Republika e KosoNee -----. Reptibirka e Kt.soy• \ Republika Kosova - Repu

Republika Kosova - Republics Veorri iNio ft i f)endror i ern/robot/ bborrie,

Komisioni Qendror i Zgje 1..CP,fr", ElectiO. C

Centralna Izborna Koriisija Central Election C01711»isSion 1 8 -10- 2017

Prishtine/Prigtina, rr./ttl. Migjeni p.n/b.b; tel. +381 (0) 38 211 337; latz.sekretrigiala-kis.mttrrlyv.kqz-ks. rg

Nr.I Br. — 2049 -0 1Nle pajtim me autorizimet e dhena me nenin 611:2 to ✓ gj `nr 03/1_,

Zgjedhjet e Pergjithshme ne Republiken e Kosoves, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ne mbledhjen e rregullt to mbajtur me date 18.10.2017, nxjerr kete:

VENDIM

Per Miratimin Udhezimit Per Raportimin e Shkeljeve Zgjedhore

I. Miratohet Udhezimi per Raportimin e Shkeljeve Zgjedhore, per zgjedhjet lokale 2017.

II. Udhezimi si ne piken I to ketij vendimi eshte pjese perberese e ketij vendimi.

III. Ky vendim hyn ne fugi diten e nenshIcrimit.

Prishtine, 18.10.2017

Valdete Daka

Kryetare e io ndror to Zgjedhjeve

Republika e Kosoves Republika Kosova - Republic of Kosovo

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve Centralna izborna Komisija

Central Election Commission

UDHEZIM PER RAPORTIMIN E SHKEUEVE ZGJEDHORE

Permbledhje

Me qellim te sigurimit te zgjedhjeve sa me transparente dhe permiresimit te menaxhimit te procesit

zgjedhor, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) ka zhvilluar Platformen per Shkelje Zgjedhore, e cila do

te testohet ne zgjedhjet lokal te ketij viii. Permes kesaj platforme, ne dite te zgjedhjeve KQZ do te pranoj

raportime te shkeljeve nga tereni permes vezhguesve te akredituar dhe stafit te angazhuar zgjedhor. Pas

secilit raportim, KQZ do te beje konfirmimin permes stafit ne teren dhe do te marre masat perkatese.

Vetern pasi te konfirmohet rasti, do te publikohet ne https://kqzkosova.ushahidijoi

Si mund te kontriboni ju?

Ju mund te kontriboni direkt per nje proces te rregullt zgjedhor duke raportuar shkeljet dhe parregullsite

zgjedhore qe vereni.

Raportimin e rasteve mund to beni permes:

• Telefonit falas: 0 800 55 555

• SMS: 045 31 00 44 apo 045 31 00 77

• Email: raporto.koz@koz-ks.org

Te dhenat tuaja do te mbahen konfidenciale, dhe publikimi i rasteve ne platforme do te permbaje vetern

te dhenat per rastin por asnje te dhene per personin qe raporton.

Si te raportoni?

Ne telefonate, SMS apo email ju do te tregoni:

1. Kur ka ndodhe shkelja?

2. Ku ka ndodhe shkelja?

3. cfare ka ndodhe?

4. Kush e ka fibre shkeljen?

5. Kush eshte demtuar (vetern per raste kur demtohen persona apo entitete specifike)?

Ne menyre qe raportimi te jete i plote, eshte me rendesi qe te pergjigjeni ne te gjitha pyetjet.

Raportimi ne kete platforme nuk eshte raportim direkt ne Panelin Zgjedhor per Ankesa dhe Parashtresa

(PZAP). Varesisht prej shkeljes, ju mund te dorezoni ankese formale ne PZAP, duke plotesuar formen e

ankeses dhe duke e dorezuar ate ne PZAP jo me larg se 24 ore pas mbylljes se vendvotimeve.

Republika e Kosoves Republika Kosova - Republic of Kosovo

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve Centralna lzborna Komistja

Central Election Commission

Procedura e Platforrnes per Shkeljet Zgjedhore ne Kosove Sistemi i monitorimit dhe analizimit te ankesave dhe shkeljeve te raportuara ne zgjedhje

Hyrje

Platforma e Shkeljeve Zgjedhore (PShZ) eshte e ndertuar ne baze te sistemit Ushahidi dhe eshte pershtatur

per nevojat e KQZ-se dhe te procesit zgjedhor ne Kosove. Platforma, menaxhimi i platformes dhe rezultatet e

platformes plotesojne punen aktuale te dhomes operative ne KQZ ne diten e zgjedhjeve. PShZ do te lehtesoje

komunikimin e aktereve te tjere me KQZ-ne nepermjet SMS-ve, e-mailave dhe faqes se internetit. Si rezultat,

ajo do te pershpejtoje dhe lehtesoje prOcesin e regjistrimit te shkeljeve zgjedhore te mundshme, analizimin e

situates dhe reagimin e KQZ-se sipas nevojes. Sistemi eshte dizajnuar ne ate menyre qe te dhenat e

grumbulluara gjate periudhes se zgjedhjeve vihen shpejte ne dispozicion te dhomes operative dhe nepermjet

saj KQZ-se, organeve te sigurise dhe aktereve te tjere.

Perkufizimet

"Komisioni Komunal i Zgjedhjeve" (ne tekstin e metejme "KKZ") - eshte organ pergjegjes per zbatimin e aktiviteteve zgjedhore brenda territorit te komunes.

"Komisioni" - do te thote: Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, organ i pavarur i eksperteve pergjegjes per administrimin e zgjedhjeve.

"Sekretariati" - do te thote: Sekretariati i KQZ-se.

"Parti politike" - do te thote: nje organizim i individeve te cilet jane bashkuar vullnetarisht mbi bazen e ideve, interesit dhe pikepamjeve te perbashketa, me qellim te ushtrimit te ndikimit dhe pasjes se perfaqesuesve te tyre te zgjedhur ne zyre publike, ose sic e percaktuar ndryshe me legjislacionin ne fuqi.

"Subjekti politik" - do te thote: parti politike, koalicion, nisme qytetare ose kandidat i pavarur;

"Subjekti(et) I certifikuar politik" - do te thote: subjekti politik, qe eshte partia politike, koalicioni i partive politike, nisma qytetare ose kandidati i pavarur, i ciii eshte i certifikuar nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, ne perputhje me kete ligj dhe me rregullat e KQZ-se.

"ZLKZ" - do te thote: Zyrtari i Lute Komunal i Zgjedhjeve.

"Qendra e Votimit" (QV) -do te thote: ndertesa ku ndodhen nje apo me shume vendvotime per qellim te votimit ne zgjedhje dhe perfshine nje hapesire publike brenda rrezes 25 metra, nga dera e hyrjes ne ndertese.

1

"Vendvotimi" (VV) - do te thote: nje dhome, salle ose objekt i ngjashem, per ciellim te votimit ne Diten e

Zgjedhjeve dhe ge, po ashtu, perfshine hapesiren publike me rreze prej 25 metra te hyrjes ne ndertese ne te cilen ndodhet vendvotimi.

"PZAP" — do te thote Paneli Zgjedhor per Ankesa dhe Parashtresa

"PShZ" - do te thote Platforma e Shkeljeve Zgjedhore

"SMS" - do te thote Mesazh i shkurter tekstual

"KVV" - do te thote Keshilli i Vendvotimit.

"MQV"- do te thote Menaxher i Qendres se Votimit

"ODH" — do te thote Operator i te Dhenave

"DHO" — do te thote Dhoma Operative

"OShC" — Organizata te shocierise civile

Objektivat kryesore te Platformes se Shkeljeve Zgjedhore

• Dokumentimi dhe shenimi ne nje vend te vetem te informatave mbi incidentet, shkeljeve dhe ankesave

te mundshme per te mundesuar analizimin dhe hulumtimin e metutjeshem.

• Analizimi, me sa me pak vonese, i informatave qe vijne, prezantimi i tyre te KQZ-ja (ne rast se

kerkohet vendim marrje nga KQZ) dhe percjellja e tyre institucioneve te tjera sipas nevojes.

Perfitimet e Platformes se Shkeljeve Zgjedhore

Perfitimet e pritura nga Platforma e Shkeljeve Zgjedhore ne proceset zgjedhore perfshijne:

a. Ndihmon KQZ-ne per t'i shenuar te dhenat e rendesishme sic jane shkeljet zgjedhore dhe rastet e

incidenteve te ndryshme pergjate procesit zgjedhor per analiza afatgjate te trendeve, per ndermarrjen

e masave parandaluese dhe reagimin ne incidente.

b. U nnundeson KQZ-se, PZAP-se, Prokurorise, organeve te sigurise, dhe vezhguesve te raportojne

incidentet, shkeljet e mundeshme administrative, apo veprimet tjera te mundeshme kunderligjore qe

nderlidhen me procesin zgjedhor tek KQZ-ja ne kohe reale.

c. Mundeson veprime te informuara mire, me proaktive dhe me te shpejta nga ana e KQZ-se per te

reaguar ne incidente apo mosmarreveshje te mundshme.

2

Reagimi ndaj informates Vertetimi i informates

Informata nuk vertetohet

Procedurat e pergjithshme to projektit

Keto kater (4) procese do to zhvillohen njekohesisht:

1. Monitorimi dhe shenimi i raporteve,

2. Analizimi i raporteve,

3. Shperndarja e informatave publike — paraqitja e raporteve dhe analizave,

4. Reagimi / komunikimi mes partnereve/aktereve per nevoja urgjente.

Vezhguesit e akredituar dhe personeli zgjedhor

- SMS

- Thirrjet telefonike

- E-mailat

1. ZLKZ-ve/ KKZ-ve

2.Trajnereve 3.1VI,OV-ve

4.KVV-ve

Vertetimi !Armes ampar k

Publikohet Raporti

ne PShZ

lnformata regjistrohet

por nuk publikohet

Informohet Udheheciesi i

Dhomes Operative

Anahzimi i to gjitha

raportimeve

Identifikimi i trendeve to

shkeljeve

Fig 1: Skema e rrjedhes se informatave

3

Monitorimi dhe shenimi

Personat qe mund te perfshihen jane: vezhguesit e certifikuar nga organizatat e shoqerise civile dhe

organizatat nderkombetare, vezhguesit e subjekteve politike, personeli i KQZ-se ne terren (KKZ-te, trajneret,

stafi i SKQZ-se, Menaxheret e Qendrave te Votimit, anetaret e KVV-ve dhe Kryesuesit e Vendvotimeve), selia

qendrore e KQZ-se (Zyrtaret e TI-se, dhe Operatoret e te Dhenave (ODH-te) ne kuader te Dhomes Operative).

Te gjithe vezhguesve te akredituar dhe personelit te KQZ-se ne terren u mundesohet qe te dergojne informata

nese jane deshmitare, apo degjojne per cfaredo shkelje zgjedhore (ketu perfshihen leshimet

procedurale/administrative, veprat e kunderligjshme zgjedhore, shkeljet te ligjit te zgjedhjeve, dhuna

psikologjike apo dhuna fizike). Secili vezhgues/ese pritet qe te raportoj parregullsite e evidentuara gjate procesit zgjedhor ne kohe sa me te shpejte.

Permes personave kontaktues dhe nepermjet materialeve informuese (elektronike dhe te printuara),

vezhguesit do te informohen per listen e shkeljeve te mundshme, dhe se si te dergojne raporte 'Armes SMS-

ve, e-mailit, apo telefonit. Raportimi per te gene sa me i plote mund te permbaj dhenat si ne vijim (por per to

konsideruar valid duhet te kete te pakten te dhenat nen a) dhe b)):

• Numri i identifikimit te vezhguesit apo personelit te KQZ,

• Data,

• cka ka ndodh (Iloji i shkeljes),

• Kush e ka bere shkeljen,

• Kush eshte demtuar, dhe

• Ku ka ndodh.

Operatoret e te dhenave dhe analistet jane pjese e stafit te dhomes operative, ne kuader te KQZ-se per diten e

zgjedhjeve. Operatoret jane te trajnuar per marrjen dhe perpunimin e porosive si dhe menyren e paraqitjes se

tyre ne harte. Pas pranimit te raportimeve, ODH do t'i therrasin te pakten dy nga keto burime te mundshme te

terrenit: ZKZ-te, menaxheret e qendrave te votimit, kryesuesit e vendvotimeve, ekipet e KQZ-se qe jane ne

terren, anetaret e KKZ-ve apo trajneret e KQZ-se te diet mund te jene der vendit te shkeljes se pretenduar per

t'i vertetuar raportimet. Pastaj, ata do t'i regjistrojne raportet ne bazen e te dhenave dhe do t'i paraqesin ne

harte te qasshme per publikun vetem nese informata vertetohet nga dy burime dhe pas marrjes se konfirmimit nga udheheqesi i DHO. Ata mund te kene edhe detyra te tjera sipas nevojes per mirembajtjen dhe azhurnimin e faqes.

Ekzistojne tri detyra kryesore per operatoret ne procesin nga pranimi i raportimeve nga terreni deri te paraqitja e raportimeve ne platforme:

1. Pranimi i raportimeve permes SMS, E-Mail, Thirrjeve Telefonike, etj.

a. Kerkimi i informatave shtese (Nese eshte e nevojshme.) 2. Vertetimi permes konfirmimit te raportimeve nga se paku 2 prej 5 burimeve te besueshme dhe

udheheqesi i DHO

4

3. Paraqitja e shkeljeve te raportuara dhe konfirmuara ne platforme(Kodimi i kategorive dhe miratimi i raporteve per t'i shenuar ne harte.)

Ndarja e punes se operatoreve behet sipas percaktimit nga SKQZ: sipas komunave perkatese, sipas detyres,

apo sipas ndarjeve te tjera. Zgjidhja varet nga ajo se sa shpejt arrijne raportimet dhe nese ato vijne nga nje

shtrirje e gjere e zonave apo Jane me te lokalizuara. Qellimi i ndarjes se punes eshte qe te sigurojme qe: 1)

puna te ndahet sa me barabarte qe te jete e mundur, dhe 2) porosite te kalojne permes sistemit me kohe (kjo

mund te menaxhohet duke i perdorur porosite testuese tri here ne dite).

Ndarja e detyrave per Operatoret e te Dhenave

1. Secili Operator i te Dhenave do te kete nje zone (ose shume zona) gjeografike te caktuara qe i rnbulon

dhe pranon te gjitha porosite nga ato zona. I njejti percjell rrjedhen qe nga marrja e porosise deri te

vertetimi dhe shenimi i raportit ne harte.

2. Secili Operator i te Dhenave e pranon porosine ashtu sic vjen duke e shenuar ate ne nje flete

gjurmuese/percjellese ku Shenohet se kush eshte duke punuar per cilen porosi. Operator& e te

Dhenave do to shohin ate porosi permes raportit ne harte. (Kjo behet ne forme te permbledhur sepse

raportet nuk do te finalizohen sipas radhitjes qe pranohen; pra do te kete kohe te pritjes derisa te

behen kthimet e thirrjeve dhe vertetimet dhe gjera te ngjashme).

3. Ne raste te veganta, mund te kete ndryshim te pergjesive te Operatoreve te Dhenave, te cilat duhet te

autorizohen nga Udheheqesi i Dhomes Operative. Kjo do te thote, nje person mund t'i marre porosite —

duke is bere te gjitha qartesimet dhe pyetjet burimit. Nje person tjeter pastaj mund t'i marre raportet

pasi te jene qartesuar dhe t'i therrase burimet konfirmim. Personi i trete mund te merret me

kodimin dhe aprovimin e raporteve te finalizuara per t'i shenuar ne harte.

Shembulli i rrjedhes se punes per pranimin, vertetimin dhe evidentimin e raporteve ne harte eshte si ne vijim.

Pranimi i raportimeve

• Ne Diten e Zgjedhjeve, njekohesisht mund te vijne shume porosi, prandaj duhen zbatuar procese me te shpejta.

• ODH-te duhet te reagojne dhe te perpiqen qe t'i finalizojne informatat per te gjitha porosite qe vijne

brenda nje ore dhe jo me vone se brenda 24 oresh.

• Nese nje raportim nuk mund te vertetohet brenda 24 oreve si rezultat i mungeses se te dhenave nga

terreni, ai duhet to hedhet poshte (nuk merret parasysh).

• ODH-te do t'i marrin te gjitha informatat nga vezhguesit e akredituar dhe personeli i KQZ-se,do te

kerkojne dhe regjistrojne numrat e dokumenteve identifikuese te tyre dhe pastaj do t'i perpunojne me

tej informatat. Kjo mase e siguron vertetesine e burimit dhe Iehteson vertetimin e informatave.

5

SMS-te Thirrjet (telefonike) E-mailat

/*- ODH-te e kontrollojne e-

ODH-te duhet monitorojne te gjitha

ODH-ja pergjigjet menjehere nese

mailin cdo tridhjete minuta nese nuk udhezohen

njoftimet vazhdimisht eshte e mundur, nese ndryshe ■•■••1

jo, therret prapa brenda disa minutave

ODH-te pergjigjen drenda 1 d ODH-te pergjigjen brenda 1

ore 1 ore

Fig. 2: Udhezimet per kohen e reagimit.

Vertetimi i raporteve

• Operator i te Dhenave i therret ZLKZ-te, anetaret e KVV-ve , Kryesuesit e Vendvotimeve, Menaxheret e

Qendrave te Votimit, apo stafin e KKZ-se per ta vertetuar permbajtjen e raportit.

• Kushdo ge eshte me der (nga kategorite me larte), apo e njeh ate zone me mire, duhet bere perpjekje te kontaktohet se pari.

• Nese raportimi perfshin ndonje shkeije administrative apo yelper tjeter te rende(penale), te kryer nga

ana e nje punonjesi te votimit apo zyrtari te KQZ-se, duhet ge te kete dy burime tjera alternative te vertetimit.

• Operatoret e te Dhenave se bashku me Udheheciesin e Dhomes Operative (DHO) apo zyrtaret e KQZ-se

ne DHO, duhet te reagojne dhe te perpigen ge t'i mbledhin te gjitha informatat lidhur me porosite (raportimet) ge vijne brenda te njejtes dite.

• Ne periudhen para apo pas zgjedhjeve, Operator& e te Dhenave mund te vazhdojne me verifikimin e

raportimeve per shkelje deri ne 3 dite. Nese shkelja nuk mund te verifikohet per 3 dite, procesi i

verifikimit ndalet, dhe mund te vazhdohet vetern nese personi i cili e ka bere raportimin, apo dikush

nga i cili eshte kerkuar ta vertetoje raportimin, ka informata te reja. Atelier& nese raportimi mund verifikohet, rasti mund te publikohet ne hart&

Operatoret e te Dhenave e vertetojne raportimin dhe i raportojne Udheheciesit te Dhomes Operative. Pas

raportimit, Operator& e te Dhenave publikojne shkeljet ne uebfaqe, nclersa Udheheqesi i Dhomes Operative do te ndermarre veprimet perkatese.

6

la. Vertetuesi pergjigjet brenda gjysme ore

lb. E verteton raportin, e refuzon raportin apo nuk mund to vertetoje ate.

■

1. Operator i te Dhenave se pari e therret vertetuesin

2. Nese nuk vertetohet, apo kur vertetuesi i pare nuk eshte ne

dispozicion

2a. Operator i te Dhenave e therret vertetuesin e dyte

2b. I perserit hapat la dhe lb me vertetuesin e dyte dhe te trete (nese

ndonjeri prej dy vertetuesve te pare nuk eshte ne dispozicion).

Fig 3: Shpemdarja qe sugjerohet e operatoreve te te dhenave.

Per funksionimin e platformes, raportimet nga i gjithe vendi do te trajtohen nga operatoret ne baze te parimit "I pari qe vjen shqyrtohet i parr.

Shenimi i raportimeve ne hand

• Operatoret e te Dhenave krijojne raportin per secilin incident te vertetuar. • Pasi te vertetohet, raporti mund te regjistrohet ne bazen e te dhenave dhe te aprovohet (sipas formes

se paraqitur ne shembujt me poshte). • Pastaj, raporti do te shfaciet ne fagen publike.

7

5Iniko raportet Krijoni nje raport Konlpytto Eaportet /Eta' ko RVorte P ket it reports

Raport i ri S RUM Stff0 T.116111,MLA ANULLO

Mesazhe Vendndodhja e incidenteve

Givikk Gjere$5,

Revo mrsozitet 4 Wider Mao,

Forminar Violations form,•

litchi "

Subjeke K ka vendosurblidorn ne trugen Skenderneu ne Gjakeee

Pershkrim Now 4,14),

Haim eo or* acirdicwor ftwex x.^.,./(wiroettise.rttufe-,te! ,ttt,44,we.t1eveitlect. vcsartictncf.r.ampivr!

np,tixinte nit mibiestE x kattt RS rerlien Utrldtrbfq 9.141ANA

Place of violation

Public space

Type of violation

Abuse o. state resources Bribery Arms at campaign Arms in the polling station Campaign finance irregularity Campaign finance fraud Campaign period violation Campaign within lOOft of polling station Candidate or party registration irregularity Commissioner nomination irregularities Double voting Family voting Forgery of electoral materials Illegal transport of polling station materials Interference with public gathering Intimidation Left out of voter's list Physical harm Polling station change without public notice Posters damaged Posters o egally placed Procedural violation

Analizimi i to dhenave

Analisti i to dhenave duhet to punoje se bashku me Operatoret e to Dhenave dhe ekipin e TI-se per t'i monitoruar to dhenat qe vijne duke identifikuar informatat urgjente qe duhet t'i transmetohen personelit to KQZ-se ne terren apo ne KQZ, dhe to tjeret per to ndermarre veprime.

8

Per analiza periodike, Analisti mund t'i shfrytezoje skemat e paraqitjes vizuale te te dhenave ne Platforme n

baza ditore apo sipas nevojes. Ne Diten e Zgjedhjeve, ekipi mund t'i klasifikoje raportet sipas blloqeve kohore,

apo perndryshe te dizajnoje nje plan per filtrimin dhe shperndarjen e informatave me shpejtesi. Ne periudhen para dhe pas zgjedhjeve, analizat e rregullta duhet te postohen ne facien publike.

Analisti gjithashtu mund t'i barte (duke e shkarkuar nje dokument te formatit .csv) te gjitha raportet, apo nje nengrup te raporteve, per analiza te metejme.

Publikimi i informatave

Ekipi i TI-se se KQZ-se do ta mirembaje nen- ueb-faqen publike te Platformes dhe siguron qe te jete e azhurnuar me analiza, njoftime dhe permbajtje te tjera sipas nevojes.

Kjo faqe duhet te permbaje gjithashtu hollesi lidhur me metodologjine dhe informatat lidhur me te dhena te ndryshme qe jane ne dispozicion ne kete faqe.

Menyra te tjera te ndarjes se informatave perfshijne: lejimin e publikut per t'u abonuar per te marre njoftime

mbi raportet, publikimi i raporteve per shperndarje ne formatet ne let& apo elektronike, apo konferencat per

shtyp. Eshte e rendesishme qe publiku dhe partner& nga 0ShC-te e interesuara ta kene te qarte qasjen dhe

shfrytezimin e informatave qe jane ne dispozicion ne faqe. KQZ-ja mund te konsideroj aktivizimin e faqeve

zyrtare ne media sociale (ne Twitter, Facebook, Instagram, etj.) per institucionin si teresi apo vetem per kete

aktivitet te caktuar, si menyre e shperndarjes se informatave rreth shkeljeve tek palet e interesit.

Monitorimi i pones se platformes

Anetaret e Komisionit Qendror te Zgjedhjeve do te kene llogarite e vecanta ne platforme, ku do te mund te

bejne monitorimin e raporteve qe vijne ne platforme, dhe mund te shohin statusin e gjitha rasteve, qe nga

raportimi deri te publikimi i tyre. Pervec kesaj, platforma do te kete mundesine e gjenerimi te raporteve ne

baza te rregullta, te cilat mund te ndahen me anetaret e KQZ gjate gjithe kohes, sidomos ne dite te zgjedhjeve.

9