nhà nước và pháp luật Ấn Độ thời cổ đại
DESCRIPTION
☞ Đề tài: Nhà nước và pháp luật ấn độ thời cổ đại. By Phạm Anh Tài - Law K35D My Fb: https://www.facebook.com/akirahitachi1992 Web: http://akirahitachi.blogspot.comTRANSCRIPT
- 1. LI M U Php lut l mt trong nhng hin tng quan trng nht ca kin trc thng tng. Cng vi s xut hin ca nh nc, php lut ra i v tr thnh cng c qun l x hi ca giai cp thng tr. T khi xut hin nh nc ti nay, php lut lun ng vai tr ht sc quan trng v chi phi ti tt c cc hot ng ca con ngi. V vy, vic hiu v ngun gc php lut v cc ngun lut cng rt cn thit trong hot ng nhn thc, hot ng thc tin v yu cu v l lun, c bit l trong vic ban hnh, sa i php lut. Xc nh r ngun gc v nhng ngun lut th mi c c s tm hiu v php lut th gii cng nh php lut Vit Nam.Bi thuyt trnh sau va i su vo ngin cu ngun gc php lut v ngun lut va khi qut ha nhm to cch nhn va rng, va su v vn trn. Phng php nghin cu kt hp gia tng hp,phn tch v chng minh, cng vi phng php lch s, tm hiu cc ngun ti liu khc nhau lm sng t vn trn. Hi vng ti ny s gip ch cho cc bn trong qu trnh hc tp v nghin cu. Make by [email protected]
2. NI DUNG CHNG I : NH NC N C I 1. S ra i ca nh nc n c i 1.1 V tr a l n l mt bn o Nam , t ng Bc n Ty Bc c ni chn ngang, trong c dy Himalaya ni ting. n chia lm hai min Nam, Bc ly dy ni Vinya lm ranh gii. Min Bc n c hai con sng ln l sng n (Indus) v sng Hng (Gange). Sng n chia lm 5 nhnh, nn ng bng lu vc sng n c gi l vng Pungip (vng Nm sng). Tn nc n l gi theo tn con sng ny. Sng Hng pha ng c coi l mt dng sng thing. T xa nhn dn n thng n khc sng thnh ph Varanadi (Bnart) c hnh l tm mang tnh cht tn gio. C hai dng sng ny bi p thnh hai ng bng mu m min Bc n , v vy ni y tr thnh ci ni ca nn vn minh ca t nc ny. Make by [email protected] 3. C dn n , v thnh phn chng tc, gm hai loi chnh: ngi ravia ch yu c ch min Nam v ngi Arya ch yu c ch min Bc. Ngoi ra cn c nhiu tc khc nh ngi Hy Lp, ngi Hung N, ngi Arp... H dn dn ng ha vi cc thnh phn c dn khc, do vn b tc n l mt vn ht sc phc tp. Thi c trung i, phm vi a l ca nc n bao gm c cc nc Pakixtan, Bnglat v Npan ngy nay. 4. 1.1.1 Qa trnh lch s a.Vn ha Harppa Ti liu lch s gip chng ta hiu bit v thi k ny khng phi l ti liu thnh vn m l ti liu kho c hc. V vy trc nm 1921, giai on lch s ny cha c bit n. Nm 1921 v 1922, cc nh kho c hc An tm thy Harppa v Mhengi ar thuc lu vc sng An hai thnh ph cng rt nhiu hin vt b chn vi di t. Nhng hin vt y l di tch ca mt thi k lch s c gi l vn ha Harppa hoc nn vn minh lu vc sng An. - Cc hin vt tm thy: Harppa v Mhengi l hai thnh ph rt ln xy bng gch. Xung quanh thnh ph c thnh v ho bao bc. Trong thnh ph c cc ng ph ngang dc thng tp. Mi thnh ph c hng trm nh v ca hiu ln nh, trong phn nhiu l nh hai tng. Trong nh thng c y tin nghi nh bp, phng tm, ng dn nc cc di ch ny, cn tm thy nhiu cng c sn xut, v kh, dng trong i sng hng ngy, trang sc, t l v hn 3000 con du c khc ch ha. Cc dng c , c th bng ng hoc ng thau, c th bng . Make by [email protected] 5. - Tnh hnh x hi. Nhng hin vt pht hin c cho bit rng trong x hi thi k c s phn ha giu ngho rt r rt. Vic pht hin ra ch vit, hn na trn mt s con du c ghi nhng ch nh ngi cm quyn (Sasa), ngi cai tr (Pata), vua ca nhng ng vua (Reja reja) v.v ni ln rng x hi thi vn ha Harppa l x hi c nh nc. Nn vn minh lu vc sng An tn ti t khong u thin k III n na u thin k II TCN th b hy dit. Nguyn nhn ca s hy dit l nn lt do nc sng An dng ln. C dn y phi di c sang pha ng b li cc thnh ph ca h b vi dn xung lng t. b. THI K V A. T gia thin k II n gia thin k I TCN, Lch s An c phn nh trong cc tc phm vn hc gi l Va, v vy thi k ny c gi l thi V a. Va vn ngha l hiu bit. Va c 4 tp l Rch Va, Xama Va, Atcva Va v Yagiua Va, trong Rch Va l xa nht v quan trng nht. Rch Va gm 1028 bi ca c sng tc vo khong gia thin k II n cui thin k II TCN, cn ba tp Va khc th c sng tc vo khong u thin k I n gia thin k I TCN, v vy thi k Va c th chia lm hai thi k nh l: Make by [email protected] 6. - Thi k Rch Va (khong nm 1500 1000 TCN). - Thi k Hu Va (khong nm 1000 600 TCN). Ch nhn ca thi k Va l ngi Arya (ngha l ngi cao qy ) mi t trung di c vo An . a bn sinh sng ca h trong thi k ny ch yu l vng lu v sng Hng. 1. Tnh hnh kinh t. Trong thi Rch Va, ngi Arya ang sng trong giai on cui ca x hi nguyn thy. Ngnh kinh t quan trnh nht l chn nui. Gia sc rt c coi trng nht l b. Bi vy, trong ngn ng lc by gi t trng b lc c ngha l k chim hu b ci, chin s c ngha l ngi chin u v b ci. Dn dn, do hc tp c nhng kinh nghim sn xut ca dn bn a, ngi Arya chuyn sang i sng nh c ly nng nghip lm ngh chnh. 2. S ra i ca nh nc. Do kinh t pht trin, s phn ha giai cp cng din ra r rt, n khong cui thin k II TCN, th lnh qun s dn dn bin thnh ngi c nhiu quyn uy v chc v y tr thnh cha truyn con ni. H bin thnh nhng ng vua. Nh nc ra i. Make by [email protected] 7. 1.2.T chc b my nh nc a.Tnh hnh chnh tr. - Cc quc gia min Bc An v s xm lc ca Alchxng Maknia. Bt u t th k VI-TCN, An mi c cc tc phm lch s ghi chp v tnh hnh chnh tr ca t nc mnh. Lc by gi min Bc An c 16 nc, trong mnh nht l nc Magaa. Nc Magaa h lu sng Hng. y l ni t ai mu m thch hp vi vic pht trin nng nghip, ng thi l ni c nhiu thun li trong vic bun bn bng ng bin, do vy Magaa ln mnh nhanh chng. Trn c s y, Magaa khng ngng chinh phc cc nc khc, m rng phm vi thng tr ca mnh n tn min ng Bc v min Trung An . Cng thi gian y, min Ty Bc An cng chia thnh nhiu nc nh, trong ch c nc Po l tng i ln. Lc by gi, Ty c nc Ba T hng mnh mt thi, nhng n nm 328 TCN, Ba T b Maknia tiu dit. Nhn thng li y, nm 327 TCN, qun Maknia tn cng vo min Ty Bc ca An . Qun i ca nc Po chin u rt dng cm nhung cui cng b tht bi. Alchxng nh tin sang pha ng tn cng nc Magaa nhng qun s khng ng h k hoch v h qa mt mi sau mt cuc trng chinh nhiu nm. 8. Alchxng phi ra lnh rt qun ch li mt s qun chim ng hai c im Buxphan v Nika m thi. Nhng vng b Alchxng chinh phc An vn c gi nguyn chnh quyn c nhng phi l thuc vo nhng k ng u hai c im . b. Vng triu Mrya. (321 187 TCN) Ngay sau khi qun Alchxng rt lui, n dy ln phong tro u tranh gii phng chng li s chim ng ca qun Maknia. Th lnh ca phong tro ny l Sanragpta, bit hiu l Mrya (ngha l chim cng). Qun chim ng Maknia b ui khi n , Sanragpta lm ch c c vng Pungip. Tip , ng tin qun v pha ng ginh c ngi vua Magaa, lp nn mt triu i mi gi l Vng triu Mrya, l triu i huy hong nht trong lch s An c i. Theo truyn thuyt n khong nm 300TCN, Sanragpta theo o Giaina v sau nhn n t t theo tp qun ca tn gio ny. n thi chu ca Sanragpta l Axca (273 236 TCN), nc Magaa t n giai on cng thnh nht. Axta l ng vua ni ting nht trong lch s An c i. Axca khng ngng tn cng cc nc khc, do cng gii Magaa cng c m rng. Make by [email protected] 9. Cc mt kinh t, vn ho ca Magaa thi k ny cng pht trin r rt. kinh Pataliputra v mt s thnh ph khc xy dng nhiu cung in, n cha, nh ca, bnh vin, phng pht thuc v.v o Pht ra i t khong th k VI TCN n thi k ny c chn chnh v tr thnh quc gio. Nh vy, thi Axca l thi k n nh, hng mnh ca vng triu Mrya, nhng sau khi ng cht, vng triu ny suy sp nhanh chng v nc Magaa thng nht dn dn tan r. 3. Mt s c th ca ch x hi n c i a. Ch Vcna. (ng cp) Trong thi k lch s ny n xut hin mt ch ng cp c nh hng rt quan trng v lu di trong x hi nc ny, l ch Vcna. Ch Vcna trong ting Xng xkrt (mt loi c ng ca An ) c ngha l mu sc (ch mu da) nhng thc ra ch Vcna l ch chia c dn thnh 4 ng cp c quyn li, ngha v v a v x hi khc nhau.. Make by [email protected] 10. - Bn ng cp l Braman (Blamn), Ksatria, Vaisya, Sura. ng cp Blamn gm nhng ngi lm ngh tn gio. ng cp Ksatrya gm cc chin s. ng cp Vaisya gm nhng ngi chn nui, lm rung, bun bn ng cp Sura gm th th cng, y t. H vn l con chu ca nhng b lc b bi trn b. Nguyn nhn dn n s ra i ca ch Vcna. - Theo truyn thuyt: cc ng cp Braman, Ksatrya, Vaisya v Sura c thn Brama to ra theo th t t ming, tay, i v bn chn ca thn. - S thc, s xut hin Vcna l do s phn ha giai cp, s phn cng v ngh nghip v s phn bit v b tc. S khc nhau gia cc ng cp: Gia bn ng cp y c s khc nhau v a v x hi m ch yu l v tn gio, hn nhn v quyn li trc php lut. V tn gio, ch c ba ng cp trn mi c cng thn v c kinh Va, trong ch c Blamn mi c ging kinh Va v ph trch vic cng l. Do vy, ba ng cp trn c coi l sinh hai ln, cn Sura khng c tham d cc nghi l tn gio nn ch c coi l sinh mt ln. Make by [email protected] 11. c. o Blamn. u thi V a, c dn An th rt nhiu thn: , cy, c dn, cc ng vt, ngi cht, sng, ni n nhng th k u thin k I TCN, cc quan nim tn gio y c gi chung l o Blamn, ng thi mt h thng gio l tng i hon chnh cng c hnh thnh. i tng th cng cao nht ca o Blamn l thn Brama. l linh hn v tr, l ng Hon ho sng to ra th gii v mun loi, l v thn cao nht, l cha t ca cc thn. Tuy nhin thn Brama c phn tru tng i vi nhn dn, nn c ni ngi ta th thn Visnu, thn nhn i lm cho rung ng ti tt nh l v thn cao nht; C ni li th thn Siva, thn c, thn ph hoi mi lc lng t nhin l v thn cao nht. Ngoi ra o Blamn cn th nhiu loi thn ng vt nh voi, kh, v nht l b. V sau, thng nht i tng th cng ca o Blamn, ngi ta quan nim thn Brama, thn Visnu v thn Siva l mt b ba th hin mt qa trnh: sng to, bo tn v hy dit. V mt x hi, o Blamn l cng c c lc bo v s phn chia ng cp. Cng chnh v vy, n gia thin k I TCN, o Blamn b suy thoi v nhng ch cho mt tn gio mi l o Pht. 12. CHNG II : PHP LUT B LUT MANU 2. c im ca b lut Manu n l vng rng ni, t ai kh cn, c dn a sc tc, l qu hng ca nn vn minh sng n, sng Hng rc r, ni Nh nc ra i t rt sm v mang m bn sc tn gio trong lch s. Chnh v vy m lut php nh nc n c i an xen quy ch ng cp, gio l v tp qun, mi hnh vi x s ca con ngi phi chu s iu chnh bi rt nhiu th lut l. Trong cc triu vng quc c i n , Lut Manu l lut hon chnh nht. Theo truyn thuyt, lut ny c chp li t li rn ca Manu - ng t ca tc ngi Arya. - L b lut hn chnh nht trong tt c cc lut l c n , c xy dng v khng th k th II I TCN bi cc gi s B La Mn. Thc cht n l nhng lut l, nhng tp qun php ca giai cp thng tr c cc gi s B La Mn tp hp li di dng trng ca, c trnh by di dng cu sang vn. 13. - Gm 2685 iu, chia thnh 12 chng. - Ni dung ca b lut khng ch l nhng quan h php lut m cn l nhng vn khc nh chnh tr, tn gi, quan nim v th gii v v tr. Nhng xt trn phng din php l, chng ta c th phn b lut Manu thnh nhng ch nh c th. 2.1 Ch nh quyn s hu - i vi rung t: ging nh phn ch rung t trnh by. i vi t thuc quyn s hu ca t nhn th c quyn mua bn nhng phi chu s gim st ca nh nc (nu ngi bn ng sn nhn c s tin nhiu hn gi quy nh th nh nc s thu hi s tin d ) - i vi nhng ti sn khc, nh nc ch tha nhn quyn s hu khi c chng c c th ch r ngun gc ca n (mua bn, tha k, ban thng). Gm 808 trang. y l trang 3 14. Lut Manu ch yu quy nh quyn s hu rung t. Hnh thc s hu rung t lc by gi l tp trung vo nh Vua, Nh nc v cng x. Rung t ca nng dn do cng x phn chia, nghim cm tu tin thay i ranh gii hoc chuyn dch quyn t hu. Nu lng x tranh chp t ai mt cch man tr, th t ai b nh vua thu li (iu 9). Bn cnh rung t, Lut Manu quy nh kh chi tit v cn c lm pht sinh, thay i v chm dt quan h s hu i vi vt: Nu ch s hu cho ngi khc s dng vt ca mnh trong vng 10 nm khng i li th h mt quyn s hu (iu 147). 2.2 Ch nh hp ng Quy nh iu kin c hiu lc ca hp ng: Khng c k vi ngi in, ngi say ru, ngi gi yu, ngi cha n tui thnh nin. Khng c la di hay dng p lc k hp ng. Phi c k cng khai. cp nhiu n hp ng vay mn, cm c: Trong quy nh mc li ti a phi tr mi thng, mc li sut ny ty thuc the tng ng cp trong x hi. 15. B la Mn: 2% Ksatria: 3% (quan li, binh s) Vaisia: 4% (thng dn) Sura: 5% Nu con n khng tr c n th b bin thnh n l. Nu con n c kh nng tr n nhng khng chu tr th ch n c quyn nh p, hnh h cn n ch n khi i c n. - Hp ng c chia nhiu loi nh: Hp ng mua bn, vay mn, cm c, thu mn v.v. trong c km theo hnh thc thng - pht nhng phn bit ng cp r rng; v d: ch n c thu gi ti sn dng bo lc hoc bt con n lm n l. 2.3 Ch nh hn nhn gia nh Hn nhn mang tnh cht mua bn. Ngi v c chng mua v v tt c ca hi mn ca ngi v thuc quyn s hu ca chng. Tha nhn s bt bnh ng trong quan h v chng: Lc no ngi ph n cng phi chu s bo h ca n ng (tam tng) V khng c quyn ly d chng trong mi trng hp. Ngi chng d tn b, ngi tnh v cng phi tn trng v xem nh mt thnh nhn ca i mnh. Make by [email protected] 16. Ngc li, chng c quyn ly d v nu v khng c con hoc sinh tn con gi. Ngoi ra chng c quyn nh p hnh h v con m khng b ti. B lut quy nh ch c kt hn trong cng ng cp. Tuy nhin, n ng vn c th ly v thuc ng cp di. 2.4 Ch nh tha k Ban u, n ch tha nhn hnh thc tha k theo php lut (khi ngi cha cht, mi ti sn c chia u cho cc con cn sng). V sau, d nh hng ca vn h phng ty, ngi n cng lp di chc. ng cp B La Mn ng h tc l mi ny v iu ny lm cho ti sn ca gi hi tng ln, nu ngi dn lp di chc li ti sn cho gio hi. Tt c cc con u c quyn tha k ti sn ca ngi cha. Con gi nhn ti sn tha k lm ca hi mn. 2.5 Ch nh ti phm v hnh pht (hnh s) Nhng ch nh s ra theo nguyn tc: khoan dung i vi nhng ngi ch p ln quyn li ca k di, trng tr thng tay i vi nhng ngi xm phm n tnh mng, quyn li, nhn phm ca ng cp trn. Make by [email protected] 17. Cc hnh pht trong b lut rt d man: Lut quy nh hnh pht rt nng i vi ti trm cp. Trm cp v ban m hay kht ngch v nh th b cht tay hoc ngi trn chic cc nhn, nu phm ti ln th ba th b t hnh. Nu trm cp ti sn ca vua hay ca n cha th b x t m khng cn xt x. Phm ti gy ri trong dn chng s b thiu cht Cng ging nh lut Hammurapi, ch nh hnh s ca lut Manu cng mang tnh tr th ngang bng nhau. S dng php th ti: du si + phn b hay rn c -> quan ta c php th ti nu chng c khng r rng -> v d bt nghi phm nhng tay vo cho du. 2.6 Ch nh t tng Rt coi trng chng c (nhn chng, vt chng) nhng gi tr ca chng c li ph thuc v ng cp v gii tnh. Ngi lm chng phi cng ng cp v gii tnh vi b can. Khi c s mu thun gia cc chng c th chng c ca ng cp trn th c gi tr hn so vi ng cp di. Make by [email protected] 18. Make by [email protected] 19. KT LUN Qua bi thuyt trnh ny chng em gii thiu kh c th v y v nh nc v php lut n thi c i . Make by [email protected]