nisma për transparencë në industrinë nxjerrëse në …...nisma për transparencë në...
TRANSCRIPT
Nisma për Transparencë në
Industrinë Nxjerrëse në
Shqipëri
Raporti për vitin 2016
Shkurt 2018
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Lista e tabelave, grafikëve dhe figurave
1
Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee, and its network of member firms, each of which is a legally separate and independent entity. Please see http://www.deloitte.com/al/about for a detailed description of the legal structure of Deloitte Touche Tohmatsu Limited and its
member firms.
©2016 Deloitte Audit Albania
Deloitte Audit Albania sh.p.k Rr. Elbasanit. Pallati poshte Fakulteti Gjeologji- Miniera Tirana, Albania
Tel: +355 4 45 17 920 Fax: +355 4 45 17 990 www.deloitte.al
Grupi Ndërinstitucional i Punës
Ministria e Energjisë dhe Industrisë
Blv. “Dëshmorët e Kombit”
Tiranë, Shqipëri
Raport mbi gjetjet faktike – mbledhja dhe rakordimi i flukseve të parasë
Ne u angazhuam për të kryer procedurat e rëna dakord me ju në lidhje me rakordimin e flukseve të parasë nga aktivitetet e sektorit të naftës dhe gazit, sektorit minerar dhe sektorit të hidro-energjisë si dhe
përpilimin informacionit kontekstual si pjesë e zbatimit të Nismës për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse
(“NTIN” ose “EITI”) në Shqipëri për vitin 2016.
Ne e kryem punën tonë në përputhje me Standardin Ndërkombëtar për Shërbimet e Lidhura (“SNSL” ose “ISRS”) 4400 “Angazhime sipas procedurave të rëna dakord në lidhje me Informacionin Financiar”, publikuar nga Federata Ndërkombëtare e Kontabilistëve (“FNK” ose “IFAC”).
Procedurat tona janë listuar në kapitullin 9 të këtij raporti. Gjetjet tona janë paraqitur në kapitullin 10 të këtij raporti dhe në shtojcat e tij siç tregohet në kapitullin 9.
Për shkak se procedurat e rëna dakord nuk përbëjnë auditim apo rishikim sipas Standardeve
Ndërkombëtare të Auditimit apo Standardeve Ndërkombëtare për Angazhimet e Rishikimit, ne nuk shprehim asnjë siguri mbi informacionin financiar të paraqitur në këtë raport, përfshirë pagesat e raportuara nga shoqëritë e licencuara apo institucionet qeveritare. Informacioni i paraqitur në raportin tonë, ose informacioni i dhënë nga shoqëritë e licencuara apo institucionet qeveritare, nuk ka qenë objekt i procedurave të kontrollit apo verifikimit, përveçse kur në raport shprehet ndryshe. Nëse do të kishim kryer
procedura shtesë, auditim apo rishikim sipas Standardeve Ndërkombëtare të Auditimit apo Standardeve Ndërkombëtare për Angazhimet e Rishikimit, mund të ishin identifikuar apo raportuar çështje të tjera.
Raporti EITI për vitin 2016 bashkëngjitur përbëhet nga njëmbëdhjetë kapituj që, ndër të tjera, paraqesin informacion mbi rregullimin dhe veprimtarinë e industrisë, procedurat për përpilimin dhe procesin e rakordimit dhe gjetjet e lidhura me të, si dhe mësimet e nxjerra nga procesi rakordimit për këtë vit dhe përmbledhjen e rekomandimeve.
Informacioni i paraqitur në kapitujt 1 deri në 6 dhe informacioni tjetër i paraqitur në raport përtej pagesave pjesë e rakordimit dhe procedurave tona, është mbledhur kryesisht nga EITI Shqipëri në bashkëpunim me
Ministrinë e Infrastrukturës dhe Energjisë, Agjencinë Kombëtare të Burimeve Natyrore në Shqipëri, shoqërinë Albpetrol, dhe Shërbimin Gjeologjik Shqiptar. Ne nuk kemi kryer procedura për të verifikuar plotësinë dhe saktësinë e informacionit të paraqitur në këto kapituj.
Qëllimi i këtij raporti është të përmirësojë transparencën në industrinë e naftës dhe gazit, atë minerare dhe të hidro-energjisë. Procedurat tona nuk janë hartuar për të identifikuar mashtrime ose gabime të bëra nga
shoqëritë e licencuara dhe institucionet qeveritare.
15 shkurt 2018 Tiranë, Shqipëri
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Përmbajtja
4
Përmbajtja Përmbajtja 4
Lista e tabelave, grafikëve dhe figurave 5
Përmbledhje ekzekutive 7
1. Hyrje 8
2. Pamje e përgjithshme e industrisë nxjerrëse dhe sektorit
të hidro-energjisë në Shqipëri 10
3. Sektori i naftës dhe gazit 20
4. Sektori minerar 53
5. Sektori i Hidro-Energjisë 76
6. Alokimi i të ardhurave 95
7. Cilësia e të dhënave, siguria dhe raportimi 98
8. Pamje e përgjithshme e flukseve të raportuara dhe e
shoqërive raportuese 110
9. Qasja, metodologjia dhe puna e kryer 114
10. Rezultatet e rakordimit 119
11. Komente dhe rekomandime 127
Fjalor dhe shkurtime 143
Shtojca 1 – Rakordimi i detajuar i Sektorit të Naftës dhe
Gazit 145
Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i Sektorit Minerar 149
Shtojca 3 – Rakordimi i detajuar i Sektorit Hidroenergjetik 170
Shtojca 4 - Përmbledhje e aktivitetit të kërkimit në Shqipëri 174
Shtojca 5 – PSA e dhëna dhe transfertat në kërkimin dhe
prodhimin e naftës dhe gazit gjatë dekadës së fundit 175
Shtojca 6 – Pasqyrat financiare, raportet e auditimit dhe
raporti i sigurisë së EITI 184
Kontaktet 190
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Lista e tabelave, grafikëve dhe figurave
5
Lista e tabelave, grafikëve dhe figurave Lista e tabelave
Tabela 1 – Të ardhurat e Shtetit nga sektori nxjerrës dhe hidro-energjia
13
Tabela 2 – Rezervat gjeologjike dhe të rikuperueshme të naftës bazuar në studime të viteve 1985-1990 dhe prodhimi kumulativ i naftës deri në 2016
21
Tabela 3 – Shoqëritë e naftës të angazhuara në aktivitete eksploruese gjatë dekadës së kaluar
23
Tabela 4 - Faktet kyçe në lidhje me prodhimin dhe eksportet e naftës në 2016
24
Tabela 5 - Shoqëritë e naftës të angazhuara në prodhimin e naftës dhe gazit gjatë dekadës së fundit
26
Tabela 6 - Të dhënat financiare kryesore të Albpetrol 38
Tabela 7 - Përmbledhje e ankandeve të organizuara 2013 – 2016 42
Tabela 8 - Përmbledhje e shitjeve të naftës së Albpetrol 2013-2016
42
Tabela 9 - Krahasimi i shitjeve të naftës të raportuara nga Albpetrol me pasqyrat financiare të audituara
43
Tabela 10 - Të ardhurat kryesore nga sektori i naftës 46
Tabela 11 – Përfshirja e Qeverisë Shqiptare në sektorin e minerar
53
Tabela 12 – Aktiviteti minerar 55
Tabela 13 – Afatet dhe sipërfaqet për lejet minerare 63
Tabela 14 – Të ardhurat kryesore nga sektori minerar 70
Tabela 15 – Renta e zbatuar për mineralet 71
Tabela 16 - Të dhëna kryesore financiare të shoqërive shtetërore 80
Tabela 17 –Vlera e krijuar nga prodhimi, furnizimi, transmetimi dhe shpërndarja e energjisë elektrike
88
Tabela 18 - Të ardhurat kryesore nga sektori hidro-energjisë 89
Tabela 19 – Renta e mbledhur dhe shpërndarë gjatë vitit 2016 91
Tabela 20 – Rakordimi i Transfertës Kombëtare të Rentës Minerare
92
Tabela 21 – Lista e Transfertave Kombëtare të Rentës gjatë 2016
93
Tabela 22 – Rezultatet e rakordimit për vitin 2016 116
Tabela 23 - Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga sektori i naftës dhe gazit në vitin 2016
117
Tabela 24 - Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga sektori i naftës dhe gazit – sipas llojit të të ardhurave
117
Tabela 25 - Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga sektori minerar
119
Tabela 26 - Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga sektori minerar – sipas llojit të të ardhurave
119
Tabela 27 - Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga sektori i hidro-energjisë në vitin 2016
121
Tabela 28 - Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga sektori i hidro-energjisë – sipas llojit të të ardhurave
121
Tabela 29 - Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga Albpetrol në Buxhetin e Shtetit në vitin 2016
123
Tabela 30 - Përmbledhja e pagesave arkëtuar nga Albpetrol në vitin 2016
123
Tabela 31 – Pagesat sipas subjekteve – nafta dhe gazi 142
Tabela 32 –Ndarja e Prodhimit të naftës 142
Tabela 33 - Renta minerare në shitjet brenda vendit 143
Tabela 34 - Renta minerare në eksport 143
Tabela 35 – Bonuset e Nënshkrimit 143
Tabela 36 – Penalitet Tatimore 143
Tabela 37 – TVSH 144
Table 38 – Tatimi mbi fitimin 144
Tabela 39 – Pagesat për sigurime shoqërore dhe shëndetësore dhe tatimi mbi të ardhurat personale
144
Tabela 40 – Të tjera pagesa ndaj Shtetit 145
Tabela 41 – Pagesa të tjera – Pushteti Vendor 145
Tabela 42 – Lista e shoqërive në sektorin e naftës 145
Tabela 43 – Pagesat sipas Subjekteve – sektori minerar 146
Tabela 44 - Renta minerare – shitjet brenda vendit 149
Tabela 45 - Renta minerare – në eksport 151
Tabela 46 – Tatimi mbi fitimin 153
Tabela 47 – Pagesat për sigurime shoqërore dhe shëndetësore dhe tatimi mbi të ardhurat personale
155
Tabela 48 – TVSH 155
Tabela 49 – Tatimi mbi dividentin 159
Tabela 50 – Penalitetet Tatimore 160
Tabela 51 – Pagesa te tjera -Shteti 162
Tabela 52 – pagesa te tjera –Pushteti Vendor 163
Tabela 53 – Lista e shoqërive në sektorin minerar 164
Tabela 54 – Pagesat sipas Subjekteve – hidro-energji 167
Tabela 55 – Tarifa koncesionare 167
Tabela 56 – Tarifa Rregulluese 168
Tabela 57 – Tatimi mbi fitimin 168
Tabela 58 – Penalitetet Tatimore 168
Tabela 59 – Pagesat për sigurime shoqërore dhe shëndetësore dhe tatimi mbi të ardhurat personale
169
Tabela 60 – TVSH 169
Tabela 61 – Pagesa të tjera-Shteti 170
Tabela 62 - Pagesa të tjera-Pushteti Vendor 170
Tabela 63 – Lista e shoqërive në sektorin e hidro-energjisë 170
Tabela 64 – Përmbledhje e aktivitetit të kërkimit në Shqipëri 171
Tabela 65 – Lista e PSA-ve të dhëna dhe transfertat në kërkimin dhe prodhimin e naftës dhe gazit gjatë dekadës së fundit
172
Tabela 66 – Informacion mbi të dhënat e raportuara nga subjektet raportuese dhe dhënien e sigurisë për pagesat e raportit EITI
181
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri |
6
Lista e grafikëve
Grafiku 1 - Prodhimi në milionë Dollar në 2016 7
Grafiku 2 - Pagesat e rakorduara në miliard Lek 7
Grafiku 3 – Kontributi i energjisë dhe burimeve në PBB në % 10
Grafiku 4 – Eksportet nga industria nxjerrëse ndaj totalit të eksporteve
10
Grafiku 5 – Eksportet nga industria nxjerrëse sipas mineraleve 10
Grafiku 6 - Prodhimi historik i naftës 1993-2016 24
Grafiku 7 – Prodhimi sipas fushave naftëmbajtëse 24
Grafiku 8 - Prodhimi i Naftës Bruto në 2016 24
Grafiku 9 - Eksportet e naftës bruto 2011-2016 31
Grafiku 10 - Punësimi dhe prodhimi në sektorin e naftës 2011 - 2016
34
Grafiku 11 -Punësimi në sektorin e naftës 2011 - 2016 34
Grafiku 12 - Ndarja e Prodhimit alokuar Albpetrol 2011 - 2016 (ton'000)
48
Grafiku 13 -Të ardhurat e AKBN-së nga Marrëveshjet Hidrokarbure (2011-2015) në mijë USD
48
Grafiku 14 – Ndarja e të ardhurave nga sektori i Naftës 48
Grafiku 15 - Bonuset e mbledhura nga Albpetrol 2011-2016 (ne USD'000)
49
Grafiku 16 - Lejet sipas rretheve 53
Grafiku 17 - Lejet sipas mineralit 54
Grafiku 18 - Prodhimi Minerar 2011-2016 (M$) 54
Grafiku 19 - Punësimi në sektorin minerar 2011-2016 55
Grafiku 20 – Eksportet nga Sektori Minerar në Milion USD 56
Grafiku 21 - Prodhimi i Kromit 2011-2016 57
Grafiku 22 - Eksportet e Kromit 2011-2016 57
Grafiku 23 - Eksportet e Ferrokromit 2011-2016 58
Grafiku 24 - Numri i të punësuarve për prodhimin e kromit 2011-2016
58
Grafiku 25 - Cmimet ndërkombëtare të bakrit (mesatarja vjetore US$ / Mton)
59
Grafiku 26 - Prodhimi dhe punësimi në sektorin e bakrit 2011-2016
60
Grafiku 27 - Eksporti i Bakrit 2011-2016 60
Grafiku 28 - Prodhimi dhe punësimi në sektorin e nikelit ton'000
61
Grafiku 29 - Eksportet dhe Prodhimi ton'000 61
Grafiku 30 - Prodhimi dhe punësimi në sektorin guror në M$ 62
Grafiku 31 - Prodhimi i HEC Fierzës, Komanit & V. Dejës krahasuar me prodhimin total 2000-2016
74
Grafiku 32 - Prodhimi hidroenergjetik dhe kapaciteti i instaluar 2000-2016
75
Grafiku 33 - Prodhimi dhe përdorimi i energjisë elektrike 2000 – 2016
75
Grafiku 34 - Numri i HEC-eve dhënë me koncesion (2002-2016)
86
Grafiku 35 - Vlera në % ndaj PBB dhe humbjet në % 88
Grafiku 36 - Transfertat Kombëtare të Rentës Minerare 2011-2016
92
Grafiku 37 – Struktura e flukseve të raportuara 100
Grafiku 38 – Siguria mbi flukset e raportuar 101
Lista e figurave
Figura 1- Institucionet kryesore publike dhe linjat e raportimit në vitin 2016
14
Figura 2 – Vendburimet e Naftës në Shqipëri 20
Figura 3 – Blloqet e lira të kërkimit 22
Figura 4 – Ndarja e të ardhurave nga sektori i naftës dhe gazit 45
Figura 5 – Depozitat e Kromit 57
Figura 6 – Depozitat e Bakrit 59
Figura 7 – Depozitat e Nikelit 61
Figura 8 – Depozitat e Gurit Gëlqeror dhe mineralet e tjera të ndërtimit
62
Figura 9 – Lumenjtë kryesorë në Shqipëri 74
Figura 10 – Flukset e energjisë dhe bashkëpunimi midis pjesëmarrësve të tregut
76
Figura 11 – Procesi i dhënies dhe monitorimit të koncesioneve 82
Figura 12 – Shpërndarja e të ardhurave nga sektori i hidro-energjisë
89
Figura 13 – Procesi i rakordimit 114
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Përmbledhje ekzekutive
7
Përmbledhje ekzekutive
Shqipëria është një ndër 51 vendet anëtare të Nismës për Transparencë në
Industrinë Nxjerrëse (“NTIN” ose “EITI”), e cila është një nismë globale që
ka për synim të përmirësojë qeverisjen në industrinë nxjerrëse në botë.
Në zbatim të kësaj nisme, Qeveria Shqiptare publikon këtë raport
informues mbi aktivitetin e nxjerrjes së naftës, gazit dhe mineraleve,
kontributin e kësaj industrie në Buxhetin e Shtetit dhe ekonominë në vend.
Raporti jep një pamje të aktiviteteve në sektorin nxjerrës të naftës,
mineraleve dhe sektorin e hidro-energjisë, si dhe rakordimin e flukseve
kryesore të paguara nga shoqëritë e licencuara e të mbledhura nga
agjencitë qeveritare në këto sektorë dhe një vlerësim të përshtatshmërisë
së zbulimeve në sektor në përputhje me standardin EITI.
Bazuar në të dhënat e raportuara nga agjencitë qeveritare, vlera e
prodhimit e gjeneruar nga këta sektorë në vitin 2016 u vlerësua në 612
milionë USD (grafiku 1). Ndërsa Kontributi i të tre sektorëve sëbashku në
Buxhetin e Shtetit përllogaritet rreth 5% të të ardhurave të regjistruara në
Buxhetin e Shtetit në vitin 2016. Sipas statitistikave të AKBNs, shoqëritë e
licencuara në sektorin nxjerrës të naftës, gazit dhe atë minerar, punësuan
në total më pak se 1.5% të totalit të fuqisë punëtore të regjistruar në vend
në vitin 2016.
Siç shihet në grafikun 1, nafta bruto përbën rreth 46% të vlerës totale të
prodhimit të sektorit nxjerrës të naftës dhe sektorin minerar. Rreth 89% e
naftës bruto u prodhua nga Bankers Petroleum që operon në vendburimin e
Patos-Marinzës. Kapitujt 2 deri në 5 paraqesin një përmbledhje të kuadrit
rregullator, regjimit fiskal, aktivitetit të kërkim-zbulimit dhe aktivitetit të
prodhimit në të tre sektorët.
Rakordimi i flukseve të parasë
Procesi i rakordimit dhe raportimit sipas Standardit EITI përfshiu të gjitha
shoqëritë që operonin me një licencë në kërkimin dhe prodhimin e naftës dhe
gazit, 120 shoqëri minerare dhe 12 shoqëri në hidro-energji.
Deri në datën e këtij raporti, pagesat u rakorduan në masën e 98%
të totalit të pagesave raportuar nga të licencuarit dhe Qeveria.
Kapitulli 10 paraqet rakordimin në nivel të përmbledhur, ndërsa
rakordimi i detajuar për çdo shoqëri paraqitet në shtojcat e këtij
raporti.
Grafiku 2 në të djathtë paraqet ecurinë e pagesave në rakordimim
nga viti 2011 deri në vitin 2016. Flukset e rakorduara në vitet 2011
dhe 2012 përfshijnë të ardhurat e qeverisë nga sektorët nxjerrës të
naftës dhe sektorin minerar. Në vitin 2013, qeveria shqiptare
përfshiu edhe sektorin hidroenergjitik në objektivat e raportimit
EITI. Krahas kësaj, flukset e rakorduara në vitin 2013 përfshijnë një
transaksion material në lidhje me privatizimin prej 15 miliardë
lekësh të tre hidrocentraleve hidroenergjitike në madhësi mesatare.
Pavarësisht rritjes së numrit të subjekteve të përzgjedhura për të raportuar, niveli
i flukseve të rakorduara ka rënë në vitin 2016 për shkak të rënies së pagesave të
rentës minerare.
179
214 219
-
100
200
300
Grafiku 1 - Prodhimi në
milionë Dollar në 2016
05
101520253035
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Shoqëritë Shteti
Grafiku 2 - Pagesat e
rakorduara në miliard Lek
Burimi: Raportet EITI 2011 - 2016
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 1. Hyrje
8
1. Hyrje
Ky është raporti i shtatë i Nismës për Transparencë
në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri dhe mbulon vitin
e mbyllur më 31 Dhjetor 2016.
1.1 Çfarë është EITI?
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse ("NTIN” ose EITI") është një
koalicion vullnetar ndërkombëtar i qeverive, shoqërive që operojnë në këtë
industri dhe organizatave të shoqërisë civile të angazhuara në administrimin dhe
përdorimin e burimeve natyrore, të tilla si nafta, gazi dhe minerale të tjera (shih
gjithashtu: www.eiti.org). EITI ka për qëllim promovimin e transparencës për të
parandaluar korrupsionin, si dhe t‟i sigurojë qytetarëve një bazë për të kërkuar
përdorimin e drejtë të të ardhurave.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 1. Hyrje
9
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse rregullohet nëpërmjet një
standardi ndërkombëtar, “Standardi EITI”
(https://eiti.org/document/standard), i cili përcakton parimet dhe
raportimet minimale të nevojshme për të arritur transparencën dhe
angazhimin efektiv të qeverive, shoqërive dhe shoqërisë civile.
Vendet aderuese do të bëjnë transparente bazën për shpërndarjen e
licencave dhe të drejtave minerare, kontratave dhe të licencuarve, niveleve
të prodhimit, përfitimeve të fituara nga përdorimi i burimeve natyrore,
mënyrën se si këto të ardhura janë menaxhuar në dobi të shoqërisë civile
dhe kontributin e dhënë në zhvillimin e përgjithshëm ekonomik të vendit.
1.2 EITI në Shqipëri
Shqipëria u bashkua si kandidate e EITI-t në maj 2009 dhe fitoi statusin e
plotë të anëtarësisë në maj 2013. Që prej aderimit fillestar, Shqipëria ka
publikuar raporte vjetore duke përmbledhur aktivitetet dhe pagesat e çdo
viti duke filluar nga viti 2009 deri në vitin 2015. Ky raport mbulon
aktivitetet dhe pagesat për vitin 2016.
Zbatimi i nismës në Shqipëri mbikqyret nga Grupi Ndërinstitucional i Punës
(“MSG” ose “Grupi Shqiptar i Punës”), rregulluar nëpërmjet urdhërit nr. 71
të Kryeministrit datë 21 korrik 2011. Grupi Shqiptar i Punës përbëhet nga
disa grupe interesi të EITI-t duke përfshirë Qeverinë, shoqëritë private,
shoqërinë civile etj. dhe kryesohet nga Zv. Ministri i Infrastrukturës dhe
Energjisë. Sekretariati i EITI-t në Shqipëri (“ALBEITI”) mbështet Grupin
Shqiptar të Punës në përmbushjen e detyrave të tij përgjatë zbatimit të
nismës.
Raportet e EITI së bashku me aktivitetet e EITI në Shqipëri janë botuar në
faqen e internetit ALBEITI: www.albeiti.org.
1.3 Raportimi vjetor
Standardi EITI kërkon që vendet dhe shoqëritë të raportojnë informacion
mbi hapat kryesorë në qeverisjen e të ardhurave nga sektori nxjerrës i
naftës, gazit dhe atij minerar duke përfshirë:
Së bashku me dhënien e informacioneve shpjeguese për kontratat, licencat, të
dhëna për prodhimin, flukset e mbledhura dhe shpërndarjen e tyre dhe
kontributin social dhe ekonomik, sipas standardit EITI, të licencuarit dhe
institucionet qeveritare do të raportojnë përkatësisht pagesat e kryera dhe të
ardhurat e arkëtuara çdo vit dhe të gjitha këto do të rakordohen nga një
administrator i pavarur në kuadrin e zbatimit të vazhdueshëm të nismës EITI.
Në këtë kontekst, MSG analizoi dhe përzgjodhi flukset materiale, entitetet
qeveritare marrëse dhe shoqëritë e angazhuara që kontribojnë një pjesë të madhe
të aktiviteteve të prodhimit dhe kërkimit. Një pasqyrë e flukseve të zgjedhura,
shoqërive dhe entiteteve qeveritare është paraqitur në kapitullin 8.
1.4 Falenderime
Shprehim falenderimet tona të sinqerta për Ministrinë e Infrastrukturës dhe
Energjisë, Grupin Shqiptar të Punës dhe Sekretariatin EITI në Shqipëri, të cilët na
kanë ndihmuar në marrjen në kohë të përgjigjeve nga Shteti dhe shoqëritë
pjesëmarrëse.
Standardi EITI 2016
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 2. Pamje e përgjithshme e industrisë
nxjerrëse dhe sektorit të hidro-energjisë në Shqipëri
10
2. Pamje e përgjithshme
e industrisë nxjerrëse
dhe sektorit të hidro-energjisë në Shqipëri
2.1 Të dhënat kryesore
2.1.1 Energjia dhe burimet në Shqipëri
Shqipëria është e pasur me burime energjetike: naftë, gaz, qymyr, dru, bitumi,
dhe potencial hidroenergjik, etj., të cilat kontribuojnë në forma të ndryshme për
të plotësuar kërkesat për energji në vend.
Bazuar në rezultatet paraprake të publikuara nga INSTAT, të paraqitura në
grafikun 3, sektori i energjisë dhe burimeve përbënte jo më shumë se 6% të
prodhimit të brendshëm bruto (PBB-së) në vitin 2016, me vlerë 87,483 milionë
Lek1. INSTAT nuk mundëson të dhëna analitike për sektorin nxjrrës minerar, të
naftës, dhe sektorin e hidro-energjisë.
Eksportet nga sektori nxjerrës janë rritur ndjeshëm me mbi 100% deri në vitin
2013, kur arritën 96.7 miliardë lekë ose 39% të totalit të eksporteve. Kjo
përqindje ka rënë në 19% të totalit të eksporteve në vitin 2016 (grafiku 4) ose
47.0 miliardë lekë (grafiku 5), e ndikuar njëkohësisht nga rënia e çmimeve
ndërkombëtare të naftës dhe rritja e aktivitetit të rafinimit të naftës vendase.
Bazuar në të dhënat e raportuara nga të licencuarit e angazhuar në sektorin
nxjerrës të naftës, minerar dhe sektori hidroenergjetik, numri i të punësuarve
është rreth 16,500 punonjës, që përbëjnë 1,4% të fuqisë punëtore të regjistruar
nga INSTAT në dhjetor 20162.
1 Duke filluar nga viti 2016, INSTAT ka ndryshuar klasifikimin e PBB-së sipas sektorëve ekonomikë. PBB-ja e deklaruar për Energjinë dhe burimet përfshijnë: industritë nxjerrëse; furnizimin me energji elektrike, gaz, avull dhe ajër dhe të tjera të lidhura me menaxhimin e tyre. 2 Burimi: Tabela përmbledhëse e treguesve të tregut të punës vlerësuar në bazë të anketës tremujore të Forcës së Punës, T.1 / 14-T.4 / 17– www.instat.gov.al
0.0%
2.0%
4.0%
6.0%
8.0%
10.0%
ne %
2015* Gjysëm-finale 2016** Flesh Burimi: INSTAT- Llogaritë Kombëtare Vjetore (metoda e prodhimit)
Grafiku 3 – Kontributi i energjisë
dhe burimeve në PBB, në %
19% 25%
39% 32% 24%
19%
-
50
100
150
200
250
300
350
400
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Miliard Lek
Grafiku 4 – Eksportet nga
industria nxjerrëse ndaj totalit të eksporteve
Burimi: Administrata Doganore Shqiptare 32
53 70
55 32 19
-
20
40
60
80
100
2011 2012 2013 2014 2015 2016
miliard Lek Naftë Bruto Guri Gëlqeror dhe të tjeraKrom FerrokromBakër Hekur-Nikel & Nikel-Silikat
Grafiku 5 – Eksportet nga industria
nxjerrëse sipas mineraleve
Burimi: Administrata Doganore Shqiptare
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 2. Pamje e përgjithshme e industrisë
nxjerrëse dhe sektorit të hidro-energjisë në Shqipëri
11
Nafta dhe gazi
Nafta bruto përbënte burimin kryesor të energjisë së prodhuar në Shqipëri. Nafta
bruto e prodhuar në vitin 2016 përfaqësonte 52% të energjisë së prodhuar nga
burime parësore në vend, e ndjekur nga energjia elektrike me rreth 33% të
energjisë nga burime primare3.
Në vitin 2016, në sektorin e naftës dhe gazit operonin shtatë shoqëri në prodhimin
e naftës bruto në pjesën jugore të Shqipërisë dhe katër shoqëri të angazhuara në
kërkimin e naftës. Shteti u përfshi në sektorin e naftës përmes zotërimit direkt të
shoqërisë Albpetrol, e angazhuar në kërkimin, zhvillimin dhe prodhimin e naftës
dhe gazit. Albpetrol zotëron të drejta prodhimi, si i licencuar kryesor në të gjitha
fushat e naftës të zbuluara deri në vitin 1993. Me qëllim përmirësimin e
efikasitetit në prodhim, Albpetrol i ka deleguar të drejtat e tij tek shoqëritë private
të naftës nëpërmjet marrëveshjeve hidrokarbure. Prodhimi i naftës bruto është
rritur më shumë se dyfish që prej vitit 2003, kur shoqëritë private të naftës filluan
punën në sektor.
Në vitin 2016, Albpetrol raportoi prodhim të naftës bruto prej 1,034 mijë ton, e
vlerësuar 179.3 milionë USD bazuar në çmimet mesatare të eksportit në vitin
2016. Bankers Petroleum që operon në fushën naftë-mbajtëse të Patos-Marinzës,
gjeneroi rreth 89% të totalit të prodhimit të naftës bruto në vitin 2016. Prodhimi i
Albpetrol përbënte rreth 6% të prodhimit total të naftës bruto në këtë vit. Të
ardhurat me natyrë fiskale dhe jo-fiskale nga sektori nxjerrës i naftës përbënin
më shumë se 2.6% të totalit të të ardhurave të regjistruara në Buxhetin e Shtetit.
Pavarësisht rritjes së prodhimit, numri punonjësve në këtë sektor ra ndjeshëm
gjatë gjashtë viteve të fundit. Kjo rënie erdhi si rezultat i transferimit të
operacioneve të prodhimit nga Albpetrol tek shoqëritë private të naftës. Në vitin
2016, sektori nxjerrës së naftës dhe gazit punësoi rreth 0.3% të forcës punëtore
të përgjithshme të regjistruar sipas INSTAT. Albpetrol mbetet punëdhënësi më i
madh në këtë sektor në vitin 2016, me rreth 65% të punësimit total në sektorin
nxjerrës të naftës dhe gazit.
Nafta e prodhuar në vend kryesisht eksportohet për t‟u përpunuar jashtë vendit.
Konsumi i brendshëm për nënproduktet e naftës përmbushet përmes importit. Siç
tregohet në grafikun 5, eksportet e naftës bruto përbënin rreth 41% të totalit të
eksporteve nga sektori nxjerrës në vitin 2016, duke kontribuar në totalin e
eksporteve vendase me rreth 7.9%.
Sektori minerar
Si një vend tradicional minerar, Shqipëria ka një numër në rritje të shoqërive të
vogla dhe të mesme në këtë sektor, si dhe numëron vetëm disa shoqëri të mëdha
industriale. Në dhjetor 2016, AKBN raportoi 600 licenca minerare, ku 121 licenca
prodhonin krom në minierat e Bulqizës.
Prodhimi minerar në vitin 2016 u vlerësua me rreth 214.1 milionë USD, duke
përfshirë vlerën e shtuar në vend nëpërmjet përpunimit të mineraleve. Metodat
dhe inputet për vlerësimin e vlerës së prodhimit minerar jepen në kapitullin 4.
Prodhimi i kromit zinte pjesën më të madhe të prodhimit minerar vendas me rreth
74% në vitin 2016. Guri gëlqeror dhe mineralet e tjera të ndërtimit përfaqësonin
grupin e dytë më të madh të mineraleve pas kromit. Pesha e tyre në prodhimin
minerar vendas ishte rreth 22% në vitin 2016.
Sektori minerar punësoi rreth 1% të fuqisë punëtore të regjistruar në vend në
fund të vitit 2016, ku punësimi në nën-sektorin e kromit, në veçanti, zinte rreth
68% të totalit të fuqisë punëtore punësuar në sektorin minerar në vitin 2016.
3 Burimi: Prodhimi dhe konsumi i energjisë primare, 2012-2016– (INSTAT: www.instat.gov.al)
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 2. Pamje e përgjithshme e industrisë
nxjerrëse dhe sektorit të hidro-energjisë në Shqipëri
12
Të ardhurat me natyrë fiskale dhe jo-fiskale nga sektori nxjerrës i naftës përbënin
jo më pak se 1.4% të totalit të të ardhurave të regjistruara në Buxhetin e Shtetit.
Sektori i hidro-energjisë
Prodhimi hidro-energjetik në Shqipëri dominohet nga sektori publik. Në fund të
vitit 2016, Shteti Shqiptar zotëronte dhe administronte Korporatën
Elektroenergjetike Shqiptare (KESH), Operatorin e Sistemit të Transmetimit (OST)
dhe Operatorin e Sistemit të Shpërndarjes (OSSHE).
KESH është prodhuesi më i madh në vend. Me një kapacitet të instaluar prej
1,350 MW, ndërtuar në kaskadën e lumit Drin në veri, KESH gjeneroi rreth 71.4%
të prodhimit të energjisë në vitin 2016, raportuar në 7,134 GWh.
Volumi i prodhimit vendas të energjisë ishte rreth 101% e flukseve të energjisë së
transmetuar dhe shpërndarë në vitin 2016, që përfshin edhe konsumin e
brendshëm, edhe flukset e energjisë të humbura në rrjetet e transmetimit dhe
shpërndarjes. Një pjesë e konsiderueshme e energjisë së transmetuar humbet për
shkak të kushteve të dobëta teknike dhe lidhjeve informale në rrjet. Qeveria e
Shqipërisë dhe OSSHE punojnë vazhdimisht për të ulur si humbjet teknike ashtu
edhe humbjet financiare, të përllogaritura në 28.04% për vitin 2016.
Vlera e shtuar nga sektori i energjisë elektrike, duke përfshirë prodhimin e
energjisë, transmetimin publik dhe shpërndarjen, vlerësohet në 54.75 miliardë
Lek (ekuivalent me 441 milionë USD), megjithatë të ardhurat e krijuara vetëm
përmes shitjes së energjisë arrijnë në 27.3 miliardë lekë (ekuivalente me 219
milionë USD). Kontributi fiskal i njohur i sektorit përbënte 1.1% të të ardhurave
totale në Buxhetin e Shtetit në vitin 2016.
Qeveria e Shqipërisë kërkon vazhdimisht të shfrytëzojë potencialet
hidroenergjetike në vend nëpërmjet investimeve private dhe me koncesion. Në
fund të vitit 2016, AKBN raportoi rreth 545 HEC-e të dhëna më koncesion, nga të
cilat vetëm 74 prodhuan energji përgjatë vitit. Sipas AKBN, një numër i madh i
HEC-ve dhënë me koncesion nuk kanë filluar ende të ndërtohen ose janë në
ndërtim e sipër në datën e këtij raporti, duke shfaqur vonesa me mbi dy vjet.
Në vitin 2016 dhe për shumë vite, Shteti shqiptar subvencionon sektorin e
energjisë përmes rregullimit të çmimeve të prodhimit të energjisë, transmetimit
dhe shpërndarjes. Ky fakt shpjegon kontributin relativisht të ulët të sektorit në të
ardhurat fiskale. Aktualisht sektori energjisë në vend është në proces reformash
drejt liberalizimit të plotë të tregut të energjisë. Në kontekstin e reformave të
vazhdueshme në korrik të vitit 2016, Enti Rregullator i Energjisë në Shqipëri
miratoi një model të ri të tregut të energjisë elektrike, i cili do të zëvendësojë
gradualisht modelin e tregut të rregulluar. Në datën e hartimit të këtij raporti,
Qeveria është në proces hartimi të masave për kalimin nga tregu i rregulluar drejt
liberalizimit të plotë.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 2. Pamje e përgjithshme e industrisë
nxjerrëse dhe sektorit të hidro-energjisë në Shqipëri
13
Të ardhurat e Shtetit nga sektori nxjerrës dhe hidro-energjia
Tabela 1 – Të ardhurat e Shtetit nga sektori nxjerrës
Lloji pagesës Albpetrol AKBN ERE KESH Buxheti i
Shtetit
Total në
MLek
Total
në M$
Ndarja e prodhimit të naftës 1,091 - - - - 1,091 8.8
Bonuset 23 48 - - - 71 0.6
Tarifa koncesionare - - - 689 - 689 5.5
Pagesat rregullatore ndaj ERE-s - - 117 - - 117 0.9
Renta minerare - - - - 3,542 3,542 28.5
Tatimi mbi fitimin - - - - 3,044 3,044 24.5
Pagesat për sigurimet shoqërore, shëndetësore
dhe tatimin mbi të ardhurat personale -
- - - 4,130 4,130 33.3
TVSH - - - - 2,607 2,607 21.0
Dividendët - - - - - - 0.0
Të tjera - - - - 6,093 6,093 49.1
Total 1,114 48 117 689 19,415 21,382 172.2
Sektori naftës dhe gazi 1,114 48 - 9,858 11,019 88.8
Sektori minerar - - - - 5,948 5,948 47.9
Sektori i hidro-energjisë - - 117 689 3,609 4,415 35.6
Pagesat listuar më sipër përfaqësojnë pagesat kryesore nga shoqëritë e licencuara në Buxhetin e Shtetit, AKBN-së, ERE-s, KESH-it dhe shoqërisë Albpetrol, të cilat u përzgjodhën për rakordim në këtë raport. Kjo listë nuk përmbledh të gjitha pagesat e zbatueshme. Sistemet e informacionit të Qeverisë nuk e mundësojnë paraqitjen e totalit të të ardhurave arkëtuar nga tre sektorët.
Taksat e lidhura me listpagesën, duke përfshirë pagesat për sigurime
shoqërore dhe shëndetësore dhe tatimin mbi të ardhurat personale përbëjnë
rrjedhën kryesore të të ardhurave që kontribuan në buxhetin e shtetit në mënyrë
kolektive nga sektorët nxjerrës të naftës, gazit dhe minerar, si dhe sektorit
hidroenergjetik.
Përsa i përket sektorit nxjerrës, Renta minerare përbën fluksin kryesor të të
ardhurave nga sektori nxjerrës i naftës, gazit dhe minerar në Buxhetin e Shtetit.
Ndarja e prodhimit të naftës përbën grupin e dytë më të madh të të ardhurave
të mbledhura nga sektori i naftës. Shoqëritë private të naftës transferuan sasinë e
prodhimit të naftës prej 52 mijë ton gjatë vitit 2016.
Të tjera përfshijnë taksat e mbledhura nga Administrata Doganore Shqiptare
duke përfshirë TVSH-në e paguar për importet, taksën e karbonit, akcizën, taksën
e qarkullimit dhe taksat e tjera doganore. Këto flukse parash përfshihen në
kuadër të raportimit si flukse materiale nga licencat, si dhe ishin pjesë e
rakordimit për vitin 2016. Megjithatë, TVSH-ja e mbledhur për importet është
kthyer pjesërisht ose tërësisht tek operatorët e licencuar bazuar në kriteret e
paracaktuara, si rrjedhojë nevojiten të dhëna shtesë për të përfunduar rakordimin
në total me të ardhurat e raportuara nga institucionet shtetërore për sektorët në
fokus.
Shifrat e paraqitura më sipër në lidhje me të ardhurat nga ndarja e prodhimit të
naftës janë vlerësuar me çmimin mesatar të shitjeve vjetore të Albpetrol gjatë
vitit 2016 në vlerën 159.04 $/ton.
Shumat në dollar janë konvertuar në Lek me kursin mesatar vjetor sipas Bankës
së Shqipërisë, respektivisht 1 dollar i barabartë me 124.14 Lek.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 2. Pamje e përgjithshme e industrisë
nxjerrëse dhe sektorit të hidro-energjisë në Shqipëri
14
2.1.2 Institucionet publike dhe entet që qeverisin sektorin
Figura 1- Institucionet kryesore publike dhe linjat e raportimit në vitin
2016
Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë ("MIE" ose "Ministria")
MIE4 është Ministria përgjegjëse për hartimin e politikave publike dhe
mbikqyrjen e zbatimit të legjislacionit në sektorin e energjisë dhe të burimeve
natyrore. Ajo operon nëpërmjet drejtorive përgjegjëse për zhvillimin e
politikave publike në sektorin e naftës, minerar, elektro-energjisë, burimeve të
ripërtëritshme dhe efiçencës së energjisë dhe drejtorinë e zhvillimit të
industrisë dhe standardeve teknike.
Misioni i Ministrisë në sektorin e energjisë është promovimi i vazhdueshëm dhe
zhvillimi i qëndrueshëm ekonomik përmes:
nxitjes së investimeve private, vendase ose të huaja, në sektorin e
energjisë duke promovuar një klimë ligjore tërheqëse për këto investime,
dhe
zhvillimit të reformave të tregut në sektorin energjetik për të arritur
objektivat kombëtare për integrimin në BE dhe zhvillimin e një Tregu
Rajonal të Energjisë Elektrike.
MIE është përgjegjëse për dhënien e licencave për kërkim dhe prodhim në
sektorin minerar, si dhe vlerësimin e aplikimeve për marrëveshjet
hidrokarbure dhe të drejtat koncesionare për ndërtimin e hidrocentraleve në
Shqipëri. Marrëveshjet hidrokarbure dhe koncesionet e hidro-energjisë
miratohen me vendim të Këshillit të Ministrave, dhe nënshkruar nga Ministri
përgjegjës për Energji në emër të Autoritetit Kontraktues.
MIE financohet kryesisht nga Buxheti i Shtetit në përputhje me ligjin e buxhetit.
Të ardhurat e mbledhura nga sektori i energjisë përfshijnë tarifat e shërbimit dhe
pagesat nga licencat.
Ministria operon përmes Sistemit të Thesarit te Shtetit, ku të ardhurat e
mbledhura dhe disbursimet për shpenzime grumbullohen në llogaritë bankare të
4 Faqja e internetit: www.infrastruktura.gov.al
Ministria e
Infrastruktures dhe
Enegjise
Ministria e Finances
dhe Ekonomise
ALBPETROL ALBAGAZ OST
OSHEE
Agjencia Kombetare
e Burimeve
Natyrore
Parlamenti Shqiptar
ERE
Sherbimi Gjeologjik
ShqiptarARMO KESH
MIE financohet
kryesisht nga Buxheti
i Shtetit në përputhje
me ligjin e buxhetit.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 2. Pamje e përgjithshme e industrisë
nxjerrëse dhe sektorit të hidro-energjisë në Shqipëri
15
përbashkëta të Shtetit. MIE publikon informacion financiar lidhur me shpenzimet
sipas natyrës dhe programit në faqen e saj të internetit.
Agjensia Kombëtare e Burimeve Natyrore (AKBN)
AKBN është themeluar si një agjenci publike që raporton tek Ministri përgjegjëse
për Energjinë në përputhje me VKM Nr. 547 datë 9 Gusht 2006, të ndryshuar.
Qëllimi kryesor i AKBN është zhvillimi dhe mbikqyrja e shfrytëzimit racional të
burimeve natyrore në sektorin minerar, naftës dhe mbarë sektorin e energjisë
bazuar në politikat qeverisëse në fuqi.
AKBN është përgjegjëse për mbikqyrjen e aktivitetit të kërkimit dhe prodhimit
në sektorin nxjerrës të naftës, atë minerar dhe të hidro-energjisë, planifikimin
e nevojave për energji, hartimin e bilancit kombëtar dhe rajonal të energjisë
sipas kërkesave të EUROSTAT5 dhe Agjensisë Ndërkombëtare të Energjisë6 etj.
AKBN vepron si institucion i specializuar teknik për studimet dhe projektet e
zbatuara në të tre sektorët, negocion dhe mbikqyr zbatimin e marrëveshjeve
hidrokarbure dhe lejeve minerare, si dhe mbikqyr zbatimin e marrëveshjeve
koncesionare në sektorin e hidro-energjisë.
AKBN drejtohet nga Këshilli Drejtues i përbërë prej shtatë anëtarësh duke
përfshirë Kryetarin dhe Drejtorin Ekzekutiv. Të gjithë anëtarët emërohen nga
Ministri i Infrastrukturës dhe Energjisë. AKBN kryen funksionet publike përmes
drejtorive të naftës, minerare, hidro-energjisë dhe energjisë së ripërtëritshme
përgjegjëse për secilin sektor.
AKBN është organizuar si institucion jo-buxhetor dhe si i tillë administron
llogaritë e veta bankare. AKBN nuk derdh para në Buxhetin e Shtetit dhe nuk
merr financime prej tij, me përjashtim të rasteve kur zbaton projekte specifike
të parashikuara në Buxhetin e Shtetit. Teprica e të ardhurave mbi shpenzimet
vjetore, mbartet në vitet pasardhëse fiskale. AKBN financohet kryesisht nga të
ardhurat e mbledhuara nga mbikqyrja e marrëveshjeve hidrokarbure, tarifat e
zbatuara për oponencën teknike dhe nga projektet dhe shërbime të tjera.
Pasqyrat financiare të AKBN-së nuk ishin publike apo në dispozicion të EITI-t
në datën e këtij raporti.
5 http://ec.europa.eu/eurostat/ëeb/energy/data/energy-balances 6 http://www.iea.org/
AKBN financohet
kryesisht nga të
ardhurat e mbledhura
nga mbikqyrja e
marrëveshjeve
hidrokarbure, tarifat e
zbatuara për
oponencën teknike
dhe nga projektet
dhe shërbime të
tjera.
Pasqyrat financiare të
AKBN-së nuk ishin
publike apo në
dispozicion të EITI-t
në datën e këtij
raporti.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 2. Pamje e përgjithshme e industrisë
nxjerrëse dhe sektorit të hidro-energjisë në Shqipëri
16
Shërbimi Gjeologjik Shqiptar (SHGJSH)
Shërbimi Gjeologjik Shqiptar (SHGJSH) vepron si institucion shkencor në fushën e
gjeo-shkencave në përputhje me Ligjin Nr. 111/2015 "Për Shërbimin Gjeologjik
Shqiptar"7. SHGJSH është përgjegjës për shumë studime shkencore në fushën e
hidrokarbureve, mineraleve, hidro-energjisë, etj.
Përveç të tjerave, SHGJSH është përgjegjës për promovimin dhe negocimin e
licencave për kërkim në sektorin minerar dhe gjithashtu monitorimin e zbatimit të
projektit për çdo licencë të dhënë. SHGJSH financohet nga Buxheti i Shtetit,
tarifat e shërbimit dhe tarifat për konsulencën teknike dhe studimet gjeologjike.
SHGJSH publikon në faqen e internetit www.gsa.gov.al projektet e zbatuara, si
dhe ato në zbatim.
Enti Rregullator i Energjisë (ERE)
ERE është një institucion i pavarur publik, përgjegjës për rregullimin e
aktivitetit në sektorin e energjisë elektrike dhe gazit natyror, organizuar në
përputhje me ligjin Nr. 43 /2015, datë 30 prill 2015 “Për sektorin e Energjisë
Elektrike”8, i ndryshuar, dhe ligjin Nr. 102/2015 datë 23 Shtator 2015 "Për
Sektorin e gazit natyror"9.
ERE është autoriteti përgjegjës për licencim në prodhim, transmetim,
shpërndarje, furnizim dhe tregtim të energjisë elektrike. ERE drejtohet nga
Bordi i Komisionerëve i përzgjedhur nga Parlamenti Shqiptar. ERE financohet
nga tarifat për licencat dhe tarifat rregullatore të paguara nga të licencuarit në
prodhimin, transmetimin, shpërndarjen, tregtimin e energjisë elektrike dhe të
licencuarit në transmetimin dhe shpërndarjen e gazit etj.
ERE i raporton çdo vit Parlamentit Shqiptar “Për Situatën e Sektorit të
Energjisë dhe Aktivitetin e ERE”. Raporti i aprovuar nga Parlamenti publikohet
në faqen e internetit të ERE: www.ere.gov.al brenda tre muajsh nga mbyllja e
periudhës në raportim. Pasqyrat Financiare vjetore të ERE auditohen nga
auditorë të pavarur ligjorë në përputhje me ligjin dhe rregulloret e auditimit të
zbatueshme në Shqipëri dhe publikohen në raportin vjetor të ERE.
Agjencia e Trajtimit të Koncesioneve (ATRAKO)
Agjencia e Trajtimit të Koncesioneve është një drejtori publike e themeluar në
varësi të Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë (MFE) në përputhje me VKM
Nr.150, datë 22 mars 2007 “Për organizimin dhe funksionimin e agjencisë së
trajtimit të kocesioneve (ATRAKO)”, e ndryshuar. Kjo mbështet Autoritetin
Kontraktues për vlerësimin dhe negocimin e koncesioneve, duke përfshirë
koncesionet hidro-energjetike. ATRAKO publikon në faqen zyrtare të internetit
kuadrin rregullativ të zbatueshëm për koncesionet, dhe një përmbledhje të
instruksioneve për procedurat e zbatuara për identifikimin e koncesioneve dhe
mundësive për alokimin e marrëveshjeve të Partneritetit Privat-Publik.
www.atrako.gov.al.
Që prej vitit 2015, ATRAKO është përgjegjëse për mbajtjen e regjistrit të
koncesioneve në përputhje me ligjin nr. 125/2013 “Për koncesionet dhe
partneritetin publik-privat”. Ky regjistër, së bashku me listën e koncesioneve në
fuqi për hidrocentralet mund të aksesohet në faqen zyrtare të ATRAKO (link:
http://www.atrako.gov.al/?page_id=112).
7 Ky ligj shfuqizoi Ligjin nr. 8366, datë 2 korrik 1998 “Për Shërbimin Gjeologjik shqiptar”, ndryshuar me ligj nr. 9221, datë 15 prill 2004 dhe ligj nr. 10227, datë 4 shkurt 2010. 8 Ky ligj shfuqizoi Ligjin nr. 9072, datë 22.05.2003 "Për sektorin e energjisë elektrike", i ndryshuar. 9 Ky ligji shfuqizoi ligjin e parë Nr. 9946 datë 30 qershor 2008 “Për sektorin e gazit”.
ERE është autoriteti
përgjegjës për
licencim në prodhim,
transmetim,
shpërndarje, furnizim
dhe tregtim të
energjisë elektrike.
ERE financohet nga
tarifat për licencat
dhe tarifat
rregullatore të
paguara nga të
licencuarit në
prodhimin,
transmetimin,
shpërndarjen,
tregtimin e energjisë
elektrike dhe të
licencuarit në
transmetimin dhe
shperndarjen e gazit
etj.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 2. Pamje e përgjithshme e industrisë
nxjerrëse dhe sektorit të hidro-energjisë në Shqipëri
17
Ministria e Mjedisit
Ministria e Mjedisit (MM) është përgjegjëse për hartimin e politikave, strategjive
dhe planeve të veprimit për mbrojtjen dhe administrimin e mjedisit, pyjeve,
ujërave dhe peshkimit në mënyrë që të arrihet zhvillim i qëndrueshëm, të
përmirësohet cilësia e jetës dhe t'i mundësojë vendit integrimin në BE.
MM lëshon licenca për përdorimin e ujit dhe mjedisit për të gjitha centralet
përfshirë ato hidrike, të erës dhe biomasës, subjekt i miratimit të vlerësimit të
ndikimit në mjedis në përputhje me Ligjin Nr. 10 440, datë 7 korrik 2011, të
ndryshuar. ME gjithashtu shërben si institucioni kryesor ndërlidhës për qeverinë
shqiptare nën Protokollin e UNFCCC dhe të Kiotos.
Shoqëritë në pronësi të Shtetit (SOE-të) në sektorin e energjisë dhe
burimeve
Përkufizimi
Subjektet shtetërore përcaktohen nga neni 213 i ligjit 9901, datë 14.04.2008
"Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare", si subjekte tregtare që zotërohen dhe
kontrollohen drejtpërdrejt ose tërthorazi nga qeveria qendrore apo ajo lokale,
ku si kontroll është fuqia për të qeverisur aktivitetet e subjekteve tregtare10. Ky
ligj sugjeron që në rast të çështjeve që kërkojnë shumicë të kualifikuar,
Asambleja e Aksionarëve mund të marrë vendime të vlefshme nëse aksionarët
mbajnë më shumë se gjysmën e aksioneve me të drejtë vote.
Për çështjet që kërkojnë një shumicë të thjeshtë, Asambleja e Aksionerëve
mund të marrë vendime të vlefshme nëse janë të pranishëm vetë aksionerët
ose përfaqësuesit e tyre që mbajnë më shumë se 30% të aksioneve me të
drejtë vote.
Krahas kontrollit, ligji përcakton ndikim të rëndësishëm si mbajtja e të drejtave
të votimit prej 30% ose e drejta për të emëruar anëtarë që përfaqësojnë 30%
të të drejtave të votës11.
Subjektet shtetërore
MIE ka përfaqësuesit e saj në Bordin e Drejtorëve të shoqërive në pronësi
shtetërore në sektorin e energjisë dhe burimeve. Ministria e Financës dhe
Ekonomisë përgjegjëse për politikat ekonomike, zotëron aksione në këtë sektor
përmes zotërimit të:
Albpetrol Sh.a (100% të aksioneve) – angazhuar në operacionet e sektorit të
naftës dhe gazit
Transnafta sh.a. (89% të aksioneve) – angazhuar në transportin e naftës dhe
shërbimit të makinave.
Uzina Mekanike e Naftes Sh.a. (100% të aksioneve) – angazhuar në shërbime
mekanike të impianteve të gazit industrial.
ARMO (në mënyrë efektive kontrollon shoqërinë me 15% të aksioneve) –
rafinimi i naftës
Korporata Elektroenergjetike Shqiptare Sh.a (“KESH”) (100% të aksioneve) –
angazhuar në prodhimin e energjisë elektrike
Operatori i Sistemit të Transmetimit Sh.a. (“OST”) (100% të aksioneve) –
angazhuar në transmetimin e energjisë elektrike
Operatori i Shpërndarjes së Energjisë Elektrike Sh.a. (“OSHEE”) (100% të
aksioneve) – angazhuar në shpërndarjen e energjisë elektrike
Roli i shoqërive Albpetrol, Transnafta, Uzina Mekanike e Naftës dhe ARMO
shpjegohet në kapitullin 3 Sektori i naftës dhe i gazit. Roli i KESH, OST dhe
OSHEE shpjegohet në kapitullin 5 Sektori i Hidro-energjisë.
10 Ligji 9901, datë 14.04.2008 "Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare", neni 207, pika 1. 11 Ligji 9901, datë 14.04.2008 "Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare", neni 207, pika 2.
Albpetrol është
shoqëria shtetërore e
angazhuar në kërkimin
dhe prodhimin e naftës
dhe gazit.
KESH është shoqëria
shtetërore e angazhuar
në prodhimin e
energjisë elektrike.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 2. Pamje e përgjithshme e industrisë
nxjerrëse dhe sektorit të hidro-energjisë në Shqipëri
18
Krahas kësaj, Qeveria ka në zotërim një përqindje të aksioneve të tre shoqërive
minerare, duke përfshirë Elbasan Cement Factory sh.pk (21%), Italb - Mermeri -
Muhur sh.p.k (25%) dhe United Quarries sh.p.k (13%). Informacioni mbi
aksionerët dhe transferimet raportohet në kapitullin 4 Sektori Minerar.
2.1.3 Anëtarësimi në nismat Rajonale të Energjisë
Që nga viti 2006, Shqipëria është anëtare e Komunitetit Rajonal të Energjisë,
pjesë e iniciativave të Bashkimit Europian për krijimin e tregut Europian të
energjisë.
Komuniteti i Energjisë, si një organizatë ndërkombëtare, ka si qëllim bazë
zhvillimin e një politike të përbashkët të energjisë në rajonin e Europës Juglindore
dhe integrimin e saj në tregun e energjisë së Bashkimit Europian (BE), përmes
krijimit të një tregu të integruar të energjisë për të lejuar tregtimin ndër-kufitar të
energjisë dhe integrimin me tregun e BE-së.
Me nënshkrimin e Traktatit të Komunitetit të Energjisë, Shqipëria është angazhuar
për zbatimin e legjislacionit të tregut të përbashkët bazuar në “acquis
communautaire” duke zhvilluar një rregullore të përshtatshme dhe duke
liberalizuar tregun e energjisë në përputhje me “acquis”. Detajet mbi qëllimet dhe
aktivitetet e komunitetit mund të gjenden në: www.energy-community.org.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 2. Pamje e përgjithshme e industrisë
nxjerrëse dhe sektorit të hidro-energjisë në Shqipëri
19
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
20
3. Sektori i naftës dhe
gazit
3.1. Kërkimi, zhvillimi dhe prodhimi i naftës dhe gazit
Pamje e Përgjithshme e aktiviteteve të kërkimit
Sektori i naftës ka qënë historikisht sektor me rëndësi strategjike dhe kontribues i
rëndësishëm në zhvillimin ekonomik të vendit. Kërkimi i naftës në Shqipëri daton
në vitin 1918. Që prej asaj kohe, u zbuluan disa fusha naftë-mbajtëse në zona
tokësore e detare dhe u zhvillua industria e përpunimit me cikël të plotë të naftës
gjatë viteve 1970-198012.
AKBN paraqet informacion në faqen e saj të internetit www.akbn.gov.al për
strukturën gjeologjike të naftës, historinë e zhvillimit dhe mundësitë e investimit
në vend, në publikimin “Mundësi për Kërkimin dhe Prodhimin e Naftës në
Shqipëri”.
Një përmbledhje e historisë së kërkimit dhe karakteristikave të fushave
naftëmbajtëse dhe naftës në Shqipëri është paraqitur në Shtojcën 4.
Rezervat e naftës në vend
Vendburimet e naftës në Shqipëri shtrihen në pjesën perëndimore dhe
jugperëndimore të vendit (figura 2). Ato janë kryesisht në dy struktura:
vendburime ranore dhe vendburime gëlqerore. Aktualisht këto vendburime kanë
rezerva të konsiderueshme, megjithatë shfrytëzimi i plotë i tyre kërkon metoda
më të avancuara të nxjerrjes së naftës. Sipas studimeve të kryera nga shoqëritë
e huaja dhe Albpetrol13 për periudhën 1985 - 1990, rezervat e naftës në
vendburimet ekzistuese në Shqipëri ishin në total rreth 437.6 milionë ton,
ndërsa rezervat e rikuperueshme të vlerësuara me metodat e zbatuara në ato
vite ishin 81 milionë ton. Rezervat gjeologjike në strukturat ranore përbënin
pjesën kryesore, me rreth 77.4% të rezervave të përgjithshme, megjithatë për
shkak të vështirësive në nxjerrje, rikuperimi i tyre vlerësohej në masën 13%.
Rezervat gjeologjike nga strukturat gëlqerore kishin rikuperim, që varion prej
24% deri në 53%.
Bazuar në të njëjtat studime, rezervat e njohura të gazit natyror në Shqipëri
janë vlerësuar në 18,164 milionë Nm3 dhe gjenden kryesisht në zonat e
Kuçovës dhe Patosit. Albpetrol raportoi se gazi kumulativ i prodhuar deri në
fund të vitit 2012 arrinte në 12,504 milion Nm314. Albpetrol nuk raportoi asnjë
aktivitet gazsjellës pas vitit 2012, pas nën-licencimit të të gjithë gazsjellësve
nga shoqëri private të naftës (referojuni tabelës 2). Krahas kësaj, Albpetrol
vlerësoi 3.2 milion Nm3 rezerva të mundshme të rikuperueshme të gazit që
lidhen me nxjerrjen e naftës në fund të vitit 2016 (tabela 2).
Shteti shqiptar nuk ka ndërmarrë studime të mëtejshme për rivlerësimin e
rezervave të naftës sipas standarteve bashkëkohore. Këto matje përdoren si
pikë bazë dhe përditësohen rregullisht nga Albpetrol duke zbritur prodhimin
vjetor të naftës dhe gazit.
12 Burimi: “Mundësi për Kërkimin dhe Prodhimin e Naftës në Shqipëri”, publikuar nga AKBN – www.akbn.gov.al 13 Informacioni për rezervat dhe prodhimin kumulativ u raportua nga Albpetrol për përpilimin e këtij raporti. Të dhëna të përmbledhura në rang vendi paraqiten në adresën e internetit: http://www.albpetrol.al/rezervat-gjeologjike/ 14 http://www.albpetrol.al/rezervat-gjeologjike/
Figura 2 –
Vendburimet e Naftës në Shqipëri
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
21
Tabela 2 më poshtë paraqet rezervat gjeologjike dhe të rikuperueshme sipas
matjeve të kryera në vitet 1985-1990 dhe përllogatitjen e rezervave të
rikuperueshme sot, pasi zbritet prodhimi kumulativ i naftës deri në fund të 2016.
Tabela 2 – Rezervat gjeologjike dhe të rikuperueshme të naftës bazuar në
studime të periudhës 1985-1990 dhe prodhimi kumulativ i naftës deri në
vitin 201615
Vendburimet Rezervat gjeologjike
Rezervat e rikuperueshme
Norma e rikuperimit
Prodhimi kumulativ
deri në 2016
Prodhimi i naftës në vitin 2016 në 000'ton
Rezervat e rikuperueshme më 31
dhjetor 2016
Prodhimi i gazit në vitin
2016 në milion Nm3
Rezervat e rikuperueshme
të gazit më 31.12.2016 në
milion Nm3
Cakran-Mollaj 16,128.0 8,144.0 50% 4,307.3 16.2 3,836.7 1.8 1,580.7
Ballsh-Hekal 19,269.0 6,360.0 33% 5,103.1 23.8 1,257.0 0.5 165.0
Gorisht-Kocul 30,500.0 14,674.0 48% 12,054.3 29.8 2,619.7 0.1 86.4
Karbunarë 411.0 136.0 33% 94.5 0.4 41.5 0.1 42.5
Amonicë 2,836.0 1,503.0 53% 712.7 4.1 790.3 0.0 1.9
Visokë-Kolonjë 28,362.0 6,807.0 24% 6,266.6 540.5 0.7 -
Delvinë 335.0 134.0 40% 19.2 4.1 114.8 - 792.8
Finiq-Krane 1,027.0 154.0 15% 9.8 0.0 144.2 - -
Drashovicë 80.0 24.0 30% 8.1 15.9 - 0.2
Total gëlqeror 98,948.0 37,936.0 38% 28,575.5 78.4 9,360.5
Patos-Marinëz 258,394.0 31,120.0 12% 27,506.5 931.1 3,613.5 0.0 267.7
Kuçovë 78,332.0 11,772.0 15% 4,307.5 24.5 7,464.5 - 281.3
Rasë-Pekisht 1,970.0 197.0 10% 17.4 0.3 179.6 - 1.2
Total ranor 338,696.0 43,089.0 13% 31,831.4 955.9 11,257.6
Total 437,644.0 81,025.0 19% 60,407.0 1,034.4 20,618.0 3.2 3,219.6
Burimi: Albpetrol
Shoqëritë private të naftës raportojnë sasi më të lartë të rezervave në faqet e tyre
zyrtare, në krahasim me rezervat e raportuara nga Albpetrol të përmbledhura më
lart. Për shembull, Bankers Petroleum, që vepron në fushën naftëmbajtëse Patos-
Marinzë raportoi rezerva të provuara në 122.9 milionë fuçi (ekuivalente me 18.6
milionë ton16 naftë bruto), si dhe rezerva të provuara dhe të mundshme në 190.3
milionë fuçi (ekuivalente me 28.9 milionë ton naftë bruto) në fund të vitit 2015.
Këto shifra ishin mbi 6 herë më të larta në krahasim me rezervat e raportuara nga
Albpetrol.
Bankers dhe MIE shpjegojnë se këto dallime lindin sepse zhvillimi i metodës
horizontale të shpimit rrit mundësitë e rimëkëmbjes së disa prej rezervave
gjeologjike të klasifikuara më parë si të pa-rikuperueshme.
15 Informacion zyrtarisht i raportuar nga Albpetrol për qëllim të këtij Raporti. 16 1 Metrik Ton i naftës së papërpunuar konvertohet në 6.5939 fuçi siç raportohet nga Administrata e Informacionit e Energjisë e SHBA për Shqipërinë në: http://www.eia.gov/cfapps/ipdbproject/iedindex3.cfm?tid=94&pid=57&aid=32&cid=AL,&syid=2010&eyid=2014&unit=BCOPMT
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
22
Siç është publikuar në raportin EITI për vitin 2015, zyrtari qeveritar përgjegjës
për Zhvillimin e politikave në sektorin e naftës në MIE njoftoi se MIE planifikon të
rivlerësojë rezervat sipas standardeve të aplikueshme në BE deri në vitin 202017.
Aktivitetet e kërkimit në dekadën e fundit
Gjatë dekadës së fundit, Qeveria e Shqipërisë ka dhënë disa PSA për blloqet e
kërkimit në Shqipëri (tabela 3) dhe numëron vetëm një zbulim të naftës në pusin
Shpiragu-2, të shpallur nga sipërmarrja e përbashkët e Petromanas Albania GmbH
dhe Shell Upstream Albania B.V. në vitin 2013.
Tabela 3 paraqet një pasqyrë të përgjithshme të shoqërive të angazhuara në
aktivitetin e kërkimit gjatë dekadës së kaluar. Shqipëria numëron 24 blloqe
kërkimi të naftës, ilustruar edhe në figurën 3.
MIE ka dhënë PSA vetëm për 14 nga 24 blloqe kërkimi, ku:
- PSA-të në lidhje me bllokun tokësor A, B, C dhe D, kontraktori e
ndërpreu PSA për shkak të humbjes së interesit tregtar; - PSA-të në lidhje me bllokun detar Adriatiku 2, 3 dhe 4, janë braktisur
nga operatori i licencuar18; dhe - PSA-të në lidhje me bllokun detar Joni 5 dhe Durrës janë drejt
përfundimit19.
Gjatë vitit 2015, MIE filloi procedurat për shpërndarjen e blloqeve të lira të kërkimit në tokë: 4, 5, C, Panaja dhe Dumre, si dhe blloqet e lira të kërkimit në det: Joni-5 dhe Rodoni. Vetëm dy oferta kanë rezultuar të suksesshme në vitin
2015, përkatësisht për bllokun 4, që iu dha Petromanas Albania GmbH. & Shell Upstream Albania B.V. dhe blloku i Dumresë, që iu dha Navitas Petroleum
Limited20.
Në vitin 2015, Pennine Petroleum Sh.a. njoftoi të drejtën ekskluzive për të negociuar për Bllokun Velca, në Shqipërinë jug-qëndrore, e cila u finalizua me nënshkrimin e një Marrëveshjeje për Ndarjen e Prodhimit (PSA) me Albpetrol Sh.A, në shkurt 2017. PSA u miratua nga Këshilli i Ministrave përmes VKM nr.
685 datë 22.11.2017. Albpetrol informoi për qëllimin e këtij raporti se Blloku Velca është dhënë përmes procedurës së negociatave të kontratës pas shprehjes së interesit të treguar nga Pennine Petroleum. Procedurat e tenderimit të shpallura në të kaluarën kishin dështuar për shkak të atraktivitetit të ulët të këtij blloku kërkimi.
Më 15 mars 2016, MIE dhe AKBN nënshkruan PSA-në me Albanides Energy Ltd, duke e licencuar për bllokun e kërkimit detar numër 8. Kjo PSA miratohet me anë
të Vendimit të Këshillit të Ministrave (VKM) më 26 prill 2016. VKM dhe versioni i përkthyer i PSA është botuar në gazetën zyrtare numër 63/2016. MIE dhe AKBN
nuk kanë njoftuar më parë ndonjë proces për alokimin e bllokut të kërkimit 8 apo të qënurit në proces negociatash me Albanides Energy, përpara se të nënshkruhej dhe miratohej PSA.
Për më tepër, Albanides Energy nuk është përfshirë në regjistrin e licencave të
publikuara nga MIE dhe AKBN në datën e këtij raporti.
Në fund të vitit 2017, MIE numëron PSA në 6 blloqe kërkimi dhe është në proces të negocimit të PSA-ve në bllokun 4 me Shell Upstream Albania B.V.21 dhe bllokun e Dumre-së që i është dhënë Navitas Petroleum Limited.
17 Informacioni i konfirmuar nga Z. Dritan Spahiu, Drejtor për Zhvillimin e Politikave në sektorin e naftës për këtë Raport. 18 Burimi: Albetrol informoi për qëllimet e këtij raporti 19 http://www.akbn.gov.al/informacion-per-gjendjen-aktuale-te-marreveshjeve-hidrokarbure/ 20 Navitas Petroleum Limited pjesë e Delek Group: www.delek-group.com/ 21 Petromanas Albania GmbH i shiti operacionet e saj të naftës tek Shell Upstream Albania B.V. dhe shpalli likuidimin në vitin 2016
Figura 3 – Blloqet e lira të kërkimit
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
23
Tabela 3 – Shoqëritë e naftës të angazhuara në aktivitete eksploruese gjatë dekadës së kaluar
Nr. Vendi Blloku i naftës
dhe gazit Administruar
nga 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007
1 Në Det Blloku Rodoni N & S AKBN
2 Në Det Blloku Adriatiku 2 Albpetrol
E braktisur
Emanuelle Adriatic Energy Ltd
3 Në Det Blloku Adriatiku 3 Albpetrol
4 Në Det Blloku Adriatiku 4 Albpetrol
5 Në Det
Blloku Joni 5 AKBN E braktisur Capricorn Albania Limited (ish- MedOil plc)
dhe Dyas Albania B.V. Medoil plc.
6 Në Det Blloku Durres AKBN E braktisur San Leon Durrësi B.V. Island International Exploration B.V. &
Beach Energy Limited
OMV (Albanien) Adriatic Sea Exploration Gmbh dhe LUNDIN
NETHERLANDS B.V.
7 Në Tokë Blloku 1 AKBN
8 Në Tokë Blloku 2 AKBN Shell Upstream Albania B.V.
Petromanas Albania GmbH & Shell Upstream Albania B.V.
Petromanas Albania GmbH DWM
Petroleum
9 Në Tokë Blloku 3 AKBN
10 Në Tokë
Blloku 4 AKBN Në negociata me Shell Upstream
Albania B.V.
11 Në Tokë Blloku 5 AKBN
12 Në Tokë Blloku 6 AKBN
13 Në Tokë Blloku 7 AKBN
14 Në Tokë Blloku 8 AKBN Albanides Energy Sh.a.
15 Në Tokë Blloku A AKBN Petromanas Albania GmbH
DWM Petroleum 16 Në Tokë Blloku B AKBN
17 Në Tokë Blloku C AKBN
18 Në Tokë Blloku D AKBN Petromanas Albania GmbH
DWM Petroleum 19 Në Tokë Blloku E AKBN
20 Në Tokë Blloku F AKBN Bankers Petroleum Albania Ltd.
21 Në Tokë Blloku Dumre AKBN Në negociata me Navitas Petroleum
(Delek Group)
22 Në Tokë Blloku Panaja AKBN
23 Në Tokë Blloku Velca Albpetrol Pennine Petroleum
24 Në Tokë Blloku Delvina Albpetrol Delvina Gas Company Transatlantic Petroleum Stream oil & Gas Ltd
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
24
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
24
Patos-Marinza
Të tjera
-
500
1,000
1,500
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Grafiku 7 – Prodhimi sipas fushave naftëmbajtëse ton' 000
Burimi: Albpetrol
Prodhimi i naftës bruto
Prodhimi i naftës bruto në Shqipëri filloi në vitin 1929 në sasinë 750 ton naftë bruto. Pas Luftës së Dytë Botërore prodhimi u rrit ndjeshëm dhe
shënoi pikën më të lartë në vitin 1974 me një prodhim vjetor prej 2.25 milion ton (të barasvlefshëm me 38,408 fuçi / ditë). Në vitet 80, prodhimi i naftës ra nën 1 milion ton në vit dhe nuk pati rritje deri në vitin 2012.
Grafiku 6 - Prodhimi historik i naftës 1993-2016
Në vitin 2016, Albpetrol22 deklaroi se sasia e prodhimit të naftës bruto është 1,034,378 ton, me vlerë 179.3 milionë dollarë, bazuar në çmimin mesatar të eksportit në 2016 prej 173.3 dollarë për ton. Nafta e prodhuar nga të licencuarit privatë që vepronin në sektorin e naftës përfaqësonte 95% të
totalit të naftës të prodhuar në vitin 2016. Ky prodhim u nxorr kryesisht nga fushat e naftës Patos-Marinza siç tregon grafiku 7, të operuara nga
Bankers Petroleum, respektivisht 90% të prodhimit të përgjithshëm të
naftës në 2016 (grafiku 8).
Tabela 4 - Faktet kyçe në lidhje me prodhimin dhe eksportet e naftës në 2016
Vitet Prodhimi në
000'ton
Eksportet në 000'ton
Pjesa e prodhimit të
naftës të eksportuar23
Nafta e rafinuar në Shqipëri në
000'ton
Çmimi mesatar i
eksportit në USD
Vlera e prodhimit të
naftës në M$/ton (i)
Eksportet në M$
Mesatarja ER e aplikuar
(ii)
2011 895 697 78% 209 450.9 403.3 314.2 100.90
2012 1,029 1,001 97% 107 500.3 514.9 500.7 106.57
2013 1,204 1,252 104% 62 525.7 632.7 657.9 105.70
2014 1,386 1,069 77% 300 488.0 676.4 521.8 105.50
2015 1,279 991 77% 354 253.8 324.7 251.5 125.96
2016 1,034 899 87% 171 173.3 179.3 155.8 124.14
(i)Vlera e prodhimit të naftës vlerësohet me çmimet mesatare të eksportit
22 Burimi: http://www.energjia.gov.al/al/publikime/nafta/prodhimi-i-naftes 23 Pjesa e prodhimit të naftës të eksportuar rrjedh nga ndarja e sasisë së eksportuar me sasinë e prodhuar në vitin 2016
Sektori Privat
[SERIES NAME]
-
500
1,000
1,500
Burimi: MIE - www.energjia.gov.al
[CAT
EGORY
NAME]
Grafiku 8 - Prodhimi i
Naftës Bruto në 2016
Burimi: MIE - www.energjia.gov.al
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
25
(ii) Norma e aplikuar për të kthyer shumat nga Lek në USD rrjedh si norma mesatare e USD / Lek për secilin vit përkatës.
Albpetrol raportoi prodhim të gazit prej 3,322,200 Nm3 në vitin 2016. Shoqëritë mund të shesin ose të disponojnë gazin e nxjerrë gjatë operacioneve. Produkti i gazit shoqërues nuk gjeneron përfitime komerciale
materiale për Albpetrol ose shoqëritë private të naftës. Albpeptrol raportoi fitim në vlerën 2 milionë lekë (ekuivalente me 16 mijë USD) të të ardhurave nga shitja e gazit.
Të gjitha marrëveshjet e naftës për zhvillimin dhe prodhimin e naftës dhe gazit, të paraqitura në tabelën 5, u administruan nga Albpetrol, në cilësinë e licencës primare në zonë. Kështu, Albpetrol mbajti një pjesë të naftës të prodhuar sipas këtyre marrëveshjeve. Deri në fund të vitit 2016, Albpetrol
dha me licencim aktivitetet e zhvillimit dhe prodhimit për të gjitha fushat ekzistuese të naftës, me përjashtim të zones së Karbunarës. Tabela 5 më poshtë jep një pasqyrë të shoqërive të angazhuara në prodhimin e naftës në Shqipëri gjatë dekadës së kaluar.
Bazuar në informatat e raportuara nga MIE, shoqëritë private të naftës kanë prodhuar rreth 8.6 milion ton naftë bruto në periudhën 2003-201624, nga të
cilat Bankers Petroleum ka prodhurar 6 milion ton naftë bruto në periudhën 2011-201625. Nëse periudha e krahasimit do të shtrihej para vitit 2011, pjesa e prodhimit të Bankers-it do të rezultonte në masë më të madhe.
24 Burimi: http://www.energjia.gov.al/al/publikime/nafta/prodhimi-i-naftes 25 Bazuar në informatat e publikuara nga Albpetrol për qëllimet e këtij raporti
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
26
Tabela 5 - Shoqëritë e naftës të angazhuara në prodhimin e naftës dhe gazit gjatë dekadës së fundit
Nr. Zona Blloku i naftës dhe
gazit
2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007
1 Naftë Cakran-Mollaj Albpetrol
GBC Oil Ltd Transatlantic Petroleum
Albania Ltd Stream oil & gas limited 2 Naftë Ballsh-Hekal GBC Oil Ltd
3 Naftë Gorisht-Kocul Albpetrol
4 Naftë Karbunarë Albpetrol
5 Naftë Amonicë Albpetrol Pheonix Petroleum Sh.a. Albpetrol
6 Naftë Visokë-Kolonjë Transoil Group Sh.a. IEC Visoka Albpetrol
7 Naftë Delvinë Kondesat
Delvina Gas Company Ltd. Transatlantic Petroleum
Albania Ltd Stream oil & gas limited
8 Naftë Finiq-Krane Fin Pek Petrolum sh.a Pheonix Petroleum Sh.a. Albpetrol
9 Naftë Drashovicë Pheonix Petroleum Sh.a. Albpetrol
10 Naftë Patos-Marinëz Bankers Petroleum Albania Ltd.
11 Naftë Kuçovë Bankers Petroleum Albania Ltd. (nëpërmjet degës së saj Sherwood International Ltd) Albpetrol
12 Naftë Rasë-Pekisht Fin Pek Petrolum sh.a Pheonix Petroleum Sh.a. Albpetrol
13 Gaz Divjaka Pheonix Petroleum Sh.a. Albpetrol
14 Gaz Ballaj-Kryevidh Pheonix Petroleum Sh.a. Albpetrol
15 Gaz Frakulla Pheonix Petroleum Sh.a. Albpetrol
16 Gaz Povelca Pheonix Petroleum Sh.a. Albpetrol
17 Gaz Panaja Pheonix Petroleum Sh.a. Albpetrol
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
27
Shoqëritë kryesore në kërkimin dhe prodhimin e naftës në vend
Bankers Petroleum Ltd (Bankers Petroleum)
Bankers Petroleum Ltd (www.bankerspetroleum.com), aktualisht zotëron
tre marrëveshje hidrokarbure në Shqipëri, nëpërmjet degëve të saj në
pronësi të plotë Bankers Petroleum Albania Ltd, të angazhuar në fushën e Patos-Marinzës dhe bllokun e kërkimit F dhe Sherwood International Ltd, të angazhuar në fushën e naftës në Kuçovë.
Bankers Petroleum operon në Shqipëri që prej vitit 2004 kur mori 100% të interesave në fushën naftëmbajtëse Patos-Marinzë, fusha më e madhe e
naftës. Në vitin 2008, Bankers bleu 100% të interesave në fushën e naftës në Kuçovë dhe në vitin 2010 në Bllokun e kërkimit F.
Bankers operon në fushat e naftës Patos-Marinzë dhe Kucovë përmes metodës së përmirësuar të shpimit horizontal, duke rritur ndjeshëm rikuperueshmërinë e rezervave të naftës në këto formacione. Në fund të vitit 2015, Bankers raportoi rezerva të provuara në sasinë 122.9 milionë fuçi ekuivalente me 18.6 milion ton26 naftë bruto dhe rezerva të provuara
plus rezerva të mundshme në sasinë 190.3 milionë fuçi ekuivalente me 28.9 milion ton naftë bruto. Gjatë gjashtë viteve të fundit, Bankers ishte
prodhuesi kryesor i naftës me mbi 85% të prodhimit vjetor të naftës në vend, bazuar në të dhënat e raporteve EITI për vitet 2011-2016 dhe të raportit aktual.
Bankers ishte një shoqëri shtetërore dhe e listuar në bursë deri në mars të vitit 2016, kur shoqëria kineze e naftës Geo-Jade Petroleum
(www.geojade.com) bëri një ofertë për të blerë të gjitha aksionet publike të Bankers Petroleum në bursat e Londrës dhe Torontos me një çmim prej 2.20 Dollarë Kanadez (C $ 2.20) për aksion.
Marrëveshja u finalizua në dhjetor të vitit 2016 dhe që atëherë Geo-Jade Petroleum zotëron 100% të aksioneve të Bankers Petroleum dhe interesave të saj në fushën e naftës Patos-Marinzë, fushës së naftës në Kucovë dhe
Blloku i kërkimit të naftës F, nëpërmjet filialeve të saj "Alberta Ltd." dhe shoqërisë mëmë "Charter Power Investment Ltd" (e cila zotëron 100% shoqërinë Alberta).
Shell Upstream Albania B.V. (SHELL)
SHELL aktualisht operon PSA për blloqet e kërkimit 2-3, të ratifikuara nga
Vendimi i Këshillit të Ministrave.
Shell Upstream Albania B.V. filloi operacionet e saj në bllokun 2 dhe 3
nëpërmjet marrjes së 50% të interesit në PSA të nënshkruar midis MIE dhe Petromanas Albania GmbH në ato blloqe kërkimi.
26 1 Metrik Ton i naftës së papërpunuar konvertohet në 6.5939 fuçi siç raportohet nga Administrata e Informacionit e Energjisë e SHBA për Shqipërinë në: http://www.eia.gov/cfapps/ipdbproject/iedindex3.cfm?tid=94&pid=57&aid=32&cid=AL,&syid=2010&eyid=2014&unit=BCOPMT
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
28
Në vitin 2013, pas një zbulimi të rëndësishëm në pusin Shpiragu-2, me një potencial nxjerrës 800-1,300 fuçi/ditë të naftës 35 – 37 gradë API, SHELL zgjeroi në 75% interesat në marrëveshjen hidrokarbure27.
Në shkurt të vitit 2016, SHELL nënshkroi një marrëveshje për të blerë 100% të interesave në PSA për bllokun 2 dhe 3 dhe operacionet shqiptare të Petromanas Albania GmbH për 45 milionë dollar.
SHELL është themeluar në Holandë si një degë në pronësi të Royal Dutch Shell plc. (LSE: RDSA, RDSB), shoqëria më e madhe e naftës dhe gazit në botë e matur nga aktivet, fitimet dhe kapitalizimi i tregut në vitin 201728. Më shumë informacion mbi shoqërinë dhe praninë e saj në mbarë botën
mund të gjenden në faqen e saj të internetit në www.shell.com.
Transoilgroup Sh.a.
Transoilgroup Sh.a. u themelua në vitin 2010 duke blerë 100% të
interesave në Visoka të importuar nga IEC Visoca Inc. në vitin 2012.
Shoqëria është në pronësi të Transoilgroup AG, e regjistruar në Regjistrin
Tregtar të Shoqërisë St. Gallen, Zvicër (numri i regjistrimit: CH-
320.3.067.739-9). Shoqëria nuk operon në vende të tjera duke bërë që kjo
shoqëri të ketë veprimtari vetëm në Shqipëri.
Shoqëria siguron dhënien e informacioneve shpjeguese gjithëpërfshirëse në faqen e internetit të pronarëve të saj individualë29 që mbajnë më shumë se
5% të aksioneve si dhe informacione rreth veprimtarinë së saj në fushën e naftës Visoka. Sipas informacionit të raportuar, 46.8% e aksioneve mbahen nga individë shqiptarë. Detaje të mëtejshme mund të merren në www.transoilgroup.com.
Delvina Gas Company Ltd (Delvina Gas)
Delvina Gas Company Ltd, e themeluar në Ishujt Britanikë Virgin me numër regjistrimi BVI 1903568 në janar 2016 ka regjistruar degën e saj në Shqipëri në shkurt të vitit 2016. Shoqëria ishte në pronësi të TransAtlantic Petroleum Ltd e listuar në New York Stock Exchange (TAT: USNYSE) deri
më 1 shtator 2016, kur TransAtlantic Petroleum Ltd transferoi 75% të aksioneve të mbetura të Delvina Gas Company në shoqërinë e gazit Jon në
këmbim të marrëveshjes së Jonit për të paguar 12 milionë dollarë gjatë një periudhe 18-mujore, me pagesën e parë prej një milion dollarë për shkak të datës 15 shtator 201630.
Delvina Gas Company zotëron 100% të interesave në bllokun eksplorues të Delvinës dhe në fushën e Gazit Kondesat në Delvinë.
Informacioni mbi detajet e korporatizimit dhe aksionet e Ionian Gas
Company nuk mund të aksesohen publikisht në faqet e internetit.
27 Burimi: Pasqyrat financiare të Shell Upstream Albania B.V. – dega e Shqipërisë, publikuar në regjistrin Kombëtar www.qkr.gov.al 28 Renditja e kompanive më të mëdha publike në botë nga Forbes për vitin 2017-https://www.forbes.com/global2000/list/#industry:Oil%20%26%20Gas%20Operations 29 http://www.transoilgroup.com/reports/tog-fin-factsheet-1709.pdf‟ 30 http://balkanenergy.com/transatlantic-completed-delvina-gas-joint-venture-albania-9-september-2016/
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
29
GBC Oil Ltd
GBC Oil fitoi 100% të interesave në fushat e naftës shqiptare të Gorisht-
Kocul, Cakran-Mollaj, Ballsh-Hekal dhe Delvina Kondesate më 29 shkurt
2016 nga TransAtlantic Holdings, një degë e TransAtlantic Petroleum. Shitja
e aseteve shqiptare u bë në këmbim të pagesës prej 2.3 milion dollarë ndaj
Raiffeisen duke shlyer kredinë e datës 17 shtator 2014 midis TransAtlantic
Albania dhe Raiffeisen, dhe supozimin prej 29.2 milion dollarë të detyrimeve
të borxhit nga Stream, i përbërë nga $ 23.1mn detyrime për llogari të
pagueshme dhe detyrimet e përllogaritura në shumën $ 6.1mn e borxhit
total31.
Informacioni mbi detajet e përfshirjes dhe aksionet e GBC Oil nuk mund të aksesohen publikisht në faqet e internetit.
Në vitin 2017, Albpetrol njoftoi se ishte në proces të ndërprerjes së PSA në fushat e naftës Gorisht-Kocul dhe Cakran-Mollaj për shkak të moszbatimit të termave dhe kushteve të kontratave nga ana e kontraktuesit. Në Maj 2017, Albpetrol ftoi shoqëritë e naftës të shprehin interesin e tyre në këtë fushë nafte.
Pheonix Petroleum Sh.a.
Pheonix Petroleum është regjistruar në prill 2011. Shoqëria është në pronësi të tre aksionarëve individualë, ku individët shqiptarë mbajnë 80% të aksioneve. Detajet e aksionerëve mund të aksesohen në www.qkr.gov.al.
Pheonix Petroleum ka fituar interesa në fushat e naftës në vijim: Pekish-Murriz, Harmonice, Ballaj-Kryevidh, Finiq-Krane dhe Drashovice dhe fushat e gazit: Frakulle Gaz, Panaja, Povelce, Divjaka në gusht 2013 përmes VKM nr. 699 datë 16.08.2013.
AKBN njoftoi transferimin e interesave në fushat e naftës Finiq-Krane nga
Phoenix Petroleum në Fin Pek Petrolum më 10.05.2016. Asnjë detaj tjetër
rrethe këtij transaksioni nuk është në dispozicion.
Fin Pek Petrolum sh.a
Fin-Pek Petroleum u regjistrua në shkurt të vitit 2010 me një gamë të gjerë të veprimtarie që përfshinte: tregtinë, shërbimet e konsulencës IT, ndërtimet, kërkimet e naftës etj.
Shoqëria është në pronësi 100% nga aksionerët individualë shqiptarë. Detajet e aksionerëve mund të merren në www.qkr.gov.al.
Albanides Energy Sh.a.
31 http://ir.transatlanticpetroleum.com/releasedetail.cfm?ReleaseID=958855
Vendburimet e Drashovices
Divjakes Ballaj-Kryevidh
Frakulla Povelca Panaja
Phoenix Petroleum Sh.A.
Zoteruar 80% nga Individe
Shqiptare NUIS K92927401K
PSA e Gushtit 2013 (25+5
vite)
Vendburimi Finiq-Krane
Vendburimi Rase-Pekisht
Zoteruar 100% nga Individe
Shqiptare NUIS L01410008B &
NUIS K53120401S
PSA e Gushtit 2013 (25+5
vite)
Fin Pek Petrolum sh.a
Blloku eksplorimit 8
PSA e Prillit 2016
Albanides Energy Sh.a.
EnerGulf Resources Inc. (TSX VENTURE:
ENG)
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
30
Albanides Energy bleu 100% të interesave në bllokun 8 të kërkimit të naftës
në mars 2016, kur Këshilli i Ministrave miratoi PSA përmes VKM nr. 266, datë 26 prill 2016. VKM dhe versioni i përkthyer i PSA është botuar në numrin zyrtar të gazetës 63/2016 (Link: http://www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/2016/PDF-2016/63-2016.pdf).
Albanides Energy u regjistrua si shoqëri me partneritet të kufizuar në nëntor 2010 me aksioner të vetëm Dinaric International Energy Corporation (DINARIC), e themeluar në gusht të vitit 2010 në Kanada dhe e regjistruar
në Ishujt Britanikë Virgin me numër regjistrimi BVI 1600158. DINARIC
është përfshirë në transaksione aksionesh në vitin 201532.
Më 6 mars 2015, Columbus Copper Corporation (TSX VENTURE: CCU) (Columbus Copper) njoftoi arritjen e një marrëveshje për të blerë aksione të Dinaric International Energy Corporation dhe interesin e saj për bllokun 8 të kërkimit të naftës. Sipas Marrëveshjes, Columbus Copper do të marrë të gjitha aksionet e DINARIC për 90,000 USD dhe do emetojë një total prej
9,300,000 aksionesh të përbashkëta për aksionarët e DINARIC-it pas nënshkrimit të PSA-së33.
Më 30 mars 2015, EnerGulf Resources Inc. ("EnerGulf") arriti një marrëveshje me Columbus Copper për të blerë të gjitha aksionet e zakonshme të Columbus Copper (përafërsisht 18,634,798 aksione të zakonshme x $ 0.05 më 23 mars 2015) në këmbim të 9.200.000 aksione të
zakonshme të EnerGulf (me vlerë 0.14 dollarë më 23 mars 2015), pasi Columbus Copper të marrë të drejtën e PSA për Bllokun 8 në Shqipëri dhe
Licencën e Kromit Bulqiza-Batra në Shqipëri34.
Në nëntor 2017, EnerGulf njoftoi se zotëronte 100% të interesave në bllokun 8 dhe dy licenca operimi në lidhje me disa pasuri të kërkimit të kromit në Shqipëri ("Pasuritë Shqiptare")35. Shoqëria njoftoi vonesa në shlyerjen e detyrimeve për disa pagesa të Operacioneve në Shqipëri dhe
është në proces të vlerësimit të rolit të këtyre operacioneve në strategjinë e shoqërisë dhe atë të kërkimit.
Pennine Petroleum Albania
Pennine Petroleum Albania (Pennine Petroleum) është regjistruar si degë e Pennine Petroleum Corporation në shtator 2017. Pennine Petroleum fitoi
100% të interesave në Bllokun e kërkimit të naftës në Velca.
Pennine Petroleum Corporation (Pennine) është një shoqëri nafte dhe gazi
kanadeze e listuar në bursën e Torontos (TSX-V: PNN). Shoqëria është themeluar në vitin 2001 dhe është e angazhuar në vlerësimin, blerjen, kërkimin dhe zhvillimin e pronave të naftës dhe gazit në Kanadanë Perëndimore36 Në vitin 2015, shoqëria shpalli dhënien e ekskluzivitetit për të negociuar për Bllokun Velca, në jugun e Shqipërisë, e cila u finalizua me nënshkrimin e
një Marrëveshjeje të Shpërndarjes së Prodhimit (PSA) me Albpetrol Sh.A, në shkurt 2017. PSA u miratua nga Këshilli i Ministër përmes VKM nr. 685 datë 22.11.2017. VKM dhe versioni i përkthyer i PSA është botuar në
32 Informacioni deklarohet në www.qkr.gov.al 33 http://www.marketwired.com/press-release/columbus-copper-acquires-rights-to-pending-hydrocarbon-licence-in-albania-tsx-venture-ccu-1998150.htm 34 http://www.marketwired.com/press-release/energulf-resources-inc-agrees-to-acquire-columbus-copper-corporation-tsx-venture-ccu-2004788.htm 35 http://www.marketwired.com/press-release/energulf-resources-inc-corporate-update-tsx-venture-eng-2215788.htm 36 https://www.reuters.com/finance/stocks/company-profile/PNN.V
Blloku i eksplorimit Velca
PSA e Nentorit 2017
(25+5 vite)
Pennine Petroleum
Corporation Sh.a.
Pennine Petroleum
Corporation (TSX- V: PNN)
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
31
Italia
Spanja
Malta
-
200
400
600
800
1,000
1,200
1,400
2011 2012 2013 2014 2015 2016
ton' 000
Grafiku 9 - Eksportet e naftës
bruto 2011-2016
Burimi: Administrata Doganore Shqiptare
numrin zyrtar të gazetës 210/2017 (Link: http://www.qbz.gov.al/Botime/Akteindividuale/Janar%202017/Fletore%20210/VKM%20nr.%20685,%20date%2022.11.2017.pdf).
Eksporti i naftës bruto
Nafta e papërpunuar kryesisht eksportohet për t'u rafinuar jashtë vendit,
ndërkohë që konsumi i brendshëm plotësohet nëpërmjet naftës së
importuar të rafinuar. Në vitin 2016, sasia e naftës bruto të eksportuar
ishte 899 mijë ton ose 87% e totalit të prodhimit të naftës bruto në vend.
Vlera e eksporteve arrinte shifrën prej 19.3 miliardë Lek (ekuivalente me
155.78 milion USD) dhe përbënin rreth 7.9% të totalit të eksporteve.
Eksporti i naftës pësoi rritje në mënyrë të qëndrueshme me një normë
vjetore prej 34% nga viti 2011 në 2013. Më pas pati rënie me 10% nga viti
2013 deri në 2016, si pasojë e përpunimit të naftës në vend dhe rënies së
çmimeve në tregun ndërkombëtar të naftës.
Gjatë pesë viteve të fundit, nafta u eksportua kryesisht drejt vendeve të
Europës perëndimore, ku Italia shfaqet si importuesi kryesor i naftës, e
ndjekur nga Spanja dhe Malta.
Përpunimi i naftës.
Aktualisht, rafinimi i naftës në vend fokusohet në prodhimin e bitumit, koksit të naftës dhe naftës 10 ppm të konsumuar në vend, si dhe naftës së virgjër të eksportuar për t'u përpunuar më tej. ARMO Sh.a. (“ARMO”) është Shoqëria e vetme e përpunimit të naftës në vend. Ajo u themelua si rrjedhojë e ndarjes së shoqërisë së naftës së zotëruar nga Shteti Albpetrol
Sh.a. në prill të vitit 1999. ARMO zotëron dy rafineri nafte përkatësisht në Ballsh dhe Fier, tre pika të shitjes me shumicë, objekte kërkimi, dhe
terminal import/eksporti me një kapacitet total depozitues prej 220,000 metër kub. Rafineritë janë ndërtuar në vitet „70 me teknologjinë e viteve „60. Objektet kanë një kapacitet përpunimi prej 1.5 milion ton në vit, megjithatë punojnë me kapacitet të ulët si pasojë e teknologjisë së vjetëruar. Ballshi është rafineria e vetme komplekse në vend e pajisur për të prodhuar nënprodukte të ndryshme të naftës.
Në gusht 2008, qeveria shqiptare privatizoi 85% të aksioneve të ARMO-s
tek Anika Mercuria Rafinery Associated Oil (“AMRA Oil”) themeluar nga sipërmarrës shqiptarë, të cilët i shitën aksionet e tyre shoqërive Heaney Asset Corporation (80%) dhe Refinery Associate of Texas (20%) në gusht të vitit 2013. Që prej atij viti Heaney Asset Corporation kontrollon ARMO-n nëpëmjet zotërimit efektiv të 68% të aksioneve të saj.
Që prej kohës së privatizimit, ARMO hyri në detyrime të rënda financiare
me një borxh vazhdimisht në rritje, që arriti në 28.75 miliardë Lek
(ekuivalente me 270 milion USD) në fund të vitit 2013. Llogaritë e ARMO-s
u bllokuan nga shumë urdhëra sekuestrimi të lëshuar nga bankat kreditore,
furnitorët, autoritet tatimore etj. Operimi i dy rafinerive të Ballshit dhe Fierit
u nën-kontraktua përkatësisht tek shoqëria Deveron Oil Albania Sh.a
(Deveron), palë e lidhur me ARMO, dhe shoqëria TPD Trading Petrol &
Drilling Sh.a. (TPD) për vitet 2013-2015.
Sipas informacioneve publike, ARMO ka ndërprerë veprimtarinë e saj në
rafinerinë e Ballshit që nga qershori i vitit 2015, duke akumuluar ndër
shumë borxhe, detyrime për pagat e papaguara të punonjësve për disa
muaj rrjesht. Drejtuesit e ARMO-s janë larguar nga Shqipëria, ndërsa
pasuritë e saj, duke përfshirë dy rafineritë, janë subjekt i shumë urdhërave
për sekuestrim lëshuar nga bankat kreditore, furnitorët, autoritet tatimore
etj. Pronësia e rafinerive u transferua në dy banka lokale të kreditorit
bazuar në urdhrat e ekzekutimit të sekuestrimit të këtyre bankave që
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
32
mbaheshin në rafineritë si rezultat i kredive të humbura që kishin kolateral
rafineritë e mësipërme.
Në vitin 2016, Qeveria shqiptare njoftoi që ARMO arriti nënshkrimin e një marrëveshjeje të kushtëzuar me kreditorët e tij për transferimin e rafinerive të Ballshit dhe Fierit tek shoqëria Ionian Refining dhe Trading Co. – IRTC
SH.A (“IRTC”). Procesi i transferimit të aseteve dhe termave dhe kushteve të këtyre transaksioneve, si dhe flukset e përfitimet që rrjedhin nga operacionet IRTC nuk zbulohen për publikun. Nuk është e qartë se si ky transaksion ka ndihmuar në shlyerjen e borxheve të akumuluara që ARMO i detyrohet kreditorëve dhe punonjësve të saj.
IRTC është themeluar dhe regjistruar në qershor 2016. Shoqëria nuk ka publikuar asnjë informacion financiar që nga momenti i regjistrimit. IRTC
zyrtarisht njoftoi në faqen e saj të internetit (http://ionianrefining.com/about-us/) se menaxhimi i saj ka në pronësi dhe prodhon një naftë të papërpunuar 20,000 bbl / d në rafinerinë e Ballshit; 10,000 bbl / d bitum në Rafinerinë e Fierit dhe zhvilloi shoqërinë më të madhe të transportit të bitumit dhe tregtisë në botë. Krahas kësaj, IRTC njoftoi pronësinë e saj në terminalin e Vlorës dhe në fushën gazmbajtëse Delvina, që momentalisht operohet nga shoqëria Delvina Gas siç është
ilustruar në tabelën 5.
As qeveria, as bankat kreditore nuk kanë dhënë komente shtesë për të
sqaruar pozitën e IRTC në lidhje me dy rafineritë.
Në janar 2018, media njoftoi se banka kreditore shiti rafinerinë e Fierit
investitorëve vendas për një çmim prej 5 milionë Euro37.
Koncesionet e reja të rafinimit të naftës
Në vitin 2016, Qeveria e Shqipërisë dha dy licenca të reja për rafinimin e naftës tek RBH BELINE (numri tatimor: L22524401A) dhe AM-OIL (numri tatimor: K94210401A). Termat e licencave të miratuara me Vendim të Këshillit të Ministrave shpalosen bashkëlidhur vendimeve dhe përmblidhen si më poshtë:
Entiteti AM-OIL RBH BELINE
Miratimi VKM nr. 355 datë 11.5.2016 VKM nr. 808, datë 16.11.2016
Termin e licencës dhe opsionin
e rinovimit 38
30 vjet + opsion rinovimi me pagesën
e Lek 5,000,000
30 vjet + opsion rinovimi me pagesën
e Lek 5,000,000
Kapaciteti 500 ton/24 orë 600 ton/24 orë
Objekti Ndërtuar dhe në pronësi të shtetit Ndërtuar dhe në pronësi të shoqërisë
Fillimi i opercioneve 31 Dhjetor 2016
Bonuset e Nënshkrimit Lek 1,001,000 n/a
Bonuset vjetore të trajnimit USD 2,000 n/a
Tarifë Licencimi Lek 30,000,00039 Lek 20,000,00040
Nafta e Rafinuar
Për vitet 2011-2016, MIE njoftoi se të dy rafineritë përpunuan mesatarisht
rreth 200 mijë ton naftë bruto, sasi ndjeshëm më e ulët sesa kapaciteti i
tyre vjetor. Qeveria dhe investitorët privatë që veprojnë në rafineritë nuk
37 Burimi: http://top-channel.tv/2018/01/19/shitet-rafineria-e-fierit-armo-mban-rafinerine-e-ballshit-bashke-me-borxhet/ 38Për momentin ekzekutojnë pagesën e rinovimit të licencës të referuar në nenin V / 4 të VKM nr. 19, datë 14.01.2015, i ndryshuar me VKM nr. 717, datë 12.10.2016 39Pagesa e Licencës e referuar në nenin III / 6 të VKM nr. 19, datë 14.01.2015. 40Pagesa e Licencës e referuar në nenin III / 6 të VKM nr. 19, datë 14.01.2015, ndryshuar nga VKM nr. 717, datë 12.10.2016.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
33
kanë dhënë informacion mbi prodhimin e nënprodukteve të naftës të
rafinerisë Ballsh dhe Fier dhe shitjet e tyre në tregjet e brendshme apo të
eksportit.
Transportimi i naftës
Kapacitetet transportuese të naftës përfshijnë gjithashtu dy tubacione të
naftës bruto që lidhin rafineritë e Ballshit dhe të Fierit me njëra-tjetrën dhe
me terminalin e naftës në Vlorë. Në total, rrjeti i tubacionit të naftës është
188 km i gjatë dhe ka një kapacitet prej 2.5 milion ton në vit41. Të dy
tubacionet janë jashtë funksionit për shkak të gjendjes së keqe.
Aktualisht, nafta bruto transportohet me çisterna nga fushat e naftës për në
terminalin bregdetar të administruar nga shoqëria La Petrolifera Italo-
Albanese Sh.a. në portin e Vlorës. Nuk ka kërkesa për të përdorur ndonjë
shërbim shtetëror në transportin e naftës. Bankers Petroleum, që përbën
89% të prodhimit të naftës në vitin 2016, konfirmoi përzgjedhjen e
shoqërive të transportit të naftës në diskrecionin e vet. Deri në datën e këtij
raporti nuk ka të dhëna për shkallën e aktiviteteve të kryer nga shoqëria
Transnafta sh.a. apo ndonjë entitet tjetër të kontrolluar nga Qeveria në
lidhje me transportimin e naftës.
Procesi i ruajtjes së naftës
La Petrolifera Italo-Albanese Sh.a. me numër fiskal K71906007R operon në
terminalin bregdetar në portin e Vlorës për depozitimin e naftës, gazit të
lëngshëm dhe derivateve të tyre. PIA mban dy marrëveshje të koncesionit
të miratuara me Ligjin 9213 të datës 13 maj 2004 që:
1. Të ndërtojë, të operojë dhe të zotërojë (BOO) një terminal në Gjirin e
Vlorës për ruajtjen dhe trajtimin e lidhur me naftën dhe prodhime të
tjera që u ofrohet palëve të treta (ajo nuk mund të tregtojë ose të shesë
prodhimet e veta). Sipas kësaj marrëveshje shoqëria zotëron tokat dhe
depot e magazinimit. 2. Të ndërtojë, të operojë dhe të transferojë (BOT) infrastrukturën portuale
për përpunimin e anijeve të naftës. Sipas kësaj marrëveshje Shoqëria
nuk zotëron infrastrukturën portuale, por ka të drejtë të shfrytëzojë
ekskluzivisht infrastrukturën portuale për një periudhë prej 30 vjetësh
me mundësi rinovimi për 30 vjet të tjera.
PIA ka përfunduar ndërtimin e terminalit dhe ka filluar operacionet në
qershor 2009.
Aktualisht PIA nuk paguan asnjë tarifë koncesioni për qeverinë për
periudhën 30 vjeçare të koncesionit dhe mund të vendosë dhe të aplikojë
tarifat e shërbimit sipas gjykimit të saj. Për marrëveshjen BOT, PIA mund të
rinovojë afatin 30 vjeçar duke i paguar Qeverisë një kombinim të tarifës së
shumës totale dhe tarifës për m2 në vit.
Më shumë informacion për shoqërinë La Petrolifera Italo-Albanese Sh.a dhe
kushteve të koncesionit do të gjeni në faqen e saj të internetit
http://www.gruppopir.com/en/la-petroliera-italo-albanese dhe në adresën e
Shoqatës së Investitorëve të Huaj në Shqipëri (FIIA):
http://fiaalbania.al/members-list/la-petrolifera-italo-albanese-sh-a/. Asnjë
shoqëri me pronësi shtetërore nuk ofron kapacitete për depozitimin e naftës
në port.
41 Burimi: Emergency Oil Stocks in the Energy Community Level, Petroleum Development Consultant Limited, Energetski Institut Hrvoje Požar, April 2011.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
34
Punësimi në sektorin e naftës dhe gazit
MIE raporton se në vitet „70 dhe ‟80, kur sektori i kërkimit, prodhimit dhe
përpunimit të hidrokarbureve ishte krejtësisht i zotëruar dhe administruar
nga Shteti punësonte rreth 25,000 punonjës42.
Bazuar në të dhënat e raportuara nga Albpetrol dhe AKBN (grafiku 10),
sektorët e kërkimit dhe prodhimit të naftës kishin mesatarisht rreth 3,08043
punonjës gjatë vitit 2016, ku Albpetrol përfaqësonte punëdhënësin më të
madh me rreth 65%44 të të punësuarve në sektorin nxjerrës të naftës.
Gjatë pesë viteve të fundit, numri i punonjësve në sektor u zvogëlua me
21%, si pasojë e transferimit të operacioneve të prodhimit nga Albpetrol tek
shoqëritë private të naftës në përputhje me PSA-të në fuqi. PSA sugjerojnë,
por nuk detyrojnë shoqëritë private të naftës të punësojnë ish-stafin e
Albpetrol-it që më parë punonin në këto puse. Albpetrol nuk ka mundur të
ofrojë statistika për numrin e stafit të Albpetrol-it të punësuar përkohësisht
nga operatorët e PSA-ve.
Në vitin 2015 dhe 2016, numri i punonjësve mbeti i qëndrueshëm,
megjithatë pritet të ulet më tej për shkak të ristrukturimit dhe ndërprerjes
nga Albpetrol-i të disa prej PSA-ve.
Qeveria paraqiti një ligj të ri në shkurt 2017 (shih seksionin 3.2), i cili do të
trajtojë rastet e papunësisë që lindin për shkak të ristrukturimeve. Numri i
punonjësve përfitues dhe pagesat e bëra gjatë vitit 2017, nuk u
raportuan në datën e këtij raporti.
42 Burimi: http://www.energjia.gov.al/al/publikime/nafta/prodhimi-i-naftes 43 DPT raportoi për qëllime të analizave të këtij Raporti informacion për numrin e punonjësve të punësuar tek shoqëritë private që operonin në industrinë nxjerrëse në Shqipëri. 44 Albpetrol dhe DPT raportuan për qëllime të analizave të këtij Raporti informacion për numrin e punonjësve të punësuar tek Albpetrolit.
Albpetro
l [SERIES NAME]
-
1,000
2,000
3,000
4,000
2011 2012 2013 2014 2015 2016
numri
Grafiku 11 -Punësimi në sektorin
e naftës 2011 - 2016
Burimi: AKBN and Albpetrol
Prodhimi në mijë ton
[SERIES NAME]
- 250 500 750
1,000 1,250 1,500
2011
2012
2013
2014
2015
2016
- 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000
Grafiku 10 - Punësimi dhe
prodhimi në sektorin e naftës ton'000 numri
Burimi: AKBN and Albpetrol
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
35
3.2 Organizimi dhe qeverisja e sektorit të naftës dhe gazit
Kuadri ligjor dhe regjimi fiskal
Kërkimi, zhvillimi, dhe prodhimi i naftës dhe gazit në Shqipëri janë të
rregulluara me ligjin nr. 7746 "Për hidrokarburet (Kërkim dhe prodhim)",
datë 28 korrik 1993 i ndryshuar si ("Ligji për hidrokarburet ")45 dhe aktet
rregullatore shoqëruese të ligjit. MIE paraqet në faqen e saj të internetit
www.energjia.gov.al të gjitha aktet ligjore dhe rregullatore të sektorit.
Ligji për hidrokarburet njeh Shtetin Shqiptar si pronar të vetëm të
depozitave të naftës në vend dhe ngarkon Ministrinë përgjegjëse për
sektorin e energjisë të nënshkruajë marrëveshje hidrokarbure me shoqëritë
e naftës ku t‟i japë të drejta ekskluzive për të kërkuar dhe prodhuar naftë
dhe gaz për një periudhë të kufizuar.
Sipas ligjit per hidrokarburet, në një PSA46:
Shoqëria e licencuar mund të rikuperojë kostot nga prodhimi i
hidrokarbureve në zonën e kontratës ose në një pjesë proporcionale të
saj “kostoja e naftës”, dhe
Sasia e hidrokarbureve në gjëndje pas mbulimit të kostove të kontratës
“fitimet nga nafta”, ndahen ndërmjet Shtetit dhe Kontraktorit, në
përputhje me një formulë të përcaktuar në Marrëveshjen Hidrokarbure.
PSA-të për vendburimet në fazën e prodhimit jepen për një periudhë fillestare deri në 25 vjet, që mund të zgjatet më tej edhe me 5 vjet në përputhje me ligjin për hidrokarburet47.
Ligji për naftën i jep të drejtën shoqërive private të naftës që operojnë sipas marrëveshjeve hidrokarbure, të eksportojnë dhe të mbajnë pjesën e
tyre nga ndarja e prodhimit të naftës në Shqipëri, me përjashtim të rastit të një krizë furnizimi në tregun vendas48.
MIE paraqet termat dhe kushtet kryesore të marrëveshjeve hidrokarbure në faqen e saj të internetit: http://www.energjia.gov.al/al/publikime/blloqet-e-lira-te-kerkimit.
Taksimi i naftës, i rregulluar me Dekretin e Presidentit nr. 782 "Për sistemin
fiskal në sektorin e naftës" të datës 22 shkurt 1994 ("Ligji për tatimin e naftës") është vendosur në 50% taksë të sheshtë mbi fitimin e tatueshëm. Sipas këtij ligji, fitimi i tatueshëm është i barabartë me të ardhurat e akumuluara minus kapitalin dhe shpenzimet operacionale të akumuluara siç përcaktohet në kushtet e Marrëveshjes së Naftës. Prandaj, tatimi mbi
fitimin zbatohet kur të ardhurat kumulative tejkalojnë shpenzimet kapitale dhe operative të akumuluara që nga fillimi i operacioneve.
Shoqëritë e huaja të naftës, palë në marrëveshjet hidrokarbure mund të negociojnë kushtet fiskale për të parandaluar ndryshimet e ardhshme në dëm të shoqërisë. Që nga shkurti i vitit 2017, ligji i naftës kufizon periudhën e zbatimit të kushteve të stabilitetit deri në 12 vitet e para të marrëveshjes së naftës49.
Në vitin 2016, MIE njoftoi ndryshimet në modelin e rimëkëmbjes së kostos në mënyrë që shoqëritë e naftës të paguajnë tatimin mbi fitimin që nga
fillimi i fazës së prodhimit. Sipas këtij modeli të ri, 90% e të ardhurave do
45 Përmbledhja e kuadrit ligjor shqiptar për kërkimin dhe prodhimin e hidrokarbureve – www,energjia.gov.al. 46 Ligji nr. 7746 Për hidrokarburet (Kërkim dhe prodhim), Neni 2 47 Ligji nr. 7746 Për hidrokarburet (Kërkim dhe prodhim), Neni 5, ndryshuar nga Ligji nr.6/2017 48 Ligji nr. 7746 për hidrokarburet (Kërkim dhe Prodhim), Neni 5/c 49 Ligji nr. 7746 Për hidrokarburet (Kërkim dhe prodhim), Neni 5, ndryshuar nga Ligji nr.6/2017
Kushtet e hollësishme
të Marrëveshjeve
Hidrokarbure nuk
publikohen për të
gjithë, për shkak te
klauzolave të
konfidencialitetit.
Që këto marrëveshje
të publikohen, MIE
dhe shoqëritë private
duhet të shprehin me
shkrim miratimin për
publikim.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
36
të alokohen për qëllime të rimëkëmbjes së kostos, ndërsa 10% e të ardhurave do të klasifikohen si fitim neto dhe tatohen në përputhje me ligjin dhe rregulloren e tatimit mbi fitimin e naftës.
Modeli i ri i rimëkëmbjes së kostos i përshkruar më sipër dhe kufizimi i klauzolave të stabilitetit fiskal u përfshinë në PSA më të fundit të dhënë në 2017 për bllokun Velca të Pennine Petroleum Albania. Versioni në gjuhën shqipe i këtij PSA është botuar bashkëngjitur në VKM nr. 685, datë 22.11.2017, në gazetën zyrtare nr. 210/2017.
Ligji i ri për të punësuarit në sektorin nxjerrës të naftës dhe gazit
Në shkurt 2017, parlamenti shqiptar miratoi ligjin nr. 8/2017 "Për statusin e
punonjësve të industrisë së naftës dhe gazit". Ky ligj i ri përcakton përfitime
minimale financiare dhe shëndetësore për punëtorët në industrinë e naftës dhe gazit. Punonjësit aktualë në këtë sektor, sëbashku me ish punonjësit do të përfitojnë nga dispozitat e ligjit. Prandaj, punonjësit aktualë do të paguhen me një pagë jo më pak se 150% e pagës minimale në fuqi, pagesa më të larta të pensioneve dhe do të përfitojnë nga leja e paguar e siguruar në 25% të ditëve të tyre të punës, e cila është dyfishi i kohës së pushimit të
paguar të detyruar nga ligji i punësimit në Shqipëri.
Në lidhje me rastet e sëmundjeve të shkaktuara në mënyrë të drejtpërdrejtë ose jo të drejtpërdrejtë nga kushtet e punës, Qeveria do të mbulojë kostot e shërimit nëpërmjet një fondi të veçantë shëndetësor.
Punëtorët mund të përfitojnë një pagesë jo më pak se 80% të pagës minimale të miratuar aktualisht në rast se punësimi i tyre ndërpritet për
shkak të ristrukturimit të sektorit / shoqërisë.
Marrëveshjet e naftës, të cilat janë në fuqi pas zbatimit të këtij ligji të ri,
kërkojnë nga shoqëritë e naftës që të themelojnë dhe udhëheqin një fond profesional të pensioneve me kontribute që arrijnë jo më pak se 10% të pagës bruto të të punësuarve.
Pjesëmarrja e shtetit në sektorin e naftës dhe të gazit
Shteti merr pjesë në sektorin nxjerrës të naftës dhe gazit përmes Albpetrol Sh.A., shoqërisë shtetërore të naftës që vepron në kërkimin, zhvillimin dhe
prodhimin e naftës dhe gazit. Albpetrol Sh.a. u inkorporua më 20 mars 1993. Para se të përfshihej, Albpetrol ishte pjesë e strukturës qeveritare përgjegjëse për të gjithë operacionet e naftës dhe gazit në vend. Që nga themelimi i tij, shteti i dha Albpetrol sh.a administrimin e të gjitha fushave të naftës ekzistuese në Shqipëri dhe disa blloqe kërkimi. Zgjerimi i kërkimit dhe prodhimit të Albpetrol-it u përcaktua në një marrëveshje të veçantë të miratuar më 26 korrik 1993 ("Marrëveshja e Albpetrolit"), e ndryshuar më
tej nga VKM 279 të datës 12 prill 2012 dhe VKM 335 të datës 22 prill 2015.
Aktivitetet fillestare të Albpetrol përfshinin kërkimin, prodhimin, rafinimin, marketingun dhe shitjet, si dhe shërbimet e naftës. Në vitin 1999, për shkak të procesit të ristrukturimit, Albpetrol u nda në tri shoqëritë shtetërore në vijim:
Albpetrol Sh.a. ("Albpetrol", numri i taksës: J82916500U) i cili
mbajti aktivitetin e kërkimit, prodhimit dhe administrimin e trashëguar të të gjitha fushave të naftës dhe blloqeve eksploruese
të alokuara para kësaj date.
ARMO Sh.a. ("ARMO", numri i taksës: J82916498D) i cili mbajti
rafinimin, marketingun dhe shitjen e naftës; dhe Servcom, i cili ka mbajtur shërbimet e naftës50.
Duke ndjekur shfrytëzimin më të mirë të burimeve dhe efikasitetin e
prodhimit, Ligji lejon që Albpetrol t'i nën-kontraktojë shoqërive të naftës dhe gazit të drejtat e kërkimit dhe prodhimit, nëpërmjet marrëveshjeve të naftës, me miratimin nga Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë.
50 Servcom falimentoi dhe hyri në likuidim.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
37
Albpetrol është palë e marrëveshjeve kur PSA jep fushat e naftës nën administrimin e saj.
Albpetrol ka të drejtën e përparësisë për shfrytëzimin e të gjitha
vendburimeve ekzistuese të naftës në vend (tabelat 3 dhe 5) dhe është palë në të gjitha marrëveshjet kur PSA-të i referohen të drejtave dhe zonave të naftës nën administrimin e tij.
Krahas Albpetrol-it, disa nga shërbimet e lidhura me naftën janë operuar nga subjektet shtetërore në vijim:
Entiteti TransNafta Sh.a. Uzina Mekanike e Naftës Sh.a. PetrolAlba Sh.a.
NUIS K22627401R J98323107N K81706017T
Data e Themelimit 2002 2000 2008
Veprimtaria Transporti i naftës dhe shërbimi i transportit
automjeteve
Shërbimi mekanik i impianteve industriale të naftës
Shitja me pakicë dhe ruajtja e naftës
Informacionet Financiare
Nuk zbulohet. Shoqëria nuk ka publikuar asnjë pasqyrë financiare në QKR që nga
themelimi i saj
Nuk zbulohet. Shoqëria nuk ka publikuar asnjë pasqyrë
financiare në QKR që nga themelimi i saj
Nuk zbulohet. Shoqëria nuk ka publikuar asnjë
pasqyrë financiare në QKR që nga themelimi i saj
Dividentët e
Paguar51
Asnjë divident i paguar për periudhën 2011-2016.
Asnjë divident i paguar për periudhën 2011-2016.
Asnjë divident i paguar për periudhën 2011-2016.
Statusi në QKR Aktiv Aktiv Në likujdim që prej vitit 2011
Uzina Mekanike e Naftës dhe TransNafta u bashkuan me Albpetrol Sh.a., përkatësisht pas VKM-së nr. 29, datë 16.01.2003 dhe VKM-së nr. 30, datë
16.01.2003. Megjithatë, VKM-ja për bashkimin e këtyre dy shoqërive me Albpetrol nuk është përditësuar në QKB deri në datën e këtij raporti. Albpetrol duhet të ndjekë këtë procedurë dhe të sigurojë që regjistri tregtar i secilës shoqëri të japë informacion për bashkimin e tyre me Albpetrol.
Ndërsa, PetrolAlba Sh.a mblodhi disa prona dhe pajisje të naftës të planifikuara për privatizim. Shoqëria është në likuidim që nga viti 2011.
Qeverisja e Albpetrol
Asambleja e Përgjithshme ("Asambleja") është organi më i lartë qeverisës i Albpetrol. Asambleja emëron Këshillin Mbikëqyrës ("Këshilli") i ngarkuar me monitorimin e aktiviteteve operative dhe financiare dhe kontrollet e
brendshme të Shoqërisë. Asambleja zgjedh administratorin e Shoqërisë me mandat trevjeçar, në bazë të kritereve të përcaktuara nga Këshilli Mbikëqyrës. Në përputhje me statutin e Albpetrol, administrimi dhe
mbikëqyrja e Shoqërisë janë dy funksione të veçanta, ku administratori i raporton Këshillit Mbikëqyrës dhe nuk mund të jetë anëtar i tij. Ndër funksionet e tjera, Këshilli është përgjegjës për përcaktimin e shpërblimit të administratorit.
Këshilli Mbikëqyrës përbëhet nga anëtarë me prejardhje të përzier që përfaqësojnë Qeverinë e Shqipërisë. Aktualisht, Këshilli Mbikëqyrës drejtohet nga Z. Gentian Keri, Sekretar i Përgjithshëm i Ministrisë së
Infrastrukturës dhe Energjisë.
Transfertat midis Qeverisë dhe Albpetrolit
Albpetrol shlyen taksat e Qeverisë, të aplikueshme për të gjitha shoqëritë
tregtare të naftës, si dhe paguan dividentët si aksionar i vetëm në shoqëri.
51 Bazuar në informacionin e publikuar nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë në faqen e saj të internetit: http://www.financa.gov.al/al/raportime/thesari/shpenzimet-dhe-te-ardhurat/dividenti-sipas-periudhave
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
38
Albpetrol dhe MIE njoftuan se nuk ka marrëveshje të posaçme që rregullojnë transferimet midis Albpetrol dhe Qeverisë.
Pavarësisht kostove të mëdha të personelit, Albpetrol ka rezultuar me fitim
deri më tani. Tabela 6 në vijim përmbledh të dhënat e nxjerra nga pasqyrat financiare vjetore të Albpetrol dhe pagesat në para në Buxhetin e Shtetit të raportuara nga Albpetrol për raportet e rakordimit të EITI, vitet 2011-2016.
Financat e Albpetrol tregojnë rezultate të luhatshme të fitimit. Të ardhurat rrjedhin kryesisht nga shitja e naftës në dispozicion. Fitimet operative në vitin 2016 janë 62% më pak se në vitin 2013. Kjo rënie e ndjeshme ndikohet nga rënia e çmimeve dhe sasisë së naftës, të cilat rrjedhin nga
prodhimi i naftës i vetë Albpetrol dhe pjesa e naftës së mbledhur nga PSA të dhëna për zonat nën marrëveshjen e licencës së Albpetrol.
Në vitin 2015 dhe 2016, Albpetrol arriti të ulë kostot e personelit, të cilat përbëjnë një komponent kyç të kostos.
Bazuar në deklarimet e pasqyrave financiare, Albpetrol nuk ka marrë, as nuk ka dhënë hua për Qeverinë deri më tani. Albpetrol mban llogari të arkëtueshme tregtare të konsiderueshme nga ARMO në shumën 12 miliardë
lekë në fund të vitit 2016, si rezultat i naftës së shitur në të kaluarën tek ARMO.
Tabela 6 - Të dhënat financiare kryesore të Albpetrol52
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Treguesit kryesorë të performancës
Të ardhurat operative neto në milionë lekë 9,385 8,035 10,405 8,371 3,101 3,995
Fitimi para tatimit (PBT) në milionë lekë 3,906 1,430 1,457 1,423 1 1,532
Marzhi PBT 41.6% 17.8% 14.0% 17.0% 0.03% 38.4%
Kthimi nga kapitali (PBT/Kapital) 6.3% 2.4% 2.5% 2.4% 0.00% 2.60%
Kthimi në Asete (PBT/Totali i aseteve) 5.4% 2.0% 2.0% 2.0% 0.00% 2.13%
Nafta në dispozicion në '000 ton 176.6 156.9 144.0 149.6 98.1 79.4
Prodhimi vetjak 34% 29% 26% 30% 48% 64%
PEP dhe ASP të mbledhura në natyrë 66% 71% 74% 70% 52% 36%
Pagesat në para në Buxhetin e Shtetit në milionë lekë 809 1,892 1,562 2,074 548 935
Renta Minerare e paguar 415 978 621 829 187 139
Tatimi mbi fitimin dhe penalitet e lidhura të paguara 231 561 850 445 312 796
Dividenti i paguar (përfshirë taksat) 163 353 91 799 49 -
Pagesat në kesh në % ndaj të ardhurave neto 9% 24% 15% 25% 9% 41%
Të dhënat e punonjësve
Shpenzimet e personelit në milionë lekë 2,558 2,232 2,197 2,064 1,568 1,486
Numri i punonjësve 4,010 3,072 2,936 2,062 2,032 1,867
Burimi: Pasqyrat financiare të Albpetrol
Dividentët nuk janë paguar në mënyrë konstante. Megjithatë, Albpetrol dhe Qeveria nuk kanë deklaruar ndonjë politikë specifike të zbatuar në përcaktimin e shumës së dividentit që i është paguar Qeverisë.
52 Informacioni financiar rrjedh nga pasqyrat financiare vjetore të audituara të Albpetrol për vitet fiskale 2012, 2013 dhe 2014. Këto pasqyra financiare nuk janë të disponueshme për publikun. Albpetrol shpërndau këtë informacion me Deloitte për qëllimet e këtij Raporti.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
39
Shpenzimet kuazi-fiskale
Shpenzimet kuazi-fiskale përfshijnë angazhime me anë të të cilave entitetet
shtetërore ndërmarrin shpenzime publike, siç janë pagesat për shërbimet
sociale, infrastrukturën publike, subvencionet e karburanteve dhe shërbimin
e borxhit kombëtar, etj., jashtë procesit buxhetor kombëtar. MIE dhe
Albpetrol informuan se ligji dhe rregulloret që rregullojnë veprimtarinë e
Albpetrol nuk përfshijnë marrëveshje të tilla. Megjithatë, siç shpjegohet në
seksionin 3.1, Albpetrol punëson pjesën më të madhe të punëtorëve të
naftës, pavarësisht aktivitetit të saj në rënie, kjo mund të tregojë
angazhimin e Albpetrol për të punësuar fuqinë punëtore më të madhe në
koston e efikasitetit të saj të operacioneve, e nxitur nga objektivat
shoqërore.
Privatizimi i pritshëm i Albpetrol
Parlamenti shqiptar vendosi të privatizojë Albpetrolin me ligjin nr.10490,
datë 15 dhjetor 2011. Sipas këtij ligji, të drejtat e kërkimit dhe të prodhimit
të Albpetrolit, si i licencuar primar do t'u nënshtroheshin kushteve të
rregullta të referuara në Ligjin e Naftës për operatorët ekonomikë të naftës
dhe gazit dhe do të bëhen efektive nga data e privatizimit. Në bazë të këtij
vendimi, në prill 2012, Ministria përgjegjëse për sektorin e energjisë i dha
Albpetrolit blloqe të reja kërkimi në zonën e Delvinës, Panajës, Velcës,
Dumresë, 1, 4, 5, 6, 7 dhe 8 dhe blloqet e kërkimit në det të hapur Adriatik
2, Adriatik 3, Adriatik 4, dhe Rodoni Veri53. Ndërsa, në prill të vitit 2015,
Këshilli i Ministrave vendosi54 që në atë datë të rialokonte në MIE blloqet e
kërkimit të lira të Dumresë, Panaja, 1, 4, 5, 6, 8 dhe C të mbajtura nga
Albpetrol. Albpetrol mbajti bllokun e kërkimit të Delvinës dhe Velçës.
Në datën e këtij raporti, MIE informoi se Albpetrol po ristrukturohet dhe se
Qeveria ende nuk ka vendosur për rolin e saj në këte proces apo mundësinë
e privatizimit në të ardhmen.
Procesi i alokimit të marrëveshjeve hidrokarbure
Industria e naftës ka dy sisteme kryesore për dhënien e kontratave: oferta konkurruese, ku shoqëritë konkurrojnë kundër njëra-tjetrës për të ofruar kushtet më të mira në lidhje me një ose më shumë variabla të përcaktuara,
si dhe negociatat e veçanta, ku investitorët negociojnë termat me anë të propozimeve për projekte të mundshme.
Sistemi i përdorur varet nga gjendja e sektorit të naftës. Marrëveshjet e veçanta zakonisht zbatohen në rastet kur të dhënat gjeologjike nuk janë të
disponueshme, fushat e naftës nuk janë zbuluar ose në rast të zonave të vështira për t'u arritur.
Marrëveshjet e hidrokarbureve në Shqipëri janë negociuar në përputhje me
"Rregulloren për procedurat e miratimit të marrëveshjeve hidrokarbure dhe licencë-marrëveshjeve, si dhe afatet përkatëse". Kjo rregullore paraqet hapat dhe afatet për vlerësimin e propozimeve. MIE55, AKBN56 dhe Albpetrol57 paraqesin një përmbledhje të procesit sipas rregullores në faqet e tyre të internetit.
53 VKM nr. 279, datë 12.4.2012 "Për miratimin e listës së blloqeve të operimit të naftës, pjesë e Marrëveshjes ndërmjet Ministrisë së Energjisë dhe Industrisë dhe Albpetrol të datës 26 korrik 1993" 54 VKM nr. 335, datë 22 Prill 2015 "Për disa ndryshime në VKM nr. 279 të datës 12 prill 2012 55 MIE: http://www.energjia.gov.al/al/publikime/blloqet-e-lira-te-kerkimit 56 AKBN: http://www.akbn.gov.al/rregullore-per-procedurat-e-miratimit-te-marreveshjeve/ 57 Albpetrol: http://www.albpetrol.al/marreveshjet-hidrokarbure/baza-ligjore/
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
40
Fillimi i procedurave të licencimit miratohet me urdhër të Ministrit përgjegjës për energjinë. MIE publikon në faqen e saj të internetit zonat e lira të kërkimit dhe fushat e naftës si dhe urdhërat e Ministrit për fillimin e
procedurave të aplikimit dhe afatet përkatëse: http://www.energjia.gov.al/al/publikime/blloqet-e-lira-te-kerkimit.
Kriteri kryesor për vlerësimin e aplikimeve është kapaciteti teknik , teknologjinë, personelin, dhe përvojat e mëparshme, kapaciteti financiar dhe burimet e financimit në dispozicion, termat financiarë dhe planin e propozuar të punës dhe çdo aspekt tjetër në interes të publikut.
Për rastet e zonave të administruara nga AKBN, PSA-ja miratohet dhe
nënshkruhet nga Ministri i MIE, ndërsa për zonat e administruara nga Albpetrol, PSA nënshkruhet nga përfaqësuesi ligjor i Albpetrol.
Kur dy ose më shumë subjekte konkurojnë për të njëjtën zonë nafte, AKBN apo Albpetrol i dërgon MIE-së dokumentat e shoqërive që aplikojnë, vlerësimin në bazë të kapacitetit teknik dhe financiar. Nëse propozimi miratohet nga MIE, ato mund të fillojnë negociatat me subjektin e zgjedhur.
Alokimi i PSA-ve
PSA të shumta jepen në sektorin e gazit dhe të naftës qëkur sektori i është kushtuar shoqërive private të naftës. Në raportin e EITI për vitin 2015, MIE njoftoi se pothuajse të gjitha PSA-të e nënshkruara deri në fund të vitit 2015, janë dhënë përmes marrëveshjeve të veçanta. Kushtet teknike dhe financiare të negociuara nuk janë bërë publike për shkak të kushteve të konfidencialitetit. Përfaqësuesi i MIE u shpreh në favor të publikimit të
kushteve, duke iu nënshtruar miratimit të negociuar me shoqëritë e naftës. Negociatat për publikime kanë më pak të ngjarë të jenë të suksesshme në
rast të shoqërive të mëdha të naftës dhe kanë më shumë gjasa për të arritur sukses në rastin e shoqërive më të vogla të naftës.
Gjatë viteve 2016 dhe 2017, MIE caktoi dy PSA të reja në bllokun eksplorues 8 dhe Velca. Metodat dhe kriteret e aplikuara për ndarjen e PSA-ve nuk janë publikuar. Sidoqoftë, versioni në gjuhën shqipe i PSA-ve është
publikuar bashkangjitur miratimit të Qeverisë në gazetën zyrtare siç është udhëzuar në dhënien e kontratës.
Alokimi i koncesioneve të rafinimit të naftës
Koncesionet e licencave për rafineritë jepen në përputhje me ligjin nr. 8450, datë 24.02.1999 “Për përpunimin, transportimin dhe tregtimin e naftës, të gazit dhe nënprodukteve të tyre”, i ndryshuar edhe me VKM nr. 19, datë 04.01.2015 “Procedurat dhe afatet për ndarjen dhe ripërtëritjen e licencave
të koncesionit për rafinimin e naftës dhe prodhimin e nënprodukteve të
naftës”.
Në vitin 2016, MIE njoftoi për dhënien e dy koncesioneve të reja për rafinimin e naftës siç shpjegohet më sipër në seksionin 3.2. Metodat dhe kriteret për alokimin e këtyre koncesioneve nuk janë publikuar. Qeveria nuk mban një regjistër publik të koncesioneve të rafinimit, prandaj nuk mund të
përcaktohet dot nëse koncesione të tjera të rafinimit janë dhënë më herët.
Ndarja e prodhimit të Albpetrolit
Albpetrol zotëron pjesë në naftën e prodhuar nga shoqëritë që veprojnë në zonat nën administrimin e saj, bazuar në prodhimin e supozuar (prodhimi i paregjistruar kur u transferua pusi - PEP) dhe prodhimi në rritje (prodhimi i lëshuar nga investimi i kontraktorit - ASP).
Aktualisht, kushtet e miratuara në lidhje me PEP dhe ASP për marrëveshjet
e alokuara para 2016 nuk janë publikuar për shkak të klauzolave të
konfidencialitetit. Versioni i vjetër i PSA-ve të caktuara, që publikohet në: http://www.resourcecontracts.org/countries/al tregon që:
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
41
PEP është dakorduar si një pjesë neto e naftës bruto të prodhuar në
gjashtë muajt para datës së transferimit të pusit. Kjo pjesë është
zvogëluar në baza mujore eksponenciale.
ASP-ja është dakordësuar si një pjesë e naftës së prodhuar që
varion në bazë të nivelit të prodhimit dhe fazës së rikuperimit të
kostos të matur me faktorin R58.
Krahas PEP dhe ASP, disa marrëveshje përfshijnë edhe naftën e Qeverisë të alokuar bazuar në nivelin e faktorit R. Asnjë nga shoqëritë dhe as Qeveria nuk zbuluan pagesat e naftës së Qeverisë për periudhën 2011-2016.
Pjesa e prodhimit të alokuar për Albpetrol mund të paguhet në para ose në
natyrë59, megjithatë marrëveshjet e tanishme të naftës në fazën e
prodhimit parashikojnë pagesa të bëra në naftë në vend të parasë. Me qëllim që pagesat të ekzekutohen, Albpetrol dhe shoqëritë e naftës duhet të bien dakord për këto ndryshime me shkrim. Bankers Petroleum deklaroi se nuk do të binte dakord të ndryshonte mënyrën e pagesës në para, me përjashtim nëse procedurat e dorëzimit në para konsiderojnë të gjitha
kostot e trajtimit dhe financiare që lindin për shkak të këtij ndryshimi në mënyrën e pagesës60.
Marrëveshja e licencimit të Albpetrol
Albpetrol dhe MIE firmosin një Licencë-Marrëveshje ku reflektohen termat dhe kushtet e Marrëveshjes së miratuar për hidrokarburet për zonat e administruara nga Albpetrol.
Marrëveshja e licencimit negociohet njëkohësisht me PSA-në dhe firmoset
brenda 10 ditëve pas miratimit përfundimtar të MArrëveshjes së
Hidrokarbureve (PSA-së).
Marrëveshjet hidrokarbure dhe Marrëveshjet e lidhura të licencimit për Albpetrol hyjnë në fuqi pas miratimit nga Këshilli i Ministrave.
Shitja e naftës së Albpetrolit (tregtia e mallrave)
Albpetrol shet naftën që nxjerr nga PSA nëpërmjet operacioneve të veta përmes ankandeve të hapura publike61 në përputhje me ligjin dhe rregulloren për ankandet publike dhe rregullat e procedurat e vendosura në Urdhrin nr. 83, datë 10 shkurt 2012, i ndryshuar, i nxjerrë nga Ministri
përgjegjës për sektorin e energjisë. Prandaj, Albpetrol organizon ankande të hapura për shpërndarjen e kontratave vjetore të naftës. Sasia e naftës së shitur bazohet në parashikimet vjetore të prodhimit të naftës dhe pjesës së naftës që rrjedh nga PSA. Albpetrol transferon naftë dhe mbledh pagesat e
kontratës bazuar në një skemë të përcaktuar gjatë vitit.
Komisioni që drejton ankandin përbëhet nga 7 anëtarë duke përfshirë 3
përfaqësues nga MIE, 2 përfaqësues nga Albpetrol, 1 përfaqësues nga Inspektorati Teknik dhe Industrial i Shtetit ("STII") dhe 1 përfaqësues nga AKBN. Komisioni është kryesisht përgjegjës për hartimin e kushteve të ofertës, mbikëqyrjen e procesit dhe vlerësimin e ofertave.
Çmimi i nisjes së ankandit është vendosur në lidhje me çmimet e naftës Brent nëpërmjet një formule që konsideron cilësinë e naftës që do të tranferohet, qasjen në tregjet ndërkombëtare etj. Çmimi përfshin rregullime
58 Faktori R llogaritet duke ndarë të ardhurat e grumbulluara të naftës që nga fillimi i operacioneve të PSA ndaj kostove të naftës të akumuluara për të njëjtën periudhë. Kuotat e grumbulluara gjatë periudhës zbriten nga të ardhurat. 59 Udhëzimi i MIE dhe MF nr. 1, datë 26.5.2015 "Për rregullat dhe procedurat për arkëtimin në para të gatshme të vlerës së korrigjimit të PPE-së së transferueshme dhe pjesës së Albpetrolit" 60 Informacion i deklaruar nga Bankers Petroleum për qëllim të këtij raporti 61 Ligji nr. 9874, datë 14 shkurt 2998 "Për ankandin publik" dhe Vendimi i Këshillit të Ministrave nr. 1719, datë 17 dhjetor 2008 "Miratimi i rregullave të ankandit publik", i ndryshuar
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
42
për kostot e transportit duke konsideruar pikën e shpërndarjes. Çmimi vendoset nga një grup ekspertësh nga Albpetrol, AKBN, MIE dhe STII.
Tabela më poshtë përmbledh detajet e ankandeve të organizuara në 2013
dhe 2016.
Tabela 7 - Përmbledhje e ankandeve të organizuara 2013 - 2016
Viti i Ankandit
Sasia në ton
Cmimi fillestar Oferta Fituese Aplikantët Jo-Fitues
Qasja në procedurë
2013 200,000 Brent/1.65 $bbl. +
K
Konsorciumi midis “TPD-Trading Petrol &
Drilling (NUIS L21807013N)” dhe
“Interpetrol Ltd (NUIS L52013058A)” me
K = 0.12 $/bbl.
Europetrol
Durres Ltd
Paraqitur në arkivin e MIE
2013 30,000 Brent/1.65 $bbl. +
K ekuivalent me
Brent x 60.61%
$bbl. + K
Liona Sh.a. (NUIS L31731005C) me
K = 0.1 $/bbl.
Asnjë aplikues
tjetër
Paraqitur në arkivin e Albpetrol
2015 100,000 Brent x 72.52% -
5.55 $/bbl. + K
TPD-Trading Petrol & Drilling (NUIS
L21807013N) me
K = 0.1 $/bbl.
Asnjë aplikues
tjetër
http://www.albpetrol.al/
njoftim-ankandi-per-
shitjen-e-naftes-brut-
sasia-100-000-ton/
2016 30,000 Brent x 69.54% -
3.53 $/bbl. + K
Porto Romano Oil Sh.a. (NUIS
K51625501O)
K = 0 $/bbl.
Asnjë aplikues
tjetër Paraqitur në arkivin e
Albpetrol
2016 167,000 Brent x 70.48% -
4.12 $/bbl. + K
Porto Romano Oil Sh.a. (NUIS
K51625501O)
K = 0.1 $/bbl.
Asnjë aplikues
tjetër Paraqitur në arkivin e
Albpetrol
Detajet e sasive dhe vlerave të shitjeve për secilin kontraktues gjatë viteve 2013-2016 janë si më poshtë.
Tabela 8 - Përmbledhje e shitjeve të naftës së Albpetrol 2013-2016
Viti Kontraktori Sasia (ton) Cmimi Mesatar US$/ton Vlera e shitjeve në US$
2013 “Duçellari 2010” Sh.A 36,976.00 470.00 17,410,844.00
2013 “Niti Petrol Company” Sh.A 9,971.00 485.00 4,835,915.00
2013 Interpetrol Ltd 31,754.00 416.50 13,189,167.00
2013 LIONA Sh.A 15,171.00 435.00 6,578,108.00
2013 TPD Trading Petrol & Drilling Sh.A. 33,870.00 430.71 14,265,384.00
127,742.00 438.79 56,279,418.00
2014 LIONA Sh.A 10,482.00 433.00 4,482,997.00
2014 Pa Raportuar 8,961.00 426.50 3,831,983.00
2014 TPD Trading Petrol & Drilling Sh.A. 108,216.00 385.13 42,269,051.00
127,659.00 400.00 50,584,031.00
2015 TPD Trading Petrol & Drilling Sh.A 84,623.5 181.36 15,347,387
2015 Bankers Petroleum Albania Ltd. 17,676.2 213.97 3,782,225
2015 Sherwood International Ltd. 2,026.8 242.08 490,648
104,326.50 188.1 188.07
2016 TPD Trading Petrol & Drilling Sh.A 37,786.4 132.10 4,991,560
2016 Porto Romano Oil Sh.a. 39,450.8 184.85 7,292,425
77,237.20 159.0 159.04
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
43
Shitjet e mësipërme të deklaruara rrjedhin nga raportimi i Albpetrol-it të dorëzuar për raportin EITI. Të ardhurat e deklaruara më lartë u krahasuan dhe u përputhën me ato të raportuara nga Albpetrol në pasqyrat e saj
financiare për vitet 2015 dhe 2016 siç tregohet në tabelën 9 më poshtë:
Tabela 9 - Krahasimi i shitjeve të naftës të raportuara nga Albpetrol
me pasqyrat financiare të audituara
Publikimi i kontratës
Të gjitha marrëveshjet e naftës në fuqi gjatë 2016 dhe 2017 u zhvilluan si
marrëveshje për ndarjen e naftës ("PSA"). Lista e PSA-ve në fuqi dhe
shoqëritë e naftës paraqitet në Shtojcën 5.
Ligji i naftës nuk përfshin dispozita për publimin ose mospublikimin e
kontratës. Përfaqësuesit e MIE informuan se vendimi për publikimin e
kontratave është rezultat i negociatave midis Qeverisë dhe shoqërive të
naftës. Qeveria e Shqipërisë shprehet pozitive ndaj publikimit të kontratave,
megjithatë deklarimi i kontratës nuk është përcaktuar si kusht i
pakontestueshëm. Nuk ka ndryshime të planifikuara rregullatore në afat të
shkurtër për dhënien e informacioneve shpjeguese të kontratës.
Kushtet e detajuara të marrëveshjeve të nënshkruara të naftës para vitit
2016 konsiderohen konfidenciale dhe nuk janë publikuar aktualisht për
qasjen e publikut. Për publikimin e PSA-ve, duhet që MIE dhe shoqëritë
private të naftës të japin autorizimin e tyre.
Në vitet 2016 dhe 2017, Qeveria e Shqipërisë publikoi versionin në shqip të
dy PSA-ve në bllokun eksplorues 8 dhe Velca. Kopjet e kësaj kontrate i
bashkëngjiten miratimit të VKM-së dhe mund të aksesohen në faqen zyrtare
të gazetës www.qpz.gov.al:
PSA në Bllokun 8 të miratuar nga VKM nr. 266 datë 6.4.2016, të
botuar në gazetën zyrtare 63/2016; PSA në Bllokun Velca të miratuar nga VKM nr. 685, datë
22.11.2017, të botuar në gazetën zyrtare nr. 210/2017. Kopjet e vjetra të disa PSA-ve të dhëna në blloqet e kërkimit dhe fushat e naftës në Shqipëri para 2016 janë botuar në faqet e mëposhtme:
Resource contract -http://www.resourcecontracts.org/countries/al
ResourceContracts.org është një arkivë e kontratave të disponueshme publikisht të naftës, gazit dhe minerare, që ka për qëllim promovimin e transparencës mbi investimet në industritë nxjerrëse dhe lehtëson kuptueshmërinë e kontratave që i qeverisin ato. Arkiva numëron 1,514 kontrata të dhëna për 45 burime të naftës dhe mineraleve në 90 qarqe.
Organizata mbështetet nga shumë partnerë të zhvillimit ndërkombëtar duke përfshirë Bankën Botërore.
Open data - http://open.data.al/sq/corporates/list/
Open Data Albania është një projekt i ndjekur nga Instituti Shqiptar i Shkencave me qëllim promovimin e transparencës dhe llogaridhënies së sektorit publik dhe angazhimin e pjesëmarrjes së qytetarëve.
Viti Të ardhurat në
USD (sipas tabelës 8 më
sipër)
Kursi i këmbimit
i aplikuar për vitin 2015 dhe
2016
Të ardhurat (sipas
tabelës 8 më sipër) të konvertuar në
Lek „000
Të ardhurat sipas
Pasqyrave Financiare të Albpetrol në Lek
„000
Diferencat
në Lek ‟000
Diferencat
në %
2015 15,407,550 125.96 2,471,393 2,471,393 - 0%
2016 7,245,184 124.14 1,524,934 1,524,934 - 0%
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
44
Arkiva ofron detaje të kontratave publike të koncesioneve, prokurimeve dhe shpenzimeve të qeverisë lokale, dhe mbështetet nga disa donatorë ndërkombëtarë.
Regjistri i licencave
Ministria nuk publikon një regjistër të plotë të përditësuar të licencave në
përputhje me kërkesat e EITI 2.3. Informacioni mbi fushat dhe blloqet e
kërkimit të naftës dhe gazit është shpërndarë nëpër faqet e internetit të
MIE, AKBN, Albpetrol dhe ALBEITI.
AKBN dhe Albpetrol sigurojnë listën e azhornuar të PSA-ve nën administrimin e tyre dhe mbajtësit e licencave në faqet e tyre zyrtare www.akbn.gov.al dhe www.albpetrol.al. Sidoqoftë, këto lista nuk përmbajnë
datën e aplikimit, datën e dhënies së kontratës, koordinatat e zonave të kontratës. Regjistrat e publikuar nga MIE dhe AKBN në fund të vitit 2017, nuk përfshinin PSA që iu dha Albanides Energy Sh.a në vitin 2016. Ky fakt tregon se këto lista nuk janë përditësuar për më shumë se një vit.
Për më tepër, këto lista ofrojnë emrat fillestarë të operatorëve që iu është dhënë PSA-ja, por nuk përfshijnë përditësime për shitjet dhe transferimet e pronësisë pas dhënies së PSA-së fillestare. Regjistri, për shembull, nuk informon që operacionet në fushat e naftës të Cakran-Mollaj, Ballsh-Hekal dhe Gorisht-Kocul kontrollohen nga GBC Oil Ltd që nga shkurti i vitit 2016.
Përfshirja dhe roli i ALBEITI-t
Për të përmbushur kërkesën 2.3 të standardit EITI, ALBEITI mban një regjistër publik të të licensuarve që mbajnë PSA në naftë dhe gaz, në
adresën e internetit të ALBEITI-t (http://www.albeiti.org/licensat-
hidrokarbure/) dhe përmban informacionet e mëposhtme:
Emri i plotë i kontraktorit duke përfshirë numrin e tij tatimor, Data në të cilën hyri në fuqi marrëveshja hidrokarbure,
Afati i kontratës në vite,
Lloji i licensës (kërkim dhe/ose prodhimi)
Fusha(t) e naftës dhe/ose blloqet e kërkimit të dhëna, dhe
koordinatat respektive
Minerali/komoditeti i prodhuar
Informacioni mbi transferimin e mëtejshëm të të drejtave, dhe
Informacione shtesë, si vendndodhja e selisë, numri i punonjësve, etj.
ALBEITI mbledh informacione nga MIE, AKBN, dhe Albpetrol, dhe azhornon regjistrin cdo gjashtë-muaj. Respektivisht:
Në fund të korrikut duke përfshirë informacionin e azhornuar deri në qershor, dhe
Në fundt të janarit, duke përfshirë informacionin e azhornuar deri nl
dhjetor të vitit paraardhës raportues.
Regjistri publik i ALBEITI-t publikon te gjitha informacionet e kërkuara nga
kërkesa 2.3 e standardit EITI, me përjashtim të datës së aplikimit. MIE,
AKBN dhe ALBEITI nuk e disponojnë këtë infomacion, për shkak se ka
kaluar kohës e gjatë nga praktika e dhënies së PSA-së.
Pronarët përfitues
MIE nuk mban apo publikon një regjistër të pronarëve përfitues të
angazhuar në kërkimin dhe prodhimin e naftës në Shqipëri.
Në datën e këtij raporti, Qeveria e Shqipërisë është në proces miratimi të
ndryshimeve të reja rregullatore për të siguruar publikimin e plotë të
pronarëve përfitues deri më 1 janar 2020 (referojuni seksionit 7.2). Siç
është analizuar në seksionin 3.1, pronarët përfitues që zotërojnë shoqëri
nafte në Shqipëri nuk janë publikuar ende.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
45
3.3. Të ardhurat e qeverisë nga sektori i naftës dhe gazit
Shteti shqiptar mbledh të ardhura nga sektori i naftës dhe gazit nëpërmjet ndarjes së prodhimit të naftës, bonuset, rentën minerare, tatimit mbi fitimin dhe të ardhurave nga investimet direkte në sektor.
Qeveritë gjithashtu gjenerojnë të ardhura nga tarifat dhe licencat. MIE nuk ka raportuar të ardhurat e fituara nga licencat në vitin 2016, ndërsa raporti i AKBN dhe SHGJSH nuk ka dhënë të dhëna për të ardhura e përfituara nga të licencuarit e naftës dhe gazit në vitin 2016. Megjithatë, bazuar në informacionet e raportuara në raportet e mëparshme të EITI, këto shuma nuk përbëjnë të ardhura materiale.
Figura 4 më poshtë tregon shpërndarjen e të ardhurave totale të gjeneruara
nga operacionet e naftës midis Qeverisë Shqiptare, shoqërisë Albpetrol, AKBN-së dhe shoqërive private të naftës. Interesi i Shtetit Shqiptar në PSA-të administrohet nga Albpetrol dhe AKBN, të cilat përfitojnë bonuse të nënshkrimit dhe trajnimit si dhe pjesë nga prodhimi i naftës dhe të ardhurave të tjera të cilat rrjedhin nga moszbatimi i termave të kontratave si gjoba dhe garanci të ekzekutuara, etj.
Figura 4 – Ndarja e të ardhurave nga sektori i naftës dhe gazit
(*) PSA-të nën administrimin e AKBN nuk kanë hyrë në fazën e prodhimit.
Për këtë arsye nuk ekziston praktika aktuale e grumbullimit të pjesës së
prodhimit nga AKBN dhe nuk ekzistojnë marrëveshje aktuale ndërmjet
AKBN-së dhe Qeverisë për transferimin e naftës ose të ardhurave nga shitja
e naftës nga AKBN tek Qeveria.
KOSTO E
NAFTES
RENTA
MINERARE
PJESA E
ALBPETROL
PJESA E
AKBN
FITIMI I SHOQERISE
PRIVATE PAS
TATIMIT
TATIMI MBI
FITIMIN
TATIMI MBI
FITIMIN &
DIVIDENTE
Nuk dihet në
datën e raportit
(*)
FITIMI NGA NAFTA
FITIMI I SHOQERISE PRIVATE
PJESA QE MERR SHOQERIA
PRIVATEPJESA QE MERR SHTETI
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
46
Të ardhurat kryesore nga sektori naftës dhe gazit në vitin 2016 paraqiten si më poshtë:
Tabela 10 - Të ardhurat kryesore nga sektori i naftës dhe gazit
Shoqëritë e naftës dhe gazit Të ardhura
nga sektori
privat në MLek
Të ardhura
nga Albpetrol
në MLek
Të ardhura
nga sektori
privat në M$
Të ardhura
nga Albpetrol
në M$
Të ardhura (M$) alokuar
Buxheti i
Shtetit
Albpetrol AKBN
Renta minerare 2,136.9 139.5 17.2 1.1 18.3 (1.1) -
Tatimi mbi fitimin 906.9 7.4 7.3 0.1 7.4 (0.1) -
TVSH 5.3 234.3 0.0 1.9 1.9 (1.9) -
TVSH në import (*) 4,743.6 - 38.2 - 38.2 -
Pagesat për sigurime shoqërore
dhe shëndetësore 368.7 288.8 3.0 2.3 5.3 (2.3) -
Tatimi mbi të ardhurat personale 687.8 82.0 5.5 0.7 6.2 (0.7) -
Tatimi mbi dividendin
- - - - - -
Tatimi në Burim 189.9 - 1.5 - 1.5 -
Akciza (*) 431.9 - 3.5 - 3.5 - -
Taksa e Karbonit (*) 35.0 - 0.3 - 0.3 - -
Taksa e Qarkullimit (*) 315.0 - 2.5 - 2.5 - -
Detyrime Doganore (*) 35.6 - 0.3 - 0.3 -
Penalitete tatimore 1.0 149.3 0.0 1.2 1.2 (1.2) -
Ndarja e prodhimit
1,090.9
8.8 8.8 -
Bonuset 70.5 0.6 0.2 0.4
Total 9,857.7 2,062.8 79.4 16.6 86.7 1.7 0.4
Këto të ardhura përbënin rreth 2.6% të të ardhurave totale të regjistruara në buxhetin e shtetit në 2016.
(*) Këto taksa paguhen për importet e aseteve dhe furnizimeve të bëra nga
të licencuarit dhe mund të lidhen me inputet në aktivitetet e nxjerrjes sesa
në tatimin e përfitimeve. TVSH-ja e paguar për importet mund të kreditohet
ose rimbursohet plotësisht ose pjesërisht në varësi të kritereve të caktuara.
Këto taksa nuk u zgjodhën për rakordim në 2016.
Renta minerare
Renta minerare përfaqëson zërin kryesor të të ardhurave të gjeneruara nga sektori i naftës dhe gazit në Buxhetin e Shtetit. Renta minerare përllogaritet mbi vlerën e tatueshme (ose vlerën fiskale) të të ardhurave nga aktiviteti i nxjerrjes, në bazë të ligjit “Për taksat kombëtare” nr. 9975, datë 28 korrik
2008, i ndryshuar. Renta minerare për eksportet mblidhet nga Administrata Doganore Shqiptare dhe renta minerare për shitjet brenda vendit mblidhet nga Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve. Sipas ligjit për taksat kombëtare, renta minerare nga shitja e naftës dhe gazit përllogaritet në masën 10% të vlerës së tatueshme.
Bazuar në ligjin për taksat kombëtare, renta minerare njihet në Buxhetin e
Shtetit dhe shteti i transferon një pjesë të rentës minerare pushtetit
vendor, (5% të rentës së paguar), përkatësisht njësisë së qeverisjes vendore prodhuese që gjeneron rentën (shih kapitullin 6).
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
47
Tatimi mbi fitimin
Tatimi mbi fitimin në sektorin hidrokarbur, i cili rregullohet nga Dekreti nr. 782 "Mbi sistemin fiskal në sektorin e hidrokarbureve", datë 22 shkurt 1994 ("Ligji për tatimin e naftës") përllogaritet në masën 50% mbi fitimin e
tatueshëm. Sipas këtij ligji, në përllogaritjen e fitimit të tatueshëm merren parasysh të ardhurat dhe shpenzimet operative dhe kapitale të akumuluara sipas marrëveshjes së hidrokarbureve. Tatimi mbi fitimin zbatohet kur të ardhurat e akumuluara nga nafta tejkalojnë shumën e kostove kapitale dhe operative të naftës së akumuluar që prej fillimit të operacioneve.
Gjatë vitit 2016, buxheti i Shtetit arkëtoi tatim mbi fitimin nga Albpetrol dhe Bankers Petroleum.
Asnjë nga shoqëritë e tjera private nuk ka raportuar fitim të tatueshëm gjatë vitit 2016.
TVSH
Tatimi mbi vlerën e shtuar (TVSH) zbatohet në masën 20% mbi shitjet fiskale brenda vendit dhe 0% për eksportet në përputhje me Ligjin Nr. 92/2014 “Për tatimin mbi vlerën e shtuar”.
Me përjashtim të Albpetrol që e shet naftën brenda vendit, asnjë nga shoqëritë private të naftës nuk ka raportuar pagesa për TVSH-në, kjo si
rrjedhojë e dominimit të shitjeve në eksport.
Pagesat për sigurime shoqërore dhe shëndetësore
Kontributet e detyrueshme për sigurimin e detyrueshëm shoqëror dhe
shëndetësor përllogariten dhe paguhen bazuar në Ligjin Nr. 9136, datë 11.9.2003, “Për mbledhjen e kontributeve të detyrueshme të sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar dhe Ligjin Nr. 10383, datë 4.2.2011 “Për sigurimin e detyrueshëm të kujdesit
shëndetësor në Republikën e Shqipërisë”. Këto ligje përcaktojnë kontributet minimale për përfitimin e pensionit shtetëror dhe kujdesin shëndetësor publik që janë të zbatueshme në sektorin e naftës. Siç shpaloset në seksionin 3.2, në vitin 2017, Qeveria paraqiti ligjin e ri mbi punonjësitt e naftës që do kenë ndikim në kostot e PSA në të ardhmen.
Tatimi mbi të ardhurat personale
Tatimi mbi të ardhurat nga punësimi përllogaritet dhe paguhet në përputhje me Ligjin Nr. 8438, Datë 28.12.1998 “Për tatimin mbi të ardhurat”, i
ndryshuar. Bazuar në këtë ligj të ardhurat nga punësimi deri në 30,000 Lek
tatohen me normën 0%, të ardhurat e fituara mbi shumën 30,000 dhe deri në shumën 130,000 Lek tatohen me normën 13%, ndërsa të ardhurat e fituara mbi shumën 130,000 Lek tatohen me 23%.
Interesat e Shtetit në industrinë nxjerrëse
Shteti ka të drejtë të përfitojë dividentët dhe të ardhurat nga privatizimi i mundshëm i Albpetrol. Albpetrol është gjithashtu subjekt i tatimit dhe taksave të zbatueshme për shoqëritë tregtare si tatimi mbi fitimin, renta
minerare, TVSH, etj.
Krahas shpërndarjes së dividentëve, nuk ka politika të tjera transferimi midis Shtetit dhe Albpetrol.
Të ardhurat e gjeneruara nga Albpetrol nga administrimi i PSA-ve
Të ardhurat kryesore që Albpetrol gjeneron nga PSA-të përfshijnë:
Ndarja e prodhimit të naftës që i shkon Albpetrol-it, dhe
Bonuset e trajnimit dhe të nënshkrimit.
Në dhjetor 2016, MIE
prezantoi disa
ndryshime në ligjin
për hidrokarburet me
qëllim që Shoqëritë e
naftës të paguajnë
tatim mbi fitimin që
në fillim të fazës së
prodhimit.
Rrjedhimisht, të
gjitha PSA-të e
lidhura pas këtij
ndryshimi do të
alokojnë 10% të të
ardhurave si fitim
neto dhe do paguajnë
tatim fitim në masën
50% mbi këtë fitim.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
48
Të ardhurat nga ndarja e prodhimit të naftës62
Të ardhurat nga ndarja e prodhimit të naftës përfaqësojnë fluksin kryesor
të të ardhurave të mbledhura nga Albpetrol dhe zërin e dytë më të madh
të të ardhurave nga sektori privat i naftës në vitin 2016. Albpetrol shet
naftën e prodhuar dhe të përftuar nga marrëveshjet hidrokarbure
nëpërmjet ankandeve publike vjetore. Detaje të ankandeve të
organizuara nga Albpetrol për shitjet e paraqiten në seksionin 3.2 më
sipër.
Sic tregohet në Grafikun 12, në vitin 2016, Albpetrol mblodhi 52.151 ton
naftë63 nga ndarja e prodhimit të naftës. Ky fluks është dukshëm më i
ulët krahasuar me ndarjen e prodhimit të mbledhur në vitet 2011-2014, çka
shpjegohet kryesisht nga një rënie e prodhimit të naftës bruto në vitet 2015
dhe 2016.
Bonuset e nënshkrimit dhe trajnimit
Bonuset e nënshkrimit dhe trajnimit janë pagesa tipike të marrëveshjeve
hidrokarbure. Ato përcaktohen brenda termave dhe kushteve specifike të
kontratës (sipas negociatave të marrëveshjes) në momentin e dhënies së
lejes së kërkimit ose prodhimit të naftës dhe gazit.
Të ardhurat e gjeneruara nga Albpetrol gjatë viteve 2011-2016 nëpërmjet
PSA-ve paraqiten në Grafikun 13.
Lista e PSA-ve të nënshkruara për blloqet e naftës nën administrimin e
Albpetrolit është paraqitur në Shtojcën 6.
Grafiku 14 – Ndarja e të ardhurave nga sektori i naftës
Sic ështe paraqitur në grafikun 14, përafërsisht 89.5% e të ardhurave të
gjeneruara nga sektori privat i naftës dhe gazit u regjistruan drejtpërdrejt
në Buxhetin e Shtetit. Rreth 10.1% e të ardhurave nga PSA-të u mblodhën
nga Albpetrol, dhe një pjesë e vogël prej 0.4% nga AKBN. Albpetrol derdhi
rreth 7.3 milion USD në Buxhetin e Shtetit, nëpërmjet pagesave të tatimit
mbi fitimin, rentës minerare, TVSH-së etj.
Të ardhurat e gjeneruara nga AKBN nga administrimi i PSA-ve
AKBN punëson dhe zhvillon ekspertizën teknike në sektorin e naftës dhe
gazit në mbështetje të rolit të saj për negocimin e marrëveshjeve
hidrokarbure, oponencën teknike të projekteve të hidrokarbureve dhe
monitorimin e zbatimit të këtyre projekteve etj.
62 Ky informacion u raportua nga AKBN për përpilimin e këtij raporti. 63 Ky informacion u raportua nga Albpetrol për përpilimin e këtij raporti
[CAT
EGORY
NAME],
[VA…
[CAT
EGORY
NAME],
[VA… [CAT
EGORY
NAME],
[VA…
Mbledhja e të ardhurave
në vitin 2016 [CAT
EGORY
NAME],
[VA…
[CAT
EGORY
NAME],
[VA…
[CAT
EGORY
NAME],
[VA…
Alokimi efektiv i të
ardhurave në 2016
- 7.3 M$
+ 7.3 M$
-
298
117 105
365
184
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Grafiku 15 - Të ardhurat e
Albpetrol-it nga Bonuset e nënshkrimit dhe trajnimit
116.7 111.9 106.7 104.2
50.5 52.1
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Grafiku 12 - Ndarja e
Prodhimit alokuar Albpetrol 2011 - 2016 (ton'000)
Burimi: Albpetrol
-
298
117 105
365
184
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Grafiku 13 - Bonuset e
mbledhura nga Albpetrol 2011-2016 (ne USD'000)
Burimi: Albpetrol
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
49
AKBN përfaqëson Shtetin në të gjitha marrëveshjet hidrokarbureve për
blloqet dhe vendburimet e reja dhe përfton të ardhurat që rrjedhin nga
PSA-të. Kur këto marrëveshje do të hyjnë në fazën e prodhimit, AKBN do
të përfitojë të ardhura nga ndarja e prodhimit të naftës.
Grafiku 15, paraqet të ardhurat që përftoi AKBN nga PSA-të gjatë viteve
2011-2016. Gjatë kësaj periudhe, AKBN përftoi të ardhura kryesisht
nëpërmjet mbledhjes së bonuseve të nënshkrimit dhe trajnimit, me
përjashtim të vitit 2014, në të cilin përfshihen të ardhurat nga ekzekutimi
i garancisë për përfundimin e PSA-ve për zonat A, B, D dhe E.
Asnjë nga PSA-të dhënë për zonat e administruara nga AKBN nuk ka hyrë
në fazën e prodhimit prandaj, AKBN nuk ka të ardhura nga ndarja e
prodhimit të naftës në këtë periudhë. Lista e PSA-ve të nënshkruara për
blloqet e naftës nën administrimin e AKBN-së është paraqitur në tabelat 3
dhe 5.
3.4 Pagesat sociale dhe ekonomike
Pagesat Sociale
Shpenzimet sociale janë shpenzime sociale materiale të bëra nga shoqëritë
në dobi të publikut dhe shoqërisë civile, siç është mandatuar me ligj ose me
kontratën me Qeverinë.
Qeveria dhe shoqëritë e naftës të përfshira në sektorin e naftës informuan
se aktualisht Marrëveshjet hidrokarbure në fuqi nuk përfshijnë pagesa
sociale të detyrueshme që duhet të kryhen nga shoqëritë e naftës në dobi
të komuniteteve.
Koha dhe shuma e pagesave sociale vendosen nga shoqëritë e naftës në
diskrecionin e tyre. Shoqëritë duhet t'i shpalosin shpenzimet e buxhetuara
për AKBN / Albpetrol për miratim si pjesë e miratimit vjetor të buxhetit.
Këto deklarime u konfirmuan edhe me versionet e kontratës të publikuara.
Provizionet për investime në infastrukture dhe marrëveshjet e
shkëmbimit
Provizionet për investime në infastrukturë dhe marrëveshjet e shkëmbimit
përfshijnë prokurimin e të mirave dhe shërbimeve (duke përfshirë hua,
grante dhe punime civile ose infrastrukturë), në shkëmbim të plotë apo të
pjesshëm për të drejtat e zbulimin apo prodhimin e naftës, gazit ose
mineraleve. Kjo marrëdhënie mund të përfshijë gjithashtu shkëmbimin e të
mirave të prodhuara.
Qeveria dhe shoqëritë e përfshira në sektorin e naftës informojnë se
marreveshjet hidrokarbure në fuqi nuk përmbajnë marrëdhënia shkëmbimi
“barter”. Përkrah konfirmimeve ne analizuam marrëveshjet e naftës të
pubikuara në internet.
Bankers Petroleum, prodhuesi më i madh i naftës, informon se ka bërë
investime në infrastrukturë, si aktivitete të zhvilluara në kuadrin e
përgjegjësisë sociale.
1,000
3,690
559
6,215
355 384
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Grafiku 15 -Bonuset e mbledhura
nga AKBN 2011-2016 (në mijë USD)
Burimi: AKBN
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
50
3.5 Projektet e gazit dhe infrastruktura në vend
Projekti Trans-Adriatic Pipeline (Projekti TAP)
Burimi: www.tap-ag.al
Shqipëria është pjesë e vendeve transit të Trans Adriatic Pipeline (TAP).
TAP do të transportojë gaz natyror nga fusha Shah Deniz II në Azerbajxhan
për në Europë (www.tap-ag.al). TAP pritet të nxisë zhvillimin ekonomik dhe
krijimin e vendeve të punës përgjatë rrugës së gazsjellësit, duke përfshirë
Shqipërinë. Ky do të jetë një burim i madh i investimeve të huaja direkte që
nuk varet nga grantet ose subvencionet. TAP filloi ndërtimin e
infrastrukturës së tubacionit në 2016 dhe pret të fillojë tranzitin e gazit në
vitin 2020.
TAP është aktualisht kontribuesi më i madh i investimeve të huaja direkte
në vend. Që nga fillimi i ndërtimit deri në fund të vitit 2016, TAP ka
investuar rreth 1.5 miliardë euro, nga këto 1 miliard euro janë investuar në
2016. Siç është vendosur në Marrëveshjen e Qeverisë Pritëse midis TAP dhe
Qeverisë Shqiptare, TAP do të shpenzojë 14 milionë euro në infrastrukturë
dhe investime të tjera në dobi të shoqërisë civile dhe komuniteteve.
Investimet e TAP dhe aktivitetet sociale të kësaj korporate mund të gjehen
në faqen e saj zyrtare www.tap-ag.al.
Ionian Adriatic Pipeline (Projekti IAP)64
TAP ka hyrë në disa Marrëveshje Mirëkuptimi dhe Bashkëpunimi (MoUC) me
sipërmarrësit e projektit Ionian Adriatic Pipeline (IAP), me qëllim që të sjellë
gazin Kaspik në tregjet e vendeve të pa-gazifikuara si Shqipëria, Mali i Zi,
Kroacia Jugore dhe Bosnjë-Hercegovina. Projekti IAP përbën një pjesë të
rendësishme strategjike të rrjetit shpërndarës të gazit në Shqipëri, për
shkak të rrugës së planifikuar dhe kapacitetit transportues.
Mbështetje e mëtejshme për lidhjen TAP-IAP erdhi në maj 2013 kur Qeveria
e Shqipërisë, Bosnje-Hercegovina, Kroacia dhe Mali i Zi nënshkruan një
Marrëveshje Mirëkuptimi në mbështetje të dy gazsjellësave, si dhe
deklaratën e mbështetjes nga Këshilli i Iniciativës Adriatiko-Joniane
(Adriatic Ionian Initiative Council).
64 Burimi: https://www.tap-ag.al/lajme-dhe-evente/2013/05/27/the-adriatic-and-ionian-initiative-council-signs-a-declaration-in-support-of-tap
Burimi: www.tap-ag.al
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
51
Bazuar në të dhënat e studimit të fizibilitetit, tubacioni 515 km me kapacitet
vjetor prej 5 miliard m3 gazi (5 bcm), do të lidhë stacionin TAP në Fier me
Kroacinë me një kosto totale të vlerësuar prej 618 milion euro.
Infrastruktura e gazit në Shqipëri
Qeveria Shqiptare miratoi ligjin për sektorin e gazit natyror Nr.102 / 2015
“Për sektorin e gazit” në mars të vitit 2015. Ky ligj do të qeverisë zhvillimin
e infrastrukturës për transmetimin dhe shpërndarjen e gazit në Shqipëri.
Në vitin 2016, Qeveria themeloi Operatorin Shqiptar të Transmetimit të
Gazit (Albgaz Sh.a.) dhe prezantoi draft master-planin për rrjetin e
shpërndarjes së gazit65. Ky studim i ndërmarrë nga COWI, kushtoi rreth 1.1
milion euro dhe u financua nga BE.
Drafti i master-planit analizon përdorimin e gazit në industri, transport dhe
konsumatorët familjarë etj. TAP do të jetë burimi kryesor i furnizimit me
gaz, ndjekur nga Ionian-Adriatic Pipeline (IAP) dhe rezerva të tjera
potenciale të vendit. Drafti konsideron mundësinë e lidhjes së Kosovës dhe
Maqedonisë me rrjetin Shqiptar të shpërndarjes së gazit. Gjithashtu, plani
konsideron dhe mundësinë e depozitimit të gazit në nëntokën e Divjakës,
në Dumre.
Sipas studimit, konsumi vendas i gazit parashikohet të jetë rreth 2,167
milion m3 në vitin 2040 (duke përfshirë bujqësinë dhe transportin). Në të
njëjtin vit, përdorimi potencial i gazit për prodhimin e energjisë elektrike
vlerësohet të jetë rreth 770 milion m3, ndërsa përdorimi potencial i gazit në
proceset e rafinerimit të naftës parashikohet të jetë 89 milion m3.
Tirana (kryeqyteti) dhe Durrësi pritet të zënë rreth 32% të konsumit vendas
të gazit, ndërsa i gjithë sektori industrial si i tërë pritet të jetë 37% të
konsumit total vendas të gazit.
Drafti i plotë i master-planit është publikuar në faqen e internetit të MIE
dhe mund të aksesohet në linkun e mëposhtëm:
http://energjia.gov.al/master-plani-i-gazit-natyror-per-shqiperine/.
Në vitin 2016, qeveria vendosi të themelojë "Albgaz" sh.a. si një degë nga
operacionet e gazit, që mbaheshin më parë nga Albpetrol. Albgaz ka një
kapital aksionar prej 359,068,000 Lekë dhe zotërohet 100% nga Qeveria e
Shqipërisë, e përfaqësuar nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë.
Albgas do të kryejë funksionin e operatorit të transmetimit të gazit në
përputhje me Ligjin nr. 102/2015 "Për sektorin e gazit".
65 Burimi: http://www.energjia.gov.al/al/njoftime/lajme/masterplani-i-gazit-gjiknuri-piketat-e-zhvillimit-te-20-30-viteve-te-ardhshme&page=4
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 3. Sektori i naftës dhe gazit
52
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
53
-
100
200
300
Grafiku 16 - Lejet sipas
rretheve
Burimi: MIE
4. Sektori minerar
Shqipëria ka një histori të gjatë në sektorin
minerar të nxjerrjes së kromit, nikelit, bakrit dhe
gurit gëlqeror. Studimet gjeologjike të kryera në
vitet 1945-1995, kanë zbuluar depozita të
konsiderueshme të mineralit të kromit, bakrit,
hekur-nikelit, bitumit, dhe minerale jo-metalore
si gur gëlqeror dhe gurë dekorativë etj. Sektori i
dominuar më parë nga shoqëri me pronësi
shtetërore u hap ndaj investimeve private në
vitin 1994, pas miratimit të Ligjit për sektorin
minerar.
4.1 Kërkimi, zhvillimi dhe prodhimi në sektorin minerar
Në 2016, sektori dominohej nga shoqëritë private, të cilat operonin 600 leje
në shfrytëzim minerar dhe vepronin kryesisht në rrethet e Bulqizës (123),
Beratit (44), Krujës (34), Kukësit (42), Matit (34), Tropojës (30) dhe 261
leje të tjera shpërndara në 29 rrethe të vendit (grafiku 16).
Qeveria e Shqipërisë është e angazhuar në sektorin e minerar duke qënë
aksionere në shoqëritë në vijim.
Tabela 11 – Përfshirja e Qeverisë Shqiptare në sektorin e minerar
NUIS Entiteti Aksionet e Qeverisë Shqiptare
Aksionet e Investitorëve
Privatë
Comments
J81920006K ALB BAKRI SH.A. 100.00 Ish ndërmarrja industriale shtetërore e bakrit në likuidim që nga viti 2011
K72120014C ALBMINIERA sh.a. 100.00 Ish ndërmarrje minerare shtetërore hyri në likuidim në janar 2016
J61827513H ALBKROMI SH.A. 100.00 Ish ndërmarrja shtetërore e kromit në likuidim që nga viti 2010
J82816206B ELBASAN CEMENT FACTORY sh.p.k 20.69 79.31 Investimi i krijuar në vitet 90 si rezultat i privatizimit të ish shoqërisë shtetërore "çimento" Sh.A
J66703740S ITALB - MERMERI - MUHUR sh.p.k. 25.00 75.00
J62904210Q UNITED QUARRIES sh.p.k. 13.09 86.91 Investimi i krijuar në vitet '90 si rezultat i privatizimit të ish shoqërisë shtetërore "guri gëlqeror" Sh.A
Këto subjekte shtetërore janë nën likujdim. MIE informoi se ka për qëllim
privatizimin e pjesëmarrjes shtetërore në shoqëritë e tjera. Këto shoqëri
nuk i kanë paguar asnjë dividend shtetit në 6 vitet e fundit, siç tregohet në
raportin e dividentit të publikuar nga Ministria e Financave në faqen e saj të
internetit: http://www.financa.gov.al/al/raportime/thesari/shpenzimet-dhe-
te-ardhurat/dividenti-sipas-periudhave.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
54
- 100 200 300
Mineralet endërtimit
Krom
Hekur-nikel &Nikel-silikat
Bitum
Bakër
Grafiku 17 - Lejet sipas mineralit
Burimi: MIE
Aktiviteti minerar në vend është fokusuar kryesisht në nxjerrjen e
mineraleve të kromit, bakrit, hekur-nikelit dhe nikel-silikatit,
zhavorrit dhe rërave bituminoze, gurit gëlqeror, argjilës, gëlqeror
pllakor etj. Përpunimi i mineraleve në vend është i ulët.
Koncesionet dhe investimet private në vend mundësojnë pasurimin
e mineralit të kromit dhe bakrit, prodhimin e ferrokromit, çimentos,
tullave, betonit dhe materialeve të tjera ndërtimore. Hekur-nikeli
dhe nikel-silikat eksportohet siç nxirret nga nëntoka. Vendimi për
përpunimin e mineralit në vend ndikohet nga cilësia e mineralit të
prodhuar dhe kërkesa në tregun ndërkombëtar.
Sic tregohet në grafikun 17, numri më i madh i shoqërive punojnë
në sektorin guror me 282 leje në shfrytëzim, ndjekur nga sektori i
kromit me 261 leje në shfrytëzim, hekur-nikel e nikel-silikat me 31
leje në shfrytëzim dhe bituminozët dhe bakri, përkatësisht me 15 dhe 11
leje shfrytëzimi.
SHGJSH raporton aktivitet minimal në kërkimin e mineralit të kromit,
hekur-nikelit, nikel-silikat, bakrit dhe arit. Asnjë nga këto të licencuar nuk
kanë raportuar një zbulim në këtë fushë gjatë vitit 2016. Lista e të
licencuarve të angazhuar në aktivitetet e kërkimit ofrohet nga ALBETI në
faqen e saj të internetit: www.albeiti.org.
Prodhimi minerar
Grafiku 18 në të djathtë paraqet prodhimin
minerar sipas grupeve kryesore të mineraleve në
vend nga viti 2011 deri në vitin 2016. Viti 2013
shënoi një vit të sukseshëm për sektorin minerar
me një prodhim të vlerësuar rreth 235 milion
USD. Në vitin 2016 vlera e prodhimit minerar u
ul në 214.1 milion USD.
Kromi dhe ferrokromi zinin peshën krysore të
prodhimit minerar gjatë vitit 2016 me rreth
69%.
Materialet ndërtimore kryesuar nga çimento
përbënin nën-sektorin e dytë më të rëndësishëm
pas kromit me rreth 20%. Bakri, përbërjet e
nikelit, dhe rëra e zhavorri bituminoz zinin së
bashku 4% të vlerës së prodhimit minerar në
vitin 2016.
Shpenzime Kuazi-Fiskale
Shpenzimet kuazi-fiskale përfshijnë marrëveshje me anë të të cilave
subjektet shtetërore ndërmarrin shpenzime publike shoqërore, siç janë
pagesat për shërbimet shoqërore, infrastrukturën publike, subvencionet e
karburanteve dhe shërbimin e borxhit kombëtar, etj. të cilat janë jashtë
procesit buxhetor kombëtar. Qeveria ka përfshirje në sektorin e minerar
nëpërmjet zotërimit 100% të aksioneve të ish shoqërive minerare që tani
janë në likuidim apo nëpërmjet pjesëmarrjes duke zotëruar 25% të
aksioneve, të rezultuara nga privatizimi i objekteve minerare / aseteve të
zotëruara më parë nga shteti / SoEs.
MIE konfirmoi se nuk ka marrëveshje të tilla në sektorin minerar.
114
50
126 124 127 148.7
-
53
63 71 50 43.4
-
50
100
150
200
250
300
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Gur Gelqeror Nikel
Baker Kromi dhe Ferrokromi
M$
Grafiku 18 - Prodhimi Minerar 2011-2016 (M$)
Burimi: AKBN and Administrata Doganore Shqiptare
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
55
Tabela 12 më poshtë përmbledh të dhëna kryesore për prodhimin dhe
rajonet kryesore prodhuese sipas mineraleve në vend.
Tabela 12 – Aktiviteti minerar
Mineral Prodhimi për vitin 2016
(në mijë ton)
Vlera në M$ Numri i shoqërive në
prodhim
Rajonet kryesore prodhuese
Rezervat gjeologjike66 (milion ton)
Kromi 730 148.7 261 Bulqizë, Kukës, Tropojë,
Pukë
10
Ferrokromi 49 1
Bakri 14 0.2 11 Pukë 50
Hekur-nikel & nikel-silikat 440 8 30 Kukës, Librazhd, Pogradec 300
Bitum ranor & Zhavorr 25 0.6 15
Çimento 855 43.4 2 Krujë, Fushë-Krujë, Berat,
Tiranë, Lezhë, Vlorë,
Kavajë
-
Gur gëlqeror dhe të tjera 3,409 ton & 3,161 mijë m3
13.2 282
Total 214.1 600
Punësimi në sektorin minerar
Bazuar në të dhënat e AKBN të përmbledhura në grafikun 19, sektori
minerar punësoi afërsisht rreth 5,500 punonjës në vitin 2016. Nën-sektori i
kromit dhe ai guror punësuan përkatësisht rreth 68% dhe 26% të forcës
punëtore në vitin 2016.
Numri i punonjësve të siguruar nga AKBN është dukshëm më i ulët se numri
i të punësuarve të deklaruar nga Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve për të
njëjtën periudhë prej 11,000. AKBN nuk ka dhënë një shpjegim për këtë
mospërputhje. Këto mospërputhje mund të jenë për shkak të gabimeve të
trashëguara në metodat e përdorura nga AKBN për të mbledhur dhe për të
prodhuar statistikat e punësimit ose burimin e informacionit i cili bazohet në
vetë-deklarimet e paraqitura nga të licencuarit në vend të informacionit të
verifikuar. Në mënyrë alternative, informacioni i ofruar nga DPT mund të
përfshijë numrin e punonjësve të angazhuar në aktivitete të tjera jo-
nxjerrëse kur të licencuarit regjistrojnë aktivitete nxjerrëse dhe jo-nxjerrëse
nën të njëjtin numër tatimor (NUIS).
66 VKM 479, datë 29 qershor 2011 “Për aprovimin e Strategjisë Minerare në Republikën e Shqipërisë”.
[SERIES
NAME]
[SERIES
NAME]
[SERIES
NAME]
-
1,000
2,000
3,000
4,000
5,000
6,000
2011 2012 2013 2014 2015 2016
No.
Grafiku 19 - Punësimi në sektorin minerar 2011-2016
Burimi: AKBN
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
56
Për të sqaruar dhe zgjidhur këtë mospërputhje, AKBN duhet
të kryejë rekordime periodike me DPT-në për të verifikuar
informacionin e dhënë nga të licencuarit.
Rezervat
Studimet për rezervat dhe hartat minerare janë kryer
përpara vitit 1990. Që prej asaj kohe, MIE dhe SHGJSH nuk
janë angazhuar më në studime të mëtejshme për
rivlerësimin e rezervave për depozitat ekzistuese sipas
standarteve bashkëkohore ndërkombëtare.
Informacioni zyrtar për rezervat gjeologjike është publikuar
në Strategjinë Minerare për vitet 2010-2025 miratuar me
VKM nr. 479 më datë 29 qershor 2011.
Eksportet nga sektori minerar
Eksportet nga sektori minerar ishin rreth 27.69 miliardë
Lek (ekuivalente me 223.09 milion USD) dhe përfaqësonin
rreth 11.4% të totalit të eksporteve.
Pavarësisht nga ndryshimet e pafavorshme në çmimet
ndërkombëtare për mineralet e kromit, ferrokromit dhe
çimentos, eksportet e tyre u rriten në pesë vitet e fundit si
rezultat i rritjes së aktivitetit minerar në këta nën-sektorë.
61 71 81 61 67 52
50
91 77
73 93
62
-
35 47
54
55
41 52
41 24
-
50
100
150
200
250
300
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Hekur-Nikel dhe nikel-silikat
Bakër
Ferrokrom
Krom
Gurë Gëlqerorë dhe të tjerë
Grafiku 20 – Eksportet nga
Sektori Minerar në Milion USD
Burimi: Autoritetet Doganore
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
57
-
200
400
600
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Kina
Tëtjera
ton '000
Grafiku 22 - Eksportet e Kromit
2011-2016
Burimi: Administrata Doganore Shqiptare
-
200
400
600
800
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Bulqiza
Të tjera
ton '000
Grafiku 21 - Prodhimi i Kromit
2011-2016
Burimi: AKBN
4.2 Aktiviteti minerar sipas mineraleve
Minerali i kromit
Kromi është minerali kryesor i prodhuar në vend dhe kontribuesi kryesor
në punësim në sektorin minerar.
Rezervat e rikuperueshme të kromit (me cilësi mesatare 30.8% Cr2O3)
vlerësohen rreth 10 milion ton67, dhe janë përqëndruar kryesisht në rajonin
e Bulqizës, Kukësit, Hasit, Matit dhe Pogradecit. Strategjia aktuale në këtë
sektor fokusohet në tërheqjen e investimeve të mëdha strategjike në
përpunimin e mineraleve të kromit (Figura 5).
Në fund të vitit 2016, nën-sektori kromit numëroi 261 leje shfrytëzimi për
nxjerrjen e kromit nga vendburimet e zbuluara para viteve „90 dhe dy leje
për shfrytëzimin e mbetjeve të kromit (sterilet) dhe ferro-kromit (skorjet),
të depozituara përkatësisht në rrethin e Bulqizës dhe Elbasanit.
Aktivitetet e prodhimit janë përqëndruar në rajonin e Bulqizës me rreth 121
leje aktive për shfrytëzim gjatë vitit 2016.
Prodhimi shqiptar i kromit eksportohet si mineral ose përpunohet për
prodhimin e ferrokromit. Me qëllim nxitjen e përpunimit të mineralit në
vend, në nëntor 2014, Shteti shqiptar uli rentën e zbatuar për mineralet
metalike në masën 2/3 e normës nominale të zbatuar për mineralet e
përpunuara në vend. Gjatë vitit 2015 u vu re një rritje e prodhimit të ferro-
kromit me 31% krahasuar me një vit më parë. Në fund të vitit 2016,
Qeveria reduktoi më shumë rentën e zbatuar për mineralet metalike në
masën ½ të normës nominale të zbatuar për mineralet e përpunuar në
Shqipëri.
Albchrome68 Sh.p.k. është Shoqëria më e madhe industriale dhe
punëdhënësi më i madh në sektorin e kromit në Shqipëri. Albchrome
zotëron një kontratë koncesioni me Qeverinë Shqiptare që nga viti 2001 për
prodhimin dhe përpunimin e mineralit të kromit dhe ferrokromit. Pasuritë e
Shoqërisë përfshijne minierat e kromit në Bulqizë, fabrikat e ferrokromit në
Elbasan dhe Burrel, fabrika e pasurimit të kromit në Klos, dhe elementë të
tjerë të infrastrukturës minerare dhe metalurgjike.
Prodhimi kromit
Grafiku 21 prezanton prodhimin e kromit për vitet 2011-2016. Sipas
AKBN69, prodhimi i kromit nga lejet aktive ishte rreth 729,946 ton në
vitin 2016, ku Bulqiza kontribuoi me rreth 434,713 ton ose 60% e
prodhimit të kromit, ndjekur nga Kukësi me 15% dhe Tropoja me 10% të
prodhimit të kromit. Rreth 43% e prodhimit të kromit u gjenerua nga 10
prodhuesit më të mëdhenj kryesuar nga Albchrome me 12%. Gjithë kromi i
prodhuar në vend eksportohet në formën e xeherorit të kromit ose ferro-
kromit.
67 Burimi: VKM nr.479, datë 29 qershor 2011 “Për miratimin e Strategjisë Minerare të Republikës së Shqipërisë”. 68 Informacioni për Albchrome gjendet në faqen zyrtare të internetit – www.balfin.al dhe www.albchrome.al. 69 Informacioni për prodhimin, vendburimet, numri i punonjësve është bazuar në të dhëna të raportuara nga AKBN për analiza në këtë raport.
Burimi: AKBN – www.akbn.gov.al
Figura 5 – Depozitat e Kromit
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
58
[SERIES
NAME]
Austria
Italia
Të tjera
-
10
20
30
40
50
60
2011 2012 2013 2014 2015 2016
ton '000
Grafiku 23 - Eksportet e
Ferrokromit 2011-2016
Burimi: Administrata Doganore Shqiptare
Eksportet e mineralit të kromit në vitin 2016 ishin rreth 591,936 ton
me vlerë 11.6 miliardë Lek (ekuivalente me 93.3 milion USD)70. Sic
paraqitet në grafikun 22, Kina përfaqëson destinacionin kryesor të kromit
shqiptar, me 62% të eksportit të kromit. Destinacione të tjera kryesore të
mineralit të kromit shqiptar ishin Zvicra (7%), Turqia (7%), Ishujt Cayman
(6%), Hongkongu (6%), etj.
Gjatë vitit 2016, Albchrome, shoqëria e vetme e nxjerrjes së ferrokromit në
Shqipëri, prodhoi dhe eksportoi rreth 42 mijë ton Ferrokrom në vlerën
6.9 miliardë Lek (ekuivalente me 55.4 milion USD)71. Grafiku 23 tregon
që Italia ishte destinacioni kryesor i eksportit për ferrokromin
shqiptar(34%), i ndjekur nga Hollanda (13%), Austria(10%), etj.
Për shkak të mungesës së statistikave të sektorit, vlera e prodhimit të
kromit dhe ferrokromit ështe e bazuar në vlerat e eksportit. Së bashku,
prodhimi i kromit dhe ferrokromit të eksportuar kishte vlerën e 18.5
miliardë lek (ekuivalentë me 148.7 milion USD).
Punësimi
Sipas AKBN-së72, në vitin 2016 kromi punësoi rreth 3,745 punonjës ose
rreth 68% të totalit të të punësuarve në sektorin minerar.
10 prodhuesit më të mëdhenj me 43% të prodhimit të kromit kishin 1,324
të punësuar ose 35% të totalit të të punësuarve në sektorin e kromit.
Albchrome punësoi rreth 819 punonjës ose 22% të totalit të të punësuarve
në sektorin e kromit.
Sipas grafikut 24, numri i të punësuarve në krom është rritur vazhdimisht
gjatë periudhës 2011-2016, pavarësisht luhatjeve në sasinë e prodhuar. Të
licencuarit në zonën e Bulqizës punësuan rreth 77% të fuqisë punëtore të
punësuar në sektorin e kromit.
Bazuar në të dhënat e raportuara për sasinë e prodhuar dhe numrin e të
punësuarve, rezulton se sektori i kromit prodhoi mesatarisht 195 ton për të
punësuar gjatë vitit 2016. Ky raport mendohet të jetë edhe më i lartë duke
patur parasysh se një pjesë e të punësuarve janë angazhuar në fabrikat e
pasurimit dhe prodhimit të ferro-kromit. Vlera e shtuar në vend, referuar
70 Informacioni për sasinë, vlerën dhe destinacionin e eksportit u raportua nga Administrata Doganore Shqiptare për qëllime të analizave në këtë raport. 71 Informacion mbi sasitë, vlerat dhe vendet e eksportit u raportuan nga Administrata Doganore Shqiptare për këtë raport 72 Informacioni për prodhimin, vendburimet, numrin e punonjësve është bazuar në të dhëna të raportuara nga AKBN për analiza në këtë raport.
-
200
400
600
800
2011 2012 2013 2014 2015 2016
-
1,000
2,000
3,000
4,000
Prodhimi ne ton'000 Numri i te punesuave
Grafiku 24- Numri i të punësuarve
për prodhimin e kromit 2011-2016 ton '000 numer
Burimi: AKBN
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
59
vlerës në eksport, përllogaritet në 39.7 mijë USD për të punësuar në
201673.
73 Vlera e shtuar në vend për të punësuar në vitin 2016 u përftua nga pjestimi i vlerës në eksport me numrin e punonjësve.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
60
Minerali i bakrit
Gjatë viteve 1980, industria e bakrit ishte industria më e suksesshme në
sektorin nxjerrës në Shqipëri.
Rezervat gjeologjike të mineralit të bakrit (përfshirë Cu 1.3-2.65%, zink, ar
dhe argjend) vlerësohen rreth 50 milionë ton74. Gjithsesi, rezervat e
rikuperueshme vlerësohen të jenë 27 milionë ton. Depozitat e bakrit
ndodhen në gjashtë rajone: Puka, Mirdita, Korça, Shkodra, Hasi dhe Kuksi.
Rezervat e rikuperueshme në minierat aktuale të bakrit arrijnë rreth 4.7
milionë ton (Cu 1.39%). Rezervat e rikuperueshme në zonat e reja
vlerësohen në 13.4 milionë ton, ku 7.9 milion ton (Cu 1.85%) ndodhen në
Munellë dhe 5.6 milionë ton (Cu 2.65%) ndodhen në Lak-Rosh, Perlatin e
Jugut, Karmë 2 dhe Bregun e Gështenjës.
Aktiviteti i nxjerrjes dhe pasurimit të bakrit është përqëndruar në rrethin e
Pukës, ku vepron Beralb, shoqëria më e madhe industriale për nxjerrjen e
bakrit (www.beralb.com). Beralb zotëron një marrëveshje koncesioni që
nga viti 2001 dhe ishte e vetmja shoqëri industriale që nxirrte bakër deri në
shtator 2015, kur njoftoi një pezullim të përkohshëm të operacioneve.
Beralb ka licensa për shfrytëzimin e minierave të Munellës, Lak-Roshit,
Karmës dhe Fush-Arrësit, si edhe tre miniera të tjera që ndodhen në
krahinën e Pukës. Beralb pasuron bakrin përmes Fabrikës së Pasurimit në
Fushë-Arrëz me një kapacitet vjetor prej 600,000 ton në vit, që prodhon
rreth 45,000 ton koncentrat bakri. Shoqëria ka realizuar studime të
ndryshme për të përmirësuar parametrat e cilësisë në trajtimin e xeherorit
sidomos për rikuperimin e zinkut, arit, argjendit dhe elementëve të tjerë të
çmuar.
Beralb raporton për investimet kumulative në aktivitet që kapin vlerën 70
milionë USD, nga të cilat 40 milionë USD u investuan në minierën e
Munellës dhe rreth 30 milionë USD në kapacitetet e pasurimit.
Aktiviteti i biznesit të bakrit ka pësuar humbje të konsiderueshme për shkak
të rënies së çmimeve ndërkombëtare të bakrit. Sic tregohet në grafikun 25,
çmimet ndërkombëtare të mineraleve të bakrit75 ranë me 45% nga viti
2011 në 2016. Çmimi mesatar për bakër (LME), grada A arriti pikën më të
ulët në janar 2016 në 4,472 dollarë për ton. Që atëherë, çmimet janë
rikuperuar vazhdimisht dhe kanë arritur në 6,808 USD në shtator 2017.
Në shtator 2015, Beralb njoftoi vendimin për të pezulluar veprimtaritë e tij
për një periudhë të paktën 1 vjeçare derisa tregu i bakrit të rikuperohej.
Shoqëria raportoi se për shkak të kostove të ekstraktimit dhe cilësisë së
ulët (përqëndrimit) të mineralit, prodhimi do të mbulojë kostot operative
kur çmimi ndërkombëtar i bakrit është rreth 6,000 USD për ton76.Qeveria
akordoi një periudhë pezullimi deri në Maj 2017. Bazuar në termat e
pezullimit, Beralb i paguan 400 punonjësve të tij një shpërblim prej 220
USD për të punësuar.
Në vitet 2011-2015, Beralb ishte punëdhënësi më i madh industrial në
nënsektorin e bakrit. Megjithë rikuperimin e lehtë të çmimeve të bakrit
(grafiku 25), nuk kishte ndryshime pozitive në situatën e Beralbit. Në vitin
74 Burimi VKM nr.479, datë 29 qershor 2011 "Për miratimin e Strategjisë Minerare të Republikës së Shqipërisë" 75 Burimi për çmimin ndërkombëtar të bakrit: http://databank.worldbank.org/data 76 Informacion i deklaruar nga Prof. Sokol Mati, anëtar i Bordit të Drejtorëve të Beralbit për qëllim të këtij raporti
Figura 6 – Depozitat e Bakrit
Burimi: AKBN – www.akbn.gov.al
-
3,000
6,000
9,000
200
7
200
8
200
9
201
0
201
1
201
2
201
3
201
4
201
5
201
6
201
7
Grafiku 25 - Cmimet ndërkombëtare
të bakrit US$ / Mton
Burimi: World Bank Commodity Price Data (The Pink Sheet)
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
61
-
10
20
30
40
2011 2012 2013 2014 2015 2016
Të tjera Kina
Turqia
ton '000
Grafiku 27 - Eksporti i Bakrit 2011-2016
Burimi: Administrata Doganore Shqiptare
2016, Beralb nuk raportoi asnjë aktivitet nxjerrës dhe kishte vetëm 7
punonjës nëpër të shtatë njësitë minerare. Kjo shpjegon uljen e
konsiderueshme në numrin e punonjësve të raportuar në nënsektorin e
bakrit në 2016.
Gjatë këtyre viteve, Beralb eksportoi prodhimet tek partnerët e saj
strategjikë në Kinë dhe Turqi.
AKBN77 raporton se prodhimi bakrit në vitin 2016 ra në 14,265 ton
vlerësuar në 87.6 milionë Lek (ekuivalente me 0.7 milionë USD) bazuar
në çmimet e eksportit në vitin 2016. Ky prodhim është nxjerrë në Gjegjan,
Kukës përmes Trade Minerals Sh.p.k. që kishte një fuqi punëtore prej 75
personash në vitin 2016 (77% e totalit të fuqisë punëtore të nën-sektorit të
bakrit në vitin 2016).
Në 2016, Administrata Doganore Shqiptare78 raportoi ekportet e bakrit në
3.5 mijë ton, vlerësuar me 20.5 milionë Lek (ekuivalente me 0.2 milionë
USD). Ishujt e Virgjër Britanikë (59%) dhe Kina (11%) ishin vendet
kryesore për eksportet e bakrit në 2016.
77 Informacioni për prodhimin, vendburimet, numrin e punonjësve është bazuar në të dhëna të raportuara nga AKBN për analiza në këtë raport. 78 Informacioni mbi sasitë, vlerat dhe vendet e eksportit u raportuan nga Administrata Doganore Shqiptare për këtë raport.
414 525
507
259 140
14 -
200
400
600
- 100 200 300
ton '000 nr.
Prodhimi në mijë ton
Numri i të punësuarve
Grafiku 26- Prodhimi dhe
punësimi në sektorin e bakrit
Burimi: AKBN
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
62
Minerali i hekur-nikelit dhe nikel-silikat
Vendi ynë është i pasur me hekur-nikel dhe nikel-silikat me përmbajtje Ni
0.85-1.15%. Rezervat e nikelit gjenden kryesisht në afërsi të Pogradecit,
Librazhdit, Bilishtit, Kukësit dhe Peshkopisë dhe vlerësohen të jenë rreth
300 milionë ton79 (figura 7).
Sektori i nikelit është relativisht i pashfrytëzuar në krahasim me potencialin
e tij. AKBN80 raportoi 30 të licencuar që përdorin hekur-nikel dhe nikel-
silikate në minierat dhe guroret ekzistuese. Në vitin 2016, vetëm 17 shoqëri
nga 27 të licencuarit deklaruan një prodhim të mineralit të hekur-nikel dhe
nikel silikat në 440,432 ton.
AKBN nuk jep detaje të përbërjes dhe / apo përqëndrimit të mineralit të
prodhuar brenda grupit. Megjithatë, duke marrë parasysh që i gjithë
minerali eksportohet pa u përpunuar, prodhimi u vlerësua në 1.1 miliardë
Lek (ekuivalent me 8.7 milionë USD), bazuar në çmimet në eksport gjatë
vitit 2016.
AKBN raportoi gjithsej 127 të punësuar në aktivitetin e nikelit, dhe gjeneroi
një prodhim mesatar prej 3,468 ton minerali për punonjës deri në vitin
2016.
Nikeli është nxjerrë kryesisht në formën e hekur-nikelit dhe nikel-silikatit,
në rrethet Librazhd 45%, Kukës 27%, dhe Pogradec 16%, etj.
79 VKM 479, datë 29 qershor 2011 “Për aprovimin e Strategjisë Minerare në Republikën e Shqipërisë”. 80Informacioni për prodhimin, vendburimet, numrin e punonjësve është bazuar në të dhëna të raportuara nga AKBN për analiza në këtë raport
Figura 7 –Depozitat e Nikelit
Burimi: AKBN – www.akbn.gov.al
546
384 203 535
746
440
-
200
400
600
800
2011 2012 2013 2014 2015 2016
-
100
200
300
ton' 000 nr.
Prodhimi në mijë ton Numri i të punësuarve
Burimi: AKBN
Grafiku 28 - Prodhimi dhe punësimi në sektorin e nikelit
ton'000
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
63
Autoritetet doganore81 raportuan eksporte të mineralit të hekur-nikelit dhe
nikel-silikat rreth 347 mijë ton në vlerën 0.9 miliardë Lek (ekuivalente
me 6.9 milionë USD) në vitin 2016 (grafiku 29).
Eksportet në vitin 2016 përbëjnë rreth 79% të prodhimit vendas.
Eksportet e nikelit gjatë vitit 2016 kishin destinacion kryesor Kosovën
(68%) dhe Maqedoninë (32%).
81 Informacioni për sasinë, vlerën dhe destinacionin e eksportit u raportua nga Administrata Doganore Shqiptare për qëllime të analizave në këtë raport.
2011 2012 2013 2014 2015 2016 -
200
400
600
800
Prodhimi në mijë ton Eksportet në mijë ton
Grafiku 29 - Eksportet dhe Prodhimi ton'000
Burimi: AKBN
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
64
Prodhimi i gurit gëlqeror dhe mineraleve të tjera
Siç është paraqitur në figurën 8, studimet gjeologjike në Shqipëri në vitet
1995 zbuluan rreth 32 lloje të ndryshme të gurëve dhe mineraleve
industrialë për ndërtim të shpërndarë në gjithë sipërfaqen e vendit duke
përfshirë: gëlqerorët, ranorët, dolomitet, gurët dekorativë, argjilës,
granitet, gipset, etj. Këto minerale përfaqësojnë burimin kryesor të
lëndëve të para për industrinë e ndërtimit në Shqipëri.
Sektori guror është mjaft i fragmentizuar me 282 licenca, nga të cilat 227
leje janë dhënë për shfrytëzimin e gurit gëlqeror dhe gëlqeror pllakor.
Gjatë vitit 2016, 273 subjekte nga 282 të licencuar raportuan prodhim të
gëlqerorëve (3.4 milionë m3 dhe 2.1 milionë ton), argjilave (0.8 milionë
ton), gips alabastër (131 mijë ton), ranorëve (18.9 mijë m3) etj.
Prodhimi nga nën-sektori i materialeve të ndërtimit, duke përfshirë
vlerën e shtuar nëpërmjet përpunimit ishte rreth 1.6 miliardë Lek82
(ekuivalente me 13.2 milionë USD) në vitin 2016. Bazuar në të dhënat e
AKBN, nënsektori punësoi rreth 1,416 punonjës në 2016.
Eksportet83 kapën shifrën 8.4 miliard Lek (ekuivalente me 67.3 milionë
USD) në vitin 2016, ku ekportet e çimentos kishin një vlerë prej 855 mijë
ton me vlerë 5.4 miliard Lek (ekuivalente me 43.4 milionë) (grafiku 30).
Eksportet kishin për destinacion vendet e rajonit: Kosovë, Mali i Zi,
Maqedoni, etj. Eksportet e çimentos përbënin 83% të vlerës së eksporteve
nga sektori guror me një sasi të përgjithshme prej 855 mijë tonësh.
Prodhimi i bitumit, rërës dhe zhavorrit bituminoz
Depozitat shqiptare të bitumit dhe asfaltit ndodhen afër Selenicës dhe në
luginën e lumit Vjosa. Nën-sektori i bitumit dhe bituminozëve numëron
rreth 15 subjekte të licencuar për shfrytëzimin e rërave dhe zhavorrit
bituminoz. Gjatë vitit 2016, 8 subjekte raportuan prodhimin e 25,4 mijë
ton rërë dhe zhavorr bituminoz, i cili u vlerësua me rreth 78 milionë
Lek (ekuivalente me 0.6 milionë USD). Nën-sektori punësoi rreth 70
punonjës në vitin 2016. Prodhimi i nën-sektorit u shit në tregun e
brendshëm vendas.
82 Vlera e shtuar është përcaktuar duke përdorur çmimet e përftuara nga të dhënat e raportuara nga AKBN dhe në rastin e çimentos kur për sasinë dhe të ardhurat nga prodhimi dhe kur prodhimi u eksportua janë përdorur çmimet e përftuara në eksport bazuar në të dhënat e raportuara nga Administrata Doganore Shqiptare. 83 Informacioni për sasinë, vlerën dhe destinacionin e eksportit u raportua nga Administrata Doganore Shqiptare për qëllime të analizave në këtë raport.
Burimi: AKBN – www.akbn.gov.al
Figura 8 – Depozitat e Gurit Gëlqeror
dhe mineraleve të tjera të ndërtimit.
39
26 22 21 29
67
- 10 20 30 40 50 60 70 80
2011 2012 2013 2014 2015 2016
-
500
1,000
1,500
2,000
2,500M$ nr.
Prodhimi në M$ Numri i të punësuarve
Grafiku 30 - Prodhimi dhe punësimi në sektorin guror në M$
Burimi: AKBN
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
65
4.3 Organizimi dhe qeverisja e sektorit minerar
Sektori minerar në Shqipëri rregullohet nga Ligji nr. 10304 "Për sektorin
Minerar në Republikën e Shqipërisë", datë 15 korrik 2010 ("Ligji Minerar"), i
cili hyri në fuqi në gusht të vitit 2010 dhe shfuqizoi Ligjin Minerar të
mëparshëm nr. 7796, datë 17 shkurt 1994. MIE dhe AKBN paraqesin një
përmbledhje të ligjeve dhe rregulloreve në fuqi për sektorin minerar në
faqet e tyre të internetit, përkatësisht www.akbn.gov.al dhe
www.energjia.gov.al.
Ligji Minerar i grupon mineralet në katër kategoritë e mëposhtme:
1. Metalet, jo-metalet, qymyri dhe bitumi;
2. Mineralet që përdoren në ndërtim;
3. Mineralet të çmuara dhe gjysëm të çmuar;
4. Mineralet radioaktive.
Ligji minerar dhe aktet rregullative shoqëruese paraqesin kushtet kryesore
të lejeve minerare për aktivitetet e kërkimit dhe shfrytëzimit për secilin
grup mineralesh.
Në vitin 2016, të gjitha shoqëritë minerare ishin licencuar në kërkim dhe /
ose shfrytëzim të mineraleve të klasifikuar në dy grupet e para, me
përjashtim të Jab Resources sh.p.k, i cili në bazë të informacionit të dhënë
nga SHGJSH ishte duke operuar një licencë kërkimi në ar. SHGJSH njoftoi
se asnjë nga të licencuarit që operojnë një licencë kërkimi nuk raportojnë
zbulime në vitin 2016.
Rregullorja e miratuar me VKM nr. 364 në 4 maj 2011 “Për përcaktimin e
kritereve, të vlerës minimale të sipërfaqes së zonës së lejuar minerare dhe
të vlerës minimale të investimit e të prodhimit për një leje minerare”. Këto
përcaktime variojnë nga tipi i mineralit, sidoqoftë sipërfaqja maksimale nuk
mund të tejkalojë limitet e vendosura në ligj si më poshtë:
Tabela 13 – Afatet dhe sipërfaqet për lejet minerare
Metalet, jo-metalet, qymyri dhe bitumi
Mineralet që përdoren në ndërtim
Afati për lejet e kërkimit 3 vite (deri në 2 vite shtesë) 1 vit
Sipërfaqja maksimale në kërkim jo më e madhe se 100 km2 jo më e madhe se 10 km2
Afati për lejet e shfrytëzimit 25 vite (deri në 10 vite shtesë)
Sipërfaqja maksimale në shfrytëzim jo më e madhe se 10 km2 jo më e madhe se 5 km2
Leja për shfrytëzim i jep të licencuarit të drejtën ekskluzive për zhvillimin e
infrastrukturës, nxjerrjen dhe zotërimin e mineralit të prodhuar në zonën e
licencuar. MIE mund të japë gjithashtu leje për përpunimin e mbetjeve
minerare. Të licencuarit inkurajohen të investojnë në impiantet e
përpunimit.
Mbikqyrja dhe garancitë financiare
Sipas Ligjit të ri Minerar (2010), të licencuarit në këtë sektor nuk janë të
detyruar të paguajnë taksën mbi sipërfaqen në shfrytëzim. Në vend të saj,
ligji i ri paraqet konceptin e përfshirjes së planit të rehabilitimit mjedisor
dhe të planit vjetor të punës dhe investimeve.
Në përputhje me kuadrin e ligjit minerar, të licencuarit prezantojnë çdo vit
planin vjetor për investimet dhe rehabilitimin e mjedisit tek AKBN dhe
SHGJSH, të cilat miratojnë planet për të licencuarit nën mbikqyrjen e tyre.
Në vijim, të licencuarit depozitojnë çdo vit garanci financiare në favor të
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
66
MIE, në përputhje me planet vjetore të miratuara. Rregullat për depozitimin
dhe kthimin e garancive financiare dhe vlerave minimale përcaktohen në
Rregulloren e miratuar me VKM nr. 440, datë 16 qershor 2011, ndryshuar84,
dhe Urdhërin e Ministrit përgjegjës për energjinë nr. 718, datë 3 tetor 2011.
Depozita për garancinë financiare për investimet përcaktohet në vlere jo më
të vogël se 10% e planit vjetor të investimit. Garancia i kthehet e plotë të
licencuarit nëse investimi kryhet i plotë dhe brenda afatit të përcaktuar.
Nëse i licencuari realizon më pak se 90% të investimit, MIE mund të
përvetësojë garancinë dhe të regjistrojë të ardhurat në buxhetin e saj.
Depozitat financiare për garancinë për planin minimal të investimit për lejet
në kërkim përcaktohen në një shumë të barabartë me planin e miratuar për
lejet për kërkim përgjatë afatit të lejes, në çdo rast jo më pak se vlerat
minimale të investimit e përcaktuara në VKM nr. 364, datë 4 maj 2011.
Depozita për garancinë financiare për rehabilitimin e mjedisit përcaktohet
në bazë të planit të miratuar të prodhimit vjetor. Këto depozita kthehen kur
i licencuari rehabiliton zonën e dëmtuar në përputhje me planin. Në të
kundërt, MIE mund të përvetësojë garancinë dhe të kontraktojë
rehabilitimin e mjedisit në atë zonë.
Ligji minerar kërkon që përzgjedhja e nën-kontraktorëve për aktivitetet
minerare të miratohet nga MIE në përputhje me kriteret tekniko-financiare
që janë zbatuar për alokimin e lejes minerare.
Gjithashtu, ligji minerar parashikon edhe punësimin e stafit teknik për
kohëzgjatjen e licencës së kërkimit dhe / ose prodhimit.
Perspektiva e operatorëve në kërkim-zbulim85
Siç përmendet në raportin e EITI për vitin 2015, Shoqata e Investitorëve të
Huaj në Shqipëri (FIAA), ka informuar në disa raste se shuma minimale e
kërkuar për tu investuar dhe depozituar si garanci për liçensat e kërkimit në
Shqipëri ishin jashtëzakonisht të larta (të paarsyeshme), krahasuar me
vendet fqinje si Kosova.
Krahas kërkesave të investimeve, sipas shoqatës FIAA, afati për lejen
minerare në kërkim-zbulim duhet të jetë jo më pak se 6 vite, duke patur
parasysh kushtet e ftohta klimaterike të blloqeve të kërkimit në verilindje të
vendit.
Dhënia e lejeve minerare
AKBN dhe SHGJSH mbështesin MIE-n në procedurat para dhe pas
licencimit, përkatësisht AKBN për lejet e prodhimit dhe SHGJSH për lejet e
kërkimit.
MIE i jep lejet minerare përmes konkurrimit publik për zonat minerare
konkurruese dhe nëpërmjet negociatave të veçanta, ku aplikimi i parë
shqyrtohet i pari për licencim në zonat e hapura minerare. Zonat minerare
konkurruese dhe të hapura përcaktohen në planin vjetor bazuar në kriteret
e mëposhtme:
Procedurat konkuruese zbatohen aty ku rezervat gjeologjike paraqesin
interes të rëndësishëm ekonomik;
84 VKM nr. 440, datë 16 qershor 2011, ndryshuar nga VKM nr. 741, datë 9 shtator 2015. 85 Ky informacion u konfirmua nga Z. Përparim Aliaj, Drejtues i shoqatës së investitorëve të huaj në Shqipëri (FIAA) për qëllime të këtij raporti.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
67
Negociatat e veçanta zakonisht zbatohen për zona me informacion të
kufizuar mbi rezervat, ose kur të licencuarit prezantojnë një plan të
zgjeruar të aktivitetit në zonat fqinje, si dhe strategji të tjera me interes
të rëndësishëm publik.
Me vendim të Këshillit të Ministrave, MIE mund të japë koncesione minerare
për projektet e vlerësuara me interes të rëndësishëm ekonomik dhe social.
MIE publikon planin vjetor të kadastave minerare për vitin pasardhës në
faqen e saj të internetit: http://infrastruktura.gov.al/planifikimi-minerar/.
Plani jep specifikime teknike të kadastrave minerare, duke përfshirë:
Numrin kadastral, sipërfaqen, koordinatat
dhe vendndodhjen,
Minerali dhe përqërndrimi në %,
Rezervat gjeologjike, Tipi i liçensave (kërkim ose prodhim),
Prodhimi minimal i kërkuar në ton ose m3,
Investimi minimal i kërkuar në USD,
Proçedura e alokimit të ofertave (baza
konkurruese ose negociuese)
Bazuar në interesin e treguar, MIE publikon njoftimet për procedurat
konkurruese, përfshirë termat e referencës dhe kriteret e vlerësimit të
ofertës, në faqen saj zyrtare http://infrastruktura.gov.al/procedurat-
konkurruese-per-zonat-minerare/.
Ofertat konkurruese minerare ndahen në pajtim me Ligjin për Prokurimin
Publik nr. 24/2017. Njoftimet për ofertat individuale publikohen në faqen e
agjencisë së prokurimit publik: www.app.gov.al.
Agjencia e Prokurimit Publik (APP), e cila raporton drejtpërsëdrejti te
Kryeministri, mbikqyr aktivitetin e prokurimit publik duke përfshirë dhënien
e lejeve dhe koncesioneve minerare.
Çdo njoftim individual i ofertës ofron të njëjtat të dhëna të përfshira më
herët në planin vjetor dhe liston kriteret teknike dhe financiare që duhet të
plotësohen nga kandidatët e suksesshëm, siç përmblidhen më poshtë.
Kapaciteti teknik dhe eksperienca e firmës dhe e stafit të saj Deri në 15 pikë
Kapaciteti financiar duke përfshirë flukset e parasë dhe
mundësitë e financimit Deri në 20 pikë
Parashikimi i prodhimit për kohëzgjatjen e licencës Deri në 15 pikë
Parashikimi i vlerës së prodhimit për kohëzgjatjen e licencës Deri në 10 pikë
Parashikimi i prodhimit për përpunim Deri në 20 pikë
Investimet e projektuara në zonë Deri në 10 pikë
Norma e brëndshme e kthimit të projektit (IRR) Deri në 10 pikë
Kryetari i komisionit të vlerësimit, brenda 20 (njëzet) ditëve nga
komunikimi me ofertuesit, përgatit raportin përmbledhës dhe ia propozon
fituesin, dhe radhën e subjekteve sipas pikëve të fituara, titullarit të
autoritetit kontraktues. Bazuar në këtë raport, APP informon kandidatët
zyrtarisht nëpërmjet postës elektronike, mbi detajet si më poshtë:
a) Emrat e të gjithë aplikantëve; b) Emrin e ofertës fituese dhe vlerën e ofertës fituese; c) Emrat e aplikantëve jo-fitues dhe arsyet e mos kualifikimit; d) Ankesat e paraqitura gjatë proçesit
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
68
Pjesëmarrësit mund t'i paraqesin ankesat e tyre pranë Komisionit të
Prokurimit Publik brenda 5 ditëve nga njoftimi i rezultateve të ofertave nga
APP.
Komisioni i Prokurimit Publik (KPP) është një autoritet i pavarur i ngarkuar
për trajtimin e ankesave, diskriminimin e pretenduar dhe mospërputhjen
me procedurat rregullatore. KPP i raporton direkt Parlamentit shqiptar. APP
dhe Autoriteti Kontraktues nuk mund të vazhdojnë me ndarjen e licencave
para përfundimit të procedurave të hetimit nga KPP. Vendimi i KPP-së mund
të ndryshojë rezultatet e ofertës dhe çdo njoftim të kontratës të bërë nga
Autoriteti Kontraktues ose APP në emër të tij.
Pajtueshmëria me kërkesën 2.2 të EITI-t
Procedurat e ndjekura plotësojnë kërkesën 2.2 të standardit EITI, me
përjashtim të deklarimit publik të emrit të aplikantëve që nuk janë fitues.
MIE informon se një deklarim i tillë nuk lejohet nga ligji për prokurimin
publik dhe çfarëdo ndryshimi duhet të konsiderohet me kujdes nga
perspektiva e aplikantëve që nuk janë fitues. MIE argumentoi zyrtarisht se
përfshirja e APP dhe KPP në mbikëqyrjen e alokimit të drejtë dhe në baza
jodiskriminuese të licencave minerare, duhet të jetë e mjaftueshme për të
parandaluar ndonjë praktikë korruptive ose diskriminuese dhe adresimin e
shqetësimeve të pjesëmarrësve në kohën e duhur.
MIE informoi se nuk janë në plan ndryshime rregullatore për publikimin e
plotë të aplikantëve jo-fitues.
Regjistri i licencave
MIE mban një regjistër publik të licencave në adresën e mëposhtme:
http://www.infrastruktura.gov.al/lejet-minerare-ekzistuese. Ky regjistër
nuk jep datën e aplikimeve dhe koordinatat e licencës në përputhje me
kërkesat e EITI 2.3. Për më tepër, regjistri siguron vetëm emrin e licencës
dhe jo numrin tatimor. Bazuar në përvojën lokale, numri unik i taksave do
të ishte i nevojshëm për të ndihmuar lexuesit e interesuar të kenë qasje në
informatat e publikuara në qendrën kombëtare të regjistrimit duke
përfshirë: pronarët ligjorë, pasqyrat financiare, raportet e auditimit86.
Frekuenca me të cilën MIE përditëson këtë regjistër nuk është e qartë.
Versioni më i azhornuar i regjistrit të botuar përfshin licencat e reja të
dhëna deri në shkurt 2016, duke listuar 643 licenca aktive.
MIE nuk ka njoftuar zyrtarisht apo komentuar se cilat janë pengesat për
publikimin e informacionit të plotë në përputhje me standardin EITI 2.3.
Kërkesat me përfaqësuesit e MIE zbuluan se informacioni nuk grumbullohet
dhe përpunohet në formën e sugjeruar nga Standardi dhe kërkon përpjekje
dhe kohë shtesë.
Përfshirja dhe roli i ALBEITI-t
Në përpjektje për të përmbushur kërkesën 2.3 të standardit EITI, ALBEITI
mban një regjistër publik të të licensuarve në sektorin e kërkimit dhe
prodhimit minerar. Ky regjistër është në faqen e tij në internet
(http://www.albeiti.org/regjistri-minerar/) dhe përmban informacionet e
mëposhtme:
Emri i plotë i kontraktorit duke përfshirë numrin e tij tatimor,
Numri i licensës,
86 Kur subjektet i nënshtrohen auditimit sipas Ligjit për Auditimin nr. 10091 "Për auditimin ligjor, organizimin e auditorit të regjistruar dhe profesionin e kontabilitetit të akredituar", të datës 5 mars 2009
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
69
Data e aplikimit (nga viti 2012),
Data e dhënies së liçensës,
Afati i kontratës në vite,
Lloji i licensës (kërkimi dhe/ose prodhimi)
Kadastra(t) minerare të dhëna, dhe sipërfaqet, koordinatat dhe
rrethet respektive ku janë vendosur,
Minerali i prodhuar
Informacioni mbi transferimin e mëtejshëm të të drejtave, dhe
Informacione të tjera shtesë, etj.
ALBEITI mbledh informacione nga MIE, AKBN, dhe Albpetrol, dhe azhornon
regjistrin cdo gjashtë muaj. Respektivisht:
Në fund të korrikut duke përfshirë informacionin e azhornuar deri në
qershor, dhe
Në fundt të janarit, duke përfshirë informacionin e azhornuar deri nl
dhjetor të vitit paraardhës raportues.
Përveç përpilimit të regjistrave, ALBEITI kryen kontrolle dhe verifikime të
informacionit në dokumentet e publikuara në Qendrën Kombëtare të
Biznesit ose të dhëna nga MIE, AKBN dhe SHGJSH. Para publikimit të
regjistrave, ALBEITI ballafaqon informacionin që do të publikohet me listat
e publikuara në faqet e internetit të MIE dhe AKBN. Çdo mospërputhje e
konstatuar konfirmohet me MIE dhe AKBN para se regjistrat të
përditësohen në faqen e internetit të ALBETI-t.
Regjistri publik i ALBEITI-t përmbledh të gjitha informacionet e listuara nga
kërkesa 2.3 e standardit EITI, me përjashtim të datës së aplikimit për
liçensat e dhëna përpara vitit 2012. MIE, AKBN dhe ALBEITI nuk e
disponojnë këtë infomacion, për shkak se ka kaluar kohës e gjatë nga
praktika e dhënies së liçensës.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
70
Të dhënat rreth kontratave
Shteti shqiptar planifikon të publikojë termat e plota të licencave për akses
publik, në Qendrën Kombëtare të Biznesit në faqen e mëposhtme:
http://qkb.gov.al/search/search-in-the-register-of-licenses-permits-and -
authorizations / licencave të lëshuara-jashtë-NBC/ . Shumë dokumenta të
licencës dhe vendime shoqëruese dhe ndryshime janë ngarkuar tashmë në
këtë portal dhe mund të arrihen përmes kërkimeve dhe shkarkimeve të
funksioneve siç ilustrohet më poshtë:
Kontratat e koncesioneve minerare nuk janë bërë zyrtarisht publike. Ligji në
fuqi as e lejon, as e ndalon publikimin e kontratave. MIE informoi se këto
terma nuk mund të zbulohen për shkak të konfidencialitetit. MIE nuk ka
njoftuar ndonjë ndryshim të planifikuar rregullator në këtë drejtim.
Duke marrë parasysh zhvillimet e ndërmarra me zbulimin e kontratave në
sektorin e naftës dhe hidroenergjisë, MIE mund të konsiderojë zbatimin e
kësaj praktike të mirë edhe në sektorin minerar.
Transporti i mineraleve
Aktualisht, mineralet transportohen nëpërmjet kamionëve nga minierat në
destinacion vendas ose eksport.
Nuk ka njësi shtetërore që
operojnë në transportin e
mineraleve.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
71
4.4 Pagesat sociale dhe ekonomike
Pagesat Sociale
Shpenzimet sociale janë shpenzime sociale materiale të bëra nga shoqëritë
në dobi të publikut dhe shoqërisë civile, siç është mandatuar me ligj ose me
kontratën me qeverinë.
Qeveria dhe shoqëritë më të mëdha minerare të angazhuara në sektorin
minerar informuan se aktualisht Marrëveshjet në fuqi të licencave dhe
koncesioneve minerare nuk përfshijnë pagesa sociale të detyrueshme që
duhet të kryhen nga subjektet minerare në dobi të komuniteteve.
Koha dhe shuma e pagesave sociale vendosen nga shoqëritë minerare në
diskrecionin e tyre.
Këto deklarime u konfirmuan edhe me versionet e kontratës të publikuara
nga ALBEITI si dhe me marrëveshjet e koncesioneve të deklaruara
publikisht.
Provizionet për investime në infastrukture dhe marrëveshjet e
shkëmbimit
Provizionet për investime në infastrukturë dhe marrëveshjet e shkëmbimit
përfshijnë prokurimin e të mirave dhe shërbimeve (duke përfshirë hua,
grante dhe punime civile ose infrastrukturë), në shkëmbim të plotë apo të
pjesshëm për të drejtat e zbulimin apo prodhimin e naftës, gazit ose
mineraleve ose shkëmbimin e të mirave të prodhuara.
Qeveria dhe shoqëritë më të mëdha minerare të angazhuara në sektorin
minerar informuan se aktualisht në fuqi marrëveshjet e koncesionit minerar
dhe licencat minerare nuk përfshijnë marrëdhënia shkëmbimi “barter”.
Këto deklarime u konfirmuan edhe me versionet e liçensave të publikuara
nga ALBEITI si dhe me marrëveshjet e koncesioneve të deklaruara
publikisht.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
72
4.5 Të ardhurat në Buxhetin e Shtetit nga sektori minerar
Shteti gjeneron të ardhurat e tij nga sektori minerar përmes mbledhjes së
rentës zbatuar mbi vlerën e shitjes së mineraleve, tatimit mbi fitimin dhe
taksave të tjera. Të ardhurat kryesore nga sektori minerar të analizuara më
poshtë u regjistruan të gjitha në Buxhetin e Shtetin për vitin 2016:
Tabela 14 – Të ardhurat kryesore nga sektori minerar
Të ardhura
fiskale në MLek
Të ardhura
fiskale në M$
Struktura në
%
Renta minerare 1,265.1 10.2 21%
Tatimi mbi fitimin 948.1 7.6 16%
TVSH 847.5 6.8 14%
TVSH në import (*) 628.9 5.1 11%
Pagesat për sigurime shoqërore dhe shëndetësore 1,485.0 12.0 25%
Tatimi mbi të ardhurat personale 329.3 2.7 6%
Tatimi mbi dividendin 59.8 0.5 1%
Tatimi në burim 61.5 0.5 1%
Akciza (*) 107.6 0.9 2%
Taksa e Karbonit (*) 160.9 1.3 3%
Detyrimet doganore (*) 16.2 0.1 0%
Penalitete tatimore 38.4 0.3 1%
Total 5,948.4 47.9 100%
Këto të ardhura përbënin rreth 1.4% të totalit të të ardhurave tatimore në
Buxhetin e Shtetit në vitin 2016.
(*) Këto taksa paguhen për importet e aseteve dhe furnitorëve të bëra nga
të licencuarit minerar dhe mund të lidhen me inputet në aktivitetet e
nxjerrjes sesa në tatimin e përfitimeve. TVSH e paguar në import mund të
kreditohet ose rimbursohet plotësisht ose edhe në mënyrë të pjesshme
sipas kritereve të përcaktuara. Këto taksa nuk janë zgjedhur për rakordim
në 2016.
Të ardhurat e tjera të gjeneruara nga AKBN dhe SHGJSH për shërbimet e
kryera janë në total më të ulëta se 50 milionë lekë.
Renta minerare
Renta minerare përbën fluksin kryesor të të ardhurave nga aktiviteti
minerar. Ajo përllogaritet mbi vlerën e tatueshme (ose vlerën fiskale) të të
ardhurave nga aktiviteti nxjerrës, në bazë të ligjit Nr. 9975, datë 28 korrik
2008 “Për taksat kombëtare”, i ndryshuar. Renta për eksportet mblidhet
nga Administrata Doganore Shqiptare dhe për shitjet vendase nga Drejtoria
e Përgjithshme e Tatimeve. Në përputhje me ligjin për taksat kombëtare,
renta minerare regjistrohet në Buxhetin e Shtetit dhe një pjesë të rentës së
mbledhur transferohet tek njësitë e qeverisjes vendore që gjeneruan
prodhimin minerar. Kjo pjesë është përllogaritur në 5% e prodhimit minerar
të gjeneruara nga secila njësi (referoju kapitullit 6).
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
73
Norma e rentës minerare mesatare e zbatuar për mineralet kryesore në
vend tregohet në tabelën 15 më poshtë:
Tabela 15 – Renta e zbatuar për mineralet
Në nëntor të vitit 2014, Qeveria paraqiti një rentë të reduktuar me 2/3 e
normës nominale të aplikuar për mineralet metalike të përpunuara në
Shqipëri dhe pritet të reduktohet më tutje në gjysmën e normës nominale.
Tatimi mbi fitimin
Tatimi mbi fitimin mblidhet nga Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve si
përqindje mbi të ardhurat neto të shoqërisë. Deri në dhjetor 2013, në
përputhje me Ligjin Nr. 8438, Datë 28 dhjetor 1998 “Për tatimin mbi të
ardhurat”, i ndryshuar, tatimi mbi fitimin në Shqipëri është ngarkuar me
10% të fitimit neto. Nga 1 Janar 2014, norma e zbatueshme e tatimit mbi
fitimin është 15%. Kërkesat e këtij ligji janë plotësisht të zbatueshme për
sektorin minerar.
TVSH
Tatimi mbi vlerën e shtuar zbatohet në masën 20% mbi shitjet fiskale
brenda vendit dhe 0% për eksportet në përputhje me Ligjin Nr. 92/2014
“Për tatimin mbi vlerën e shtuar”. TVSH e paguar gjatë vitit 2016 përbën
vetëm 2.9% të prodhimit minerar, kjo si rrjedhojë e dominimit të shitjeve
në eksport.
Pagesat për sigurime shoqërore dhe shëndetësore
Kontributet e detyrueshme për sigurimin e detyrueshëm shoqëror dhe
shëndetësor përllogariten dhe paguhen bazuar në Ligjin Nr. 9136, datë
11.9.2003, “Për mbledhjen e kontributeve të detyrueshme të sigurimeve
shoqërore dhe shëndetësore në Republiken e Shqipërisë”, i ndryshuar dhe
Ligjin Nr. 10383, datë 4.2.2011 “Për sigurimin e detyrueshëm të kujdesit
shëndetësor në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar dhe Ligji Nr.
150/2014, “Për pensionet e punonjësve që kanë punuar në miniera, në
nëntokë”. Këto ligje përcaktojnë kontributet minimale për përfitimin e
pensionit shtetëror dhe kujdesit shëndetësor publik dhe janë të zbatueshme
në sektorin minerar. Kontributet për sigurimet shoqërore të punonjësve të
nën-tokës përfshijnë një pagesë shtesë prej 5% mbi pagën e sigurueshme
dhe parashikojnë përfitimin e pensionit shtetëror në moshën 55 vjeç.
Pagesat e paraqitura më sipër paraqesin njëkohësisht kontributin shtesë
paguar nga punëdhënësit dhe pagesat e ndaluara nga të ardhurat e
punëmarrësve. Ky fluks është relativisht i lartë në krahasim me pagesat e
tjera sepse lidhet me numrin e madh të të punësuarve në këtë sektor.
Mineral Renta e zbatuar në 2011-2016
Krom 6%
Bakër 6%
Nikel - Silikat 6%
Hekur-nikel 5%
Qymyret dhe bitumet 200 – 19,940 Lek / ton
Gëlqerorë 47 Lek / m3
Ranorët 491 Lek /m3
Gips - Alabastër 21 Lek / ton - 423 Lek / m3
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
74
Tatimi mbi të ardhurat personale
Tatimi mbi të ardhurat personale (TAP) përllogaritet dhe paguhet në
përputhje me Ligjin Nr. 8438, Datë 28.12.1998 “Për tatimin mbi të
ardhurat”, i ndryshuar. Bazuar në këtë ligj të ardhurat nga punësimi deri në
30,000 Lek tatohen me normën 0%, të ardhurat e fituara mbi shumën
30,000 dhe deri në shumën 130,000 Lek tatohen me normën 13%, ndërsa
të ardhurat e fituara mbi shumën 130,000 Lek tatohen me 23%.
Tatimi mbi dividentin
Tatimi mbi dividentin përllogaritet dhe paguhet në përputhje me Ligjin Nr.
8438, datë 28.12.1998 “Për tatimin mbi të ardhurat”, i ndryshuar në masën
15% të dividentit të shpërndarë. Ky tatim mbahet në burim nga shoqëria në
momentin e deklarimit të dividendit në rastet kur aksionarët e shoqërisë
nuk janë të regjistruar si subjekte tatim-paguese në Shqipëri.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 4. Sektori minerar
75
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
76
5. Sektori i Hidro-
Energjisë
Energjia elektrike renditet burimi i dytë
energjetik më i rëndësishëm në vend pas naftës
dhe nën-produkteve të saj, me rreth 33% të
energjisë së prodhuar në vend dhe 24% të
energjisë së vlefshme për konsum. Sistemi
elektroenergjetik në vend mbështetet tërësisht
në prodhimin hidroenergjetik. Ai dominohet nga
sektori publik, dhe disa HEC-e të dhëna me
koncesion që janë shtuar nga 2016.
5.1 Vështrim i përgjithshëm i sektorit hidro-energjetik
Shqipëria është e pasur me burime hidrike të konsiderueshme që ka një rol
të rëndësishëm zhvillimor për vendin. Territori hidrografik në Shqipëri
përllogaritet të jetë 44,000 m2, rreth 57% më shumë se sipërfaqja
gjeografike e vendit. Siç tregohet në Figurën 9, në vend numërohen tetë
lumenj kryesorë: Drini, Buna, Vjosa, Semani, Mati, Shkumbini, Ishmi dhe
Erzeni. Formimi i kaskadave përgjatë rrjedhës paraqet potencial të lartë
hidroenergjetik në lumenjtë kryesorë.
Sipas Strategjisë Kombëtare të Energjisë, vendi ynë vlerësohet të ketë një
kapacitet prodhues hidro-energjetik prej 16-18 TWh që mund të përftohet
nga vënia në punë e HEC-ve me kapacitet 4,500 MW87.
Tre hidrocentralet më të mëdha në vend: Fierza, Komani dhe Vau i Dejës u
ndërtuan në formë e kaskadës mbi lumin Drin nga viti 1971 deri në vitin
1985 me një kapacitet të instaluar prej 1,350 MW. Këto hidrocentrale kanë
qënë tri shtyllat kryesore të prodhimit hidro-energjetik në vend me prodhim
mesatar vjetor prej 4,300 GWh që mbulonte rreth 90% të prodhimit të
energjisë elektrike në vend në 15 vitet e fundit. Në vitin 2016, prodhimi
energjisë elektrike në vend ishte 7,134 GWh, ku prodhimi i tre HECve
kryesore ishte 5,091 GWh ose 71.4% të prodhimit total elektro-energjetik
87 Strategjia Kombëtare e Energjisë 2013-2020, publikuar në faqen e internetit të MIE: www.infrastruktura.gov.al.
Figura 9 – Lumenjtë kryesorë
në Shqipëri
Burimi: AKBN – www.akbn.gov.al
HEC-e të tjera
HPP Fierza, Koman
& Vau i Dejes -
2,000
4,000
6,000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
GWh Grafiku 31 - Prodhimi i HEC Fierzës, Komanit & V. Dejës krahasuar me prodhimin
total 2000-2016
Burimi: Raportet e ERE 2009-2016 – www.ere.gov.al
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
77
(Grafiku 31).
Grafiku 32 paraqet prodhimin e energjisë elektrike (MWh) dhe kapacitetin
prodhues (fuqinë e instaluar në MW) në vitet 2000 – 2016. Prodhimi hidro-
energjetik në vend lidhet ngushtë me kushtet hidrologjike. Në 15 vitet e
fundit, prodhimi vjetor i energjisë arriti majën e tij në vitin 2010 me 7,674
GWh dhe sasinë më të ulët në vitin 2007 me 2,826 GWh, ku prodhimi
maksimal ishte 2.7 herë më i lartë se prodhimi minimal përgjatë periudhës.
Deri në vitin 2007, vendi ynë kishte një kapacitet prodhues 1,350 MW, që
administrohej tërësisht nga prodhuesi publik i energjisë elektrike, Korporata
Elektro-Energjetike Shqiptare (KESH). Me ndërtimin e HEC-ve të reja me
koncesion, fuqia e instaluar e HEC-ve në vend u rrit në 1,990 MW në fund
të vitit 2016.
Pavarësisht nga potenciali hidro-energjetik, në 15 vitet e fundit, Shqipëria
ka qenë kryesisht një importues neto i energjisë elektrike për të
kompensuar bilancin e vazhdueshëm negativ të energjisë.
Ky bilanc negativ i energjisë vjen kryesisht si rezultat i nivelit të lartë të
humbjeve në rrjet. Bazuar në të dhënat e raportuara nga INSTAT prodhimi
vjetor mesatar për periudhën nga viti 2000 deri në vitin 2016 përbën rreth
77%88 të energjisë vjetore transmetuar në rrjet, duke përfshirë humbjet.
Nëse humbjet teknike dhe financiare në rrjet do të eliminohen plotësisht,
siç tregohet ne Grafikun 33, bilanci i energjisë do të përmirësohej në
88 Përllogaritur si mesatare e thjeshtë vjetore e raportit prodhim – përdorim përgjatë viteve 2000 - 2016. Burimi i të dhënave nga "Bilanci energjisë elektrike, 2000 -2016" - www.instat.gov.al.
(100) (80) (60) (40) (20) - 20 40 60 80
100 120
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
20
15
20
16
në % Prodhimi Vendas Konsumi Vendas Humbjet në rrjet
Grafiku 33 - Prodhimi dhe përdorimi i energjisë elektrike 2000 – 2016
Burimi: Bilanci i Energjise, 2000 -2016 - INSTAT
-
500
1,000
1,500
2,000
2,500
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
-
2,000
4,000
6,000
8,000
10,000
Kapaciteti i instaluar
(MW)
Grafiku 32- Prodhimi hidro-energjetik dhe kapaciteti i instaluar 2000-2016 Prodhimi
(GWh)
Burimi: Raportet ERE 2009-2016 – www.ere.gov.al
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
78
mënyrë të ndjeshme dhe do të arrinte një prodhim mesatar në masën
123%89 të totalit të nevojave për energji elektrike në vend.
89 Llogaritur si një mesatare e thjeshtë vjetore e prodhimit / konsumit të raporteve gjatë viteve 2000 - 2016. Të dhënat nga "Bilanci i energjisë, 2000 -2016" - www.instat.gov.al.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
79
5.2 Organizimi dhe rregullimi i sektorit të energjisë elektrike
Sektori i prodhimit, transmetimit dhe shpërndarjes së energjisë elektrike,
duke përfshirë energjinë e prodhuar nga burime hidrike, termike dhe
burime alternative të rinovueshme, rregullohet nëpërmjet ligjit për sektorin
e energjisë. Në Prill 2015, Kuvendi i Shqipërisë aprovoi ligjin e ri Nr.
43/2015 “Për sektorin e energjisë elektrike” (Ligji për sektorin e
energjisë)90, me qëllim përafrimin e tij me Direktivat e BE-së për sektorin e
Energjisë Elektrike. Ky ligj përcakton kërkesat minimale për alokimin e
koncesioneve për ndërtimin dhe / apo rikonstruksionin e impianteve të
prodhimit të energjisë elektrike dhe licencimin e subjekteve për prodhimin e
energjisë elektrike. Procedurat dhe kushtet kryesore për dhënien e
koncesioneve hidro-energjetike përmblidhen në seksionin 5.3 në vijim.
Ligji për Sektorin e Energjisë Elektrike ngarkon ERE si përgjegjëse për
përcaktimin e të drejtave dhe detyrimeve të pjesëmarrësve të tregut, dhe
për sigurimin e kontrollit rregullator në tregun shqiptar të energjisë.
Modeli Shqiptar i tregut të energjisë elektrike, zbatuar gjatë vitit 201691
paraqet rregullat tranzitore drejt liberalizimit final të tregut të energjisë
elektrike në përputhje me ligjin e ri të sektorit të energjisë. Në korrik të
vitit 2016, me Vendim të Këshillit të Ministrave Nr. 519, datë 13 korrik
2016, Shteti Shqiptar miratoi modelin e ri të tregut shqiptar të energjisë
elektrike (“Modeli Shqiptar i Tregut” ose “Tregu Shqiptar i Energjisë”) si
hapi i fundit drejt zhvillimit të një tregu plotësisht konkurrues të energjisë,
në përputhje me detyrimet e Traktatit të Komunitetit të Energjisë. Ky model
parashikon krijimin dhe funksionimin e Bursës Shqiptare të Energjisë
(BSHE) deri në fund të vitit 2017 dhe liberalizimin e aksesit të
pjesëmarrësve në tregun shqiptar të energjisë.
Rregullat e tregut, së bashku me Kodin e Rrjetit, Kodin e Shpërndarjes,
Kodin e Matjes dhe Modelin e Tregut si pjesë e akteve rregulluese të tregut
të energjisë elektrike publikohen në faqen zyrtare të ERE www.ere.gov.al.
Pjesëmarrësit kryesorë të tregut dhe roli i tyre prezantohet në vijim:
Figura 10 – Flukset e energjisë dhe bashkëpunimi midis
pjesëmarrësve të tregut
90 Ky ligj shfuqizoi Ligjin Nr.9072, datë 22.05.2003. 91 Modeli Shqiptar i tregut të energjisë elektrike u miratua nga VKM nr. 519, i datës 13.07.2016.
Fluksi i Energjise
Fluksi Tregtar
KESH-Prodhues PublikProdhues Privat/Kocension
Prodhues me perparesi Prodhues i Pavarur
Operatori i Sistemit te
Transmetimit
Operatori i Tregut
Interkonieksioni
Tregtare
OSSH-Operatori i Sistemit te
Shperndarjes
Furnizues UniversalFurnizues
Furnizues i
Alternatives se
Fundit
Kliente Tarifore Kliente Jo Tarifore
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
80
Pjesëmarrësit kryesorë të tregut
KESH-i ka qënë dhe
vazhdon të jetë
shoqëri e
administruar dhe
zotëruar 100% nga
Shteti Shqiptar që
prej themelimit të tij.
Për shkak të
strukturës aktuale të
furnizimit dhe
konsumit të energjisë
në vend, prodhimi i
gjeneruar nga KESH
është shtylla kryesore
e furnizimit me
energji elektrike në
vend.
Modeli i ri i tregut të
energjisë e çliron
KESH nga detyrimi
për të furnizuar
OSSH-në me çmime
të rregulluara. Ky
model krijon
mundësinë që KESH
të shesë energjinë në
treg duke menaxhuar
rezervën energjetike
që të përfitojë nga
çmimet e larta në
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
81
Korporata Elektroenergjetike Shqiptare (KESH)
KESH është prodhuesi dhe furnizuesi kryesor i energjisë elektrike në
Shqipëri. KESH zotëron dhe operon HEC-et më të mëdha mbi Lumin Drin,
HEC-in e Fierzës, HEC-in e Komanit dhe HEC-in e Vaut të Dejës, me një
kapacitet total të instaluar prej 1,350 MW, dhe një termocentral (TEC) në
Vlorë ndërtuar në vitin 2009, me një kapacitet të instaluar prej 98MW. Tre
HEC-et mbi lumin Drin janë në funksion të plotë dhe mbajnë peshën
kryesore të prodhimit të energjisë elektrike në vend, ndërsa TEC-i Vlorës
është përkohësisht jashtë funksioni për shkak të një defekti në turbinën e
impiantit ftohës.
Hidrocentrali i Fierzës ndodhet në afërsi të fshatit Fierzë rreth 20 km nga
qyteti i Bajram Currit. HEC-i është ndërtuar në periudhën nga viti 1971 deri
në vitin 1978. HEC-i i Komanit, i ndërtuar në periudhën nga viti 1980 deri
në vitin 1988, ndodhet në luginën e lumit Drin, rreth 2 km nga fshati
Komanit, në mes të HEC-it të Fierzës dhe atij të Vaut të Dejës. HEC-i Vaut
të Dejës, i ndërtuar në periudhën nga viti 1967 deri në vitin 1971, është i
vendosur në pjesën e poshtme të Luginës së lumit Drin, rreth 18 km nga
qyteti i Shkodrës.
KESH Gen kryen investime të vazhdueshme për mirëmbajtjen dhe sigurinë
e digave92 me qëllim rritjen e sigurisë dhe efikasitetin e furnizimit me
energji elektrike. Detaje për impiantet e prodhimit të energjisë, prodhimin,
importin e enegjisë dhe detaje të projekteve aktuale mund të gjenden në
faqen e internetit: www.kesh.al.
KESH-i shet energjinë elektrike të prodhuar tek OSHEE në sasi dhe çmime
të rregulluara nga ERE. Për të përmbushur detyrimet për furnizim publik,
KESH importon energjinë me çmime tregu dhe njëkohësisht shet tepricat e
energjisë mbi prodhimin e parashikuar në tregun vendas ose për eksport.
Operatori i sistemit të transmetimit (OST)93
OST është themeluar në vitin 2004 si një njësi e shkëputur nga KESH. OST
operon në rrjetin e transmetimit duke përfshirë pronësinë, mirëmbajtjen
dhe zgjerimin e tij. Sistemi i transmetimit përfshin linjat e transmetimit dhe
linjat e interkoneksionit me tension nga 110-400kV dhe pikat e
nënstacionit.
Përkrah operimit të sistemit të transmetimit, OST kryen njëkohësisht rolin e
operatorit të tregut dhe administron likuidimet midis pjesëmarrësve të
tregut për furnizimet e energjisë elektrike dhe devijimet (disbalancat) në
furnizim.
92 Projekti i sigurisë të Digave financohet nga Banka Botërore dhe organizata të tjera ndërkombëtare: http://projects.worldbank.org/P125856/dam-safety-additional-financing?lang=en. 93 Burimi i informacionit për rrjetin e shpërndarjes - Raporti “Gjendja e Sektorit të Energjisë në Shqipëri dhe Veprimtaria e ERE – s gjatë Vitit 2015” publikuar nga ERE: www.ere.gov.al.
kohët e pikut.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
82
OST faturon përdoruesit e sistemit për shërbimin e transmetimit, shërbimet
ndihmëse, pagesat sipas Marrëveshjes së Interkoneksionit dhe për blerjen e
energjisë balancuese sipas Rregullave të Tregut. Tarifat për shërbimin e
transmetimit janë të rregulluara nga ERE.
Rrjeti i transmetimit të OST-së përfshin linjat e mëposhtme të ndërlidhjes
(interkoneksionit), të cilat sigurojnë infrastrukturën e nevojshme për
shkëmbimin ndërkombëtar të energjisë:
Linja 220 kV Fierze (Shqipëri) – Prizren (Kosovë)
Linja 220 kV Koplik (Shqipëri) – Podgorice (Mali i Zi),
Linja 400 kV Zemblak (Shqipëri) – Kardia (Greqi),
Linja 400 kV Tirane (Shqipëri) – Podgoricë (Mali i Zi),
Linja 400 kV Tirane (Shqipëri) – Prizren (Kosovë)94,
Linja 150 kV Bistricë (Shqipëri) – Myrtos (Greqi).
Në kuadrin e përmirësimeve të kapaciteteve të OST, në maj 2016, OST
inaguroi Qendrën Kombëtare Dispeçer dhe Sistemit të Ri të kontrollit
SCADA/EMS, si një nga projektet më të rëndësishme të Operatorit të
Sistemit të Transmetimit me vlerë rreth 23 milion EUR. Projekti i Sistemit
SCADA/EMS, ka qenë kushti kryesor për anëtarësimin e OST në rrjetin
europian të operatorëve të sistemit të transmetimit për energjinë elektrike
(ENTSO-E)95.
94 Burimi: faqja zyrtare e OST - http://www.ost.al/sq/inaugurohet-linja-400-kv-shqiperi-kosove-nje-nga-veprat-me-te-rendesishme/ 95 Burimi: http://www.ost.al/en/it-is-inaugurated-the-modern-dispatch-center-of-the-transmission-system-operator/
OST ka qënë dhe
vazhdon të jetë
shoqëri 100% e
zotëruar dhe
administruar nga
Shteti Shqiptar që
prej themelimit të tij.
Modelit i ri i tregut
shqiptar të energjisë,
e ngarkon OST me
përgjegjësinë për
administrimin e
Bursës Shqiptare të
Energjisë.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
83
Operatori i Sistemit të Shpërndarjes – OSSH (i njohur aktualisht si
OSHEE)96
OSHEE është themeluar në vitin 2006 si një njësi e shkëputur nga KESH.
OSHEE zotëron, mirëmban, zgjeron dhe operon sistemin e shpërndarjes në
të gjithë vendin, përbërë nga nënstacionet 110/20, 15,600 km rrjet i
shpërndarjes së linjave 35/20/10/6 kV, si dhe transformatorët
110/35/20/10/6kV dhe luan njëkohësisht rolin e Furnizuesi Universal (FU),
për furnizimin e klientëve tariforë sipas tarifave të rregulluara nga ERE.
Për të përmbushur rolin e FU, OSHEE blen energjinë nga KESH dhe
prodhues të pavarur të energjisë elektrike me tarifa të miratuara nga ERE
dhe nëse energjia për t‟u furnizuar tejkalon energjinë e buxhetuar dhe
miratuar nga ERE, OSHEE paguan differencën me çmime tregu.
OSHEE siguron lidhjen dhe shpërndarjen e shërbimeve për klientët tariforë,
klientët jo-tariforë, prodhuesit dhe furnizuesit të lidhur me shpërndarjen, në
baza jodiskriminuese. Tarifat, termat dhe kushtet e shërbimeve të
shpërndarjes janë të rregulluara nga ERE.
Pajisjet dhe rrjeti i shpërndarjes janë përdorur për një periudhë që varion
nga 12 deri në 40 vite dhe janë relativisht të vjetëruara. Kushtet e dobëta
teknike të rrjetit të shpërndarjes në kombinim me humbje financiare për
shkak të vjedhjes së energjisë dhe faturave të papaguara i kanë shkaktuar
OSHEE-së humbje të konsiderueshme, që arritën mbi 42% në vitet 2011
dhe 2012. Si rrjedhojë e masave të integruara nga OSHEE dhe Qeveria
Shqiptare, humbjet u ulën në 28.04% në vitin 201697.
FPSH dhe FPP operojnë me licenca të veçanta të lëshuara nga ERE.
Prodhuesit privat të energjisë elektrike dhe koncesionet
Prodhuesit privat të energjisë elektrike ndahen në prodhues me prioritet
dhe të pavarur. Prodhuesit e Pavaruar të Energjisë elektrike (PPE) janë
prodhuesit e pavarur që lidhen direkt në sistemin e transmetimit. Ata mund
të shesin energji tek Furnizuesit Publik me Shumicë me çmim të rregulluar
ose tek operatorët e tjerë të tregut me terma të negociura lirisht.
Klientët e energjisë elektrike
Klientët tariforë blejnë energji elektrike nga Furnizuesi Universal - OSHEE
me tarifa të rregulluara nga ERE.
Klientët jo-tariforë janë klientë që mund të zgjedhin lirisht furnizuesin e
energjisë elektrike, duke përfshirë edhe Furnizuesin e Alternativës së
Fundit.
Operatorë të tjerë të tregut
Tregtuesit e energjisë, si pjesëmarrës të licencuar në këtë treg, blejnë dhe
shesin energji elektrike me shumicë tek operatorët e tregut, me përjashtim
të Furnizuesit Universal dhe Klientëve Tariforë. Tregtuesit mund të blejnë
energji nga Divizioni i Gjenerimit KESH Gen (për tepricat), PVE-të dhe PPE-
të, për t‟ja shitur Furnizuesve të Kualifikuar, Furnizuesit Publik me Shumicë
ose OSHEE-së.
Furnizues të Kualifikuar janë furnizuesit vendas ose të huaj të licencuar nga
ERE, te cilët mund të blejnë energji nga tregtuesit, nga PVE-të ose nga PPE-
të për t‟jua shitur Klientëve të Kualifikuar. Furnizuesit e Kualifikuar mund t‟u
shesin energji edhe Furnizuesit Publik me Shumicë, Tregtuesve ose
96 Raporti ERE 2016 -- www.ere.gov.al 97 Raporti ERE 2016 -- www.ere.gov.al
Në fund të vitit 2014
OSHEE zotërohet
përsëri 100% nga
Shteti shqiptar pas
një privatizimi të
pasuksesshëm tek
CEZ AS.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
84
Furnizuesve të Kualifikuar të tjerë. PVE-të dhe PPE-të duhet te licencohen
që të bëhen Furnizues të Kualifikuar, nëse ata vendosin që t‟i shesin direkt
energji elektrike Klientëve të Kualifikuar.
Shteti si garantues ose huadhënës për KESH, OST dhe OSHEE
Përkrah përfitimeve në formën e taksave dhe tarifave nga sektori i
hidroenergjisë, Shteti injekton fonde në këtë sektor nëpërmjet investimit në
kapital dhe kreditimit direkt të shoqërive me pronësi shtetërore. Gjithashtu,
Shteti paraqitet si garantues i huave bankare të marra nga shoqëritë me
pronësi shtetërore, si KESH dhe OST. Në fund të vitit 2016 huatë e dhëna
apo garantuar për shoqëritë KESH dhe OST për përmirësimin e
infrastrukturës së gjenerimit dhe transmetimit të energjisë elektrike arritën
përkatësisht në 101 miliardë Lek (të barabartë me 122,499 milionë Lek
minus 21,524 milionë Lek).
Tabela 16 - Të dhëna kryesore financiare të shoqërive shtetërore98
Në milion Lek 2015 2016
KESH OST OSHEE Total KESH OST OSHEE Total
Aktive Afatgjata Materiale 93,890 50,942 21,081 165,913 94,554 51,834 29,372 175,760
Aktive Jomateriale - 86 373 459 - 284 512 796
Aktive Financiare të arkëtueshme 16,628 19 2 16,649 14,878 18 2 14,898
Totali i aktiveve afatgjata 110,518 51,047 21,456 183,021 109,432 52,136 29,886 191,454
Inventarët 2,432 709 2,464 5,605 2,489 654 4,469 7,612
Aktive Financiare të arkëtueshme 5,462 241 5,703 6,131 495 6,626
Llogari të arkëtueshme dhe të tjera 53,563 9,551 7,587 70,701 53,599 9,331 20,864 83,794
Mjete Monetare dhe ekuivalentë 1,260 607 6,619 8,486 805 223 6,740 7,768
Totali i aktiveve afatshkurta 62,717 11,108 16,670 90,495 63,024 10,703 32,073 105,800
Totali i Aktiveve 173,235 62,155 38,126 273,517 172,456 62,839 61,959 297,254
Huatë afatgjata 31,481 23,199 13,298 67,978 30,612 23,585 11,119 65,316
Të tregtueshme afatgjata dhe të tjera të
pagueshme 1,445 2,411 - 3,856
1,318 1,512 - 2,830
Totali i detyrimeve afatgjata 32,926 25,610 13,298 71,834 31,930 25,097 11,119 68,146
Huatë afatshkurta 44,141 4,330 6,205 54,676 45,107 5,451 6,625 57,183
Të tregtueshme afatshkurta dhe të tjera të
pagueshme 19,966 3,641 74,379 97,986
18,033 3,166 79,753 100,952
Totali i detyrimeve afatshkurta 64,107 7,971 80,584 152,662 63,140 8,617 86,378 158,135
Totali i detyrimeve 97,033 33,581 93,882 224,496 95,070 33,714 97,497 226,281
Kapitali 20,170 9,694 30,099 59,963 20,170 17,201 30,083 67,454
Rezerva 73,894 14,126 2,916 90,936 72,729 10,689 4,429 87,847
Fitimet e mbartura dhe EAN (17,862) 4,754 (88,770) (101,878) (15,513) 1,235 (70,050) (84,328)
Totali i Kapitalit 76,202 28,574 (55,755) 49,021 77,386 29,125 (35,538) 70,973
Totali i kapitalit dhe detyrimeve 173,235 62,155 38,127 273,517 172,456 62,839 61,959 297,254
Burimi: Pasqyrat financiare të KESH, OSHEE dhe OST për vitin 2015 dhe 2016.
98 Përmbledhja e treguesve financiarë kryesorë paraqet të dhëna marrë nga pasqyrat financiare vjetore të KESH, OST dhe OSHEE. Kompanitë ndanë me ne këtë informacion për qëllim të këtij raporti.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
85
Për shkak të situatës së vështirë financiare në sektorin e energjisë
elektrike, niveli i huamarrjeve të garantuara nga Shteti parashikohet të
rritet edhe më tej. Këto kredi do të përdoren për të financuar investime në
përmirësimin e efikasitetit të prodhimit të energjisë, transmetimin dhe
shpërndarjen, gjithashtu përmirësime në matjen e konsumit të energjisë
nga ana e konsumatorëve tariforë dhe në mbledhjen e faturave për energji
të konsumuar.
Në shtator 201499, Banka Botërore miratoi financimin prej 150 milionë USD
nga Banka Ndërkombëtare për Rindërtim dhe Zhvillim (BNRZH) për
Projektin e rimëkëmbjes së Sektorit Energjetik në Shqipëri miratuar me
VKM 171, datë 25 shkurt 2015 “Për miratimin e planit të rimëkëmbjes
financiare të sektorit të energjisë elektrike”. Projekti do të mbështesë
reformat e sektorit energjetik të Shqipërisë, veçanërisht ato të ndërmarra
për përmirësimin e besueshmërisë së furnizimit me energji elektrike dhe
qëndrueshmërinë financiare të sektorit, ku përfshihen reformat për
diversifikimin e burimeve të prodhimit të energjisë, reduktimin e humbjeve
dhe përmirësimin e arkëtimeve.
Në maj 2016100, Banka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) dha
një kredi me garanci sovrane nga Shteti Shqiptar në shumën 218 milion
EUR për rifinancimin e huave të KESH dhe asistencë teknike për
përmirësimin e qeverisjes dhe operacioneve të shoqërisë në kuadrin e
reformave në sektorin e energjisë.
99 Burimi: http://www.worldbank.org/sq/neës/press-release/2014/09/29/world-bank-
approves-us150-million-project-for-albanias 100 Burimi: http://www.energjia.gov.al/al/njoftime/lajme/berzh-jep-218-milione-euro-hua-ne-shqiperi-per-kesh&page=5
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
86
5.3 HEC-et private dhe me koncesion
Ministria përgjegjëse për energjinë është Autoriteti Kontraktues për të
gjitha koncesionet e dhëna në sektorin e hidro-energjisë. Koncesionet në
sektorin e energjisë elektrike jepen në përputhje me Ligjin nr. 123/2013
"Për koncesionet dhe Partneritetin Publik-Privat"101, i ndryshuar102 ("Ligji
për Koncesionet dhe PPP") dhe Rregulloren shoqëruese “Për vlerësimin dhe
dhënien e koncesioneve dhe partneritetit publik-privat” miratuar me VKM
Nr. 575, datë 10 korrik 2013 ("Rregullorja e koncesioneve").
Përkufizimi i partneritetit publik privat
Sipas ligjit për Koncesionet dhe PPP, Partneriteti publik privat nënkupton
një formë bashkëpunimi afatgjatë, të rregulluar me kontratë, ndërmjet
autoritetit kontraktues (partnerit publik) dhe një ose më shumë operatorëve
ekonomikë (partnerit privat), ku partneri privat merr përsipër detyrimin për
të ofruar shërbime publike brenda fushës së kompetencave të partnerit
publik dhe/ose detyrimin për t'i siguruar partnerit publik parakushtet e
nevojshme për ofrimin e shërbimeve publike.
Në parakushtet e nevojshme përfshihet ndërtimi ose rinovimi i
infrastrukturës publike dhe/ose operimi dhe mirëmbajtja e saj.
Legjislacioni dhe rregulloret për koncesionet përcaktojnë parimet dhe
procedurat për vlerësimin e mundësive të koncesionit në sektorin e
hidroenergjisë dhe dhënies së këtyre koncesioneve. Sipas legjislacionit dhe
rregullores, të gjitha koncesionet e hidroenergjisë dhe Marrëveshjet e PPP-
ve miratohen me vendim të Këshillit të Ministrave.
Koncesionet hidro-energjetike janë të organizuara në përputhje me modelin
Ndërtim-Administrim-Transferim (NAT) ose Rindërtim-Administrim-
Transferim (RAT). Sipas modelit, operatori financon ndërtimin / rindërtimin
e hidrocentralit dhe merr përsipër të gjitha rreziqet dhe përfitimet që
rrjedhin nga financimi dhe administrimi i HEC-it. Shitja e energjisë së
prodhuar nga Operatori garantohet përmes Marrëveshjeve së Blerjes së
Energjisë Elektrike të nënshkruar midis Operatorit dhe Furnizuesit Publik me
Shumicë të Energjisë me tarifa të rregulluara nga ERE, bazuar në modelin
“feed in”. Sipas legjislacionit në fuqi, të gjitha koncesionet në Shqipëri
jepen për një periudhë jo më të gjatë se 35 vjet.
Figura 11 – Procesi i dhënies dhe monitorimit të koncesioneve
Alokimi i HEC-ve me koncesion
Identifikimi i mundësive për koncesion
Ministria e Energjisë dhe Industrisë mund të identifikojë fushat për t‟u
dhënë me koncesion nëpërmjet shqyrtimit të propozimeve të marra
101 Ky ligj është përafruar me direktivën e BE-së 2004/18/EC 102 Ndryshuar me ligjin Nr. 88/2014, dhe me ligjin Nr. 77/2015
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
87
(ndryshe propozimet e pakërkuara) nga investitorët privatë apo institucione
të tjera qeveritare dhe jo-qeveritare.
Para se të njoftojë për mundësinë për koncesion, MIE sigurohet për
fizibilitetin teknik dhe ndikimin ekonomik, mjedisor dhe shoqëror të çdo
mundësie për koncesion, në përputhje me dispozitat e legjislacionit në fuqi.
Në rastin e propozimeve të pakërkuara, paraqitur me iniciativë nga
investitorët privatë, këta të fundit kryejnë një studim fizibiliteti, i cili
paraqitet në Projekt-Propozimin në përputhje me kërkesat minimale të
ligjeve në fuqi. Propozimi i dhënë për projektin i nënshtrohet një procesi të
vlerësimit teknik në përputhje me VKM Nr. 191, datë 22 mars 2007 “Për
vendosjen e oponencës teknike shtetërore për projektet e ndërtimit të HEC-
ve me koncesion”. Ky vlerësim kryhet nga grupi i ekspertëve të hidro-
energjisë, gjeologjisë dhe mjedisit, të caktuar nga Ministri përgjegjës për
ekonominë dhe miratuar nga AKBN në përputhje me Ligjin Nr. 8093, datë 1
mars 1996, "Për rezervat ujore" dhe Ligjit Nr. 8402, datë 10 shtator 1998
"Për kontrollin dhe disiplinimin e punimeve të ndërtimit”103.
Procedurat e prokurimit
Nëse projekt-propozimet e marra kthehen në mundësi koncesioni, Ministria
fton të gjithë aplikantët e interesuar në një procedurë tenderimi të
publikuar me anë të një njoftimi të kontratës, në përputhje me Ligjin për
Koncesionet dhe PPP. Me vendimin nr. 130, datë 12 mars 2014, Këshilli i
Ministrave vendosi që procedura e koncesioneve, përfshirë pranimin e
projekteve dhe komunikimin me operatorët do të bëhet nëpërmjet faqes
zyrtare të Agjencisë së Prokurimit Publik: www.app.gov.al.
Koncesionet jepen në përputhje me dispozitat e Ligjit Nr.9643, datë 20
nëntor 2006, i ndryshuar “Për prokurimet publike”.
Sipas ligjit dhe rregullores së koncesionit çdo aplikant merr një trajtim të
drejtë dhe jopreferencial, megjithatë neni 7 i ligjit të lejon që komisioni i
prokurimit të caktojë një bonus deri në 10% të pikëve për propozuesin e
projektit. Në rast se, koncesioni i caktohet një investitori të ndryshëm nga
propozuesi fillestar, rregullorja e re e koncesionit parashikon kompensimin e
propozuesit të projektit nga 0.5% deri në 2% të vlerës së koncesionit
bazuar në shtrirjen e studimit të fizibilitetit të përfshirë në projekt-
propozimin fillestar.
Çmimi i kontratës vlerësohet kundrejt:
Avantazheve më të mëdha teknike dhe ekonomike siç vlerësohen nga
Autoriteti Kontraktues, ose
Tarifës më të lartë të koncesionit të ofruar për specifikimet teknike të
kërkuara në njoftimin e kontratës.
Operatori duhet të garantojë përmbushjen e detyrave të tij deri në 10% të
vlerës së investimit, garanci e ekzekutueshme në rastet e zgjidhjes së
kontratës apo shkeljes të kushteve kontraktuale.
Miratimi i koncesioneve
Të gjitha kontratat e koncesionit janë firmosur nga Ministri i Energjisë dhe
Industrisë në kapacitetin e autoritetit kontraktues nga Këshilli i Ministrave.
Pas nënshkrimit të kontratës, operatori harton planin e detajuar të zbatimit.
Përpara miratimit, ky plan i nënshtrohet përsëri oponencës teknike
shtetërore. Ndërtimi i hidrocentraleve energjetike është subjekt i 10 deri në
20 lejeve nga organe të ndryshme rregullatore, duke përfshirë: lejen
103
VKM Nr. 191 datë 22 mars 2007 “Për vendosjen e oponencës teknike shtetërore për projektet e ndërtimit të hidrocentraleve me koncesion”
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
88
mjedisore (vjetore), lejet për ndërtimin (para ndërtimit), leje për
përdorimin e burimeve ujore (vjetore), licencë për prodhimin e energjisë
(para fillimit të prodhimit), lejen për lidhjen me rrjetin e transmetimit etj.
Termat teknik dhe jo-teknik të marrëveshjeve koncesionare dhe
partneritetit publik privat janë konfidenciale dhe nuk mund të zbulohen për
palët e treta pa pëlqimin e të gjitha palëve të përfshira në marrëveshjen e
koncesionit. Kushtet dhe termat kryesore të marrëveshjeve të koncesionit
dhe PPP-ve për ndërtimin e hidrocentraleve paraqiten si më poshtë:
1. Objekti i marrëveshjes
Objekti i marrëveshjes së koncesionit është financimi, projektimi,
ndërtimi, vënia në punë, administrimi, mirëmbajtja e hidrocentralit dhe
dorëzimi i tij tek Autoritetet Kontraktues (Ministria e Infrastrukturës dhe
Energjisë) në përfundim të afatit të kontratës.
2. Kohëzgjatja e Koncesionit
Koncensioni jepet për një periudhë deri në 35 vjet. Periudha e
koncesionit mund të zgjatet vetëm në rastin e një Ngjarje të Forcës
Madhore ose me miratim nga Këshilli i Ministrave.
3. Forma e Shoqërisë Koncesionare
Pas hyrjes në fuqi të kontratës së koncesionit, Koncesionari duhet të
themelojë Shoqërinë koncesionare, të cilës do ti kalojnë të gjitha të
drejtat dhe detyrimet e Koncesionarit sipas kontratës së koncesionit.
Forma e shoqërisë duhet të jetë “shoqëri me përgjegjësi të kufizuar”
ose “shoqëri aksionare”, me objekt të vetëm të veprimarisë tregtare
aktivitetin që ushtrohet në kuadër të kontratës së koncesionit. Kjo
shoqëri do të ketë një kohëzgjatje në përputhje me afatin e kontratës
së koncesionit.
4. Karakteristikat e hidrocentralit
Në kontratë përcatohen qartë emri, vendndodhja, numri dhe
karakteristikat teknike të HEC-ve dhe prodhimi vjetor i parashikuar i
energjisë elektrike. Gjithashtu, përcaktohet fuqia e instaluar e
hidrocentralit, të cilën Koncesionari duhet të zbatojë në projektin e
ndërtimit.
5. Vlera e Investimit
Vlera që koncesionari do të investojë në total shprehet në vlerë
monetare në kontratë. Nga kjo vlerë në formë përqindjeje përcaktohet
masa e investimit që duhet të shkojë për makineri dhe pajisje.
Meqënëse kjo vlerë bazohet në vlerësime, në varësi të ndryshimeve që
mund të ndodhin ajo mund të ndryshojë, por vlera e investimit nuk
mund të jetë më e vogël se 95% e vlerës së parashikuar.
6. Tarifa koncesionare dhe vlera e riinvestimit
Tarifa koncesionare shprehet në përqindje (%) të prodhimit vjetor të
energjisë elektrike. Tarifa e koncesionit është fikse dhe nuk ndryshon
deri në përfundim të kontratës së koncesionit. Koncesionari gjithashtu
ka detyrimin te riinvestojë një pjesë të investimit fillestar (e dhënë në
përqindje) për makineri dhe pajisje, pas 15 ose 25 vjet nga hyrja në
fuqi e kontratës.
7. Sigurimi i kontratës
Koncesionari duhet të depozitojë në një institucion bankar ose shoqëri
sigurimesh, për llogari të Autoritetit Kontraktues një shumë që varion
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
89
nga 5-10% të vlerës totale të investimit, sipas negociatave të
kontratës. Sigurimi i Kontratës do të shërbejë për të garantuar zbatimin
në mënyrën e duhur dhe brenda afatit të parashikuar, mirëmbajtjen
dhe plotësimin e termave të tjera të kontratës për periudhën e
koncesionit.
8. Garantimi i përfitimeve të koncesionit
Në përputhje me rregullat e tregut, Operatori mund të lidh një
marrëveshje për shitjen e energjisë me Furnizuesin Publik me Shumicë
dhe do të shesë energjinë e prodhuar me tarifat në fuqi, të përcaktuara
nga ERE.
9. Të tjera lidhur me rrezikun e projektit
Në rastin e veprave komplekse dhe me rrezik, kontrata parashikon
kushtet për ndarjen dhe shtrirjen e rrezikut lidhur me koston e
punimeve dhe karakteristika të tjera mes partnerit publik dhe privat.
Regjistri i koncesioneve dhe publikimi i kontratave
Deri në 2013, regjistri i koncesioneve mbahej nga Autoriteti Kontraktues në
përputhje me ligjin e vjetër të koncesioneve. Ligji i ri përcakton njësinë
ATRAKO, pranë Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë si autoritetin
përgjegjës për mbajtjen e Regjistrit të Koncesioneve.
ATRAKO publikoi në faqen e saj të internetit listën e koncesionarëve dhe
kushtet e plota të marrëveshjes së koncesionit:
http://www.atrako.gov.al/?page_id=112
Një kopje e regjistrit të koncesioneve të hidrocentraleve është botuar nga
ALBEITI në faqen e saj: www.albeiti.org.
Monitorimi i Koncesioneve
MIE në bashkëpunim me AKBN janë përgjegjës për monitorimin e zbatimit
të kontratave të koncesionit dhe partneritetit publik-privat. AKBN raporton
çdo tremujor tek Autoriteti Kontraktues, situatën e koncesioneve në fazën e
ndërtimit dhe shkeljet përkatëse. Aktualisht, AKBN është në proces
vlerësimi të investimit faktik dhe fuqisë së instaluar për koncesionet që
kanë përfunduar fazën e ndërtimit dhe janë në proces prodhimi.
Licencimi i fuqisë prodhuese
Kur përfundon ndërtimi i HEC-it, Koncesionarët i nënshtrohen një kontrolli
përfundimtar teknik, përpara se të aplikojnë për licencimin e fuqisë
prodhuese. ERE jep licensa të fuqisë prodhuese bazuar në rregulloret në
fuqi. Rregullat dhe praktikat e licencimit për prodhimin, tregtimin dhe
furnizimin me energji si dhe regjistri i lejeve për çdo lloj licence publikohet
dhe përditësohet vazhdimisht në faqen zyrtare të internetit të ERE:
www.ere.gov.al.
Raportet e publikuara për sektorin e energjise elektrike
ERE publikon në tremujorin e parë të vitit pasardhës një raport
gjithëpërfshirës për gjendjen e sektorit të energjisë elektrike gjatë vitit në
raportim. Ky raport përfshin të dhëna për a) prodhimin, transmetimin dhe
shpërndarjen e energjisë elektrike; b) rregullimin dhe monitorimin e
operatorëve të tregut të energjisë elektrike; c) veprimtarinë e licencimit
dhe trajtimin e konflikteve; d) zhvillimet në legjislacion; e) marrëdhëniet
ndërinstitucionale dhe ndërkombëtare në fushën e energjisë, etj.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
90
5.4 Koncesionet dhe investimet private deri në vitin 2016
Bazuar në të dhënat e raportuara nga AKBN104, Shteti shqiptar ka firmosur
rreth 183 marrëveshje koncesioni për ndërtimin e 545 HEC-eve në të gjithë
vendin gjatë periudhës nga viti 2002 në 2016. Sic tregohet në grafikun 34,
Vitet 2009 dhe 2013 janë cilësuar si vitet me aktivitetin më të lartë
koncesionar.
Nga 545 HEC-e me koncesion, 74 HEC-e me kapacitet të instaluar prej 270
MW prodhuan energji (876 GWh) gjatë vitit 2016.
HEC-et kryesore private dhe me koncesion105
AKBN raporton se gjatë viteve 2008 – 2011, Qeveria Shqiptare nënshkroi
marrëveshje koncesionare për ndërtimin e gjashtë hidrocentraleve të
mëdha, si vijon:
HEC-et "Ashta 1 dhe Ashta 2" në lumin Drin106
Në vitin 2008, Qeveria Shqiptare dha një koncesion 35 vjeçar për
ndërtimin, operimin dhe transferimin (BOT) të dy hidrocentraleve mbi lumin
Drin, Ashta 1 dhe Ashta 2, të cilët do të shfrytëzonin ujin e mbetur nga
HEC-i i Vaut të Dejës. HEC-et përfunduan ndërtimin dhe filluan prodhimin
në vitin 2013. Ky projekt solli një teknologji të re në rritjen e efikasitetit të
përdorimit të ujit, duke përdorur disa turbina të vogla në vend të një
turbine të madhe. Investimi i partnerëve të projektit EVN AG dhe Verbund
AG raportohet në vlerën 200 milionë euro. Të dy HEC-et kanë një kapacitet
total prej 53MW dhe pritet të gjenerojnë një prodhim vjetor prej 240 GWh.
Ashta ka firmosur nje marrëveshje për shitjen e energjisë me KESH, sipas
së cilës Ashta do të shesë energjinë me çmime të rregulluara nga ERE. Në
rast se shoqëria nuk do të transmetojë energjinë ditore të buxhetuar
(prodhimi deklaruar), ajo do të kompensojë KESH-in për disbalancat me
çmime tregu dhe në rast të kundërt do të kompensohet për rastet e
mbiprodhimit.
Detajet e projektit dhe investimet janë paraqitur në faqen e internetit të
Ashtës: http://www.energji-ashta.al/.
104 AKBN e raportoi këtë informacion për përpilimin e këtij raporti. 105 Burimi: “Hydro-energetic Potential” publikuar nga AKBN- www.akbn.gov.al 106 Informacioni i prezantuar më sipër është marrë nga faqja zyrtare e internetit të Shoqërisë - http://www.energji-ashta.al.
23 8 1 2 4
36
172
18
61 46
144
4 14 6
-
50
100
150
200
Grafiku 34 - Numri i HEC-eve dhënë me koncesion
(2002-2016)
Burimi: Regjistri i Koncesioneve raportuar nga AKBN/Raporti ERE – www.ere.gov.al
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
91
HEC-et në lumin Devoll107
Në vitin 2009, Qeveria e Shqipërisë dha me koncesion të drejtat për
ndërtimin, zotërimin, operimin dhe transferimin (BOOT) e tre
hidrocentraleve mbi lumin Devoll shoqërisë Devoll Hidropower Sh.a. (DHP),
e cila është në pronësi të Statkraft Markets B.V. për 75 vjet.
Aktualisht projekti konsiston në ndërtimin e dy hidrocentraleve, Banja dhe
Monglicë në luginën e Devollit, me një kapacitet të instaluar prej 256 MW.
Hidrocentralet pritet të gjenerojnë një prodhim vjetor prej 729 GWh, i cili
përfaqëson një rritje prej 15% krahasuar me prodhimin e brendshëm në
vitin 2014. HEC Banja u inagurua dhe filloj prodhimin në vitin 2016, ndërsa
HEC Moglica pritet të përfundojë në vitin 2018. Pas përfundimit me sukses
të dy hidrocentraleve, DHP do të konsiderojë investimin në një HEC të tretë
në lumin Devoll.
Devolli do të shesë energjinë me çmime të negociuara lirisht në treg.
Detajet e projektit dhe investimet janë paraqitur në faqen e internetit të
DHP: http://www.devollhydropower.al/.
HEC-i “Kalivaç” në lumin Vjosa
Në maj 2017, pas ndërprerjes së një koncesioni të pasuksesshëm të dhënë
për Becchetti Energy Group (BEG SPA), Qeveria e Shqipërisë dha një
koncesion të ri BOT për Hidrocentralin Kalivaç.
Oferta fituese iu dha sipërmarrjes së bashkuar midis Ayen Energy A.S. dhe
Fusha Sh.p.k. duke u kualifikuar me pikët më të larta (95). Koncesionari do
të ndërtojë një HEC me fuqi të instaluar prej 111 MW që pritet të prodhojë
366 GWh në vit. Tarifa e koncesionit është vendosur në 2.1%.
HEC Ulëz, Shkopet, Bistrica 1 and Bistrica 2
HEC Ulëz, Shkopet, Bistrica 1 and Bistrica 2 nën administrimin e KESH deri
në tremujorin e dytë të vitit 2013 u privatizuan nga shoqëria Kurum
International Sh.A. gjatë vitit 2013 për vlerën 130 milionë USD. Këto HEC-e
kanë fuqi të instaluar 78 MW.
107 Informacioni i prezantuar më sipër është marrë nga faqja zyrtare e internetit të Shoqërisë - http://www.devollihydropower.al.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
92
5.5 Vlera e krijuar në sektorin e energjisë elektrike
Të ardhurat e gjeneruara nëpërmjet shitjes së energjisë kapën vlerën
27,245 milionë lekë108 ( ekuivalente me 219.5 milionë USD) në vitin 2016.
Nevojat e energjisë elektrike në vend plotësohen nëpërmjet prodhimit
vendas dhe importit. Tabela 17 paraqet një përllogaritje të vlerës së krijuar
nga aktiviteti prodhimit, furnizimit, transmetimit dhe shpërndarjes.
Tabela 17 –Vlera e krijuar nga prodhimi, furnizimi, transmetimi dhe shpërndarja e energjisë elektrike
i. Informacioni bazohet mbi te ardhurat e publikuara në raportin e ERE. (Burimi:
Raportet vjetore të ERE 2010-2016).
ii. Vlera rrjedh nga gjenerimi i shitjes së energjisë minus koston e shkaktuar për
blerjen e energjisë. (Burimi: Pasqyrat Financiare KESH).
iii. Vlera rrjedh nga të ardhurat nga transmetimi i energjisë dhe alokimi
kapaciteteve të transmetimit. (Burimi: Pasqyrat Financiare OST).
iv. Vlera rrjedh nga të ardhuarat nga shitjet e energjisë minus shpenzimet për
blerjet e energjisë. (Burimi: Pasqyrat Financiare OSHEE).
Kontributi i sektorit të energjisë elektrike (vlera e krijuar), duke perfshirë
prodhimin, transmetimin dhe shpërndarjen përllogaritet të jetë rreth 54.75
miliardë Lek (ekuivalente me 441 milionë USD) ose 3.7% e PBB-së në vitin
2016. Grafiku 35 tregon që gjatë 7 viteve të fundit, kontributi është luhatur
mjaft duke shënuar vlerën më të ulët 1.4% në vitin 2012 kur humbjet në
rrjet arritën 42.7%.
Luhatjet në të ardhurat neto të gjeneruara nga KESH dhe OSHEE janë për
shkak të detyrimit publik për të siguruar shërbimin e energjisë për të gjithë
tarifat e konsumatorëve me çmimet e rregullara dhe të sigurojë energji
ekstra me çmimet e tregut për të superuar humbjet në rrjet. Të dy
operatorët e shesin energjinë me një çmim të rregulluar më të ulët se
kostot e prokurimit nëpërmjet importit.
108 Vlera e fituar nga shtimi i të ardhurave të gjeneruara nga KESH (16,423 milionë lekë) të paraqitura në pasqyrat financiare vjetore të audituara dhe të ardhurat e gjeneruara nga HEC-et private dhe koncesionare të paraqitura në raportin vjetor të ERE-s për vitin 2016. 109 Burimi: “Prodhimi i brendshëm bruto sipas aktivitetit ekonomik” INSTAT – www.instat.gov.al 110 Burimi: “Bilanci i Energjisë Elektrike, 2000-2015” INSTAT – www.instat.gov.al
Në million Lek 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Shitjet e energjisë prodhuar nga HEC-et private dhe me
koncesion (i)
1,118 1,008 2,590 6,629 8,139 8,026 10,822
Prodhuesi publik i energjisë (KESH) (ii) 20,614 23,620 (2,683) 7,221 13,503 23,989 30,070
Transmetim dhe alokim kapacitetesh (OST) (iii) 3,895 4,415 5,767 5,534 6,417 6,394 5,714
Shpërndarja dhe furnizuesi universal (OSHEE) (iv) 24,588 (7,366) 12,990 16,237 976 8,766 8,144
Vlera në millionë Lek 50,216 21,677 18,665 35,622 29,036 47,174 54,750
Vlera në % ndaj PBB-se109 4.1% 1.7% 1.4% 2.6% 2.1% 3.3% 3.7%
(a) Prodhimi neto vendas (GWh)110 7,674 4,036 4,725 6,959 4,726 5,866 7,136
(b) Përdorimi nga konsumatorët (GWh) (4,606) (5,032) (4,369) (4,551) (5,011) (5,069) (5,108)
(c) Humbjet në rrjet (GWh) (2,167) (2,179) (3,250) (3,306) (2,783) (2,196) (1,986)
(d) Import / eksport (GWh) (901) 3,174 2,895 898 3,067 1,399 42
Humbjet në rrjet në % ndaj energjisë në dispozion
(a+d) 32.0% 30.2% 42.7% 42.1% 35.7% 30.2% 28.04%
[SERIES
NAME]
[SERIE
S
NAME]
0%
10%
20%
30%
40%
50%
0.0%
1.0%
2.0%
3.0%
4.0%
5.0%
Grafiku 35 - Vlera në % ndaj
PBB dhe humbjet në % Humbje
t në % Kontributi në
PBB në %
Burimi: Struktura e GDP dhe Bilanci i Energjisë, INSTAT
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
93
5.6 Të ardhurat në Buxhetin e Shtetit
Shteti shqiptar merr pjesën e tij nga vlera e krijuar nga sektori
hidroenergjetik nëpërmjet:
Tatimit të veprimtarisë
Taksave / tarifave, dhe
Dividendëve apo fitimit nga shitja e investimeve direkte në sektorin e
hidro-energjisë
Figura 12 – Shpërndarja e të ardhurave nga sektori i hidro-energjisë
Të ardhurat kryesore nga sektori hidro-energjisë analizuar më poshtë:
Tabela 18 - Të ardhurat kryesore nga sektori hidro-energjisë
Të ardhura
fiskale në MLek
Të ardhura
fiskale në M$
Struktura
në %
Buxheti i
Shtetit
KESH ERE
Tatimi mbi fitimin 1,181.5 9.5 24.50% 9.5 - -
TVSH 1,519.6 12.2 42.90% 12.2 - -
Pagesat për sigurime shoqërore dhe
shëndetësore 515.4 4.2 14.20% 4.2 - -
Tatimi mbi të ardhurat nga punësimi 372.6 3.0 9.20% 3.0 - -
Tatimi mbi dividendin 16.1 0.1 0.40% 0.1 - -
Penalitete tatimore 4.0 0.0 0.20% 0.0 - -
Tarifa kocesionare 688.6 5.5 5.70% - 5.5 -
Pagesat per licencat dhe tarifa e rregullimit 116.8 0.9 3.00% - - 0.9
Total 4,415 36 100.00% 22.9 1.4 0.8
Këto të hyra përbënin rreth 0.9% të të ardhurave totale të regjistruara në
buxhetin e shtetit në vitin 2016.
Tarifa koncesionare
Tarifa koncesionare i paguhet Autoritetit Kontraktues në përqindje mbi
vlerën e prodhimit vjetor të energjisë elektrike dhe çdo përfitimi tjetër që
rrjedh nga marrëveshja. Kjo përqindje është pjesë konfidenciale e
marrëveshjes dhe ndryshon në koncesione të ndryshme. Tarifa përllogaritet
në përqindje mbi çdo faturë mujore të energjisë së shitur tek KESH dhe
mblidhet nga KESH për llogari të Autoritetit Kontraktues, në përputhje me
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 5. Sektori i Hidro-Energjisë
94
Urdhërin Nr. 4 datë 9 janar 2012 të Ministrisë së Ekonomisë, Tregtisë dhe
Energjetikës, përgjegjëse për sektorin e energjisë në atë kohë.
Të ardhura të tjera sipas marrëveshjeve të HEC
Krahas tarifës së koncesionit, HEC-et me koncesion mund të jenë subjekt
gjobash të konsiderueshme për mospërputhje me marrëveshjen e
koncesionin apo të PPP-së.
Marrëveshja e koncesionit parashikon penalitete për:
Mosparaqitjen në kohë të projektit të zbatimit për miratim;
Moszbatimin e kushteve dhe afateve të kontratës;
Moskryerjen e investimeve deri në të paktën 95% të vlerës së rënë
dakort;
Mosrealizimin e instalimit të kapacitetit të rënë dakort;
Mosrealizimin e prodhimit të energjisë elektrike vjetore të parashikuar
në marrëveshje etj.
Autoriteti kontraktues përfiton garancinë e kontratës deri në 10% të vlerës
së investimit, në rast se zgjidh kontratën, si pasojë e moszbatimit të
kushteve kontraktuale nga partneri privat.
Deri në datën e këtij raporti, MIE nuk ka raportuar të ardhura nga penalitet
gjatë vitit 2016.
Të ardhurat nga investimet dhe privatizimet e shoqërive me pronësi
shtetërore
Sektori i energjisë elektrike dominohet nga shoqëri shtetërore. Shteti si
pronar përfiton dividentët e shpërndarë nga fitimi i Shoqërive si dhe të
ardhura nga shitja pjesore ose tërësore e aksioneve. MIE dhe MZHETTS nuk
kanë raportuar të ardhura materiale nga privatizimi dhe shitja e aseteve në
sektorin e energjisë dhe burimeve natyrore gjatë vitit 2016.
Tatimi mbi fitimin
Tatimi mbi fitimin mblidhet nga Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve si
përqindje mbi të ardhurat neto të shoqërisë, e cila është 15%. Kërkesat e
këtij ligji janë plotësisht të zbatueshme për sektorin e hidroenergjisë.
TVSH
Tatimi mbi vlerën e shtuar zbatohet në masën 20% mbi shitjet fiskale
brenda vendit dhe 0% për eksportet në përputhje me Ligjin Nr. 92/2014
“Për tatimin mbi vlerën e shtuar”. TVSH e paguar përbën fluksin kryesor të
të ardhurave fiskale nga sektori energjisë elektrike, kjo sepse shumica e
energjisë së prodhuar dhe / apo tregtuar konsumohet brenda vendit.
Tarifat për licencimin dhe rregullimin e sektorit të energjisë
elektrike
Të gjitha tarifat për licencimin për prodhimin, tregtimin, furnizimin dhe
shpërndarjen e energjisë janë paguar në kohën kur është dhënë licensa,
modifikuar ose transferuar sic është vendosur nga ERE. ERE mbledh çdo vit
nga të licencuarit tarifa rregullatore vjetore, të cilat përllogariten mbi bazën
e të ardhurave nga shitja realizuar nga aktiviteti i licencuar. Këto të ardhura
shërbejnë për të mbuluar kostot operacionale të institucionit, dhe si të tilla
mbeten në buxhetin e ERE-së.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 6. Alokimi i të ardhurave
95
6. Alokimi i të
ardhurave
Transfertat lokale të rentës minerare përbëjnë të ardhurat kryesore të alokuara. Renta minerare e arkëtuar nga shitja e naftës, gazit dhe mineraleve është regjistruar në Buxhetin e Shtetit. Sipas Ligjit për Taksat Kombëtare nr. 9975, 28 Korrik 2008, i ndryshuar, një pjesë e taksës së
rentës minerare do të transferohet tek secila njësi e qeverisjes vendore ("NjQV "), në përpjesëtim me kontributin e tyre në prodhimin dhe shitjen
e mineraleve.
Udhëzimi Nr.26, datë 4.9.2008 “Për taksat kombëtare”, i ndryshuar
përcakton procedurat rakorduese për alokimin e rentës minerare. Prandaj,
secila NjQV, në fund të muajit, është përgjegjëse për:
- të mbajtur një listë të azhornuar të shoqërive nxjerrëse të naftës
dhe minerare që operojnë nën administrimin e tyre;
- Të mbledhur informacione mbi pagesat e rentës minerare nga
shoqëritë nxjerrëse tek autoritetet e tatimeve dhe doganave në
fund të muajit;
- Të mbledhur infomacione nga drejtoria rajonale e taksave dhe
doganave përsa i përket rentës së mbledhur gjate muajit, dhe
- Të rakorduar shumat e raportuara nga shoqëritë nxjerrëse me ato
të raportuara nga drejtoria rajonale e tatimeve dhe doganave.
Më pas, drejtoritë rajonale të tatimeve dhe doganave paraqesin brenda 5
ditëve nga fundi i muajve listën analitike të pagesave të rentës së mbledhur
dhe rakordohen me secilën NjQV përfituese në Drejtorinë e Buxhetit në
Ministrinë e Financave, e cila inicion transferimin mujor të rentës tek NjQV.
Për shoqëritë e naftës, veprimtaria e të cilave shtrihet në disa NjQV
njëkohësisht, udhëzimi nr.26 përcakton përqindjen e rentës që do t‟i shkojë
çdo NjQV-je në varësi të vendburimit ku është prodhuar nafta apo gazi i
shitur.
Tabela në vijim paraqet të dhëna për rentën minerare të mbledhur dhe
shpërndarë gjatë vitit 2016.
Tabela 19 – Renta e mbledhur dhe shpërndarë gjatë vitit 2016
Shumat në millionë Lek
Renta Minerare Totale 3,542
Renta Minerare për t‟u transferuar @ 5% 177
Renta Minerare e transferuar (*) 153
Diferenca (24)
(*)Kjo shumë përfshin rentën minerare të transferuar deri më tani nga
renta minerare e mbledhur për vitin 2016, duke përfshirë transfertat lokale
të bëra në 2016 dhe 2017.
Pagesat totale të rentës minerare në vitin 2016 arrijnë në 148 milionë lekë,
ku 2.8 milionë lekë janë paguar në janar 2016, nga renta e mbledhur në dhjetor 2015. Në janar të vitit 2017, MEF-i bëri transferimet drejt NJQV-ve të rentës në shumën 8.4 milionë lekësh, të mbledhura në dhjetor 2016.
Renta minerare është
e taksa kryesore që
Shteti mbledh nga
sektori nxjerrës.
Duke filluar nga viti
2015, Buxheti i
Shtetit transferon 5%
të rentës minerare
tek NjQV-të
prodhuese.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 6. Alokimi i të ardhurave
96
-
50
100
150
200
2011 2012 2013 2014 2015 2016
MLek
Grafiku 36 - Transfertat Kombëtare të
Rentës Minerare 2011-2016
Burimi: Raportet EITI 2011-2016
Të dhënat e raportuara nga Ministria e Financave dhe Drejtoritë përgjegjëse
për tatimet dhe doganat, tregojnë se renta e shpërndarë përfaqëson rreth
4.3% të rentës së mbledhur gjatë vitit 2016 (2015: 3.5%). Shuma prej 24 milionë Lek ende nuk është ndarë për NjQV-të gjeneruese në datën e këtij raporti.
Ministria e Financave shpjegon se NjQV-të janë përgjegjëse për të filluar procesin nëpërmjet procedurave të rakordimit dhe shuma që nuk është transferuar ende nuk është kërkuar nga NjQV-të.
Këto nën-deklarime, mund të shpjegohen deri diku nga vlera e shtuar nga
rishitësit që e blejnë mineralin nga të licencuarit dhe e rishesin atë në eksport ose për përdorim të tregut vendas. Rishitësit mund të mos jenë pjesë e listës së shoqërive që mbahet nga NjQV, dhe si rezultat, nuk janë
pjesë e procedurave mujore të rakordimit.
Bazuar në analizën rast-pas-rasti të pagesave të rentave nga shoqëritë, u vu re se 196 subjekte private jo të licencuara në sektorin e naftës, gazit apo sektorin minerar, paguan rentë minerare prej 140
milionë Lek në 2016.
Grafiku 36 tregon trendin e shpërndarjes së rentës minerare për shitjet
lokale nga viti 2011 deri në 2016.
Deri në vitin 2014, vetëm NjQV-të naftë-prodhuese përfitonin
transfertat kombëtare të rentës minerare, por nuk mund të bëhej një
korrelacion i mirëfilltë midis rentës së arkëtuar dhe transfertave
kombëtare. Që nga viti 2015, procedurat e transfertave të rentës
minerare jep referenca të qarta për alokimin dhe kjo solli një nivel të
rritur të transfertave kombëtare të rentës. Këto transferime do të jenë
edhe më të larta kur renta minerare për 2016 të jetë plotësisht e ndarë
sipas NjQV-ve prodhuese.
Rakordimi i Transfertës Kombëtare të Rentës Minerare
Në vitin 2016, MSG përzgjodhi gjashtë NjQV që përfaqësojnë rrethet
kryesore nxjerrëse në Shqipëri. Këtu përfshihen bashkia e Fierit, Patosit,
Roskovecit, Kukësit dhe Krujës, si në tabelën më poshtë:
Tabela 20 – Rakordimi i Transfertës Kombëtare të Rentës Minerare
Bashkia Renta e kërkuar nga
NjQV
Renta e transferuar sipas MFE
Diferenca
Bulqizë 28,759,884 24,504,592 4,255,293
Krujë Nuk ka raportuar 2,672,631
Patos 42,579,479 43,525,958 (946,479)
Prrenjas 465,143 202,369 262,774
Roskovec 29,383,861 38,556,377 (9,172,516)
Kukës Nuk ka raportuar 262,079
Fier Nuk ka raportuar 24,907,622
Totali i rentës së transferuar tek NjQV
134,631,628
Tabela 21 liston të gjitha transfertat kombëtare të rentës të bërë në 2016,
duke informuar nëse transfertat lidhen me rentën e mbledhur në 2015,
2016 dhe 2017.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 6. Alokimi i të ardhurave
97
Tabela 21 – Lista e Transfertave Kombëtare të Rentës gjatë 2016
Nr.
Njësitë e
qeverisjes
vendore
Totali i Rentës
së transferuar
në 2016
Renta e
transferuar në
2016 për vitin
2015
Renta e
transferuar në
2017 për vitin
2016
Totali i Rentës së
transferuar e bërë
nga renta e
grumbulluar në
2016
Në % të totalit
të rentës së
transferuar në
vitin 2016
1 Berat 31,120 - 570 31,690 0.02%
2 Bulqizë 24,504,592 1,509,265 243,062 23,238,389 15.14%
3 Cërrik 43,312 12,923 23,400 53,789 0.04%
4 Devoll 37,115 - - 37,115 0.02%
5 Dibër 38,183 4,976 - 33,207 0.02%
6 Durrës 73,332 - 2,848 76,180 0.05%
7 Elbasan 623,817 62,819 - 560,998 0.37%
8 Fier 24,907,622 839,586 1,439,213 25,507,249 16.62%
9 Gramsh 26,960 1,884 - 25,076 0.02%
10 Has 91,297 - 92,340 183,637 0.12%
11 Himarë 47,211 7,163 8,845 48,893 0.03%
12 Kamëz 6,801 - - 6,801 0.00%
13 Kavajë 28,049 5,271 7,837 30,615 0.02%
14 Klos 427,110 76,102 - 351,008 0.23%
15 Kolonjë 9,387 - - 9,387 0.01%
16 Korçë 87,790 16,475 4,730 76,045 0.05%
17 Krujë 2,672,631 - 134,246 2,806,877 1.83%
18 Kuçovë 180,729 2,018 - 178,711 0.12%
19 Kukës 262,079 - 86,446 348,525 0.23%
20 Kurbin 60,866 - 2,059 62,925 0.04%
21 Lezhë 594,431 59,971 22,151 556,611 0.36%
22 Librazhd 129,656 - 24 129,680 0.08%
23 Lushnje 5,061,371 - 359,803 5,421,174 3.53%
24 Malësi e Madhe 48 - - 48 0.00%
25 Maliq 3,339 - - 3,339 0.00%
26 Mallakastër 3,319,572 131,971 158,139 3,345,740 2.18%
27 Mat 65,513 6,229 96,620 155,904 0.10%
28 Mirditë 437,075 - - 437,075 0.28%
29 Patos 43,525,958 4,274 3,108,525 46,630,209 30.38%
30 Përmet 11,123 - - 11,123 0.01%
31 Pogradec 93,152 - - 93,152 0.06%
32 Polican 24,616 - 331 24,947 0.02%
33 Prrenjas 202,369 - - 202,369 0.13%
34 Roskovec 38,556,377 - 2,446,662 41,003,039 26.72%
35 Selenicë 511,005 7,233 - 503,772 0.33%
36 Shijak 73,314 - 5,473 78,787 0.05%
37 Shkodër 82,438 10,275 1,291 73,454 0.05%
38 Skrapar 319,141 - 59,814 378,955 0.25%
39 Tepelenë 18,205 17,550 - 655 0.00%
40 Tiranë 323,827 14,042 50,391 360,176 0.23%
41 Tropojë 189,405 - - 189,405 0.12%
42 Ura Vajgurore 136,353 13,894 - 122,459 0.08%
43 Vau i Dejës 93,798 44,761 - 49,037 0.03%
44 Vlorë 806 - - 806 0.00%
45 Vorë 35,261 - 5,248 40,509 0.03%
TOTAL 147,968,156 2,848,680 8,360,068 153,479,544 100.00%
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 7. Cilësia e të dhënave, siguria dhe
raportimi
98
7. Cilësia e të
dhënave, siguria dhe
raportimi
7.1 Cilësia dhe siguria e të dhënave
Standardi EITI 4.9 (a) kërkon që flukset e përpiluara në raportin vjetor
EITI të jenë të besueshme dhe i nënshtrohen sigurimit në përputhje me
standardet ndërkombëtare të auditimit. MSG sugjeroi që të licencuarit e
përzgjedhur të raportojnë për të dhënë siguri mbi shifrat e raportuara të
EITI, nëpërmjet termave të miratuara të referencave për vitin 2016.
Sigurimi për të dhënat e raportuara nga EITI vjen me sfida dhe kosto
shtesë në Shqipëri, për shkak se nuk ekzistojnë kërkesa të veçanta të
auditimit në lidhje me shifrat e raportuar në EITI. Për më tepër këto të
dhëna nuk mund të rregullohen lehtë dhe të konfirmohen me pasqyrat
financiare të audituara dhe pasqyrat të tjera financiare të publikuara.
Kërkesat e sigurimit dhe raportimit për subjektet e përfshira
në Shqipëri
Standardet e Kontabilitetit të aplikuara
Dispozitat rregullatore aktuale në Shqipëri kërkojnë që njësitë e
inkorporuara të zbatojnë Standardet Ndërkombëtare të Raportimit
Financiar (SNRF) të publikuara nga Bordi i Standardeve Ndërkombëtare të
Kontabilitetit (BSNK) ose Standardet Kombëtare të Kontabilitetit (SKK), të
publikuara nga Këshilli Kombëtar i Kontabilitetit për qëllime të
kontabilitetit dhe raportimit ligjor. Fillimisht, SKK u derivua si një version i
thjeshtuar i SNRF dhe më pas është rregulluar që të përputhej me SNRF për
NVM-të, e cila është një version më i thjeshtë i lëshuar për t'u miratuar nga
subjekte më të vogla dhe me veprimtari më pak komplekse. Në përputhje
me ligjin e kontabilitetit, në vitin 2016, të gjitha njësitë e përfshira në
Shqipëri duhet të adoptojnë SNRF, grupin e plotë të standardeve ose
versionin e thjeshtuar për NVM-të.
Standardet e Auditit të aplikuara
Të gjitha subjektet, përfshirë shoqëritë aksionare me pjesëmarrje ("SHA")
dhe shoqëritë me përgjegjësi të kufizuar ("SHPK") janë subjekt i auditimit
ligjor, duke përjashtuar SHPK të klasifikuara si njësi më e vogël, në
përputhje me përkufizimin e parashikuar nga neni 41 i Ligjit mbi Auditimin
nr. 10091 "Për auditimin ligjor, organizimin e auditorit të regjistruar dhe
profesionin e kontabilitetit të akredituar", të datës 5 mars 2009, të
ndryshuar. Sipas këtij ligji, subjektet më të vogla janë ato që plotësojnë dy
nga kriteret e mëposhtme:
Totali i aktiveve është më i ulët se 50 milionë lekë; Jo më shumë se mesatarisht 30 persona të punësuar; dhe
Të ardhurat vjetore nuk tejkalojnë 100 milionë lekë.
Krahas kësaj, ligji kërkon që të gjitha subjektet që zgjedhin të raportojnë
sipas SNRF për qëllime ligjore, duke përfshirë edhe njësi të vogla që
vullnetarisht miratojnë SNRF, t‟i nënshtrohen auditimit ligjor.
Nuk aplikohen kërkesa
të veçanta auditi për
të licencuarit që
veprojnë në sektorët
nxjerrës dhe
institucionet publike
që sigurojnë
mbikëqyrjen e sektorit
të nxjerrjes.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 7. Cilësia e të dhënave, siguria dhe
raportimi
99
Subjektet e regjistruara si degë të korporatave të huaja nuk i nënshtrohen
procedurave të auditimit ligjor, vetëm nëse ata zgjedhin vullnetarisht për
t'u audituar.
Standardet Ndërkombëtare të Auditimit të lëshuara nga Bordi i Standardeve
Ndërkombëtare të Auditimit dhe Sigurisë (IAASB: https://www.iaasb.org/)
janë të zbatueshme për të gjitha angazhimet e auditimit të jashtëm dhe të
sigurisë të kryera nga auditorët e licencuar në Shqipëri. Auditimi profesional
dhe organi i kontabilitetit (Instituti i Auditorëve të Autorizuar të Shqipërisë,
IEKA: www.ieka.org) është anëtare e Federatës Ndërkombëtare të
Kontabilistëve (IFAC: www.ifac.org) që nga viti 2000.
Dispozitat e transparencës kontabël në Shqipëri kërkojnë që të gjitha
subjektet e regjistruara në Shqipëri të dorëzojnë në Qendrën Kombëtare të
Regjistrimit (www.qkr.gov.al) raportet e tyre financiare dhe raportet e
auditimit, kur i nënshtrohen auditimit ligjor, brenda 31 korrikut të vitit
pasardhës kalendarik. Raportimi financiar vjetor, me informacion mbi
pronësinë ligjore publikohet dhe mund të aksesohet lirisht nga të gjithë
grupet e interesit në faqen zyrtare të QKB (link:
http://qkr.gov.al/search/search-in-trade-register/search-for-subject/).
Udhëzim për qasjen dhe shkarkimin e pasqyrave financiare nga faqja e
internetit të QKB
Plotësoni numrin NUIS siç tregohet më poshtë dhe kërkoni për ekstraktin e
regjistrit tregtar dhe licencat e bashkangjitura në numrin NUIS. Emri i
shoqërisë, aksionarët etj. mund të përdoren për kërkim, si mënyrë
alternative në vend të NUIS.
Pasi shkarkon ekstraktin historik mund të bëni kërkime nëpër historinë e
vendimeve dhe pasqyrave financiare të ngarkuara. Siç tregohet më poshtë,
linku i pasqyrave financiare është i përfshirë në dokumentin e ekstraktit
historik dhe këto dokumente mund të shkarkohen duke klikuar në linkun e
treguar.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 7. Cilësia e të dhënave, siguria dhe
raportimi
100
Aktualisht, ligjet e kontabilitetit dhe auditimit nuk parashikojnë kërkesa të
veçanta për dhënien e informacioneve shpjeguese apo për auditimin e
treguesve kryesorë të performancës ose të raportit EITI të koncesioneve
dhe licencave të dhëna për sektorin nxjerrës në Shqipëri, si dhe shifrat e
raportuara sipas EITI.
Analiza e situatës në 2016
Për vitin 2016, 135 nga 141 shoqëri të përzgjedhura kanë publikuar
pasqyrat e tyre financiare në portalin e QKB-së. Vetëm një prej shoqërive
që është zgjedhur për raportim nuk ka publikuar pasqyrat financiare në
QKB, megjithatë i ka dorëzuar ato së bashku me raportimin e EITI.
Në përgjithësi, pasqyrat financiare japin informacion të kufizuar për nivelin
e prodhimit, investimet e bëra dhe rezervat e vlerësuara. Nga 136 shoqëri,
65 prej tyre kishin pasqyrat e tyre financiare të audituara për vitin 2016.
Nga analiza e raporteve të auditimit për pasqyrat financiare të publikuara
në QKB, vërehet se 8 auditime të 65 subjekteve kishin mendime të
modifikuara. Këtu përfshihen Albpetrol Sh.a., Phoenix Petroleum Sh.a.,
Kurum International sh.a., Brisel Sh.p.k, Al-Gem sh.a., TMC - Transport -
Miniera - Ndërtim, KESH dhe Power Elektrik Slabinje sh.p.k.
Numri i shoqërive
raportuese të
përzgjedhura sipas
sektorit
Numri i shoqërive
raportuese që publikuan
pasqyra financiare për
2016
Numri i shoqërive
raportuese të përzgjedhura
që publikuan opinionet e
audituesve për 2016
Nunri i shoqërive
raportuese që kanë
opinione të kualifikuara
për 2016
Nafta dhe gazi 9 4 2
Sektori mineral 115 50 3
Hidro-energji 12 11 3
Total 136 65 8
Arsyet për rastet kur opinioni i audituesit është modifikuar janë të
ndryshme. Megjithatë, pamundësia e auditesit për të konfirmuar balancat e
inventarit ishte arsyeja më e shpeshtë për një opinion të modifikuar në
rastin e shoqërive të naftës dhe minerare, duke përfshirë edhe Albpetrolin.
Pamundësia për të konfirmuar balancat e inventarit ndikon në mendimin
mbi prodhimin dhe nivelin e të ardhurave. Në tre prej rasteve, aftësia e
audituesit për të konfirmuar balancën e inventarit ishte e kufizuar sepse
audituesi u emërua pas përfundimit të vitit kontabël. Shoqëritë mund ta
shmangin këtë kufizim duke caktuar audituesin më herët se fundi i vitit
kontabël.
Ju lutemi referojuni Shtojcës 6 për listën e plotë të subjekteve raportuese
që publikojnë pasqyrat e tyre financiare dhe raportet e auditimit në portalin
e QKB-së.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 7. Cilësia e të dhënave, siguria dhe
raportimi
101
Siguria mbi shifrat e raportuara në kuadrin e raportit EITI
Subjekteve raportuese iu kërkua të japin raportin e sigurisë së shifrave të
lëshuar nga auditorët e tyre ligjorë ose auditori i zgjedhur duke konfirmuar
plotësinë dhe saktësinë e flukseve të raportuara në formularet e raportimit
EITI. Subjektet raportuese u udhëzuan të zbatojnë standardet
ndërkombëtare të auditimit në kryerjen e angazhimit të sigurisë.
Në datën e këtij raporti, vetëm 17 nga 121 subjekte kanë dorëzuar raportin
e sigurisë. Numri i përgjithshëm i flukseve të siguruara arrin në 5.7 miliardë
lekë dhe zë 39% të flukseve totale të raportuara nga të licencuarit në 2016.
Bankers Petroleum ishte e vetmja shoqëri nafte që dorëzoi raportin e
sigurisë mbi flukset e raportuara të EITI në 2016.
Ju lutemi referojuni Shtojcës 6 për listën e plotë të subjekteve raportuese
që ofrojnë siguri për të dhënat e raportuara për vitin 2016.
Raportimi rregullator dhe auditimi
Subjektet e angazhuara në sektorin nxjerrës të sektorit nxjerrës të naftës,
minerar dhe sektorit të hidro-energjisë janë të detyruar të raportojnë tek
AKBN për:
- Investimet e kryera
- Nivelin e prodhimit
- Sasitë dhe vlera e shitjeve
- Punimet e kryera
- Rehabilitimin e mjedisit
- Ndryshimet në rezerva, etj.
AKBN kryen auditimet e performancës për marrëveshjet e naftës, licencat
minerare dhe operimit të koncesioneve hidroenergjetike në Shqipëri.
Metodat e mbikqyrjes dhe procedurat e auditimit që përdor AKBN nuk janë
bërë publike.
Bazuar në pyetjet me përfaqësuesit e AKBN, ne kuptojmë se auditimet e
AKBN-së synojnë të monitorojnë përputhjen me marrëveshjen financiare
dhe mjedisore të licencave dhe / ose koncesioneve.
AKBN informoi që statistikat mbi prodhimin e mallrave, rezervave dhe
numrin e punonjësve, të dhëna për qëllime raportimi rrjedhin nga vet-
deklarimet e raportuara nga të licencuarit tek AKBN-së si pjesë e raportimit
vjetor dhe nuk janë konfirmuar përmes ndonjë procesi sigurimi.
Krahas AKBN-së, edhe Albpetrol është angazhuar në mënyrë aktive për të
monitoruar prodhimin dhe operacionet e subjekteve që veprojnë sipas një
licence nën administrimin e saj. Këto përfshijnë të gjitha licencat që
operojnë në një fushë-prodhimi nafte. Albpetrol është përqendruar në
monitorimin e përputhshmërisë me marrëveshjet dhe shlyerjen e
detyrimeve kontraktuale ndaj Albpetrol.
Prodhimi i sektorit hidroenergjetik matet dhe raportohet nga operatorët e
rrjetit të shpërndarjes dhe / ose të transmetimit, pasi prodhuesit e
hidroenergjisë lidhen me këto rrjete. Pikat e lidhjes janë të pajisura me
matësa që matin fuqinë e rrjedhës së energjisë. Krahas kësaj, shoqëritë
hidroenergjetike bëjnë rregullisht rakordim të fuqisë së energjisë që
transmetohet në rrjetin e shpërndarjes dhe transmetimit të energjisë.
AKBN mbledh dhe përpunon bilancin e hyrjeve dhe daljeve të energjisë nga
secila shoqëri hidroenergjetike që prodhon ose operon në rrjetin
hidroenergjetik duke prodhuar në fund raportin për balancën e energjisë
për këtë sektor.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 7. Cilësia e të dhënave, siguria dhe
raportimi
102
Auditimi i institucioneve qeveritare
Aktiviteti dhe llogaritë e Institucioneve qeveritare auditohen nga Kontrolli i
Lartë i Shtetit në Shqipëri (KLSH) në përputhje me ligjet dhe rregulloret e
KLSH-së në faqen e internetit: (http://www.klsh.org.al/). Udhëzimet dhe
standardet e auditimit bazohen në standardet e INTOSAI për auditimin e
Qeverisë. Auditimet e pajtueshmërisë dhe të performancës publikohen dhe
mund të arrihen lirisht nga të gjithë lexuesit e interesuar në faqen e
internetit të SSA: http://www.klsh.org.al/web/Raporte_Auditimi_201_1.php
Subjektet e mëposhtme qeveritare u përzgjodhën për të raportuar flukset
sipas EITI për vitin 2016:
Institucioni shtetëror Flukset e raportuara
për vitin 2016
Siguria mbi flukset
e raportuara
Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve Po Jo
Administrata Doganore Shqiptare Po Jo
AKBN Po Jo
Albpetrol Po Jo
MIE Jo Jo
Bashkia e Fierit Jo Jo
Bashkia e Bulqizës Po Jo
Bashkia e Krujës Jo Jo
Bashkia e Patosit Po Jo
Bashkia e Prrenjasit Po Jo
Bashkia e Roskovecit Po Jo
Bashkia e Kukësit Jo Jo
Pasi lexuam raportet e publikuara nga SSA gjatë 2017 dhe 2016 për
institucionet publike dhe SoE-të (njësitë në pronësi shtetërore) që veprojnë
në sektorin e energjisë dhe burimeve nuk identifikuan asnjë gjetje që mund
të ndikojë në saktësinë dhe gjithëpërfshirjen e shifrave të raportit EITI.
Megjithatë, fushëveprimi dhe frekuenca e këtyre raporteve nuk janë të
përshtatshme për të dhënë siguri për të dhënat dhe numrat e raportuar nga
institucionet publike dhe të përfshira në këtë raport.
Albpetroli ishte i vetmi entitet publik që publikoi pasqyra vjetore financiare,
të cilat ishin subjekt i auditimit statutor financiar. Asnjë nga institucionet e
tjera publike nuk mundësuan pasqyra vjetore financiare.
Analiza e pasqyrave financiare të audituara të Albpetrolit
Pasqyrat financiare të audituara të Albpetrol për vitin 2016 u krahasuan me
flukset dhe të dhënat e raportuara nga Albpetrol për raportin EITI.
Pagesat tatimore të raportuara nga Albpetrol nuk mund të rakordoheshin
me informacionin e disponueshëm në pasqyrat financiare, për shkak të
bazave të ndryshme të raportimit (kontabiliteti rrjedhës kundrejt
kontabilitetit me bazë paranë) dhe mungesës së deklarimit të të dhënave të
hollësishme për flukset e dhëna në pasqyrat financiare të Albpetrol.
Për më tepër, ne vumë re që siguria e dhënë nga audituesi ligjor mbi
inventarin dhe shitjet e Albpetrolit të vitit 2016 ishte e limituar, për shkak
të pamundësisë së auditorit për të marrë pjesë në numërimin e inventarit
në fund të vitit. Si rezultat i këtij limitimi, audituesi ligjor i Albpetrolit nuk
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 7. Cilësia e të dhënave, siguria dhe
raportimi
103
shprehu asnjë mendim mbi të ardhurat e raportuara nga Albpetrol për vitin
2016.
Sigurimi mbi të ardhurat dhe inventarin e Albpetrolit është një përparësi për
transparencën. Në këtë kontekst, MSG do të shqyrtojë mundësinë që
Albpetrol të emërojë audituesin e tij ligjor më herët dhe t'i japë të gjitha
akseset e nevojshme për të shmangur kufizime të tilla në sigurimin e të
ardhurave vjetore.
Rakordimi i shitjeve të Albpetrolit
Në përputhje me kërkesën 4.2 të EITI, në përpjekjen për të rritur saktësinë
dhe plotësinë e të dhënave të tregtimit të komiditetit, MSG ra dakord për
rakordimin e sasive dhe vlerave të naftës bruto të shitur nga Albpetrol tek
kontraktuesit e saj.
Modeli i rakordimit përfshinte pyetje të hapura dhe ndonjë mosmarrëveshje
midis Albpetrol dhe kontraktorëve të saj.
Gjithsesi, procedura nuk u implementua në mënyrë të suksesshme sepse
Albpetrol nuk mundi t‟i jepte akses kontraktorëve të tij. Një nga arsyet e
përmendura ishte koha e kaluar që nga përfundimi i kontratës etj.
Përfshirja e SSA për subjektet qeveritare
Siç është përmendur edhe më lart, subjektet qeveritare, duke përfshirë
Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve, Administratën Doganore Shqiptare,
AKBN, njësitë e qeverisjes vendore, etj., nuk publikojnë pasqyrat vjetore
financiare ose nuk kalojnë përmes auditimeve vjetore financiare.
Megjithatë, këto subjekte sigurojnë kontribut kryesor për shifrat e
raportuara sipas EITI. Për të rritur sigurinë e flukseve të raportuara nga
këto njësi qeveritare, MSG mund të konsiderojë angazhimin e Auditorit të
Lartë të Shtetit për të kryer procese specifike të auditimit dhe për të dhënë
siguri mbi shifrat e raportuara në kuadër të raportit EITI.Përsa i përket
sigurimit të flukseve të raportuara nga Albpetrol, MSG mund të kërkojë nga
Albpetrol që të angazhojë audituesin e tij ligjor për të kryer procedura
shtesë për shifrat e raportuara për EITI ose për të angazhuar SSA për të
kryer procedurën e specifikuar të auditimit në këtë drejtim.
Analiza e nivelit të sigurisë së të dhënave të paraqitura në këtë
raport
Grafiku 37 më poshtë paraqet një analizë strukturore të flukseve të
raportuara nga të licencuarit e përzgjedhur. Flukset e raportuara nga 50 të
licencuarit më të mëdhenj përbëjnë mbi 94% të totalit të flukseve të
zgjedhura për rakordim mes 141 të licencuarve.
Grafiku 37 – Struktura e flukseve të raportuara
Kjo analizë tregon se flukset materiale të përzgjedhura për rakordim sipas
EITI paguhen nga një numër dukshëm më i ulët i subjekteve raportuese. Në
këtë kontekst, për qëllime të efikasitetit MSG mund të marrë në konsideratë
-
5,000,000,000
10,000,000,000
15,000,000,000
20,000,000,000
15 më tëmëdhenjtë
25 më tëmëdhenjtë
50 më tëmëdhenjtë
Entitetetraportuese
gjithsej(141)Nafta & Gazi Minerare Hidro-energji
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 7. Cilësia e të dhënave, siguria dhe
raportimi
104
ndryshimin e pragut të materialitetit dhe të kërkojë vetëm njësitë më të
mëdha për të raportuar sipas EITI.
Siç është paraqitur në grafikun 38, 50 të licencuarit më të mëdhenj në bazë
të flukseve të raportuara, janë audituar ligjërisht në pothuajse të gjitha
rastet, si dhe kanë ofruar siguri specifike për shifrat EITI për 38.5% të
flukseve të raportuara.
Grafiku 38 – Siguria mbi flukset e raportuara
Subjektet raportuese, të cilat nuk sollën raport auditimi në vitin 2016, nuk
ishin subjekt i auditimit ligjor në vitin 2016, për shkak se përmasat e tyre
ishin brenda kufinjve të përcaktuara nga kërkesat rregullatore për auditimin
në Shqipëri.
Më poshtë prezantohet një analizë risku që lidhet me çdo fluks të raportuar
dhe nivelin e përgjithshëm të sigurisë mbi flukset e EITI-t për vitin 2016.
Pagesat fiskale të bëra tek autoritetet tatimore dhe doganore
Pagesat fiskale përbëjnë pjesën më të madhe të flukseve monetare të
paguara nga shoqëritë e angazhuara në sektorin nxjerrës dhe sektorin e
hidroenergjisë. Këto pagesa përbëjnë më shumë se 80% të totalit të
flukseve të rakorduara në këtë raport.
Pagesat fiskale që janë bërë ndaj autoriteteve tatimore ose autoriteteve
doganore përfshijnë:
- Tatimin mbi Fitimin
- Rentat Minerare
- Pagesat për sigurime shoqërore dhe shëndetsore
- Pagesat mbi të ardhurat personale
- TVSH
- Tatimin mbi Dividentin
- Penalitetet tatimore
- Etj.
Pagesat fiskale në Shqipëri janë mjaft të rregulluara nga ligji dhe entet
rregullatore që prezantojnë kërkesa të qarta dhe instruksione mbi taksat që
aplikohen. Çdo vonesë në raportimin e taksave dhe në pagimin e tyre është
subjekt i penaliteteve të rënda dhe interesave.
Subjektet raportuese kanë qasje në kohë reale në statusin e tyre tatimor
për pagesat e taksave dhe balancat ndaj autoriteteve tatimore.
Mundësia për të mospërfshirë taksat e raportuara nga EITI janë shumë të
ulëta për shkak të rregullimit të lartë të këtyre pagesave dhe angazhimit
aktiv të agjentëve fiskalë në luftimin e evazionit fiskal. Për shkak të këtij
fakti, të licencuarit që paguajnë janë të prirur për të raportuar të gjitha
pagesat e bëra dhe i kanë këto shifra të rakorduara me raportimin e
agjentëve fiskalë.
78.7%
38.5%
81.7%
39.3%
0.0%
20.0%
40.0%
60.0%
80.0%
100.0%
Flukset e raportuara nga subjektete audituara
Flukset e mbështetura nga raportii sigurimit
50 më të mëdhenjtë Fukset totale
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 7. Cilësia e të dhënave, siguria dhe
raportimi
105
Natyra e gabimeve ose mospërputhjeve që kanë lindur në të shkuarën por
që janë prezente dhe në këtë raport janë kryesisht:
- Pagesat e raportuara mbi bazën e të drejtave dhe detyrimeve të
konstatuara kundrejt pagesave të raportuara mbi baza monetare;
- Pagesat e raportuara mbi bazën e agreguar dhe analitike;
- Shumat e harruara në raportimin fillestar;
- Klasifikimi i gabuar i pagesave tatimore dhe penaliteteve tatimore
përkatëse;
- Etj.
Shumica e gabimeve janë zgjidhur gjatë procesit të rakordimit, duke u
analizuar në baza pagese-pas-pagese. Pagesat fiskale të raportuara për të
dyja palët për vitin 2016 u rakorduan në masën 98% të flukseve të
raportuara. Procedurat e rakordimit nuk kanë për qëllim zbulimin e
evazionit fiskal. Megjithatë, ky rrezik zbutet nga fakti se 78.7% (grafiku 38)
të flukseve janë raportuar nga njësitë ekonomike që kanë kaluar përmes
auditimit ligjor.
Duke marrë parasysh faktet e listuara më sipër dhe nivelin e flukseve të
rakorduara, çdo mospërfshirje ose keq deklarim që do të dilte në pah nga
rakordimi, nuk do të ndikonte në mënyrë të ndjeshme në tërësinë e
Raportit EITI.
Bonuset e mbledhura nga AKBN dhe Albpetrol
Pagesat e Bonuseve të bëra ndaj AKBN dhe Albpetrol bazuar në
marrëveshjet aktuale të naftës në fuqi përbëjnë 0.3% të flukseve të
raportuara. Pjesa e tyre ka qenë më e ulët se 1% e fluksit të raportuar për
5 vitet e fundit. Marrëveshjet hidrokarbure për operacionet shqiptare që
kanë qasje në internet, nuk kanë zbuluar vlera të larta, të cilat mund të
hedhin dyshime për ndonjë mospërfshirje të pagesave të raportuara në vitin
2016 dhe gjatë pesë viteve të fundit.
Për më tepër, Bankers Petroleum dorëzoi një raport sigurie mbi flukset e
raportuara të EITI-t, duke dhënë një nivel sigurimi për 35% të pagesave të
bonuseve të raportuara për vitin 2016.
Duke marrë parasysh materialitetin relativisht të ulët të këtij fluksi monetar
të pagesave dhe nivelin e arritur të sigurisë, çdo mos-raportim apo deklarim
i gabuar nuk do të kishte ndikim të ndjeshëm në tërësinë e raportit EITI.
Raporit i pagesave të naftës ndaj Albpetrol
Një pjesë të pagesave të naftës i bëhen Albpetrol-it në bazë të PSA-ve në
fazën e prodhimit dhe përbëjnë 8% të totalit të pagesave të rakorduara në
vitin 2016. Albpetrol i mbledh këto pagesa në naftë në vendin e prodhimit
të shoqërisë. Bankers Petroleum, prodhuesi më i madh i naftës, ishte
shoqëria e vetme e naftës që dorëzoi një raport sigurie që mbulonte të
gjitha flukset e pagesave të raportuara në vitin 2016. Pagesat e raportuara
nga Bankers Petroleum përbëjnë 45% të totalit të pagesave të naftës të
rakorduara në vitin 2016.
Të gjitha pagesat e naftës të raportuara në vitin 2016 nga të licencuarit dhe
Albpetrol u rakorduan plotësisht duke shënuar kështu vitin e pestë pa
mospërputhje midis raportimit të flukseve nga të dy palët. Krahas kësaj,
shoqëritë dhe Albpetrol i nënshtrohen rakordimeve periodike të pagesave të
naftës çdo vit, duke përfshirë edhe vitin 2016.
Duke marrë parasysh shkallën e materialitetit relativisht të ulët të këtij
fluksi të pagesave, nivelin e sigurimit të ofruar, dhe historinë e
mospërputhjeve gjatë pesë viteve të dundit, çdo mos-raportim apo
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 7. Cilësia e të dhënave, siguria dhe
raportimi
106
deklarim i gabuar nuk do të kishte ndikim të ndjeshëm në tërësinë e
raportit EITI.
Pagesa të tjera ndaj Shtetit
Pagesa të tjera për shtetin përbëjnë 9% të flukseve totale të pagesave të
raportuara dhe të rakorduara në vitin 2016. Nga këto pagesa, 90% janë
pagesa fiskale që u bëhen autoriteteve doganore për importin e holluesve
dhe produkteve të tjera të naftës që u duhen shoqërive të naftës dhe
shoqërive minerare në proceset e tyre të shkrirjes. Subjektet raportuese
dhanë raportet e sigurimit për shumën që përbën 59% të flukseve të
raportuara dhe të rakorduara në vitin 2016 për këtë fluks të pagesës.
Duke marrë parasysh natyrën shumë të rregulluar të këtyre lloj pagesash,
rrezikun e ulët të mospërputhjeve dhe nivelin e lartë të sigurimit nga
subjektet raportuese, çdo mos-raportim apo deklarim i gabuarnuk do të
kishte ndikim të ndjeshëm në tërësinë e raportit EITI.
Pagesa të tjera që i bëhen NjQV-ve
Pagesat e tjera për NJQV-në përbëhen nga taksat vendore të raportuara
nga subjektet raportuese për shtatë NjQV të përzgjedhura, duke përfshirë
bashkitë e Fierit, Patosit, Bulqizës, Roskovecit, Prrenjasit, Kukësit dhe
Krujës, të cilat përfaqësojnë bashkitë kryesore nxjerrëse në Shqipëri. Këto
pagesa përbëjnë 2% të flukseve totale të pagesave të raportuara dhe të
rakorduara në vitin 2016.
Subjektet raportuese dhanë raportet e sigurimit për shuma që përbëjnë
61% të flukseve të raportuara dhe të rakorduara në vitin 2016 për këtë
fluks pagese.
Duke marrë parasysh materialitetin relativisht të ulët të fluksit të pagesave
dhe nivelin e sigurimit të ofruar, çdo mos-raportim apo deklarim i gabuar
nuk do të kishte ndikim të ndjeshëm në tërësinë e raportit EITI.
Transfertat kombëtare e rentës minerare
Bazuar në vendimin e MSG, janë bënë transferimet kombëtare të rentës
minerare për shtatë NjQV të përzgjedhura duke përfshirë: Bashkinë e Fierit,
Patos, Roskovec, Bulqizë, Kukës, Krujë dhe Përrenjas të cilat përfaqësojnë
rrethet kryesore nxjerrëse në Shqipëri, të cilat përbëjnë sëbashku 91% të
transfertave në nivel lokal të rentës gjatë vitit 2016.
NjQV-të kanë raportuar shumat e pretenduara ndaj Ministrisë së Financave,
në vend të rentës aktuale të transferuar. Shuma e kërkuar është krahasuar
me transferimet e deklaruara nga Ministria e Financave. Rezultatet e
rakordimit tregojnë se transfertat e rentës ishin më të larta se shuma e
kërkuar në rastin e rretheve që operojnë në sektorin nxjerrës të naftës dhe
më e ulët se shuma e kërkuar në rrethet që operojnë në sektorin nxjerrës
të mineraleve (kapitulli 6). Subjektet nuk kanë dhënë detaje sqaruese deri
në datën e këtij raporti.
Asnjë nga subjektet raportues nuk i janë nënshtruar procedurave të
sigurimit. MSG mund të përfitojë nga përfshirja e SSA për të siguruar siguri
në këtë fushë.
7.2. Informacioni i raportuar dhe niveli i ndarjes së informacionit
Publikimi i flukseve sipas shoqërive dhe flukseve të pagesave
Raportimi EITI në Shqipëri për sektorin minerar dhe të naftës rregullohet
respektivisht me ligjin nr. 10304 "Për sektorin minerar në Republikën e
Shqipërisë", të datës 15 korrik 2010 (i ndryshuar në mars 2015) dhe Ligjit
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 7. Cilësia e të dhënave, siguria dhe
raportimi
107
Nr.7746 "Për Hidrokarburet (Kërkimi and Prodhimi)" të datës 28 korrik 1993
(i ndryshuar në tetor 2014).
Të dyja ligjet kërkojnë raportimin e flukseve të bëra nga të licencuarit që
veprojnë në sektorët e naftës dhe atë minerar dhe palët pranuese, duke
përfshirë Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve, Administratën Doganore
Shqiptare dhe institucionet publike qendrore dhe lokale që mbledhin të
ardhura nga sektori. Kërkesat e raportimit EITI për institucionet qeveritare
arkëtuese aktualisht janë në konflikt me detyrën e tyre statutore për të
ruajtur konfidencialitetin mbi informacionin e marrë në lidhje me detyrat e
tyre rregullatore. Këto dispozita konfidencialiteti, të referuara në ligjet e
aplikueshme për procedurat tatimore dhe doganore në Shqipëri, lejojnë
qasje në të dhënat vetëm me pëlqimin e shprehur nga i Licencuari. Organet
qeveritare mund t'i shkëmbejnë të dhënat sipas kushteve strikte të
konfidencialitetit.
Zbatimi aktual rregullator nuk trajton format e raportimit në lidhje me
flukset e mjeteve monetare dhe informacionin kontekstual. Një version
fillestar i formularëve të raportimit i zbatueshëm për raportimin nga sektori
minerar aprovohet me VKM nr. 233 më 23 mars 2011. Për shkak të
miratimit para publikimit të standardit të ri EITI në vitin 2016, forma nuk
arrin të trajtojë shumë aspekte të kërkesave aktuale të raportimit, siç është
publikimi i të dhënave në nivel analitik dhe procesi i sigurisë.
Për të kapërcyer këtë pengesë, formularët e raportimit përfshinin një letër
që jep pëlqimin e qartë të të licencuarit për të patur qasje në të dhënat e
raportuara:
tek entet publike arkëtuese për raportimin e të dhënave për të
licencuarit të cilat klasifikohen si konfidenciale sipas ligjeve,
rregulloreve dhe marrëveshjeve qeverisëse;
të lejojë publikimin e flukseve monetare sipas flukseve të pagesave
nga ana e të licencuarit në një nivel analitik në raportin EITI.
Megjithatë, për shkak të vonesave të ndjeshme në procesin e raportimit
nga të dy palët, si nga të licencuarit edhe nga institucionet publike
arkëtuese, kjo procedurë rezulton të jetë jo efektive për qëllimin e këtij
raportimi, pasi kemi marrë vetëm 58 konfirmime zyrtare të nënshkruara
nga 102 të tilla.
Duke marrë parasysh numrin e ulët të autorizimeve zyrtare të nënshkruara,
ne kemi dërguar një email direkt konfirmimi për pranimin ose mospranimin
e publikimit të të dhënave:
- duke iu shpjeguar subjekteve raportuese që informacioni i raportuar
nga ana e tyre për procesin e rakordimit EITI në vitin 2016 do të
publikohet në raportin EITI i ndarë sipas nivelit të taksave të
paguara nga secila licencë; dhe
- duke iu kërkuar subjekteve raportuese të shprehin mos-pëlqimin e
tyre të qartë nëse nuk bien dakord për publikimin analitik të
flukseve të raportuara nga ana e tyre.
Subjektet raportuese kishin kohë një muaj të jepnin pëlqimin ose
mospëlqimin e tyre. Vetëm 3 nga 44 subjektet raportuese, shprehën mos-
pëlqimin e tyre. Si rrjedhojë, flukset që i përkisnin këtyre tre subjekteve
raportuese u grumbulluan dhe u prezantuan në total në shtojcat e këtij
raporti.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 7. Cilësia e të dhënave, siguria dhe
raportimi
108
Ndryshimet rregullatore pasardhëse
Qeveria e Shqipërisë është në proces të publikimit të një ligji të ri mbi
zbatimin e EITI në Shqipëri. Ky ligj i ri përcakton rolet, përkufizimet,
kërkesat e raportimit dhe afatet kohore për raportim.
Sipas projektligjit, subjektet private dhe publike që veprojnë në këtë sektor
do të raportojnë pagesat dhe informacionin e kërkuara nga akti rregullator
sekondar që do të shoqërojë ligjin për qëllimin e raportimit të EITI jo më
vonë se më 31 mars të vitit pasardhës. Krahas flukseve të pagesave,
subjektet publike rregullatore do të raportojnë mbi baza të vazhdueshme
edhe informacione kontekstuale mbi rregulloren dhe aktivitetin e sektorit.
MSG njoftoi se ligji është në shqyrtim dhe pritet të finalizohet në vitin 2018.
Deklarimi i pronarëve përfitues
Ndryshimet e Standardit EITI në vitin 2016, kërkojnë që të gjithë vendet
anëtare të sigurohen që shoqëritë që konkurojnë apo operojnë në pasuritë e
tyre natyrore të bëjnë të ditur identitetin e pronarëve përfitues duke filluar
nga 1 Janari 2020. Standardi rekomandon që informacioni për pronarët
përfitues të organizohet dhe publikohet në një regjistër publik, ku ndër të
tjera të identifikohet edhe nëse këta pronarë janë të ekspozuar politikisht.
Statusi aktual
Qeveria e Shqipërisë nuk mban dhe nuk publikon një regjistër ku renditen
të gjithë pronarët përfitues dhe aksionet e tyre në përputhje me
përkufizimin e EITI. Informacioni mblidhet në një farë mase, në momentin
që të licencuarit i jepet PSA, megjithatë procesi për azhornimin, publikimin
dhe sigurimin e saktësisë së informacionit nuk është themeluar.
Publikimi i tanishëm i transparencës përfshin dhënien e informacioneve të
azhornuara mbi emrat e aksionarëve të drejtpërdrejtë ligjorë dhe aktivitetit
të të gjitha shoqërive që operojnë në Republikën e Shqipërisë. Këto mund
të gjenden në faqen e internetit të Qendrës Kombëtare të Regjistrimit:
http://www.qkr.gov.al/kerko/kerko-ne-regjistrin-tregtar/kerko-per-
subjekt/. Ky informacion është publikuar në ekstraktin e Regjistrit Tregtar
ose në dokumentet e bashkangjitura në të.
Ndryshimet rregullatore pasardhëse
Në mënyrë që të ndërmerren hapat e nevojshme drejt zbatimit të kësaj
kërkese, EITI Shqipëri është angazhuar në një rishikim ligjor me qëllim
identifikimin e hapave drejt zbatimit të plotë (identifikimit dhe regjistrimit
të pronarëve përfitues) deri në janar 2017 dhe në hartimin e një ligji të ri, i
cili siguron përkufizimin për pronësinë e përfituesit dhe përcakton kërkesën
për raportim.
Sipas projektligjit pronarët përfitues janë ata persona që individualisht
zotërojnë ose kontrollojnë më shumë se 25% të aksioneve të një shoqërie
ose të të drejtave të votimit dhe / ose nëse ai / ajo është politikisht i
ekspozuar, pavarësisht nga pjesëmarrja e tyre në shoqëri, me kusht që, në
rast se shoqëritë nuk kryejnë ndonjë aktivitet ekonomik, por veprojnë si
ndërmjetës për kanalizimin e të ardhurave nga burime të tjera, pragu i
zbatueshëm do të ulet në 10%.
Ligji e ngarkon ministrinë përgjegjëse për burimet nxjerrëse për të mbajtur
dhe azhornuar regjistrin e burimeve nxjerrëse që ofrojnë, operojnë dhe /
ose investojnë në pasuri nxjerrëse. Për këtë qëllim, pronarët përfitues do të
shpallen, pasi procesi i ofertave dhe ndryshime të tjera do të publikohen në
Ministrinë përgjegjëse brenda 10 ditëve pas kryerjes së transaksionit.
Regjistri duhet të jetë i disponueshëm publikisht dhe në çdo kohë i
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 7. Cilësia e të dhënave, siguria dhe
raportimi
109
aksesueshëm, me përjashtim të informacioneve mbi datën e lindjes dhe
adresën e banimit të pronarit përfitues.
Projektligji i detyron subjektet juridike publike dhe private që kryejnë
veprimtari kërkimi dhe / ose shfrytëzimi në industritë nxjerrëse në Shqipëri
të publikojnë dhe raportojnë të dhënat mbi pronarin (ët) e tyre përfitues
çdo vit duke dorëzuar formularin e Deklarimit EITI të pronarëve përfitues që
përfshin:
(a) emrin e plotë, datën e lindjes, shtetësinë, vendin ose rezidencën e
banimit, adresat e banimit dhe adresën e shërbimit të secilit pronar
përfitues; dhe
(b) një deklaratë të natyrës dhe shkallës së interesit të mbajtur nga
secili pronar përfitues.
Personat e ekspozuar politikisht përcaktohen sipas ligjit nr. 9049, datë
10.04.2003 "Për deklarimin dhe kontrollin e pasurive, të detyrimeve
financiare të të zgjedhururve dhe të disa nëpunësve publikë", si individë që
kanë pasur ose kanë funksione të rëndësishme në një qeveri dhe / ose në
një shtet të huaj, si: kryetar i shtetit dhe / ose qeverisë, politikanët e lartë,
zyrtarët e lartë të qeverisë, gjyqësori ose ushtria, udhëheqësit e lartë të
shoqërive publike, zyrtarët kryesorë të partive politike, duke përfshirë
anëtarët e familjes ose persona që kanë marrëdhënie të afërta personale, si
pune ose biznesi.
Kërkesat e ligjit shtrihen gjithashtu edhe tek anëtarët e familjes ose
personave të lidhur në marrëdhënie të ngushta personale, të punës ose të
biznesit, duke përjashtuar punonjësit e nivelit të mesëm ose të ulët të
menaxhimit, sipas dispozitave të legjislacionit të shërbimit civil. Sipas
rezultatit të rishikimit ligjor, ky përkufizim është në përputhje me Task
Forcën e Veprimit Financiar.
Aktualisht, i vetmi ligj që përcakton përkufizimin e "pronarit përfitues" është
Ligji Nr. 9917, 19 maj 2008 "Për parandalimin e pastrimit të parave dhe
financimit të terrorizmit", të ndryshuar (Ligji kundër pastrimit të parave).
Rishikimi i hollësishëm ligjor ka rekomanduar disa ndryshime në Ligjin për
pastrimin e parave me qëllim që të inkorporojë një prag të përshtatshëm
më të ulët dhe t'i referohet shprehimisht aplikimit të tij tek të gjitha
shoqëritë në industrinë nxjerrëse.
MSG njoftoi se ligji është në shqyrtim dhe pritet të finalizohet në vitin 2018.
Informacionet mbi pronarët përfitues për vitin 2016
Krahas rishikimit ligjor, MSG vendosi t‟i bëj kërkesë subjekteve raportuese
në mënyrë që të marrë reagime mbi gatishmërinë e tyre për të
bashkëpunuar.
Formularët e raportimit për vitin 2016 përfshijnë një hapësirë të veçantë ku
jepet shpjegim mbi pronarët përfitues dhe kërkohej informacion nga
subjektet raportuese. Në datën e këtij raporti ne kemi marrë informacion
vetëm për 1 nga 12 subjekte hidroenergjetike dhe 31 nga 81 subjekte
minerare të përzgjedhura për raportim. Asnjë nga shoqëritë e naftës nuk e
plotësuan formularin e pronarëve përfitues. Këto formularë përmbajnë
informacion për aksionarët, të publikuar edhe në Qendrën Kombëtare të
Biznesit në www.qkb.gov.al.
Gjatë procesit të mbledhjes së të dhënave, përfaqësues të subjekteve të
përzgjedhura për raportim u shprehen se nuk ishin në gjendje ose nuk
kishin autorizimin për të dhënë një informacion të tillë.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 8. Pamje e përgjithshme e
flukseve të raportuara dhe e shoqërive raportuese
110
8. Pamje e
përgjithshme e
flukseve të raportuara
dhe e shoqërive raportuese
Shoqëritë dhe njësitë qeveritare duhet të
raportojnë taksat dhe të ardhurat materiale.
MSG përcakton pagesat dhe Shoqëritë që do të
përfshihen në raportim në bazë të peshës së të
ardhurave që rrjedhin në Buxhetin e Shtetit nga
industria nxjerrëse dhe sektori i hidro-energjisë.
Të licencuarit e përzgjedhur duhet të raportojnë
këto pagesa të bëra në vitin 2016 lidhur me
aktivitetin e naftës, gazit, minerar dhe hidro-
energjisë. MSG, përmes termave të referencës
për raportimin EITI, specifikon të ardhurat që
duhet të rakordohen siç përshkruhet në vijim.
8.1 Përzgjedhja e pagesave dhe shoqërive raportuese në sektorin e
naftës dhe gazit
Në përputhje me kërkesat e specifikuara në standardet EITI 4.1111, MSG
zgjodhi për raportim:
1. Të gjitha pagesat materiale që rrjedhin nga kushtet e Marrëveshjeve
Hidrokarbure të tilla si ndarja e prodhimit të naftës dhe bonuset. Këto
pagesa mblidhen nga Albpetrol për zonat nën administrimin e tij ose
nga AKBN për zonat nën administrimin e AKBN-së. Aktualisht,
marrëveshjet e hidrokarbureve të dhëna për zonat nën administrimin e
AKBN-së nuk kanë hyrë në fazën e prodhimit dhe për këtë arsye nuk
gjeneruan pagesa për ndarjen e naftës në vitin 2016.
2. Të gjitha pagesat materiale që rrjedhin nga investimet direkte të shtetit
në këtë sektor. Këto zakonisht përfshijnë dividentë të paguar nga
Albpetrol. Gjithsesi, asnjë pagesë dividenti / fatura nuk ishin deklaruar
në vitin 2016.
3. Pagesat tatimore të tilla si renta minerare, tatimi mbi fitimin dhe tatimi
mbi dividentët, që lidhen drejtpërdrejt me operacionet hidrokarbure.
Krahas pagesave të renditura në kërkesat e EITI 4.1, MSG vendosi të
përfshijë edhe pagesat për gjobat tatimore, pagesat për sigurimet
111
KËRKESA E EITI-it 4.1 liston pagesat e detyrueshme për t’u përfshirë në rakordim.
Institucionet
Publike
Pagesat nga
investimiDividentët MZHETTS
Renta minerare në
eskport
Administrata
Doganore
Shqiptare
Renta minerare -
shitjet brenda
vendit
Tatimi mbi fitimin
TVSH
Penalitetet tatimore
Tatimi mbi
dividentin
Pagesa të
tjera të
rëndësishme
Taksat vendoreNjësitë e Qeverisjes
Vendore
Albpetrol - Shoqëri me Pronësi
Shtetërore
Pagesat me
natyrë
tatimoreDrejtoria e
Përgjithshme e
Tatimeve
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 8. Pamje e përgjithshme e
flukseve të raportuara dhe e shoqërive raportuese
111
shoqërore dhe shëndetësore, tatimin mbi të ardhurat personale, dhe
TVSH-në pasi këto kanë treguar një fluks të konsiderueshëm të
ardhurash në Buxhetin e Shtetit në vitet e mëparshme.
4. Pagesat të tjera më të mëdha se 50,000 USD për pagesat e bëra ndaj
Shtetit dhe 5,000 USD për pagesat e bëra ndaj NjQV-ve.
MSG përzgjodhi për raportim të gjitha shoqëritë e naftës dhe gazit në vitin
2016, me përjashtim të Albanides Energy që nuk ishte përfshirë në listat e
ofruara nga MIE dhe AKBN. Kësaj shoqërie iu dha një PSA në një bllok
kërkimi nafte në vitin 2016 (miratuar me VKM nr 266, datë 6 prill 2016).
Lista e detajuar jepet në Shtojcën 1.
Në Shqipëri, MSG-ja (përmes termave të referencës) ka përjashtuar
pagesat që nuk janë të lidhura drejtpërdrejt me veprimtarinë e naftës dhe
gazit të tilla si: taksat e importit dhe taksat vendore që kanë natyrë të
përgjithshme dhe zbatohen njësoj për të gjitha industritë. Të tilla taksa dhe
tarifa nuk kanë kërkesa të veçanta për zbatim në sektorin e naftës dhe
gazit. Gjithashtu, tarifat për lejet vjetore nuk paraqesin pagesa thelbësore
nga sektori bazuar në informacionin e mbledhur në vitet më të hershme dhe
prandaj nuk janë përfshirë në rakordim.
Pagesat Sociale
U kërkua që shoqëritë të raportonin pagesat sociale të detyrueshme sipas
marrëveshjes së licencës të kryera në shumën mbi 5 milionë Lek. Marrësi i
pagesës nuk e ka të detyrueshme të konfirmojë marrjen, dhe si rezultat,
nuk u kërkua rakordimi me deklarimin e marrësit të pagesës.
Pagesat në natyrë
Të licencuarit duhet të raportonin çdo kontribut të dhënë në natyrë Shtetit
ose shoqërive të zotëruara prej tij. Gjithsesi, krahas ndarjes së prodhimit të
naftës, nuk është raportuar asnjë pagesë tjetër në 2016.
8.2 Përzgjedhja e pagesave dhe Shoqërive raportuese në sektorin
minerar
Pagesat e përzgjedhura në sektorin minerar përfshijnë të gjitha pagesat me
natyrë tatimore të tilla si renta minerare, tatimi mbi fitimin dhe tatimi mbi
dividentit, të cilat janë të lidhura drejtpërdrejtë me operacionet minerare.
Krahas këtyre pagesave, MSG vendosi të përfshijë edhe pagesat për gjobat
tatimore, pagesat për sigurimet shoqërore, sigurimet shëndetësore, tatimin
mbi të ardhurat personale, si dhe TVSH pasi këto kanë treguar një rrjedhë
të konsiderueshme pagesash në Buxhetin e Shtetit në vitet e mëparshme.
Shoqëritë e përzgjedhura në sektorin minerar u udhëzuan të raportonin
detaje për pagesa të tjera të konsiderueshme për shtetin që tejkalonin
vlerën 50,000 USD dhe për njësitë e qeverisjes vendore mbi 5,000 USD.
Në sektorin minerar, MSG dhe EITI Shqipëri përzgjodhën për raportim të
gjitha shoqëritë që kishin licencë kërkimi në përpjekje për të zbuluar pagesa
të rëndësishme nga aktiviteti i kërkim-zbulimit dhe prodhuesit më të
mëdhenj minerar bazuar në kriteret e mëposhtme:
Për nën-sektorin e kromit, të gjitha shoqëritë me të ardhura vjetore
>600,000 USD;
Për nën-sektorin e bakrit, të gjitha shoqëritë që operojnë në këtë sektor;
Për nën-sektorin e nikelit, të gjitha shoqëritë me të ardhura vjetore
>300,000 USD;
Për nën sektorin e bitumit ose rërës së bitumit të gjitha shoqëritë me të
ardhura vjetore >320,000 USD;
Institucionet
Publike
Ndarja e prodhimit
të naftës
Bonuset
Bonuset AKBN
Renta minerare në
eskport
Administrata
Doganore
Shqiptare
Renta minerare -
shitjet brenda
vendit
Tatimi mbi fitimin
TVSH
Penalitetet tatimore
Tatimi mbi
dividentin
Akciza, taksa e
karbonit dhe e
qarkullimit
Administrata
Doganore
Shqiptare
Taksat vendoreNjësitë e Qeverisjes
Vendore
Ekzekutimi i
garanciveAKBN
Pagesa të
tjera të
rëndësishme
Shoqëritë private të naftës dhe
gazit
Pagesat e
Marrëveshjes
Albpetrol
Pagesat me
natyrë
tatimoreDrejtoria e
Përgjithshme e
Tatimeve
Institucionet
Publike
Renta minerare në
eskport
Administrata
Doganore
Shqiptare
Renta minerare -
shitjet brenda
vendit
Tatimi mbi fitimin
TVSH
Penalitetet tatimore
Tatimi mbi
dividentin
Pagesa të
tjera të
rëndësishme
Akciza, taksa e
karbonit dhe
qarkullimit
Administrata
Doganore
Shqiptare
Shoqëritë private minerare
Pagesat me
natyrë
tatimoreDrejtoria e
Përgjithshme e
Tatimeve
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 8. Pamje e përgjithshme e
flukseve të raportuara dhe e shoqërive raportuese
112
Për nënsektorin e gurit gëlqeror të gjitha shoqëritë me të ardhura
vjetore> 250,000 USD;
Për nënsektorin e argjilës të gjitha shoqëritë me të ardhura vjetore>
260,000 USD;
Për nënsektorin e gips alabastrës të gjitha shoqëritë me të ardhura
vjetore> 650,000 USD;
Për nënsektorin e gurit gëlqeror të gjitha shoqëritë me të ardhura
vjetore >180,000 USD;
Përzgjedhja përfshinte 120 subjekte raportuese për vitin 2016, dhe lista e
përzgjedhur e subjekteve në sektorin e minerar paraqitet në Shtojcën 2).
Nuk pati raportime të pagesave të konsiderueshme lidhur me koncesionet
minerare në vitin 2016.
Përzgjedhja mbulon mbi 80% të vlerës së përllogaritur të prodhimit minerar
për vitin 2016. Megjithatë, kjo analizë është e kufizuar për shkak se
informacioni i dhënë nga AKBN për prodhimin minerar për vitin 2016 nuk
përfshin detaje të cilësisë së mineraleve (përqëndrimi). Në këto rrethana,
prodhimi minerar nuk mund të vlerësohet duke përdorur çmimet
ndërkombëtare të mineraleve. Krahas kësaj, siç shpjegohet në seksionin
4.1, AKBN njofton se të dhënat e raportuara të prodhimit bazohen në vetë-
deklarimet e dorëzuara nga të licencuarit. AKBN nuk ka kryer verifikime të
mëtejshme për të konfirmuar sasinë e prodhimit të nxjerrë.
8.3 Përzgjedhja e pagesave dhe shoqërive raportuese në sektorin e
hidro-energjisë
MSG vendosi të përfshijë sektorin hidro-energjetik në kuadrin e raportimit
EITI duke filluar nga viti 2013. Për të vlerësuar rëndësinë e sektorit dhe
pagesat kryesore nga sektori, MSG kontraktoi Deloitte Audit Albania Sh.p.k
në 11 Shkurt 2015 "Për të kryer një studim për vlerësimin e kontributit të
sektorit të hidro-energjisë për ekonominë Shqiptare dhe përfshirjen e tij në
kuadrin të raporteve EITI”.
Studimi solli faktet kryesore lidhur me:
Pjesëmarrjen e Shtetit në sektor, flukset kryesore të pagesave dhe
marrëdhëniet midis Shtetit dhe shoqërive shtetërore;
Pagesat e gjeneruara nga shoqëritë në sektor në fazën e prodhimit dhe
para-prodhimit bazuar në ligjin dhe rregulloret në fuqi; dhe
Kufirin për përzgjedhjen e pagesave materiale (me peshë në totalin e të
ardhurave nga sektori)
Studimi zbuloi se flukset materiale paguhen kryesisht nga shoqëritë në
fazën e prodhimit, ndërsa KESH, prodhuesi shtetëror i energjisë kontribuon
me pjesën më të madhe të pagesave. MSG përzgjodhi për raportim 12
prodhuesit më të mëdhenj të hidro-energjisë, duke përfshirë KESH, të cilët
gjeneronin 90% të prodhimit në vitin 2016. Lista e subjekteve të
përzgjedhura raportuese është paraqitur në Shtojcën 3.
Pagesat e përzgjedhura për rakordim në sektorin e hidro-energjisë
përfshijnë:
1. Tarifa koncesionare, të cilat paguhen në përputhje me marrëveshjen
koncesionare bazuar në prodhimin vjetor të gjeneruar nga shoqëritë që
operojnë në HEC-t me koncesion;
2. Pagesat me natyrë tatimore të tilla si renta minerare, tatimi mbi fitimin
dhe tatimi mbi dividentët të cilat lidhen direkt me aktivitetin në sektor.
Përveç këtyre pagesave, MSG vendosi të përfshijë edhe pagesat për
gjobat tatimore, pagesat për sigurimet shoqërore, sigurimet
shëndetësore, dhe tatimin mbi të ardhurat personale dhe TVSH pasi
Institucionet
Publike
Pagesat e
MarrëveshjesTarifa kocensionare KESH
Tatimi mbi fitimin
TVSH
Penalitetet tatimore
Tatimi mbi
dividentin
Taksat vendoreNjësitë e Qeverisjes
Vendore
Të ardhurat nga
privatizimetMZHETTS
Shoqëritë private në hidro-energji
Pagesat me
natyrë
tatimore
Drejtoria e
Përgjithshme e
Tatimeve
Pagesa të
tjera të
rëndësishme
Institucionet
Publike
Pagesat nga
investimiDividentët MZHETTS
Tatimi mbi fitimin
TVSH
Penalitetet tatimore
Tatimi mbi
dividentin
Taksat vendore
Akciza, taksa e
karbonit dhe
qarkullimit
Pagesa të
tjera të
rëndësishme
Njësitë e Qeverisjes
Vendore
KESH - Shoqëri me Pronësi
Shtetërore
Pagesat me
natyrë
tatimore
Drejtoria e
Përgjithshme e
Tatimeve
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 8. Pamje e përgjithshme e
flukseve të raportuara dhe e shoqërive raportuese
113
këto kanë treguar një rrjedhë të konsiderueshme pagesash në Buxhetin
e Shtetit në vitet e mëparshme;
3. Investimet dhe pagesat e tjera të kryera nga KESH ndaj Shtetit në
cilësinë e aksionerit të saj;
4. Shoqëritë e përzgjedhura në sektorin e hidro-energjisë u udhëzuan të
raportonin detaje për pagesa të tjera materiale për shtetin që tejkalojnë
vlerën 50,000 USD dhe për NjQV-të, mbi 5,000 USD.
8.4 Kufizime të tjera në analizën e pagesave të rëndësishme
Sistemet e administrimit të informacionit të Qeverisë nuk mund të
raportonin informacion të veçantë për të ardhurat e gjeneruara nga çdo
sektor sipas flukseve të të ardhurave. Ne kuptojmë që të ardhurat dhe
shpenzimet e Qeverisë janë regjistruar në sistemin e administrimit të
parasë: Sistemi i Thesarit. Ky sistem mund të japë informacion të
përmuajshëm mbi të ardhurat e gjeneruara nga çdo taksë. Megjithatë, nuk
mund të identifikojë dhe të regjistrojë veçmas të ardhurat sipas taksave të
gjeneruara nga sektori nxjerrës i naftës dhe gazit, sektori minerar dhe i
hidro-energjisë.
Në mungesë të këtij informacioni, MSG nuk mund të marrë informacion të
saktë dhe të plotë nga sistemet e informacionit të Qeverisë mbi totalin e të
ardhurave të krijuara për secilin sektor, pra ai i naftës dhe gazit, sektori
minerar dhe i hidro-energjisë.
Përveç kësaj, sistemet e informacionit të Qeverisë nuk mund të prodhojnë
informacion mbi të ardhurat e përgjithshme të paguara nga çdo licencë
individuale për shkak të arsyeve të mëposhtme:
1. Shoqëritë mund të kenë një ose më shumë licenca, megjithatë nuk i
kontabilizojnë taksat dhe pagesat veçmas për çdo licencë individuale,
por për të gjithë biznesin i cili vepron me një numër unik të identifikimit
tatimor (NUIS). Për këtë arsye, sistemet e informacionit të Qeverisë
mund të nxjerrin të dhëna për tatimet e paguara nga një NUIS, por jo
për taksat e paguara nga çdo licencë;
2. Çdo institucion publik që mbledh të ardhura, mban sistemin e tij
kontabël për regjistrimin dhe administrimin e pagesave të bëra nga
secili NUIS. Më konkretisht, Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve,
Administrata Doganore Shqiptare, Drejtorite e Taksave vendore,
Ministritë dhe subjektet e tjera publike, të cilat mbledhin të ardhura
mbajnë të dhënat e tyre për të ardhurat e përllogaritura dhe pagesat e
bëra nga çdo NUIS, por ky informacion nuk konsolidohet në sistemin e
informacionit të Qeverisë për të siguruar infromacion për të ardhurat e
mbledhura nga çdo NUIS individualisht. Prandaj, MSG nuk mund të
marrë informacion për të ardhurat e përgjithshme të paguara nga çdo
shoqëri e licencuar në një vit fiskal me qëllim identifikimin e subjekteve
me flukse të konsiderueshme pagese.
Për më tepër, edhe vete sistemet e administrimit të pagesave dhe
kontabilitetit të mbajtura veçmas nga çdo subjekt publik (duke përfshirë
edhe organet tatimore) nuk mund të japin informacion të ndarë për të
ardhurat nga sektori i naftës dhe gazit, sektori minerar dhe i hidro-
energjisë. Ne kuptojmë se klasifikimi i sektorëve në sistemet e tyre të
administrimit nuk është i programuar në mënyrë që të përfshijë të
licencuarit që operojnë në sektorin e nxjerrjes dhe përpunimit të naftës dhe
gazit, minerar dhe sektorin e hidro-energjisë. Prandaj, MSG-të nuk mund të
marrin informacion të saktë dhe të plotë për totalin e të ardhurave të
gjeneruara nga secili sektor më vete në total dhe sipas llojit të pagesës apo
taksës.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 9. Qasja, metodologjia dhe puna e
kryer
114
9. Qasja, metodologjia
dhe puna e kryer
Shoqëritë dhe njësitë qeveritare duhet të
raportojnë taksat dhe të ardhurat materiale.
MSG përcakton pagesat dhe shoqëritë që duhet
të përfshihen në raportim, bazuar në të ardhurat
e konsiderueshme që rrjedhin në Buxhetin e
Shtetit nga sektori nxjerrës dhe hidro-energjisë.
Ne e kryem punën tonë në përputhje me kushtet e përcaktuara në
kontratën datë 18 korrik 2016 ("Kontrata jonë e Angazhimit"). Qëllimi i
angazhimit tonë ishte përpilimi i raportit EITI për vitet 2015 dhe 2016 në
përputhje me standardin EITI publikuar, dhe ndryshuar në shkurt 2016.
Në përputhje me qëllimin tonë të punës kemi listuar procedurat në vijim:
1. Mbledhja e informacionit të nevojshëm kontekstual në përputhje
me kërkesat në vijim:
a. Përshkrimi i kuadrit ligjor dhe regjimit fiskal që rregullon industrinë
nxjerrëse (Kërkesa 2);
b. Paraqitja e pamjes së përgjithshme të industrisë nxjerrëse, duke
përfshirë edhe çdo aktivitet të rëndësishëm në kërkim-zbulim
(Kërkesa 3);
c. Kontributi i industrive nxjerrëse në ekonomi për vitet fiskale të
mbuluara nga raporti EITI (Kërkesa 6) deri ku mundësohet nga
analizat dhe informacionet e publikuara nga Instituti Shqiptar i
Statistikave;
d. Të dhënat për prodhimin në vitet fiskale mbuluar nga raporti EITI
(Kërkesa 3);
e. Informacion në lidhje me pjesëmarrjen e Shtetit në industrinë
nxjerrëse dhe në sektorin hidro-energjetik (Kërkesa 4);
f. Shpërndarja e të ardhurave në industrinë nxjerrëse (Kërkesa 5);
g. Informacion për regjistrin e të licencuarve dhe procesi për dhënien e
licencave (Kërkesa 2);
h. Një përshkrim kompakt i hapave dhe udhëzimeve të licencimit,
kërkesave dhe institucionet e përfshira për secilën prej industrive të
analizuara në këtë raport;
i. Çdo informacion i kërkuar nga MSG mbi strukturën dhe analizën për
gjithë zinxhirin e pronësisë së shoqërive të licencuara deri tek
përfituesi final i të adhurave (Kërkesa 2);
j. Çdo informacion i kërkuar nga MSG për kontratat (Kërkesa 3).
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 9. Qasja, metodologjia dhe puna e
kryer
115
Procesi dhe qasja për mbledhjen dhe analizën e informacionit
kontekstual
Ne kryem një vlerësim paraprak dhe analizë të informacionit kontekstual të
mëposhtëm:
‒ Ligjet dhe rregulloret e zbatuara, duke përfshirë edhe marrëveshjet e
qeverisjes dhe politikat tatimore;
‒ Konkluzionet dhe rekomandimet nga raportet e mëparshme në
raportet EITI duke përfshirë edhe komentet nga procesi fillestar i
validimit.
‒ Faktet dhe procedurat e publikuara në faqet e internetit të:
‒ Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë - www.energjia.gov.al,
‒ Ministrisë së Financave - www.financa.gov.al/;
‒ Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë - www.ekonomia.gov.al/;
‒ Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve – www.tatime.gov.al;
‒ Administratës Doganore Shqiptare – www.dogana.gov.al;
‒ AKBN-së – www.akbn.gov.al/
‒ Albpetrol-it – www.albpetrol.al/;
‒ Institutit Shqiptar të Statistikave – www.instat.gov.al/;
‒ Entit Rregullator të Energjisë – www.ere.gov.al/;
‒ KESH – www.kesh.al/;
‒ OSHEE – www.oshee.al/;
‒ OST – www.ost.al; and
‒ Shoqëritë më të mëdha që operojnë në sektorin privat të naftës dhe
gazit, sektorin minerar dhe të hidro-energjisë:
www.bankerspetroleum.com; www.albchrome.al; www.beralb.com;
www.devollhydropower.al; www.energji-ashta.al etc.
Bazuar në përmbledhjen paraprake dhe analizën e informacionit kontekstual
hartuam format e raportimit për të mbledhur informacionin i cili nuk ishte
publik / i aksesueshëm në faqet e internetit të institucioneve qeveritare në
korrik 2017.
Subjektet publike dorëzuan raportimin e informacionit kontekstual përmes
emailit nga muaji gusht deri në shkurt 2018. Ne mblodhëm, analizuam dhe
konfirmuam nëpërmjet pyetjeve informacionin e marrë nga institucionet
publike.
Ne identifikuam dhe analizuam kufizimet dhe pengesat lidhur me analizën
dhe publikimin e informacionit kontekstual në raport, nëse ishte e
nevojshme.
Kufizime dhe limitime
Puna jonë në bazë të informacionit kontekstual është kufizuar në mbledhjen
dhe analizimin e të dhënave të paraqitura në këtë studim, në përputhje me
termat e referencës, pjesë integrale e kontratës sonë. Puna jonë nuk
përfshin dhënien e sigurisë apo rakordimin e të dhënave dhe informacionit
kontekstual paraqitur në këtë studim. Të gjitha burimet e informacionit janë
të referuara qartë në të gjithë studimin.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 9. Qasja, metodologjia dhe puna e
kryer
116
2. Qasja për mbledhjen dhe rakordimin e pagesave
Në përputhje me rolin e Administratorit të përcaktuar në standardin EITI
dhe termat e referencës që ishin pjesë integrale e kontratës sonë së
angazhimit, për rakordimin e pagesave të konsiderueshme, ne:
‒ Rishikuam kufijtë e materialitetit, subjektet dhe pagesat e përzgjedhura
për raportim nga Grupi Shqiptar i Punës. Komentuam, sipas rastit, për
kufizimet e të dhënave të përdorura në përcaktimin e materialitetit dhe
përzgjedhjen për rakordim;
‒ Bazuar në pagesat e përzgjedhura për rakordim nga Grupi Shqiptar i
Punës për EITIn, hartuam formularët draft të raportimit për rishikim dhe
miratim nga Sekretariati i EITI-t në Shqipëri dhe Grupi Shqiptar i Punës;
‒ Dhamë udhëzimet dhe sqarimet për procesin e rakordimit si dhe për
përpilimin dhe dorëzimin e raportimit nga shoqëritë që operojnë në
sektorin e naftës dhe gazit, sektorin minerar dhe sektorin e hidro-
energjisë;
‒ Shpërndamë formularët dhe instruksionet për raportim me email të
gjitha shoqërive të përzgjedhura për raportim. Në shumicën e rasteve,
informacioni i marrë për shoqëritë e përzgjedhura si NUIS, personat dhe
të dhënat e kontaktit (email, numër telefoni), adresat, etj. ishtin të
gabuara. Kjo e vështirësoi procesin e mbledhjes dhe krahasimit të
pagesave duke e shtyrë atë përtej afateve të përcaktuara;
‒ Mblodhëm të dhënat për pagesat e raportuara nga institucionet publike
dhe shoqëritë e licencuara dhe ndërtuam bazën për krahasimin e
detajuar të pagesave. Institucionet publike dhe shoqëritë e licencuara e
dorëzuan raportimin e tyre elektronik me email nga data 11 nëntori në
13 shkurt 2018, ndjeshëm përtej afatit të përcaktuar për raportim më 30
shtator 2017;
‒ Informuam në mënyre të vazhdueshme ALBEITI-in për statusin e
raportimit të institucioneve publike dhe shoqërive të licencuara, në
mënyrë që të siguronim bashkëpunimin maksimal të subjekteve
raportuese në kohën e përcaktuar në kontratën tonë të angazhimit;
‒ Krahasuam shumat e raportuara nga institucionet publike me shumat e
raportuara nga shoqëritë e licencuara, për të identifikuar ndonjë
mospërputhje midis të ardhurave të raportuara nga institucionet publike
dhe pagesave të raportuara nga të licencuarit;
‒ Kontaktuam institucionet publike dhe shoqëritë e licencuara për të
sqaruar arsyen e mospërputhjeve. Për shkak të vonesave të
konsiderueshme në raportim nga të dyja palët, procesi i hetimit dhe
sqarimit të mospërputhjeve u zgjat deri në shkurt 2018;
‒ Rakorduam dhe krahasuam pagesat përkundrejt informacioneve të tjera
të publikuara, duke përfshirë llogaritë e Buxhetit të Shtetit, kur
informacioni ishte mjaftueshëm i detajuar për të mundësuar krahasimin;
‒ Përgatitëm draftin e raportit duke përmbledhur rezultatet e punës dhe
mësimet e nxjerra, dhe rekomandimet për përmirësime si dhe
përditësimin mbi statusin e zbatimit të rekomandimeve të viteve të
mëparshme;
‒ Komentuam për kufizimet dhe barrierat e identifikuara gjatë procesit,
nëse ishte e nevojshme,
‒ Mblodhëm dhe pasqyruam në raportin tone komentet nga grupet e
interesit dhe dorëzuam raportit përfundimtar.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 9. Qasja, metodologjia dhe puna e
kryer
117
Figura 13 në vijim përmbledh procesin e rakordimit dhe raportimit.
Figura 13 – Procesi i rakordimit
Ne morëm pasqyrat financiare të Albpetrol dhe KESH, por për arsye se këto
shoqëri mbledhin pagesa në natyrë dhe jo në para ne nuk mundëm të
krahasonim drejtëpërdrejtë informacionin për pagesat e raportuara nga
shoqëritë e licencura me informacionin e paraqitur në pasqyrat financiare të
audituara të Albpetrol-it dhe KESH-it për vitin 2016. Ne kërkuam pasqyrat
financiare të audituara të AKBN-së, por nuk i morëm deri në datën e këtij
raporti.
Ne kërkuam nga shoqëritë e licencuara konfirmime nga audituesit e
jashtëm që informacioni i raportuar është i plotë dhe në përputhje me
pasqyrat e tyre financiare të audituara, por arritëm të merrnim vetëm disa
letra konfirmimi (respektivisht 17 nga 121). Ne kuptojmë që kjo kërkesë ka
kosto shtesë për shoqëritë, sidomos në rastet që procesi i auditimit të
pasqyrave financiare ka përfunduar. Prandaj, rekomandojmë që MSG të
kërkojë që letra e konfirmimit të integrohen në programin e përvitshëm të
punës së auditimit të shoqërisë dhe të sigurohet që të gjitha njësitë
raportuese të auditohen, pavarsisht formës së tyre legale.
Deri në datën e këtij raporti, 102 nga 141 shoqëri të përzgjedhura
raportuan flukset e paguara ndaj Shetit. Ndër këto, vetëm 58 shoqëri
dorëzuan raportimin zyrtar e të nënshkruar nga administratori i shoqërisë.
Meqënëse llogaritë vjetore të Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve dhe
Administratës Doganore Shqiptare nuk ofrojnë informacione të detajuara
për të ardhurat e mbledhura nga sektori i naftës dhe gazit, minerar dhe ai i
hidro-energjisë, ne nuk mund të krahasonim informacionin e përfshirë në
këtë raport me atë të llogarive vjetore të publikuara nga institucionet.
Standardi EITI nuk ka materialitet për shpjegimin e mospërputhjeve. Si
rrjedhojë, të gjitha devijimet duhet të shpjegohen panvarësisht nga
materialiteti i tyre. Në rast mospërputhjesh, ne kontaktuam shoqëritë e
licencuara dhe institucionet publike për sqarime të mëtejshme.
Për shkak se llogaritë e të ardhurave në Buxhetin e Shtetit nuk paraqiten të
ndara sipas industrive, nuk mundëm të krahasonim flukset e raportuara nga
kjo industri me llogaritë e publikuara të Buxhetit të Shtetit në vitin 2016.
Ky proces nuk konfirmon që nuk ka patur pagesa të tjera që i janë bërë
Shtetit përveç atyre të raportuara, duke qenë se këto shuma mund të mos
jenë raportuar nga të licencuarit dhe institucionet shtetërore njëkohësisht.
Rregullorja aktuale e EITI nuk kërkon që ne të kryenim testime të detajuara
për të zbuluar nëse ka shuma të paraportuara; dhe zbulimi i shumave të
paraportuara do të ishte i vështirë edhe nëpërmjet testimit të detajuar të të
gjitha shoqërive të licencuara.
Rezultati i procedurave tona paraqitet në kapitullin 10.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 9. Qasja, metodologjia dhe puna e
kryer
118
Në përfundim të procesit, në mënyrë që të theksonim faktet kryesore dhe
të paraqisnim një informacion lehtësisht të kuptueshëm, përmblodhëm
gjetjet dhe faktet kryesore të procesit në një përmbledhje ekzekutive në
seksionin 2.1 dhe përmblodhëm rezultatet e rakordimit në kapitullin 10.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 10. Rezultatet e rakordimit
115
10. Rezultatet e rakordimit
Ky kapitull paraqet rakordimin e flukseve të pagesave nga të licencuarit në sektorin e naftës dhe
gazit, të licencuarit e përzgjedhur në sektorin minerar dhe shoqëritë hidro-energjetike të
përzgjedhura, si dhe rakordimi i pagesave të kryera nga Albpetrol në Buxhetin e Shtetit.
Tabela e mëposhtme paraqet rezultatet e rakordimit për vitin 2016:
Tabela 22 – Rezultatet e rakordimit për vitin 2016
Shumat në mijë Lek
Fluksi i të ardhurave Shuma e
Paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e shpjeguar Raportimi i korrigjuar Mospërputhja e pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Paguesi Arkëtuesi Pa-identifikuar Pa-kundërparti
Sektori i naftës dhe gazit 7,262,967 7,107,077 4,547 - 7,267,514 7,107,077 63,708 96,728
Sektori Minerar 3,430,665 3,901,967 4,585 7,201 3,435,250 3,909,168 (730,879) 256,961
Sektori i hidro-energjisë 2,820,163 2,938,945 - - 2,820,163 2,938,945 30,557 (149,339)
Total 13,513,795 13,947,989 9,132 7,201 13,522,927 13,955,190 (636,614) 204,350
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 10. Rezultatet e rakordimit
120
10.1 Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga sektori naftës dhe gazit
Në total, 9 shoqëri hidrokarbure duhet të raportonin pagesat e bëra në
Buxhetin e Shtetit në vitin 2016, përkatësisht 6 të licencuar në prodhim dhe
4 në kërkim. Bankers Petroleum zotëron njëkohësisht licencë në prodhim
dhe në kërkim. Ne morëm deklarime nga të gjitha shoqëritë e naftës dhe
Albpetrol.
Tabela më poshtë paraqet një përmbledhje të pagesave të raportuara nga
shoqëritë hidrokarbure.
Tabela 23 - Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga sektori i naftës
dhe gazit në vitin 2016 Shumat në mijë Lek
Pagesat
totale
Raportimi
Fillestar
Mospërputhja e
shpjeguar Shuma e
Rregulluar
Pa-
kundërp
arti Paguesi Arkëtuesi
Të licencuarit 7,262,967 4,547 - 7,267,514 -
Qeveria 7,107,077 - - 7,107,077 63,708
Diferenca 155,890 4,547 - 160,437 (63,708)
Shoqëritë e licencuara raportuan fillimisht pagesa ndaj Shtetit në shumën
7,262,967 mijë Lek, të cilat ishin 155,890 mijë Lek më të larta se pagesat e
raportuara nga Shteti për këto shoqëri.
Mospërputhja prej 4,547 mijë Lek u shpjegua nëpërmjet punës rakorduese.
Një përmbledhje e mospërputhjeve të hasura është paraqitur më poshtë në
rakordimin sipas llojit të të ardhurave.
Kolona “pa kundërparti”, përfshin shuma të raportuara në mënyrë të
njëanshme nga Qeveria, për shoqëritë e përmendura më sipër, të cilat nuk
raportuan deri në datën e publikimit të këtij Raporti dhe anasjelltas.
Rakordimi i pagesave nga sektori i naftës dhe gazit sipas llojit të të
ardhurave
Tabela 24 - Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga sektori i naftës dhe gazit
– sipas llojit të të ardhurave Shumat në mijë Lek
Të ardhurat nga pagesat
kryesore
Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar Mospërputhja e pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-identifikuar Pa-
kundërparti
Bonuset - AKBN 60,082 60,078 - - 4 -
Bonuset - Albpetrol 22,858 14,481 - - 8,377 -
Pagesa të tjera- NJQV 171,550 141,646 - - (41) 29,945
Pagesa të tjera- Shteti 966,286 887,985 - - 44,935 33,366
Pagesat për Sigurime & TAP 1,401,252 1,390,091 1,118 - 12,279 -
Renta Minerare - eksport 1,925,844 1,928,613 - - (2,769) -
Renta Minerare – shitje
Brenda vendit
342,273 341,050 1,082 - 2,304 -
Ndarja e Prodhimit 1,029,637 1,029,637 - - - -
Tatimi mbi Fitimin 928,206 914,581 250 - 13,795 80
Penalitetet Tatimore 212,985 159,429 - - 53,240 316
TVSH 201,994 239,487 2,098 - (35,395) -
Total 7,262,967 7,107,077 4,547 - 96,728
63,708
Renta minerare përbënte fluksin kryesor të të ardhurave në Buxhetin e
Shtetit nga sektori i naftës dhe gazit me rreth 31% të totalit të pagesave.
Renta e paguar në doganë për eksportet ishte rreth 27% e totalit të
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 10. Rezultatet e rakordimit
121
pagesave raportuar nga sektori i naftës dhe gazit për vitin 2016, i cili lidhet
ngushtë me trendin e eksportit të naftës së papërpunuar. Pagesat për
Sigurime dhe TAP përbënin fluksin e dytë më të madh të raportuar në vitin
2016, me rreth 19% të totalit të pagesave të raportuara më sipër.
Kontribuesi më i madh ishte Bankers Petroleum, të ardhurat e të cilit
përbëjnë 70% të totalit.
Çështje të tjera të lidhura me raportimin
Deri në datën e këtij raporti, vetëm 4 nga 9 të licencuar dorëzuan
formularët e nënshkruar dhe autorizimin për publikimin e të dhënave,
përkrah raportimit elektronik të dërguar fillimisht me postë elektronike. Në
mënyrë që të rritet informimi, ne i kërkuam shoqërive jo raportuese për të
informuar nëse nuk ishin dakord me publikimin analitik të flukseve.
Të gjitha shoqëritë e naftës ishin dakort për të publikuar në mënyrë
analitike të gjitha flukset, kështu që të gjitha flukset e raportuara janë
paraqitur në baza të shpërndara sipas subjektit raportues dhe fluksit të
pagesave.
Mospërputhjet kryesore nga rakordimi
Në total, 2 shoqëri nafte korigjuan raportimin e tyre fillestar, ndërsa
Institucionet Qeveritare nuk kanë bërë korigjime në raportimin e tyre
fillestar. Mospërputhjet e identifikuara në 35 raste u shpjeguan nëpërmjet
rakordimit. Ka ende 32 raste mospërputhjesh të pazgjidhura deri në datën e
këtij raporti, mospërputhjet në vlerën 160,437 mijë Lek mbetën të
pazgjidhura.
Arsyet kryesore dhe shpjegimet për mospërputhjet e zgjidhura mund të
përmblidhen si më poshtë:
Raportim jo i plotë nga Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve për disa
shuma. Për këto raste, të licensuarit raportuan dokumente pagesat duke
treguar Shoqëritë përfituese;
Në disa raste, të licencuarit fillimisht nuk raportuan pagesa të cilat ishin
deklaruar nga autoritetet tatimore;
Në disa raste palët raportuan shuma apo detyrime të përllogaritura në
vend të pagesës;
Supozime të ndryshme të përdorura për konvertimin e sasisë nga fuçi në
ton;
Në shumë raste, të licencuarit dhe autoritetet tatimore raportuan taksa
qe nuk ishin pjesë e punës rakorduese;
Shumë nga të licencuarit ngatërruan pagesat për taksa të ndryshme ose
penalitetet e paguara;
Të licencuarit raportuan depozitimin për rentën minerare në vend të
rentës së paguar në momentin e eksportit në llogari të doganës(*).
(*) Në rastin e eksporteve shoqëritë depozitojnë një parapagim për rentën
minerare në llogari të doganës. Renta mbahet nga kjo depozitë në datën e
eksportit dhe përpara kësaj date parapagimi i depozituar i përket të
licencuarit. Për këtë arsye, parapagimet e rentës nuk konsiderohen si të
ardhura deri sa pagesa e rentës të ekzekutohet në momentin e eksportit.
Një pamje e detajuar për çdo shoqëri është paraqitur në Shtojcën 1.
Pagesat Sociale
Shoqëritë e naftës nuk raportuan ndonjë pagesë të detyrueshme ose
vullnetare si pagesa sociale për vitin 2016.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 10. Rezultatet e rakordimit
122
10.2 Rakordimi i pagesave të bëra për buxhetin e shtetit nga sektori
minerar
Në total, 120 shoqëri minerare duhet të raportonin pagesat e bëra në
Buxhetin e Shtetit, ku 3 shoqëri ishin të licencuar edhe në kërkim.
Ne morëm deklarime për 81 nga 120 shoqëri minerare. Shoqëritë që nuk
raportuan deri në datën e këtij raporti ishin 39, të cilat janë detajuar në
Shtojcën 2.
Tabela më poshtë paraqet një përmbledhje të pagesave të raportuara nga
shoqëritë minerare.
Tabela 25 - Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga sektori minerar
Shumat në mijë Lek
Pagesat
totale
Raportimi
Fillestar
Mospërputhja e
shpjeguar Shuma e
Rregulluar
Pa-
kundërparti Paguesi Arkëtuesi
Të licencuarit 3,421,746 5,525 - 3,427,271 (88,971)
Qeveria 3,901,967 - 7,201 3,909,168 (649,887)
Diferenca (480,221) 5,525 7,201 (481,897) (738,858)
Shoqëritë e licencuara raportuan fillimisht pagesa ndaj Shtetit në shumën 3,421,746 mijë Lek, të cilat ishin 480,221 mijë Lek më pak se pagesat e raportuara nga Shteti për këto shoqëri.
Mospërputhjet prej 5,525 mijë Lek dhe 7,201 mijë Lek u shpjeguan
nëpërmjet punës rakorduese. Një përmbledhje e mospërputhjeve të hasura është paraqitur më poshtë në rakordimin sipas llojit të të ardhurave.
Kolona “pa kundërparti”, përfshin shuma të raportuara në mënyrë të njëanshme nga Shteti, për shoqëritë e përmendura më sipër që nuk raportuan deri në datën e këtij Raporti dhe anasjelltas.
Rakordimi i pagesave nga sektori minerar sipas llojit të të
ardhurave
Tabela 26 - Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga sektori minerar – sipas
llojit të të ardhurave
Shumat në mijë Lek
Të ardhurat nga
pagesat kryesore
Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa-
kundërparti
Pagsat për sigurime & TAP 1,180,592 1,302,323 (67) - 8,178 (129,976)
Tatimi mbi fitimin 603,338 733,309 (39) 186 11,647 (141,844)
TVSH 496,555 714,088 24 - 125,102 (342,611)
Renta minerare - Eksport 467,608 600,988 4,523 5,256 5,827 (139,940)
Pagesa te tjera - Shteti 300,151 250,702 - - 39,668 9,781
Renta minerare – shitje
brenda vendit
172,927 180,277 1,116 1,758 4,528 (12,520)
Pagesa te tjera - NJQV 86,889 68,713 - - 19,219 (1,043)
Tatimi mbi Dividentin 84,177 44,813 - - 27,889 11,475
Penalitetet Tatimore 29,508 6,753 (32) - 14,903 7,820
Total 3,421,745 3,901,966 5,525 7,200 256,961 (738,858)
Pagesat për sigurimet sociale dhe shëndetsore, Tatimi mbi fitimin dhe Renta minerare përbënin përkatësisht 35%, 18% dhe 19% të pagesave të raportuara nga sektori minerar. Kontributi nga prodhuesit më të mëdhenj të
kromit dhe gurit gëlqeror përbëjnë së bashku 43% të pagesave totale të
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 10. Rezultatet e rakordimit
123
raportuara nga sektori minerar. Këto tre shoqëri ishin përkatësisht Albchrome (krom) me kontribut 20%, Fushë-Kruja Cement (gur gëlqeror) me 6% dhe Antea Cement (gur gëlqeror) me 17%.
Çështje të tjera të lidhura me raportimin
Deri në datën e këtij raporti, vetëm 46 nga 81 të licencuar dorëzuan
formularët e nënshkruar dhe autorizimin për publikimin e të dhënave, përkrah raportimit elektronik të dërguar në fillim me postë elektronike. Në mënyrë që të rritet informimi, ne i kërkuam shoqërive jo raportuese për të informuar nëse nuk ishin dakord me publikimin analitik të flukseve.
Tre shoqëri minerare, duke përfshirë Alb Lea International, Salillari, Xhireton, nuk ishin dakort për të publikuar në mënyrë analitike flukset e
raportuara, kështu që flukset e raportuara nga ana e tyre janë paraqitur në
një bazë të përmbledhur.
Të gjitha shoqëritë hidro-energjitike ranë dakort për publikimin analitik të flukseve, kështu që të githa flukset e raportuara janë paraqitur në mënyrë të zbërthyer, sipas njësive dhe pagesave.
Mospërputhjet kryesore nga rakordimi
Mospërputhjet e identifikuara në 10 raste u shpjeguan nëpërmjet rakordimit. Ka ende 300 raste mospërputhjesh të pazgjidhura deri në datën e këtij raporti, që arrijnë në vlerën 256,961 mijë Lek .
Arsyet kryesore dhe shpjegimet për mospërputhjet e zgjidhura mund të përmblidhen si më poshtë:
Raportim jo i plotë nga Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve për disa
shuma. Për këto raste, të licensuarit raportuan dokumente pagesat
duke treguar Shoqëritë përfituese;
Në disa raste, të licencuarit fillimisht nuk raportuan pagesa të cilat ishin
deklaruar nga autoritetet tatimore;
Në disa raste palët raportuan shuma apo detyrime të përllogaritura në
vend të pagesës;
Në shumë raste, të licencuarit dhe autoritetet tatimore raportuan taksa
qe nuk ishin pjesë e punës rakorduese;
Shumë nga të licencuarit ngatërruan pagesat për taksa të ndryshme ose
penalitetet e paguara;
Të licencuarit raportuan depozitimin për rentën minerare në vend të
rentës së paguar në momentin e eksportit në llogari të doganës(*).
(*) Në rastin e eksporteve shoqëritë depozitojnë një parapagim për rentën
minerare në llogari të doganës. Renta mbahet nga kjo depozitë në datën e eksportit dhe përpara kësaj date parapagimi i depozituar i përket të licencuarit. Për këtë arsye, parapagimet e rentës nuk konsiderohen si të
ardhura deri sa pagesa e rentës të ekzekutohet në momentin e eksportit.
Një pamje e detajuar për çdo shoqëri është paraqitur në Shtojcën 2.
Pagesat Sociale
Trade Minerals Al raportoi se ka bërë pagesa sociale vullnetare në vlerë prej
282,620 lekë për Bashkinë e Tiranës dhe Kukësit.
Asnjë nga shoqëritë e tjera të përzgjedhura minerare nuk raportuan ndonjë
pagesë të detyrueshme ose vullnetare si pagesa sociale për vitin 2016.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 10. Rezultatet e rakordimit
124
10.3 Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga sektori hidro-
energjisë
Në total, 12 shoqëri hidro-energjetike, përfshirë KESH, që përbëjnë
prodhuesit më të mëdhenj të energjisë duhet të raportonin pagesat e bëra
në Buxhetin e Shtetit, duke kontribuar në 90% të prodhimit vendas në vitin
2016.
Tabela më poshtë paraqet një përmbledhje të pagesave të raportuara nga shoqëritë hidro-energjetike.
Tabela 27 - Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga sektori i hidro-energjisë
në vitin 2016
Shumat në mijë Lek
Pagesat
totale
Raportimi
Fillestar
Mospërputhja e
shpjeguar Shuma e
Rregulluar
Pa-
kundërparti Paguesi Arkëtuesi
Të licencuarit 2,820,163 - - 2,820,163 30,557
Qeveria 2,938,945 - - 2,938,945 -
Diferenca (118,782) (118,782) 30,557
Shoqëritë e licencuara raportuan fillimisht pagesa ndaj Shtetit në shumën 2,820,163 mijë Lek, të cilat ishin 118,782 mijë Lek më pak se pagesat e raportuara nga Shteti për këto shoqëri.
Mospërputhjet nuk janë shpjeguar nëpëmjet procesit të rakordimit. Një
përmbledhje e mospërputhjeve të hasura është paraqitur më poshtë në
rakordimin sipas llojit të të ardhurave.
Kolona “pa kundërparti”, përfshin shuma të raportuara në mënyrë të njëanshme nga Shteti, për shoqëritë e përmendura më sipër që nuk raportuan deri në datën e këtij Raporti dhe anasjelltas.
Rakordimi i pagesave nga sektori i hidro-energjisë sipas llojit të të
ardhurave
Tabela 28 - Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga sektori i hidro-energjisë
sipas llojit të të ardhurave
Shumat në mijë Lek
Të ardhurat nga pagesat kryesore
Shuma e paguesit
Shuma e Arkëtuesit
Mospërputhja e shpjeguar
Mospërputhja e pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar Pa-
kundërparti
Tarifa Koncesionare 82,331 215,454 - - (147,141) 14,018
Pagesa të tjera - NJQV 10,163 - - - - 10,163
Pagesa të tjera- Shtetit 53,960 53,984 - - (24) -
Pagesat për Sig SHSH dhe TAP
711,642 713,722 - - (2,079) -
Tarifa Rregulluese 6,124 - - - - 6,124
Tatimi mbi fitimin 974,121 971,640 - - 2,482 -
Penalitete tatimore 14,217 4,327 - - 9,639 252
TVSH 967,604 979,819 - - (12,215) -
Total 2,820,163 2,938,945 - - (149,338) 30,557
Tatimi mbi fitimin, TVSH dhe pagesat për sigurime sociale dhe shëndetsore përbënin përkatësisht 35% dhe 34% dhe 25% të pagesave të raportuara nga sektori i hidro-energjisë në vitin 2016. KESH dhe Energji Ashta ishin kontribuesit kryesorë të pagesave me rreth 41% dhe 15% të totalit të
pagesave të treguara më sipër.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 10. Rezultatet e rakordimit
125
Çështje të tjera të lidhura me raportimin
Deri në datën e këtij raporti, vetëm 8 nga 12 të licencuar dorëzuan
formularët e nënshkruar dhe autorizimin për publikimin e të dhënave,
përkrah raportimit elektronik të dërguar në fillim me postë elektronike.
Mospërputhjet kryesore nga rakordimi
Edhe shoqëritë e licencuara edhe institucionet shtetërore nuk kanë bërë ndryshime në raportimin e tyre fillestar. Ka ende 49 raste mospërputhjesh të pazgjidhura deri në datën e këtij raporti, që arrijnë në vlerën 135,265 mijë Lek.
Arsyet kryesore dhe shpjegimet për mospërputhjet e zgjidhura mund të
përmblidhen si më poshtë:
Pagesat për tatimin mbi fitimin janë paraqitur me balancën e TVSH-së së
arkëtueshmë dhe rezultuan në flukse neto më të ulëta ose zero;
Në disa raste palët raportuan shuma apo detyrime të përllogaritura në
vend të pagesës;
Raportim jo i plotë nga Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve për disa
shuma. Për këto raste, të licensuarit raportuan dokumente pagesat
duke treguar Shoqëritë përfituese;
Në disa raste, të licencuarit fillimisht nuk raportuan pagesa të cilat ishin
deklaruar nga autoritetet tatimore;
Në shume raste, të licencuarit dhe autoritetet tatimore raportuan taksa
qe nuk ishin pjesë e punës rakorduese;
Shumë nga të licencuarit ngatërruan pagesat për taksa të ndryshme ose
penalitete të paguara.
Një pamje e detajuar për çdo shoqëri është paraqitur në Shtojcën 3.
Pagesat Sociale
Devoll Hydropower raportoi se ka bërë pagesa në dobi të komuniteteve në
total, në shumën 282,502,587 lekë. Shoqëria nuk dha detaje nëse këto
pagesa ishin të detyrueshme si rrjedhojë e marrëveshjes së koncesionit ose
të bëra në baza vullnetare.
Asnjë nga shoqëritë e tjera të përzgjedhura hidroenergjetike nuk raportuan
ndonjë pagesë të detyrueshme ose vullnetare si pagesa sociale për vitin
2016.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 10. Rezultatet e rakordimit
126
10.4 Përmbledhja e rakordimit të pagesave të Albpetrol ndaj
Buxhetit të Shtetit
Në vitin 2016, Albpetrol kontriboi si më poshtë në Buxhetin e Shtetit:
Tabela 29 - Përmbledhja e rakordimit të pagesave nga Albpetrol në Buxhetin e
Shtetit në vitin 2016
Shumat në mijë Lek
Të ardhurat nga
pagesat kryesore
Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa-
kundërparti
Renta minerare – shitje
brenda vendit 138,780 136,054 - - 2,726 -
TVSH 198,991 234,292 - - (35,301) -
Tatimi mbi fitimin 21,199 7,404 - - 13,795 -
Pagesat për Sig SHSH dhe
TAP 368,114 370,784 - - (2,670) -
Tatimi mbi dividentin 202,566 149,341 - - 53,225 -
Dividenti paguar Shtetit - - - - - -
Pagesa të tjera - NJQV 5,000 - - - - 5,000
Total 934,650 897,874 - - 31,776 5,000
Mospërputhjet në shumën 31,776 mijë Lek mbetën të pazgjidhura deri në datën e këtij raporti.
Në përputhje me marrëveshjet hidrokarbure nën administrimin e tij,
Albpetrol mblodhi të ardhurat e mëposhtme nga sektori i naftës.
Tabela 30 - Përmbledhja e pagesave arkëtuar nga Albpetrol në vitin 2016
Shumat në mijë Lek
Të ardhurat nga pagesat kryesore
Shuma e paguesit
Shuma e Arkëtuesit
Mospërputhja e shpjeguar
Mospërputhja e pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Un-
identified Pa-
kundërparti
Ndarja e Prodhimit 1,029,637 1,029,637 - - -
Bonuset - Albpetrol 22,858 14,481 - - 8,377 - Total 1,052,495 1,044,118 - 8,377 -
Pjesa nga ndarja e prodhimit të naftës u pagua plotësisht në natyrë në sasinë e 52,151 ton në vitin 2016. Vlerat e paraqitura më sipër janë përftuar duke zbatuar çmimet mesatare të shitjes së Albpetrol në vitin 2016
prej 159.04 USD / ton. Shumat në USD u përkthyen në Lek me kursin mesatar të këmbimit të USD në Lek sipas Bankës së Shqipërisë në vitin 2016, ku 1 USD ishte i barabartë me 124.14 Lek.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
127
11. Komente dhe
rekomandime
Ky kapitull paraqet rakordimin e flukseve
monetare nga të licencuarit e naftës dhe gazit,
të licencuarit e përzgjedhur minerar dhe
shoqëritë hidroenergjitike, si dhe një rakordim të
pagesave të bëra nga Albpetrol në Buxhetin e
Shtetit.
Gjatë rrjedhës së këtij angazhimi, ne identifikuam dhe përmblodhëm si më poshtë aspekte që mund të përmirësohen më tej, që ndikojnë në shtrirjen e raportimit EITI dhe vetë procesin. Përcaktimi i prioriteteve dhe kohës së zbatimit të rekomandimeve të pranuara është përgjegjësi e Grupit Shqiptar të Punës.
Në zbatim të rekomandimeve përfshirë në raportin EITI 2010, me qëllim forcimin e aksesit në të dhëna të besueshme brenda afatit të raportimit,
Grupi Shqiptar i Punës caktoi pika kontakti kordinuese për procesin EITI në çdo institucion qeveritar raportues përfshirë MIE-n, AKBN-në, Shërbimin Gjeologjik Shqiptar, Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve, Administratën Doganore Shqiptare etj, si dhe shoqëritë e mëdha që operojnë në sektorin hidrokarbur dhe atë minerar.
Emërimi i pikave kyçe EITI në institucionet shtetërore kontribuoi pozitivisht
për të rritur ndërgjegjësimin dhe koordinimin e aktiviteteve të EITI. Megjithatë, përpjekje të mëtejshme nevojiten për të përmirësuar raportimin dhe analizimin e aktivitetit të industrisë dhe pagesat nga industria nxjerrëse.
Gjatë punës tonë vume re disa pengesa dhe kufizime në mbledhjen e të dhënave të besueshme dhe gjithëpërfshirëse në kohën e kërkuar për të hartuar këtë raport, përfshirë këtu: aspektet rregullatore, gatishmërinë e
subjekteve raportuese dhe institucioneve publike, cilësinë e dobët të të
dhënave në dispozicion etj.
Disa nga këto pengesa dhe veprimet korrigjuese të sugjeruara janë listuar në vijim.
Nëse nuk është vërejtur ndryshe, këto gjetje dhe rekomandime janë paraqitur vazhdimisht në raportet e mëparshme të EITI dhe janë përditësuar për zbatueshmërinë gjatë vitit 2016.
Rekomandimet e reja janë vërejtur si "Të reja" në kolonën e progresit.
Progresi bërë në vitin 2016
Aksesi në kohë i informacionit të besueshëm nga të licencuarit
1. Vonesat dhe mospërputhjet
Subjektet e përzgjedhuar raportuan me shumë vonesë, përtej çdo afati dhe me shumë mospërputhje. Përmes pyetjeve drejtuar shoqërive raportuese ne kuptuam se në pjesën më të madhe të rasteve, informacioni i kërkuar nuk ishte i disponueshëm dhe i
gjindshëm në llogaritë kontabël dhe sistemin e raportimit financiar ose kërkonte
Raportimi për vitin 2016
ishte me vonesa të konsiderueshme. Deri në mes të nëntorit 2017,
vetëm 40 nga 141 subjekte të zgjedhura
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
128
përpunim shtesë. Për shkak të kohës së kufizuar, disa prej tyre refuzuan të bashkëpunonin me ne gjatë procesit të rakordimit.
Në shumicën e rasteve, shoqëritë nuk përfshinë pagesat e plota në raportimet e tyre fillestare ose raportuan detyrimet në vend të pagesave. Më së shumti, mospërputhjet u identifikuan gjatë rakordimin të pagesave ndaj autoriteteve tatimore. Në shumë
raste, shoqëritë ngatërruan pagesat me kompensimet tatimore neto si dhe pagesat e kryera për lloje të ndryshme taksash. Ky fakt ishte më i dukshëm në rastet kur pagesat ishin për shkak të gjetjeve që dalin nga inspektimet tatimore.
Rekomandimet në vitet e mëparshme
Në mënyrë që të lehtësohet procesi i rakordimit dhe përpilimi i raportit, ne sugjerojmë që të përcaktohet një kalendar vjetor për kryerjen e procesit të raportimit dhe
rakordimit. Afati vjetor për raportim duhet të planifikohet para kohe dhe të përfshihet
në kalendarin vjetor të raportimit të shoqërive. Për këtë arsye, përzgjedhja e shoqërive raportuese dhe kërkesave për raportim duhet të planifikohet dhe të komunikohet disa muaj përpara afatit për dorëzimin e raportimit.
Ministria duhet të ndjekë zbatimin rigoroz të legjislacionit shqiptar në fuqi lidhur me raportimin financiar dhe auditimin e pasqyrave financiare të shoqërive në sektorin nxjerrës dhe atë të hidro-energjisë. Kjo do të sjellë përmirësim të cilësisë dhe sasisë
së informacionit financiar prodhuar për aktivitetet nxjerrëse në Shqipëri.
kanë dorëzuar formularët e tyre të raportimit.
Qeveria është në proces të nxjerrjes së një projektligji që do të bëj të
zbatueshme me ligj raportimin e EITI në të gjithë sektorët në fjalë.
Afati i ri do të jetë 31 Mars, i vitit pasardhës.
Megjithatë, ky projektligj i
ri nuk adreson kërkesat e
sigurisë, të cilat janë të kundërshtuara fuqishëm nga shoqëritë për shkak të kostove dhe përpjekjeve shtesë.
2. Procedurat verifikuese (raportimi i të licencuarve)
Shoqëritë e licencuara nuk paraqitën konfirmimin për saktësinë e raportimit EITI nga audituesit e pasqyrave financiare. Një pjesë e mirë e tyre nuk ju nënshtruan auditimit ligjor për shkak të formës së organizimit (si për shembull regjistrimi si degë e
shoqërisë së huaj dhe jo si shoqëri më vete) ose niveli i ulët i aktivitetit gjatë vitit. Megjithatë, edhe kur shoqëritë i ishin nënshtruar auditimit ligjor të pasqyrave financiare, refuzuan t‟i angazhonin audituesit e tyre për verifikimin e informacionit të raportuar për EITI-n. Në kuptimin tonë kjo kërkesë nuk pati sukses sepse mbarte
kosto shtesë auditimi kur procesi i auditimit kishte përfunduar më herët.
Rekomandimet në vitet e mëparshme
Në kontekstin e përmirësimit të cilësisë të raportimit të Shoqërive dhe njëkohësisht për të marrë siguri mbi informacionin e raportuar, ne rekomandojmë që MSG t‟ju kërkojë shoqërive të licencuara të paraqesin pagesat dhe informacione shtesë sipas standardit EITI në një raport të veçantë ose në një aneks të pasqyrave financiare vjetore. Në të dy rastet, ky informacion duhet të jetë subjekt i auditimit të pavaruar
vjetor.
Në vitin 2016, 17 nga 102
subjekte paraqitën një raport sigurie. Numri i përgjithshëm i flukseve të siguruara arrin në 5.7
miliardë lekë dhe zënë 39% të flukseve totale të raportuara nga të
licencuarit në 2016.
Qeveria është në proces të nxjerrjes së një projektligji që do të bëj të zbatueshme me ligj raportimin e EITI në të gjithë sektorët në fjalë.
Megjithatë, ky projektligj i ri nuk adreson kërkesat e sigurisë. Këto kërkesa sigurie janë të
kundërshtuara fuqishëm nga shoqëritë për shkak të kostove dhe
përpjekjeve shtesë.
3. Aspekte të tjera cilësore të analizës së pagesave (raportimi sipas
licencave)
Shoqëritë e licencuara në Shqipëri tatohen në bazë të rezultateve financiare të biznesit të tyre raportuar sipas numrit identifikues tatimor të biznesit. Ky numër mund të përfshijë informacion financiar dhe tatimor për një ose më shumë licenca me aktivitet minerar, hidro-energjetik dhe sektorë të tjerë të ekonomisë. Për shembull, disa nga shoqëritë e përzgjedhura raportuan pagesa të identifikuara me të njëjtin numër
tatimor për aktivitetin minerar (guror) dhe aktivitetin e ndërtimit.
Rekomandimet në vitet e mëparshme
Ne rekomandojmë që MIE të rrisë kërkesat rregullatore për të siguruar raportimin e pagesave dhe taksave për secilën licencë më vete (niveli i projektit).
Për të arritur raportimin sipas licencave, MIE mund t'i kërkojë të licencuarve të kenë
Asnjë progres nuk është
bërë në vitin 2016.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
129
një numër unik tatimor për secilën licencë. Kjo do të kërkojë llogaritjen dhe raportimin e investimeve, aktiviteteve, kthimeve dhe fitimeve për secilën licencë (projekt) më vete.
Raportimi sipas licencave mund të lejojë krahasimin e pagesave për çdo licencë me nivelin e prodhimit dhe tatimit, dhe MIE mund të përftojë një bazë të mjaftueshme të
dhënash për buxhetimin e të ardhurave dhe analizën e efektivitetit të politikave fiskale në periudhë afatmesme dhe afatgjatë.
Aksesi në kohë i informacionit të besueshëm nga institucionet publike raportuese
Institucionet publike raportuan me shumë vonesë përtej çdo afati dhe me shumë mospërputhje. Përmes pyetjeve drejtuar institucioneve publike ne kuptuam se strukturat dhe sistemet e tyre të administrimit të informacionit nuk mund të prodhonin informacionin e kërkuar për qëllime të raportit EITI.
4. Mangësitë e raportimit të konsoliduar në qeverisjen qëndrore dhe vendore
Grupi i raportimit të Qeverisjes qëndrore nuk mund të gjenerojë të dhëna për taksat e
paguara nga çdo taksapagues. Arkëtimet dhe pagesat e Qeverisë regjistrohen në një sistem të veçantë për administrimin e parasë: Sistemi i Thesarit. Ne kuptojmë që ky sistem mund të prodhojë informacion për arkëtimet mujore në total sipas taksave, por nuk mund të prodhojë informacion të detajuar për çdo taksapagues. Për këtë arsye, MSG i kërkoi agjencive qeveritare që mbledhin pagesat në sektor të raportojnë arkëtimet nga të ardhurat kryesore në sektor, meqënëse nuk mund ta merrte këtë informacion nga një burim i vetëm.
Rekomandimet në vitet e mëparshme
Për të përmirësuar kohën, kostot dhe cilësinë e raportimit nga Qeveria ne rekomandojmë:
Bashkëpunimin me ekipin e raportimit të Qeverisë për të krijuar raporte që mund të gjenerohen nga sistemi i Thesarit me informacion për pagesat e mbledhura për çdo taksapagues sipas llojit të taksave. Për disa arsye shpjeguar më poshtë, ne mendojmë se qasja në raportet e prodhuar nga sistemet e raportimit të Qeverisjes Qëndrore do
të ishte zgjidhja më e mirë.
Megjithatë, nëse kjo nuk mund të realizohet në një periudhë afatshkurtër apo afatmesme, ne rekomandojmë vlerësimin e mundësisë për të marrë këtë informacion nga sistemet e informacionit të agjencive qeveritare që arkëtojnë të ardhura në sektor.
Asnjë progres nuk është bërë në vitin 2016.
5. Raportimi i Njësive të Qeverisjes Vendore
Duke qenë se raportimi nga njësitë e licencuara përfshin një numër të madh njësish qeverisëse, MSG zgjodhi vetëm shtatë NjQV për raportim bazuar në nivelin e aktivitetit prodhues raportuar nga AKBN për vitin 2016. Procesi i raportimit nuk përfshin të gjitha
NjQV nga sektori naftës dhe gazit, sektori minerar dhe ai i hidro-energjisë.
Panvarësisht bashkëpunimit të vazhdueshëm midis Sekretariatit ALBEITI dhe NjQV-ve, raportimi ishte jo i plotë dhe me vonesa të konsiderueshme. Për më tepër, tre NjQV nuk kanë dorëzuar raportimin e tyre në datën e këtij raporti.
Rekomandimet
Gjithësesi, NJQV-të kanë autonomi të caktuar në biznesin dhe tatimin e aktivitetit në
zonat nën administrim. Për të përmirësuar transparencën në aspektin e pagesave të tatimeve dhe taksave lokale, tarifave për shërbimet, kontributet dhe aktivitetet në
dobi të komunitetit lokal, etj., ne rekomandojmë zgjedhjen e një numri të caktuar të NjQV-sh bazuar në nivelin e aktivitetit prodhues të raportura nga AKBN. Zgjedhja e NJQV-ve që do të raportojnë duhet të planifikohet dhe komunikohet muaj përpara punës rakorduese, në mënyrë që tu përshtaten kërkesave të raportimit.
Raportimi i NjQV erdhi me vonesë dhe kishte shumë mospërputhje në vitin 2016.
Qeveria është në proces të nxjerrjes së një projektligji që do të bëj të zbatueshme me ligj raportimin e EITI në të gjithë sektorët në fjalë,
duke përfshirë dhe NjQV-të.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
130
ALBEITI do të theksojë domosdoshmërinë për të siguruar pagesa analitike dhe informacione komentuese mbi metodat e vendosjes së këtyre pagesave kur këto nuk janë të specifikuara në Ligjin për taksat vendore 9632 datë 30.10.2006, të ndryshuar dhe rregullat shoqëruese.
Ligji për Naftën dhe Gazin (i ndryshuar në Mars 2015) dhe ligji për Sektorin Minerar (i
ndryshuar në Tetor 2014) i kërkon njësive të licencuara që operojnë në sektorin e naftës dhe gazit, si dhe në sektorin minerar të raportojnë të dhënat dhe informacionet në zbatim të Standardit EITI. Gjithashtu, të dy ligjet kërkojnë raportim nga Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve, organet e administratës doganore, si dhe organet e qeverisjes qëndrore dhe vendore që marrin të ardhura nga ky sektor.
Në mënyrë që të sigurohet zbatimin i këtyre kërkesave, ne rekomandojmë MSG të prezantojë rregullore plotësuese për bashkëpunimin e vazhdueshëm të NjQV-ve me
EITI-n dhe dhënien e informacioneve të tyre shpjeguese që do të prodhohen nga NjQV-të që administrojnë zona industriale nxjerrëse.
6. Kufizimet në raportet e prodhuara nga Autoritetet Tatimore
Sistemi i Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve, gjeneroi informacion për taksat e paguara mbi bazen e NIPT-eve të përzgjedhura nëpërmjet sistemit informatik. Raportimi u nxorr duke përdorur filtra në databazen e të dhënave. Gjithsesi, këto raporte ishin jo të plota dhe përmbanin shumë gabime për periudhat e mëparshme raportuese.
Rekomandimet
Siç rekomandohet edhe më sipër, për të përmirësuar eficencën dhe efektivitetin e raportimit nga agjencitë qeveritare, MSG dhe EITI Shqipëri duhet të bashkëpunojnë
me ekipin e raportimit të Qeverisë për të hartuar raporte që mund të prodhohen nga sistemi i raportimit të Qeverisë.
Megjithatë, nëse kjo nuk mund të realizohet në një periudhë afatshkurtër apo afatmesme, dhe duke konsideruar madhësinë e të ardhurave që mbledh DPT në sektor
ne rekomandojmë kërkimin e mundësive për të prodhuar raporte dhe informacion nga sistemi i tatimeve.
Forma e raportimit e autoriteteve tatimore erdhi në kohë dhe kishte vetëm pak mospërputhje në vitin 2016. Autoritetet tatimore kanë zhvilluar
raporte që mundësojnë eksportim të shpejtë të pagesave nga sistemi i tyre i raportimit.
7. Proceset e sigurimit (institucionet qeveritare dhe NSH-të)
Raportimi nga institucionet qeveritare
Të ardhurat e raportuara nga institucionet publike që grumbullojnë të ardhura nga sektorët nxjerrës duke përfshirë MIE, AKBN, Autoritetet tatimore, Autoritetet doganore dhe NjQV nuk ishin të njëtja me shifrat e audituara të publikuara. Këto institucione nuk publikojnë pasqyrat vjetore financiare të audituara, por ato i nënshtrohen
auditimeve të performancës dhe pajtueshmërisë të kryer nga Kontrolli i Lartë i Shtetit
në Shqipëri.
Raportimi nga Albpetrol
Albpetrol prodhon pasqyra vjetore financiare dhe i nënshtrohet procesit të auditimit ligjor në përputhje me kuadrin rregullator. Të ardhurat e raportuara nga Albpetrol në lidhje me bonuset dhe pagesat e naftës në natyrë (ndarja e prodhimit) nuk mund të rakordohen me pasqyrat financiare të audituara, sepse pasqyrat vjetore financiare janë përgatitur në bazë të kontabilitetit rrjedhës.
Rekomandimet
Në kontekst të përmirësimit të cilësisë së raportimit dhe në të njëjtën kohë të sigurimit të informacionit të raportuar nga institucionet qeveritare, rekomandojmë që MSG të konsiderojë angazhimin e Auditorit të Lartë të Shtetit për të siguruar siguri në
raportimin EITI të prodhuar nga MIE, AKBN, Autoritetet tatimore, autoritetet doganore dhe NjQV-të e përzgjedhura.
Sa i përket Albpetrol, MSG mund t'i kërkojë këtij të fundit të raportojë të ardhurat e EITI në formatin e kërkuar dhe informacione të tjera si një raport të veçantë ose në
Rekomandim i ri i përfshirë në këtë raport.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
131
një shtojcë të pasqyrave financiare vjetore. Në të dy rastet, ky informacion duhet t'i nënshtrohet auditimeve të pavarura vjetore.
Çështje lidhur me cilësinë e informacionit kontekstual paraqitur në raport
8. Publikimi i statistikave dhe fakteve mbi industrinë nxjerrëse
Standardi i ri EITI kërkon paraqitjen në raport të kontekstit në të cilin operon industria nxjerrëse dhe informacion për rregullimin e industrisë në vend, duke përfshirë sa më poshtë:
Pamje e përgjithshme e industrisë nxjerrëse, informacion për rezervat,
vendburimet, strukturën aktuale dhe madhësinë e industrisë, aktiviteteve
të rëndësishme kërkimore etj; Kontributin e industrisë në ekonomi, punësim dhe nivelin e eksporteve; Totalin e të ardhurave gjeneruar nga industria nxjerrëse dhe fondet e
përcaktuara për programet specifike / rajonet gjeografike ose transfertat midis Shtetit dhe pushtetit vendor;
Studimet e kryera mbi impaktin mjedisor dhe social kryer për sektorin;
Informacion publik për alokimit e licencave, regjistrin e të licencuarve,
pronarët përfitues, kushtet e kontratës etj.
Ne vumë re disa përmirësime në publikimin e informacionit në faqet e MIE, AKBN dhe Albpetrol, megjithatë të dhënat publikohen nga burime të ndryshme, si rrjedhojë përmirësime të mëtejshme janë ende të nevojshme për të siguruar një raportim të plotë dhe të qëndrueshëm mbi industrinë nxjerrëse.
Në disa raste informacioni i raportuar nga AKBN përfshiu mospërputhje në krahasimin
me burime të tjera (siç është shënuar në seksionin 4.1, numri i punonjësve të raportuar nga AKBN për vitin 2016 ishte dukshëm më i ulët se numri i raportuar nga DPT).
Informacioni kontekstual i përfshirë në këtë raport i është referuar burimeve të ndryshme të shpërndara në të gjithë sektorin publik. Shpesh ky informacion nuk ishte publik. Disa analiza u kufizuan për shkak të mungesës së statistikave për këtë sektor
dhe atje ku ishin të disponueshme, këto statistika përfshinin informacione për një sektor më të gjerë (dmth. PBB i publikuar për Energjinë dhe burimet përfshin: industritë nxjerrëse, furnizimin me energji elektrike, gaz, avull dhe ajër dhe të tjera që lidhen me menaxhimin e mbetjeve).
Rekomandimet
Për të përmirësuar plotësinë dhe saktësinë, besueshmërinë dhe aksesin në
informacionin kontekstual, ne rekomandojmë që Ministria e Energjisë dhe Industrisë të
publikojë në mënyrë periodike (të paktën çdo vit) fakte mbi industrinë duke përfshirë: potencialin e industrisë dhe prodhimin aktual, kontributin në ekonomi, strategjinë e sektorit, ngjarje dhe fakte, rregullimin aktual dhe ndryshimet e ardhshme etj.
Informacioni kontekstual mund të përfshijë informacione të tjera të dobishme për statistikat e sektorit të tilla si:
Madhësia e prodhimit dhe detaje të cilësisë (graviteti i naftës, përqëndrimi i
sulfurit, përqendrimi i mineraleve, etj); Investimet (numri i puseve dhe galerive të minierave nën administrim /
zhvillim); Projektet për rehabilitimin mjedisor dhe kostot përkatëse;
Fuqia punëtore e punësuar, paga mesatare dhe nënkontraktimi, shpenzimet
sociale, etj.
Këto informacione mund të mblidhen e të përpunohen çdo vit dhe të shërbejnë si bazë
për raportimin e statistikave dhe fakteve për industrinë. AKBN, si institucion i angazhuar gjerësisht në monitorimin e sektorit mund të kontribuojë në përpilimin e statistikave të sektorit nëpërmjet grumbullimit të informacionit nga raportimet vjetore të shoqërive për çdo licencë në AKBN, bazuar në treguesit e përcaktuar nga MSG për
MIE ka publikuar nivelin e naftës së prodhuar dhe të rafinuar për vitet 2011-2016 në faqen e internetit të saj. Megjithatë, përmirësime të
mëtejshme duhet të bëhen për të siguruar publikimin e plotë të aktiviteteve.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
132
prodhimin, rezervat, shitjen, numrin e punonjësve, investimet në mjedis, pagesat sociale etj.
Me qëllim që të rritet gjithëpërfshirja dhe saktësia e të dhënave të raportuara, MIE dhe AKBN mund të inkorporojnë procedurat e rakordimit dhe kontrollit të ndërsjelltë me institucionet e tjera publike duke mbledhur dhe administruar të dhëna të tilla si
DPT, ADSH etj.
Ndër të tjera, përmes përdorimit të treguesve, AKBN mund të përmbledhë fakte të bazuara në studimet vjetore të mjedisit duke theksuar rreziqet dhe trendet në nivel vendi, si dhe zona të veçanta ku përqendrohet veprimtaria e operatorëve në sektorin e nxjerrjes dhe të energjisë.
Në kuadër të përmirësimit të raportimit dhe statistikave në industrinë nxjerrëse, ne
rekomandojmë Ministrinë e Energjisë dhe Industrisë të shqyrtojë nëse do të zbatojë
kërkesat e raportimit të ngjashme si në Direktivat e BE-së për Kontabilitetin dhe Transparencën.112
9. Të dhënat për sasinë dhe vlerësimin e prodhimit
Përmes pyetjeve drejtuar AKBN-së, ne kuptuam se sasia e prodhimit raportuar nga AKBN përftohet nga vetëdeklarimet e dorëzuara nga shoqëritë e licencuara në AKBN, si pjesë e raportimit vjetor. AKBN na informoi se nuk kryen procedura kontrolli për të marrë siguri mbi saktësinë e të dhënave të vetëdeklaruara për prodhimin, të ardhurat dhe rezervat.
Për më tepër, AKBN nuk mund të japë detaje për përbërjen dhe cilësinë (përqendrimin) e mineraleve të prodhuara. Në mungesë të një informacioni të tillë, prodhimi minerar mund të vlerësohet duke u bazuar tek çmimet mesatare
ndërkombëtare.
Rekomandimet
Përtej mbledhjes së vetë-deklarimeve nga subjektet, ne rekomandojmë që AKBN:
- të kryejë matje të prodhimit minerar të nxjerrë dhe ta krahasojë atë me
vetëdeklarimet e shoqërive duke përfshirë të dhëna për cilësinë e mineraleve (nivelin e përqëndrimit);
- një përmbledhje të vlerave të transaksioneve në tregun vendas dhe tregjet e
eksportit dhe krahasimin e tyre me çmimet në tregjet ndërkombëtare të mineraleve.
Të dhënat e prodhimit ende grumbullohen përmes vetë-deklarimeve të dorëzuara nga të licencuarit dhe AKBN-ja nuk ofron ndonjë siguri
për këto.
AKBN siguroi disa indikatorë të përqëndrimit të mineraleve, megjithatë
nuk mund të ofronte një analizë të vlerave të bazuara në shitjet e
brendshme dhe të eksportit në vitin 2016.
10. Publikimi i të ardhurave totale që merr Shteti nga industria nxjerrëse
Ne nuk mund të merrnim një raport të plotë të të ardhurave të Qeverisë nga sektori
nxjerrës për vitin 2011 - 2016. Siç është theksuar në pikat e mëparshme, sistemi i raportimit të Qeverisë nuk mund të identifikojë dhe të regjistrojë në mënyrë analitike të ardhurat totale dhe sipas taksave gjeneruar nga industria nxjerrëse apo të ardhurat gjeneruar nga secili taksapagues më vete.
Mungesa e këtij informacioni, kufizon analizën e madhësisë relative të pagesave sipas
llojit, trendin e pagesave në krahasim me prodhimin, madhësinë relative të pagesave nga taksapaguesit individual, etj.
Rekomandimet
Sistemi qëndror i Thesarit mbledh informacion për çdo pagesë kryer nga taksapaguesit individual, pavarësisht institucioneve që mbledhin këto të taksa ose sektorit ekonomik ku vepron taksapaguesi. Siç është theksuar në pikat e mëparshme, nëpërmjet bashkëpunimit me ekipin e raportimit të Qeverisë, MSG mund të marrë të dhëna të
plota për të ardhurat gjeneruar nga sektori nxjerrës dhe i hidro-energjisë. Kjo mund të
arrihet duke mbajtur një regjistër të përditësuar të licencave në sektor me të dhëna të sakta për numrin e licencës dhe numrin e identifikimit tatimor. Sistemi i informacionit
Publikimi e të ardhurave
të qeverisë është
përmirësuar në vitin 2016 si rezultat i përmirësimit të cilësisë dhe shumëllojshmërisë së të dhënave të raportuara
nga autoritetet tatimore.
Identifikimi dhe sigurimi i plotësisë së licencave të sektorit mbetet një çështje e pazgjidhur për shkak të mospërputhjeve në mes të regjistrit të
licencave të ofruara nga AKBN, MIE, ALBEITI etj.
Për më tepër, të ardhurat e publikuara mund të lidhen me aktivitetet e
112 EU Accounting Directive 2013/34/EU
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
133
të Qeverisë mund të përdorë të dhënat nga ky regjistër për të prodhuar raportet.
Nëse kjo nuk mund të realizohet në një periudhë afatshkurtër apo afatmesme, ne rekomandojmë bashkëpunimin për të marrë këtë informacion nga sistemet e informacionit të agjencive qeveritare që arkëtojnë taksa në sektor si tatimet, doganat, dhe NjQV-të, të cilat përfaqësojnë njëkohësisht agjentë të rëndësishëm tatimorë.
Përveç përmbushjes së kerkesave të standardit EITI, informacioni i përditësuar nga sistemi i raportimit të Qeverisë do të përmirësojë analizat statistikore në sektor. Informacioni mund të krahasohet me informacione të tjera si niveli i prodhimit, struktura e industrisë, numri i licencave, etj.
tjera jo-nxjerrëse të kryera nga licenca të tjera nën të njëjtat numra tatimesh.
11. Rezervat
Ne kuptojmë se Qeveria nuk ka ndërmarrë studime mbi rezervat gjeologjike për naftën dhe mineralet e tjera në 25 vitet e fundit. Në këtë rast sugjerojmë që MIE të publikojë rezultatet e studimeve dhe hartat gjeologjike të viteve 80 dhe 90. Gjithsesi, saktësia e tyre është e kufizuar për shkak të avancimit teknologjik për kërkimin dhe
nxjerrjen e naftës dhe mineraleve të tjera, si dhe mungesës së të dhënave zyrtare e të sakta për prodhimin e nxjerrë në të gjithë vendin që nga koha e këtyre studimeve të fundit gjeologjike.
Rekomandimet
Ne e kuptojmë se vlerësimi i rezervave kombëtare mund të kërkojë shumë vite dhe përbën një kosto të rëndë në Buxhetin e Shtetit. Megjithatë, rezervat janë të
rëndësishme për të siguruar informacion kontekstual për vlerën e përgjithshme të pasurisë kombëtare në përputhje me kërkesat e kapitullit 3 të standardit EITI. Ne rekomandojmë që MIE të vlerësojë përfitimet përkundrejt kostove për vlerësimin e
rezervave në të gjithë vendin dhe të caktojë prioritetet për zonat me interes të lartë.
Gjithashtu, informacioni koherent për rezervat e provuara dhe të mundshme kombinuar me kontroll efektiv të aktiviteteve të kërkimit dhe nxjerrjes së naftës dhe mineraleve në vend, mund të ndihmojë në planifikimin efektiv të prodhimit dhe atë
fiskal si dhe parandalimin e abuzimeve me burimet kombëtare.
Asnjë progres nuk është
bërë në vitin 2016.
12. Mbajtja e një regjistri të përditësuar publik të të licencuarve dhe
koncesioneve
MIE, AKBN dhe Albpetrol nuk publikojnë në faqen e tyre të internetit një regjistër në dispozicion të publikut për të gjithë licencat që operojnë në sektorët nxjerrës të naftës, gazit dhe minerar, në përputhje me kërkesën 2.3. të EITI-t.
Kjo mospërputhje zbutet nga angazhimi i ALBEITI-t, i cili përpilon dhe përditëson regjistrat publikë të licencave të naftës, gazit dhe minerare çdo gjashtë muaj. Këto
regjistra paraqesin, deri ku mundet, informacionin e kërkuar nga Standardi EITI dhe
informacione të tjera plotësuese për veprimtarinë e të licencuarit.
Rekomandimet
Meqenëse ALBEITI nuk është Autoriteti Kontraktues, as Autoriteti Mbikëqyrës, MSG mund të konsiderojë t‟i kërkojë MIE-s dhe AKBN-së për të konfirmuar dhe pranuar regjistrat e publikuar nga ALBEITI dhe për të siguruar lidhje të drejtpërdrejta me regjistrin më të azhornuar në faqen e internetit ALBEITI-t.
Në mënyrë alternative, MSG mund t'i kërkojë MIE-s dhe AKBN-së të azhornojnë
regjistrat e tyre me të njëjtën shpeshtësi ose më shpesh, në mënyrë që qytetarët të kenë qasje në regjistra të krahasueshëm.
Disa përparime janë bërë
për shkak të angazhimit të ALBEITI për të ndërtuar një listë në përputhje me kërkesat e Standardit EITI.
Përveç hartimit të listave,
ALBEITI kryen edhe
kontrolle dhe verifikime të informacionit në dokumentet burimore.
13. Transparenca mbi alokimin e licencave
Standardi EITI 2.2 kërkon që Qeveria e Shqipërisë të krijojë dhe mirëmbajë proceset e dhënies së licencës, ku vendimet për dhënien e licencave bëhen në bazë të kritereve / parametrave të përcaktuara, të qëndrueshme dhe të kuptueshme, dhe që janë të shpallura publikisht për secilin aplikant. Kjo mund të përfshijë kualifikimet teknike dhe
Progresi i bërë në vitin
2016 në lidhje me alokimin e licencave minerare. MIE publikoi të gjitha kadastrat minerare në dispozicion për licenca
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
134
financiare të nevojshme për mbajtjen e të drejtave ne kërkimin dhe prodhimin e naftës, gazit dhe mineraleve të tjera, kriteret ligjore, kriteret për shëndetin, sigurinë dhe mjedisin, programet e punës etj.
Proceset në fuqi përfshijnë njoftimin e zonave të naftës dhe zonave minerare për t'u licencuar dhe detajet teknike shoqëruese dhe udhëzimet për aplikim.
Licencat minerare
Njoftimet konkurruese për zonat minerare listojnë kriteret teknike dhe financiare nën vlerësimin dhe peshën përkatëse. Procesi administrohet nga Agjencia e Prokurimit Publik, e cila është një agjenci e pavarur publike që i raporton Parlamentit Shqiptar.
Procesi i themeluar në përgjithësi i plotëson kërkesat e EITI-t të përcaktuara në
pikën 2.2, përveç për publikimit të emrave të aplikantëve jo-fitues. Listimi i pjesëmarrësve jo-fitues i vihet në dispozicion të pjesëmarrësve në konkurim
nëpërmjet postës elektronike, por nuk publikohet për të gjithë.
MIE informon se një publikim i tillë nuk është parashikuar në ligjin për prokurimin publik dhe çdo ndryshim duhet të shqyrtohet me kujdes nga perspektiva e aplikantëve që nuk janë fitues. MIE argumentoi zyrtarisht se përfshirja e Agjencisë së Prokurimit Publik dhe Komisionit të Prokurimit Publik në mbikëqyrjen për alokimit e drejtë të licensave minerare dhe në baza jodiskriminuese, duhet të jetë i
mjaftueshëm për të parandaluar praktikat e korruptuara ose diskriminuese, dhe adresimin e shqetësimeve të pjesëmarrësve në kohën e duhur.
Licencat e naftës
Negociatat për licencat e naftës ndryshojnë shumë nga rasti në rast. Blloqet e kërkimit të naftës dhe fushat e naftës në dispozicion publikohen vazhdimisht nga MIE, AKBN dhe Albpetrol, në faqet e tyre të internetit. Procesi për vlerësimin dhe
negocimin e PSA-ve përshkruhet në faqen zyrtare të MIE dhe AKBN.
Megjithatë, janë vërejtur disa mospërputhje me dhënien e informacioneve shpjeguese për çmimet e kontratës. Siç është përmendur në këtë raport dhe në raportin e mëparshëm EITI-t, në disa raste procedurat e negocimit të kontratës nuk bëhen publike derisa ato të finalizohen dhe ratifikohen nga VKM, siç është rasti i PSA-së dhënë Albanides Energy.
Në këtë rast, MIE nuk dhënë informacion nëse kjo kontratë është ndarë përmes një procesi tenderimi ose procesi negocimi, dhe cilët ishin aplikantët jo fitues.
Rekomandimet
Licencat minerare
Ne rekomandojmë që MIE të konsiderojë publikimin e emrave të aplikantëve jo fitues dhe çdo parregullsi që haset me ALBEITI-n në bazë të një marrëveshjeje
konfidenciale. MSG mund të shqyrtojë nëse do të kërkojë procedura specifike për qëllim të zbatimit të nismës EITI.
Licencat e naftës dhe gazit
Ne rekomandojmë që MIE të publikojë në mënyrë të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse qasjen e publikut në informacionin e mëposhtëm për çdo PSA të alokuar në periudhën raportuese:
i. një përshkrim të procesit për transferimin ose dhënien e licencës (procesi konkurimi apo negociata);
ii. kriteret teknike dhe financiare të përdorura (p.sh. nëse rezervat janë të
vlerësuara apo kërkohet që kandidati që t‟i vlerësojë ato); iii. informacion mbi përftuesin(t) e licencës së dhënë ose transferuar, duke
përfshirë anëtarët aty ku ka bashkim operatorësh; dhe iv. çdo devijim jo të parëndësishëm nga kuadri ligjor dhe rregullator i
zbatueshëm që rregullon transferimet e licencave dhe çmimet.
Aty ku licencat jepen përmes një procesi konkurues gjatë periudhës kontabël të mbuluar nga Raporti EITI, qeverisë i kërkohet të japë informacion shpjegues për
listën e aplikantëve dhe kriteret e konkurimit.
duke përfshirë specifikimet teknike të zonës dhe llojin e procedurës së planifikuar.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
135
Përveç kësaj MSG, mund të dëshirojë të konsiderojë publikimin e informacioneve shtesë që janë në interes të komuniteteve përreth, si:
- Detajet e kushteve të punësimit, kushtet e ruajtjes së mjedisit, shpenzimet sociale, marrëveshjet e shkëmbimit, etj. nëse janë pjesë e kushteve të licencës; dhe
- Një përshkrim të përfitimeve ekonomike dhe sociale që pritet nga licenca e dhënë
dhe veprimet e planifikuara për menaxhimin e rrezikut mjedisor.
Përveç plotësimit të kërkesave të EITI, këto zbulime do të rrisin transparencën e procesit dhe do të kontribuojnë në përmirësimin e efektivitetit të ofertave dhe negociatave.
Për më tepër, Shqipëria ka nënshkruar traktate investimi me shumë vende (lista e
plotë e traktateve në fuqi është dhënë në: http://investmentpolicyhub.unctad.org/IIA/CountryBits/2#iiaInnerMenu). Këto
marrëveshje imponojnë kërkesa të forta për transparencën e procedurave të licencimit dhe të prokurimit. Në këto rrethana, mungesa e transparencës dhe proceseve joefektive për ndarjen e të licencuarve, mund ta ekspozojnë vendin kundër pretendimeve ndërkombëtare të arbitrazhit.
14. Rakordimi i transfertave të rentës minerare
Siç është vërejtur në kapitullin 6, në nëntor të vitit 2014, Parlamenti shqiptar paraqiti ndryshime në Ligjin mbi taksat kombëtare për alokimin e transfertave lokale të rentës minerare dhe procedurave përkatëse të rakordimit.
Viti i parë i zbatimit të këtyre ndryshimeve rezultoi në mospërputhje, ku shifrat e raportuara nga Ministria e Financave, për vitin 2015, për transferimet lokale të rentës minerare ishin shumë më të ulëta se pjesa e transferueshme e përcaktuar në ligj.
Rekomandimet
Në mënyrë që të rritet transparenca dhe për të siguruar zbatimin e të gjitha ndryshimeve ligjore, ne rekomandojmë që MSG të përfshijë rakordimin e transfertave kombëtare të rentës minerare ose procedurave të tjera rakorduese në raportet e
ardhshme EITI.
MSG zgjodhi 7 NjQV për procesin e rakordimit në 2016, të cilat përfaqësojnë dhe
administrojnë rrethet më të mëdha nxjerrëse bazuar në rezultatet e shpallura nga AKBN.
Megjithatë, vetëm katër nga shtatë NjQV-të raportuan për vitin 2016.
Siç është përmendur më herët në pikën 4, MSG duhet të zbatojë dispozitat rregullatore për të siguruar që NjQV të krijojë një proces të brendshëm dhe të promovojë në
mënyrë proaktive përfitimet e një bashkëpunimi aktiv me EITI.
15. Pjesëmarrja e qeverisë në sektorin nxjerrës
Publikimi i politikave në marrëdhëniet financiare mes MIE dhe Albpetrol
MIE dhe Albpetrol nuk kanë politikë për shpërndarjen e dividentëve. Dividentët e shpërndarë nga Albpetrol deri më tani kanë qenë të paqëndrueshme dhe jo të lidhura ngushtë me fitimet e tyre dhe nivelin e fitimeve të pashpërndara.
Deklarimi i nivelit të pjesëmarrjes në shoqëritë që veprojnë në sektorin nxjerrës
Nga kërkimi në QKR për vitin 2016, u zbuluan disa Ndërmarrje Shtetërore të angazhuara në sektorin e naftës dhe atë minerar të cilat nuk ishin deklaruar më parë nga MIE apo MEF. Analiza e aktiviteteve të tyre dhe madhësisë relative nuk kanë shënuar pagesa materiale të cilat mund të ishin lënë jashtë këtij raporti të EITI, por kjo marrëdhënie mund të sjellë rritje të pagesave materiale në të ardhmen.
Rekomandimet
Në përputhje me standardin EITI 2.6, Qeveria duhet të japë informacione për të gjithë pjesëmarrësit në industritë nxjerrëse që krijojnë pagesa material. Vendet
Rekomandim i ri i përfshirë në këtë raport.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
136
zbatuese duhet të deklarojnë:
a. Një shpjegim të rregullave dhe praktikave mbizotëruese në marrëdhëniet financiare midis Qeverisë dhe Ndërmarrjeve Shtetërore (NSH), p.sh. rregullat dhe praktikat që qeverisin transfertat e fondeve ndërmjet NSH-ve dhe shtetit, fitimet e pashpërndara, riinvestimet dhe financimi i palëve të treta;
b. Publikimi i informacioneve shpjeguese nga Qeveria dhe NSH rreth nivelit të tyre të pronësisë në shoqëritë minerare, naftës dhe gazit që operojnë brenda sektorit të naftës, gazit dhe minerare, duke përfshirë ato që mbahen nga filialet e ndërmarrjeve shoqërore dhe ndërmarrjet e përbashkëta dhe çdo ndryshim në nivelin e pronësisë gjatë periudhës raportuese.
Me qëllim të përmbushjes së kërkesave të pikës 2.6, MIE duhet të mbajë një regjistër të azhornuar që ka të renditura të gjitha NSH dhe pjesëmarrjet e tjera në
shoqëritë që operojnë në sektorin nxjerrës të naftës. Regjistri do të përditësohet për blerjet e reja, shitjet, privatizimet etj.
Përveç kësaj, MIE do të deklarojë nivelin e angazhimit nga ana e Ministrisë në drejtimin e veprimtarive ekonomike dhe financiare të këtyre shoqërive nëpërmjet pjesëmarrjes në Bordin e Drejtorëve apo marrëveshjeve të tjera, duke përfshirë:
- Investimet aktuale dhe të planifikuara;
- Kreditë dhe garancitë e bëra; - Shpërndarjet e fitimit dhe politikat e ri-investimeve;
- Marrëveshje të tjera etj.
16. Vendosja e pragjeve të materialitetit
Numri i entiteteve raportuese të përzgjedhura është rritur çdo vit, për shkak të rritjes
së numrit të shoqërive minerare. MSG vazhdimisht synonte të mbulonte të paktën 80% të vlerës së prodhimit të raportuar nga sektori minerar. Megjithatë, kjo rritje rezultoi në përpjekje shtesë të rakordimit dhe rritje të konsiderueshme të numrit të subjekteve jo-raportuese në 2016.
Bazuar në deklarimet e njëanshme nga agjencitë qeveritare, flukset e mjeteve monetare nga këto shoqëri ishin 640,432 mijë lekë ose 19% të totalit të flukseve
monetare të raportuara nga të licencuarit në sektorin minerar dhe 4.7% të totalit të flukseve monetare.
Rekomandimet
MSG duhet të hetojë arsyet për mos-raportim dhe inkurajon zbatimin e kërkesave aktuale rregullatore për raportimin e EITI-t.
Në të ardhmen, MSG mund të konsiderojë rishikimin e pragut të materialitetit për të
arritur një ekuilibër midis gjithëpërfshirjes së publikimit të informacioneve shpjeguese
dhe cilësisë së raportimit.
Siç tregohet në seksionin 7.1, flukset e raportuara nga 50 të licencuarit më të mëdhenj përbëjnë mbi 94% të totalit të flukseve të përzgjedhura për rakordim mes 141 të licencuarve. 50 të licencuarit më të mëdhenj, kanë kaluar përmes auditimit ligjor në pothuajse të gjitha rastet dhe përveç kësaj kanë ofruar siguri specifike për shifrat e flukseve të raportuara në kuadrin e raportit EITI në masën 38.5%.
Rekomandim i ri i
përfshirë në këtë
raport.
17. Deklarimi i ndarjes së prodhimit të Albpetrol
Albpetroli dhe shoqëritë e naftës raportojnë shumat e mbledhura të pagesave në
natyrë dhe nuk identifikojnë pagesat e bëra për PEP nga ato të bëra për ASP. Këto pagesa do të konfirmohen përmes procedurave të rregullta të rakordimit ndërmjet dy palëve. Mungesa e disagregimit mund të pengojë çështjet e rakordimit.
Rekomandimet
Për të forcuar zbatimin, MSG do të sigurojë që raportet e ardhshme të EITI-t të ndajnë në mënyrë të qartë të ardhurat në natyrë të shtetit nga nafta e kapitalit të Albpetrol, siç ka bërë në Raportet e mëparshme të EITI dhe që këto pagesa, duke përfshirë çdo
detyrim të papaguar janë rakorduar midis palëve për periudhën e mbuluar nga raporti
Rekomandim i ri i përfshirë në këtë
raport.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
137
i EITI.
18. Alokimi i të ardhurave që nuk janë regjistruar në buxhetin e shtetit
AKBN është i vetmi institucion publik jo-buxhetor që mbledh të ardhura në sektorin nxjerrës dhe nuk i depoziton këto në Buxhetin e Shtetit. Në përputhje me standardin EITI 5, AKBN do të deklarojë se si këto të ardhura janë shpenzuar ose alokuar në buxhetet e tjera.
Në vitin 2016, njësoj si në vitet e mëparshme, AKBN nuk ka dhënë pasqyrat financiare
vjetore të detajuara për nivelin e fitimeve të pashpërndara të kryera në llogaritë bankare, të ardhurat e mbledhura dhe shpenzimet e financuara, investimet dhe shpenzimet e buxhetuara etj.
Rekomandimet
Në përputhje me kërkesat 5.1, MSG duhet të sigurojë që alokimi i të ardhurave nga sektori i nxjerrjes, të cilat nuk janë të regjistruara në buxhetin e shtetit janë shpjeguar, duke bërë lidhjen me raportet përkatëse financiare.
Rekomandim i ri i përfshirë në këtë raport.
Kuadri regullator për raportimin EITI
19. Detyrimi për transparencë përkundrejt detyrimit për ruajtjen e konfidencialitetit të të dhënave
Ligji për hidrokarburet (ndryshuar në mars 2015) dhe Ligji Minerar (ndryshuar në tetor 2014) i kërkojnë respektivisht të licencuarve në kërkimin dhe prodhimin e naftës dhe
mineraleve të tjera të raportojnë informacionin në përputhje me standardin EITI. Gjithashtu, të dy ligjet kërkojnë raportim nga Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve,
Administrata Doganore Shqiptare, institucione të tjera publike në nivel qeverisje qëndrore dhe vendore të raportojnë të ardhurat e mbledhura nga këta dy sektorë. Kërkesa për raportim EITI nga ana e institucioneve qeveritare aktualisht është në konflikt me detyrimin e tyre ligjor për të ruajtur konfidencialitetin mbi informacionin e marrë gjatë punës së tyre. Këto dispozita konfidencialiteti, të referuara në ligjet e
aplikueshme për procedurat tatimore dhe doganore në Shqipëri113 lejojnë akses në të dhënat vetëm me pëlqimin e shprehur nga shoqëritë e licencuara. Institucionet qeveritare mund të shkëmbejnë të dhëna sipas disa kushteve strikte konfidencialiteti.
Kuadri rregullator në fuqi nuk parashikon formën e raportimit të pagesave dhe informacionit kontekstual. Një model raportimi fillestar për sektorin minerar u miratua me Vendim të Këshillit të Ministrave Nr. 233 datë 23 mars 2011. Për shkak se është hartuar dhe miratuar përpara hyrjes në fuqi të Standardit të ri EITI në vitin 2016,
modeli nuk parashikon shumë kërkesa të reja si raportimi i të dhënave të detajuara për çdo shoqëri / licencë dhe procesi i verifikimit të të dhënave.
Për të qënë në përputhje me klauzolat e konfidencialitetit, format e raportimit u përditësuan për të përfshirë dhënien e autorizimit nga i licencuari:
për institucionet publike që mbledhin të ardhurat për të raportuar pagesat e marra, të cilat klasifikohen si informacion konfidencial sipas ligjeve,
rregulloreve dhe marrëveshjeve në fuqi; për lejimin e publikimit të këtyre pagesave sipas natyrës dhe të detajuara për
çdo shoqëri / licencë në raportin EITI.
Megjithatë, për shkak të vonesave në procesin e raportimit nga të licencuarit dhe institucionet publike (paraqitur në kapitullin 4), kjo procedure nuk rezultoi efektive për qëllime të këtij raportimi, sepse deri në datën e këtij raporti ne arritëm të mblidhnim autorizim të firmosur nga më pak se 58 të licencuar nga 102 gjithsej.
Bashkërendimi ndër-institucional i aktiviteteve në kuadrin e nismës EITI
Koordinimi i aktiviteteve ndërmjet institucioneve të ndryshme publike paraqet një sfidë
Qeveria e Shqipërisë
është në proces të
nxjerrjes së një ligji të ri
mbi zbatimin e EITI në
Shqipëri. Ky ligj i ri
përcakton rolet,
përkufizimet, kërkesat e
raportimit dhe afatet
kohore për raportim.
Sipas projektligjit,
subjektet private dhe
publike që veprojnë në
këtë sektor do të
raportojnë pagesat dhe
informacionin e kërkuar
nga akti rregullator
sekondar që do të
shoqërojë ligjin për
qëllimin e raportimit të
EITI jo më vonë se më 31
mars të vitit pasardhës
kalendarik. Përveç
flukseve të pagesave,
subjektet publike
rregullatore do të
raportojnë mbi baza të
vazhdueshme të tjera
informacione kontekstuale
mbi rregullimin dhe
aktivitetin e sektorit.
MSG njoftoi se ligji është
në shqyrtim dhe pritet të
113 Ligji nr. 9920, datë 19.05.2008 "Procedurat tatimore në Republikën e Shqipërisë, të ndryshuar" dhe Ligji nr. 8449, datë 27.01.1999 "Kodi doganor i Republikës së Shqipërisë, i ndryshuar".
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
138
të rëndësishme në aspektin e cilësisë dhe afateve kohore të bashkëpunimit.
Caktimi i pikave kyçe EITI mes Institucioneve Shtetërore, ka kontribuar pozitivisht në rritjen e ndërgjegjësimit dhe koordinimin e aktiviteteve EITI në afat të shkurtër kohor, megjithatë efektet pozitive janë zvogëluar për shkak të ndryshimit të shpeshtë të personelit dhe pikave kyçe në institucionet përkatëse, ose për shkak të autoritetit të
tyre të kufizuar.
Bashkëpunimi ndërmjet institucioneve publike për proceset e raportimit EITI u kryesua nga komunikimi zyrtar i Ministrit apo autoritetit më të lartë, Zëvendësministrit ose delegatëve të tij. Bazuar në përvojën e raporteve EITI për vitin 2015 dhe raportet e mëparshme, enteve publike u duhet një ose më shumë muaj për t„ju përgjigjur zyrtarisht kërkesave të MSG.
Pavarësisht se kanë kaluar shtatë vite që nga implementimi i EITI-t, institucionet e
përfshira si Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë, Ministria e Financave, AKBN, Albpetrol, Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve, NJQV-t etj., ende nuk kanë ndertuar nje infrastrukture efiçente për përpunimin dhe raportimin e të dhënave në kuadrin e kërkesave të Standardit EITI. Ndryshimet e shpeshta në stafin përgjegjës dhe nivelet drejtuese në këto institucione e vështirëson edhe më tej bashkëpunimin mes Sektretariatit EITI dhe institucioneve në fjalë.
Rekomandimet
Në mënyrë që të forcojë kuadrin rregullator për raportimin e pagesave dhe për të kapërcyer pengesat e listuara më sipër, rekomandojmë që MSG të përshtasë dhe të hartojë akte rregullative plotësuese që adresojnë të gjitha aspektet e analizës paraprake për përcaktimin e materialitetit dhe pagesat e përfshira në raportimin;
Koha dhe forma e raportimit nga të licencuarit;
Koha dhe forma e raportimit nga ana e institucioneve publike që mbledhin
pagesat; Koha dhe forma e raportimit të informacionit kontekstual; Niveli i procedurave për auditimin e çdo raportimi; Format për të zgjidhur aspektet e konfidencialitetit, etj.
Aktet rregullative duhet të përcaktojnë afatet për një proces efektiv dhe të lejojë kohë të mjaftueshme që çdo shoqëri dhe institucion publik raportues të planifikojë dhe t‟i përgjigjet kërkesave për raportimin EITI në afat.
Formularët e raportimit dhe instruksionet përkatëse duhet të përditësohen për ndryshime në qëllimin e punës dhe kërkesat për raportimin EITI, ndryshime në rregullore, si dhe fakte të reja që ndikojnë industrinë nxjerrëse (p.sh. taksa dhe përfitime të reja të zbatuara, investime të reja në industri etj.).
Përzgjedhja e subjekteve raportuese duhet të planifikohet dhe të komunikohet disa
muaj përpara fillimit të punës për rakordimin e pagesave. Ne sugjerojmë, të kërkohet
nga të gjithë të licencuarit (kur kjo është e mundur) të dorëzojnë raportimin në rrugë elektronike nëpërmjet faqes së internetit ose emailit. Puna rakorduese mund të kryhet për një përzgjedhje sipas qëllimit të raportimit EITI dhe duke reflektuar ndryshimet në sektor.
Formularët e miratuar nga MSG mund të publikohen në faqen e internetit të ALBEITI-t, nga ku të licencuarit të kenë mundësi t‟i shkarkojnë, t‟i plotësojnë dhe t‟i ngarkojnë përsëri nëpërmjet një portal-i të dedikuar, nëse sistemet e informacionit të EITI
Shqipëri e mundësojnë këtë proces. Formularët përfundimtarë e të firmosur mund të dërgohen në vijim me email ose të ngarkohen në të njëjtin portal.
Raportimet e marra nga të licencuarit dhe jo të përzgjedhura për rakordim mund të paraqiten si deklarime të njëanshme në raport dhe të gjithë raportimet sëbashku të krahasohen me statistika për prodhimin dhe arkëtimet totale të raportuara nga institucionet qeveritare etj.
20. Përcaktimi i afateve për dorëzimin e deklaratave dhe procesin e
rakordimit
Afati vjetor për dorëzimin e raportimit duhet të planifikohet në kohë dhe të përfshihet në skedulin e raportimeve të të licencuarve. Si rrjedhojë, koha e nevojshme për
finalizohet në vitin 2018.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
139
mbledhjen e raportimit nga bizneset pritet të ulet dhe gjithashtu priten përmirësime në saktësinë e raportimit. Shoqëritë raportuese dhe institucionet qeveritare duhet të raportojnë në të njëjtin afat.
Fillimi i muajit majë të vitit pasues kalendarik mund të përcaktohet si afati i fundit për dorëzimin e formularëve të plotësuar dhe puna rakorduese të kryhet gjatë muajit maj
dhe qershor.
Në vijim renditen rekomandimet e siguruara nga vlefshmëria bazuar në raportin dhe aktivitetet e EITI në vitin 2015 dhe deklarojnë progresin e bërë për vitin 2016.
Rekomandime nga raporti i validimit të fundit për raportin EITI në
vitin 2015
Ndryshimet / Progresi
Për të vazhduar forcimin e zbatimit, MSG mund të dëshirojë të ndjekë
rekomandimet e përsëritura nga raportet e mëparshme EITI lidhur me
sigurimin e saktësisë së vlerësimeve të rezervave zyrtare.
Progresi kundrejt
rekomandimeve të viteve të
mëparshme shprehur më
sipër
Në përputhje me kërkesën 2.2.a, MSG duhet të sigurojë publikimin vjetor të
licencave minerare, naftës dhe gazit që janë dhënë dhe transferuar në vitin
nën shqyrtim, duke theksuar kërkesat teknike dhe financiare dhe çdo devijim
të parëndësishëm nga zbatimi ligjor dhe rregullator përkatës që qeveris
dhënien dhe transferimin e licencave.
Progresi është bërë dhe
rekomandimet për
përmirësime të mëtejshme
janë paraqitur në pikën 13
më lart.
Në përputhje me kërkesat 2.3.b, Shqipëria duhet të sigurojë që datat e
aplikimit, dhënies dhe skadimit, të mirat e prodhuara dhe të koordinatave për
të gjitha licencat e naftës, gazit dhe minerare të mbajtura nga shoqëritë janë
në dispozicion të publikut. Qeveria është e inkurajuar që ta bëjë këtë
informacion të disponueshëm për licencat e mbajtura nga të gjitha shoqëritë,
pavarësisht nga materialiteti i tyre.
Progresi është bërë dhe
rekomandimet për
përmirësime të mëtejshme
janë paraqitur në pikën 12
më lart.
Në përputhje me kërkesat 2.4.b, Shqipëria duhet të shpalosë në Raportet e
ardhshme EITI politikën e Qeverisë për publikimin e kontratave dhe licencave
që qeverisin kërkimin dhe shfrytëzimin e naftës, gazit dhe mineraleve. Kjo
duhet të përfshijë dispozitat përkatëse ligjore, çdo reformë që është
planifikuar ose po zhvillohet, si dhe një pasqyrë të kontratave të publikuara
tashmë.
Politika për publikim është
deklaruar dhe gjithashtu
është përparuar në drejtim të
publikimit të kontratave të
reja të naftës dhe të të gjitha
kushteve të koncesionit të
hidrocentraleve.
Për të forcuar zbatueshmërinë e rekomandimeve, MSG mund të marrë në
konsideratë pilotimin e raportimit të pronësisë përfituese në Raportin e
ardhshëm EITI me qëllim të rritjes së ndërgjegjësimit për transparencën e
pronësisë dhe për përcaktimet dhe pragjet e pronësisë përfituese. ALBEITI
gjithashtu mund të krijojë kontakte më të gjera me shoqëritë mbi objektivat
e transparencës së pronësisë, si dhe të bisedojë me agjencitë qeveritare se si
t'i bëjnë të detyrueshme këto dhënie informacionesh shpjeguese.
Dhënia e informacioneve për
pronarët përfitues është
pilotuar për të dytin vit
rradhazi në entitetet
raportuese. Rezultatet e
planit pilot dhe të veprimeve
të Qeverisë për adresimin e
rakordimin e ardhshëm janë
të publikuara në seksionin
7.2.
Në përputhje me kërkesat 2.6.a, MSG duhet të japë një shpjegim të
rregullave dhe praktikave mbizotëruese në lidhje me fitimet e pashpërndara
të Ndërmarrjeve Stetërore, riinvestimet dhe financimin e palëve të treta.
Progresi është bërë dhe
rekomandimet për
përmirësime të mëtejshme
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
140
Qeveria, gjithashtu duhet të sigurojë zbulimin vjetor të çdo ndryshimi në
pronësinë qeveritare në Ndërmarrjet Shtetërore ose filialet e tyre dhe të
sigurojë një llogari gjithëpërfshirëse të çdo kredie ose garancie të huave të
dhëna nga shteti ose Ndërmarrjet Shtetërore për shoqëritë minerare, të
naftës dhe gazit në përputhje me kërkesat 2.6.b.
janë paraqitur në pikën 15
më lart.
Për të forcuar zbatueshmërinë e rekomandimeve, MSG inkurajohet të sigurojë
që Raportet e ardhshme EITI të ofrojnë informacion për vëllimin dhe vlerat
analitike të prodhimit për të gjitha mineralet kryesore të prodhuara gjatë vitit
në shqyrtim. MSG, gjithashtu mund të dëshirojë të punojë me subjektet
qeveritare përkatëse për të siguruar që informacioni mbi çmimet vendase të
të gjitha mineraleve të publikohet si pjesë e deklarimeve rutinë të qeverisë.
Progresi është bërë dhe
rekomandimet për
përmirësime të mëtejshme
janë paraqitur në pikën 9 më
lart.
Në përputhje me kërkesat 3.3, MSG duhet të sigurojë që raportet e ardhshme
të EITI-t të sigurojnë vëllime dhe vlera analitike të eksporteve për të gjitha
mineralet kryesore të eksportuara gjatë vitit që shqyrtohet. MSG inkurajohet
që të ndajë në mënyrë të qartë në të ardhmen çdo gaz natyror tranzit nga
zhvillimi i tubacionit Trans-Adriatik nga pjesa tjetër e eksporteve të
Shqipërisë.
Sasia dhe vlera e eksporteve
janë deklaruar për naftën
dhe mineralet kryesore në
këtë raport, respektivisht në
kapitullin 3 dhe 4.
Për të forcuar zbatueshmërinë, MSG inkurajohet të marrë në konsideratë
rishikimin e pragut të materialitetit për përzgjedhjen e shoqërive minerare
për të arritur një balancë midis gjithëpërfshirjes së dhënies së informacioneve
shpjeguese dhe cilësisë së raportimit. MSG mund të dëshirojë të marrë në
konsideratë një qasje të mostrimit, që do të lejonte që këto pagesa të
hetohen pa krijuar një barrë të paarsyeshme raportimi. MSG gjithashtu
inkurajohet të sigurojë që Administratori i Pavarur të japë mendimin e tij mbi
gjithëpërfshirjen e Raportit EITI.
Progresi është bërë dhe
rekomandimet për
përmirësime të mëtejshme
janë paraqitur në pikën 16
më lart.
Për të forcuar zbatueshmërinë, MSG inkurajohet të sigurojë që raportet e
ardhshme të EITI-t të ndajnë në mënyrë të qartë të ardhurat në natyrë të
shtetit nga kapitali i Albpetrol, siç ka bërë në raportet e mëparshme të EITI.
MSG mund të marrë në konsideratë të bashkohet me përpjekjet e synuara të
EITI për tregtimin e mallrave për të siguruar një kuadër që publikon shitjet e
shtetit, të ardhurat të tij në natyrë dhe është në përputhje me praktikat më
të mira ndërkombëtare.
Progresi është bërë dhe
rekomandimet për
përmirësime të mëtejshme
janë paraqitur në pikën 17
më lart.
Për të forcuar zbatueshmërinë, MSG duhet të sigurojë që raportet e
ardhshme të EITI të adresojnë në mënyrë të qartë Kërkesën 4.3 dhe të
konfirmojnë vlerësimin e MSG-së për moszbatimin e tij. MSG mund të
dëshirojë të shqyrtojë masën në të cilën do të ishte e nevojshme një rishikim
i kushteve aktuale të kontratave minerale, të naftës dhe gazit për të siguruar
një vlerësim gjithëpërfshirës të zbatueshmërisë së Kërkesës 4.3.
Ky raport përfshin një
vlerësim për zbatueshmërinë
e dispozitave të
infrastrukturës dhe
marrëveshjet e shkëmbimit
në sektorin e naftës dhe
sektorin minerar, të
publikuara respektivisht në
kapitullin 3 dhe 4.
Për të forcuar zbatueshmërinë, MSG duhet të marrë në konsideratë që
raportet e ardhshme të EITI të deklarojnë në mënyrë eksplicite se Qeveria
dhe Ndërmarrjet Shtetërore nuk marrin të ardhura nga transporti i
mineraleve, naftës bruto ose gazit natyror në vitin nën shqyrtim.
Ky raport përfshin një
vlerësim të të ardhurave të
mbledhura nga transporti i
naftës dhe mineraleve, të
publikuara respektivisht në
kapitullin 3 dhe 4.
Për të forcuar zbatueshmërinë, MSG inkurajohet fuqishëm që të sigurojë që
në raportet e ardhshme të EITI të përfshijë dhe dividentët e Albpetrol-it ndaj
Pagesat e Albpetrolit ndaj
qeverisë janë rakorduar,
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
141
qeverisë në rakordim, në përputhje me kërkesat 4.5. duke përfshirë edhe
dividentët.
Në përputhje me kërkesat 4.6, MSG duhet të japë përcaktimin e duhur të
pagesave të drejtpërdrejta brenda vendit nga shoqëritë nxjerrëse kundrejt
NjQV-ve, duke krijuar një bazë gjithëpërfshirëse për diskutimet e
materialitetit të MSG lidhur me pagesat direkte për NjQV. MSG mund të
dëshirojë të marrë në konsideratë një qasje të mostrimit, e cila do të lejonte
që këto pagesa të hetohen pa krijuar një barrë të paarsyeshme të raportimit.
Progresi është bërë dhe
rekomandimet për
përmirësime të mëtejshme
janë paraqitur në pikën 5 më
lart.
Në përputhje me Kërkesën 4.9.a, EITI kërkon një vlerësim nëse pagesat dhe
të ardhurat janë subjekt i auditimit të besueshëm dhe të pavarur, duke
zbatuar standardet ndërkombëtare të auditimit. Në përputhje me kërkesat
4.9.b.iii dhe Termat standarde të referencës për Administratorin e Pavarur të
dakorduar nga Bordi i EITI-t, MSG dhe Administratori i Pavarur duhet:
Të shqyrtojë procedurat e auditimit dhe sigurisë në shoqëritë dhe entitetet
qeveritare që marrin pjesë në procesin e raportimit EITI dhe në bazë të këtij
ekzaminimi bien dakord se çfarë informacioni shoqëritë pjesëmarrëse dhe
subjektet qeveritare duhet t'i japin Administratorit të Pavarur për të siguruar
besueshmërinë e të dhënave në përputhje me kërkesat 4.9. Administratori i
Pavarur duhet të ushtrojë gjykimin dhe të zbatojë standardet e duhura
profesionale ndërkombëtare në zhvillimin e një procedure që ofron një bazë
të mjaftueshme për një Raport gjithëpërfshirës dhe të besueshëm të EITI.
Administratori i Pavarur duhet të përdorë gjykimin e tij / saj profesional për
të përcaktuar masën në të cilën mbështetja mund të vendoset në kontrollet
ekzistuese dhe kuadrin e auditimit të shoqërive dhe qeverive. Raporti fillestar
i Administratorit të Pavarur duhet të dokumentojë opsionet e shqyrtuara dhe
arsyetimin për sigurimet që do të ofrohen.
Të sigurohet që Administratori i Pavarur të sigurojë një vlerësim të tërësisë
dhe besueshmërisë së të dhënave (financiare) të paraqitura, duke përfshirë
një përmbledhje informative të punës së kryer nga Administratori i Pavarur
dhe kufizimet e vlerësimit.
Të Sigurojë që Administratori i Pavarur të sigurojë një vlerësim nëse të gjitha
shoqëritë dhe subjektet qeveritare, pjesë e procesit të rakordimit të
raportimit EITI ofruan informacionin e kërkuar. Çdo boshllëk ose dobësi në
raportimin e Administratorit të Pavarur duhet të shpaloset në Raportin EITI,
duke përfshirë emrin e çdo subjekti që nuk u përmbahet procedurave të
miratuara dhe një vlerësim nëse kjo ka të ngjarë të ketë pasur ndikim
material në gjithëpërfshirjen dhe besueshmërinë e Raporti.
Kapitulli 7, në seksionin 7.1
ofrohet një vlerësim i
procedurave të ndjekura të
sigurimit të kryera për shifrat
e raportuara nga subjektet
qeveritare dhe të licencuarit
në këtë raport.
Kapitulli 10, përmban detajet
e rakordimit të flukseve për
vitin 2016 dhe liston të gjitha
subjektet që nuk raportuan
në 2016, duke përfshirë dhe
publikimin e ndikimit bazuar
në raportimin e njëanshëm
nga subjektet qeveritare.
Rekomandimet për
përmirësime janë të
renditura në pikat 2 dhe 7
më lart.
Në përputhje me kërkesat 5.1.a, MSG duhet të sigurojë që alokimi i të
ardhurave nga sektori nxjerrës të cilat nuk janë të regjistruara në Buxhetin e
ShtetitBuxhetin e Shtetit janë shpjeguar, me lidhje me raportet financiare
përkatëse sipas rastit. MSG mund të dëshirojë të eksplorojë shkallën në të
cilën mund të përdorë klasifikimet e GFS specifike nga tabelat e të dhënave
përmbledhëse të EITI si një mjet për të shpërndarë komponentët e
nxjerrësve të taksave të zakonshme në sistemet ekzistuese të MF.
Progresi është bërë dhe
rekomandimet për
përmirësime të mëtejshme
janë paraqitur në pikën 18
më lart.
Në përputhje me kërkesën 5.2.a, MSG duhet të vlerësojë materialitetin e
transfertave kombëtare para grumbullimit të të dhënave dhe të sigurojë që
formula e veçantë për llogaritjen e transfertave në qeveritë individuale
vendore të deklarohet, për të mbështetur një vlerësim të mospërputhjeve në
mes të transfertave të buxhetuara dhe të ekzekutuara lokale. Duke pasur
Progresi është bërë dhe
rekomandimet për
përmirësime të mëtejshme
janë paraqitur në pikën 14
më lart.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | 11. Komente dhe rekomandime
142
parasysh nivelin e lartë të interesit publik në këtë çështje, MSG mund të
dëshirojë të marrë në konsideratë përfshirjen e NjQV-ve në procesin e
raportimit për transfertat kombëtare me qëllim të rakordimit të këtyre
transaksioneve.
Për të forcuar zbatueshmërinë, MSG mund të dëshirojë të marrë në
konsideratë përfshirjen e informatave shtesë mbi proceset buxhetore dhe
auditimin për llogari të qeverisë në raportet e ardhshme të EITI.
Progresi është bërë dhe
rekomandimet për
përmirësime të mëtejshme
janë paraqitur në pikën 7 më
lart.
Në përputhje me kërkesën 6.1.a, MSG duhet të bjerë dakord për një dallim të
qartë midis shpenzimeve sociale të detyrueshme dhe vullnetare para
grumbullimit të të dhënave dhe të sigurojë që shpenzimet materiale të
detyrueshme materiale të deklarohen në mënyrë gjithëpërfshirëse në raportet
e ardhshme të EITI. Kur përfituesit e shpenzimeve sociale të detyrueshme
janë një palë e tretë, pra jo agjenci qeveritare, MSG duhet të sigurojë që emri
dhe funksioni i përfituesit të deklarohet. MSG mund të dëshirojë të shqyrtojë
masën në të cilën do të ishte e nevojshme publikimi i kontratave të
koncesioneve minerare, të naftës dhe gazit (ose rishikimit të termave
kryesore) për të siguruar një vlerësim gjithëpërfshirës të ekzistencës së
shpenzimeve sociale të detyrueshme. MSG, gjithashtu mund të dëshirojë të
marrë në konsideratë mundësinë e rakordimit të shpenzimeve sociale të
detyrueshme.
Ky raport përfshin një
vlerësim për zbatueshmërinë
e shpenzimeve sociale të
detyrueshme në sektorin e
naftës dhe sektorin minerar,
të publikuara respektivisht në
kapitullin 3 dhe 4.
Kapitulli 10, jep detaje për
çdo shpenzim social të
detyrueshëm ose vullnetar të
raportuar në mënyrë të
njëanshme nga të licencuarit
në 2016.
Në përputhje me kërkesën 6.2, MSG duhet të marrë në konsideratë
ekzistencën dhe materialitetin e çdo shpenzimi kuazi- fiskal të ndërmarrë nga
Ndërmarrjet Shtetërore nxjerrëse dhe filialet e tyre, duke siguruar që të
gjitha shpenzimet materiale kuazi-fiskale të deklarohen në Raportet e
ardhshme EITI.
Ky raport përfshin një
vlerësim për çdo shpenzim
material kuazi-fiskal të
ndërmarrë nga NSH-të në
sektorin e naftës dhe atë
minerar, të publikuar
respektivisht në kapitullin 3
dhe 4.
Për të forcuar zbatueshmërinë, MSG inkurajohet të sigurojë që raportet e
ardhshme të EITI-t të përfshijnë vlerën e kontributit të industrisë nxjerrëse
në PBB në terma absolut dhe të japin shifra specifike për informacionin
makroekonomik të mbuluar sipas Kërkesës 6.3. MSG inkurajohet të studiojë
shkallën në të cilën mund të ofrojë informacion të përditësuar
makroekonomik mbi kontributin e industrive nxjerrëse në një mënyrë kohore
nëpërmjet faqes së internetit të ALBEITI (ose ndonjë faqe tjetër të ndonjë
institucioni shtetëror).
Kapitulli 2 i këtij raporti jep
të dhëna rreth pjesës së
PBB-së nga sektori nxjerrës
në terma absolutë dhe
relative.
Vëzhgimet dhe
rekomandimet për
përmirësime të mëtejshme
janë paraqitur në pikën 8 më
lart.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Fjalor dhe shkurtime
143
Fjalor dhe shkurtime
ADA Administrata Doganore Shqiptare
Administrator Shoqëri e pavarur e punësuar për të bëre rakordimin e pagesave të raportuara dhe të ardhurave nga të licencuarit dhe qeveria
AKBN Agjencia Kombëtare e Burimeve Natyrore
AKPT Agjencia Kombëtare e Planifikimit të Territorit
ALBEITI Sekretariati i Nismës për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri, themeluar nga Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë
Albpetrol Shoqëri nafte e cila zoterohet 100% nga Qeveria Shqiptare.
ATRAKO Agjencia e Trajtimit të Koncesioneve është një njësi e themeluar brenda Ministrisë për Zhvillimin
Ekonomik, Turizmit, Tregtisë dhe Sipërmarrjes.
BE Bashkimi Europian
DPD Drejtoria e Përgjithshme e Doganave
DPT Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve
EITI Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse
EITI Albania Sekretariati i Nismës për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri, themeluar nga Ministria e Energjisë dhe Industrisë
ERE Enti Rregullator i Energjisë
EUR Euro
FPP Furnizuesit Publik me Pakicë
FPSH Furnizuesi Publik me Shumicë
Grupim Pagesat janë kombinuar në mënyrë që shifrat të tregojnë totalin për qarkullimin e të ardhurave
GWh Kilowatt për orë e përdorur për matjen e energjisë.
INSTAT Instituti i Statistikave
IVE Impiant i vogël energjie
KESH Korporata Elektroenergjetike Shqiptare
KESH Gen KESH Gen është një strukturë brenda KESH e licencuar për të prodhuar energji
Kocesionari Shoqëri e dhënë me koncesion
KTOE Ekuivalenti i kilogram tonë nafte (toe) i perdorur për të matur njësinë e energjisë e përcaktuar si shuma e energjisë e lëshuar nga djegia e një ton naftë bruto.
Kundërparti Në raport Shteti është kundërparti e të licencuarit dhe i licencuari është kundërparti e Shtetit
KV Kilovolt
KW Kilowatt është përdorur si njësi për energjinë elektrike
KWh Kilowatt për orë e përdorur për matjen e energjisë
Licencë Leje e dhënë nga MIE për të kryer aktivitetin e kërkimit dhe/ ose të prodhimit në territorin shqiptar
I licencuari Shoqëri të cilës i është dhënë një licencë për zbulim dhe/ose prodhim në territorin shqiptar
M2 Metër katror
M3 Metër kub
ME Ministria e Mjedisit
MIE Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë
MLEK Milion Lek
GNP Grupi Ndërinstitucional i Punës
MW Megawatt i përdorur si njësi matëse e energjisë elektrike, ku 1 MW = 1,000 KW
MWh Megawatt për orë i përdorur për të matur sasi të mëdha të energjisë, ku 1 MWh = 1,000 KWh.
MZHETTS Ministria e Zhvillimit Ekonomik, Turizmit, Tregtisë dhe Sipërmarrjes
Ndarja Pagesat janë detajuar sipas llojit të të ardhurave dhe/ose për çdo leje më vete
NJQV Njësi(të) e qeverisjes vendore
Nm3 Metër kub normal
OSHEE Operator i Sistemit të Shpërndarjes Energjisë Elektrike i cili zoterohet 100% nga Qeveria Shqiptare.
OST Operatori i Sistemit të Transmetimit i cili zotërohet 100% nga Qeveria Shqiptare.
Pa-kundërparti Shumë e raportuar nga Qeveria ose i licencuari por jo nga të dyja palët
Petroleum Term i përgjithshëm i cili nënkupton naftën dhe gazin
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Fjalor dhe shkurtime
144
PPP Partneritet Publik-Privat
Përbërjet e Nikelit Përbërjet e Nikelit të nxjerra në Shqipëri përbëhen nga hekur-nikel dhe nikel-silikat.
Qeveria Përdorur në këtë raport si një term i përgjithshëm i cili përfshin Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve, Ministrinë e Infrastrukturës dhe Energjisë, Administraten Doganore Shqiptare, Agjensinë Kombetare të Burimeve Natyrore Enti Rregullator i Energjisë në Shqipëri, Njësite e Qeverisjes Vendore, Korporata Elektroenergjetike Shqiptare dhe Albpetrol, kur nuk paraqiten veҫmas.
Rakordim Procesi i krahasimit të të dhënave të raportuara nga të Licencuarit dhe Qeveria, dhe shpjegimit të mospërputhjeve
SHGJSH Shërbimi Gjeologjik Shqiptar
SNRF Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar të publikuara nga Federata Ndërkombëtare e Kontabilistëve.
TEC Termocentral
TLEK Mijë lek
TP Termocentral i pavarur
TPP Termocentral
TUSD Mijë dollar
TVSH Tatimi mbi vlerën e shtuar
USD Dollar amerikan
VKM Vendimi i Këshillit të Ministrave
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 1 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit të Naftës dhe Gazit
145
Shtojca 1 – Rakordimi
i detajuar i Sektorit të
Naftës dhe Gazit
Tabela 31 – Pagesat sipas subjekteve
Shumat në mijë Lek
NUIS Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J82916500U 934,650 897,874 - - 31,776 5,000
K43128401L 5,117,737 5,092,755 250 - 287 24,945
K72205016P 640,128 640,128 - - - -
K81421014P 6,050 6,331 - - (281) -
L01607016G 36,733 39,270 4,297 - 1,759 -
L11725004I 163,037 126,470 - - 2,884 33,683
L21807009I 282,655 222,352 - - 60,303 -
K92927401K 45,933 45,933 - - - -
L61416039U 36,044 35,964 - - (0) 80
Total 7,262,967 7,107,077 4,547 - 96,728 63,708
Tabela 32 –Ndarja e Prodhimit
Shumat në mijë Lek
NUIS Shuma e paguesit Shuma e Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
në ton Lek'000 në ton Lek'000 Paguesi Arkëtuesi në ton Lek'000
K43128401L 23,653 466,991 23,653 466,991 - - - -
K72205016P 900 468,661 900 468,661 - - - -
L01607016G 23,738 17,764 23,738 17,764 - - - -
L11725004I 1,659 32,761 1,659 32,761 - - - -
K92927401K 2,201 43,460 2,201 43,460
Total 52,151 1,029,637 52,151 1,029,637 - - - -
Pagesat lidhur me ndarja e prodhimit në natyrë janë vlerësuar me çmimin mesatar të shitjes së naftës bruto nga Albpetrol zbatuar në vitin 2016 në USD 159.04 për ton. Shumat në USD janë përkthyer në Lek me kursin mesatar zyrtar për vitin 2016 sipas Bankës së Shqipërisë ku 1 USD = 124.14 Lek.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 1 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit të Naftës dhe Gazit
146
Tabela 33 - Renta minerare në shitjet brenda vendit
Shumat në mijë Lek
NUIS Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J82916500U 138,780 136,054 - - 2,726 -
K43128401L 121,841 122,170 - - (329) -
K72205016P 46,427 46,427 - - - -
L01607016G 4,392 5,473 1,082 - - -
L11725004I 30,834 30,926 - - (92) -
Total 342,273 341,050 1,082 - 2,304 -
Tabela 34 - Renta minerare në eksport
Shumat në mijë Lek
NUIS Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
K43128401L 1,903,628 1,903,628 - - - -
L11725004I 22,216 24,985 - - (2,769) -
Total 1,925,844 1,928,613 - - (2,769) -
Tabela 35 – Bonuset e Nënshkrimit
Shumat në mijë Lek
NUIS Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
AKBN
K43128401L 12,414 12,414 - - - -
L21807009I 12,414 12,410 - - 4 -
L61416039U 35,254 35,254 - - - -
Total 60,082 60,078 - - 4 -
Albpetrol
L01607016G 12,343 10,584 - - 1,759 -
L11725004I 10,515 3,897 - - 6,618 -
Total 22,858 14,481 - - 8,377 -
Tabela 36 – Penalitet Tatimore
Shumat në mijë Lek
NUIS Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J82916500U 202,566 149,341 - - 53,225 -
K72205016P 10,005 10,005 - - - -
L11725004I 316 - - - - 316
L61416039U 98 83 - - 15 -
Total 212,985 159,429 - - 53,240 316
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 1 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit të Naftës dhe Gazit
147
Tabela 37 – TVSH
Shumat në mijë Lek
NUIS Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J82916500U 198,991 234,292 - - (35,301) -
L01607016G - 2,098 2,098 - - -
L21807009I 3,003 3,097 - - (95) -
Total 201,994 239,487 2,098 - (35,395) -
Tabela 38 – Tatimi mbi fitimin
Shumat në mijë Lek
NUIS Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
K43128401L 906,927 906,927 - - - -
J82916500U 21,198 7,404 - - 13,794 -
L01508012A 80 250 250 - - 80
Total 928,206 914,581 2,098 - 13,794 80
Tabela 39 – Pagesat për sigurime shoqërore dhe shëndetësore dhe
tatimi mbi të ardhurat personale
Shumat në mijë Lek
NUIS Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J82916500U 368,114 370,784 - - (2,670) -
K43128401L 736,789 736,932 - - (143) -
K72205016P 115,035 115,035 - - - -
K81421014P 6,050 6,331 - - (281) -
L01607016G 2,234 3,352 1,118 - - -
L11725004I 28,829 28,901 - - (72) -
L21807009I 141,115 125,657 - - 15,459 -
K92927401K 2,473 2,473 - - - -
L61416039U 612 627 - - (15) -
Total 1,401,252 1,390,091 1,118 - 12,279 -
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 1 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit të Naftës dhe Gazit
148
Tabela 40 – Të tjera pagesa ndaj Shtetit
Shumat në mijë Lek
NUIS Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
K43128401L 806,797 806,797 - - - -
L11725004I 33,366 - - - - 33,366
L21807009I 126,123 81,188 - - 44,935 -
Total 966,286 887,985 - - 44,935 33,366
Tabela 41 – Pagesa të tjera – Pushteti Vendor
Shumat në mijë Lek
NUIS Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J82916500U 5,000 - - - - 5,000
K43128401L 162,350 136,646 - - 759 24,945
L11725004I 4,200 5,000 - - (800) -
Total 171,550 141,646 - - (41) 29,945
Tabela 42 – Lista e shoqërive në sektorin e naftës
NUIS Shoqëritë
K43128401L Bankers Petroleum Albania Ltd.
K72205016P Trans Atlantik Albania Ltd (ishStream Oil & Gas)
L61416039U Delvina Gas Company LTD
L11725004I TRANSOIL GROUP AG (IEC Visoka Shp)
L01607016G Sherwood Internacional Petroleum Ltd
K92927401K Phoenix Petroleum
J82916500U Albpetrol Sh.a.
L21807009I Shell Upstream Albania B.V
K81421014P San Leone Energy Plc.(kerkim ne Bllokun e Durresit)
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
149
Shtojca 2 – Rakordimi
i detajuar i Sektorit
Minerar
Tabela 43 – Pagesat sipas Subjekteve
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Pa-
identifikuar
Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J62903303L 9,827 9,277 - - 551 -
J64102248C 71,040 71,659 - - (619) -
J64104078V 17,274 18,291 - - (1,141) 125
J64416207W 8,604 8,545 - - - 60
J72603135F 6,755 6,695 - - 60 -
J74517202O 22,846 22,364 - - 472 10
J74517209B 35,126 32,908 - - 2,208 10
J78716319A 17,068 17,943 - - (168) (707)
J81503013L 19,776 24,944 5,168 - - -
J96829402J 33,588 31,103 - - 2,485 -
J96829413B 11,320 16,206 - - 89 (4,975)
J96829414J 47,927 29,477 - - 18,449 -
J96829420H 11,589 11,562 - - 27 -
J98021904S 42,506 31,591 - - 10,915 -
J98021906L 56,539 47,327 954 - (152) 10,318
J98021907T 52,514 51,869 594 - 1,238 -
K01524006L 74,477 74,038 - - - 439
K02715455C 11,979 12,034 - - (55) -
K04005052C 7,156 6,168 - - 979 9
K04226208A 196,096 6,189 - - 13,155 176,752
K04226216O 17,413 16,924 - - 483 6
K06626403L 42,425 42,425 - - 0 -
K06626412K 18,864 13,438 (5,382) - 26 19
K07729901W 46,117 43,054 1,965 - 5,028 -
K07729908J 14,220 14,574 - - (354) -
K11613001M 675,360 881,454 - - 77,423 (283,518)
K16815202M 22,657 20,989 - - 1,668 -
K21709006N 1,525 1,525 - - - -
K24207608A 17,629 17,859 - - (117) (114)
K24725213C 12,207 12,049 - - 158 -
K28310906F 12,332 11,832 - - 500 -
K31321021N 48,095 48,094 - - 0 -
K32807432W 111,483 109,468 - - 1,498 518
K34109009D 72,241 4,392 - - 67,848 -
K36805204D 1,819 1,697 - - 50 72
K41313033U 31,088 31,088 - - - -
K43303202D 3,066 4,169 - - (612) (490)
K44801201C 8,648 10,351 - - (1,703) -
K47220402N 17,496 17,377 - - 119 -
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
150
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Pa-
identifikuar
Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
K47220405O 7,794 8,064 - - (388) 119
K48429906N 9,379 11,358 1,731 - (247) -
K51523031P 16,070 1,660 - 6,624 7,785 -
K52128506K 27,336 25,449 - - 1,896 (10)
K53129001Q 2,098 1,941 - - 157 0
K61914005R 569,395 506,163 (943) - 56,233 6,056
K64006602O 2,902 3,224 - - (322) -
K66613408P 25,920 19,939 - - 5,981 -
K67812601U 19,389 19,350 - - (5) 44
K69209401C 4,580 4,493 - - 88 -
K71627041B 5,135 5,266 - - (131) -
K72305022Q 130 742 - - (612) -
K77424401L 84,069 83,844 - - 112 114
K81407085C 2,162 2,950 - - (839) 51
K82217010F 32,118 32,091 - - (928) 956
K86328401E 36,167 34,156 - - 1,233 779
K86407401R 10,604 10,978 - - (373) -
K86418403T 6,256 1,738 - - 4,519 -
K87515901A 34,546 34,516 - - (72) 102
K88812401M 9,711 8,053 - - 1,658 -
K91624006A 4,563 1,146 - 3,407 10 -
K92028004L 5,344 4,314 - - 312 718
K97114401A 21,791 21,791 - - - -
L01405006G 147,091 152,778 - - (7,479) 1,792
L02410001Q 7,969 9,289 - - (1,320) -
L06417401O 12,248 21,094 - - (8,847) -
L06817401D 7,394 6,357 - - 1,038 -
L08412202M 10,547 10,553 - - (7) -
L09006601L 4,348 4,173 - - (78) 252
L11401018K 7,543 7,593 - - (132) 81
L13414001Q 4,055 3,767 - - (162) 450
L18516901B 17,652 17,990 - - (1,388) 1,050
L19704601A 3,301 3,295 - - 6 -
L23402205B 38 84 - - (46) -
L23409002A 5,146 5,599 498 - 45 -
L31511017L 1,801 3,820 - (2,830) 811 -
L31910016K 9,551 7,982 - - 1,182 388
L31929015F 10,007 7,243 - - 2,620 143
L46802702E 9,373 9,294 - - - 79
K07713216Q - 5,606 - - - (5,606)
L52228034M - 39,158 - - - (39,158)
K86806401B - 59,937 - - - (59,937)
K86728402B - 7,048 - - - (7,048)
K32803014D - 4,917 - - - (4,917)
L43002803L - 151 - - - (151)
K86603401D - 7,577 - - - (7,577)
J73804663H - 13,011 - - - (13,011)
L39413601P - 16,848 - - - (16,848)
L07525201B - 1,410 - - - (1,410)
L32409040L - 3,827 - - - (3,827)
J66702921T - 10,188 - - - (10,188)
K06626418M - 27,245 - - - (27,245)
J79602604P - 14,309 - - - (14,309)
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
151
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Pa-
identifikuar
Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J62903844I - 695 - - - (695)
K58615301M - 240,078 - - - (240,078)
K77315401J - 1,570 - - - (1,570)
K82320010A - 330 - - - (330)
K38207311L - 2,384 - - - (2,384)
K06626404T - 1,875 - - - (1,875)
K26513467T - 8,177 - - - (8,177)
K67617205B - 3,571 - - - (3,571)
K22218005O - 37,769 - - - (37,769)
K91320037A - 9,247 - - - (9,247)
K13001013H - 17,022 - - - (17,022)
L26912401G - 25,371 - - - (25,371)
K32522607E - 457 - - - (457)
K73328401U - 17,666 - - - (17,666)
K88016902A - 6,931 - - - (6,931)
K82214015H - 11 - - - (11)
K78431302E - 25,691 - - - (25,691)
J64104103H - 6,379 - - - (6,379)
K81819509L - 11,390 - - - (11,390)
K02701009U - 10,555 - - - (10,555)
K82913007J - 4,176 - - - (4,176)
Raportimi i
agreguar për
tre subjekte
(*)
297,530
312,303 940 - (5,854) (7,979)
Total 3,421,746 3,901,967 5,525 7,201 256,961 (738,858)
(*) Raportimi i agreguar për Alb Lea International, Salillari, dhe Xhireton, të cilët refuzuan që pagesat
e tyre të publikohen në një nivel të disagreguar
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
152
Tabela 44 - Renta minerare – shitjet brenda vendit
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Pa-
identifikuar
Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J64102248C 978 1,012 - - (34) -
J64104078V 3,552 3,248 - - 304 -
J64416207W 3,535 3,535 - - - -
J72603135F 2,787 2,818 - - (31) -
J74517202O 1,163 1,163 - - (0) -
J74517209B 8,079 8,079 - - - -
J96829402J 3,049 3,049 - - - -
J96829414J 8,288 8,234 - - 54 -
J96829420H 3,188 3,188 - - - -
J98021906L 17 21 - - (4) -
J98021907T 140 1,549 1,409 - - -
K02715455C 937 867 - - 70 -
K04005052C 1,587 1,626 - - (39) -
K04226208A 24,729 - - - - 24,729
K04226216O 5,841 5,846 - - (5) -
K06626403L 4,033 4,033 - - - -
K06626412K 5,862 5,862 - - - -
K07729901W 3,624 3,453 (293) - (122) -
K07729908J 534 534 - - - -
K16815202M 12 107 - - (95) -
K21709006N 439 439 - - - -
K24207608A 2,588 2,588 - - - -
K24725213C 5,644 5,657 - - (13) -
K28310906F 1,032 1,525 - - (493) -
K31321021N 1,902 1,902 - - 0 -
K32807432W 2,777 2,767 - - 10 -
K34109009D 5,520 709 - - 4,811 -
K36805204D 613 613 - - 0 -
K41313033U 1,094 1,094 - - - -
K43303202D 385 971 - - (587) -
K44801201C 601 601 - - - -
K47220405O 640 640 - - - -
K51523031P 6,422 - - 4,588 1,834 -
K52128506K 1,018 1,019 - - (0) -
K53129001Q 44 55 - - (11) -
K61914005R 18,031 18,047 - - (16) -
K66613408P 104 104 - - - -
K69209401C 179 186 - - (7) -
K77424401L 912 912 - - - -
K81407085C 1,089 1,973 - - (884) -
K82217010F 1,008 1,932 - - (924) -
K86328401E 1,137 1,137 - - - -
K86418403T 1,875 331 - - 1,543 -
K87515901A 4,906 5,007 - - (101) -
K88812401M 317 317 - - - -
K97114401A 3,362 3,362 - - - -
L01405006G 2,197 2,310 - - (112) -
L06417401O 3,190 3,190 - - - -
L09006601L 973 1,004 - - (30) -
L11401018K 1,023 972 - - 51 -
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
153
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Pa-
identifikuar
Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
L13414001Q 124 768 - - (643) -
L23409002A 10 10 - - - -
L31511017L 250 3,078 - (2,830) 2 -
L46802702E 796 796 - - - -
L52228034M - 756 - - - (756)
K86806401B - 2,289 - - - (2,289)
K32803014D - 38 - - - (38)
K86603401D - 17 - - - (17)
J73804663H - 3,830 - - - (3,830)
L07525201B - 255 - - - (255)
L32409040L - 740 - - - (740)
J66702921T - 159 - - - (159)
K06626418M - 20 - - - (20)
J79602604P - 15 - - - (15)
K58615301M - 4,163 - - - (4,163)
K77315401J - 503 - - - (503)
K67617205B - 310 - - - (310)
K22218005O - 4,530 - - - (4,530)
K91320037A - 1,496 - - - (1,496)
K13001013H - 7,219 - - - (7,219)
K32522607E - 4 - - - (4)
K73328401U - 1,113 - - - (1,113)
K88016902A - 1,595 - - - (1,595)
K78431302E - 10 - - - (10)
J64104103H - 1,991 - - - (1,991)
K81819509L - 39 - - - (39)
K02701009U - 5,829 - - - (5,829)
K82913007J - 328 - - - (328)
Raportimi i
agreguar për
tre subjekte
(*)
18,792 18,792 - - - -
Total 172,927 180,277 1,116 1,758 4,528 (12,520)
(*) Raportimi i agreguar për Alb Lea International, Salillari, dhe Xhireton, të cilët
refuzuan që pagesat e tyre të publikohen në një nivel të disagreguar
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
154
Tabela 45 - Renta minerare – në eksport
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtues
it
Mospërputhja e
shpjeguar Subjekti
Paguesi Pa-
identifikuar
Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J62903303L 1,799 1,310 - - 489 -
J78716319A 12,172 14,421 - - (2,248) -
J81503013L 8,254 8,629 375 - - -
J96829402J 5,044 5,142 - - (98) -
J96829413B 6,099 6,052 - - 47 -
J96829420H 1,500 1,484 - - 16 -
J98021904S 8,276 8,257 - - 18 -
J98021906L 17,308 19,410 954 - (1,148) -
J98021907T 15,350 14,297 (815) - 238 -
K04226208A 2,966 - - - - 2,966
K06626403L 9,602 9,602 - - - -
K06626412K 1,047 1,046 - - 1 -
K07729901W 12,092 13,700 2,257 - 650 -
K07729908J 7,592 7,592 - - - -
K11613001M 55,753 52,626 - - 3,127 -
K16815202M 3,942 3,798 - - 144 -
K24207608A 3,777 3,956 - - (179) -
K28310906F 4,716 4,716 - - - -
K41313033U 8,745 8,745 - - - -
K44801201C 339 336 - - 3 -
K47220402N 8,397 8,278 - - 119 -
K48429906N 4,939 6,936 1,751 - (246) -
K51523031P 2,036 - - 2,036 (0) -
K52128506K 1,909 1,825 - - 84 -
K61914005R 20,348 10,907 - - 9,441 -
K64006602O 2,448 2,448 - - - -
K66613408P 8,413 9,149 - - (736) -
K67812601U 8,280 8,280 - - (0) -
K69209401C 750 649 - - 101 -
K77424401L 28,377 28,338 - - 39 -
K82217010F 9,211 9,211 - - - -
K86328401E 15,245 15,212 - - 33 -
K86407401R 7,276 7,269 - - 8 -
K87515901A 2,029 2,029 - - - -
K88812401M 2,270 1,130 - - 1,140 -
K91624006A 3,231 - - 3,221 10 -
K92028004L 3,300 3,078 - - 222 -
K97114401A 5,164 5,164 - - - -
L01405006G 85,691 86,430 - - (738) -
L02410001Q 4,674 4,616 - - 58 -
L06817401D 3,566 3,566 - - - -
L08412202M 4,623 4,543 - - 80 -
L13414001Q 82 41 - - 41 -
L18516901B 5,883 7,262 - - (1,379) -
L19704601A 2,195 2,189 - - 6 -
L31910016K 1,231 1,231 - - - -
L31929015F 8,919 6,298 - - 2,620 -
L46802702E 3,644 3,644 - - - -
K07713216Q - 1,934 - - - (1,934)
L52228034M - 16,498 - - - (16,498)
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
155
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtues
it
Mospërputhja e
shpjeguar Subjekti
Paguesi Pa-
identifikuar
Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
K86806401B - 32,921 - - - (32,921)
K86728402B - 5,285 - - - (5,285)
K32803014D - 445 - - - (445)
K86603401D - 6,051 - - - (6,051)
L39413601P - 11,113 - - - (11,113)
L32409040L - 2,327 - - - (2,327)
J66702921T - 64 - - - (64)
K06626418M - 17,080 - - - (17,080)
J79602604P - 2,200 - - - (2,200)
K38207311L - 357 - - - (357)
K06626404T - 1,760 - - - (1,760)
K67617205B - 2,502 - - - (2,502)
K91320037A - 2,735 - - - (2,735)
L26912401G - 8,294 - - - (8,294)
K32522607E - 25 - - - (25)
K88016902A - 2,234 - - - (2,234)
K78431302E - 20,277 - - - (20,277)
K81819509L - 7,984 - - - (7,984)
K82913007J - 821 - - - (821)
Raportimi i
agreguar për
tre subjekte
(*)
27,105 33,238 - - (6,134) -
Total 467,608 600,988 4,523 5,256 5,827 (139,940)
(*) Raportimi i agreguar për Alb Lea International, Salillari, dhe Xhireton, të cilët
refuzuan që pagesat e tyre të publikohen në një nivel të disagreguar
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
156
Tabela 46 – Tatimi mbi fitimin
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar Mospërputhja e pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J62903303L 2,298 2,298 - - - -
J64102248C 14,757 25,187 - - (10,430) -
J64416207W 60 - - - - 60
J72603135F 361 361 - - - -
J74517202O 7,895 7,423 - - 472 -
J74517209B 9,072 6,614 - - 2,458 -
J78716319A - 707 - - - (707)
J81503013L 2,278 7,061 4,794 - 10 -
J96829402J 13,500 10,917 - - 2,583 -
J96829413B 2,825 2,825 - - - -
J96829414J 8,887 8,887 - - 0 -
J96829420H 4,251 4,251 - - - -
J98021904S 11,245 9,164 - - 2,081 -
J98021906L 12,594 11,594 - - 1,000 -
J98021907T 10,218 9,218 - - 1,000 -
K01524006L 2,123 2,123 - - - -
K02715455C 1,533 1,824 - - (291) -
K04005052C 234 234 - - - -
K06626403L 22,006 22,006 - - 0 -
K06626412K 5,382 - (5,364) - - 19
K07729901W 7,984 3,484 - - 4,500 -
K07729908J 2,822 2,887 - - (65) -
K11613001M 215,067 215,067 - - 0 -
K24207608A 1,612 1,612 - - - -
K24725213C 934 645 - - 290 -
K28310906F 1,330 830 - - 500 -
K31321021N 4,266 4,266 - - - -
K32807432W 39,718 39,718 - - (0) -
K34109009D 7,740 1,084 - - 6,656 -
K36805204D 148 95 - - 52 -
K43303202D 557 557 - - 0 -
K44801201C 1,275 1,275 - - - -
K47220402N 2,500 2,500 - - - -
K47220405O 3,085 3,085 - - - -
K48429906N 1,400 1,400 - - - -
K51523031P 6,287 331 - - 5,956 -
K52128506K 8,336 6,498 - - 1,838 -
K53129001Q 250 250 - - 0 -
K64006602O 128 128 - - - -
K66613408P 12,777 5,777 - - 7,000 -
K69209401C 504 313 - - 191 -
K72305022Q 20 20 - - - -
K77424401L 24,164 24,164 - - - -
K81407085C 51 - - - - 51
K82217010F 9,123 9,127 - - (4) -
K86328401E 4,952 5,650 - - (698) -
K86407401R 466 761 - - (295) -
K87515901A 13,281 13,281 - - - -
K88812401M 1,521 1,302 - - 219 -
K91624006A 186 - - 186 - -
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
157
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar Mospërputhja e pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
K92028004L 718 - - - - 718
K97114401A 4,568 4,568 - - - -
L01405006G 22,600 27,600 - - (5,000) -
L02410001Q 186 1,659 - - (1,472) -
L06417401O 5,000 13,965 - - (8,965) -
L06817401D 1,594 794 - - 800 -
L08412202M 4,309 4,309 - - - -
L09006601L 1,735 1,541 - - 194 -
L11401018K 1,047 1,047 - - 0 -
L13414001Q 243 414 - - (170) -
L18516901B 7,300 7,300 - - - -
L19704601A 574 574 - - - -
L23409002A 712 1,198 531 - 45 -
L31511017L 517 50 - - 467 -
L31910016K 4,447 3,191 - - 1,256 -
L31929015F 154 154 - - - -
L46802702E 3,020 3,020 - - - -
K07713216Q - 2,541 - - - (2,541)
L52228034M - 40 - - - (40)
K86806401B - 9,450 - - - (9,450)
K86728402B - 250 - - - (250)
L43002803L - 10 - - - (10)
K86603401D - 805 - - - (805)
J73804663H - 1,110 - - - (1,110)
L39413601P - 5,650 - - - (5,650)
L07525201B - 428 - - - (428)
L32409040L - 10 - - - (10)
J66702921T - 3,908 - - - (3,908)
K06626418M - 674 - - - (674)
J79602604P - 785 - - - (785)
K58615301M - 76,483 - - - (76,483)
K82320010A - 10 - - - (10)
K38207311L - 1,730 - - - (1,730)
K26513467T - 2,407 - - - (2,407)
K67617205B - 300 - - - (300)
K22218005O - 18,363 - - - (18,363)
K91320037A - 2,642 - - - (2,642)
L26912401G - 10,063 - - - (10,063)
K32522607E - 3 - - - (3)
K73328401U - 35 - - - (35)
K88016902A - 276 - - - (276)
K78431302E - 2,985 - - - (2,985)
J64104103H - 76 - - - (76)
K81819509L - 427 - - - (427)
K02701009U - 321 - - - (321)
K82913007J - 203 - - - (203)
Raportimi i
agreguar për
tre subjekte
(*)
40,608 41,142 - - (534) -
Total 603,338 733,309 (39) 186 11,647 (141,844)
(*) Raportimi i agreguar për Alb Lea International, Salillari, dhe Xhireton, të cilët
refuzuan që pagesat e tyre të publikohen në një nivel të disagreguar
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
158
Tabela 47 – Pagesat për sigurime shoqërore dhe shëndetësore dhe
tatimi mbi të ardhurat personale
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar Mospërputhja e pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J62903303L 5,541 5,541 - - 0 -
J64102248C 9,305 9,323 - - (18) -
J64104078V 4,274 4,274 - - - -
J64416207W 1,840 1,840 - - - -
J72603135F 628 571 - - 57 -
J74517202O 5,226 5,226 - - (0) -
J74517209B 3,564 3,574 - - (10) -
J78716319A 4,896 2,816 - - 2,080 -
J81503013L 9,241 9,241 (1) - - -
J96829402J 11,880 11,880 - - - -
J96829413B - 4,975 - - - (4,975)
J96829414J 7,954 7,954 - - - -
J96829420H 1,900 1,890 - - 10 -
J98021904S 13,499 13,499 - - - -
J98021906L 16,187 16,187 - - - -
J98021907T 21,142 21,142 - - - -
K01524006L 28,968 28,968 - - - -
K02715455C 310 284 - - 26 -
K04005052C 1,270 1,270 - - - -
K04226208A 135,792 - - - - 135,792
K04226216O 2,555 2,552 - - 3 -
K06626403L 6,774 6,774 - - - -
K06626412K 3,468 3,482 - - (14) -
K07729901W 22,192 22,192 - - - -
K07729908J 2,984 3,272 - - (288) -
K11613001M 388,716 405,846 - - (17,130) -
K16815202M 17,438 16,136 - - 1,302 -
K24207608A 6,195 6,247 - - 62 (114)
K24725213C 2,537 2,537 - - (0) -
K28310906F 4,731 4,731 - - - -
K31321021N 33,377 33,387 - - (10) -
K32807432W 16,689 15,202 - - 1,488 -
K34109009D 24,304 628 - - 23,677 -
K36805204D 522 524 - - (1) -
K41313033U 14,778 14,778 - - - -
K43303202D - 490 - - - (490)
K44801201C 4,232 4,232 - - 0 -
K47220402N 6,599 6,599 - - - -
K47220405O 3,926 4,314 - - (388) -
K48429906N 3,040 3,021 (20) - (1) -
K51523031P 1,324 1,329 - - (5) -
K52128506K 9,867 9,862 - - 5 -
K53129001Q 1,789 1,622 - - 167 -
K61914005R 83,809 83,810 - - (1) -
K64006602O 325 647 - - (322) -
K66613408P 3,733 4,044 - - (312) -
K67812601U 7,473 7,473 - - (0) -
K69209401C 3,123 3,322 - - (199) -
K71627041B 4,506 5,198 - - (691) -
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
159
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar Mospërputhja e pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
K72305022Q 65 643 - - (578) -
K77424401L 28,087 28,296 - - (208) -
K81407085C 1,021 977 - - 44 -
K82217010F 11,705 11,705 - - - -
K86328401E 12,025 11,925 - - 100 -
K86407401R 2,718 2,718 - - - -
K86418403T 1,348 1,002 - - 346 -
K87515901A 5,363 5,334 - - 29 -
K88812401M 5,065 4,930 - - 135 -
K91624006A 1,116 1,116 - - - -
K92028004L 1,306 1,225 - - 80 -
K97114401A 8,216 8,216 - - - -
L01405006G 33,196 34,253 - - (1,057) -
L02410001Q 2,981 3,004 - - (23) -
L06417401O 4,058 3,940 - - 118 -
L06817401D 2,180 1,947 - - 234 -
L08412202M 1,615 1,702 - - (87) -
L09006601L 406 648 - - (242) -
L11401018K 5,129 5,319 - - (190) -
L13414001Q 2,433 2,253 - - 180 -
L18516901B 3,189 3,198 - - (9) -
L19704601A 533 533 - - - -
L23402205B 38 84 - - (46) -
L23409002A 814 768 (46) - - -
L31511017L 252 312 - - (60) -
L31910016K 3,486 3,560 - - (74) -
L31929015F - 790 - - - (790)
L46802702E 1,719 1,719 - - - -
K07713216Q - 768 - - - (768)
L52228034M - 21,865 - - - (21,865)
K86806401B - 15,277 - - - (15,277)
K86728402B - 1,233 - - - (1,233)
K32803014D - 4,434 - - - (4,434)
L43002803L - 141 - - - (141)
K86603401D - 704 - - - (704)
J73804663H - 2,660 - - - (2,660)
L39413601P - 85 - - - (85)
L07525201B - 727 - - - (727)
L32409040L - 192 - - - (192)
J66702921T - 945 - - - (945)
K06626418M - 8,271 - - - (8,271)
J79602604P - 3,269 - - - (3,269)
J62903844I - 370 - - - (370)
K58615301M - 151,574 - - - (151,574)
K77315401J - 1,067 - - - (1,067)
K82320010A - 320 - - - (320)
K38207311L - 277 - - - (277)
K26513467T - 5,565 - - - (5,565)
K67617205B - 460 - - - (460)
K22218005O - 9,014 - - - (9,014)
K91320037A - 2,259 - - - (2,259)
K13001013H - 2,256 - - - (2,256)
L26912401G - 6,900 - - - (6,900)
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
160
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar Mospërputhja e pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
K32522607E - 426 - - - (426)
K73328401U - 5,278 - - - (5,278)
K88016902A - 2,711 - - - (2,711)
K82214015H - 11 - - - (11)
K78431302E - 2,409 - - - (2,409)
J64104103H - 794 - - - (794)
K81819509L - 2,918 - - - (2,918)
K02701009U - 1,398 - - - (1,398)
K82913007J - 2,824 - - - (2,824)
Raportimi i
agreguar për
tre subjekte
(*)
76,100 76,100 - - (0) -
Total 1,180,592 1,302,323 (67) - 8,178 (129,976)
(*) Raportimi i agreguar për Alb Lea International, Salillari, dhe Xhireton, të cilët
refuzuan që pagesat e tyre të publikohen në një nivel të disagreguar
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
161
Tabela 48 – TVSH Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J64102248C 34,254 35,407 - - (1,153) -
J64104078V 9,324 10,770 - - (1,446) -
J64416207W 2,837 2,837 - - - -
J72603135F 2,711 2,728 - - (18) -
J74517202O 7,052 7,052 - - - -
J74517209B 13,813 13,813 - - - -
K01524006L 42,947 42,947 - - - -
K02715455C 9,189 9,049 - - 140 -
K04005052C 3,814 2,796 - - 1,018 -
K04226216O 7,561 7,560 - - 0 -
K11613001M 15,824 207,915 - - 91,426 (283,518)
K16815202M 740 862 - - (121) -
K21709006N 1,086 1,086 - - - -
K24207608A 1,753 1,753 - - - -
K24725213C 3,092 3,211 - - (119) -
K31321021N 7,131 7,131 - - - -
K32807432W 49,699 49,699 - - - -
K34109009D 34,676 1,971 - - 32,705 -
K36805204D 461 462 - - (1) -
K41313033U 6,471 6,471 - - - -
K43303202D 1,922 1,942 - - (20) -
K61914005R 91,738 91,738 - - - -
K77424401L 475 724 - - (250) -
K86418403T 2,772 234 - - 2,538 -
K87515901A 7,401 7,401 - - - -
L09006601L 981 981 - - - -
L11401018K - 200 - - - (200)
L23409002A 2,343 2,367 24 - - -
L31511017L 782 379 - - 403 -
K07713216Q - 363 - - - (363)
J73804663H - 5,411 - - - (5,411)
L32409040L - 558 - - - (558)
J66702921T - 5,112 - - - (5,112)
J79602604P - 8,041 - - - (8,041)
J62903844I - 325 - - - (325)
K58615301M - 7,858 - - - (7,858)
K38207311L - 20 - - - (20)
K22218005O - 5,863 - - - (5,863)
K13001013H - 7,547 - - - (7,547)
K73328401U - 11,240 - - - (11,240)
K78431302E - 10 - - - (10)
J64104103H - 3,517 - - - (3,517)
K81819509L - 21 - - - (21)
K02701009U - 3,007 - - - (3,007)
Raportimi i
agreguar për
tre subjekte
(*)
133,707 133,707 - - - -
Total 496,555 714,088 24 - 125,102 (342,611)
(*) Raportimi i agreguar për Alb Lea International, Salillari, dhe Xhireton, të cilët refuzuan që pagesat e tyre të publikohen në një nivel të disagreguar
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
162
Tabela 49 – Tatimi mbi dividentin
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J72603135F 15 15 - - - -
J74517202O 1,500 1,500 - - - -
J96829413B 2,199 2,199 - - - -
J96829414J 22,683 4,287 - - 18,395 -
J98021904S 8,476 330 - - 8,146 -
J98021906L 10,000 - - - - 10,000
J98021907T 5,419 5,419 - - - -
K04005052C 131 131 - - - -
K06626412K 3,000 3,000 - - - -
K24207608A 1,694 1,694 - - - -
K31321021N 188 188 - - - -
K36805204D 3 3 - - - -
K44801201C 1,455 1,455 - - - -
K47220405O - 26 - - - (26)
K52128506K 6,204 6,235 - - (30) -
K53129001Q 15 15 - - - -
K66613408P 750 750 - - - -
K67812601U 3,593 3,597 - - (5) -
K77424401L 927 927 - - (0) -
K86328401E 1,800 2 - - 1,798 -
K87515901A 1,350 1,350 - - - -
K88812401M 450 300 - - 150 -
L01405006G 1,500 2,072 - - (572) -
L11401018K 62 55 - - 7 -
L13414001Q 450 - - - - 450
L18516901B 1,050 - - - - 1,050
L23409002A 712 712 - - - -
Raportimi i
agreguar për
tre subjekte
(*)
8,550 8,550 - - - -
Total 84,177 44,813 - - 27,889 11,475
(*) Raportimi i agreguar për Alb Lea International, Salillari, dhe Xhireton, të cilët refuzuan që pagesat e tyre të publikohen në një nivel të disagreguar
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
163
Tabela 50 – Penalitetet Tatimore
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar Mospërputhja e pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J62903303L 189 128 - - 61 -
J64102248C 11,192 476 - - 10,716 -
J72603135F 253 202 - - 51 -
J74517202O 10 - - - - 10
J74517209B 10 - - - - 10
J81503013L 3 13 - - (10) -
J96829413B 82 40 - - 42 -
J96829420H 750 750 - - - -
J98021904S 1,010 340 - - 670 -
J98021906L 318 - - - - 318
J98021907T 130 130 - - - -
K02715455C 10 10 - - - -
K04005052C 111 111 - - - -
K04226208A 3,493 - - - - 3,493
K04226216O 6 - - - - 6
K06626403L 10 10 - - - -
K06626412K 105 48 (19) - 39 -
K07729901W 110 110 - - - -
K07729908J 124 124 - - - -
K16815202M 524 86 - - 438 -
K24207608A 10 10 - - - -
K28310906F 522 29 - - 493 -
K31321021N 60 50 - - 10 -
K32807432W 1,961 1,961 - - - -
K36805204D 72 - - - - 72
K43303202D 203 208 - - (5) -
K44801201C 10 10 - - - -
K52128506K - 10 - - - (10)
K53129001Q 0 - - - - 0
K61914005R 4 - (4) - - -
K67812601U 44 - - - - 44
K69209401C 24 22 - - 2 -
K71627041B 629 69 - - 560 -
K72305022Q 3 10 - - (7) -
K77424401L 601 70 - - 531 -
K82217010F 929 - - - - 929
K86328401E 669 - - - - 669
K87515901A 102 - - - - 102
K88812401M 87 74 - - 13 -
K91624006A 30 30 - - - -
K92028004L 20 10 - - 10 -
K97114401A 366 366 - - - -
L01405006G 1,255 - - - - 1,255
L02410001Q 127 10 - - 117 -
L06817401D 54 50 - - 4 -
L09006601L 252 - - - - 252
L11401018K 281 - - - - 281
L13414001Q 722 292 - - 431 -
L23409002A 555 545 (10) - - -
L31910016K 388 - - - - 388
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
164
Subjekti Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar Mospërputhja e pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
Raportimi i
agreguar për
tre subjekte
(*)
1,086 351 - - 736 -
Total 29,508 6,753 (32) - 14,903 7,820
(*) Raportimi i agreguar për Alb Lea International, Salillari, dhe Xhireton, të cilët
refuzuan që pagesat e tyre të publikohen në një nivel të disagreguar
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
165
Tabela 51 – Pagesa të tjera - Shteti
Shumat në mijë Lek
Subjekti NjQV Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar Mospërputhja e pashpjeguar
Pagu
esi
Arkëtues
i
Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
K04005052C DPD 9 - - - - 9
K04226208A DPT 9,772 - - - - 9,772
K31321021N DPT 671 671 - - (0) -
K32807432W DPT 121 121 - - - -
K61914005R DPD 289,390 249,695 - - 39,695 -
K72305022Q DPT 42 69 - - (27) -
K77424401L DPT 68 68 - - (0) -
Aggregated
reporting (*) DPT 78 78 - - - -
Total 300,151 250,702 - - 39,678 9,781
(*) Raportimi i agreguar për Alb Lea International, Salillari, dhe Xhireton, të
cilët refuzuan që pagesat e tyre të publikohen në një nivel të disagreguar
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
166
Tabela 52 – Pagesa të tjera – Pushteti Vendor
Shumat në mijë Lek
Subjekti NjQV Shuma e
paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar Mospërputhja e pashpjeguar
Pagu
esi
Arkëtues
i
Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J64102248C Bashkia Kruje 554 254 - - 300 -
J64416207W Bashkia Kruje 332 332 - - - -
J74517209B Bashkia Kruje 588 828 - - (240) -
J96829402J Bashkia Bulqize 115 115 - - - -
J96829413B Bashkia Bulqize 115 115 - - - -
J96829414J Bashkia Bulqize 115 115 - - - -
J98021906L Bashkia Bulqize 115 115 - - - -
J98021907T Bashkia Bulqize 115 115 - - - -
K01524006L Bashkia Kruje 439 - - - - 439
K04226208A Bashkia Kruje 19,344 6,189 - - 13,155 -
K04226216O Bashkia Kruje 1,451 967 - - 484 -
K06626404T Bashkia Bulqize - 115 - - - (115)
K06626418M Bashkia Bulqize - 1,200 - - - (1,200)
K07729901W Bashkia Bulqize 115 115 - - - -
K07729908J Bashkia Bulqize 164 165 - - (1) -
K26513467T Bashkia Bulqize - 205 - - - (205)
K31321021N Bashkia Kruje 499 499 - - - -
K32807432W Bashkia Fier 518 - - - - 518
K44801201C Bashkia Kruje 736 2,442 - - (1,706) -
K47220405O Bashkia Bulqize 144 - - - - 144
K61914005R Bashkia Kruje 59,081 51,967 - - 7,113 -
K66613408P Bashkia Bulqize 144 115 - - 29 -
K77424401L Bashkia Bulqize 344 344 - - - -
K82217010F Bashkia Bulqize 115 115 - - - -
K86328401E Bashkia Bulqize 230 230 - - - -
K86407401R Bashkia Bulqize 144 230 - - (86) -
K86418403T Bashkia Bulqize 262 170 - - 92 -
K86728402B Bashkia Bulqize - 280 - - - (280)
K87515901A Bashkia Bulqize 115 115 - - - -
K88016902A Bashkia Bulqize - 115 - - - (115)
K91320037A Bashkia Bulqize - 115 - - - (115)
K97114401A Bashkia Bulqize 115 115 - - - -
L01405006G Bashkia Bulqize 115 115 - - - -
L18516901B Bashkia Bulqize 230 230 - - - -
L26912401G Bashkia Bulqize - 115 - - - (115)
L46802702E Bashkia Bulqize 115 115 - - - -
Aggregated
reporting (*) 422 344 78 -
Total 86,889 68,713 - - 19,219 (1,043)
(*) Raportimi i agreguar për Alb Lea International, Salillari, dhe Xhireton, të
cilët refuzuan që pagesat e tyre të publikohen në një nivel të disagreguar
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
167
Tabela 53 – Lista e shoqërive në sektorin minerar
NUIS Shoqëritë
A ka
raportuar
subjekti në
vitin 2016
(Y/N)
K28310906F 11 Heronjte Bater Y
K07713216Q Afrimi-K N
K32807432W Agbes Construksion Y
K07729901W Alb - Canaj Y
J86906408N Alb Ieaa Internacional Y
L23402205B Alb Industries Y
L52228034M Alb Mine&Chrome sh.p.k N
J96829413B Albanisa Krypi Y
K11613001M Albchrome sh.p.k Y
K86806401B Alb-Mi sh.p.k N
K86728402B Albtani -08 Konstruksin N
K66613408P Algej Y
L11401018K Al-Gem sh.a Y
L09006601L Aliaj Group Y
K32803014D Alion N
L43002803L Alpha Alabaster Group N
K34109009D ANK. shpk Y
K61914005R Antea Cement Y
K86407401R Ardas Y
K97114401A Aris Y
K86603401D Arkev N
K04226216O Babasi - 2 Y
J74517209B Babasi COO Y
J73804663H Benaks-94 N
L39413601P BL - Arsi sh.p.k N
L07525201B Blerimi Kosturr 2010 N
L32409040L Brajan 2013 N
L01405006G Brisel Y
L08412202M Burimi XH Y
K49326630V Bytyçi N
J66702921T Cahani N
L46802702E Canameti Y
K48429906N Ceruja Y
K36805204D Comercir sh.p.k Y
L06417401O Çupi Group Y
J96829420H Dervishi Y
J96829414J Dialba Y
K47220402N Drini Bulqize Y
K77424401L Egi -K Y
K04226208A F.K.C.F Fushe Kruje Y
K06626418M FABRIKA E PASURIMIT TE KROMIT BULQIZE N
J64104078V Favina Y
J79602604P Florida N
J62903844I Foralb Alabaster N
K58615301M Gener 2 N
J81503013L Gentari Y
K77315401J Gerda - 07 sh.p.k N
K82320010A Gjomakaj Group N
K06626412K Gjoni Shpk Y
K38207311L Glejdis N
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 2 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Minerar
168
NUIS Shoqëritë
A ka
raportuar
subjekti në
vitin 2016
(Y/N)
K87515901A Global Interprise group Y
K72305022Q Heavy Industries Y
J98021906L Herbi Y
K88812401M Igli - 07 Y
K92114002U Illyria Minerals Industri N
L31511017L Inte Y
J96829402J Isaku Y
K47220405O Ivno 1100 Y
K64006602O Joal - 06 Y
K02715455C Kapaj Y
L06817401D Kaprolla & Shoqëri Y
K52128506K KID-Alb Y
K86328401E Klervi - Bris Y
L23409002A KLISAL sh.p.k Y
J98021907T Klosi Y
K06626403L Koka Y
K06626404T Koxherri N
K86418403T Krasta Y
K81922011L Kromex N
K24207608A Kuarci Blace Y
K26513467T Kurti N
K67617205B Leshnica N
K22218005O Lim - Em N
K91320037A Lita Brothers N
K24725213C Makaresh sh.p.k Y
L18516901B Mara 2011 Y
K21709006N Mexhi Y
K04005052C Milenium Y
K44801201C Milis Brick Y
K67812601U Miniera e Kromit Katjel Y
L31929015F Mining Ferro Nikel Y
L19704601A Mireva Y
K13001013H Mustafai N
K92028004L Nika - BL Y
K81407085C Oskeola Y
L26912401G Pakti N
K53129001Q Pietra Nesli Y
K32522607E Pirali N
K91624006A Platinium Alb Y
J64416207W Priska sh.p.k Y
J62903303L Prodhime Karbonike Y
K69209401C Qato - 01 Y
K73328401U Qeramika Apollon N
K88016902A Ra-Krom Tirana N
K82214015H Roimar N
J62903125G Salillari Y
J64102248C San Tara sh.p.k Y
L02410001Q Sara Albania Y
K16815202M Selenice Bitumi Y
J98021904S Shkalla Y
J72603135F Shpiragu Y
K31321021N Shpresa-Al Y
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri |
169
NUIS Shoqëritë
A ka
raportuar
subjekti në
vitin 2016
(Y/N)
K43303202D Shqiponja - G Y
K78431302E Silbora N
L13414001Q Singh Group Y
K41313033U Stone Production Y
K51523031P T.M.C - Transport - Mining - Construction Y
J64104103H Tanusha N
K71627041B Tete Albania Y
J98021902C Topi Eki N
L31910016K Trade Minerals Al sh.p.k Y
K81819509L Tur-Alb-Krom N
K01524006L VEGA Sh.p.k Y
K02701009U Vellezerit Llupo N
J78716319A Vllaznimi Deda Imp-Exp Y
J71909005P Xhiretone Y
J74517202O Xhulio Y
K82913007J Xhuljano 08 N
K07729908J Ylberi Y
K82217010F Zasha Y
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 3 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Hidroenergjetik
170
Shtojca 3 – Rakordimi
i detajuar i Sektorit
Hidroenergjetik
Tabela 54 – Pagesat sipas Subjekteve
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
Paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J61817005F 1,258,143 1,258,132 - - 11 -
K71624026M 85,922 84,492 - - 1,234 196
K81813003S 206,871 238,287 - - (31,416) -
K82321008Q 14,438 39,767 - - (25,329) -
K82417005V 497,560 563,937 - - (69,101) 2,724
K82418002C 264,947 264,482 - - (2,100) 2,566
K87920201S 110,195 110,185 - - (10,153) 10,163
K91928002U 90,000 101,191 - - (11,635) 444
K92108022E 13,362 14,136 - - (804) 30
L57703202C 107,991 93,674 - - 0 14,318
K02727230T 142,079 142,069 - - (46) 55
L11731504A 28,654 28,594 - - - 60
Total 2,820,163 2,938,945 - - (149,339) 30,557
Tabela 55 – Tarifa koncesionare
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
Paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
K81813003S 8,542 45,323 - - (36,781) -
K82321008Q 5,336 30,668 - - (25,333) -
K82417005V 44,837 115,125 - - (70,288) -
K91928002U 4,644 17,940 - - (13,296) -
K92108022E 4,954 6,398 - - (1,444) -
L57703202C 14,018 - - - - 14,018
Total 82,331 215,454 - - (147,141) 14,018
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 3 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Hidroenergjetik
171
Tabela 56 – Tarifa Rregulluese
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
Paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
K82417005V 2,724 - - - - 2,724
K82418002C 2,566 - - - - 2,566
K91928002U 444 - - - - 444
K92108022E 30 - - - - 30
L57703202C 300 - - - - 300
L11731504A 60 - - - - 60
Total 6,124 - - - - 6,124
Tabela 57 – Tatimi mbi fitimin
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
Paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J61817005F 831,265 831,265 - - (0) -
K71624026M 1,814 580 - - 1,234 -
K81813003S 67,499 61,738 - - 5,762 -
K82321008Q 3,318 3,318 - - - -
K87920201S 23,052 25,284 - - (2,232) -
K91928002U 21,302 23,584 - - (2,282) -
K92108022E 4,104 4,104 - - - -
L57703202C 21,768 21,768 - - - -
Total 974,121 971,640 - - 2,482 -
Tabela 58 – Penalitetet Tatimore
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
Paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J61817005F 31 20 - - 11 -
K71624026M 196 - - - - 196
K87920201S 76 259 - - (183) -
K91928002U 9,851 40 - - 9,811 -
K02727230T 55 - - - - 55
L11731504A 4,008 4,008 - - - -
Total 14,217 4,327 - - 9,639 252
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 3 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Hidroenergjetik
172
Tabela 59 – Pagesat për sigurime shoqërore dhe shëndetësore dhe
tatimi mbi të ardhurat personale
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
Paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J61817005F 232,291 232,291 - - (0) -
K71624026M 23,201 23,201 - - - -
K81813003S 7,872 8,411 - - (540) -
K82321008Q 5,785 5,781 - - 4 -
K82417005V 14,767 14,768 - - (1) -
K82418002C 262,381 264,482 - - (2,100) -
K87920201S 4,834 4,834 - - - -
K91928002U 4,889 4,948 - - (60) -
K92108022E 4,274 3,634 - - 640 -
L57703202C 3,394 3,394 - - 0 -
K02727230T 123,371 123,392 - - (22) -
L11731504A 24,585 24,585 - - - -
Total 711,642 713,722 - - (2,079) -
Tabela 60 – TVSH
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
Paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J61817005F 193,304 193,304 - - 0 -
K71624026M 60,711 60,711 - - - -
K81813003S 122,958 122,815 - - 143 -
K82417005V 401,178 399,989 - - 1,188 -
K87920201S 72,071 79,809 - - (7,738) -
K91928002U 48,870 54,678 - - (5,808) -
L57703202C 68,512 68,512 - - - -
Total 967,604 979,819 - - (12,215) -
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 3 – Rakordimi i detajuar i
Sektorit Hidroenergjetik
173
Tabela 61 – Pagesa të tjera-Shteti
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
Paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e
shpjeguar
Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
J61817005F 1,252 1,252 - - (0) -
K82417005V 34,055 34,055 - - - -
K02727230T 18,653 18,677 - - (24) -
Total 53,960 53,984 - - (24) -
Tabela 62 – Pagesa të tjera – Pushteti Vendor
Shumat në mijë Lek
Subjekti Shuma e
Paguesit
Shuma e
Arkëtuesit
Mospërputhja e shpjeguar Mospërputhja e
pashpjeguar
Paguesi Arkëtuesi Pa-
identifikuar
Pa
Kundërparti
K87920201S 10,163 - - - - 10,163
Total 10,163 - - - - 10,163
Tabela 63 - Lista e shoqërive në sektorin e hidro-energjisë
NUIS Shoqëritë
J61817005F “KESH” sh.a
K02727230T “Kurum International” sh.a.
K82417005V "Energji Ashta" sh.p.k
L57703202C "Euron Energy" sh.p.k
L11731504A "Ayen As Energji"sh.a
K82418002C "Devoll Hydropower" sh.a
K87920201S ”Gjo.Spa.POWER”sh.p.k
K92108022E ”DITEKO” sh.p.k
K71624026M "Balkan Green Energy" sh.p.k
K82321008Q ”Erdat Lura” sh.p.k
K91928002U ”Energy Plus” sh.p.k
K81813003S “Power Elektrik Slabinje” sh.p.k
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 4-Përmbledhje e aktivitetit
të kërkimit në Shqipëri
174
Shtojca 4-Përmbledhje
e aktivitetit të kërkimit
në Shqipëri
Tabela 64 - Përmbledhje e aktivitetit të kërkimit në Shqipëri
Vendburimi Viti i Zbulimit
Lloji i rezervuarit
Thellësia e rezervuarit (m)
Graviteti i naftës (API) Përmbajtja e squfurit (%)
Drashovica 1918 Oligoc-flysch 100-200 Naftë < 10 ° N/a
Patos 1927 Mess-clastics Sipërfaqja deri
në 1200
Naftë (12-24° API) 2.5-6
Kuçova 1928 Mess-clastics Sipërfaqja deri
në 1500
Naftë (13-16° API) 4
Marinza 1957 Mess-clastics 1200-1800 Naftë (12-35° API) 4-6
Visoka 1963 Cret/Eoc.Carb 800-1000 Naftë (5-16° API) 5-6
Gorisht- Kocul 1965 Cret/Eoc.Carb 1000-2500 Naftë (17° API) 6
Ballsh-Hekal 1966 Cret/Eoc.Carb 1000-3000 Naftë (12-24° API) 5.7-8.4
Cakran-Mollaj 1977 Cret/Eoc.Carb 3000-4500 Naftë 14-37 ° API) Kondensat,
52 ° API
0.9
Finiq- Krane 1973 Cret/Eoc.Carb 800-2000 Naftë (<10° API) 3.7-4.3
Delvina 1989 Cret/Eoc.Carb 2800-3400 Naftë (31° API) Kondensat, 53
° API
0.7
Divjaka 1963 Tort/clastics 2400-3000 Gaz & Kondensat N.a
Ballaj-Kryevidh 1983 Piloc/clastics 300-1700 Gaz N/a
Frakulla 1965 Mess-clastics 300-2500 Gaz N/a
Povelca 1987 Mess-clastics 1800-3500 Gaz & Kondensat N/a
Panaja 1988 Mess-clastics 2500 Gaz N/a
Adriatik-4 (në
det) 1994 Mess-clastics 2500-3100
Gaz Biogenic & Kondensat,
54.3° API N/a
Sqepuri 2001 Cret/Eoc.Carb 4950 Naftë (37° API) 2.3
N/a – I padisponueshëm
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri |
175
Shtojca 5 – PSA e dhëna dhe transfertat në kërkimin dhe prodhimin e naftës dhe gazit
gjatë dekadës së fundit
Tabela 65 – Lista e PSA-ve të dhëna dhe transfertat në kërkimin dhe prodhimin e naftës dhe gazit gjatë dekadës së fundit
Nr. Vendndodhja
Blloku / Fusha
Natyra Statusi aktual i operacioneve në dhjetor 2017
Administruar nga
Viti Ngjarjet e raportuara nga viti 2004 deri në vitin 2017
Kontrata e publikuar në
1 Në Det Blloku Rodoni N & S
Bllok Kërkimi I Lirë AKBN 2015 Ministria përgjegjëse për energji shpalli ankand për këtë bllok. Këto njoftime nuk rezultuan në ndonjë ofertë të suksesshme.
2 Në Det Blloku Adriatiku 2
Bllok Kërkimi Në tetor 2017 Albpetrol konfirmoi se këto blloqe janë operuar nga
Emanuelle Adriatic Energy Ltd, në përgjigjen e tyre zyrtare dërguar
ALBEITI. Megjithatë, në vitin 2017, Albpetrol
i ftoi shoqëritë e naftës që të dorëzonin EOI-të e tyre në blloqet 2, 3 dhe 4 deri më 2 maj 2017.
Albpetrol 2012 Emanuelle Adriatic Energy Ltd i jepet Marrëveshja e Naftës për të eksploruar dhe operuar blloqet në det të hapur 2, 3, 4 me VKM nr. 383, datë 06.06.2012
3 Në Det Blloku Adriatiku 3
4 Në Det Blloku Adriatiku 4
5 Në Det Blloku Joni 5 Bllok Kërkimi I Lirë AKBN 2007 Medoil plc. Fitoi interesat në Joni 5 nga VKM nr. 507, datë 8.8.2007
2013 Nga VKM nr. 529, datë 13.6.2013, Qeveria Shqiptare ka aprovuar transferimin e interesave në Joni 5 për Capricorn Albania Limited (për rrjedhojë MedOil plc) dhe Dyas Albania B.V.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 5 – PSA e dhëna dhe transfertat në kërkimin dhe prodhimin e naftës dhe gazit gjatë dekadës së fundit
176
2015 Ministria përgjegjëse për energji shpalli ankand për këtë bllok. Këto njoftime nuk rezultuan në ndonjë ofertë të suksesshme.
6 Në Tokë Blloku 1 Bllok Kërkimi I Lirë AKBN
7
Në Tokë Në Tokë
Blloku 2-3
Bllok Kërkimi Shell Upstream Albania B.V. AKBN 2009 DWM Petroleum fituar interesa në blloqet 2-3 dhe D-E nga VKM nr.754, datë 8.7.2009
http://www.resourcecontracts.org/countries/al
2010 Petromanas Energy Inc. ("Petromanas" ose "Shoqëria") ka përfunduar blerjen nga DWM Petroleum AG ("DWM"), një degë e plotë e Manas Petroleum Corporation, e të gjitha letrave me vlerë të emetuara dhe të papaguara të Manas Adriatic GmbH ("Manas Adriatic") në shkurt të vitit 2010, nëpërmjet blerjes së aksioneve.
2012 Më 9 shkurt 2012, Shell mori 50% interesat në marrëveshjen e naftës të dhënë në blloqet e kërkimit 2 dhe 3 të mbajtura nga Petromanas Albania.
2013 Në vitin 2013, pas një zbulimi të rëndësishëm nafte në pusin Shpiragu-2, që shkonte me ritme prej 800 deri në 1300bbl në ditë 35-37 grade API oil, 2-3, SHELL fitoi një interes shtesë prej 25% në PSA.
2016 Në shkurt të vitit 2016, SHELL nënshkroi një marrëveshje për të blerë pjesën 25% dhe mori 100% të interesave në PSA për bllokun 2 dhe 3 dhe operacionet shqiptare të Petromanas Albania GmbH për 45 milionë dollarë. Në qershor të vitit 2016, SHELL filloi të shpallë Shpiragu-3 me një investim total të buxhetuar prej 72 milionë dollarë. Sipas AKBN, investimet e kryera deri tani në këtë vlerë të PSA në 270
milionë dollarë. (https://kryeministria.al/al/newsroom/lajme/shell-tjeter-investim-madhor-ne-fushen-e-naftes-ne-shqiperi)
8 Në Tokë Blloku 4 Bllok Kërkimi Shell Upstream Albania B.V. AKBN 2015 Ministria përgjegjëse për energji shpalli ankand për këtë bllok. Në fund të vitit 2015, ministria
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 5 – PSA e dhëna dhe transfertat në kërkimin dhe prodhimin e naftës dhe gazit gjatë dekadës së fundit
177
njoftoi konsorciumin Shell & Petromanas si ofertën fituese. Numri dhe emri i aplikantëve që nuk janë fitues nuk janë vënë në dispozicion.
2017 Në Maj 2017 AKBN njoftoi përparimin pozitiv të negociatave të PSA në bllokun 4 me Shell Upstream Albania.
9 Në Tokë Blloku 5 Bllok Kërkimi I Lirë AKBN 2015 Ministria përgjegjëse për energji shpalli ankand për këtë bllok. Këto njoftime nuk rezultuan në ndonjë ofertë të suksesshme.
10 Në Tokë Blloku 6 Bllok Kërkimi I Lirë AKBN
11 Në Tokë Blloku 7 Bllok Kërkimi I Lirë AKBN
12 Në Tokë Blloku 8 Bllok Kërkimi Albanides Energy Sh.a. (as Albpetrol, as AKBN nuk e raportuan
këtë PSA si nën administrimin e tyre)
Albpetrol 2016 Në 2016, MIE dhe AKBN nënshkruan një PSA me Albanides Energy, për bllokut 8 të kërkimit në breg. Kjo PSA miratohet me anë të VKM nr. 266 datë 6.4.2016. VKM dhe versioni i përkthyer i PSA është botuar në numrin zyrtar të gazetës 63/2016.
http://www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/20
16/PDF-2016/63-2016.pdf
13 Në Tokë Blloku A Bllok Kërkimi I Lirë AKBN 2007 DWM Petroleum ka fituar interesa në blloqet A-B dhe D-E nga VKM nr.796, datë 7.11.2007
http://www.resourcecontracts.org/countries/al
2013 Nga VKM nr. 620, datë 24.7.2013, Qeveria miratoi transferimin e interesave në blloqet A-B dhe D-E tek Petromanas Albania GmbH.
2014 Në vitin 2014 AKBN njoftoi ndërprerjen e PSA me Petromanas për Bllokun A-B dhe D-E.
14 Në Tokë Blloku B Bllok Kërkimi I Lirë AKBN 2007 DWM Petroleum ka fituar interesa në blloqet A-B dhe D-E nga VKM nr.796, datë 7.11.2007
http://www.resourcecontracts.org/countries/al
2013 Nga VKM nr. 620, datë 24.7.2013, Qeveria miratoi transferimin e interesave në blloqet A-B dhe D-E tek Petromanas Albania GmbH.
http://www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/20
13/PDF-2013/133-2013.pdf
2014 Në vitin 2014 AKBN njoftoi ndërprerjen e PSA me Petromanas për Bllokun A-B dhe D-E.
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 5 – PSA e dhëna dhe transfertat në kërkimin dhe prodhimin e naftës dhe gazit gjatë dekadës së fundit
178
15 Në Tokë Blloku C Bllok Kërkimi I Lirë AKBN 2015 Ministria përgjegjëse për energji shpalli ankand për këtë bllok. Këto njoftime nuk rezultuan në ndonjë ofertë të suksesshme.
16 Në Tokë Blloku D Bllok Kërkimi I Lirë AKBN 2007 DWM Petroleum ka fituar interesa në blloqet A-B dhe D-E nga VKM nr.796, datë 7.11.2007
http://www.resourcecontracts.org/countries/al
2013 Nga VKM nr. 620, datë 24.7.2013, Qeveria miratoi transferimin e interesave në blloqet A-B dhe D-E tek Petromanas Albania GmbH.
http://www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/20
13/PDF-2013/133-2013.pdf
2014 Në vitin 2014 AKBN njoftoi ndërprerjen e PSA me Petromanas për Bllokun A-B dhe D-E.
17 Në Tokë Blloku E Bllok Kërkimi I Lirë AKBN 2007 DWM Petroleum ka fituar interesa në blloqet A-B dhe D-E nga VKM nr.796, datë 7.11.2007
http://www.resourcecontracts.org/countries/al
2013 Nga VKM nr. 620, datë 24.7.2013, Qeveria miratoi transferimin e interesave në blloqet A-B dhe D-E tek Petromanas Albania GmbH.
http://www.qbz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/20
13/PDF-2013/133-2013.pdf
2014 Në vitin 2014 AKBN njoftoi ndërprerjen e PSA me Petromanas për Bllokun A-B dhe D-E.
18 Në Tokë Blloku F Bllok Kërkimi Bankers Petroleum Albania Ltd AKBN 2010 Bankers Petroleum ka fituar interesat në bllokun F nga VKM nr. 939, datë 17.11.2010
19 Në Tokë Blloku Dumre Bllok Kërkimi Statusi nuk deklarohet AKBN 2015 Ministria përgjegjëse për energjinë shpalli një ankand për këtë bllok. Në fund të vitit 2015, ministria njoftoi Navitas Petroleum (pjesë e Delek Group) si ofertë fituese. Numri dhe emri i aplikantëve që nuk janë fitues nuk janë vënë në dispozicion.
2016 Në fund të vitit 2016 Ministria përgjegjëse për energjinë njoftoi se PSA me Navitas Petroleum është në negociata.
20 Në Tokë Blloku Panaja Bllok Kërkimi I Lirë AKBN 2015 Ministria përgjegjëse për energji shpalli ankand për këtë bllok. Këto njoftime nuk rezultuan në ndonjë ofertë të suksesshme.
21 Në Tokë Blloku Velca Bllok Kërkimi Pennine Petroleum Corporation Sh.a.
Albpetrol 2015 Pennine Petroleum njoftoi se ishte oferta fituese për bllokun Velca të naftës në tokë në fillim të dhjetorit 2015 (https://seenews.com/news/pennine-petroleum-gets-final-approval-of-psa-for-albanias-velca-block-592204#sthash.ST0rlLMW.dpuf), megjithatë oferta dhe metoda për alokimin e kontratës nuk
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 5 – PSA e dhëna dhe transfertat në kërkimin dhe prodhimin e naftës dhe gazit gjatë dekadës së fundit
179
është raportuar më parë nga Albpetrol
Pennine Petroleum ka fituar interesat zyrtarisht në bllokun Velce nga VKM nr. 685, datë 22.11.2017.
http://www.qbz.gov.al/Botime/Akteindividuale/Janar%202017/Fletore%20210/VKM%20nr.%20685,%20date%2022.11.201
7.pdf
22 Në Det Blloku Durres Bllok Kërkimi Në 2017, AKBN njoftoi se është në proces të përfundimit të PSA me
San Leon Energy B.V. në Bllokun e Kërkimit Durrës.
AKBN 2004 OMV (Albanien) Exploration Gmbh e Adriatikut dhe LUNDIN NETHERLANDS B.V. iu dha një PSA në bllokun e kërkimit në det të hapur të Durrësit nga VKM nr. 562, datë 27.08.2004
2011 Island Exploration International b.v. e Beach Energy Limited, ka fituar interesa në bregun e Durrësit në det të hapur nga VKM nr. 42, datë 12.1.2011.
2013 Nga CMD nr. 588, datë 30.5.2013, Qeveria e Shqipërisë ka miratuar transferimin e interesave në Bllokun e Durrësit tek San Leon Durrësi B.V.
23 Në Tokë Cakran-Mollaj Fushë Naftëmbajtëse
Në 2017 Albpetrol njoftoi se mori kontrollin e kësaj fushe
naftëmbajtëse pasi është në proces të përfundimit të PSA në Cakran-Mollaj për shkak të mosplotësimit
të termave dhe kushteve të kontraktuesit. Albpetrol vazhdon të raportojë Transatlantik Petroleum si kontraktues, pavarësisht nga
faktet e shpallura nga Transatlantic për shitjen e interesave që mbajnë
në Shqipëri. Albpetrol nuk ka raportuar detajet mbi rastin. Në Maj 2017, Albpetrol ftoi
shoqëritë e naftës të shprehin interesin e tyre në këtë fushë
nafte.
Albpetrol 2007 Stream Oil & Gas i jepet Marrëveshja e Naftës nga CMD nr. 509 date 08.08.2007 per te operuar fushen e naftes ne Cakran-Mollaj
http://www.resourcecontracts.org/countries/al
2014 Në shtator 2014 Transatlantic Petroleum Ltd bleu operacione të Stream Oil & Gas në Shqipëri për një shumë prej 41.2 milionë dollarë (www.transatlanticpetroleum.com). MIE miratoi transaksionin dhe lejoi Transatlantik Petroleum të vazhdojë operimin e PSA dhënë më parë për Stream Oil & Gas
2016 Më 29 shkurt 2016 TransAtlantic Holdings, një degë e TransAtlantic Petroleum hyri në dhe mbylli një marrëveshje blerjeje aksionesh me GBC Oil, sipas së cilës ajo shiti të gjitha interesat e kapitalit në Stream Oil & Gas, një degë e TAT Holdings, TransAtlantic Petroleum tha në një deklaratë më 3 mars. Shitja e aseteve në GBC Oil do të bëhet në këmbim të pagesës së ardhshme prej 2.3 milion dollarë për Raiffeisen për të paguar një afat kredie të datës 17 shtator 2014 midis degës Trans-Atlantike të Shqipërisë dhe Raiffeisen, dhe marrjen e $ 29.2mn detyrimeve të borxhit nga
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 5 – PSA e dhëna dhe transfertat në kërkimin dhe prodhimin e naftës dhe gazit gjatë dekadës së fundit
180
Stream, i përbërë nga $ 23.1mn llogaritë e pagueshme dhe detyrimet e përllogaritur dhe $ 6.1mn e borxhit. Shitja e aseteve të GBC Oil do të bëhet në këmbim të pagesës së ardhshme prej $ 2.3mn për Raiffeisen të të paguajë një afat të huasë të datës 17 shtator 2014 ndërmjet degës së Transmisionit Raiffeisen Albania dhe Raiffeisen, si dhe marrjen e 29.2 milion dollarë borxhe nga Stream, që përbëhet nga 23 $ .1mn e llogarive të pagueshme dhe detyrimeve të përllogaritur dhe $ 6.1mn e borxhit ndaj GBC Oil. Përveç kësaj, GBC Oil ka lëshuar një urdhër për TAT Holdings, sipas të cilit TAT Holdings ka të drejtë të marrë deri në 25% të interesave të kapitalit në TransAtlantic Albania në çdo kohë deri më 1 mars 2018 ose para kësaj date. (https://www.oilandgas360.com/transatlantic-petroleum-sells-albanian-assets-to-gbc-oil-company/) AKBN vuri në dukje se Transatlantic transferoi interesat e saj në fushën gazmbajtëse të Delvinës tek Delvina Gas Company më 22.08.2016.
Më 1 shtator 2016 TransAtlantic transferoi 75% të aksioneve të mbetura të shoqërisë Delvina Gas që ajo i mbante shoqërisë japoneze të gazit në këmbim të marrëveshjes së Jonit për të paguar 12 milionë dollarë gjatë një periudhe 18-mujore, me pagesën e parë prej një milion dollarë më 15 shtator 2016
(http://balkanenergy.com/transatlantic-completed-delvina-gas-joint-venture-albania-9-september-2016/) Në raportin e tij vjetor për vitin 2016, Transatlantic Petroleum raportoi se operacionet e saj në Shqipëri përbënin vetëm 25% të interesave në fushën e gazit në Delvinë, në det të hapur përmes një joint venture.
24 Në Tokë Ballsh-Hekal Fushë Naftëmbajtëse
Albpetrol i referohet Transatlantic Albania ltd. si kontraktori që
vepron këtë fushë nafte, pavarësisht faktit se Transatlantic Petroleum ka pohuar në heshtje se nuk ka më interesa në këtë fushë
nafte në raportin e saj vjetor për
Albpetrol 2007 Stream Oil & Gas i jepet Marrëveshja e Naftës nga CMD nr. 509 date 08.08.2007 per te operuar fushen e naftes ne Ballsh-Hekal
http://www.resourcecontracts.org/countries/al
2014 Interesat në këtë fushë nafte u transferuan tek
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 5 – PSA e dhëna dhe transfertat në kërkimin dhe prodhimin e naftës dhe gazit gjatë dekadës së fundit
181
vitin 2016. TransAtlantic Petroleum (ju lutemi referojuni informacioneve të zbuluara në Cakran-Mollaj)
2016 Interesat në këtë fushë nafte u transferuan tek GBC Oil (ju lutemi referojuni informacioneve të shpalosura në Cakran-Mollaj)
25 Në Tokë Gorisht-Kocul Fushë Naftëmbajtëse
Në vitin 2017, Albpetrol njoftoi se mori kontrollin e kësaj fushe
naftëmbajtëse dhe është në proces të ndërprerjes së PSA në fushën e naftës Gorisht-Kocul për shkak të mosrespektimit të kontratave nga
ana e kontraktuesit. Albpetrol vazhdon të raportojë Transatlantik
Petroleum si kontraktues, pavarësisht nga faktet e shpallura
nga Transatlantic për shitjen e interesave që mbajnë në Shqipëri. Albpetrol nuk ka raportuar detajet
mbi rastin. Në Maj 2017, Albpetrol ftoi
shoqëritë e naftës të shprehin interesin e tyre në këtë fushë
nafte.
Albpetrol 2007 Stream Oil & Gas i jepet Marrëveshja e Naftës nga CMD nr. 509 date 08.08.2007 per te operuar fushen e naftes ne Gorisht-Kocul
http://www.resourcecontracts.org/countries/al
2014 Interesat në këtë fushë nafte u transferuan tek TransAtlantic Petroleum (ju lutemi referojuni informacioneve të zbuluara në Cakran-Mollaj)
2016 Interesat në këtë fushë nafte u transferuan tek GBC Oil (ju lutemi referojuni informacioneve të shpalosura në Cakran-Mollaj)
26 Në Tokë Delvinë Fushë Gazmbajtëse & Bllok Kërkimi
Delvina Gas Company Ltd Albpetrol 2007 Stream Oil & Gas i jepet Marrëveshja e Naftës me VKM nr. 509 date 08.08.2007 për të operuar në fushën e gazit dhe kondensatë Delvina
http://www.resourcecontracts.org/countries/al
2014 Interesat në këtë fushë nafte u transferuan tek TransAtlantic Petroleum (ju lutemi referojuni informacioneve të zbuluara në Cakran-Mollaj)
2016 Interesat në këtë fushë nafte u transferuan tek "Delvina Gas Company" e zotëruar nga Ionian Gas Company dhe TransAtlantic mbajti vetëm 25% të interesave në shoqërinë e gazit Delvina (ju lutemi referojuni informacioneve të shpalosura në Cakran-Mollaj)
27 Në Tokë Karbunarë Fushë Naftëmbajtëse
Albpetrol Sh.a. Albpetrol
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 5 – PSA e dhëna dhe transfertat në kërkimin dhe prodhimin e naftës dhe gazit gjatë dekadës së fundit
182
28 Në Tokë Amonicë Fushë Naftëmbajtëse
Në vitin 2017 Albpetrol njoftoi se mori kontrollin e kësaj zone dhe është në proces të përfundimit të PSA në fushën e naftës Armonica
me Phoenix Petroleum për shkak të mosrespektimit të termave dhe
kushteve kontraktuale nga ana e kontraktuesit. Albpetrol nuk ka raportuar detajet mbi rastin. Në Maj 2017, Albpetrol ftoi
shoqëritë e naftës të shprehin interesin e tyre në këtë fushë
nafte.
Albpetrol 2013 Phoenix Petroleum i jepet Marrëveshja e Naftës me anë të VKM nr. 699 datë 16.08.2013 për të operuar fushën naftëmbajtëse të Amonicës
29 Në Tokë Visokë-Kolonjë
Fushë Naftëmbajtëse
TransoilGroup Sh.a. Albpetrol 2009 IEC Visoka i është dhënë Marrëveshja e Naftës për të operuar në fushën naftëmbajtëse Visoka nga VKM nr. 90 data, 27.01.2009
2011 Në qershor 2011, TransoilGroup AG bleu nga IEC Visoka interesat e saj në fushën e naftës Visoka.
30 Në Tokë Finiq-Krane Fushë Naftëmbajtëse
Fin Pek Petrolum sh.a Albpetrol 2013 Phoenix Petroleum I jepet Marrëveshja e Naftës me anë të VKM nr. 699 datë 16.08.2013 për të operuar fushën naftëmbajtëse të Finiq-Krane
2016 AKBN njoftoi transferimin e interesave në fushat e naftës Rasë-Pekisht nga Phoenix Petroleum në Fin Pek Petrolum më 10.05.2016. Asnjë detaj nuk është në dispozicion për këtë transaksion.
31 Në Tokë Drashovicë Fushë Naftëmbajtëse
Phoenix Petroleum Sh.A. Albpetrol 2013 Phoenix Petroleum i jepet Marrëveshja e Naftës me anë të VKM nr. 699 datë 16.08.2013 për të operuar fushën naftëmbajtëse të Drashovicës
32 Në Tokë Patos-Marinëz Fushë Naftëmbajtëse
Bankers Petroleum Albania Ltd Albpetrol 2004 Saxon International Energy Ltd (një degë në pronësi të Bankers Petroleum, tani Bankers Petroleum Albania Ltd) i është dhënë Marrëveshja e Naftës për të operuar në fushën e naftës Patos-Marinzë nga VKM Nr. 477, datë 16.07.2004
http://www.resourcecontracts.org/countries/al
2008 PSA ndryshoi në 08.12.2008 http://open.data.al/sq/corporates/view/id/K43128
401L/cat_id/1
2014 PSA ndryshoi në 02.09.2014
33 Në Tokë Kuçovë Fushë Naftëmbajtëse
Sherwood International Petroleum Ltd
Albpetrol 2007 Sherwood International Petroleum i është dhënë Marrëveshja e Naftës për të operuar
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri |
183
fushën e naftës së Kuçovës nga VKM Nr. 686, datë 19.10.2007
2008 Bankers Petroleum Ltd blen Sherwood International Petroleum Ltd, i cili tani është një degë e Bankers, tërësisht në pronësinë e saj.
2010 PSA e ndryshuar me VKM nr. 948, datë 17.11.2010
34 Në Tokë Rasë-Pekisht Fushë Naftëmbajtëse
Fin Pek Petrolum sh.a Albpetrol 2013 Phoenix Petroleum i jepet Marrëveshja e Naftës me anë të VKM nr. 699 date 16.08.2013 per te operuar në gazsjellesin e Rasë-Pekisht
2016 AKBN njoftoi transferimin e interesave në fushat e naftës Finiq-Krane nga Phoenix Petroleum në Fin Pek Petroleum më 10.05.2016. Nuk ka detaje mbi këtë transaksion.
35 Në Tokë Divjaka Fushë Gazmbajtëse
Phoenix Petroleum Sh.A. Albpetrol 2013 Phoenix Petroleum i jepet Marrëveshja e Naftës me anë të VKM nr. 699 date 16.08.2013 per te operuar në gazsjellesin e Divjakës
36 Në Tokë Ballaj-Kryevidh
Fushë Gazmbajtëse
Phoenix Petroleum Sh.A. Albpetrol 2013 Phoenix Petroleum i jepet Marrëveshja e Naftës me anë të VKM nr. 699 date 16.08.2013 per te operuar në gazsjellesin e Ballaj-Kryevidh
37 Në Tokë Frakulla Fushë Gazmbajtëse
Phoenix Petroleum Sh.A. Albpetrol 2013 Phoenix Petroleum i jepet Marrëveshja e Naftës me anë të VKM nr. 699 date 16.08.2013 per te operuar në gazsjellesin e Frakullës
38 Në Tokë Povelca Fushë Gazmbajtëse
Phoenix Petroleum Sh.A. Albpetrol 2013 Phoenix Petroleum i jepet Marrëveshja e Naftës me anë të VKM nr. 699 date 16.08.2013 per te operuar në gazsjellesin e Povelcës
39 Në Tokë Panaja Fushë Gazmbajtëse
Phoenix Petroleum Sh.A. Albpetrol 2013 Phoenix Petroleum i jepet Marrëveshja e Naftës me anë të VKM nr. 699 date 16.08.2013 per te operuar në gazsjellesin e Panajasë
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 6 – Pasqyrat financiare,
raportet e auditimit dhe raporti i sigurisë së EITI
184
Shtojca 6 – Pasqyrat
financiare, raportet e
auditimit dhe raporti i sigurisë së EITI Tabela 66 – Informacion mbi të dhënat e raportuara nga subjektet
raportuese dhe dhënien e sigurisë për pagesat e raportit EITI
NUIS Shoqëria raportuese Sektori Pasqyrat financiare të publikuara në
portalin e QKR-së
Publikimi i raportit të
auditimit në QKR
Raport i Sigurisë mbi shifrat EITI
Raporti i auditimit
L23402205B Alb Industries Minerar Po Jo Jo
L52228034M Alb Mine&Chrome sh.p.k Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K11613001M Albchrome sh.p.k Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K86806401B Alb-Mi sh.p.k Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K86728402B Albtani -08 Konstruksin Minerar Jo Jo Jo
K66613408P Algej Minerar Jo Jo Jo
K32803014D Alion Minerar Po Jo Jo
L43002803L Alpha Alabaster Group Minerar Po Jo Jo
K34109009D 2D shpk (ANK. Shpk) Minerar Po Jo Jo
K86603401D Arkev Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K04226216O Babasi - 2 Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
J73804663H Benaks-94 Minerar Po Jo Jo
L39413601P BL - Arsi sh.p.k Minerar Po Jo Jo
L32409040L Brajan 2013 Minerar Po Jo Jo
L01405006G Brisel Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i modifikuar
L08412202M Burimi XH Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
J66702921T Cahani Minerar Po Jo Jo
L46802702E Canameti Minerar Po Po Po Raporti i auditimit i pamodifikuar
K48429906N Ceruja Minerar Po Jo Jo
K36805204D Comercir sh.p.k Minerar Jo Jo Jo
J96829420H Dervishi Minerar Po Jo Jo
J64104078V Favina Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 6 – Pasqyrat financiare,
raportet e auditimit dhe raporti i sigurisë së EITI
185
NUIS Shoqëria raportuese Sektori Pasqyrat financiare të publikuara në
portalin e QKR-së
Publikimi i raportit të
auditimit në QKR
Raport i Sigurisë mbi shifrat EITI
Raporti i auditimit
i pamodifikuar
J79602604P Florida Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
J62903844I Foralb Alabaster Minerar Po Jo Jo
K58615301M Gener 2 Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K77315401J Gerda - 07 sh.p.k Minerar Jo Jo Jo
K38207311L Glejdis Minerar Po Jo Jo
K87515901A Global Interprise group Minerar Po Jo Jo
L31511017L Inte Minerar Po Jo Jo
J96829402J Isaku Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K02715455C Kapaj Minerar Po Jo Jo
L06817401D Kaprolla & Shoqëri Minerar Po Jo Jo
K52128506K KID-Alb Minerar Po Po Po Raporti i auditimit i pamodifikuar
L23409002A KLISAL sh.p.k Minerar Po Jo Jo
K06626404T Koxherri Minerar Po Jo Jo
K24207608A Kuarci Blace Minerar Po Jo Jo
K22218005O Lim - Em Minerar Po Jo Jo
K21709006N Mexhi Minerar Po Jo Jo
K04005052C Milenium Minerar Po Jo Jo
K81407085C Oskeola Minerar Po Jo Jo
L26912401G Pakti Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K53129001Q Pietra Nesli Minerar Po Jo Jo
K32522607E Pirali Minerar Jo Jo Jo
K69209401C Qato - 01 Minerar Po Jo Jo
K82214015H Roimar Minerar Po Jo Jo
L02410001Q Sara Albania Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K43303202D Shqiponja - G Minerar Po Jo Jo
K78431302E Silbora Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
L13414001Q Singh Group Minerar Po Jo Jo
J64104103H Tanusha Minerar Po Jo Jo
K71627041B Tete Albania Minerar Po Jo Jo
L31910016K Trade Minerals Al sh.p.k Minerar Po Po Po Raporti i auditimit i pamodifikuar
K81819509L Tur-Alb-Krom Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 6 – Pasqyrat financiare,
raportet e auditimit dhe raporti i sigurisë së EITI
186
NUIS Shoqëria raportuese Sektori Pasqyrat financiare të publikuara në
portalin e QKR-së
Publikimi i raportit të
auditimit në QKR
Raport i Sigurisë mbi shifrat EITI
Raporti i auditimit
i pamodifikuar
K01524006L VEGA Sh.p.k Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K02701009U Vellezerit Llupo Minerar Po Jo Jo
K82913007J Xhuljano 08 Minerar Po Jo Jo
L57703202C "Euron Energy" sh.p.k Hidroenergjetik Po Jo Jo
K92108022E ”DITEKO” sh.p.k Hidroenergjetik Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K81813003S “Power Elektrik Slabinje” sh.p.k
Hidroenergjetik Po Po Jo Raporti i auditimit i modifikuar
L61416039U Delvina Gas Company LTD
Nafta & Gazi Jo, megjithatë njësia ekonomike i
dërgoi pasqyrat financiare ALBEITI-t
Jo Jo
L11725004I TRANSOIL GROUP AG (IEC Visoka Shp)
Nafta & Gazi Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K92927401K Phoenix Petroleum Nafta & Gazi Po Po Jo Raporti i auditimit i modifikuar
K28310906F 11 Heronjte Bater Minerar Po Po Po Raporti i auditimit i pamodifikuar
K07713216Q Afrimi-K Minerar Po Jo Jo
K32807432W Agbes Construksion Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K07729901W Alb - Canaj Minerar Po Po Po Raporti i auditimit i pamodifikuar
J86906408N Alb Ieaa Internacional Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
J96829413B Albanisa Krypi Minerar Po Po Po Raporti i auditimit i pamodifikuar
L11401018K Al-Gem sh.a Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i modifikuar
L09006601L Aliaj Group Minerar Po Jo Jo
K61914005R Antea Cement Minerar Po Jo Jo
K86407401R Ardas Minerar Po Jo Jo
K97114401A Aris Minerar Po Po Po Raporti i auditimit i pamodifikuar
J74517209B Babasi COO Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
L07525201B Blerimi Kosturr 2010 Minerar Po Jo Jo
K49326630V Bytyçi Minerar Po Jo Jo
L06417401O Çupi Group Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
J96829414J Dialba Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K47220402N Drini Bulqize Minerar Po Jo Jo
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 6 – Pasqyrat financiare,
raportet e auditimit dhe raporti i sigurisë së EITI
187
NUIS Shoqëria raportuese Sektori Pasqyrat financiare të publikuara në
portalin e QKR-së
Publikimi i raportit të
auditimit në QKR
Raport i Sigurisë mbi shifrat EITI
Raporti i auditimit
K77424401L Egi -K Minerar Po Po Po Raporti i auditimit i pamodifikuar
K04226208A F.K.C.F Fushe Kruje Minerar Po Jo Jo
K06626418M FABRIKA E PASURIMIT TE KROMIT BULQIZE
Minerar Po Jo Jo
J81503013L Gentari Minerar Po Jo Jo
K82320010A Gjomakaj Group Minerar Po Jo Jo
K06626412K Gjoni Shpk Minerar Po Jo Po
K72305022Q Heavy Industries Minerar Po Jo Jo
J98021906L Herbi Minerar Po Po Po Raporti i auditimit i pamodifikuar
K88812401M Igli - 07 Minerar Po Jo Jo
K92114002U Illyria Minerals Industri Minerar Po Jo Jo
K47220405O Ivno 1100 Minerar Po Jo Jo
K64006602O Joal - 06 Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K86328401E Klervi - Bris Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
J98021907T Klosi Minerar Po Po Po Raporti i auditimit
i pamodifikuar
K06626403L Koka Minerar Po Po Po Raporti i auditimit i pamodifikuar
K86418403T Krasta Minerar Po Jo Jo
K81922011L Kromex Minerar Po Jo Jo
K26513467T Kurti Minerar Po Jo Jo
K67617205B Leshnica Minerar Po Jo Jo
K91320037A Lita Brothers Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K24725213C Makaresh sh.p.k Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
L18516901B Mara 2011 Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K44801201C Milis Brick Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K67812601U Miniera e Kromit Katjel Minerar Po Po Po Raporti i auditimit i pamodifikuar
L31929015F Mining Ferro Nikel Minerar Po Jo Jo
L19704601A Mireva Minerar Po Jo Jo
K13001013H Mustafai Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit
i pamodifikuar
K92028004L Nika - BL Minerar Po Jo Jo
K91624006A Platinium Alb Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Shtojca 6 – Pasqyrat financiare,
raportet e auditimit dhe raporti i sigurisë së EITI
188
NUIS Shoqëria raportuese Sektori Pasqyrat financiare të publikuara në
portalin e QKR-së
Publikimi i raportit të
auditimit në QKR
Raport i Sigurisë mbi shifrat EITI
Raporti i auditimit
J64416207W Priska sh.p.k Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
J62903303L Prodhime Karbonike Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K73328401U Qeramika Apollon Minerar Po Jo Jo
K88016902A Ra-Krom Tirana Minerar Po Jo Jo
J62903125G Salillari Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
J64102248C San Tara sh.p.k Minerar Po Jo Jo
K16815202M Selenice Bitumi Minerar Po Jo Jo
J98021904S Shkalla Minerar Po Jo Po
J72603135F Shpiragu Minerar Po Jo Jo
K31321021N Shpresa-Al Minerar Po Jo Jo
K41313033U Stone Production Minerar Po Jo Jo
K51523031P T.M.C - Transport - Minerar - Construction
Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i modifikuar
J98021902C Topi Eki Minerar Po Jo Jo
J78716319A Vllaznimi Deda Imp-Exp Minerar Po Jo Jo
J71909005P Xhiretone Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
J74517202O Xhulio Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit
i pamodifikuar
K07729908J Ylberi Minerar Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K82217010F Zasha Minerar Po Po Po Raporti i auditimit i pamodifikuar
J61817005F Korporata Elektroenergjitike Shqiptare (Sh.a KESH)
Hidroenergjetik Po Po Jo Raporti i auditimit i modifikuar
K02727230T “Kurum International” sh.a.
Hidroenergjetik Po Po Jo Raporti i auditimit i modifikuar
K82417005V "Energji Ashta" sh.p.k Hidroenergjetik Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
L11731504A "Ayen As Energji"sh.a Hidroenergjetik Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K82418002C "Devoll Hydropower" sh.a
Hidroenergjetik Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K87920201S ”Gjo.Spa.POWER”sh.p.k Hidroenergjetik Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K71624026M "Balkan Green Energy" sh.p.k
Hidroenergjetik Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K82321008Q ”Erdat Lura” sh.p.k Hidroenergjetik Po Po Jo Raporti i auditimit i pamodifikuar
K91928002U ”Energy Plus” sh.p.k Hidroenergjetik Po Po Po Raporti i auditimit i pamodifikuar
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri |
189
NUIS Shoqëria raportuese Sektori Pasqyrat financiare të publikuara në
portalin e QKR-së
Publikimi i raportit të
auditimit në QKR
Raport i Sigurisë mbi shifrat EITI
Raporti i auditimit
K43128401L Bankers Petroleum Albania Ltd.
Nafta & Gazi Po Po Po Raporti i auditimit i pamodifikuar
K72205016P Trans Atlantik Albania Ltd (ishStream Oil & Gas)
Nafta & Gazi Po Jo Jo
L01607016G Sherwood Internacional Petroleum Ltd
Nafta & Gazi Po Jo Jo
J82916500U Albpetrol Sh.a. Nafta & Gazi Po Po Jo Raporti i auditimit i modifikuar
L21807009I Shell Upstream Albania B.V
Nafta & Gazi Po Jo Jo
K81421014P San Leone Energy Plc.(kerkim ne Bllokun e Durresit)
Nafta & Gazi Po Jo Jo
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri |
190
Kontaktet
ALBEITI (EITI Albania)
Nisma për Transparencë në Industrinë
Nxjerrëse
Tel: +355 422 64 645
Website: www.albeiti.org
E-mail: [email protected]
Blv. “Zhan Dark”, Godina nr. 3 (ish ME), kati 4,
Tirana, Albania
Ardit Kamberi
Drejtor | EITI Shqipëri
Tel: + 355 422 64 645
Email: [email protected]
Deloitte në Shqipëri
Deloitte Albania sh.p.k. &
Deloitte Audit Albania sh.p.k.
Tel: +355 (4) 451 7920
Website: www.deloitte.com/al
Rr. Elbasanit, Pallati poshtë Fakultetit Gjeologji
- Miniera,
Tirana, Albania
Jonida Vesiu
Manager | Consulting
Tel: +355 (4) 451 7966
Mobile: +355 69 60 85 310
Email: [email protected]
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Kontaktet
191
Deloitte provides audit, tax, consulting and financial advisory services to publik and private
clients spanning multiple industries. With a globally connected network of member firms in 150
countries, Deloitte brings world-class capabilities and deep local expertise to help clients succeed
wherever they operate. Deloitte‟s 225 000 professionals are committed to becoming the standard
of excellence.
Deloitte‟s professionals are unified by a collaborative culture that fosters integrity, outstanding
value to markets and clients, commitment to each Të tjera, and strength from diversity. They
enjoy an environment of continuous learning, challenging experiences, and enriching career
opportunities. Deloitte‟s professionals are dedicated to strengthening corporate responsibility,
building publik trust, and making a positive impact in their communities.
Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company
limited by guarantee, and its network of member firms, each of which is a legally separate and
independent entity. Please see www.deloitte.com/al/rreth for a detailed description of the legal
structure of Deloitte Touche Tohmatsu Limited and its member firZj.
© 2018 Deloitte Audit Albania sh.p.k. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited
Nisma për Transparencë në Industrinë Nxjerrëse në Shqipëri | Kontaktet
192