naar een dynamisch integraal #q&s vlaams kwaliteitsbeleid · 2016. 9. 28. · hoogkwalitatieve...
TRANSCRIPT
27/09/2016
1
Dominique Vandijck
Naar een dynamisch integraalVlaams kwaliteitsbeleid
@ZorgnetIcuro
#Q&
S
Gezondheidszorg vroeger
©Vandijck
27/09/2016
2
Gezondheidszorg vandaag… en (over)morgen
©Vandijck
Hoge tevredenheid
Stevig aanbod
Kwaliteit
Opleiding
Toegankelijkheid
Solidariteit
©Vandijck
27/09/2016
3
Maar, ook zorgen!
(gezondheids)economischorganisatorisch (patiëntveiligheid)
meer doen met minder middelen
onveiligheid… in een zorgzame context
‘paradox’
©Vandijck
Kwaliteit verbeteren?
We scoren minder goed in internationale studies (‘perceptie’ vs. ‘werkelijkheid’)
Prestaties van ons zorgsysteem in OECD landen …
… België op 20ste plaats
MRSA prevalentie in Europa …
… België op 15de plaats
etc.
©Vandijck
27/09/2016
4
Kwaliteitsvolle zorg
efficiënt
patiëntgericht
veilig
tijdig
toegankelijk
continue
&“de mate waarin de geleverde zorg
voor individuen en voor de
gemeenschap overeenkomt met de
gewenste zorgresultaten en in
overeenstemming is met de actuele
professionele kennis en inzichten”
geïntegreerd
S(Institute of Medicine, 2000)
©Vandijck
De feiten spreken voor zich …
bij 40% van patiënten sprake van te veel, te weinig of verkeerde zorg …
… 20% van de diagnostische verrichtingen en behandelingen onnodig …
… 10%(-15%) van alle gehospitaliseerden loopt schade op, waarvan helft vermijdbaar …
… is lang niet alle zorg effectief (20% is evidence-based) …
… wordt zorg slechts voor de helft gegeven volgens de state of the art …
… bevat ¼ van alle geneesmiddelenvoorschriften fouten …
… zit er veel verspilling in het systeem (30-40%) …
… worden patiënten nog te weinig betrokken bij hun behandeling …
… is er nog steeds grote variatie in aanpak en resultaten van zorg
McGlynn E, et al. The quality of health care delivered to adults in the United States. NEJM 2003;348:2635-45Amalberti R, et al. Five system barriers to achieving ultrasafe health care. Arch Intern Med 2005;142:756-64
Zegers M, et al. Adverse events and potentially preventiable deaths in Dutch hospitals. Qual Saf Health Care 2009;18:297-302Vrijens F, et al. Performantie van het Belgisch gezondheidszorgsysteem. KCE 2016. rapport 259A.©Vandijck
27/09/2016
5
Best mogelijke zorg… niet vanzelfsprekend
Wij die in de gezondheidszorg werkenzijn verantwoordelijk voor
deze resultaten
Best mogelijke zorg… niet vanzelfsprekend
©Vandijck
Maar ook beleidsmakers verantwoordelijk
“Let’s blamethe others”
©Vandijck
27/09/2016
6
Besteden van middelen
Michael L Millenson
“Als meer zorg niet beter is, wat ishet dan wel?”
Millenson: “Het gaat om verbeteringvan zorg”
©Vandijck
De grondleggers van patiëntveiligheid
Bij alle menselijke handelingen, maar ook bij niet handelen
Veiligheid van de zorg komt geleidelijk (gelukkig)steedsmeer onder de aandacht
James ReasonHuman Error, 1990
Lucian LeapeError in Medicine, 1994
©Vandijck
27/09/2016
7
De ontnuchtering in 1999
“social-profit 9/11”©Vandijck
Hoe kunnen we dekwaliteit van de
zorgsectorwaarborgen?
Elke innovatie start met een vraag
©Vandijck
27/09/2016
8
Evolutie naar een geïntegreerde benadering
©Vandijck
… in de algemeneziekenhuizen
Q&S …
©Vandijck
27/09/2016
9
Een proactief en samenhangend kader
Inspectie
Proces- en uitkomstindicatoren
Accreditatie
©Vandijck
Ziekenhuisbrede accreditatie
Externe controle door externe organisatie
Hele ziekenhuis gemobiliseerd om na te denken over kwaliteiten de positie van de patiënt
In België twee spelers op de markt: JCI en NIAZ
Inspec-tie
Indicatoren
Accre-ditatie
25 ZH (geen reva’s) kozen voor JCI, 33 voor NIAZ (2.4 norm, merendeel Q-mentum)
4 NIAZ: Jessa ziekenhuis Hasselt, St-Lucas Brugge, AZ Oudenaarde, UZ Gent5 JCI: UZ Leuven, AZ Groeninge, Jan Yperman, AZ St-Blasius, UZ Antwerpen
©Vandijck
27/09/2016
10
Ziekenhuisbrede accreditatie – proces
JCI
gapanalyse
285 standaarden1160 meetpunten
©Vandijck
Ziekenhuisbrede accreditatie – proces
JCI
On-site survey
©Vandijck
27/09/2016
11
Ziekenhuisbrede accreditatie – proces
NIAZ
normenbundelshoofdstukkenlevelsthema’sprioriteitentoelichtingen
©Vandijck
Indicatoren
VIP2
Doel om specifieke aspecten van de kwaliteit van verstrektezorg te objectiveren en aantoonbaar te maken
- Inzicht geven in welke processen er nog verbeterpotentieel is
- Maatschappelijke verantwoording en publieke legitimeringfaciliteren
- Opportuniteiten inzake wetenschappelijk onderzoek
Inspec-tie
Indicatoren
Accre-ditatie
©Vandijck
27/09/2016
12
Indicatoren – structuur
InitiatiefnemersZorgnet-ICUROVlaamse overheidVlaamse Vereniging voor Hoofdartsen
Ondersteunende organisatiesVlaams PatiëntenplatformWet. beroepsverenigingenMutualiteitenUniversiteiten…
Start 2010, protocol 2011
OGZH-
breed
Indicatorenforum
Bureau
OGcardio
OGortho
OGonco
OGmoeder& kind
groepen:borst, rectum
QID-bestuur
OGwebsite
OGberoerte
redactieraad
WAR
TTP
©Vandijck
Indicatoren
Zeer sterk enthousiasme en engagement van de sector
Ontwikkeling via samenwerking door sector en overheid
Gebasseerd op voluntarisme, participatie en vertrouwen – alle Vlaamse ZH nemendeel!
Nieuwe ontwikkelingsgroepen
Centrale website www.zorgkwaliteit.be
©Vandijck
27/09/2016
13
Een nieuw model voor inspectie
Inspec-tie
Indicatoren
Accre-ditatie
Model Vlaamse overheid
Startpunt
- Nood voor een geïntegreerde (hernieuwde) aanpak inzake hetwerken aan kwaliteit
- ZH krijgen een erkenning voor onbepaalde duur
Doel
- Objectiveren van kwaliteit van zorg (proces)- Instrument om lokale Q-initiatieven aan te moedigen
©Vandijck
SYSTEM
Screening of hospital-wide qualitysystems
Accreditated hospitals or hospitals preparing anhospital-wide accreditation (ISQua) exempted only if in these hospitals systematic failures areobserved during compliancy checks
COMPLIANCE
Checking defined criteria (structure,process and outcome)
• Defined with professionals, sector,academics
• Legal elements (+ nuance), guidelines, EB
Is it okay right now?
Inspection by the Flemish Governement
Announced (every 4 years)
Preceded by a self assessment
Guarantees for the future?
Unannounced (at least yearly) +differentiated (care pathways)
2013-2014: surgical pathway2015: internal pathway (also emergency andcritical services, pharmacy)2016: Systeemtoezicht(geriatric/revalidation, mother-child, psychiatric pathwaysstill to come)
©Vandijck
27/09/2016
14
… in de geestelijkegezondheidszorg
Q&S …
©Vandijck
Indicatoren
Vlaams Indicatoren Project GGZ
Doel is kwaliteitsverbetering te stimuleren via het gebruik van (proces- en outcome)indicatoren
Aantoonbaar maken van kwaliteit en voorzien in maatschappelijke verantwoording
- Vlaamse overheid- Zorgnet-ICURO- Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie- Vlaamse Verpleegunie- Federatie diensten GGZ- Federatie beschut wonen
Start 2012, protocol 2013
©Vandijck
27/09/2016
15
Indicatoren - structuur
Continuïteit en coördinatiePatiëntveiligheidPatiëntenparticipatieDepressie bij volwassenen/ouderenGedragsstoornissen bij kinderen/jongerenVlaamse Patiënt Peiling GGZ
Operationalisatie eerste set indicatoren:- Gedeelde besluitvorming- Inzetten ervaringsdeskundigen- Volledig GM-voorschrift- Suïcidepreventie- Volgen behandelingrichtlijnen- … OW
Indicatorenforum
Bureau
OW OW OW OWC&C PV PP DepressieGedrag-stoornis
©Vandijck
Accreditatie
Toenemende aandacht voor accreditatie in sector
- UPC KU Leuven (jan 2014)- PZ Broeders Alexianen Tienen
- Een aantal psychiatrische ziekenhuizen nemen concrete stappen ter voorbereiding vanaccreditatie
- Een aantal psychiatrische ziekenhuizen informeren zich
©Vandijck
27/09/2016
16
… in de ouderenzorg
Q&S …
©Vandijck
PREstatiemodel in de ZOrg Woonzorg
Referentiekader Vlaamse overheid ‘kwaliteit van leven en zorg in de woonzorgcentra’ (2013)
Verplichte registratie van data voor een aantal indicatoren
PREZO Woonzorg beschrijft de prestaties voor de cliënt en wat de medewerkers van deorganisatie kunnen doen om die prestaties daadwerkelijk te leveren. Tevens beschrijft hetmodel welke prestaties de organisatie dient te leveren, juist om de medewerkers in staatte stellen de voorliggende prestaties te leveren.
Integraal kwaliteitsmodel, stapsgewijze implementatie- opstapniveau- instapniveau- doorgroeiniveau- excellentieniveau
©Vandijck
27/09/2016
17
PREZO - structuur
Domeinen (prestaties)
Pijlers
Voorwaarden
©Vandijck
Kwaliteit… een gezamenlijke verantwoordelijkheid
©Vandijck
27/09/2016
18
Geen gebrek aan evidentie
Er is, naast het grote belang aan voldoende en competente zorgprofessionals, geen gebrekaan evidentie om de kwaliteit te verbeteren
Permante handhygiëneSluitende identiteitscontroleVolledig medicatievoorschriftSystematische checks (operatiekwartier, IZ, …)ValpreventiePositief werkklimaat en goede samenwerking in teamGoed opgebouwd en volledig/veralgemeend gebruik dossier/EPD ikv het zorgtrajectPatiënt actief betrekken en vragen stellen stimulerenOpleiding en continue bijscholingCommunicatieAdequate bestaffing (aantal + kwalificatie)Etc.
©Vandijck
Nood aan sluitende implementatie!
CEQ I
©Vandijck
27/09/2016
19
Waarom is implementatie zo moeilijk?
Onbehaaglijk thema: onveiligheid past niet in zorgzame context van ziekenhuis
Gedragsverandering is altijd moeilijk
Onvoldoende ingebed in opleiding van zorgprofessionals
Onvoldoende opgenomen in ziekenhuisorganisatie, -wetgeving –en financiering
Onvoldoende onderzoek naar voorkomen, verbeteren, aanpakken en opvolgen
= nood aan implementatieonderzoek
Te lage bestuurlijke prioriteit
©Vandijck
Een proactief en samenhangend ‘extended’ kader
Inspectie
Proces- en uitkomstindicatoren
Accreditatie
Onderzoek
©Vandijck
27/09/2016
20
Slotbeschouwingen
Kwaliteit (en patiëntveiligheid) is bijzonder complex
Hoogkwalitatieve zorg is een terechte verwachting van patiënten en professionals
(Externe) evaluatie en openheid daarvan, een logisch gevolg
Grote nood aan een samenhangend kader voor kwaliteitsmonitoring
Meten van kwaliteit en opvolgen is niet eenvoudig en veelzijdig, maar essentieel willen wede veiligheid van zorg (verder) verbeteren
Momentum is er
©Vandijck
Slotbeschouwingen
Positieve en constructieve kwaliteitsdynamiek gaande (indicatoren, toezichtsmodel,accreditatie) in alle sectoren
(Verdere) intersectorale integratie is weliswaar nodig én noodzakelijk
Zonder professionals geen kwalitatieve zorg
Zonder beleid geen randvoorwaarden om kwalitatieve zorg te kunnen leveren
Zorg is en blijft mensenwerk!
Waar mensen werken, worden fouten gemaakt
Belangrijk is de omslag in attitude van zorgprofessionals in de omgang met incidenten
Maar ook, inzicht van bestuurders dat Q&S met alle andere aspecten van zorg verweven is
©Vandijck
27/09/2016
21
Slotbeschouwingen
Debat (te) vaak gevoerd aan de hand van slogans, vaak om andere doelstelling te bekomen
Evidence-based inzichten waar effectiviteit en veiligheid (en efficiëntie!) hand in hand gaan
Bemoedigende vaststelling dat heel wat zorginstellingen effectieve inspanningen doen omQ&S, stap voor stap, structureel en duurzaam te verbeteren
Samenwerking noodzakelijk
Nog meer inzetten op outcome indicatoren
Kost van kwaliteit (en ROI) mee in rekening nemen
Hopelijk kan dit ook anderen inspireren en stimuleren om dezelfde weg te gaan
©Vandijck
Bijzondere dank aan
Vera De TroyerKatleen ValtinPeter CosemanRoel Van de Wygaert
Twitter: @VandijckD
“Open en samen voor kwaliteit”
@ZorgnetIcuro
#Q&
S
©Vandijck