NİKOTİN BAĞIMLILIĞININ BİLİŞSEL VE DAVRANIŞ BOYUTU

Dr. Oğuz KılınçDokuz Eylül ÜniversitesiTıp FakültesiGöğüs Hastalıkları AD

oguz.kilinc@deu.edu.tr

Çıkar çatışması(Son 3 Yıl)

• Kongre desteği– Abdi İbrahim– Actavis– Boehringer İngelheim– Chiesi– GSK– Novartis– Pfizer

• Danışmanlık– Bayer– Boehringer İngelheim– Chiesi– GSK– Novartis– Pfizer

• Konuşma– Astra– Bayer– Boehringer İngelheim– GSK– Novartis– Pfizer

• Proje ve klinik araştırma desteği– Astra– Bayer– GSK– Novartis– Pfizer

• Tütün endüstrisiyle hiçbir ilişkim yoktur.

Sunum planı

Nikotin bağımlılığının bilişsel ve davranış açısından temelleri ve nikotin bağımlılığı tedavisindeki önemi

Bağımlılık üçgeni

Nörokimyasal

Davranış

Psikolojik

Nikotin bağımlılığının bilişsel ve davranış boyutunu anlamak neden önemlidir?

Bu boyutları algılayarak bilişsel ve davranışcı tedavi yöntemlerini uygulamak tedavi başarısını artırmaktadır.

Yanıtı aranan soru

Sigara içimiyle ilgili kişinin algısı nedir?

Ayağına giydiği ayakkabı mı?

Ayağına batmış çivi mi?

Hekimin görevi: Algıyı yönetmek

Sigarayı risk davranışı olarak algılamasını sağlamak

Sigara içen bir kişinin söylemi

Son 1 yıl içinde 3 arkadaşım akciğer kanseri oldu 3 ü de sigara içmiyordu.

Algı: Sigara içen içmeyen herkes kanser oluyor. Ben de içmeyi sürdürebilirim.

Algıya nasıl müdahale edelim?

Son 1 yıl içinde 3 arkadaşım trafik kazası yaptı, Üçü de alkollü değildi.

Algı: Alkollü de araç kullanabilirim.

Havuzdan mı çıkarıldı?Selden mi kurtuluyor?

Sigarayı sevme ve içme isteğinin altında yatan

nedenler• Sigarayı içtiğinde keyif vermesi, • İçmediğinde olumsuz duygular yaşaması • Zorlandığı durumlarda ona yardımcı olduğu

düşüncesi

• SONUÇ: Zararlarını göz ardı etme ya da önemsememe, sigarayı yaşamın bir parçası gibi algılama

Sigaraya karşı olumlu düşüncesini değiştirmeyenler

Sevgilisinden istemediği halde ayrılıyormuş hissi,

Yakınını kaybettiği zaman yaşadığı olumsuz duygular

Sigarayı özleme, içenlere imrenme

Sudan bir sebeble tekrar başlama

Sigaraya karşı olumsuz düşünce geliştirenler

• Felaketten kurtuluyormuş hissi• Kendini rahatsız eden bir durumun sona erdiği

zaman hissedilen duygu• Bu olumsuz duruma düşmemek için

önlemlerin alınması• Sigara içenlere üzülme

• Sonuç: Kalıcı bırakma

Davranış boyutu

Başlanan ilacın uygun süre kullanılması (ort 3 ay)

Objelerin uzaklaştırılması Hazırlık döneminde içilen sigaraların alışıldık

ortamlarda içilmemesi Yemekten sonra dişlerin hemen fırçalanması ve

su içilmesi El ağız alışkanlığını kontrol edecek önlemler Kalorili gıdalardan uzak durmasının önerilmesi

19

Görüşmenin motivasyonel özelliği Hastanın endişe ve bakış açısına

odaklanmalı, Eşitlikçi yaklaşımı benimsemeli, Girişimini hastanın karar düzeyine uygun

olarak eşleştirmeye çalışmalı, Kişisel seçimi gözetmeli, Ambivalansı- karşıt uçlar arasında gidip

gelmeleri- değişim sürecinin normal bir parçası olarak görmeli,

Hedefler işbirliği içinde konmalı; hastaya opsiyonları olan bir menü sunulmalı,

Direnç uygun hekim tutumlarıyla aşılmaya çalışılmalı

Kişiyi sürecin içinde tutmayı hedeflemeli

Bilişsel ve davranışsal tedaviler beceridir, öğrenilebilir.sigarabirakmadaogrenmezemini.org