nefes%darlığıolan%...
TRANSCRIPT
![Page 1: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/1.jpg)
Türkiye Acil Tıp Derneği Oryantasyon Eğitimi
Nefes Darlığı Olan Hastaya Yaklaşım
Hazırlayan
Prof. Dr. Murat Pekdemir
![Page 2: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/2.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi Sunum planı
§ Tanımlar § Epidemiyoloji – patofizyoloji § Tanısal yaklaşım § Ayırıcı tanı § Kritik ve acil tanılar § Ampirik tedavi ve sonuçlandırma
2
![Page 3: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/3.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi Tanımlar
§ Nefes darlığı (dispne): Nefes almanın hissedilmesi durumu § Kronik dispne: Yakınma 1 aydan uzun süredir mevcut § Hastalar tarafından çeşitli şekillerde ifade edilebilir
§ Nefes darlığı § Nefes alırken göğüste batma hissi § Nefes almada güçlük
§ Önemsiz bir durum -‐-‐-‐ yaşamı tehdit edici bir hastalık § Klinik şiddet veya hastanın algısı patoloji ile korele olmayabilir!!!
3
![Page 4: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/4.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi
§ Taşipne: Solunum hızının normalden yüksek olması § Erişkinde 14-‐18 siklus/dk
§ Hiperpine: Metabolik ihtiyaçları karşılayacak dakika ventilasyonunun artması
§ Hiperventilasyon: Dakika ventilasyonun (solunum hızı ve tidal volüm) metabolik ihtiyaçları aşması § AKG’de normal pO2 § Kompanze olmamış solunumsal alkaloz (düşük pCO2 ve artmış pH)
4
![Page 5: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/5.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi
§ Egzersiz dispnesi: Fiziksel efor ile dispne gelişmesi § Ortopne: Yatar pozisyonda dispne gelişmesi § Paroksismal noktürnal dispne: Gece, özellikle uyurken görülen, ani başlangıçlı dispne
5
![Page 6: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/6.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi Epidemiyoloji – patofizyoloji
§ Tüm yaş gruplarında görülen önemli bir acil servis başvuru nedeni
§ Benign neden olabileceği gibi ölümcül de olabilir § Dispneden sorumlu geçerli mekanizma bilinmemekte
6
![Page 7: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/7.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi
§ Normal solunum kontrolü § Santral (medulla oblangata) § Periferal (baroreseptör ve mekanoreseptörler)
§ Bu bölgeler arasındaki dengesizlik dispne olarak algılanır § Dengesizliğin nedeni genellikle metabolik ihtiyaçların kapasiteden fazla olmasıdır
7
![Page 8: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/8.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi
§ Dispne hissini oluşturan mekanizmalar § Solunum işinde artış
§ Pulmoner direnç artışı veya komplians azalması § Solunum dürtüsünde değişim
§ Hipoksemi, asidoz, santral sinir sistemi uyarıcıları § Akciğer gerilim reseptörlerinde değişim
8
![Page 9: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/9.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi İlk yaklaşım
§ Nefes darlığı olan hasta ile karşılaşıldığında öncelikle yaşamı tehdit potansiyeli değerlendirilmeli
§ Hastanın klinik olarak stabilitesi değerlendirilmeli § Stabil olmayan hastada derhal tedaviye başlanmalı § Tanı çalışmaları için tedavi geciktirilmemeli § Öncelikli tetkikler hızla istenmeli
9
![Page 10: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/10.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi Anamnez
§ Dispne başlangıcı § Ani başlangıç
§ PE, spontan PTX § Saatler, günler içinde başlangıç
§ Astım, KOAH, pnömoni § Tekrarlayan küçük PE atakları § Kalp yetmezliği § Maligniteler
10
![Page 11: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/11.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi
§ Pozisyonel değişim § Ortopne
§ Sol kalp yetmezliği, KOAH, Nöromuskuler hastalıklar § Paroksismal noktürnal dispne
§ Sol kalp yetmezliği, KOAH § Egzersiz dispnesi
§ KOAH, kalp yetmezliği, abdominal yüklenme (obesite, asit)
§ Travma § Kot fx, yelken göğüs, HTX, PTX, diafram rüptürü, perikardial eff
11
![Page 12: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/12.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi
§ Eşlik eden semptomlar § Öksürük § Boğulma § Aspirasyon § Göğüs ağrısı § Boğaz ağrısı § Hemoptizi § Disfaji § Bacaklarda ödem
12
![Page 13: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/13.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi
§ Kullandığı ilaçlar § Dispneyi azaltan ilaçlar § İnhaler ihtiyacında artış § Pulmoner semptomlara neden olabilecek ilaçlar
§ Geçmiş tıbbi öyküsü § Allerji, rekürren pnömoni, tanılı hastalıkları, immun durumu
§ Sosyal öykü § Sigara, asbest vs maruziyeti § Alışkanlıklar
13
![Page 14: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/14.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi Fizik muayene
§ Genel bulgular § Genel görünüm § Solunum paterni § Vital bulgular § Stridor
§ Tam sistemik muayene § Ral, ronküs § S3, S4
14
![Page 15: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/15.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi Tanı çalışmaları
§ Hızlı triaj ve acil değerlendirme gereken (anstabil) hastalar § Üst havayolu obstruksiyonu şüphesi § Taşipne (>40/dk) veya apne § Gasping (iç çekme) § Göğüste çekilme/yardımcı kas kullanımı § Hipotansiyon § Hipoksemi § Solunum seslerinin olmaması/unilateral olması § Mental durum değişikliği
15
![Page 16: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/16.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi Tanısal çalışmalar
§ Öykü ve fizik inceleme ile elde edilen veriler yardımcı çalışmalar ile desteklenir
§ Yatakbaşı testler § Pulse oksimetre ile oksijen saturasyonu ölçümü § Noninvaziv dalga form kapnografi § EKG § Yatakbaşı USG § Yatakbaşı akciğer grafisi
16
![Page 17: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/17.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi
§ Diğer testler § Serum elektrolitleri § Tam kan sayımı § Serum biyo belirteçleri (BNP, D-‐dimer vs) § AKG § Akciğer grafisi
§ Gerekli hallerde istenecek tetkikler § BT § V/Q scan § EKO § SFT
17
![Page 18: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/18.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi Ayırıcı tanı
§ İlk değerlendirme ve stabilizasyon sonrası öykü, fizik inceleme ve yardımcı testler yorumlanır
18
§ Kritik tanılar § Tansiyon PTX § Üst havayolu obstruksiyonu § Kalp yetmezliği/pulmoner ödem
§ Anafilaksi
§ Acil tanılar § Astım, KOAH § PE § Spontan PTX § Nöromusküler hastalıklar § Pnömoni
![Page 19: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/19.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi Akut dispne ayırıcı tanısı
19
§ Pulmoner nedenler § Astım / KOAH alevlenmesi § Solunum sistemi enfeksiyonları § PE § Spontan PTX § Plevral efüzyon § Restriktif akciğer hastalıkları § Kanser
![Page 20: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/20.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi
§ Kardiyak nedenler § Akut kalp yetmezliği § İskemik kalp hastalıkları § Artimiler § Perikardial hastalıklar
§ Anemi § Üst havayolu obstruksiyonu § Metabolik nedenler § Nöromusküler hastalıklar § Psikojenik
20
![Page 21: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/21.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi Kronik dispne nedenleri
§ Astım § KOAH § İnterstisiel akciğer hastalığı § Myokardial disfonksiyon § Obesite/kondisyonsuzluk
21
![Page 22: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/22.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi Anstabil hastanın ilk tedavisi
§ Oksijen başla § Entübasyon ihtiyacını gözden geçir § IV yol sağla § Akut tansiyon PTX’da iğne dekompresyon düşün § Uygun semptomatik tedaviye (diüretik/bronkodilatör) başla § Hastayı yakın takibe al!!!
22
![Page 23: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/23.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi Ampirik tedavi ve sonuçlandırma
§ Belirlenen sebeplere yönelik tedavi § Tanı net ve tedavi sonrası iyileşen hasta için ayaktan takip planla
§ Tanı net değil/hasta iyileşmedi, hastaneye yatış düşün § Anstabil veya kritik tanı alan hasta, stabilizasyonun ardından yoğun bakıma yatır
23
![Page 24: Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım%Türkiye(Acil(Tıp(Derneği(Oryantasyon(Eğitimi(Nefes%DarlığıOlan% Hastaya%Yaklaşım% Hazırlayan) Prof.Dr.Murat) Pekdemir))](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041902/5e616fa2132722655713f5c4/html5/thumbnails/24.jpg)
TATD Oryantasyon Eğitimi Eğiticilere teşekkürler
§ Teşekkürler
24