những nội dung cơ bản của hiến pháp sửa đổi năm 2013 về chính quyền địa...
TRANSCRIPT
- 1. 97 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi NHNG NI DUNG C BN CA HIN PHP SA I NM 2013 V CHNH QUYN A PHNG V NH HNG TRIN KHAI PGS,TS . Nguyn c Minh Ph Vin trng Vin Nghin cu Chu u, Vin Hn lm Khoa hc x hi Vit Nam Ngy 28 thng 11 nm 2013, ti k hp th 6, Quc hi kha XIII thng qua Hin php nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam (di y gi tt l Hin php nm 2013 hoc Hin php hin hnh), thay th cho bn Hin php nm 199258 . Hin php ny c hiu lc thi hnh t ngy 01 thng 01 nm 2014. Trc v trong thi gian tng kt vic thi hnh Hin php nm 1992 v gp d tho sa i, b sung Hin php nm 2013 c nhiu kin nu ra mt c v hn ch ca Hin php v Lut T chc hi ng nhn dn v y ban nhn dn, cng nh phn nh thc trng t chc v hot ng ca chnh quyn a phng trn thc t; t lm r nhu cu sa i, b sung Hin php v chnh quyn a phng. V vy, bi vit di y khng tho lun cc vn m tp trung lm r nhng im mi, nhng im c sa i, b sung trong ch nh v chnh quyn a phng ca Hin php sa i nm 2013 v gi m nh hng trin khai thi hnh Hin php trong thi gian ti. 1. Nhng im mi, nhng im c sa i, b sung ca Hin php sa i nm 2013 v chnh quyn a phng Trong ln sa i Hin php va qua, ch nh chnh quyn a phng c nh gi l mt trong nhng ni dung quan trng nht v kh nht59 . ng thi, ch nh chnh quyn a phng ca d tho sa i Hin php nm 1992 cng l mt trong nhng ni dung c nhiu i tng quan tm, tranh lun v gp nhiu nht60 . Trong Hin php hin hnh, ch nh chnh quyn a phng vn c c cu chng IX nhng t sau Chng v Ta n nhn dn, Vin kim st nhn dn. Cu trc nh vy ph hp vi trt t t chc quyn lc theo lnh th, bi cng vi cc c quan nh nc khc trung ng, Ta n nhn dn v Vin kim st nhn dn hot ng trn phm vi quc gia. Tn chng IX c i t Hi ng nhn dn v y ban nhn dn thnh tn mi l Chnh quyn a phng. Chng IX ca Hin php hin hnh c 7 iu, gim 1 iu so vi Hin php nm 1992. Ngoi chng IX, Hin php cn c nhiu quy nh cc chng khc lin quan n chnh quyn, chng hn, iu 6, iu 7, khon 2 iu 55 .v.v. 58 Hin php nm 1992 c sa i, b sung vo nm 2001 theo Ngh quyt ca Quc hi s 51/2001/QH10 ngy 25/12/2001 v vic sa i, b sung mt s iu ca Hin php nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam nm 1992. Trong bi vit ny gi tt l Hin php nm 1992. 59 Nh kin ca Ch tch Quc hi Nguyn Sinh Hng, trong pht biu khai mc ta m v chnh quyn a phng trong D tho sa i Hin php nm 1992, do y ban D tho sa i Hin php nm 1992 t chc ti Thnh ph H Ch Minh ngy 28/8/2013, Thng tin trn Bo in t i biu nhn dn ti a ch http://daibieunhandan.vn/default.aspx?tabid=73&NewsId=290729. 60 inh Xun Tho, Th ch ha cc quy nh ca Hin php v chnh quyn a phng, Bo in t ng Cng sn Vit Nam, http://dangcongsan.vn/cpv/Modules/News/NewsDetail.aspx?co_id=28340715&cn_id=639820# , ngy 11/03/2014
- 2. 98 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi Hin php qun trit cc mc ch, yu cu, quan im c bn v nh hng ln ca vic sa i, b sung Hin php nm 199261 . Chng IX ca Hin php hin hnh v cc quy nh v/v lin quan n chnh quyn a phng cc chng khc c xy dng hng ti mc tiu dn giu, nc mnh, dn ch, cng bng, vn minh v theo nh hng x hi ch ngha. V ni dung, Chng IX ca Hin php k tha nhiu quy nh chng IX ca Hin php nm 1992 v c sa i, b sung mt s im sau y: Th nht, Hin php th ch ha nhiu quan im i mi ca ng Cng sn Vit Nam v quan h gia chnh quyn trung ng v chnh quyn a phng, v phn cp v t chc thc hin quyn lc nh nc theo chiu dc, v dn ch v i mi t chc hot ng ca chnh quyn a phng. nh hng ca ng v Thc hin phn cp hp l cho chnh quyn a phng i i vi nng cao cht lng quy hoch v tng cng thanh tra, kim tra, gim st ca trung ng, gn quyn hn vi trch nhim c giao62 c ra i hi i biu ton quc ln th XI chnh thc c th ch ha trong iu 112, 113 v 114 Hin php. , Hin php vch ra khng gian hnh ng ca chnh quyn a phng trong vic t chc v bo m vic thi hnh Hin php, php lut ti a phng; quyt nh cc vn ca a phng do lut nh; chu s kim tra, gim st ca c quan nh nc cp trn. ng thi, Hin php quy nh cch thc xc nh nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng. iu 112 l quy phm mi c b sung vo Hin php hin hnh m ni dung ca n cha c quy nh trong Hin php nm 1992. Mt yu cu khc ca ng v Nghin cu t chc, thm quyn ca chnh quyn nng thn, th, hi o63 cng c th ch ha trong khon 2 iu 111 ca Hin php. Theo , cp chnh quyn a phng ..c t chc ph hp vi c im nng thn, th, hi o, n v hnh chnh - kinh t c bit do lut nh. ng li ca ng v Tip tc i mi t chc, hot ng ca chnh quyn a phng64 cng c Hin php th ch ha trong cc quy nh v t chc n v hnh chnh - kinh t c bit (khon 1 iu 110); v t chc chnh quyn a phng cc n v hnh chnh (khon 1 iu 111); v hi ng nhn dn (iu 113) v y ban nhn dn (iu 114). Ngoi ra, ch trng ca ng v Nng cao cht lng hot ng ca hi ng nhn dn v y ban nhn dn cc cp, bo m quyn t ch v t chu trch nhim trong vic quyt nh v t chc thc hin nhng chnh sch trong phm vi c phn cp65 cng c th ch ha trong quy nh ca Hin php 61 V cc yu cu v quan im sa i Hin php v 9 ni dung c bn ca vic sa i Hin php nm 1992 ca y ban d tho sa i Hin php nm 1992, xem trong Bo co v nhng ni dung c bn ca D tho sa i Hin php nm 1992 do ng Ung Chu Lu trnh by. Bo co c cng b trn trang in t ca Quc hi nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam ngy08/01/2013 ti a ch: http://www.quochoi.vn/htx/Vietnamese/C2110/default.asp?Newid=61821#rVhiDC8F7Jg9. XemthmKhochs71-KH/BTGTWngy21/02/2012caBanTuyngioTrungngvcngtcttngthchinsai, b sung Hin php nm 1992. K hoch ny c cng b trn trang in t ca Quc hi nc Cng ha x hi ch ngha Vit Namngy23/02/2013tiach:http://www.quochoi.vn/htx/Vietnamese/C2110/default.asp?Newid=55380#sPEb69nGk0Qn. 62 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th XI, Nxb.Chnh tr quc gia, H Ni 2011, trang 249-250. 63 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th XI, ti liu dn trn, trang 251. 64 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th XI, ti liu dn trn, trang 251. 65 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th XI, ti liu dn trn, trang 251.
- 3. 99 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi v v tr, chc nng, thm quyn ca hi ng nhn dn (iu 113), v y ban nhn dn (iu 114) v i biu hi ng nhn dn (iu 115). Dn ch v m bo vai tr ca Nhn dn cng c Hin php qun trit trong mt s quy nh v chnh quyn a phng. iu ny phn nh rt r trong quy nh v yu cu phi ly kin Nhn dn a phng khi thnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii n v hnh chnh (khon 2 iu 110); chnh quyn a phng quyt nh cc vn ca a phng do lut nh (khon 1 iu 112); phn nh thm quyn gia cc c quan nh nc trung ng v a phng v ca mi cp chnh quyn a phng (khon 2 iu 112); cng nh trong cc quy nh v hi ng nhn dn (iu 113), y ban nhn dn (iu 114) v i biu hi ng nhn dn (iu 115). Yu cu Xc nh chc nng, nhim v, quyn hn v trch nhim ca mi cp chnh quyn a phng66 c ng ta ra t i hi i biu ton quc ln th VIII v c tip tc ni n trong Hi ngh ln th 3 Ban Chp hnh trung ng kha VIII ng67 , v trong cc k i hi v Hi ngh Ban Chp hnh trung ng ca ng sau 68 . Tuy nhin, ch n Hin php nm 2013, cc quan im ni trn ca ng mi c th ch ha trong o lut c hiu lc cao nht. Theo khon 2 iu 112, nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng c xc nh trn c s phn nh thm quyn gia cc c quan nh nc trung ng v a phng v ca mi cp chnh quyn a phng. Vi quy nh ny, Hin php th ch ha y ng li i mi ca ng ta v phn cp qun l gia trung ng v a phng. Th hai, Hin php b sung thm n v hnh chnh tng ng vi qun, huyn, th x trong thnh ph trc thuc trung ng v n v hnh chnh- kinh t c bit (khon 1 iu 110). Trong phn nh cc n v hnh chnh ca nc ta, v c bn Hin php hin hnh k tha quy nh ca Hin php nm 1992 v phn chia n v hnh chnh ca nc, ca tnh, ca huyn v ca th x v thnh ph thuc tnh. Theo , Nc chia thnh tnh, thnh ph trc thuc trung ng; Tnh chia thnh huyn, th x v thnh ph thuc tnh; Huyn chia thnh x, th trn; th x v thnh ph thuc tnh chia thnh phng v x; qun chia thnh phng (khon 1 iu 110). Ring i vi thnh ph trc thuc trung ng, ngoi cc b phn cu thnh c quy nh ging nh Hin php nm 1992 l qun, huyn, th x, Hin php hin hnh b sung thm n v hnh chnh tng ng vi qun, huyn, th x (khon 1 iu 110). Ngoi cc n v hnh chnh ni trn, Hin php hin hnh chnh thc hin nh n v hnh chnh- kinh t c bit (khon 1 iu 110). Thc ra, n v hnh chnh - kinh t c bit c c s hin nh t Hin php nm 1992, khi khon 8 iu 84 trao cho Quc hi 66 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th VIII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 1996, trang 131. 67 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin Hi ngh ln th 3 Ban Chp hnh trung ng kha VIII, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 1997, trang 20-21 c ghi Phi phn cp rnh mch trch nhim v thm quyn cc cp chnh quyn trung ng trc tip qun l mt phn, cn mt phn phn cp cho a phng qun l. 68 Chng hn, ng Cng sn Vit Nam, Ngh quyt Hi ngh ln th 7 Ban Chp hnh trung ng ng kha VIII, Bo Nhn dn, 30/8/1999.
- 4. 100 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi thm quyn thnh lp hoc gii th n v hnh chnh - kinh t c bit. Tuy nhin, trong iu 118 Hin php nm 1992 li khng quy nh n v hnh chnh - kinh t c bit. Ch n Hin php nm 2013, s tn ti ca n v hnh chnh - kinh t mi c xc nh chnh thc v r hn trong quy nh v cc n v hnh chnh ca nc ta. Th ba, Mt s im mi v thnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii n v hnh chnh. Theo , vic thnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii n v hnh chnh phi ly kin Nhn dn a phng v theo trnh t, th tc do lut nh (khon 2 iu 110). Quy nh ny phn nh r hn s tn trng v m bo ca Hin php hin hnh so vi Hin php nm 1992 v thc hin dn ch trc tip ca ngi dn. Ging nh Hin php nm 1992 (khon 8 iu 84) vic thnh lp mi, nhp, chia, iu chnh a gii tnh, thnh ph trc thuc trung ng thuc thm quyn ca Quc hi. Theo Hin php hin hnh, iu chnh a gii n v hnh chnh di tnh, thnh ph trc thuc trung ng thuc v y ban thng v Quc hi, ch khng phi do Chnh ph quyt nh nh trc y na (khon 3 iu 7 Ngh quyt s 719/2014/UBTVQH13 ngy 06/01/2014 ca y ban thng v Quc hi). Th t, Hin php quy nh r hn v t chc chnh quyn a phng. Khc Hin php nm 1992, t quy nh v chnh quyn a phng ca Hin php hin hnh cho thy cch tip cn mi, khng coi chnh quyn a phng n thun l s tp hp ca hai c quan l hi ng nhn dn v y ban nhn dn. Hin php hin hnh phn bit v khng ng nht n v hnh chnh vi cp chnh quyn a phng. Theo khon 1 iu 111 Hin php hin hnh, chnh quyn a phng c t chc cc n v hnh chnh ca nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam. Khc vi Hin php nm 1992 (iu 118), Hin php hin hnh xc nh r cp chnh quyn a phng gm c hi ng nhn dn v y ban nhn dn (khon 2 iu 111). Th nm, a dng ha cc loi chnh quyn a phng. Sau ny, c th c mt s chnh quyn a phng, khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng. Ngoi ra, im mi khc na ca Hin php hin hnh l khng quy nh m hnh thng nht trong t chc chnh quyn a phng m to c s hin nh cho vic t chc chnh quyn a phng ph hp vi c im ca nng thn, th, hi o, n v hnh chnh - kinh t c bit (khon 2 iu 111). iu ny s gp phn hn ch nhng yu im v pht huy tim nng, th mnh ca mi a phng. Th su, Ln u tin, nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng c quy nh trong Hin php. V tr ca chnh quyn a phng trong mi quan h vi chnh quyn trung ng c xc nh r hn trong Hin php hin hnh. Hin php nm 1992 khng quy nh thm quyn v nhim v ca chnh quyn a phng. Tm trong Hin php nm 1992 chng ta ch thy cc quy nh v cc c quan nh nc a phng l hi ng nhn dn v y ban nhn dn. Khc vi Hin php nm 1992, Hin php hin hnh khng ch quy nh v tr, chc nng, thm quyn ca c quan nh nc a phng m cn quy nh nhim v, quyn hn
- 5. 101 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi ca chnh quyn a phng (iu 112). C th ni, y l mt trong nhng im mi nht v tin b nht ca Hin php nm 2013 so vi cc bn Hin php trc y, bi ln u tin trong lch s lp hin v lp php ca Vit Nam (k t nm 1945 n nay), nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng c chnh thc xc nh trong o lut c gi tr php l cao nht. Trc y, vo nm 1958 Quc hi ban hnh Lut T chc chnh quyn a phng69 . Tuy nhin, ni dung ca o lut ny quy nh v h thng t chc ca chnh quyn a phng; t chc, nhim v, quyn hn, ch lm vic ca hi ng nhn dn; quan h gia i biu hi ng nhn dn v c tri; t chc, nhim v, quyn hn, ch lm vic ca y ban hnh chnh; cc c quan chuyn mn a phng v quan h gia y ban hnh chnh vi cc c quan . Trong Lut T chc chnh quyn a phng khng c quy nh no v nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng. Gi y, theo Hin php hin hnh, chnh quyn a phng t chc v bo m vic thi hnh Hin php, php lut ti a phng; quyt nh cc vn ca a phng do lut nh (khon 1 iu 112); nh rng, iu 112 ch mi quy nh mt cch khi qut v mang tnh nguyn tc, nhng cc quy nh ca Hin php hin hnh v chnh quyn a phng to ra c s hin nh cho vic c th ha nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng trong Lut T chc chnh quyn a phng s ban hnh trong thi gian ti. Ni dung ca ch nh chnh quyn a phng trong Hin php c xy dng ph hp vi tn gi ca Chng IX l chnh quyn a phng. Nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng cc quc gia c quy nh khc nhau, nhng vic quy nh nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng trong hin php cho thy Hin php nc ta c nhng im tng ng mc nht nh vi hin php ca mt s nc. Tn ch nh chnh quyn a phng trong Hin php ca rt t nc ng nht vi tn ca cc c quan chnh quyn a phng. Hu ht cc quy nh v chnh quyn a phng trong Hin php ca nhiu quc gia, chng hn Ba Lan70 , Hn Quc71 , Lin bang Nga72 , Nht Bn73 ...c nhm trong chng hoc phn c tn gi l chnh quyn a phng hoc t qun a phng. Th by, Hin php xc nh trch nhim bo m cc iu kin thc hin nhim v ca c quan nh nc cp trn khi giao nhim v cho chnh quyn a phng. Theo khon 3 iu 112, trong trng hp cn thit, chnh quyn a phng c giao thc hin mt s nhim v ca c quan nh nc cp trn vi cc iu kin bo m 69 Lut T chc chnh quyn a phng ca Quc hi s 110-SL/L.12 ngy 31/5/1958. Lut ny c Quc hi biu quyt trong phin hp ngy 29/4/1958. 70 Chng VII T qun a phng ca Hin php Ba Lan ngy 2/4/1997 (Cng bo Cng ha Ba Lan s 78, trang 483). Bn ting c, xem ngy 12/3/2014 trn trang in t http://www.verfassungen.eu/pl/ 71 Chng VIII T qun a phng ca Hin php Hn Quc ngy 29/10/1987. Trang in t ca Ta n hin php Hn Quc http://english.ccourt.go.kr/home/att_file/download/Constitution_of_the_Republic_of_Korea.pdf ngy 17/2/2014. 72 Chng VIII T qun a phng ca Hin php Lin bang Nga. Bn dch ca Vn phng Quc hi (c hiu nh) c xut bn trong cun: Trung tm Thng tin, Th vin v Nghin cu Khoa hc, Tuyn tp Hin php mt s nc trn th gii, Nxb. Thng k, 2009. 73 Chng VIII Quyn t tr a phng ca Hin php Nht Bn. Bn dch ca Vin Nghin cu Nht bn (c hiu nh theo bn ting Anh) c xut bn trong cun: Trung tm Thng tin, Th vin v Nghin cu Khoa hc, Tuyn tp Hin php mt s nc trn th gii, Nxb.Thng k, 2009.
- 6. 102 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi thc hin nhim v . Cng vi quy nh ny, Hin php cho php c quan nh nc cp trn trong trng hp cn thit c th giao hoc chuyn giao hoc y quyn cho chnh quyn a phng thc hin mt s nhim v nhng cng vi phi chuyn giao cc iu kin bo m thc hin nhim v . Thc ra, yu cu ngn sch cp trn chuyn giao kinh ph cho ngn sch cp di khi y quyn thc hin nhim v c qun trit trong Lut Ngn sch nh nc nm 2002 nh l nguyn tc phn cp ngun thu, nhim v chi v quan h gia ngn sch cc cp. Theo khon 2 iu 4 Lut Ngn sch nh nc nm 2002, nhim v chi thuc ngn sch cp no do ngn sch cp bo m; Trng hp c quan qun l nh nc cp trn y quyn cho c quan qun l nh nc cp di thc hin nhim v chi ca mnh, th phi chuyn kinh ph t ngn sch cp trn cho cp di thc hin nhim v ; Ngoi vic y quyn thc hin nhim v chi v b sung ngun thu quy nh ti im v im e khon 2 iu Lut Ngn sch nh nc nm 2002, khng c dng ngn sch ca cp ny chi cho nhim v ca cp khc, tr trng hp c bit theo quy nh ca Chnh ph. Bng quy nh ca khon 3 iu 112, Hin php yu cu cao hn v rng hn phm vi trch nhim ca c quan nh nc cp trn khi giao nhim v cho chnh quyn a phng. Th tm, Hin php quy nh thm quyn quyt nh cc vn ca a phng v chc nng gim st ca hi ng nhn dn. Khon 1 iu 113 gi nguyn quy nh ca iu 119 Hin php nm 1992. Theo , hi ng nhn dn tip tc c xc nh l c quan quyn lc nh nc a phng, i din cho ch, nguyn vng v quyn lm ch ca Nhn dn a phng, do Nhn dn a phng bu ra, chu trch nhim trc Nhn dn a phng v c quan nh nc cp trn. im mi ca Hin php hin hnh l quy nh mang tnh nguyn tc v thm quyn ca hi ng nhn dn. Theo khon 2 iu 113 hi ng nhn dn quyt nh cc vn ca a phng do lut nh; gim st vic tun theo Hin php v php lut a phng v vic thc hin ngh quyt ca hi ng nhn dn. Th chn, Hin php xc nh r hn chc nng chp hnh v hnh chnh ca y ban nhn dn. Ging nh iu 123 Hin php nm 1992, khon 1 iu 114 Hin php hin hnh cng quy nh y ban nhn dn do hi ng nhn dn bu ra, nhng c th hn bng cch xc nh ch danh l hi ng nhn dn cng cp. y ban nhn dn tip tc m nhim v tr v chc nng ca c quan chp hnh ca hi ng nhn dn, c quan hnh chnh nh nc a phng (khon 1 iu 114). Nhng Hin php hin hnh xc nh r a ch chu trch nhim ca y ban nhn dn l hi ng nhn dn cng cp v c quan hnh chnh nh nc cp trn (khon 1 iu 114). Ph hp vi v tr v chc nng , y ban nhn dn c nhim v t chc vic thi hnh Hin php v php lut a phng; t chc thc hin ngh quyt ca Hi ng nhn dn v thc hin cc nhim v do c quan nh nc cp trn giao (khon 2 iu 114). Ngoi ra, khc vi Hin php nm 1992 (iu 124), Hin php hin hnh khng quy nh hnh thc vn bn do y ban nhn dn ban hnh v trch nhim kim tra vic thi hnh
- 7. 103 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi nhng vn bn . Hin php cng khng quy nh ch lm vic ca y ban nhn dn v chc nng, nhim v ca ch tch y ban nhn dn. Th mi, Mt s quy nh i vi i biu hi ng nhn dn. V c bn Hin php hin hnh k tha cc quy nh ca Hin php nm 1992 (iu 121 v iu 122) v i biu hi ng nhn dn. im mi ca Hin php hin hnh l khng quy nh quyn cht vn ch tch hi ng nhn dn ca i biu hi ng nhn dn. Ngoi ra, Hin php hin hnh khng quy nh thi hn phi tr li trc hi ng nhn dn ca ngi b cht vn. Th mi mt, Quy nh ngn sch a phng trong h thng ngn sch nh nc. Khc vi Hin php nm 1992, Hin php hin hnh quy nh v h thng ngn sch nh nc, trong c ngn sch a phng. Theo khon 2 iu 55, ngn sch nh nc gm ngn sch trung ng v ngn sch a phng, trong ngn sch trung ng gi vai tr ch o, bo m nhim v chi ca quc gia. 2. nh hng trin khai thi hnh cc quy nh ca Hin php hin hnh v chnh quyn a phng Theo K hoch ca y ban thng v Quc hi74 , c hai ni dung c bn cn trin khai thi hnh Hin php l tuyn truyn, ph bin Hin php v r sot, sa i, bi b hoc ban hnh mi vn bn php lut cho ph hp vi Hin php. D kin thng 5/201575 Chnh ph s trnh d tho Lut T chc chnh quyn a phng (sa i t Lut T chc Hi ng nhn dn v y ban nhn dn) xin kin v Quc hi xem xt, thng qua vo k hp th 10 (thng 10/2015)76 . Cng vi Lut T chc chnh quyn a phng, Quc hi cn ban hnh Lut n v hnh chnh - kinh t c bit, Lut Gim st ca hi ng nhn dn, Lut T chc Quc hi, Lut Ban hnh vn bn quy phm php lut (hp nht vi Lut ban hnh vn bn quy phm php lut ca hi ng nhn dn, y ban nhn dn), ng thi cn sa i, b sung Lut Bu c i biu hi ng nhn dn v Lut Ngn sch nh nc. 2.1. V ban hnh v t chc thc hin Lut T chc chnh quyn a phng Thit ngh, nhng ni dung sau y ca Hin php cn c c th ha trong Lut T chc chnh quyn a phng: Mt l, Nn ban hnh Lut T chc chnh quyn a phng trc hoc ng thi vi Lut n v hnh chnh - kinh t c bit, Lut Gim st ca hi ng nhn dn, Lut Ban hnh vn bn quy phm php lut, Lut Bu c i biu hi ng nhn dn v Lut Ngn sch nh nc. L do ca xut ny s c trnh by di y trong kin ngh v sa i, b sung Lut Ngn sch nh nc. Hai l, Cn c th ha khon 1 iu 110 v n v hnh chnh thuc thnh ph trc thuc trung ng tng ng vi qun, huyn, th x v n v hnh chnh- kinh t c bit. 74 K hoch trin khai thi hnh Hin php nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam do y ban thng v Quc hi ban hnh theo Ngh quyt s 718/NQ-UBTVQH13 ngy 02/01/2014. 75 Bn d kin tin c ban hnh km theo K hoch trin khai thi hnh Hin php nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam do y ban thng v Quc hi ban hnh theo Ngh quyt s 718/NQ-UBTVQH13 ngy 02/01/2014. 76 Theo k hoch xc nh trong khon 2 iu 3 Ngh quyt s 64/2013/QH13 ca Quc hi.
- 8. 104 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi Lut T chc chnh quyn a phng cn c th ha khon 1 iu 110 v n v hnh chnh thuc thnh ph trc thuc trung ng tng ng vi qun, huyn, th x, chng hn, Ht, khu vc, thnh ph thuc thnh ph .v.v. i vi n v hnh chnh- kinh t c bit c th c 3 tnh hung: l mt chng trong Lut T chc chnh quyn a phng hoc Lut n v hnh chnh- kinh t c bit hoc i vi mi n v hnh chnh- kinh t c bit c mt lut ring trn c s cc nguyn tc khung. Trng hp th ba c u im l ch c c im kinh t, iu kin t nhin, a l, x hi, dn c .v.v. ca tng a phng, qua c th pht huy th mnh ca tng n v hnh chnh- kinh t c bit. Ch nh n v hnh chnh- kinh t c bit quy nh chi tit v hng dn thi hnh quy nh ca Hin php v n v hnh chnh - kinh t c bit. n v hnh chnh- kinh t c bit khc vi c khu kinh t, khu kinh t m, khu ch xut, khu cng nghip, bi trong n v hnh chnh - kinh t c bit c th c dn c sinh sng; t chc b my, nhn s, c ch qun l hnh chnh v qun l hot ng kinh doanh ca n v hnh chnh - kinh t c bit, ch thu .v.v. khng ging vi qun l ca n v hnh chnh khc. Do tnh c bit ca n nn khng nn thnh lp nhiu n v hnh chnh - kinh t c bit. Trc mt c th lm th im 1 n v hnh chnh - kinh t c bit. Sau khi tng kt, rt kinh nghim th Quc hi quyt nh c t chc thm 1 vi n v hnh chnh - kinh t c bit na hay khng. Ch nh n v hnh chnh-kinh t c bit cn phi lm r, n v hnh chnh-kinh t c bit l n v thuc cp no hoc ngang cp no trong h thng cp chnh quyn nc ta? Quan h gia n v hnh chnh- kinh t c bit vi n v hnh chnh cao hn? Trong n v hnh chnh- kinh t c bit c my cp chnh quyn77 ? T chc v hot ng ca b my qun l n v hnh chnh- kinh t c bit nh th no? Thm quyn ca cc c quan trong b my qun l n v hnh chnh- kinh t c bit? B nhim, min nhim, cch chc ngi ng u c quan hnh chnh ca n v hnh chnh- kinh t c bit? C ch kim tra, gim st ca n v hnh chnh cp trn i vi n v hnh chnh- kinh t c bit? Th tc qua, li ranh gii ca n v hnh chnh- kinh t c bit? Th tc c tr v lm vic n v hnh chnh- kinh t c bit? Th ch kinh t ca n v hnh chnh- kinh t c bit? H thng thu n v hnh chnh- kinh t c bit .v.v. Ba l, V t chc chnh quyn a phng cc n v hnh chnh. Lin kt khon 1 iu 111 Hin php vi khon 1 iu 110, c th thy, u c n v hnh chnh a phng, c chnh quyn a phng. Nh vy, chnh quyn a phng tn ti cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng; cc huyn, th x v thnh ph thuc tnh; cc qun, huyn, th x v n v hnh chnh tng ng thuc thnh ph trc thuc trung ng; cc x, th trn thuc huyn; cc phng v x thuc th x v thnh ph thuc tnh; cc phng thuc qun v cc n v hnh chnh - kinh t c bit do 77 So snh, inh Xun Tho, Th ch ha cc quy nh ca Hin php v chnh quyn a phng, ti liu dn trn.
- 9. 105 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi Quc hi thnh lp. Nhng theo khon 2 iu 111 Hin php, chnh quyn a phng cc n v hnh chnh a phng s t chc khng ging nhau. Chnh quyn a phng c t chc cc n v hnh chnh, nhng khng c ngha l mi n v hnh chnh u l mi cp chnh quyn a phng; chng hn, qun A l n v hnh chnh, nhng nu qun A khng t chc hi ng nhn dn th qun khng phi cp chnh quyn a phng. mt cp chnh quyn a phng (ng ngha l cp chnh quyn a phng y ) s c c c quan dn c, i din cho quyn lc nh nc (hi ng nhn dn) v c quan hnh chnh-chp hnh (y ban nhn dn). chnh quyn a phng no khng c hi ng nhn dn, ch c y ban nhn dn th chnh quyn a phng cha c coi l cp chnh quyn a phng78 . Nh vy, khng phi chnh quyn a phng no cng c c quan quyn lc do Nhn dn bu ra (hi ng nhn dn). M hnh t chc chnh quyn a phng cn thit k nh th no cn ph thuc vo vic sau khi tng kt thc hin th im khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng79 th Quc hi quyt nh m hnh no, khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng hay vn duy tr hi ng nhn dn tt c cc cp chnh quyn a phng. Theo Kt lun s 89-KL/TW ngy 03/3/2014 ca B Chnh tr v tng kt thc hin th im khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng, trc khi Quc hi thng qua Lut T chc chnh quyn a phng, Ban Chp hnh Trung ng s xem xt, cho kin i vi 3 phng n v m hnh t chc chnh quyn a phng. Phng n 1: n v hnh chnh qun, phng khng t chc hi ng nhn dn m ch t chc y ban nhn dn. Phng n 2: n v hnh chnh phng khng t chc hi ng nhn dn m ch t chc y ban nhn dn. Phng n 3: Ti cc n v hnh chnh, khng phn bit khu vc th, nng thn u c hi ng nhn dn v y ban nhn dn80 . Nu Quc hi quyt nh khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng th Lut T chc chnh quyn a phng s phi quy nh nhim v, quyn hn no ca hi ng nhn dn huyn, qun ni khng t chc hi ng nhn dn c iu chnh v chuyn giao cho hi ng nhn dn, y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng. ng thi, nhim v, quyn hn v t chc b my ca y ban nhn dn huyn, qun, phng nhng ni khng t chc hi ng nhn dn cng phi c lut ha. Ngoi ra, Lut phi quy nh thm quyn, trnh t, th tc b nhim, min nhim, cch chc ch tch y ban nhn dn, 78 So snh, Trng c Linh, Nhng im mi c bn ca Hin php nm 2013 m ng xy dng Lut T chc chnh quyn a phng, Bo co tham lun trong k yu hi tho Kt qu v vn trin khai thi hnh Hin php sa i nm 2013 do Vin Nh nc v Php lut thuc Vin Hn lm Khoa hc x hi Vit Nam t chc ngy 17/4/2014 ti H Ni. 79 Theo Ngh quyt s 26/2008/QH12 ngy 15/11/2008 ca Quc hi v thc hin th im khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng. 80 Kt lun s 89-KL/TW c cng b trn Bo in t ng Cng sn Vit Nam, ngy 26/3/2014 ti a ch: http://123.30.190.43:8080/tiengviet/tulieuvankien/vankiendang/details.asp?topic=191&subtopic=279&leader_to pic=692&id=BT2631432915.
- 10. 106 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi cc thnh vin khc ca y ban nhn dn huyn, qun, phng nhng ni khng t chc hi ng nhn dn81 . Bn l, V t chc hi ng nhn dn v y ban nhn dn nng thn, th, hi o, n v hnh chnh - kinh t c bit. c th ha khon 2 iu 111 ca Hin php, Lut T chc chnh quyn a phng s phi a ra cc tiu ch xc nh nhng a phng no l nng thn, th, hi o, n v hnh chnh-kinh t c bit? Nu Quc hi quyt nh khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng th Lut phi quy nh r, nhng a phng no trong s cn phi c cp chnh quyn a phng hon chnh vi hai c quan l hi ng nhn dn v y ban nhn dn? Nhng n v hnh chnh no khng c hi ng nhn dn, ch c y ban nhn dn82 ? Nm l, V nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng. Lut T chc chnh quyn a phng cn c th ha iu 112 Hin php v nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng. Lut s phi xc nh r nguyn tc, ni dung, phng thc t chc v bo m vic thi hnh Hin php, php lut ti a phng, phm vi nhim v v quyn hn ca chnh quyn a phng trong t chc v bo m vic thi hnh Hin php, php lut ti a phng. Vic quy nh nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng c th thc hin bng hai cch. Nhim v, quyn hn ca mi cp chnh quyn a phng cng nn xc nh theo cc nguyn tc . Cch th nht, Lut xc nh nhng cng vic thuc nhim v, thm quyn ring ca chnh quyn trung ng v nhng cng vic chnh quyn trung ng v chnh quyn a phng cng gii quyt. Nhng vn cn li do chnh quyn a phng m nhim. Cch th hai, Lut nh r nhng cng vic chung thuc thm quyn ca c trung ng v a phng, nhng loi vic a phng ton quyn quyt nh (thm quyn ring ca chnh quyn a phng), nhng vic trc khi a phng quyt nh phi c kin ca trung ng v nhng vic chnh quyn a phng phi thc hin theo quyt nh ca trung ng. Thm vo c nhng loi vic ca chnh quyn trung ng, nhng c th c chuyn giao hoc y quyn cho chnh quyn a phng thc hin. Nghin cu kinh nghim quc t cho thy, chnh quyn trung ng thng m nhim nhng loi vic nh: nm gi ch quyn v thc hin quyn lc nh nc trn lnh th, bao gm t lin, hi o, vng bin v vng tri; nm gi quyn lp php, quyn hnh php v quyn t php cp quc gia; thnh lp, quy nh t chc v hot ng ca cc c quan lp php, hnh php, t php cp quc gia v bu, min nhim, bi nhim ngi ng u cc c quan ; quc phng; an ninh quc gia; i din Nh nc thc hin chnh sch i ngoi v quan h quc t; quc tch; thc hin quyn s hu nh nc i vi ti nguyn v ti sn thuc s hu quc gia; quyt nh chnh sch ti chnh, tin t quc gia; quy nh, sa i hoc bi b cc th thu; quyt nh phn chia cc khon thu v nhim v chi gia ngn sch 81 So snh iu 3 ca Ngh quyt s 26/2008/QH12 ngy 15/11/2008 ca Quc hi v thc hin th im khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng. 82 Xem thm: inh Xun Tho, Th ch ha cc quy nh ca Hin php v chnh quyn a phng, Bo in t ng Cng sn Vit Nam, ti liu dn trn.
- 11. 107 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi trung ng v ngn sch a phng; quyt nh mc gii hn an ton n quc gia, n cng, n chnh ph .v.v.83 . Nhng vn thuc thm quyn gii quyt chung ca chnh quyn trung ng v chnh quyn a phng thng bao gm: bo m cho hin php v cc o lut ca chnh quyn trung ng ban hnh c hiu lc thi hnh trn ton lnh th; bo m cc vn bn php lut do chnh quyn a phng ban hnh ph hp vi Hin php v vi cc o lut do chnh quyn trung ng ban hnh; phng chng thin tai, dch bnh v khc phc hu qu ca chng .v.v. Chnh quyn a phng gii quyt cc vn tm a phng nh bo v trt t x hi, xt x s thm cc v n, cung cp dch v cng trong lnh vc gio dc ph thng, y t, cung cp nc sch, v sinh mi trng th, qun l h tch v c tr, .v.v.84 . S phn chia phng din hot ng ch yu ca nh nc trong lnh vc ti chnh cng thnh ba chc nng l n nh kinh t v m, ti phn phi thu nhp, phn b hiu qu cc ngun lc theo l thuyt ca mt s nh khoa hc ni ting trn th gii cng gi m c s l lun cho vic phn nh nhim v ca chnh quyn trung ng v chnh quyn a phng. Theo , chc nng n nh kinh t v m nn giao cho chnh quyn trung ng; mt phn bi cc chnh quyn a phng do b gii hn v kh nng vay mn nn thng thiu cc cng c kinh t v m cn thit thc hin cc chnh sch ; phn khc v chnh quyn a phng c rt t s quan tm hoc khng c ng c khuyn khch h m nhn cc chnh sch n nh ha kinh t85 . V mt l thuyt, chc nng ti phn phi thu nhp nn giao cho chnh quyn trung ng86 v khi cc chnh quyn a phng thc hin vic ti phn phi li thu nhp c th lm mo m s phn b ngun lc theo phm vi a l; v ngay c khi t c mt s kt qu nht nh v ti phn phi trong phm vi mt a phng th vn c th xy ra tnh trng bt bnh ng gia cc a phng vi nhau87 . Chc nng phn b ngun lc khng hon ton thuc ring trch nhim ca chnh quyn cp no m cn c phn cp trch nhim mt cch hp l bo m thc hin chc nng ny hiu qu v hp l. Thm ch mt s ngi cho rng, chc nng phn b ngun lc hiu qu nn c giao cho chnh quyn a phng, bi chnh quyn a phng c thng tin tt hn so vi chnh quyn trung ng v nhu cu 83 Xem iu 71 Hin php Lin bang Nga. Xem thm, Phm Duy Ngha, Phn quyn gia trung ng v a phng - Mt ni dung c bn ca lut Hin php, Tp ch Kim st s 17, thng 9/2012. 84 Xem thm, Phm Duy Ngha, ti liu dn ch thch trn. 85 So snh, Odd-Helge Fjeldstad, Intergovernmental Fiscal Relations, in Developing Countries: A Review of Issues, WP 2001: 11 (Bergen: Chr. Michelsen Institute, 2001), p.1-15. Bn dch ting Vit ca Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright, Nin kha 2011-2013, Quan h ngn sch gia cc cp chnh quyn ti cc nc ang pht trin: Tng quan cc vn (Bin dch: T Nguyn V; Hiu nh: T Anh), trang 3. Paul Smoke, Fiscal Decentralization in Developing Countries - A Review of Current Concepts and Practice, United Nations Research Institute for Social Development, February 2001, p.4 cng cho rng, Trch nhim chnh thc hin chc nng n nh c qui c l giao cho chnh quyn nh nc trung ng. 86 Odd-Helge Fjeldstad, Intergovernmental Fiscal Relations, ti liu dch dn trn, trang 4. 87 Nguyn Th Bt/Nguyn Xun Thu (2013), Phn cp ngun thu gia chnh quyn trung ng v chnh quyn a phng Vit Nam, Tp ch Kinh t v Pht trin, thng 3/2013, s c bit k nim 1 nm chuyn i thnh Vin Ngn hng-Ti chnh, trang 12-16.
- 12. 108 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi ngi dn a phng nn thit k cc chnh sch chi tiu ph hp hn88 . Theo Oates89 chnh quyn a phng c th ra nhng quyt nh tt nht v nhng khon chi tiu cng phc v tng trng trong nhng lnh vc nh gio dc, y t v c s h tng, v h c thng tin tt hn v c im ca a phng v s khc bit gia cc vng. Tham kho Bng phn cng i din cc trch nhim ca chnh quyn ca Anwar Shah90 s gip chng ta hnh dung c mc nht nh chc nng v nhng cng vic c th m nhim ca chnh quyn trung ng v chnh quyn a phng. Chng hn, cc lnh vc v hot ng mang tnh quc gia l quc phng, ch quyn quc gia, quc tch, ngoi giao, chuyn cc khon thanh ton quc t, cng t v xt x. Nhng loi vic giao cho chnh quyn a phng ton quyn t chc gm: cung cp nc sinh hot, v sinh mi trng a bn, qun l h tch v c tr, quyn s dng t, gio dc c s, nh v vn ti cng cng 91 . Do , la chn loi dch v no cn phn cp v phn cp theo tiu ch no ph thuc vo quy m v mc nh hng ca dch v (phm vi bn trong hay c bn ngoi bin gii hnh chnh). Lut T chc chnh quyn a phng cn gii thch thut ng trng hp cn thit c d liu khon 3 iu 112 Hin php, hoc quy nh r, trong nhng trng hp no chnh quyn cp trn c giao nhim v, hoc c th chuyn giao hoc y quyn cho chnh quyn cp di thc hin nhng nhim v ca chnh quyn cp trn. Liu khon 3 iu 112 ch p dng trong trng hp c quan nh nc trung ng giao nhim v cho chnh quyn cp tnh hay p dng i vi c trng hp chnh quyn a phng cp trn giao nhim v cho chnh quyn a phng cp di, l vn cng cn c c th ha trong Lut. Ngoi ra, Lut T chc chnh quyn a phng cng s phi gii thch thut ng cc iu kin bo m thc hin nhim v, chng hn, ngoi cc phng tin ti chnh, chnh quyn a phng c th c bo m c iu kin v nhn lc, thm ch c thm quyn ban hnh c ch, chnh sch thc hin nhim v? Su l, C th ha quy nh ca Hin php v chc nng, nhim v, quyn hn ca hi ng nhn dn v y ban nhn dn. Lut T chc chnh quyn a phng mt mt cn c th ha cc quy nh ca Hin php hin hnh v chnh quyn a phng, mt khc cn khc phc nhng hn ch, khim khuyt ca Lut T chc Hi ng nhn dn v y ban nhn dn hin hnh. c th ha khon 2 iu 113 Hin php, Lut T chc chnh quyn a phng cn quy nh, hi ng nhn dn quyt nh nhng vn no ca a phng. 88 Nguyn Th Bt/Nguyn Xun Thu (2013), Phn cp ngun thu gia chnh quyn trung ng v chnh quyn a phng Vit Nam, ti liu dn trn. 89 Oates, Wallace E, 1993. Fiscal Deceltralization and Economic Developmet. National Tax Journal, Vol 46, No.2: 237 - 243. 90 Anwar Shah, Cn bng, trch nhim v phn ng, Ti liu nghin cu chnh sch s 2021 (Washington, DC: Ngn hng Th gii, 1998), Ph lc bng 1, c dch v dn li Bng 5.2 trong sch: Ngn hng pht trin Chu , S. Chiavo Campo/ P.S.A. Sundaram, Phc v v duy tr: Ci thin hnh chnh cng trong mt th gii cnh tranh, ti liu dn, trang 196-197. 91 So snh Bng 5.2, ca Anwar Shah, trong sch: Ngn hng pht trin Chu , S. Chiavo Campo/ P.S.A. Sundaram, Phc v v duy tr: Ci thin hnh chnh cng trong mt th gii cnh tranh, ti liu dn trn, trang 196-197. Odd-Helge Fjeldstad, Intergovernmental Fiscal Relations, ti liu dch dn trn, trang 4.
- 13. 109 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi Nu sau khi sau khi tng kt thc hin th im khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng Quc hi quyt nh khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng th Lut T chc chnh quyn a phng cn xc nh, nhng loi n v hnh chnh no cn t chc cp chnh quyn a phng (bao gm hi ng nhn dn v y ban nhn dn) v loi n v hnh chnh no s t chc chnh quyn a phng m khng c hi ng nhn dn92 . Ngoi ra, cn lm r trong Lut, nhng a phng khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun phng th y ban nhn dn cc n v hnh chnh lnh th do c quan no thnh lp v thnh lp nh th no? y ban nhn dn l c quan chp hnh ca hi ng nhn dn cp no? Ch tch y ban nhn dn v cc thnh vin y ban nhn dn chu trch nhim c nhn v tp th v vic thc hin nhim v c giao trc hi ng nhn dn cp no?93 Lut T chc chnh quyn a phng cn th ch ha yu cu ca ng trong Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng kha X Quy nh r trong lut v thm quyn, trch nhim ca ch tch y ban nhn dn v tp th y ban nhn dn theo hng phn nh r nhng loi vic bt buc phi tho lun v biu quyt ca y ban nhn dn, nhng loi vic thuc thm quyn quyt nh ca ch tch y ban nhn dn94 . Cng vi , Lut T chc chnh quyn a phng cn phn nh r trch nhim ca tp th y ban nhn dn v trch nhim c nhn ca ch tch y ban nhn dn95 . nng cao cht lng, hiu qu hot ng ca hi ng nhn dn, trong c hot ng gim st, cn gii quyt cc vn sau y: - Cung cp phng tin lm vic, lng, nhn s, ti liu, thng tin cho i biu v cc c quan gip vic ca hi ng nhn dn; - Tng s lng i biu chuyn trch tt c cc cp, ng thi hn ch s i biu kim nhim, nht l cc i biu l thnh vin ca y ban nhn dn, l th trng cc c quan chuyn mn thuc y ban nhn dn, lnh o cc c quan t php a phng; coi trng trnh chuyn mn, phm cht o c, bn lnh chnh tr ca i biu hi ng nhn dn; - Tng cng s lng v tnh chuyn nghip ca i ng cn b vn phng gip vic thng trc v cc ban ca hi ng nhn dn; ng thi, tng cng vai tr, chc nng ca cc thnh vin thng trc hi ng nhn dn; - Thu ht nhn ti tham gia cc hot ng ca hi ng nhn dn .v.v 2.2. Sa i, b sung Lut T chc Quc hi Sa i, b sung Lut T chc Quc hi v thnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii n v hnh chnh. Vic ly kin Nhn dn a phng v trnh t, th tc thnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii n v hnh chnh phi cng cn c c th ha 92 Nguyn Phc Th, Xy dng Lut T chc chnh quyn a phng - c hi v thch thc, bi vit trn Bo in t Chnh ph ngy 30/03/2014 trn http://baodientu.chinhphu.vn/Tin-noi-bat/Xay-dung-Luat-To-chuc- chinh-quyen-dia-phuong-co-hoi-va-thach-thuc/196236.vgp 93 Nguyn Minh Phng, Vn t ra t cc quy nh v chnh quyn a phng, Tp ch L lun chnh tr, s 4 (2013), trang 22-28. 94 ng Cng sn Vit Nam, Vn kin Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng kha X, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2007, trang 170-172. 95 Cng kin, Nguyn Phc Th, Xy dng Lut T chc chnh quyn a phng - c hi v thch thc, ti liu dn trn.
- 14. 110 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi trong Lut T chc Quc hi. Ngoi ra, Lut cn quy nh thm quyn ca y ban thng v Quc hi tho lun v ra ngh quyt thnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a gii n v hnh chnh di tnh, thnh ph trc thuc trung ng. 2.3. Ban hnh Lut gim st ca Hi ng nhn dn Lut gim st ca Hi ng nhn dn c th ha khon 2 iu 113 Hin php v hot ng gim st ca hi ng nhn dn i vi vic tun theo Hin php v php lut a phng v vic thc hin ngh quyt ca hi ng nhn dn. nng cao hiu qu gim st ca hi ng nhn dn, Lut gim st ca Hi ng nhn dn cn c ch ti c th v mnh, nht l c ch ti x l c quan, t chc, c nhn khng chp hnh ni dung yu cu qua gim st. Ngoi ra, cn m bo cho hi ng nhn dn iu kin v phng tin gim st, tng cng i biu hi ng nhn dn chuyn trch v i ng cn b ca vn phng hi ng nhn dn. 2.4. Sa i, b sung Lut Ngn sch nh nc Lut Ngn sch nh nc nm 2002 c nhiu hn ch, bt cp v cn c sa i, b sung96 . Tuy nhin, bi vit ny khng tham gia tho lun nhng vn , m ch gi m mi quan h bin chng gia phn cp qun l hnh chnh v phn cp ti chnh nh lm lut tham kho khi ban hnh Lut Ngn sch nh nc (sa i) v Lut T chc chnh quyn a phng. Trong phn cp qun l nh nc, trc ht c quan c thm quyn phn cp cn xc nh r, cp chnh quyn no m nhim nhim v g, trong s cc ch th phi thc thi nhim v ch th no c kh nng thc hin nhim v mt cch tt nht97 v c kh nng ng gp cao nht vo s thnh vng chung ca x hi98 . T phm vi nhim v s xc nh ph tn thc hin nhim v. n lt n, t nhu cu chi s phn b ngun thu. Nh vy, phn cp ngn sch phi da trn c s v cn c vo kt qu phn cng nhim v v xc nh nhu cu chi99 . Phn cp ngn sch ch c tin hnh sau qu trnh phn cng nhim v v phn cp nhim v chi. Ch sau khi nhim v v nhu cu chi ca tng cp chnh quyn c xc nh th s phn chia thm quyn thu mi din ra. Trong ba lnh vc thm quyn ni trn th vic phn cng nhim v phi c thc hin trc tin. Phn chia nhim v quyt nh vic phn chia thm quyn chi v t quyt nh mc cung cp ti chnh. Ni cch khc, trn c s nhim v c giao th xc nh nhu cu chi v n lt n th nhu cu chi l c s phn b thm quyn thu. Theo trt t , phn cp nhim v chi khng th din ra 96 Cc kin phn nh thc trng ny, chng hn: V S Cng, Phn cp qun l ngn sch nh nc Vit Nam v nh hng i mi, Tp ch Ti chnh, s 5/2013; L Ton Thng, Su hn ch, bt cp ca Lut NSNN hin hnh, Tp ch Kinh t v D bo, s 8/2013. 97 Hong Vn Sao, Tp quyn v phn quyn trong qun l nh nc, Tp ch lut hc s 8/2002, trang 41 - 43. 98 So snh Phn 2 khon 2 c ca Ngh quyt s 08/2004/NQ-CP ngy 30/6/2004 ca Chnh ph v tip tc y mnh phn cp qun l nh nc gia Chnh ph v chnh quyn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng. 99 Bo m ngun thu ngn sch tng xng vi nhim v chi so snh: Hc vin Hnh chnh Quc gia, Khoa qun l Nh nc v kinh t, Gio trnh Qun l nh nc v ti chnh, Ch bin Trn nh Ty/ Bi Minh Hun, Nxb. i hc Quc gia H Ni, in ln th hai, trang 49.
- 15. 111 Sponsored by Rosa Luxemburg Stiftung Hanoi trc qu trnh phn cng nhim v100 v phn cp thm quyn thu ngn sch khng th thc hin trc phn cp thm quyn v nhim v chi. Vy th, mt trong nhng iu kin phn cp ngn sch cng bng, hp l l phi phn nh c mt cch r rng thm quyn v nhim v ca mi cp chnh quyn101 . Nh vy, s logic nu Lut Ngn sch nh nc (sa i) ch c ban hnh sau khi nhim v, quyn hn ca chnh quyn a phng c xc nh r rng trong Lut T chc chnh quyn a phng. Ngoi ra, c nhng vn mi ca Lut T chc chnh quyn a phng cn c phn nh tng ng trong Lut Ngn sch nh nc (sa i), chng hn, ngn sch ca n v hnh chnh-kinh t c bit cn c thit k nh th no? Nu Quc hi quyt nh khng t chc hi ng nhn dn huyn, qun, phng th ngn sch s c phn b nh th no cho y ban nhn dn v cc c quan hnh chnh nhng a phng khng c hi ng nhn dn? Thm quyn phn b, quyt nh d ton v quyt ton ngn sch nh nc ca y ban nhn dn v ca cc c quan hnh chnh nhng a phng khng c hi ng nhn dn s do hi ng nhn dn cp no quyt nh? Tng t nh i vi Lut Ngn sch nh nc (sa i), ch sau khi c Lut T chc chnh quyn a phng th vic ban hnh Lut Gim st ca hi ng nhn dn, Lut Ban hnh vn bn quy phm php lut v Lut sa i, b sung Lut Bu c i biu hi ng nhn dn s ph hp v kh thi hn. Nhng theo d kin tin trnh Quc hi, y ban thng v Quc hi xem xt, thng qua cc d n lut, php lnh102 , Lut Ngn sch nh nc (sa i) s c Quc hi xem xt, thng qua trc Lut T chc chnh quyn a phng. Thc t ni trn cho thy nhu cu cn sm ban hnh Lut T chc chnh quyn a phng. 100 Quan im khc coi phn cp nhim v chi phi c xem l bc u tin trong cc qu trnh phn cp, xem: Nguyn Th Hi H, Nhn din mt s bt cp trong phn cp qun l ngn sch nh nc, Tp ch Ti chnh, s 5/2013. 101 Nguyn c Minh, i mi nhn thc v mi quan h gia phn chia thm quyn chi, thu ngn sch vi phn chia nhim v qun l, Tp ch Nh nc v Php lut, s 11 (151) nm 2000, t trang 67. 102 Bn d kin tin c ban hnh km theo K hoch trin khai thi hnh Hin php nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam do y ban thng v Quc hi ban hnh theo Ngh quyt s 718/NQ-UBTVQH13 ngy 02/01/2014.
- 16. KKhhoo EEbbooookk mmiinn pphh eebbooookkffrreeee224477..bbllooggssppoott..ccoomm CC ss DD lliiuu HHii tthhoo//TThhaamm lluunn tthhuuvviieennhhooiitthhaaoo..bbllooggssppoott..ccoomm tthhuuvviieenntthhaammlluuaann..bbllooggssppoott..ccoomm CCHHIIAA SS TTRRII TTHHCC