1

ĐỊNH HƯỚNG CÔNG TÁC CHĂM SÓC SỨC KHỎE NGƯỜI CAO TUỔI

GS. TS. Phạm Thắng Bệnh viện Lão khoa Trung ương

Dân số già là một quần thể không đồng nhất

2

Người già “khỏe mạnh” (lão hóa thành công)

Nằm liệt giường, trước khi chết

Tương đối khỏe, mắc một bệnh cấp

Mắc nhiều bệnh phức tạp, các h/c lão khoa

Phụ thuộc, Tàn phế

3

Bệnh cấp, đợt cấp bệnh mạn

Sau giai đoạn cấp

Chăm sóc giảm nhẹ

PHCN, lao động trị liệu

Dinh dưỡng

Chăm sóc hoạt động hàng ngày

Kiến thức, kỹ năng tự chăm sóc

Nhu cầu của bệnh nhân cao tuổi

Môi trường thân thiện với NCT

“Mười vấn đề cần lưu ý trong CSSK NCT”

Đa bệnh lý

Các bệnh phức tạp

Biểu hiện bệnh không điển hình

Dùng nhiều thuốc

Hội chứng dễ bị tổn thương

Hội chứng sa sút trí tuệ

Ngã

Suy dinh dưỡng

Giảm khả năng vận động

Giảm hoạt động chức năng

4

5

THỰC TRẠNG SỨC KHỎE NGƯỜI CAO TUỔI

Nghiên cứu trên 610 cụ trên 80 tuổi tại Sóc Sơn (Bệnh viện Lão khoa Trung ương - 2016)

Một số hội chứng lão khoa thường gặp

6

Trung bình một

cụ mắc 6,9 bệnh

Nhu cầu chăm sóc

7

8

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHĂM SÓC SỨC

KHỎE NGƯỜI CAO TUỔI

9

THÀNH LẬP KHOA LÃO TẠI BỆNH VIỆN

10

1. Vì sao phải thành lập khoa lão (1)

Điều 12 Luật Người cao tuổi quy định: Các bệnh viện có trách nhiệm:

Tổ chức khoa lão để điều trị người bệnh là NCT;

Phục hồi sức khoẻ cho người bệnh là người cao tuổi sau các đợt điều trị cấp tính tại bệnh viện và hướng dẫn tiếp tục điều trị, chăm sóc tại gia đình;

Tổ chức buồng khám bệnh riêng cho NCT tại khoa khám bệnh

Người từ đủ 80 tuổi trở lên được ưu tiên khám trước người bệnh khác trừ bệnh nhân cấp cứu, trẻ em dưới 6 tuổi, người khuyết tật nặng

11

1. Vì sao phải thành lập khoa lão (2)

Đặc điểm bệnh lý NCT khác với các lứa tuổi khác: • Lão hóa các cơ quan • Tính chất đa bệnh lý • Các hội chứng đặc trưng ở NCT • Sử dụng nhiều thuốc • Tình trạng phụ thuộc • Tăng nguy cơ tai biến Đòi hỏi chăm sóc một cách toàn diện và liên tục

12

2. Quy mô khoa lão tại các bệnh viện đa khoa tỉnh

Tùy theo quy mô của bệnh viện: Khoảng 10% tổng số giường bệnh (tối thiểu là 50 giường bệnh kế hoạch)

Nên chia thành các phòng

• Điều trị bệnh cấp

• Điều trị sau giai đoạn cấp và phục hồi chức năng

• Điều trị dại hạn, chăm sóc giảm nhẹ

Nên thành lập đội lão khoa đa ngành (bao gồm bác sĩ lão khoa, nội khoa, tâm thần kinh, phục hồi chức năng, điều dưỡng, người chăm sóc…) để đánh giá toàn diện và lên kế hoạch điều trị cho BN cao tuổi.

13

3. Đối tượng phục vụ của khoa lão (1)

BN cao tuổi (thường là từ 80 tuổi trở lên), cùng một lúc mắc nhiều bệnh mạn tính, nhập viện do các bệnh lý trên nặng lên hoặc xuất hiện một bệnh cấp.

Có các hội chứng lão khoa đặc trưng (h/c dễ bị tổn thương, sa sút trí tuệ, rối loạn đi và ngã, suy dinh dưỡng, giảm hoạt động chức năng, lú lẫn, trầm cảm, loét, mất nước, dùng nhiều thuốc (polypharmacy), nguy cơ tai biến điều trị cao…

BN cao tuổi sau khi được điều trị nội, ngoại khoa tại các khoa khác, có nguy cơ cao bị mất bù, dễ dẫn đến tình trạng phụ thuộc hoàn toàn, rất khó hồi phục

BN cần chăm sóc dài ngày, chăm sóc giảm nhẹ, chăm sóc cuối đời

14

4. Nhiệm vụ của khoa lão

Tiến hành đánh giá lão khoa toàn diện.

Thiết lập chẩn đoán và điều trị bệnh cấp và các bệnh kèm theo

Chăm sóc toàn diện và liên tục

Phục hồi chức năng, duy trì hoặc khôi phục lại khả năng sống độc lập

Giáo dục sức khỏe cho bệnh nhân và người nhà. Chuẩn bị và hỗ trợ để bệnh nhân có thể tái hòa nhập gia đình, xã hội.

Các nhiệm vụ khác: tham gia khám bệnh tại phòng khám lão khoa tại khoa khám bệnh, quản lý các bệnh mạn tính ở NCT, hội chẩn với các khoa khác về chăm sóc NCT, chỉ đạo tuyến dưới về CSSK NCT…)

15

6. Cơ sở vật chất của khoa lão

Thiết kế phòng bệnh phù hợp, đảm bảo an toàn cho BN cao tuổi: (phòng bệnh khép kín, dễ nhận biết, có các dụng cụ trợ giúp, tay vịn, bậc cầu thang thấp, chống trượt, không ánh sáng trực tiếp, hệ thống báo gọi…)

Trang thiết bị:

• Về cơ bản dùng chung của bệnh viện

• Nên có phòng tập riêng và các trang thiết bị phục hồi chức năng

• Các thiết bị chăm sóc (ví dụ hệ thống tắm…)

16

7. Nhân lực của khoa lão

Bác sĩ: bác sĩ nội khoa có kinh nghiệm (đào tạo thêm về lão khoa)

Điều dưỡng và kỹ thuật viên: theo quy chuẩn chung, nhưng nên tăng thêm số lượng vì BN cao tuổi đòi hỏi phải chăm sóc toàn diện

Người chăm sóc

17

CHĂM SÓC SỨC KHỎE NCT TẠI Y TẾ CƠ SỞ

18

Tuyên truyền, phổ biến kiến thức về phòng bệnh và nâng cao sức khỏe NCT

Xây dựng gói khám sức khỏe định kỳ phù hợp khả năng tài chính.

Lập hồ sơ theo dõi, quản lý sức khoẻ cho NCT, phát hiện và dự phòng các yếu tố nguy cơ gây tàn phế ở NCT.

Nâng cao năng lực của trạm y tế xã trong KCB và quản lý các bệnh mạn tính thường gặp ở NCT

Từng bước phát triển hệ thống bác sỹ gia đình.

19

PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG CHĂM SÓC DÀI NGÀY (LONG TERM

CARE) CHO NCT

20

Nhà dưỡng lão

Hệ thống nhà dưỡng lão (Nursing home):

Từng bước phát triển hệ thống nhà dưỡng lão, đặc biệt là nhà dưỡng lão có chăm sóc y tế (VD bệnh nhân Alzheimer)

Khu chung cư dành cho người già

Từng bước phát triển các Trung tâm ban ngày (cung cấp các dịch vụ xã hội cho người cao tuổi)

Bảo hiểm y tế, BH xã hội, tự chi trả, cùng chi trả

21

Chăm sóc NCT tại gia đình, cộng đồng

Giữ người già tại cộng đồng càng lâu càng tốt

Đa dạng hóa các dịch vụ hỗ trợ NCT sống tại nhà: (dọn nhà, giặt giũ, đi chợ, cung cấp bữa ăn, điều dưỡng đến nhà chăm sóc, PHCN, lao động trị liệu, dịch vụ trông NCT theo giờ, tư vấn sức khoẻ, cung cấp dụng cụ trợ giúp, các CLB vui chơi, giải trí…)

Phát triển y học gia đình, nhân viên xã hội

Cần chính sách ưu đãi

Phối hợp với hệ thống y tế. Vai trò điều phối

Một số hình ảnh minh họa

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

Xin trân trọng cám ơn