Co

Co

to to je st je st et net nog rog raf iaaf ia??P

oz yP

oz ytyw

iztyw

izm

m

ve rsuve rsus s nat urnat urali zmali zm

Po zy tyw

izmP

o zyt ywizm

Me tod a

pozy tywna:

zał oże nia i kon cepc ja m

etod y nauk ow

ej

Izo lacja zm

ie nny ch i pro ced ura spr aw

dz ani a

Źró dła w

ied zy nau kow

ej

ZZaassaaddy y ppoozzyyttyywwizizmmuu

Nauki

fizyczn e, postrz egane

w

kategor iach lo giki

ekspe rymentu,

stawią

model

d o naśl adow

ania dla

ba dań społe cznych.

Choci aż

pozyt ywiści nie tw

ierdz ą, że wszy stkie n auki fizycz ne posł ugują się

identy cznymi m

etodami , stoją kon sekw

ent nie na stan owisku , że łączy

je ws pólna lo gika. C

ho dzi o logi kę eksp erymentu, podczas którego

manip uluje się ilościow

o mierzon ym

i zmiennym

i w celu us talenia

związ ków

międ zy nim

i . Tę logik ę uw

aż a się za c echę de finiującą naukę .

Praw

a uniw

e rsalne. P

ozyt ywiści

p rzyjęli charakte rystyczn ą

konce pcję w

yjaśniania , okre ślaną

zaz wyczaj

mianem

„praw

a w

yjaś niająceg o" [cove ring

la w].

W

ty m

ujęc iu w

ydar zenia s ą

wyjaśnia ne w

sp osób dedu kcyjny poprzez o dwoływ

anie się do praw

uniwe rsalnych,

które określają

stand ardowe

z wiązki

między

zmien nym

i, u w

zględn iając w

ystąpien ie w

sze lkich istotnych

okolic zności. Jednakże przez nau ki społe czne zosta ła zaada ptowana

tylko statysty czna

wer sja

tego m

odelu, preferując a

takie zw

iązki m

iędz y zm

ie nnymi,

które m

ają w

yłąc znie w

ysokie praw

d opodobień stwo za istnienia w

wyniku określony ch okol iczności.

Dopro w

adziło to

do w

zmożone go

zai nteresowan ia

pro cedurami

dobor u próbek, zwłaszc za w

bada niach an kietowych . Z

godn ie z tym

mode lem

w

yjaś niania, głów

ny n acisk

kła dzie się

na m

oż liwość

gener alizacji uzy skanyc h danych.

Język

o bserwa cji

neutr alnej. W

reszci e, pozy tyw

iści daw

ali pierw

szeństwo

zjawis kom

, kt óre

mogły

być bezp ośrednio

obser wow

ane . Wszelkie odw

ołani a do rz eczy niena macalny ch niosą

bowie m

ryzy ko odrzuc enia po d zarzutem m

etafizy cznej sp ekulacji. W

ymaga się, aby teorie naukow

e budowa no, opi erając się na opisi e

rzeczy wistego ś w

iata (a lbo weryf ikow

ano w odnies ieniu d o niego),

bez k orzystania z teore tycznych z ałożeń, dzięki cz emu ich w

artość nie po dlegałaby podw

aż eniu. Tą b azą w

y jściową m

ogłyby być dane zm

ysł owe, jak w

tradyc yjnym em

p iryzmie , albo rzec zy „pow

szechnie obser w

owalne": na przy kład ruch ciał fiz ycznych, t akich ja k rtęć w

term

o metrze, co do któ rych żade n obser w

ator nie ma w

ąt pliwości.

Przyk łada się więc w

iel ką wagę d o stand aryzacji pr ocedur zbierania

danych, mającej na celu uł atw

ienie pozyskiwania sta bilnych w

y ników

przez wszyst­kic h obserw

a torów. I stnieje prz ekonani e, że jeśli p om

iar jest p od tym

wzglę dem

wiary godny, co zapew

nia trwa łą, neutra lną

pod względem

t eoretycz nym podst aw

ę dla dalszych r ozważa ń.

Na

Na

tu rtural izali zmm

Kon cepc ja bada nia j ako ana lizy

”sta nu na turaln ego”

Cele bada nia: op is w

y darzeń zacho dząc ych w

danym środ ow

isk u

R

óż nica między zjaw

i skami

fizy czny mi a zj aw

iska mi

spo łeczn ymi: ko nsekw

encje dla nau k spo łeczny ch

Interp retac ja bod źca ja ko pod stawa

sema ntyki społec znej

Rezy gnacj a z nad ziei n a odkr ycie

praw uniw

ersalny ch

Prz y

Prz y

kła d kła d M

e haM

e han n ob raobr azu jączu jący y m

e tom

e tody dy zbi erzbi eran ia an ia da nyda nych ch prz eprz ez z po zytpo zytyw

i styw

i stówów

Pyta nie w te ście spra w

dz ający m

roz wój j ęzy kow

y każ e dz ieck u w

y brać s pom

iędzy p taka ,

słon ia i

psa „z w

ierz ę, które

pot rafi la tać".

Popr awn a

odp owiedź

brzmi,

o czywiście ,

„ptak ". J edn ak

wielu

pie rwsz okla sistó w

po dawało w

odp ow

ie dzi na to pytan ie s łonia ora z pta ka. Kied y p ytałem

ic h póź nie j o po w

od y, od powiada li:

„To jes t

Du m

bo ". D

u mb o

to, rze cz

ja sna , lat ając y

sł oń z

kre skó wek D

isn eya, dos kona le zna ny

dzie ciom

oglą daj ącym

tele wizję i c zytaj ącym

komiks y

jak o zwierzę , któ re la ta.

(Meh an, 1974 , s. 249)

War

War

un ki un ki m

ożm

ożliw

oliw

ośc i śc i up raup raw

ianw

iania ia an tran trop olop olog iiog ii

Sami jes teśm

y a ktora mi

spo łeczn ymi

Jesteś my a ktyw

n ymi o bserw

atorami

Mo żliw

o ść inte rpretac ji świata

Z

agad nien ie obco ści k ulturowej

Warto ść et nograf ii opi era się na

badan iu ró żnorod nych wzorc ów

kultu row

y ch i ich don iosłym

znacz eniu dla roz umie nia pro cesó w

społe cznyc h

SSytytuuaacjcja a etetnnoogrgrafafa a ssytytuuaacjcją ą oobbcceeggoo

I.Potr zeba p oznan ia kul tury, którą b adam

y, w

yd aje się

n ajbar dziej oczy w

ista w

przyp adku społec znoś ci inny ch ni ż nasz a w

ła sna. W

tak im

w

ypad ku nie

tyl ko m

oże my n ie w

ied zieć, dlacze go lud zie co ś robią,

ale częst o

ni e m

amy

równie ż

poję cia, co

robią. Z

n ajdziemy

się w

ówczas w

po łożeniu bard zo zbl iżony m

do sytuac ji

obc ego, o m

ówio nej

pr zez Sch utza. S

chutz opisuj e, w jaki sp osób —

pod czas tygodn i i m

iesięcy następ ujący ch po

przyb yciu im

ig rantó w

do kraju

doc eloweg o —

to, co p rzyby sze u ważali

za o czywiste, o kazu je się niepe w

ne al bo zgoła

fał szywe.

W

dod atku obsz ary

igno rancji nie mające w

cze śniej ż adne go znacz enia,

teraz okaz ują

si ę nie zw

ykl e istotn e.

Pr zezw

y cięże nie ty ch

tr udnośc i stan ow

i k lucz

do os iągni ęcia

ważny ch

celó w,

może

nawet

do sam

e go przetr w

ani a w no w

ym środow

isku.

II. W trakcie poznawania warunków uczestnictwa w społeczności gospodarzy, obcy przybysz stopniowo, od środka zdobywa wiedzę na temat funkcjonowania tego środowiska, która zastępuje jego wcześniejszą wiedzę „zewnętrzną". Schutz przekonuje dalej, że to właśnie za sprawą takiego, niejako przymusowego poznania kultury, obcy przybysz nabiera pewnej obiektywności, niedostępnej dla zwykłych uczestników danej kultury. Ci bowiem, żyjąc od samego początku wewnątrz kultury, postrzegają ją jako proste odbicie „zwyczajnego świata". Często nie są świadomi fundamentalnych, charakterystycznych tylko dla ich kultury, założeń leżących u podstaw ich wizji rzeczywistości.

III. Relacja Schutza na temat doświadczeń spotykających obcego przybysza ma, w dużej mierze, zastosowanie do pracy antropologa, który zazwyczaj bada społeczności bardzo odmienne od własnej. Niemniej, los obcego nie jest tylko udziałem ludzi przeprowadzających się do nieznanej społeczności. Zmiana grupy w obrębie tej samej społeczności może dać identyczne efekty, choć na ogół w łagodniejszym wymiarze. W każdej społeczności istnieje bowiem wiele różnych warstw i kręgów kulturowej kompetencji. Twierdzenie to jest szczególnie trafne w odniesieniu współczesnych społeczeństw przemysłowych, w których występują drastyczne podziały w obrębie stosunków pracy, różnorakich stylów życia, zróżnicowania etnicznego, grup dewiacyjnych oraz subkultur. Do tego wszystkiego należy dodać zróżnicowane poglądy na świat, które podtrzymują te społeczne podziały i są przez nie wywoływane.

Za s

Za s

ad y ad y pi spisan ian ia a et netnog rog raf iiafi i

Alo kacja zasob ów

sp ołeczn ych

Zabaw

a w kosm

i tę

Cel em

na drzędn ym etn ogra fii opis

kult ury

R

ozu mien ie od śr odka a pisa nie

In spIns pira cira cje je w

spw

s pół czół czes nes nej ej E

t nE

t nog rog raf iiafi i

Kuh n

Her m

e nu ty ka

Po st str uk tur al i

zm

Refl

Refl

ek sek syj noyj ność ść st rastr ate gite gia a ob rob ron y on y cz y czy at utatu t??

Wpływ

ba dacz a na pro ces bada w

c zy

Co zn aczy

ref leks ywn ość

Wy tw

a rzan ie wiedz y a

po lity czno ść

Re flek syjn ość a te chn iki

zbie ran ia da nyc h

Zdr ow

y roz sąd ek: ap oria czy spr zym

ierz enie c?

Wpływ

na środ owisko

bad ania raz jes zcze

Fak ty i arte fakt y

Sch

Sch

umuman an o o fak tfak tach ach i i artartefaefaktaktachch

Moj e

zas adn

ic ze sta n

owisk

o je st

pr oste:

obse rw

ator m

y śli ar tefak

tami.

Poza

parom

a w

yj ątkam

i, p

ro blem

y p

oja wiając e

się p

odcz as

bad

ań

ank

ietowych

sta now

ią dosk

o nałą o k

azję , ab

y je

w

pe łn

i zrozu

mieć,

pod

w

ar un

kie m

, że potr ak

tujem

y je z całą pow

agą ja ko fa k

ty z życia. Mu

si my w

tym

m

iejs cu

poczyn

ić roz różn

ienie

na

proste bad

ania an

kieto w

e i ic h n

auk

ową

wer sję [...] S

tos ując p

r oste pod

ejś cie do

bad

ań

ank

i etowyc h

, trak

tujem

y od

pow

iedz i

dosłow

nie,

igno ru

jąc p

ro wad

ząc ych

wyw

ia d

j ako

ź ródło

odd

ziaływan

ia i uw

a żając dob

ór prób

ki

za p

o zbaw

iony

więk

sz ych

kom

pl ik

acji. O

soba ,

któ ra

po stęp

uje

w

t en

sposób

, m

a du

żą s zans ę n

atkn

ąć s ię dok

ładn

ie na

swój

artef akt.

Z

dru

giej s tron

y bad

ania

ank

ieto we

prow

a dzon

e w

sp

os ób

na u

kow

y d

ążą d

o od

nale zien

ia zn

a czeń,

dw

uzn

acz ności

języka

i w

ywi ad

u,

ro zbież n

ości m

iędzy

nast aw

ieni em

a

zachow

aniem

. N

awe t

pro b

lemy

związan

e z

brak

iem

odp

owied

zi d

ostarc zają isto tn

ych

inform

acji , n

ie n

a leży ich

w

ięc ign

o rować i tra k

tować jak

o przes zk

ody

w re aliza cji efek

tywn

ych b

a dań

.(S

chu

man

, 1982 , s. 23)