBh d/ eko'pko dh n;odko fBrokBh eodk j?.

;kvk nfijk vkfJo?eNoK dk p'ov j?, i' ][dw[]sko, nB[Gth j? ns/ fijBK ~ eJh fe;w dk nB[Gt j?.

][dw[]skoh Bkb fdnkBsdkoh ns/ itkpd/jh ~ T[s;kj fwbdk j?. fJj e'br/N dh gk`fb;h j? fe T[; e'b vkfJo?eNoK dk nfijk

p'ov j't/, fi; ftu w[y s"o @s/ pkjo d/ ][dw[]sko vkfJo?eNo Fkfwb j'D. ;ko/ vkfJo?eNo, i' p'ov dhnK ew/NhnK ftu ezw

eod/ jB, i' nk`fvN, w[nkt}/ ns/ gqpzX ;pzXh wkwb/ t/yd/ jB, ][dw[]sko jB. fJE/ fe;/ fJzNobk`fezr vkfJo?eNofFg dk nj[dk

BjhI j? ns/ fJj ezgBh dh gk`fb;h j? fe ][dw[]sko vkfJo?eNoK ftu'I fe;/ ~ th ;bkjekoh, ek~Bh iK fe;/ th j'o |?o-vkfJo?eNo

~ \h; fwbdh.

n;hI p'ov Bkb f;`Xh ns/ y[`bQh r`bpks ~ T[s;kj fdzd/ jK.

p'ovo{w d/ nzdo ns/ pkjo d'tK EktK @s/ e'br/N d/ vkfJo?eNoK dk ezgBh d/ gqpzXeK Bkb ne;o ns/ f;`Xk ;zgoe j[zdk j?. w[y

;hBhno w?B/io B/w Bkb vkfJo?eNoK d/ p'ov dhnK whfNzrK ns/ j'o |?o-o;wh ;wkrwK ftu Fkfwb j[zd/ jB, ns/ T[j fJe`fmnK

fwbe/ t`y t`y eko'pkoh w[`fdnK d/ p/bkr ftuko-tNKdfonK ftu ;orowh Bkb fj`;k b?Id/ jB. p'ov dhnK s?nF[dk whfNzrK d"okB,

vkfJo?eNoK ~ ;`dk fd`sk iKdk j? ns/ T[j ne;o ;[nkbK ns/ ;[MktK Bkb ;hBhno w?B/ioK Bkb ;zgoe eod/ jB. fJ; d/ Bshi/

ti'I y[bQ/ wB Bkb ns/ ;k\r'Jh dk wkj"b e'br/N d/ ;w[`u/ ekog'o/N ;fGnkuko ~ do;kT[Idk j? ns/ p'ov, ezgBh dh eko'pkoh

oDBhsh d/ ftek; ns/ ofjB[wkJh ftu ;orow G{fwek fBGkT[Idk j?.

n;hI fpjsohB ekog'o/N gqFk;B bJh tuBp`X jK.

e'br/N dk p'ov ekog'o/N nEkfoNh dhnK sith}K dh fjwkfJs eoB ftu nkr{ fojk j?. nkgD/ ;kEhnK ftueko ;ko/ eko'pkoh b?D-

d/D dk gqpzX eoB ns/ p'ov ns/ T[;dhnK ew/NhnK bJh ukoNo fsnko eoB tk;s/ o;wh s"o @s/ gfjb eoB tkfbnK ftu'I fJ`e

fojk j?, e'br/N B/ fgSb/ d' djkfenK ftu fpjsohB ekog'o/N nEk`foNh ;pzXh ftjkoK ~ ;Ekfgs ehsk j?, fijBK ftu brksko

;[Xko ns/ spdhbhnK ehshnK ik ojhnK jB. e'br/N dk p'ov fJjBK gk`fb;hnK dk w[y X[ok j? ns/ gfenkJh Bkb fJj ftFtk;

eodk j? fe fpjso ekog'o/N nEk`foNh, ;kv/ bzwh fwnkd d/ eko'pko dh ekw:kph ~ gq/odh j? ns/ pj[s jh wddrko j?.

e'br/N d/ ekog'o/N nEk`foNh gq'rokw d/ j'o ftnkge ftuko-tNKdo/ bJh, feogk eoe/ @@ftF/F ekog'o/N nEk`foNh ;pzXh w[`fdnK pko/

e'br/N-gkw'fbt ezgBh p'ov dhnK ;/XK## t/y', i' fe ezgBh dh t/p;kJhN @s/ T[gbpX jB.

vkfJo?eNoK d/ p'ov

Bkb ;kvk ;pzX


n;hI ;ko/ fJ; r`b bJh f}zw/tko jK fe ;gbkfJo ns/ rkje ;kv/ pko/ fej' fijk wfj;{; eod/ jB. fJj

}o{oh j? fe fJjBK ;w{jK d/ Bkb n;hI fJwkBdko ns/ fBog`y b?D-d/D Bkb nkgDh ;k] pDkJh o`yhJ/.

n;hI ;gbkfJoK ns/ rkjeK Bkb B?fse sohe/ Bkb Bfi`md/ jK.

]ohdD dhnK ;kvhnK ekotkJhnK ~ ubkT[D bJh ;kvk T[d/F ;gbkJh d/ ikoh ofjD tkb/ ns/ Go';/ tkb/ ;q'sK ~ :ehBh pDkT[Dk

j?. rkjeK ns/ ;gbkfJoK Bkb fJwkBdkoh tkbk eko'pko w}p{s pDkT[Dk, bzw/ ;w/I sè u`bD tkb/ ;pzXK bJh }o{oh j?. fJ;

eoe/ n;hI nkgD/ ;gbkfJoK ~ GkJhtkbK ti'I t/yd/ jK ns/ T[jBK s'I T[fus bkG ewkT[D dh T[whd o`yd/ jK. n;hI ;ko/ ;zGt

;gbkfJoK ~ fBog`y ns/ fJè' fijh nfjwhns fdzd/ jK. \?;b/, T[d/F dh Fq/Dh tkb/ fwnkoK @s/ nXkfos j[zd/ jB, fit/I fe ehws

ns/ e[nkfbNh, Bkb'I Bkb fteq/sk dh Go';/:'rsk ns/ fdnkBsdkoh. fe;/ th soQK dh dbkbh, foFts iK fJj' fij/ e'Jh th G[rskB

d/D iK b?D dh wBkjh j?.

n;hI rkjeK d/ Bkb ehwsK, gquko ;pzXh G`fsnK, wkoehfNzr ;jkfJsk iK fJ; tKr jh, fe;/ soQK dk e'Jh fBih g`ygks BjhI eod/l

n;hI ;ko/ rkjeK Bkb pokpoh tkb/ eko'pkoh nXko tKr ftjko eod/ jK. rkjeK ns/ ;gbkfJoK Bkb eko'pko dh uouk, fJ; }

kps/ d/ T[; ;?eFB ftu ehsh rJh j?, fiE/ w[ekpb/pk}h$w[ekpb/pk}h Bk eoB ;pzXh ek~BK sfjs nkgDhnK f}zw/tkohnK d/ fBgNko/

pko/ d`f;nk frnk j?.

e'br/N d/ ;gbkfJo ;pzXh ftjko dk }kpsk eJh GkFktK ftu ;gbkfJoK bJh ;?eFB @@;kv/ Bkb ezw eoBk## j/m ezgBh dh

t/p;kJhN @s/ T[gbpX j?.

n;hI nDT[fusI s'j\/ fdzd/ iK gqtkB BjhI eod/.

fe;/ th eko'pkoh \?;b/ @s/ n;o gkT[D iK fJzi b`r/ fe n;o gkfJnk frnk j?, bJh s'j\k, G[rskB iK j'o fBih bkG d/Dk iK

b?Dk gqtkD BjhI j?. i/ s[jkvk fJokdk s'j\k, G[rskB iK e'Jh j'o bkG d/D iK b?D dk j?, fi;dh wkw{bh ehws ($50 USD) j?,

sK s[jk~ fJzi eoB s'I gfjbK wz}{oh b?D bJh ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh iK ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk Bkb ;zgoe }o{o

eoBk ukjhdk j?. fJ; d/ Bkb jh, fJj th fXnkB o`y' fe s[;hI fJè ;q's s'I wkw{bh ehws dk s'j\k jo e?bzvo ;kb ftu f;o\

fJè tkoh b? ;ed/ j'. i/ s[jkv/ tb'I fe;/ ftF/F s'j\/, fi;dh ehws wkw{bh s'I t`X j' ;edh j?, ~ Bk b?Dk ezgBh bJh Fofwzdrh

dh r`b j' ;edh j?, sK s[jkv/ tb'I bJ/ rJ/ s'j\/ pko/ ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh ~ d`;Dk ukjhdk j?, fi; Bkb T[fus ;fEsh

s?n eoB ftu wdd fwb/rh. fJ; s'I nbktk, s[jkv/ gfotko dk e'Jh w?Ipo e'Jh s'j\k, G[rskB iK j'o bkG Bk bJ/ iK T[;dk

gqpzX Bk eo/, fijVk wkw{bh ehws s'I t`X j?, fi;d/ Bkb ezgBh dk eko'pkoh ;pzX j? iK eko'pkoh ;pzX pDkT[Dk ukj[zdh j?. fJ;

B/w dh gkbDk eo'L edh th e'Jh s'j\k iK ;/tk gqtkB Bk eo', i/ T[; bJh s[jk~ ;wM"sk eoBk gJ/rk iK fJzi b`rdk j? fe

s[;hI ;wM"sk ehsk j?. fJ; ftu edh-edkJhI j'D tkbk eko'pkoh wB'oziB, fi;dk nkg;h nkdkB-gqdkB ehsk ik ;edk j? iK fpbe[b

wkw{bh ehwsK d/ s'j\/ Fkfwb BjhI jB.

s[jk~ fJj th gsk j'Dk ukjhdk j? fe \?vob ;N/N, ;EkBe iK ftd/Fh ;oekoK Bkb eko'pko eoB ftu T[fus ftjko eoB d/

ftF/F B/w jB, fijV/ |?o-;oekoh ezgBhnK Bkb eko'pko eoB d/ B/wK s'I t`y jB. nkw s"o @s/, s[;hI ;oekoh w[bk}wK ~ e'Jh

s'j\k, bkG iK e'Jh nfijh uh}, fi;dh ehws j't/, dh g/FeF BjhI eo ;ed/, fi; ftu Fkfwb j?, G'iB iK ;\o, id sè fe

;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh tb'I fJ; ~ wz}{oh Bk fd`sh j't/.

e'br/N d/ ;gbkfJoK ns/ fteq/sktK ~ jw/Fk }kps/ dh gkbDk eoB dh b'V dh ;bkj fd`sh iKdh j?, id T[j ;kv/ Bkb ezw eo

oj/ j'D iK fJzi eoB ftu Bkekw ofjD @s/ ;kv/ Bkb eko'pko eoB Bk eoB dh ;zGktBk dk ;kjwDk eoBk g? ;edk j?. fJ; s'I

nbktk, ;k~ rkjeK iK ;gbkfJoK dhnK gk`fb;hnK dk T[; j`d ;fseko ns/ gkbDk eoBh ukjhdh j?, fiE/ sè T[jBK dh ;kvhnK

][d dhnK gk`fb;hnK Bkb w[]kb\s Bk j't/.

pkjoh eko'pkoh ezgBhnK

Bkb ;kvk ;pzX

16 ftjko dk }kpsk

n;hI j'oBK d/ eko'pkoh G/sK ns/ ok}dkoh tkbh ikDekoh dk ;fseko eod/ jK.

fJj e'br/N dh gk`fb;h j? fe d{finK dh t?X ns/ bkr{ eoB :'r p"fXe ;zgsh d/ jèK dh ikD-p[Me/ T[bzxDk Bk ehsh ikJ/.

ezgBh dh fJj th gk`fb;h j? fe d{finK d/ eko'pkoh G/sK ns/ j'o wkbeh ;pzXh ikDekoh dk ;fseko ehsk ikJ/. fJj ftF/F s"o

@s/ nfjw j?, i/ s[jk~ ;kpek B"eohdksk d/ eko'pkoh G/sK ns/ wkbeh ;pzXh ikDekoh pko/ gsk j't/. i/ fJ; y/so Bkb ;pzfXs

e'Jh ;[nkb g?dk j[zd/ jB, sK s[jk~ ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh Bkb ;zgoe eoBk ukjhdk j?.

i/ ezgBh s'I pkjo dk e'Jh th ftnesh s[jk~ fe;/ ekY, y'i iK ftuko d/ Bkb fwbdk j?, sK fJj }o{oh j? fe Gft`y ftu

j'D tkbh T[bzxDk iK wkbh dknftnK s'I ezgBh dh okyh ehsh ikJ/, ]k; s"o @s/ nfij/ wkwfbnK ftu, fiE/ ;kv/ nkgD/ iK ;kv/

;bkjekoK dhnK e'fFFK gfjbK s'I jh T[; torh ekY, y'i iK ftuko sè gj[zu u[èhnK jB, i' n;hI nkgDh ezgBh d/ T[sgkdK @s/

bkr{ eoBk ukj[zd/ jK. pkjo d/ fe;/ th ftneshnK ~ T[jBK dh ekY, y'i iK Bt/I ftuko dh fe;/ th ikDekoh ~ ftykT[D dh

fJik}s Bk fdU. ;ko/ p/b'V/ ftukoK dh, T[jBK dk ikfJ}k bJ/ fpBk, ezgBh d/ nwbK w[skpe Bfi`mD bJh s[jkvh ezw tkbh EK

@s/ T[gbpX ygsekoh wkwfbnK pko/ ftGkr ~ G/i'.

j'oBK dh ikDekoh dh okyh pko/ j'o ikDekoh bJh, feogk eoe/ @@ezgBh dh wkbeh ;pzXh ikDekoh dh ;zGkb ns/ j'oBK dh wkbeh

;pzXh ikDekoh dk ;fseko eoB pko/ e'br/N-gkw'fbt dhnK ;/XK## t/y', i' fe ezgBh d/ eko'pkoh ftjko ;pzXh ;/XK ftu fwbdhnK

jB.

w/o/ ezw d/ fj`;/ ti'I, w?I pj[s ;kohnK eko'pkoh whfNzrK, ;\oK ns/ ekB\oz;K dk gqpzX eodk$eodh jK. j[D

fJè ;EkBe j'Nb B/, fi; ftu w?I ne;o ewo/ p`[e eokT[Idk$eokT[Idh jK, w?~ w/o/ ftnkj dh ;kbfroQk @s/

fJè w[\s then?Iv dh g/FeF ehsh j?. fJj pj[s jh rzGho ;ze/s j?. eh w?I fJ; ~ gqtkB eo ;edk$;edh

jK<

BjhI. fJj sith} gqtkB eoe/, id'I s[;hI Gft`y ftu j'Nb ftu ofjD dh EK dk fJzs}kw eo'r/, sK s[;hI fBog`y BjhI

j' ;e'r/. fJE'I sè fe fJ; soQK d/ fj`sK d/ Nkeo/ nDT[fus jB ns/ jbhwh Bkb fJ; sith} ~ wBQk eoe/ fJ; s'I

pfunk ik ;edk j?.

w?I j[D/ fij/ e'br/N Bkb w[ekpb/pk}h tkbh fJè ezgBh S`vh j? ns/ e'br/N ftu nkfJnk$nkJh jK. w?I

;'funk j? fe fJj w/oh BthI Nhw bJh bkj/tzd j' ;edk j?, fe w?I nkgD/ ;kpek B"eohdksk dhnK eko'pkoh

:'iBktK ns/ oDBhshnK pko/ T[j ;G e[M, i' w?~ :kd j?, T[;d/ ;ko ;pzXh d;skt/} dk ]kek fsnko eo

;eK. eh fJzi eoBk mhe j?<

s[jkv/ tb'I nkgD/ ;kpek B"eohdksk dh r[gs iK wkbeh tkbh ikDekoh ~ ;KfMnK eoBk pj[s jh nB?fse ns/ ;zGt s"o

@s/ t?X BjhI j'J/rk. s[jk~ w[ekpb/pk} Bkb ezw eofdnK j'fJnK, fe;/ th |?o-;opiBe ikDekoh dk ][bk;k BjhI eoBk

ukjhdk, ns/ i/ s[jk~ fJzi eoB bJh fejk iKdk j?, sK s[jk~ fJ; ;fEsh dh fog'oN gqpzXeK dh nrbh g`Xo, wB[`yh

;q'sK, ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh iK ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk ~ eoBh ukjhdh j?.

;[nkbL

itkpL

;[nkbL

itkpL


;kvh ;ky ;kv/ T[sgkdK dh e[nkfbNh ns/ ;[o`fynk eoe/ pDh j?. e[nkfbNh ns/ ;[o`fynk bJh ;kvh tuBp`Xsk,

;kvh ezgBh d/ brksko tkX/ ns/ ekw:kph bJh }o{oh j?.

n;hI nkgD/ T[sgkdK bJh ;G s'I T[ù/ fwnko s?n eod/ jK.

n;hI fJj :ehBh pDkT[D bJh tuBp`X jK fe ygseko, e'br/N d/ T[sgkdK dk, T[jBK dh Go':'rsk, e[nkfbNh ns/ fpjsohB

ekor[}koh bJh Go';k eo ;e/. ;kv/ tb'I eko'pko ehs/ ikD tkb/ p}ko ftu nopK b'eK dh ;/tk eoB s'I nbktk, ;k~ brksko

nkgD/ T[sgkdK dh ;G s'I ekoro sohe/ Bkb T[sgkdB eoB dh e'fFF eoBh ukjhdh j?, sKi' T[j ygsekoK dh t`vh sdkd bJh

g[ìs:'r j'D.

e'br/N tb'I t/uhnK ikD tkbhnK uh}K ftu Bk f;o\ ek~B tb'I s?n ;ko/ ;[o`fynk fwnkoK ~ g{ok eoBk ukjhdk j?, pbfe nkw

s"o @s/ ;kvh ezgBh d/ f}nkdk ;]s fwnkoK ~ th g{ok eoBk ukjhdk j?. n;hI gq'rokwK ftu fj`;k b?Id/ jK, sKi' T[sgkd Bkb S/

VSkV, d[otos'I iK Bebh j'D d/ Fèh wkwfbnK ftu nkgD/ ygsekoK dh \"oB wdd ehsh ik ;e/. ygseko dh f;js, ;[o`fynk

ns/ GbkJh ;kv/ bJh ;G s'I t`vh fuzsk j? ns/ e'br/N d/ w[bk}w d/ s"o @s/ fJj s[jkvh f}zw/tkoh j? fe i/ s[jkv/ ;kjwD/ T[sgkd

dh e[nkfbNh Bkb ;pzfXs e'Jh wkwb/ nkT[Id/ jB, sK s[jk~ nfij/ wkwfbnK dh ikDekoh \"oB nkgDh eko'pkoh :{fBN d/ w[yh ~ d/

Dh ukjhdh j?.

n;hI ygsekoK ~ j[zrkok fdzd/ jK.

feT[Ife ;kvk eko'pko ygsekoh T[sgkdK dk j?, ;kvh ekw:kph ygseko dh s;`bh, ftFtk; ns/ ;k] @s/ fBoGo eodh j?. n;hI

ygseko d/ ;zuko d/ Go';/:'r, T[fus ns/ ;zt/dBFhb gq'rokw ngDke/ nkgD/ T[d/FK ~ fpjso Yzr Bkb jkf;b eo ;ed/ jK ns/

ygsekoK dhnk }o{osK g{ohnK eo ;ed/ jK.

n;hI nkgD/ T[sgkdK ftu ygsekoK dhnK }o{osK ns/ soihjK bJh gfjbK s'I nzdk}/ bkT[D ns/ gqsheow :ehBh pDkT[D dh

nfjwhns ;wMd/ jK. ;kvk fJj th wzBDk j? fe T[sgkd Bkb ;pzfXs ezgBh ~ G/ih rJh ygseko dh okfJ, fuzsktK ns/ g[`Sfr`S

ikDekoh d/ nfjw ;q's jB. ygseko dhnK }o{osK brksko pdbdhnK ofjzdhnK jB, fJ; bJh ;k~ brksko ;[DBk ukjhdk j? fe

b'e eh ukj[zd/ jB ns/ nkgDh ouBkswesk dh tos'I fJjBK pdbdhnK b'VK ~ ;zs[FN eoB bJh eoBh ukjhdh j?.

id'I fJè ygseko Bk][Fh gqrNkT[Idk j?, sK n;hI ;wf;nk dk fBgNkok \"oB, fBwosk Bkb ns/ fBnkg{oD Yzr Bkb eod/ jK ns/

ygseko dh ;k] pDkJh o`yD iK fco s'I jkf;b eoB ns/ e'br/N d/ T[sgkdK dh brksko ]ohdkoh pDkJh o`yD bJh jo Y[ethI

e'fFF eod/ jK.

;kv/ ftfrnkgB ;jh jB.

ftfrnkgB ;kv/ eko'pko d/ ;G s'I nfjw gfjb{nK ftu'I fJè j?. ftfrnkgD ouBkswe ns/ w[ekpb/pk}h tkbk j'Dk ukjhdk j?, go

fJ; d/ Bkb Bkb ;ùk ns/ ;jh j'Dk ukjhdk j?, fJj r[wokj eoB tkbk BjhI j'Dk ukjhdk ns/ jw/Fk bkr{ ek~B dh gkbDk

eoB nB[;ko j'Dk ukjhdk j?. ;kv/ ftfrnkgD ~ iks, Xow, okFNoh w{b, B;bh w{b, ozr, fbzr, fiD;h gSkD, T[wo, Bkrfoesk,

fiD;h o[MkB, siopkeko doi/, ftnkj[sk doi/, ngzrsk iK ek~B okjhI ;[o`fyns fe;/ r[D-b`SDK d/ nXko @s/ b'eK @s/ ehsh ikD

tkbh fe;/ th e`NVsk s'I puDk ukjhdk j?. ftfrnkgB T[sgkd d/ ne; s'I t`X r`b eodk j?. fJj fBoGosk ns/ Go';/:'rsk bJh

;kvh ;k] pDkT[Idk j?.

ygsekoK Bkb

;kvk ;pzX

18 ftjko dk }kpsk

fJ; s'I nbktk, n;hI whvhnk dh u'D dk fXnkB o`yd/ jK, fi; ftu ;kv/ ftfrnkgB ;[B/j/ ftykJ/ iKd/ jB. n;hI nfij/ Nhth

gq'rokwK ftu @s/ iK j'oBK whvhnk ftu nkgD/ ftfrnkgB BjhI u`bD fdzd/, i' p/b'Vh iK |?o-}o{oh fjz;k iK ;?e; dh tos'I eod/

jB, iK ;wki-fto'Xh jB iK ;kvh ezgBh dh ;k] iK T[sgkdK @s/ wkVk n;o gkT[Id/ jB.

n;hI ftfrnkgB, Nq/vwkoe ns/ fv}kJhB fsnko eoB, tos'I eoB ns/ T[;dh u'D eoB ftu tgkoe fBog`ysk d/ fwnkoK dh gkbDk

eod/ jK, sKi' ;kv/ T[sgkd nkgDh e[nkfbNh dh skes ns/ ;kvh ;k] eoe/ ekw:kp j'D, pikfJ fJ;dh fe Beb eohJ/ iK

w[ekpb/pk}K dh ;k] @s/ tgko eohJ/. tgkoe fBog`ysk bJh j/mK fd`fsnK dh b'V j[zdh j?L

• Nq/vwkoe dh T[bzxDk ns/ nDT[fus w[ekpb/pk}h Bkb ;pzfXs ;EkBe ek~Bh b'VK dh ;]sh Bkb gkbDk.

• ikD/-gSkD/ Nq/vwkoe, ;b'rBK, ftfrnkgD d/ ftF/ ns/ pj[okFNoh ezgBhnK ns/ nkgD/ fJbke/ d/ pkjo fJbkekJh w[ekpb/pk}K tb'I tos/ ikD tkb/ rqkf\e; dh Beb s'I puDk.

ezgBh dhnK ftfrnkgB ;/XK dh f}nkdk ft;Eko tkbh r`bpks bJh @@e'br/N-gkw'fbt ftfrnkgB ;/XK## ns/ @@e'br/N-gkw'fbt

ftfrnkgB gb/;w?IN gk`fb;h ;N/Nw?IN## t/y', i' ezgBh d/ eko'pkoh ftjko ;pzXh ;/XK ftu j[zd/ jB.


n;hI e/br/N d/ eko'pko ~ ezNo'b eoB tkb/ ;ko/ ek~BK dh gkbDk eod/ jK. fJj ;kvh gk`fb;h j? fe ek~B

d/ ;ko/ B/wK dh gkbDk T[;h i}p/ Bkb eo', fit/I fe ek~B ftu fbfynk frnk j?. id'I th s[jk~ e'Jh Fè

j't/, sK jw/Fk ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh Bkb ;bkj-wFtok eo'.

n;hI w[ekpb/pk}h$w[ekpb/pk}h Bk eoB ;pzXh ek~BK dh gkbDk eod/ jK.

fJj e'br/N dh gk`fb;h j? fe ;ko/ w[bk}wK ~ jo d/F, ;N/N ns/ fJbke/, fiE/ e'br/N eko'pko eodh j?, d/ w[ekpb/pk}h ;pzXh

ek~BK (nwohek ftu w[ekpb/pk}h Bk eoB ;pzXh ek~B ti'I ikfDnk iKdk j?) dh g{oh soQK gkbDk eoBh ukjhdh j?. w[ekpb/pk}h

;pzXh ek~BK dk T[d/F w[ekpb/pk}h d/ nwb dh okyh eoBk j?, sKi' ygsekoK ~ bkG fwb/. w[ekpb/pk}h ;pzXh ek~B :ehBh

pDkT[Id/ jB fe ezgBhnK eko'pko b??D bJh x`N ehwsK, Bt/I s'I Bt/I T[sgkdK ns/ fpjso ;/tk dh g/FeF Bkb ;gbkJh ns/ wzr

d/ p}ko dhnK skesK ftu d]bnzdk}h eoB dh EK fJè d{i/ Bkb w[ekpb/pk}h eoB. w[ekpb/pk}h ;pzXh ek~B, gqw[y ezgBhnK ~

bkbu iK nDT[fus ezw eoB s'I th o'edk j?, sKi' w[ekpb/pk}h dk okj ;kfonK bJh y[`bQk j't/ ns/ Y[etK j't/. n;hI wzBd/ jK fe

;kvh ezgBh w[ekpb/pk}h tkb/ p}ko ftu fpjsohB ekor[}koh eodh j?.

n;b ftu, jo d/F B/ w[ekpb/pk}h ;pzXh ek~B pDkJ/ jB. fJj ;kvh f}zw/tkoh j? fe fiE/ n;hI eko'pko eo oj/ jK, T[E'I d/

ek~B ;wMhJ/ ns/ b'V g?D @s/ eko'pkoh :{fBN d/ ek~Bh tehb iK ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh s'I ;/X bJhJ/. ;k~ bkr{ ek~BK

dh nfjwhns dh fJzB-fpzB gkbDk eoBh ukjhdh j?.

d[Bhnk Go ftub/ w[ekpb/pk}h ;pzXh ek~B w"i{dk iK ;zGt w[ekpb/pk}K ftueko w[ekpb/pk}h ~ B[e;kB gj[zukT[D tkb/ ;wM"fsnK

@s/ gkpzdh bkT[Id/ jB. gkbDk eoB dk sohek ;[szsosk j?. e'br/N ~ nkgDhnK eko'pkoh ;orowhnK ~ ;[szso Yzr Bkb eoBk

ukjhdk j?L ehwsK s?n eoBk, S'NK, gq's;kjB ns/ ]ohd fteohl rkjeK, fv;NqhfpT{NoK ns/ ;gbkfJoK dh u'D eoBkl ns/ T[sgkdB

bJh T[sgkdK dh u'D eoBk ns/ fJj fe fezBh fteoh ehsh ikJ/. fJj :kd o`yDk }o{oh j? fe fJè BkikfJ} ;wM"sk, fJè o;wh

d;skt/} iK fJE'I sè fe fbys ftu th }o{oh BjhI j[zdk. fJj fJè }pkBh ;wM"sk iK eko'pkoh ftjko dk Bshik iK d;skt/}K ftu

fN`gDhnK j' ;edhnK jB. BkikfJ} j'D eoe/ ;wM"s/ ~ ekw:kph Bkb bkr{ eoB dh th b'V BjhI g?Idh.

w[ekpb/pk}h ;pzXh ek~B rkjeK ns/ fv;NqhfpT{NoK Bkb ;pzXK @s/ th e[M gkpzdhnK bkT[Id/ jB. f}nkdkso d/FK ftu, fiE/ e'Jh

th nfijh e'fFF, i' rkjeK iK fv;NqhfpT{NoK ~ T[jBK dhnK ehwsK s?n eoB dh n}kdh, FosK ns/ fteoh d/ B/w ns/ FosK

s'I tKfMnK eodh j? iK T[jBK d/ ;[szso Yzr Bkb ubkT[D d/ jè @s/ nDT[fus gkpzdhnK bkT[Idh j?, iK T[j w[ekpb/pk}h ;pzXh

ek~BK dh T[bzxDk eodh j?.

e'br/N ns/ T[; Bkb ezw eoB tkb/ b'eK tb'I w[ekpb/pk}h ;pzXh ek~BK dh gkbDk Bk eoB d/ pj[s jh rzGho Bshi/ j' ;ed/

jB. w[ekpb/pk}h ;pzXh ek~BK dh T[bzxDk eoB ftu Fkfwb e[M b'eK ~ i[owkBk b`r ;edk j? iK e?d j' ;edh j? ns/ fJE'I

sè fe ezgBh @s/ w'Nk i[owkBk th b`r ;edk j?. fJ; s'I nbktk fJè w[iowkBk w[edwk Bk ubkT[D eoe/ j'D tkb/ B[e;kB ns/

tehb dh \h; t;{bD bJh dhtkBh ek~Bh w[edwk ehsk ik ;edk j?.

id'I th s[jk~ Fè j't/ fe ehs/ ikD tkb/ ezw eoe/ w[ekpb/pk}h ;pzXh ek~BK j/m w[`d/ T[m ;ed/ jB, sK s[jk~ ;op ftnkgh

ek~Bh iE/pzdh Bkb ;bkj-wFtok eoBk ukjhdk j?.

w[ekpb/pk}h$w[ekpb/pk}h Bk eoB ;pzXh wkwfbnK pko/ j'o ikDekoh bJh, feogk eoe/ @@e'br/N-gkw'fbt t/y' nzsookFNoh w[ekpb/pk}h

;pzXh ;/XK## t/y', i' fe ezgBh d/ eko'pkoh ftjko ;pzXh ;/XK ftu fwbdhnK jB.

;oeko ns/ ek~B

Bkb ;kvk ;pzX

20 ftjko dk }kpsk

n;hI f;feUoNhnK ;pzXh ek~BK dh gkbDk eod/ jK.

fe;/ w"e/ @s/ s[jkv/ e'b e'br/N iK j'o ;opiBe s"o @s/ ezw eoB tkbhnK ezgBhnK pko/ ikDekoh j' ;edh j?, fijBK Bkb

e'br/N eko'pko eodh j? iK r`bpks eo ojh j?, fi; pko/ ;opiBe (@@|?o-;opiBe##) s"o @s/ gsk BjhI j? - fit/ fe wkbh iK

ekotkJh d/ Bshi/, ;zGt s"o @s/ gqkgshnK, S`vDk iK oewK d/Dk, wkoehfNzr dhnK :'iBktK iK Bt/I T[sgkdK dh F[o{nks eoBk.

ikDekoh T[; t/b/ sè |?o-;opiBe wzBh iKdh j?, id sè fe ;opiBe s"o @s/ T[;dk g{oh soQK ][bk;k BjhI ehsk iKdk, fit/I

ikDekoh t`v/ g?wkB/ @s/ gqukoh rJh j't/ ns/ f;feUoNhnK d/ p}ko tb'I s?n ;hwk g[`r rJh j't/. i/ fJj |?o-;opiBe ikDekoh

@@;wrqh## wzBh ik ;edh j't/, :kfB nfijh ikDekoh, fi; pko/ fJe ;wMdko g{ziheko tb'I g{zihekoh eoB dk \?;bk b?D pko/ ftuko

ehsk ikJ/rk - sK f;feUoNhnK pko/ bkr{ ek~BK ns/ ezgBh dh gk`fb;h j/mL

• s[jk~ nkgD/ ][d d/ ]ks/ bJh iK fe;/ j'o ftnesh d/ ]ks/ bJh nfijh \ow (e'br/N iK j'o) d/ F/no, pKv iK j'oBK f;feUoNhnK ftu tgko BjhI eoBk ukjhdk, fi; Bkb |?o-;opiBe ikDekoh dk ;pzX j't/.

• fJ; soQK dh |?o-;opiBe ikDekoh d/ nXko @s/ s[jk~ nfijhnK \owK dhnK f;feUoNhnK d/ F/no, pKv iK j'oBK f;feUoNhnK d/ b?D-d/D bJh d{finK ~ T[s;kfjs eoBk iK gq/oDk BjhI ukjhdk.

• s[jk~ e'br/N s'I pkjoh b'eK Bkb nfijh |?o-;opiBe ikDekoh dk ][bk;k BjhI eoBk ukjhdk.

• s[jk~ e'br/N d/ nzdo ezw eoB tkb/ b'eK Bkb nfijh |?o-;opiBe pko/ r`bpks BjhI eoBh ukjhdh, id sè fe T[jBK bJh fJ; ikDekoh pko/ ikDBk }o{oh Bk j't/.

e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'eK ftub/ e'br/N pko/ |?o-;opiBe ikDekoh d/ ikDeko b'eK ~ fJ; ~ ok}dkoh pDkJh o`yD

dh t`X s'I t`X e'fFF eoBh ukjhdh j?. T[jBK ~ e'br/N d/ F/no, pKv iK j'o f;feUoNhnK fe;/ j'o ezgBh d/ F/no, pKv iK

j'o f;feUoNhnK dk tgko BjhI eoBk ukjhdk, id sè fe |?o-;opiBe ikDekoh dk ;opiBe s"o @s/ n?bkB Bk eo fd`sk ikJ/

ns/ pknd ftu T[fus ;wK Bk bzx u[`fenk j't/. nfijh wBkjh d/ nzdo F/no ftebgK pko/ ftuko eoB ns/ g{zihekoh eoB bJh

\?;bk b?D iK ezgBh dh bkG :'iBk ftu e'br/N d/ F/noK d/ fBgNko/ pko/ th j?.

i/ s[;hI e'br/N S`ve/ iKd/ j', sK th nfijh |?o-;opiBe ikDekoh pko/ ok}dkoh pDkJh o`yD ;pzXh s[jkvh f}zw/tkoh pDh oj/rh,

id sè fe T[; ikDekoh dk ;opiBe Yzr Bkb Y[et/I sohe/ Bkb ][bk;k BjhI ehsk iKdk.

eh ikDekoh @@;wrqh## j? iK fJ;dk T[fus sohe/ Bkb ;opiBe s"o @s/ ][bk;k ehsk frnk j? iK BjhI, pko/, i/ s[jkv/ e'Jh ;[nkb

jB, sK s[jk~ ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh Bkb }o{o ;zgoe eoBk ukjhdk j? ns/ gqGkfts f;feUoNhnK dk tgko eoB iK T[;dk

][bk;k eoB s'I pu', id sè fe s[jk~ fJj ikDekoh Bk fwb/ fe T[j ikDekoh ok}dkoh tkbh ;wrqh BjhI j? iK T[;dk ;opiBe

s"o @s/ ][bk;k eo fd`sk frnk j? ns/ b'e fJ; pko/ ikDd/ jB.

fJè eko'pkoh ;zgoe B/ dzdK dk fJbki eotkT[D d"okB w?~ d`f;nk fe ;kv/ f;`X/ w[ekpb/pk}K ftu'I fJè tb'I

fJè whfNzr dk gqpzX ehsk ik fojk j?. w?I T[jBK dh whfNzr ftu fj`;k b?Dk ukj[zdk$ukj[zdh jK. w?~ ]dFk

j? fe i/ T[jBk ~ gsk u`b frnk fe w?I w[ekpb/pk} ezgBh s'I jK, sK T[j w?~ nzdo BjhI ikD d/Dr/. eh

w?I id sè nkgDh gSkD b[e' e/ o`yK, sK fj`;k b? ;edk$;edh jK<

BjhI. w[ekpb/pk} dh ikDekoh jkf;b eoB bJh nkgDh gSkD b[e'Dk edh th Y[etK BjhI j[zdk. w[ekpb/pk} dh fe;/

th whfNzr ftu fj`;k b?D s'I gfjbK s[jk~ ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh Bkb ;zgoe eoBk ukjhdk j?, feT[Ife nfijhnK

whfNzrK w[ekpb/pk}h Bk eoB ;pzXh fuzsktK dk wkwbk u[è ;edhnK jB.

;[nkbL

itkpL

w?~ gsk j? fe nzdo{Bh ikDekoh (ezgBh dhnK :'iBktK iK ;fEsh pko/ nfjw ikDekoh, i' b'eK bJh ikoh

BjhI ehsh iKdh) d/ nXko @s/ ezgBh d/ F/no BjhI ]ohd ;edk$;edh, go eh w?I fJzi eoB bJh gfotko d/

w?Ipo iK d';s$;j/bh ~ ;bkj d/ ;edk$;edh jK<

BjhI. i/ s[;hI nkg nkgD/ bJh F/no ]ohd/ ;h, sK s[;hI nzdo{Bh tgko ;pzXh ek~BK dh T[bzxDk eo oj/ j't'r/. fJ; s'I

nbktk T[j ftnesh, fi; ~ s[;hI ;bkj fd`sh j?, T[j th ek~B dh T[bzxDk eoB tkbk wzfBnk ikJ/rk$ikJ/rh, i/ T[;

~ gsk ;h fe s[jkvk ;[Mkn nzdo{Bh ikDekoh d/ nXko @s/ ehsk frnk ;h.

;[nkbL

itkpL


n;hI f;nk;h :'rdkB BjhI fdzd/.

nwohek iK ftd/F ftu fe;/ th f;nk;h gkoNh iK T[whdtko ~ Gkt/I T[j \?vob, ;N/N iK ;EkBe g`Xo @s/ j't/, ezgBh dk e'Jh th

g?;k iK ;zgshnK :'rdkB d/D ftu toshnK BjhI ik ;edhnK. f;nk;h :'rdkB ftu f;`Xh (fit/I g?;k) ns/ e'Jh uh} d't/I soQK d/

:'rdkB Fkfwb jB. uh}K d/ :'rdkB ftu Fkfwb j?, g?;/ fJe`m/ eoB bJh ]ohdhnK rJhnK fNeNK, T[sgkdK dk :'rdkB, e'br/N

ftu ezw eoB tkb/ b'eK tb'I nkgD/ ezw d/ ;w/I d"okB nkgDh wo}h Bkb ehsk frnk ezw ns/ g?;k fJe`mk eoB iK f;nk;h

T[d/FK bJh e'br/N dhnK EktK dh tos'I eoBk. i/ uh}K d/ :'rdkB pko/ s[jkvk ;[nkb j?, sK feogk eoe/ ;op ftnkgh ek~Bh

iE/pzdh Bkb ;zgoe eo'.

ezgBh, e'br/N ftu ezw eoB tkb/ fe;/ th ftnesh iK ezgBh Bkb i[V/ ftnesh (b'eK ~ ezgBh d/ jè ftu gq/oD tkb/ pkjoh

ftnesh ;w/s) ~ f;`X/ iK nf;`X/ s"o @s/ fe;/ th soQK f;nk;h :'rdkB bJh xkNk g{ok eoB iK ndk eoB s'I wBQk eodh j?, fi;

bJh ftnesh :'rdkB gk u[`fenk j? iK :'rdkB gkT[D dk fJokdk j?.

ftneshrs s"o @s/ e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'e nkgDh g;zd d/ T[whdtkoK iK gkoNhnK bJh ftneshrs :'rdkB d/D bJh

;[szso jB. ftneshrs :'rdkB ftnesh dh nkgDh f}zw/tkoh ns/ p'M j?. e'br/N ftneshrs :'rdkB pko/ e'Jh th f}zw/tkoh iK

\o} gqtkB BjhI eo/rh. fJ; s'I nbktk, ftneshrs :'rdkB e'br/N iK fJ;dhnK ezw eo ojhnK ezgBhnK ftu'I fe;/ dh wdd

eoB iK eko'pko pjkb o`yD d/ fJokd/ Bkb BjhI eoBk ukjhdk.

f}nkdkso pj[-okFNoh ezgBhnK tKr e'br/N dk nwohek ftu pj[s ;kohnK tgkoe ns/ ;Bn`sh ;z;EktK Bkb ;pzX j? ns/ T[j

;bkBk fd`shnK ikD tkbhnK oewK dk G[rskB eodh j?. fJj :ehBh pDkT[D bJh fe fJj tgkoe ;z;EktK e'br/N tb'I fd`shnK

rJhnK oewK d/ fe;/ fj`;/ dh th tos'I f;nk;h :'rdkB Bkb Bk eoB, e'br/N dk w[y B?fsesk ns/ gkbDk n\;o, jo ;kb

nwohek dhnK tgkoe ;z;EktK ~ fJj d`;dk j? fe ;kvh gk`fb;h fJ; soQK d/ :'rdkB dh wBkjh eodh j? ns/ ukj[zdh j? fe jo

tgkoe ;z;Ek ;bkBk s;dheh nwb ftu fj`;k bJ/. fJ; pko/ j'o ikDB bJh, feogk eoe/ ;kvh f;nk;h :'rdkB ;pzXh gk`fb;h

t/y', i' www.ColgatePalmolive.com t/p;kJhN d/ nEk`foNh ;?eFB ftu fwb ;edh j?.

n;hI j'oBK Bkb B?fsesk tkbk ftjko eod/ jK.

e'br/N dh fJj gk`fb;h j? fe e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'eK ~ d[Bhnk Go ftu bkr{ foFts-fto'Xh ek~BK dh g{oh soQK

gkbDk eoBh ukjhdh j? ns/ foFts b?D d/ fe;/ th ezw ftu Fkfwb BjhI j'Dk ukjhdk. fJ; bJh s'j\k d/ e/ iK fe;/ j'o

BkikfJ} bkbu okjhI, s[jk~ fe;/ pkjoh gkoNh d/ \?;b/ iK ftjko ~ gqGkfts BjhI eoBk ukjhdk, fi; Bkb ;zGt s"o @s/ s[jk~

ezgBh dk tgko eoBk g? ;edk j?.

fJ; s'I nbktk, i/ e'br/N dk w[bk}w ;oeko d/ Bkb fe;/ ek~B iK fe;/ j'o ;oekoh ezwK ~ gqGkfts eoB d/ T[d/F Bkb

r`bpks eodk j?, sK b'eK ~ ezgBh d/ jè ftu gq/oD tkb/ pkjoh ftnesh okjhI ezgBh ns/ iK T[;d/ b'eK ~ fJè bk`fp;N d/ s"o

@s/ ofi;No ns/ fog'oN eoBk }o{oh j' ;edk j?. i/ s[;h Ife;/ nfijh ;orowh ftu Fkfwb j', sK s[jk~ ;op ftnkgh ek~Bh

iE/pzdh ~ }o{o d`;Dk ukjhdk j?.

e'br/N dh ;oekoK Bkb ek~Bh s"o @s/ ns/ B?fsesk Bkb ftjko eoB dh tuBp`Xsk d[Bhnk Go ftu bkr{ j[zdh j?. ezgBh dh

gk`fb;h, nwohek d/ ftd/Fh GqFN ftjkoK ;pzXh ek~B ns/ d[Bhnk Go ftu nfij/ jh foFts-fto'Xh ek~B, ;kv/ b'eK ~ ns/ T[jBK

d/ J/izNK ~ g?;k iK e'Jh uh}, fi;dh ehws j't/, T[;~ d/D iK T[;dh g/FeF eoB s'I o'ed/ jB - Gkt/I T[j Bedh j't/ iK Bk

iK Gkt/I T[j f;`X/ s"o @s/ fd`sh ikJ/ iK fe;/ j'o tb'I f;`X/ s"o @s/ - fe;/ th ftd/Fh n\;o (fit/I ftd/Fh ;oekoh w[bk}w, ftd/

Fh f;nk;h gkoNh, gkoNh d/ nj[d/dko iK ftd/Fh f;nk;h d\so dk n]fsnkogqkgs T[whdtko) ~ fd`sh ikJ/, sKi' T[j nj[d/dko

;oekoh B/w iK \?;b/ ~ gqGkfts eo/ iK ezgBh ~ tgko jkf;b eoB iK pDkJh o`yD ftu wdd eo/.

fJj :ehBh pDkT[D bJh fe s[;hI fJ; fwnko dh T[bzxDk Bk eo', ezgBh dh fJj gk`fb;h j? fe ek~Bh s"o @s/ b'VhIdh \h;

(T[dkjoD bJh }o{oh gofwN iK bkfJ;?I; \h;) s'I nbktk, e'Jh th G[rskB, wB'oziB, s'j\k iK j'o w[`b tkbh e'Jh uh} ftd/Fh

n\;oK ~ f;`Xh iK gqs`y s"o @s/ BjhI fd`sh ikJ/rh, id sè fe fJ; ~ nwohek ns/ j'o bkr{ ek~BK j/m ekfJd/ w[skpe ;op

ftnkgh ek~Bh iE/pzdh tb'I gfjbK s'I wz}{oh BjhI fd`sh rJh.

;oekoh w[bk}wK Bkb ;"d/pk}h ns/ r`bpks eoB b`frnK jw/Fk ;gFN ns/ fJwkBdko oj'. ;oekoh w[bk}wK ~ ikDfdnK j'fJnK

iK ikD-p[Me/ fd`s/ rJ/ M{m/ fpnkBK (}pkBh iK fbysh) ns/ ftF/F s"o @s/ ;j[z u[èD j/m fe;/ th |bs eEB eoe/ ezgBh ns/

fJ;d/ b'eK ~ u'y/ i[owkB/ b`r ;ed/ jB.

22 ftjko dk }kpsk

;k\r'Jh tkb/ iK fotkfJsh ;oekoh w[bk}wK s'I nbktk, :kd o`y' fe e[M d/FK ftu ;oekoh w[bk}wK ftu :{Bhtof;Nh d/ gq'\?;o,

;e{bK d/ nfXnkge, dzdK d/ vkèNo, ikBtoK d/ vkèNo, vkèNo ns/ ;oekoh whvhnk d/ w[bk}w Fkfwb j' ;ed/ jB.

fJjBK y/soK ftu ezgBh dhnK gk`fb;hnK pko/ ft;Eko tkbh ;/X bJh, @@nwohek d/ GqFN ftjkoK ;pzXh ek~BK pko/ e'br/N-gkw'fbt

dhnK ;/XK## ns/ @@;oekoh ;z;EktK Bkb eko'pkoh ;pzXK pko/ e'br/N-gkw'fbt dhnK ;/XK## t/y', i' fe ezgBh d/ eko'pkoh ftjko

;pzXh ;/XK ftu fwbdhnK jB.

n;hI ek~B nB[;ko foekòvK dk gqpzX eod/ jK.

n;hI ezgBh d/ foekòvK Bkb ;pzfXs ;ko/ ek~BK ns/ B/wK dh gkbDk eod/ jK (w{b d;skt/}K ns/ fJb?eNqk`fBe nzefVnK ;w/s).

i/ fJè ;zwB, w[edw/ iK ;zGt ;oekoh iKu dk gsk u`b/ iK s[jk~ d`f;nk ikJ/, sK \"oB ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh Bkb ;zgoe

eo'. fJ; wkwb/ ftu, foekòv o`yD ;pzXh gq'rokw dhnK b'VK ~ fXnkB ftu o`y/ fpBk, s[jk~ nfij/ foekòv ;zGkbe/ o`yD/ ukjhd/

jB, fijV/ ;zwB bJh }o{oh j' ;ed/ jB iK w[edw/ bJh Y[et/I jB. s[jk~ nfij/ foekòvK ~ BFN eoBk iK pdbDk BjhI

ukjhdk, feT[Ife fJjBK foekòvK ~ nDT[fus sohe/ Bkb BFN eoB d/ rzGho Bshi/ j' ;ed/ jB, fi; ftu ezgBh @s/ ns/ fBih

s"o @s/ s[jkv/ @s/ dhtkBh ns/$iK w[iowkBk i[owkB/ b`r ;ed/ jB. i/ s[;hI ikDBk ukj[zd/ j' fe eh foekòv fe;/ iKu, w[edw/ iK

;zwB Bkb ;pzfXs jB iK BjhI, sK T[; foekòv dk fBgNkok eoB s'I gfjbK ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh Bkb ;zgoe eo'.

n;hI nzsookFNoh tgkoe B/wK dh gkbDk eod/ jK.

nkgD/ xo/b{ ns/ ftd/Fh, d'tK d/ gqpzX ftu ftjko eofdnK, ezgBh g{oh soQK Bkb ;ko/ ek~BK dh gkbDk eodh j? - ftF/F s"o @s/

nwohek d/ ek~BK dk - i' dokwd, pokwd ns/ |?o-nwoheh ;z;EktK okjhI tgko ubkT[Id/ jB. fJjBK ek~BK ftu nwohek ftu

dokwd ehs/ ikD tkb/ T[sgkdK dhnK fe;wK ns/ dokwd eoB d/ sohfenK @s/ gkpzdhnK Fkfwb j[zdhnK jB. fJj s?nF[dk d/Fk

ftu pokwdK ns/ j'o b?D-d/D dh th wBkjh eo ;ed/ jB. nfij/ d/FK Bkb ftd/Fh pkfJek`N ftu ;fj:'r eoBk iK Fkfwb j'D

dh th wBkjh j?, fijBK dk nwohek tb'I pkfJek`N BjhI ehsk iKdk. e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'eK tb'I ezgBh dk ezw fJ; soQK

ubkT[Dk ukjhdk j?, sKi' fijBK d/FK ftu T[j ezw eod/ jB, T[jBK d/FK d/ ek~BK dh g{oh soQK gkbDk eoBh ukjhdh j?l jkbKfe

nfijh ;fEsh th pD ;edh j?, id fe;/ d/F d/ ek~BK ns/ nwohek d/ ek~BK iK ezgBh dh gk`fb;hnK ftueko Neokn j' ;edk

j?. fit/I jh s[jk~ nfij/ Neokn pko/ gsk u`b/, sK s[jk~ nkgD/ w?B/io ~ d`;Dk ukjhdk j? ns/ ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh Bkb

;zgoe eoBk ukjhdk j?.

fJjBK ek~BK ns/ T[j fe; d/F Bkb ;pzfXs jB, pko/ f}nkdk ft;Eko tkbh ;/X bJh @@e'br/N-gkw'fbt nzsookFNoh eko'pko

;pzXh ;orowhnK pko/ ;/XK## t/y', i' fe ezgBh dhnK eko'pkoh ftjko ;pzXh ;/XK ftu fwbd/ jB.

w?I ;wMdk$;wMdh jK fe nfij/ ek~B jB, i' ;oekoh n\;oK dh foFts]'oh @s/ gkpzdh bkT[Id/ jB. go eh

fJj ek~B nfij/ b'eK dh foFts]'oh @s/ th o'e bkT[Id/ jB, i' fe ;oekoh n\;o BjhI jB<

nfij/ foFts-fto'Xh ek~B jB, i' fBih tgkoe fXoKl fit/I tgkoe foFts]'oh @s/ gkpzdh bkT[Id/ jB. fJj ek~B th UB/

jh nfjw jB - ns/ ;]sh Bkb bkr{ ehs/ iKd/ jB - fit/I fe ;oekoh n\;oK ns/ w[bk}wK dh foFts]'oh o'eD bJh.

jw/Fk :kd o`y' fe ezgBh dh gk`fb;h ns/ ;EkBe ek~B, ezgBh dk eko'pko ubkT[D t/b/ fe;/ th foFts]'oh dh wBkjh

eod/ jB, Gkt/I fJè ;oekoh n\;o j't/ iK fBih ftnesh.

;[nkbL

itkpL

w?I fet/I s?n eoK fe w?~ fezBh d/o sè ezgBh dk foekòv o`yDk ukjhdk j? ns/ w?I T[jBK dk fBgNkok fet/I

eo ;edk$;edh jK<

OurColgate.com > C-P ;kJhNK > ek~Bh ns/ o?r{b/Noh @s/ ezgBH dh foekòvK d/ gqpzX pko/ fJzNokB?N Bkb ;bkj-wFtok eo' iK foekòvK pko/ nkgD/ ;EkBe e'nkòvhB/No Bkb ;zgoe eo' (fiE/ bkr{ j?).

;[nkbL

itkpL


ezgBh ;op ftnkgh GkJhuko/ dk wddrko w?Ipo pDB dh e'fFF eodh j?. n;hI jo T[; EK d/ Bkrfoe jK,

fiE/ n;hI ezw eod/ jK ns/ ftneshrs BkrfoeK tKr, GkJhuko/ dh f;js, f;fynk ns/ GbkJh bJh wdd dh

;wkie f}zw/tkoh ;kvh j?.

n;hI ;EkBe ;jkfJsk ns/ ;t?-fJ`Sk Bkb fj`;k b?Id/ jK.

d[Bhnk Go ftu fJj ;kvk T[d/F j? fe ;EkBe GkJhuko/ d/ ftek; ns/ GbkJh ~ T[s;kfjs eoB bJh gq'i?eNK ftu fj`;k bJhJ/.

nfij/ gq'i?eNK ftu Fkfwb j?, XowkoE d/ ezwK ftu fj`;k b?Dk ns/ okFNoh nk\sK ;w/I |ohp, }]wh ns/ p/xo b'eK dh wdd

dh f}zw/tkoh b?Dk. n;hI w[y s"o @s/ B"itkBK @s/ fXnkB e/Ifdqs eod/ jK, ftF/F s"o @s/ :[tk b'eK dh gVQkJh. e'br/N dk wzBDk j?

fe p`funK bJh nì ehsh rJh g{zihekoh, ;k~ ;kfonK ~ Gft`y ftu \kfJdk gj[zukJ/rh. fJjh ekoD j? fe ezgBh d[Bhnk Go ftu

f;fynk d/ gq'rokwK, sith} d/D dhnK gfjbedwhnK, y/v-w[ekpfbnK ns/ B"itkBK Bkb ;pzfXs j'o ;orowhnK ~ ;gK;o eodh j?.

fJj e'fFF B"itkBK ftu w[ekpb/pk}h ns/ e[M jkf;b eoB dh GktBk ~ tXkT[Idh j?.

ezgBh nkgD/ b'eK ~ T[jBK d/ ezw d/ ;w/I s'I pknd nkgDh g;zd dhnK ;EkBe XowkoE ;orowhnK ftu fj`;k b?D bJh gq/odh j?.

;kv/ eko'pko @d/ n;o gkT[D tkb/ w[`fdnK pko/ n;hI ;oeko Bkb ezw eod/ jK.

;jh noEK ftu ;op ftnkgh x/o/ ftu ;kvh ezgBh 200 s'I t`X d/FK ns/ fJbkfenK ~ nkgD/ T[sgkd t/udh j?. fJj ;kvh gk`fb;h j? fe ;EkBe ns/ okFNoh ;oekoK Bkb fwbtosB Bkb ezw ehsk ikJ/. ;w/I ;w/I f;o nfij/ w[`d/ T[Go ;ed/ jB, i' ;kv/

ezwK ~ gqGkfts eo ;ed/ jB. fXnkB Bkb ftuko-uouk s'I pknd, ezgBh T[jBK ftF/F w[`fdnK pko/ nkgD/ eko'pkoh NhfunK ns/ }

o{osK dh wdd bJh ;oeko ~ nkgDh okfJ ns/ f;\koFK eo/rh.

n;hI F'FD, nDwB[yh feos ftjkoK dh fto'Xsk eod/ jK.

e'br/N, pkb feos dh BkikfJ} tos'I ns/ p`funK d/ F'FD ns/ feoshnK d/ ngqtkD ftjko d/ j'o ;ko/ o{gK dh fto'Xsk eodh j?.

fJ; s'I nbktk, e'br/N dh fJj gk`fb;h j? fe T[j nfij/ fe;/ th ;gbkfJo iK m/e/dko Bkb ezw BjhI eo/rh, fi; pko/ gsk j't/

fe T[j feoshnK d/ Bkb ngqtkD ftjko eodk j?, fit/I fe p`funK dk F'FD, fi;wkBh ;}k, n"osK dk F'FD, }pod;sh |[bkwh iK

d[otos'I d/ j'o o{g. pù/ iK j'o feos ek~BK dh e'Jh th d[otos'I ezgBh ~ gqtkD BjhI j?, ns/ i/ ;kv/ f;XKsK dh fe;/ T[bzxDk

pko/ ezgBh ~ gsk u`bdk j?, sK fJj \"oB eko'pkoh ;pzX ]sw eoB dk nXko j'J/rk.

n;hI ;opftnkgh wB[yh jèK bJh nkgDh tuBp`Xsk dk w[}kjok eod/ jK.

e'br/N d[Bhnk Go ftu wB[yh jèK dh okyh dk ;fseko eoB bJh tuBp`X j?. fJ; bJh, e'br/N nfij/ ftjko eodh j? ns/

eko'pkoh fj`;/dkoK Bkb ezw eoBk ukj[zdh j?, i' j/mK fd`s/ fwnkoK ~ gq/od/ jBL

• iks, ozr, Xow, fbzr, fiD;h-gSkD, okFNoh w{b, B;bh w{b, T[wo, fiD;h o[MkD, ngzrsk, ftnkj[sk-doik, siopkeko doik iK o'}rko d/ fe;/ th B/wK iK FosK ftu ek~B tb'I ;[o`fyns j'o r[D-b`SDK ~ fXnkB ftu o`y/ fpBk ;kohnK g`XoK @s/

;ko/ w[bk}wK bJh pokpoh d/ w"e/l

;wki Bkb

;kvk ;pzX

24 ftjko dk }kpsk

• wB[yh f;js ns/ tksktoD dh okyh eoB bJh ;[o`fyns ns/ ezw eoB dh Bo'Jh EKl

• w[bk}wK ~ w}d{oh d/Dk, i' T[jBK dhnK p[fBnkdh }o{osK ~ g{ok eoB bJh T[fus j'D ns/ w[bk}wK ~ nkgDhnK w[jkosK ns/ ;wo`EktK ftu ;[Xko eoB d/ w"e/ d/Dkl

• w[bk}wK dh iE/pzdh dh ek~Bh n}kdh dk ;fseko eoBkl ns/

• ftfdne, ;fGnkukoe, nkoEe ns/ ;wkie GbkJh bJh ;oekoK ns/ GkJhukfonK Bkb fwbe/ ezw eoBk, fijBK ftu n;hI ezw eod/ jK.


e'br/N bJh fJè ;k\-;[Eok, Bo'nk tksktoD nfjw j?, f;o\ fJ; bJh BjhI fe fJzi eoBk ;jh j?, pbfe

fJ; bJh th j? fe fJ; ftu fpjso GktBk j?. nkgDh Xosh ~ pukT[D bJh ;kvh fuzsk nkgD/ fj`;/ d/ ezw

~ fJ; soQK ubkT[D @s/ fXnkB d/Dk j?, i' tksktoD bJh ;[o`fyns j't/ ns/ i' Gft`y ftu nkT[D tkbhnK

ghVQhnK bJh ;kvh d[Bhnk dh okyh eodk j't/.

n;hI ikoh ofjD :'r ns/ ;wkie f}zw/tkoh bJh tuBp`X jK.

e'br/N ftu, ikoh ofjD :'r bzwh fwnkd dh eko'pkoh b'V j?, i' ezgBh dh ekw:kph bJh nfjw j?. fJj ;kvhnK d/yGkb, ;op

ftnkgh Nhwtoe ns/ brksko ;[Xko d/ e'br/N dhnK edoK-ehwsK ftu ;wkJh j'Jh j?. ;kvk fXnkB b'eK, ekor[}koh ns/ Xosh

@s/ j?.

fJ; s'I nbktk, n;hI nkgDh ;op ftnkgh ;fEosk dk T[d/F jkf;b eoB bJh tuBp`X jK, i' :ehBh pDkT[Idk j? fe e'br/N tgko

dk brksko ns/ f}zw/tkoh ftek; j't/ ns/ T[jBK b'eK sè bkG gj[zu/, fijBK dh n;hI ;/tk eod/ jK, fi; ftu ;kv/ ;op ftnkgh

w[bk}w, F/noXkoe ns/ j'o fj`sXkoe Fkfwb jB, ns/ Gft`y ftu nkT[D tkbhnK ghVQhnK dh GbkJh ~ T[s;kj fwb/.

fgSb/ e[M ;kbK ftu ikoh ofjD :'r ns/ ;wkie f}zw/dkoh gqsh ;kvh tuBp`Xsk ftu tkXk j'fJnk j?, feT[Ife n;hI tgko

ubkT[D bJh fJjBK gfjbedwhnK ~ ;zrfms ehsk j?. fJ; ;zrfms gj[zu B/ ;kvh ikoh ofjD :'r ns/ ;wkie f}zw/tkoh dhnK

gfjbedwhnK ns/ ;kv/ eko'pko dh ekor[}koh ~ w}p{s ehsk j?, ;G s'I fpjso gqfsGk ~ pDkJh o`yD ftu wdd ehsh j?, ;kv/

fj`sXkoeK d/ Bkb ;kv/ ;pzXK ~ tXkT[D ns/ ekYK bJh Bt/I w"fenK dh g/FeF ehsh j?. FkfJd ;G s'I nfjw r`b fJj j? fe

fJ; tuBp`Xsk B/ d[Bhnk Go ftu e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'eK ~ T[s;kfjs ns/ Fkfwb ehsk j?.

;kvhnK ikoh ofjD tkbhnK gk`fb;hnK ns/ gq'rokwK ~ s[jkv/ t/yD bJh, t/p;kJhN www.ColgatePalmolive.com d/ “nkgDhnK

edoK-ehwsK Bkb i[V/ ofjDk” tkb/ ;?eFB ftu ;kop`X ehsk frnk j?.

n;hI tksktoD dh ;[o`fynk ns/ okyh eod/ jK.

ezgBh tksktoD dh okyh eoB bJh tuBp`X j?. fJ; bJh ;k~ tksktoD ;pzXh bkr{ ek~BK ns/ B/wK ns/ T[jBK tb'I g/F ehshnK

rJhnK ;opiBe gk`fb;hnK dh fJzB-fpzB ns/ GktBk dh ;]sh Bkb gkbDk eoBh ukjhdh j?. ezgBh ftu fe;/ th ftnesh iK

w?B/io ~ nfij/ ftjko ftu Fkfwb j'D dk jè BjhI j?, fijV/ fJ; gk`fb;h dh gkbDk Bk eoB, iK fe;/ j'o ftnesh tb'I nfij/

ftjko ~ n]fsnko d/D, efjD, gqtkD eoB iK T[;~ B}onzdk} eo/.

n;hI b'eK Bkb y[`bQ/ fdb Bkb r`bpks eoB ~ T[s;kj d/D ns/ GkJhukfonK Bkb ;orow ns/ T[sgkdesk tkbh fj`;/dkoh dh Gkb

eoBr/. n;hI ygsekoK Bkb nkgDh tksktoD ;pzXh gk`fb;h ns/ gq'rokwK ns/ GkJhuko/ d/ nkr{nK Bkb ezw eoB ns/ j'o ;ko/, i'

Gft`y ftu nkT[D tkbhnK ghVQhnK bJh ;kv/ tksktoD dh okyh bJh tuBp`X jB, d/ Bkb ikDekoh ~ brksko ;KMh eod/ ojKr/.

;kvh pdbdh d[Bhnk ftu, e'br/N ~ f}zw/tko ns/ ;BwkfBs Yzr Bkb ubkT[D ~ pj[s f}nkdk soihj fd`sh iKdh j?. fJjBK

e'fFFK B/ ezgBh bJh ;woÈktK ns/ wkbh bkGK ftu tkXk ehsk j?. n;hI ikDd/ jK fe jkb/ pj[s e[M jkf;b eoBk pkeh j?. ;kv/

tksktoD ;pzXh n;oK ~ x`N eoB tkbh, jw/Fk ikoh ofjD tkbh oDBhsh T[sgkdB, g?e/fizr, tzv ns/ ;kv/ T[sgkdK dh wkoehfNzr

dk fJè nN[`N fj`;k j'J/rh.

tksktoD ;pzXh ek~B, i' fe ezgBh ns/ ezgBh dhnK ;pzfXs gk`fb;hnK ns/ nwbK @s/ bkr{ j[zd/ jB, ;pzXh j'o ikDekoh bJh,

feogk eoe/ @@e'br/N- gkw'fbt dk tksktoD, eko'pkoh f;js ns/ ;[o`fynk gk`fb;h eEB## t/y', i' fe ezgBh d/ eko'pkoh ftjko

;pzXh ;/XK ftu fwbdk j?.

tksktoD Bkb

;kvk ;pzX

26 ftjko dk }kpsk

n;hI nkgD/ F/noXkoeK d/ fpjsohB fj`sK bJh ns/ F/noXkoe w[`b pDkT[D ftu wdd bJh e'fFF eod/ jK.

n;hI F/noXkoe w[`b dh okyh bJh uzrh ekog'o/N nEk`foNh ~ pjkb o`yd/ jK.

ezgBh dhnK ekog'o/N ~ ubkT[D tkbhnK gk`fb;hnK ns/ gq'rokw, fi;dk w[y X[ok ftjko dk }kpsk j?, F/noXkoeK dh ;[o`fynk bJh

nfjw j?. jkbhnk ;kbK ftu, eKrq/;, SEC, fBT{ :kòe F/no p}ko ns/ d[Bhnk Go d/ j'o o?r{b/NoK ns/ n\;oK tb'I B?fse ekog'o/N d/ ftjko ~ T[s;kj d/D bJh nfXekoK dh tzv ehsh rJh j?, fijV/ e'br/N ftu eJh ;kbK s'I fwnkoh ftjko oj/ jB.

;kv/ F/noXkoe, ;[szso p'ov tb'I, i' ;[szso vkfJo?eNoK ns/ ;[szso ew/NhnK d/ Y[et/I pj[ws Bkb pD/ jB, nkgDk ezw uzrh soQK

fBGkT[Id/ jB, fJj b'e nk`fvN, w[nkt}/ ns/ gqFk;B d/ wkwb/ t/yd/ jB. ne;o ;'X/ ikD tkb/ ew/Nh ukoNo ns/ ubkT[D ;pzXh

;/XK ;gFN s"o @s/ vkfJo?eNoK dh G{fwek ns/ ezgBh ekog'o/N ubkT[D d/ f;XKsK ~ gfoGkFs eodhnK jB.

ezgBh d/ ekog'o/N ubkT[D ;pzXh gq'rokw dh j'o ft;Eko tkbh ftnkfynk bJh, feogk eoe/ @@ekog'o/N ubkT[D ;pzXh nfjw w[`fdnK

pko/ e'br/N-gkw'fbt ezgBh p'ov dhnK ;/XK## ns/ ezgBh dh nk`fvN ew/Nh, Bkw}drhnK ns/ ekog'o/N ubkT[D pko/ ew/Nh, nwbk

ns/ ;z;Ek ew/Nh ns/ wkbh ew/Nh, fJj ;kohnK ezgBh dh t/p;kJhN @s/ T[gbpX jB.

n;hI g{ziheko dk Go';k tXkT[D bJh w}p{s nk`fvN gq'rokwK ~ pjkb o`yd/ jK.

ezgBh nkgDhnK wkbh fog'oNK dh e[nkfbNh, ;w[ùsk ns/ gkodofFsk bJh tuBp`X j?. fJj tuBp`Xsk ezgBh dhnK bzwh fwnkd

dhnK gk`fb;hnK ns/ nwbK ftu Mbedh j?, fi; ftu Fkfwb jB, d[Bhnk Go ftu nzdo{Bh nk`fvN ;w{j tb'I wkbh ezNo'bK dh

fBrokBh eoBk, ;[szso nk`vhNoK dk ftnkge nkd/F, ns/ fJè ;[szso nk`fvN, i' fJjBK y/soK dk fBohyD eodk j?. fJjBK ;q'sK d/

n;oK ~ tXkT[D bJh, e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'eK Bkb y[bQ/ fdb ns/ fJwkBdko r`bpks ns/ nzdo{Bh ns/ pkjoh nk`vhNoK

ns/ nk`fvN ew/Nh d/ Bkb ikDekoh d/ fBoftxB nkdkB-gqdkB dh T[whd ehsh iKdh j?.

ezgBh d/ nzdo{Bh nk`vhNoK, ;[szso nk`vhNoK ns/ nk`fvN ew/Nh dh nfjw G{fwek ;pzXh j'o ikDekoh bJh, feogk eoe/ @@e'br/N-

gkw'fbt ezgBh nk`fvN ew/Nh dk ukoNo## t/y', i' fe ezgBh dh t/p;kJhN @s/ T[gbpX j?.

n;hI F/noXkoeK ~ ezgBh dh gqrsh pko/ ikD{ o`yd/ jK.

jo ;kb F/noXkoeK ~ ezgBh dh ;bkBk whfNzr ftu fj`;k b?D bJh ;`dk fd`sk iKdk j?, fi; ftu fgSb/ ;kb d"okB ezgBh

dh gqrsh dk ikfJ}k fbnk iKdk j? ns/ F/noXkoeK e'b ezgBh d/ ;hBhno gqpzXeK s'I ;[nkb g[`SD dk w"ek j[zdk j?. ftuekob/

wjhfBnK ftu, F/noXkoe jkb ftu F[o{ ehs/ rJ/ T[sgkd, jkbhnk wkbh BshfinK, ezgBh dhnK brksko ehshnK ik ojhnK e'fFFK

ns/ j'o eko'pkoh tkfXnK pko/ ikDekoh bJh ezgBh dh t/p;kJhN www.ColgatePalmolive.com @s/ ik ;ed/ jB.

F/noXkoeK

Bkb ;kvk ;pzX


fbysh ftjko dk }kpsk j'Dk jh ek\h BjhI j? - ftjko d/ fwnkoK pko/ T[jBK b'eK ~ }o{o d`f;nk ikDk

ukjhdk j? ns/ gkbDk eokT[Dh ukjhdh j?, fijBK ~ fJ;dh gkbDk eoB bJh fejk frnk j?.

r`bpks ns/ ][bk;/ }o{oh jB.

e'br/N Bkb B"eoh gqtkB eoB d/ Bkb, ;kv/ ftu'I jo ftnesh ;ko/ ek~BK ns/ ns/ B/wK ns/ eko'pkoh ftjko ;pzXh ;/XK ftu

Fkfwb f}nkdk ft;Eko tkbhnK ;/XK ns/ j'o gk`fb;hnK, nwbK ns/ ;kvh ezgBh ns/ T[;dhnK ;jkfJe ezgBhnK, ezw eo ojhnK

:{fBNK ns/ fvth}BK tb'I fsnko ;/XK ftu ftjko d/ fJjBK fwnkoK dh gkbDk bJh itkpd/j j' iKdk j?. w?B/ioK dh f}zw/tkoh j?

fe T[j nkgD/ Bkb ezw eoB tkfbnK ~ fJ; pko/ d`;D, fJj :ehBh pDkT[D fe T[j fJjBK ~ ;wMD ns/ fJ;dh gkbDk eoB

ns/ fJ`e nfijk wkj"b f;oiD, fi; ftu b'e B?fsesk ns/ ek~Bh wkwfbnK pko/ r`bpks eo ;eD.

e'br/N dh ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk ftGkr, gkbDk dh fBrokBh eodk j?

ftjko d/ }kps/ dh gkbDk ns/ eko'pko eoB ;pzXh ;/XK dh fBrokBh ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk ftGkr tb'I ehsh ikJ/rh.

ftGkr, ftjko d/ }kps/ ns/ ;pzfXs gq'rokwK dh ;EkgBk, bkr{ eoB ns/ bkr{ eotkT[D pko/ uh\ n?r}hfeT{fNt$p'ov d/ u/now?B

ns/ e'br/N d/ vkfJo?eNoK d/ p'ov dh nk`fvN ew/Nh d/ u/now?B ~ fog'oN eodk j?.

;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk ftGkr ~ fog'oN ehsh rJh ikDekoh iK fe;/ j'o u?Bb okjhI, fit/I Y[etK j't/, nk`fvN ew/Nh ~

r[gs nXko @s/ d`;h iKdh j?.

gkbDk bJh

f}zw/tkoh

28 ftjko dk }kpsk

;/X bU ns/ fuzsktK dh fog'oN eoBk

s[jk~ ;/X b?D bJh gq/fonk iKdk j?.

fJj }kpsk ;ko/ ;[nkbK d/ gè/ itkp BjhI d/ ;edk. fJ; bJh ezgBh d/ T[ù fwnkoK dh gkbDk eoB bJh ;k~ nk]oeko jo

ftnesh dh T[fus GktBk @s/ Go';k eoBk ukjhdk j?, fi; ftu fJj th Fkfwb j? fe Y[et/I ftjko bJh ;/X bJh efjDk ed'I

T[fus j?.

f}nkdkso wkwfbnK ftu, fJ; }kps/ ftu d`;hnK rJhnK ;/XK Bkb ;pzfXs ;[nkbK pko/ s[jk~ nkgD/ w"i{dk w?B/io iK ;op ftnkgh

ek~Bh iE/pzdh dk fXnkB fdtkT[Dk ukjhdk j?, i' nfij/ wkwfbnK ~ fe;/ ftF/F :{fBN iK ftGkr bJh nkgD/ ;[gotkJh}o, ;op

ftnkgh ek~Bh iE/pzdh d/ fe;/ tehb, ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk ftGkr iK wB[yh ;q'sK d/ ftGkr ~ G/i ;edh j?. fit/I fe

j/mK fd`sk frnk j?, okjhI s[;hI ][d th nkgD/ T[u-g`Xoh gqpzX iK ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk ftGkr Bkb ;zgoe eo ;ed/

j' - f;`fXnK iK e'br/N-gkw'fbt n?fEe;bkJhB (gfjbK jk`N bkJhB d/ BK Bkb ikDh iKdh ;h).

s[jk~ Fèh T[bzxBktK dh fog'oN }o{o eoBh ukjhdh j?.

i/ s[;hI ikDd/ j' iK s[jkv/ e'b ftjko d/ }kps/ iK ezgBh dhnK j'o ;/XK dh T[bzxDk pko/ Fè eoB dk Y[etK ekoD j?, sK s[jk~

T[; ikDekoh pko/ \"oB nkgD/ w?B/io, wB[yh ;q'sK iK ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh ~ d`;D dh b'V j?. pdb d/ s"o @s/, s[jk~

pdbk bT{ ekotkJh d/ vo s'I fpBk T[ù-g`Xoh gqpzXeK iK ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk ftGkr e'b p/fMie ikDk ukjhdk j?.

e'br/N fe;/ th ftnesh fto[X pdb/ dh ekotkJh BjhI eo/rk, i' ;zGt s"o @s/ T[bzxDk d/ ;pzX ftu uzrh GktBk Bkb d`;dk

j?, iK i' fe;/ th ezgBh iK ;oeko tb'I ehsh ehsh iKdh iKu iK ekotkJh ftu fj`;k b?Idk j?, id sè fe T[gbpX eokJh rJh

ikDekoh fJokdsB |bs BjhI fBebdh. ezgBh tb'I ftnesh dh gSkD ns/ T[; tb'I fd`sh rJh ikDekoh r[gs o`yD bJh ;kohnK

}o{oh ekotkJhnK ehshnK ikDrhnK ns/ ikDekoh dk ][bk;k f;o\ ikDB-dh-b'V d/ nXko @s/ T[; t/b/ jh ehsk ikJ/rk, id'I fJj

][bk;kL

• n;odko iKu eoB ns/ Y[ethI ekotkJh bJh }o{oh j't/ iK

• BjhI sK bkr{ ek~B w[skpe b'VhIdk j't/.

s[;hI ;op ftnkgh B?fsesk ns/ e'br/N-gkw'fbt n?fEe;bkJhB Bkb ;zgoe eo ;ed/ j'.

e'br/N-gkw'fbt n?fEe;bkJhB dk T[d/F j?L

• e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'eK ~ ;bkj d/Dk ns/ fJj ;gFN eoB ftu wdd eoBk fe ftF/F ;fEshnK ftu ftjko dk }kpsk fet/I bkr{ j[zdk j?l ns/

• ek~BK dh T[bzxDk iK ftjko d/ }kps/ d/ Bkb wsG/d tkbhnK ;orowhnK pko/ ikDekoh d/D bJh b'eK bJh r`bpks dk fJè ftebg tkbk ;kXB T[gbpX eokT[Dk, sK i' ezgBh dk fXnkB fy`funk ik ;e/.

s[;hI 1-800-778-6080 (T[`soh nwohek) iK 1-212-310-2330 (T[`soh nwohek s'I pkjo ;kohnK EktK s'I eb?eN) @s/ ;kvh 24-xzN/ ezw eoB tkbh e'br/N-gkw'fbt n?fEe;bkJhB okjhI ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk Bkb ;zgoe eo ;ed/ j'.

s[;hI nkw vke, Jh-w/b iK \?e; okjhI ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk Bkb th ;zgoe eo ;ed/ j'. vke dk gsk j?L

;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk e'br/N-gkw'fbt ezgBh

300 Park Avenue, 8th Floor New York, NY 10022

r[gs Jh-w/b gsk j?L [email protected]. r[gs \?e; N?bh\'B Bzpo j?L 1-212-310-3745.


n;hI s[jk~ fe;/ uh} pko/ ;[nkb g[`SD iK ftjko d/ }kps/ dh fe;/ Fèh T[bzxDktK dh fog'oN eoB bJh ;op ftnkgh B?fsesk iK

gkbDk Bkb ;zgoe eoB bJh gq/fos eod/ jK. n;hI s[jkvhnK fuzsktK ~ rzGhosk Bkb b?Id/ jK ns/ ;kohnK T[bzxDktK, fijBK dh

fog'oN ehsh rJh j?, dh \"oB iKu ehsh ikJ/rh. fJj r`b gèh j? fe fog'oN eoB tkb/ b'e nkgD/ nkg iKu BjhI eod/, feT[Ife

iKuK ftu r[zMbdko ek~Bh wkwb/ i[V/ j' ;ed/ jB. nkgD/ nkg ekotkJh eoB Bkb iKu dh ;w[ùsk Bkb ;wM"sk j' ;edk j?

ns/ e'br/N ns/ s[jkv/ d'jK @s/ p[ok n;o g? ;edk j?.

n;hI s[jk~ gq/od/ jK fe iKu ns/ T[; s'I n`r/ dh ekotkJh eotkT[D ftu wdd eoB t/b/ nkgDh gSkD d`;'. fiE/ ;EkBe ek~B

nkfrnk fdzd/ jB, T[E/ s[;hI nkgDk BK d`;/ p|?o th ikDekoh doi eo ;ed/ j'. e[M d/FK ftu nfij/ ek~B jB, i' s[jkv/ tb'I

fd`sh ik ;eD tkbh ikDekoh @s/ gkpzdh bkT[Id/ jB. i/ fJj ek~B s[jkvh ;fEsh @s/ bkr{ j[zd/ jB, sK ;op ftnkgh B?fsesk ns/

gkbDk dk B[wkfJzdk, s[jk~ s[jkvh eko'pkoh :{fBN d/ fe;/ nfij/ ftnesh pko/ d`;/rk, i'' s[jkvh, s[jkv/ ;[nkb iK fuzsk pko/ wdd

eo ;edk j?.

ftjko d/ }kps/ iK eko'pkoh ftjko dhnK ;/XK dh T[bzxDk iK Fèh T[bzxDk dh iKu d/ T[d/FK bJh nwohek ;w/s fJè d/F d{i/

d/F ftu fJe`m/ ehs/ rJ/ fBih nzefVnK dk spkdbk eoBk }o{oh j' ;edk j?. fJ; s'I nbktk, }kps/ iK eko'pkoh ftjko ;pzXh

;/XK d/ n;b iK Fèh T[bzxDk d/ Bshi/ ti'I ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk ftGkr ~ d`f;nk ik ;edk j?. nfij/ wkwfbnK

ftu, fBih nzefVnK dh tos'I ezgBh d/ w[bk}wK ns/ e'br/N ezgBh tb'I ehsh ik ;edh j?, fijVh ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk

ftGkr dh fog'oN dh iKu ftu Fkfwb j[zdh j?, go f;o\ nfijh fwnkd bJh, i' fJ; T[d/F bJh T[fus Yzr Bkb }o{oh j? (ns/

T[; s'I pknd fJ; soQK d/ fBih nzefVnK ~ BFN eo fd`sk ikJ/rk iK f;o\ ezgBh dh gk`fb;h iK ek~B dh b'V bJh ;zGkb e/

o`fynk ikJ/rk).

nB[Fk;Bh ekotkJhnK ehshnK ik ;edhnK jB.

e'Jh th nfijk ftjko, i' ftjko d/ }kps/ iK eko'pkoh ftjko ;pzXh ;/XK dh T[bzxDk eodk j?, T[; bJh ezgBh dh gk`fb;h

@@podkFs Bk eoB## dh j?. fJ;dk wsbp fJj j? fe T[bzxDk dh xNBk ;ùh ;kps j' ikD @s/ T[bzxDk dh fe;w ns/ T[;dh

ftnkgesk d/ w[skpe Y[ethI ekotkJh ehsh ikJ/rh. T[Ii ezgBh dk fJokdk fe;/ th nfij/ ftjko ~ o'eDk j?, i' }kps/ iK eko'pkoh

ftjko dhnK ;/XK dh gkbDk BjhI eodk ns/ nfij/ fe;/ ftjko @s/ o'e bkT[Dk j?, fi;dk gsk b`rD s'I pknd fi; d/ tkgoD

dh ek\h j`d sè ;zGktBk j' ;edh j?. e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ b'e, i' }kps/ iK eko'pkoh ftjko ;pzXh ;/XK dh gkbDk BjhI

eod/, T[; nB[Fk;Bh ekotkJh j/m j' ;ed/ jB, fi; ftu ;EkBe ek~B sfjs B"eoh dh po]k;srh th Fkfwb j' ;edh j?.

fJj }kpsk e'br/N Bkb ezw eoB tkb/ ;ko/ b'eK ns/ ezgBh dhnK ekotkJhnK @s/ bkr{ j[zdk j?.

fJj }kpsk e'br/N-gkw'fbt ezgBh ns/ fJ;dhnK ;kohnK ;jkfJe ezgBhnK ftu n\;oK ;w/s, ezw eoB tkb/ ;ko/ b'eK @s/ bkr{

j[zdk j?, ns/ fJj bkr{ ek~BK w[skpe ezgBh d/ vkfJo?eNoK ns/ J/izNK @s/ th bkr{ j[zdk j?. ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk

ftGkr tb'I T[gbpX }kps/ dhnK ek`ghnK, nfij/ ;ko/ ftneshnK iK ;z;EktK ~ fd`shnK ikDhnK ukjhdhnK jB, i' ezgBh tb'I T[jBK

y/soK ftu ekotkJh eoB bJh n]fsnkogqkgs jB, fiE/ fJj }kpsk bkr{ j[zdk j?. d[Bhnk Go ftu e'br/N ftu ezw eoB tkb/

b'e ;bkBk nXko @s/ ftjko d/ }kps/ dh f;ybkJh ns/ s;dhe ehs/ ikD ftu fj`;k b?e/ ezgBh d/ B?fsesk fwnkoK d/ Bkb gkbDk

bJh nkgDh tuBp`Xsk dk w[}kjok eod/ jB.

30 ftjko dk }kpsk

T[sgkd dh e[nkfbNh ns/ ;[o`fynk . . . . . . . . . . . . . . . 17

nzefVnK ;pzXh ok}dkoh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

nzdo{Bh eko'pko$f;feUoNhnK pko/ ek~B . . . . . . . . . . . 20

nB[Fk;Bh ekotkJh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

n?fEe;bkJhB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

fJFfsjkopk}h dh ;Nhesk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

;Nhe wkbh foekòv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

;gbkfJoK ;pzXh ftjko dk }kpsk . . . . . . . . . . . . . . . 15

;t?-fJ`Sk Bkb ezw eoBk ns/ d/Dk . . . . . . . . . . . . . . 23

;kv/ ygseko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

;kv/ rkje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

;kv/ Bkb ;zgoe eo' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

;kvh ok}dkoh tkbh ikDekoh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9

f;nk;h :'rdkB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Fèh T[bzxDktK dh fog'oN eoBh . . . . . . . . . . . . . . . 28

fj`s d/ Neokn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8

j'oBK dh ok}dkoh tkbh ikDekoh . . . . . . . . . . . . . . . 16

ezgBh d/ n;kf;nK dh okyh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

ezw dk ;[o`fyns wkj"b . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

e'br/N d/ vkfJo?eNoK dk p'ov . . . . . . . . . . . . . . . . 14

itkph ekotkJh Bk eoBk . . . . . . . . . .nzdobk fgSbk ;\k

ikoh ofjD :'r$;wkie f}zw/tkoh . . . . . . . . . . . . . . . . 25

szr-go/FkB ehs/ ikD fto'Xh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

s'j\/ ns/ wB'oziB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

dokwd$pokwd ezNo'b . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

podkFs Bk eoBk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

pkb-feos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7, 23

wB`[yh jè . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

whvhnk dhnK p/BshnK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

w[ekpb/pk}h ;pzXh ek~B$w[ekpb/pk}h

Bk eoB ;pzXh ek~B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

foekòvK dk gqpzX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

foFts-fto'Xh/FCPA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

fbjk}dkoh. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7, 9

tgko ns/ ;Bn`sh iE/pzdhnK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

tgkoe G/s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9, 16

IT ;q's$;'Fb whvhnk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

ftjko dk }kpsk ftfFnK d/ e/Ifdqs ns/ ftnkge gqpzX


ne;o g[`S/ ikD tkb/ ;[nkb

;[nkb: w?I e'br/N dk ftjko dk }kpsk }kpsk feZE'I b`G ;edk$;edh jK<

itkp: s[;hI fJ; ~ OurColgate.com d/ Bkb e'br/N dh pkjoh t/p;kJhN www.ColgatePalmolive @s/ th b`G ;ed/ j'. i/ s[jkvh fJzNoB?N s`e gj[zu BjhI j?, sK s[;hI d[Bhnk ftu fefsUI th wB[`yh ;q'sK s'I ek`gh gqkgs

eo ;ed/ j'. ftjko dk }kpsk 40 GkFktK ftu T[gbpX j?.

;[nkb: w?~ fet/I gsk b`r/rk fe ezw tkbh EK ftu fejV/ fwnko bkr{ jB<

itkp: n;hI fiE/ fes/ ezw eod/ jK, e'br/N ;ko/ ek~BK ns/ B/wK dh gkbDk eodk j?. fJ; s'I nbktk, ezgBh dhnK ftF/F gk`fb;hnK ns/ nwb jB, fi; Bkb ftFk Bkb Bfi`fmnk iKdk j?. ftjko d/ }kps/ Bkb F[o{ eo' -go

i/ s[jk~ itkp BjhI fwbd/, fijV/ s[;hI b`G oj/ j', sK nkgD/ w?B/io, wB[`yh ;q'sK, ;op ftnkgh B?fsesk ns/

gkbDk iK ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh Bkb ;zgoe eo'.

;[nkb: ftjko dk }kpsk fejBK @s/ bkr{ j[zdk j?<

itkp: ;ko/ g`XoK @s/ e'br/N d/ ;ko/ w[bk}wK ~ ftjko d/ }kps/ dh gkbDk }o{o eoBh ukjhdh j?. fJ; ftu e'Jh S'N BjhI j?.

;[nkb: eh j[zdk j?, i/ w?I |bsh Bkb ezgBh dh gk`fb;h dh T[bzxDk eodk$eodh jK<

itkp: e'br/N d/ ;ko/ w[bk}wK dh fJj :ehBh pDkT[D dh f}zw/tkoh j? fe T[jBK dhnK ekotkJhnK ftjko d/ }kps/ w[skpe jB. fJ; bJh n;hI s[jk~ jo ;kb ftjko d/ }kps/ d/ ikfJ}/ ns/ g[FNh ns/ s[jk~ b'VhIdh e'Jh

th f;ybkJh, fi; bJh s[jk~ fB:[es ehsk frnk j?, bJh g[`Sd/ jK. s[jkv/ s'I th T[whd ehsh iKdh j? fe

fe;/ th ;[nkbK iK fuzsktK bJh nkgD/ w?B/io, ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk iK ;op ftnkgh ek~Bh iE/

pzdh d/ fXnkB ftu fbnkU. i/ s[;hI nfij/ ezw eod/ j', i' }kps/ ftu d`;/ rJ/ ftjko iK ezgBh dhnK j'oBK

gk`fb;hnK Bkb w/b BjhI yKd/, i' fJj d`;d/ j'D fe s[jkv/ fJokd/ uzr/ ;B iK s[;hI fJj BjhI ikDd/ ;h fe

s[jkv/ ezw nDT[fus ;B, sK th s[;hI nB[Fk;Bh ekotkJh iK ek~Bh f;`fNnK s'I pu BjhI ;ed/.

;[nkb: w/o/ w?B/io B/ w?~ e[M eoB bJh fejk ;h, fi; pko/ w/ok f]nkb j? fe T[j ek~B d/ f]bk\ j?. w?~ eh eoBk ukjhdk j?<

itkp: fJj :ehBh pDkT[D bJh fe s[;hI r[}kfoF ;wM bJh j?, pko/ s[jk~ nkgD/ w?B/io Bkb r`bpks eoBh ukjhdh j?. i/ T[; r`bpks s'I pknd ni/ th s[jkvhnK fuzsktK jB, sK s[jk~ nkgDhnK fuzsktK pko/ e'br/N, e'br/N-

gkw'fbt n?fEe;bkJhB pko/ ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk iK ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh ~ fog'oN eoBh

ukjhdh j?L

e'br/N-gkbw'fbt n?fEe;bkJhB [email protected]

1-800-778-6080 (T[`soh nwohek) 1-212-310-2330 (T[`soh nwohek d/ pkjo'I ek`b eb?eN)

1-212-310-3745 (\?e;)

:kd o`y', ek~B s'VDk edh gqtkB BjhI ehsk iKdk, fJj r`b e'Jh wknBh BjhI o`ydh fe fJzi s[jk~ eoB bJh fe; B/

fejk ;h. e[M |?oek~Bh iK nB?fse eoe/ nkgDh B"eoh iK ezgBh dh ;k] ~ i'yw ftu Bk gkU.

32 ftjko dk }kpsk

;[nkb: gkbDk ns/ B?fsesk ;pzXh j'o ;[nkbK pko/ f;ybkJh bJh w?I feE/ ik ;edk$;edh jK<

itkp: ;EkBe wB[`yh ;q'sK, ;op ftnkgh f;fynk ns/ f;ybkJh, ;op ftnkgh ek~Bh iE/pzdh iK ;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk Bkb ;zgoe eo'.

;[nkb: eh ftjko dk }kpsk r[gs j?<

itkp: BjhI, ;kvk nkgDk ftjko dk }kpsk ;kvh t/p;kJhN @s/ T[gbpX j? ns/ p/Bsh @s/ fJ; dhnK ek`ghnK fdzd/ jK.

;[nkb: eh n;hI T[whd eod/ jK fe ;kv/ ;gbkfJo e'br/N d/ ftjko d/ }kps/ dh gkbDk eoB<

itkp: n;hI T[whd eod/ jK fe ;kv/ ;gbkfJo T[;/ jh T[`u B?fse fwnko dh gkbDk eoB, fijBK dh n;hI ezgBh d/ nzdo gkbDk eod/ jK. e'br/N-gkbw'fbt ezgBh B/ ;gbkfJoK ;pzXh ftjko dk }kpsk fsnko ehsk j?, i' fe

eJh GkFktK ftu T[gbpX j?, ns/ ;kvh ezgBh dh t/p;kJhN @s/ ;gbkfJoK bJh ;?eFB @@;kv/ Bkb ezw eo'##

j/m fwb ;edk j?.


pdbk bT{ ekotkJh Bk eoB ;pzXh gk`fb;h

B?fsesk d/ ;op'u fwnko poeoko o`yD bJh ns/ nD-T[fus iK |?o-ek~Bh ftjko s'I n}kd fJe nfijk wkj"b g?dk

eoBk, fi; ftu b'eK ~ Bshik G[rsD d/ vo s'I fpBk ezgBh Bkb nkgDhnK fuzsktK ~ ;KfMnK eoB bJh gq/fonk

iKdk j?, e'br/N dh gk`fb;h ns/ ftjko j?. Bshi/ ti'I, e'br/N ftu fe;/ w[bk}w, ;kpek w[bk}w, J/izN iK shih fXo

ftWX e'Jh wkVh ekotkJh BjhI ehsh ikJ/rh, id sè fe fFekfJsK iK fd`sh rJh ikDekoh |bs f;`X BjhI j[zdh.

fiE/ sè ;zGt j'J/rk, e'br/N ;kohnK fFekfJsK dh ok}dkoh pDkJh o`y/rh. pdb/ dhnK ;kohnK fFekfJsK dh iKu

ehsh ikJ/rh, ns/ i/ T[fus j'fJnk, sK nB[Fk;Bh ekotkJh ehsh ikJ/rh, fi; ftu B"eoh dh po]k;srh sè Fkfwb

j' ;edh j?.

f;`y' • ekotkJh eo' • p'b'

s[;hI ;kvh 24-xzN/ ezw eoB tkbh e'br/N gkbw'fbt n?fEe;bkJhB

1-800-778-6080 (nwohek) okjhI iK 1-212-310-2330 eb?eN (nzsookFNoh) iK nkw vke, Jh-w/b iK \?e; okjhI ;op ftnkgh

B?fsesk ns/ gkbDk Bkb ;zgoe eo ;ed/ j'

;op ftnkgh B?fsesk ns/ gkbDk e'br/N gkbw'fbt ezgBh

300 Park Avenue, 8th Floor New York, NY 10022

[email protected]

1-212-310-3745 (\?e;)

D12-128 5/12

CorporateCommunications300ParkAvenueNewYork,NY10022-7499

nkgdhnk edok-ehwsk bkb i[v/ ofjdk - colgate · br/n-gkw'fbt ezgbh b/ 200 ;kbk s'i brksko...

Documents