nieuwsbrief december 2012 - e-click · nieuwsbrief december 2012 . of het belang van de...
TRANSCRIPT
Laatste nieuws: Adventsconcert Op zaterdag 8 december 2012 is er een extra concert in de SCOL-concertserie.
Het (onverwarmde) hoogkoor van de Hooglandse
Kerk vormt het podium voor het Pancras Consort
onder leiding van Hans Brons. Erik van Bruggen
bespeelt het kistorgel. Het programma bestaat uit
werk van moderne componisten als Gorecki en Pärt,
en oude meesters als Palestrina, De Victoria, Handl
en Gabrieli. Het hoogtepunt van het programma
vormt de splinternieuwe compositie ‘Quattuor
Cantiones Sacrae Pro Tempore Nativitatis’ (2012)
van de jonge componiste Emma Brown.
Werk aan Willis Orgelbouwer Henry Willis & Sons heeft sinds half mei een verloren zoon terug in de werkplaats in Liverpool: het Willis-orgel dat in 2014 de Hooglandse Kerk gaat opluisteren. Een beeld van het werk in uitvoering.
Willis heeft het orgel opgebouwd in zijn meest
basale vorm, zonder kas. De foto’s tonen de opbouw
van het orgel. Op de foto links onder is de opbouw
van de verschillende klavieren goed zichtbaar. Van
links naar rechts ziet u het Great, Choir en (zonder
zwelkast) het Swell. Helemaal rechts op de grond
staan de pijpen van het pedaalklavier. Globaal onder
in het midden ligt de grote blaasbalg, waarboven
twee kleinere te zien zijn. De foto hieronder toont
de toekomstige zuidzijde, waarin het originele
klavier is opgesteld.
Vergunningaanvraag Inmiddels is het vooroverleg voor een omgevingsvergunning afgerond en een vergunning aangevraagd. Een update.
Begin dit jaar zijn door architect Martin van Rhijn
tekeningen gemaakt en is een motivering van het
project opgesteld. Deze zijn in een vooroverleg voor
het aanvragen van een omgevingsvergunning
getoetst aan het bestemmingsplan. Ook is beoordeeld
STICHTING CATHEDRAL ORGAN LEIDEN
Nieuwsbrief december 2012
of het belang van de monumentenzorg zich verzet
tegen het plan.
De Welstands- en Monumentencommissie heeft om
deze aanvraag te beoordelen aanbevolen een ‘mock-
up’ op ware grootte te plaatsen op de voorgestelde
plaats in de kerk te plaatsen, zodat zij een goed beeld
zou verkrijgen van de invloed van het orgel op de
kerkruimte. Op 26 september 2012 is deze geplaatst
en heeft de commissie de Hooglandse Kerk in
voltallige bezetting bezocht. De commissie heeft
daarbij ook kennis genomen van de reactie van de
Stichting Behoud Hoogkoor en Transepten. Op basis
van de overwegingen van de commissie is de
gemeente Leiden van oordeel dat het belang van
monumentenzorg zich in principe niet verzet tegen
het verlenen van de vergunning. Met instemming
van het College van Kerkrentmeesters is medio
november de vergunning aangevraagd. Wij houden
u op de hoogte.
Voor een uitgebreid verslag over de mock-up
verwijzen wij u naar onze website.
Terugblik concertserie Een sfeerimpressie van enkele van onze concerten van dit jaar door onze secretaris Eric Brons.
Het jaar begon op 27 maart met een goedbezocht
concert door het Winchester College Chapel Choir
onder leiding van Malcolm Archer.
Agenda: 8 december Pancras Consort, o.l.v. Hans Brons, Eric van Bruggen (orgel)
Werken van Brown, Gorecki, Pärt, Palestrina, De Victoria,
Handl, Gabrieli
Aanvang: 20.15 uur
Locatie: Hooglandse Kerk, Middelweg 2, Leiden
Op 17 mei speelde Theo Visser met medewerking
van De Leidse Vrouwenschola de integrale 'Messe
d’orgue' van Nicolas de Grigny (1672-1703), die
samen met Couperin
en Clérambault geldt
als een van de drie
groten van de Franse
orgeltraditie. De
benaming orgelmis
wijst erop dat de
misteksten van het
Kyrie, Gloria, Sanctus
en Agnus Dei
afwisselend door orgel
en koor worden
verklankt, in plaats van
alleen door het koor.
Op 19 en 21 juni deed Simon Johnson onze stad aan
voor een dubbelconcert. De organist van St Paul’s
Cathedral te Londen bezocht achtereenvolgens de
Hooglandse Kerk en Kerkelijk Centrum De
Regenboog. Hierna volgt een verslag van het eerste
concert door Janine Clement.
Bach/Revisited, op 25 oktober, was de verrassing van
de concertserie. Samen met Ensemble Windstreken
en solisten nam de jonge componist Leonard Evers
de muziekgeschiedenis op de schop. Bach in het
bijzonder moest het ontgelden: drie van zijn koralen
vormden de rode draad van dit avontuur dat korte
metten maakte met de grenzen tussen klassieke
muziek en jazz en tussen compositie en bewerking.
Evalueren
Britse vingers op het Hooglandse klavier Simon Johnson, de hoofdorganist van St Paul’s Cathedral Londen, verzorgde afgelopen zomer het SCOL-dubbelconcert. Op 19 juni deed hij de Hooglandse Kerk aan. Twee dagen later bespeelde hij in Kerkelijk Centrum de Regenboog het Forster & Andrews orgel. Het eerste concert wordt hier verslagen door Janine Clement, lid van de Leidse Cantorij en organist van de Herengrachtkerk. Een Hollandse organiste beluistert Simon Johnson. Bach met een Britse frasering Wat doe je als Brits organist
wanneer je het orgel in de
Hooglandse Kerk mag bespelen?
Juist, vooral veel Bach
programmeren. Simon Johnson
trakteerde afgelopen zomer de
concertbezoekers in de
Hooglandse Kerk op een stevig
portie Bach. Johnson speelde het
‘Praeludium en fuga in C-groot’,
het ‘Praeludium in C-klein’ en
de ‘Toccata en fuga in D-klein’
met veel zorg en in mooie tempi. Je merkte aan alles
dat hij van deze muziek, het orgel en de elegante
akoestiek van de kerk houdt. Hoewel hij de muziek
van Bach minder fraseert (= iets meer aan elkaar
plakt) dan we met onze Nederlandse oren gewend
zijn, maakte zijn muzikaliteit alles goed.
Brits repertoire houdt stand Uiteraard liet Simon de kans niet liggen om ons als
luisteraar te onthalen op echte Britse orgelmuziek.
Het was boeiend om te horen hoe fraai zijn keuze uit
dit repertoire tot zijn recht kwam op het orgel. De
‘Voluntaries’ van de oude Britten zoals Purcell en
Byrd klonken helder en transparant, maar ook de
modernere werken van Howells en Harris vielen
niet uit de toon. Misschien omdat Howells met zijn
‘Master Tallis’s Testament’ fraai verwijst naar zijn
illustere voorganger, die leefde in de tijd dat het De
Swart/Van Hagerbeerorgel werd gebouwd.
Thuis in de Hooglandse Kerk Het was ontzettend leuk om te horen dat Simon
Johnson, die normaal het enorme, laat 19de eeuwse
orgel in de St Paul’s bespeelt, uitstekend raad wist
met de akoestiek en techniek van het historisch
orgel in de Hooglandse Kerk. Kortom een muzikaal
zeer geslaagd concert en een voorrecht om een
organist als deze op een Hollands orgel te horen
spelen!
David Wyld aan het woord David Wyld is managing director van Henry Willis and Sons. En daarmee degene die momenteel het SCOL-orgel onder zijn hoede heeft. Reden genoeg om hem nader aan de tand te voelen. Een interview. Wat is precies het kenmerkende voor de Willis-klank? Een Willis klinkt stevig, bruisend en … mogelijk
zelfs boers, als niet de juiste persoon aan de knoppen
zit! Een goede mix is erg belangrijk. ‘Father’ Willis
bouwde orgels met registers die stuk voor stuk
prachtig zijn. Je moet wel weten hoe je ze op de
beste manier moet laten samenvloeien.
Ook heel kenmerkend is het verschijnsel dat we de
"Avalanche" noemen: de opbouw van fluisterzacht
naar een behoorlijk stevig volume. Dit werkt als
volgt. Eerst begin je met de strijkers van het Swell of
Choir, vervolgens voeg je er clusters van registers
aan toe – of je voegt ze een voor een toe. Dat
resulteert in een lawineachtige opbouw van geluid.
Tegen het einde komt de stevige tuba van het Solo
erbij, die met een juiste mix van registers kan
klinken als een overweldigend koor van
tongwerken. Dit laatste is bij uitstek geschikt om
bijvoorbeeld een extra feestelijk tintje te geven aan
het laatste couplet van een gezang, of om zelfs een
heel orkest het nakijken te geven.
Wat zijn jouw favoriete Willis-orgels? Mijn favoriete kathedraalorgel is Lincoln (1898).
Van de grote concertorgels heb ik een sterke
voorkeur voor St George's Hall, Liverpool, zoals hij
is aangepast door de derde generatie Willis (HW3) in
1930 en gerestaureerd door de vierde generatie
Willis (HW4) in 1954-7.
Naar welke Willis-registers gaat jouw voorkeur uit? - French Horn (HW3) een tongwerk met een
warme klank
- Cor Anglais (HW2): de alt in de hobofamilie
- Open Diapason (HW1): een volle rijke stroom
van harmonieuze klank
Maar veruit mijn favoriete register, dat we ook voor
de Hooglandse Kerk bouwen, is de Great Trumpet.
Die heeft zoveel klank, zoveel stem. Het is een
voortreffelijk register, een 'reed stop': van oudsher
een van de kroonjuwelen van onze werkplaats.
Het Leidse orgelproject in de Hooglandse Kerk is een bijzondere klus voor jullie werkplaats. Leg eens uit waarom? Het is een solide en doordacht project dat in een
fenomenale akoestiek wordt uitgevoerd. Voor ons is
het altijd bijzonder wanneer een orgel van een van
onze voorgangers in oude luister wordt hersteld.
Maar wat een voldoening als dat instrument ook nog
eens terechtkomt op zo’n indrukwekkende en
luisterrijke locatie!
Wat verwacht jij van de klank van ‘Father’ Willis-orgel in de Hooglandse Kerk? In de akoestiek van de Hooglandse Kerk zou elk
willekeurig orgel fraai tot zijn recht komen. Maar
het Willis-orgel wordt een openbaring voor de
luisteraars in de Hooglandse Kerk. Zoiets heeft
niemand in Nederland nog gehoord…
Colofon
De nieuwsbrief is een uitgave van Stichting
Cathedral Organ Leiden.
Stichting Cathedral Organ Leiden
Hugo de Grootstraat 4
2311 XL Leiden
071-5140323
www.cathedralorgan.nl
ABN-AMRO 97.67.15.066
KvK Leiden 28108903
BTW nr. NL 8157.13.824.B01
Stichting Cathedral Organ Leiden is een door de belastingdienst aangewezen Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI)