narratieve exposure therapie net - vgct.nl · narratieve exposure therapie net ptss – behandeling...

Narratieve Exposure Therapie NET

PTSS – behandeling bij meervoudig (en complex) trauma

Ruud Jongedijk & Simone de la Rie

Workshop VGCT 2018

VJC Workshop NET R.Jongedijk & R.Aarts april 2017

Introductie: Video

• https://www.youtube.com/watch?v=CwF79ZISzlI


Programma Workshop

• Theoretische uitgangspunten

• NET in de praktijk

• Evidence?

• Vragen / discussie


Wie kent / werkt er met:

• Imaginaire Exposure ?

• EMDR ?

• CGT voor PTSS ?

• Stabilisatie ?

• NET ?

• Overige ?


Richtlijnen PTSS ……

• Imaginaire Exposure (IE)

• Cognitieve Gedragstherapie (CGT)

• Eye Movement Desensitization and

Reprocessing (EMDR)

• Exposure alternatief: NET !


Narratieve Exposure Therapie (NET) is:

• Kortdurende PTSS behandeling

• Juist voor multipele / complex trauma

• Geeft trauma een context

• Voor diverse leeftijdscategorieën

• Getuigenis: human rights / social sharing

• Evidence based


Verschillen ….

Imaginaire Exposure

• Langdurige blootstelling en extra blootstelling (= huiswerk)

• Blootstelling aan volledige chronologie van de gebeurtenis

• Instructies gericht op herbeleven (ik-vorm; tegenwoordige tijd)

• Nadruk op herbeleven van gevoelens en gedachten toen

• Bij het verhaal blijven, i.v.m. gevaar van cognitieve vermijding

• Geen afleidende stimuli

EMDR

• Korte momenten van

blootstelling; geen huiswerk

• Blootstelling aan wat nu het naarste beeld is

• Instructies gericht op het op afstand beleven (metafoor trein)

• Nadruk op gedachten en gevoelens nu

• Stimuleren van associaties en reflecties (wat komt er op?)

• Afleidende stimuli


Narratieve Exposure Therapie

• Visueel maken van de levensloop

• Imaginaire exposure, maar met integratie van

context informatie

• Niet ‘ergste’, maar ‘alle’ traumatische

ervaringen

• Ook de positieve ervaringen

• In chronologie van de levenslijn

• Herbeleven in verleden tijd

• Geen huiswerk; wel opschrijven t.b.v. van

getuigenis document


Narratieve Exposure Therapie

Juist voor complexe PTSS patiënten met

comorbiditeit en instabiele omstandigheden

Immers:

ontwikkeld in ….


PTSS = Memory Disorder

PTSS wordt steeds meer gezien als

geheugenstoornis

in plaats van als

angststoornis

TRAUMA and MEMORY

Sensation

Cognition

Physiology

Emotion

Meaning

Sensation

Cognition

Physiology

Emotion

Meaning


Lange termijn

geheugen

expliciet impliciet

episodisch

geheugen

Semantisch

geheugen

priming

procedureel

(vaardigheden/

routines)

emotionele

associaties

klassiek

conditionere

n

Hippocampus/

cortex

Basale ganglia

(striatum)

Cortex Amygdala Amygdala/

Limbisch systeem


http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&ved=0ahUKEwiDyLHW4eHLAhXDgQ8KHTNZCFwQjRwIBw&url=http://slideplayer.nl/slide/1909262/&psig=AFQjCNGMeYpS9t1xix4wB0zf_p4u_YGqqQ&ust=1459198745236209


Impliciet geheugen: leuke gebeurtenis..

Sensorisch Cognitief Emotioneel Fysiologisch

Ziet de golven

Denkt aan de

zee

Ruikt het zoute

water

Voelt het water

langs de

voeten

Voelt de zon

op de huid

Wat heerlijk

ontspannen

Wat mooi!

Geluk

Vreugde

Hartslag snel

Ademhaling


Impliciet angst – trauma netwerk

Sensorisch Cognitief Emotioneel Fysiologisch

Ziet de weg

naar het dorp

Ziet Kosovo

landschap

Ruik dode

lichamen

Ziet soldaten

met geweren

Hoor mensen

schreeuwen

Ik kan niets

doen!

Dit is gevaar!

Woede

Angst

Hulpeloosheid Freeze

Hartslag snel

Ademhaling

Politieagenten op

straatTelevisiebeelden

Denken over

trauma

In hopeloze

situatie verkeren

Boos omdat

kinderen lastig

zijn

Lichamelijke

activiteit


Expliciete, “koude” of

autobiografische geheugen:

:

Het bewust ophalen, “denken”

Geeft samenhang:

TIJD, PLAATS, CONTEXT

CZS: hippocampus / cortisol

http://images.google.nl/imgres?imgurl=http://prow.web-log.nl/photos/uncategorized/denk.jpg&imgrefurl=http://prow.web-log.nl/prow/2007/12/jonge_aap_heeft.html&usg=__kLfqHIws8sSrAGmOIycwSP7S2BM=&h=336&w=336&sz=22&hl=nl&start=16&tbnid=z2TKO31UvLDFuM:&tbnh=119&tbnw=119&prev=/images?q%3Dgeheugen%26gbv%3D2%26hl%3Dnl

http://www.google.nl/imgres?imgurl=http://theocornelissen.sp.nl/images/penseur1.jpg&imgrefurl=http://theocoskun.sp.nl/weblog/2005/06/29/denken-is-ook-niet-alles/&usg=__JpORob9lQf4hpZuDjps-tIP0sBY=&h=276&w=368&sz=14&hl=nl&start=41&zoom=1&tbnid=NUiDxn2db8Kl0M:&tbnh=91&tbnw=122&ei=YMxrTbTKKcaD4QbVroniCQ&prev=/images?q%3Ddenken%26start%3D40%26um%3D1%26hl%3Dnl%26sa%3DN%26tbs%3Disch:1&um=1&itbs=1


Trauma en autobiografisch geheugen

Traumatische herinneringen staan los in

tijd, plaats en ruimte

‘Geïsoleerd’ in de context en de

levensgeschiedenis van de patiënt

Gefragmenteerd autobiografische

geheugen angst niet ingebed in

de context angst generaliseert

en geeft gevoel van continue

dreiging


Herinneringen staan los van tijd, ruimte en plaats

IMPLICIET, WARM

GEHEUGEN

EXPLICIET,

KOUD

GEHEUGEN


Geheugen en Trauma ……

1e: Angst het impliciete geheugen te activeren:

vermijding van triggers

2e: Moeite herinneringen te plaatsen in de

context en chronologie van de levenslijn:

gefragmenteerd geheugen

geeft gevoel van continue dreiging


Therapeutische principes NET….

• Chronologische reconstructie van alle belangrijke

gebeurtenissen: de levenslijn

• Exposure van de “warme herinneringen”; volledige

activering van het angst netwerk

• Verbinding en integratie van “warme” met “koude

herinneringen”

• Opstellen levensverhaal: getuigenis en betekenis


De levenslijn


De levenslijn in praktijk

- Neerleggen samen met de patiënt

- Namen geven (post-its) en tijd/plaats

- Sterk structureren - geen exposure!

- Binnen één zitting

- Problemen: veel stenen, weinig bloemen

- Afronden: foto of tekening


De levenslijn: video


c

1e bloem.

Ik ben geboren in 1954. Dat is het jaar 1332 volgens de

Iraanse jaartelling.


De levenslijn

Voor patiënt:

• Geeft overzicht / chronologie over leven

• Geeft overzicht / controle over behandeling

• Visueel aantrekkelijk

Voor de hulpverlener:

• Routekaart voor behandeling

• Structureert zittingen


De uitvoering van NET

• Volg de levenslijn chronologisch,

vanaf de geboorte

• Begin met een bloem

• Ga vervolgens vanaf de eerste steen

van steen naar steen

• Geef aandacht aan de tussenliggende

periodes

• Geef ook aandacht aan de bloemen


Directieve coachende gesprekstechniek

• Gesprek structureren: tempo,

chronologie, coherentie, vermijding

• Ondersteunend, begeleidend, coachend,

empathisch

• Goed in kunnen leven in de patiënt;

beeldend: samen “de film zien”


Koude geheugen oproepen

• Tijd: wanneer vond de gebeurtenis plaats?

• Plaats: waar vond de gebeurtenis plaats?

• Omgeving: wie/wat was aanwezig?

• Gebeurtenis: wat is er gebeurd?

• Begin: wat waren de omstandigheden bij

het begin van de gebeurtenis?


Herinneringen verbinden ….

Koude herinnering

• Tijd: wanneer gebeurde het

• Plaats: waar gebeurde het

• Omgeving: wie en wat was

er nog meer

• Gebeurtenis: wat gebeurde

er

Warme herinnering

• Zintuiglijke ervaringen: horen, zien, voelen, ruiken

• Emoties: angst, woede

• Cognities: ‘ik ga dood’

• Lichamelijk: adem, hartkloppingen, spierspanning


Hot spot

• Blijf in de warme herinnering tot de patiënt verlichting voelt

• Eindig bij een ‘veilig punt’ na de steen


Getuigenisverslag

• Iedere zitting wordt opgeschreven

• Daar wordt een verslag van gemaakt

• Begin volgende zitting doorgenomen

• Laatste zitting: gehele document wordt samen

met de patiënt doorgenomen en overhandigd


Evidence based

• 20 RCT’s gepubliceerd

• 1050 patiënten geïncludeerd

• Diverse reviews: NET = de

voorkeursbehandeling bij

vluchtelingen met PTSS

• Evidence voor ouderen,

volwassenen en kinderen (KIDNET)


Evidence based


Evidence Based

Overige patiëntengroepen:

• Vroegkinderlijk trauma: borderline met

PTSS

• Slachtoffers van aardbeving China

• Brandweerlieden / veteranen

• Comorbiditeit (depressie, dissociatie);

EPA patiënten

• Dader problematiek (FORNET)


Conclusie

• Bij uitstek bij meervoudig trauma

• “Aansprekend” / goed te begrijpen

• Ondersteunend: levenslijn / context

• Directief coachend; veel regie

• Diverse culturen

• Toegankelijk en breed toepasbaar

• Co-morbiditeit en dissociatie


Vragen en/of discussie?


NET leren?

• Nederlands Handboek NET: Levensverhalen en

Psychotrauma, 2014; Boom Uitgeverij

• Trainingen bij Arq Academy

• Supervisie en (in-company) trainingen


Dank voor u aanwezigheid!

Ruud Jongedijk

• LinkedIN: Ruud Jongedijk

• [email protected]

• LinkedIn-groep NET

Simone de la Rie

• LinkedIN: Simone de la Rie

• [email protected]

• LinkedIn-groep NET

mailto:[email protected]

www.arq.org

Partners per 2012:

Stichting Centrum '45

PDC

Equator Foundation

IVP

Cogis

Impact

War Trauma Foundation

Arq Psychotrauma Onderzoek

Samenwerking binnen Arq:

Arq Research

Arq Educatie

narratieve exposure therapie net - vgct.nl · narratieve exposure therapie net ptss – behandeling...

Documents