muziČki saradnik csoa/obrazovni programi/obrazovni programi u...razlike vizantijske i gregorijanske...

OBRAZOVNI PROGRAM

MUZIČKI SARADNIK

2

SADRŽAJ OPŠTI DIO .................................................................................................. 3 1. NAZIV PROGRAMA: MUZIČKI SARADNIK ........................................................... 3 2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3 POSEBNI DIO ............................................................................................... 5 1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 5 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................... 5 1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI ................................................................ 6 1.2.1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE ........................... 6 1.2.2. SOLFEĐO ......................................................................................... 32 1.2.3. KLAVIR ........................................................................................... 44 1.2.4. HORSKO PJEVANJE ............................................................................ 54 1.2.5. TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE ............................................. 58 1.2.6. HARMONIJA ..................................................................................... 67 1.2.7. MUZIČKI OBLICI ................................................................................. 77 1.2.8. AUDIO TEHNIKA ................................................................................ 89 1.2.9. POLIFONIJA ..................................................................................... 96 1.2.10. SVIRANJE PARTITURA ..................................................................... 106 1.2.11. POZNAVANJE MUZIČKIH INSTRUMENATA .............................................. 111 1.2.12. DIRIGOVANJE ................................................................................ 120 1.2.13. ETNOMUZIKOLOGIJA ....................................................................... 128 1.2.14. OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANŽIRANJEM ......................................... 133 1.2.15. MUZIČKA ANIMACIJA ....................................................................... 138 1.3. IZBORNI PREDMETI ............................................................................. 144 1.3.1. DJEČIJI ORKESTAR ........................................................................... 144 1.3.2. ISTORIJA UMJETNOSTI ...................................................................... 150 1.3.3. KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIČKI PROGRAMI .......................................... 162 1.3.4. STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI ............................................................. 169 1.3.5. TEORIJA DŽEZA ............................................................................... 204 1.3.6. DŽEZ KLAVIR .................................................................................. 215 1.3.7. TRADICIONALNO SVIRANJE ................................................................. 221 1.3.8. TRADICIONALNO PJEVANJE ................................................................ 229 1.3.9 POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA ..................................................... 236 1.3.10. PSIHOLOGIJA ................................................................................ 240 2. ISPITNI KATALOZI ................................................................................. 240 2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO-TEORIJSKE PREDMETE ................................. 241 2.1. 1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE ...................... 241 2.1.2. POLIFONIJA ................................................................................... 243 2.1.3. HARMONIJA ................................................................................... 246 2.1.4. MUZIČKI OBLICI ............................................................................... 249 2.2. ISPITNI KATALOG ZA STRUČNI RAD ......................................................... 251 3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................ 252 4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA ................... 252 5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ....................... 253 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ........................ 253 7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ........................ 253 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................ 255 8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................. 255 9. SLOBODNE AKTIVNOSTI .......................................................................... 257

3

OPŠTI DIO 1. Naziv programa: MUZIČKI SARADNIK 2. Nastavni plan

Redni broj

Nastavni predmeti - grupe predmeta

I II III IV Ukupno sed. god. sed. god. sed. god. sed. god. A Opšteobrazovni predmeti 1. Maternji jezik i književnost 3 108 3 108 3 108 3 99 423 2. Strani jezik 2 72 2 72 2 72 2 66 282 3. Informatika 2 72 72 4. Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 2 72 2 66 282 Društvena grupa predmeta

1. Istorija 2 72 72 2. Geografija 2 72 72 3. Filozofija 3 108 108 Prirodna grupa predmeta

1. Fizika 2 72 72 UKUPNO A 15 540 10 360 7 252 7 231 1.383

B Stručno - teorijski predmeti sa praktičnom nastavom

1. Istorija muzike sa poznavanjem muzičke literature

2 72 2 72 3 108 3 99 351

2. Solfeđo 3 108 3 108 3 108 3 99 423 3. Klavir 2 72 2 72 2 72 2 66 282 4. Horsko pjevanje 2 72 2 72 2 72 2 66 282

5. Teorija muzike sa osnovama harmonije 3 108 108

6. Harmonija 3 108 2 72 2 66 246 7. Muzički oblici 2 72 2 72 2 66 210 8. Audio-tehnika 2 72 72 9. Polifonija 2 72 2 72 144 10. Sviranje partitura 1 36 1 36 72

11. Poznavanje muzičkih instrumenata 2 72 72

12. Dirigovanje 2 72 2 66 138 13. Etnomuzikologija 2 66 66

14. Osnovi komponovanja s aranžiranjem 2 66 66

15. Muzička animacija 2 66 66 UKUPNO B 12 432 19 684 21 756 22 726 2598

C Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 36 1 33 141 D Izborna nastava 2 72 2 72 2 72 2 66 282 1. Dječiji orkestar 2 72 2 72 2 72 2 66 282 2. Istorija umjetnosti 2 72 2 72 2 72 2 66 282

3. Kompjuterski audio i grafički programi 2 72 2 72 2 72 2 66 282

4. Italijanski jezik 2 72 2 72 2 72 2 66 282 5. Teorija džeza 1 36 1 36 1 33 105 6. Džez klavir 1 36 1 36 1 33 105 7. Tradicionalno sviranje 2 72 2 72 2 66 210 8. Tradicionalno pjevanje 2 72 2 66 138

9. Poznavanje harmonskih stilova 2 66 66

10. Psihologija 2 66 66 E Sedmični broj časova 30 32 31 32 F Broj radnih sedmica 36 36 36 33

Ukupno (A + B + C + D) = 4404

4

3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa - Osposobljavanje za analitičko sagledavanje muzičkog djela sa aspekta stila,

forme i harmonije. - Izgrađivanje kritičkog odnosa prema muzičkom stvaralaštvu i izvođenju. - Upoznavanje muzičke literature. - Upoznavanje karakteristika muzičkih stilova kroz njihov istorijski razvoj. - Upoznavanje strukture i oblika muzičkih djela. - Osposobljavanje za upravljanje manjim ansamblima: vokalnim i instrumentalnim. - Osposobljavanje za rad u ansamblima: vokalnim, instrumentalnim i vokalno-

instrumentalnim. - Osposobljavanje za rad u medijima na poslovima muzičkog saradnika. 4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih - Na konkurs za upis u prvi razred mogu se prijaviti kandidati koji su završili

osnovnu školu. - Uslov za upis stiču kandidati koji polože prijemni ispit. - Prijemni ispit obuhvata provjeru znanja iz sljedećih elemenata: Note i ključevi: - čitanje nota u violinskom ključu od g – c3 (melodijski i harmonski) - čitanje nota u bas ključu od C – e1 (melodijski i harmonski) Ritam (čitanje ritma i ritmički diktat): - mjere 2/4, 3/4, 4/4 - ritmičke vrijednosti i figure: sve osnovne vrijednosti nota do šesnaestine i

vrijednosti pauza do osmine: punktirana četvrtina, punktirana polovina, sinkopa - podjele metričke jedinice: dvodjelna i četvorodjelna sa ritmizacijama Melodika (pjevanje i melodijski diktat): - pjevanje jedne melodijske vježbe u C – duru ili a – molu bez alteracija i

modulacija - diktat: jednoglasni melodjski diktat u C – duru ili a – molu bez alteracija i

modulacija Prepoznavanje akorada: - Prepoznavanje durskog i molskog kvintakorda. 5. Trajanje obrazovanja - Obrazovanje traje četiri godine. 6. Prohodnost - U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta

tekuće školske godine postigli prelaznu ocjenu i položili godišnje ispite iz predmeta: Solfeđo, Klavir, Muzički oblici, Dirigovanje.

7. Obrazovanje koje se stiče - Srednje stručno obrazovanje u trajanju od četiri godine: MUZIČKI SARADNIK.

5

POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST 1.1.2. STRANI JEZIK 1.1.3. INFORMATIKA 1.1.4. FIZIČKO VASPITANJE 1.1.5. ISTORIJA 1.1.6. GEOGRAFIJA 1.1.7. FILOZOFIJA 1.1.8. FIZIKA Napomena: Katalozi opšteobrazovnih programa su u nadležnosti Zavoda za školstvo.

6

1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI 1.2.1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE 1. Naziv predmeta: ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred Vrste nastave

Ukupno Teorija Vježbe Praktična nastava

I 36 36 72 II 36 36 72 III 36 72 108 IV 33 66 99

Ukupno 141 210 351 Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje nastanka i razvoja stilova kroz vjekove do današnjih dana. - Upoznavanje društveno-istorijskih prilika u kojima muzička djela nastaju i

korelacije sa drugim umjetnostima i religijom. - Upoznavanje tehnike komponovanja kroz različite konstruktivne principe. - Upoznavanje tekovina muzičkog nasljeđa na tlu Crne Gore. - Upoznavanje tekovina muzičkog nasljeđa na južnoslovenskom području.

7

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski

ciljevi Preporuke za

izvođenje nastave učenik učenik učenik

Muzika u prvobitnoj društvenoj zajednici - Prepoznaje i

razumije: izvore za izučavanje, teorije o postanku muzike, formiranje praoblika melodije, ritma, prvih oblika višeglasja, načina izvođenja, sinkretizma, muzičkih instrumenata

Muzika starih vanevropskih civilizacija - Egipat, Kina, Indija,

Japan, Mesopotamija, Palestina

Muzika antičke Grčke - Navodi izvore za

izučavanje, periodizaciju, načine izvođenja, izvođačke forme tragedija, filozofsko tumačenje muzike, muzičke teorije, muzičke instrumente

- Obrazlaže teorije o

postanku muzike i istovremeno drugih umjetnosti kroz poznate elemente komparativne etnologije – kroz primjer magijskog rituala, navođenje svih oblika izvođačke prakse

- Sluša djelo Igora Stravinskog „Posvećenje proljeća“ – primjer kako je prastari kultni obred starih Slovena oživljen u savremenoj muzici

- Analizira tipove melodija, evoluciju preko ambitusa, oblika

- Analizira oblike višeglasja

- Pronalazi sličnosti i razlike u muzičkoj kulturi starih civilizacija

- Izvodi zaključke o novim i zajedničkim elementima i osobinama muzike novog perioda

- Analizira epske forme i način izvođenja

- Upoređuje sa jevrejskom psalmodijom i našim epskim pjesmama

- Uočava novi krug sinkretizma i otkriva prenošenje kulturnih ciklusa

- Upoređuje poznate forme horske lirike

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost, odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivna orjentacija prema zanimanju

- Prikazivanje video

snimaka jednog primitivnog magijskog obreda

- Korišćenje audio snimaka vokalne, instrumentalne, horske heterofonije današnjih plemena sa različitih meridijana

- Na osnovu raspoložive literature, učenik samostalno formira tzv. hronološke tabele na osnovu kojih ima vremenski i sadržajni pregled događanja i pojava u okviru jedne civilizacije, a na osnovu skupa tabela dolazi do jasnog pregleda na generalnom planu i na taj način je aktiviran da samostalno analizira, donosi zaključke, a stečeno znanje se urezuje kao trajno

- Hronološke tabele

evolucije muzičke kulture po periodima antičke Grčke i Rima

8




Muzika antičkog Rima

sa srodnim formama narodne umjetnosti

- Obrazlaže: - Kako iz jedne forme

horske lirike nastaje tragedija

- Kako horska lirika u cjelini utiče na sadržaj tragedije

- Ko komponuje horske numere za tragediju, kolika je uloga hora, ko priprema hor

- Upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike između rimske i grčke muzičke kulture na osnovu poznatih elemenata kulture i posebno muzičke kulture Grčke

Muzička kultura u Crnoj Gori od praistorije do pojave hrišćanstva - Izvori za izučavanje,

izvođačke forme, muzički instrumenti

Muzička kultura srednjeg vijeka - Društveno-istorijske

prilike, opšte stilske karakteristike u umjetnosti i književnosti, likovna umjetnost, muzika

- Podjela na tri razvojne faze

Muzika u periodu ranog hrišćanstva - Pojava hrišćanstva,

uticaji, vrste obrednog pjevanja, melodijski oblici, načini izvođenja,

- Upoređuje

crnogorsku muzičku kulturu sa muzičkom kulturom starih civilizacija na osnovu poznatih elemenata

- Analizira društveno-

istorijske prilike i religije, na osnovu poznatih elemenata iz religije prosuđuje o uticaju na muzički elemenat crkvenog obreda

- Kada? Kako? Odakle?

- Razvija motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost u razvoju ličnosti, razumije uzročno - posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike

- Razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost

- Razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivna orjentacija prema zanimanju

- Izrada hronoloških

tabela poslije svakog stilskog razdoblja


tabela za svaki period muzike srednjeg vijeka

9




forme Muzika Vizantije - Upoznaje

predstavnike vizantijske muzike, izvođačkih oblika: osmoglasnika, liturgije

Gregorijanski koral - Razumije uticaje,

uloge pape Grgura I, vrste melodija, način izvođenja, oblika gregorijanskog korala, preuzetih muzičkih oblika kao sastavnih djelova mise

- Deformacija gregorijanskog korala

- Prepoznaje i razumije sekvence, trope, liturgijske drame

Razvoj notacije i teorije - Navodi faze,

imenuje značajne teoretičare, razumije probleme: starocrkveni modusi, oblici i tehnike

- Upoređuje sličnosti i

razlike vizantijske i gregorijanske melodike, objašnjava principe modalnosti u osmoglasniku, liturgiji i misi, opelu i rekvijemu

- Sluša i analizira

primjere gregorijanskog korala

- Analizira više

primjera sekvenci, tropa

- Uočava sličnosti i razlike

- Analizira modalni

ritam koji proističe iz metrike teksta, zasnovanog na šest modusa uzetih iz starogrčke poezije

- Poznaje srednjevjekovne tonalne obrasce – moduse, upoređuje sa istoimenim elementima antičke grčke teorije - sličnosti, razlike

- Analizira srednjevjekovne tonalne obrasce

10




(moduse), upoređuje sa istoimenim obrascima antičke grčke teorije - sličnost, razlika

Muzička kultura u Crnoj Gori u ranom srednjem vijeku – od pojave hrišćanstva do XII vijeka Rani višeglasni oblici - Organum, diskant,

gimel, foburdon, klauzula

Ars Antiqua - Upoznaje

karakteristične predstavnike i forme

Ars Nova - Upoznaje stil

Francuske, Italije, karakteristične forme, predstavnike

- Upoznaje se sa: primjerima neumatske notacije, radom u skriptorijima, tragovima muzičke kulture analizirajući spomenike materijalne kulture i književna djela

- Upoređuje muzičku kulturu na tlu Crne Gore sa kulturom drugih naroda

- Analizira kretanje

organuma, diskanta, gimela, foburdona, klauzula – uočavanje sličnosti i razlika

- Uočava i obrazlaže

pomake od organuma preko klauzule do moteta

- Analizira politekstualni motet i upoređuje sa konduktusom, rondelusom

- Zna da objasni šta je hoketus – forma ili tehnika komponovanja koja inicira imitaciju

- Analizira izoritmički motet, pojavu prve komponovane mise

- Uočava sličnosti i sazlike muzičkih formi duhovne i svjetovne muzike u Francuskoj i u Italiji (madrigal, balada)

- Motivisanost,

sticanje samopouzdanja, usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijenje uzročno- posljedičnih odnosa društva, umjetnosti i muzike

- Zalaganje i efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost

- Odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivna orjentacija prema zanimanju

11




Svjetovna jednoglasna muzika u srednjem vijeku - Upoznaje faze

razvoja: izvođačke forme, putujuće grupe izvođača (mimi, špilmani, žongleri), viteške umjetnosti, stvaraoce - izvođače (truveri, trubaduri, minezengeri, majsterzingeri)

Franko-flamanska škola - Razumije faze

razvoja, upoznaje predstavnike i karakteristične forme

- Uočava pojavu tonskog slikanja kroz oblik kaće ili šasa

- Sluša i analizira baladu, rondo, virlu, pastorele, estampide, šansone

- Uočava korišćenje jonskog modusa (modus lascivus) koji ima vođicu (tonus diabolus) zabranjenu u crkvenoj muzici

- Uočava simetriju forme, modalnu ritmiku, instrumentalnu pratnju

- Analizira formu moteta rane faze, srednje–Okegemove faze

- Uočava složenost kontrapunktsko - matematičke kombinatorike, do zrele de Preove faze sinteze, uravnoteženosti i pojave emocionalnosti i najave renesanse

- Nova „viđenja“ mise, kao jednog od centralnih oblika ovog doba

- Elementi tonskog slikanja u svjetovnim formama – šansoni

- Izrađivanje

hronoloških tabela za sve tri faze franko-flamanskog stila

Renesansa - Upoznaje opšte

karakteristike renesanse, bitnih elemenata koji se odnose na društveno-istorijske prilike, slikarstvo,

- Iznosi mišljenje o

problemu kašnjenja renesanse u muzici u odnosu na druge umjetnosti, navodi razlozge. (Kad se pojavljuju prvi

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumije uzročno- -posljedične odnose

- Izrada skupne

hronološke tabele za sve tri faze renesanse

12




književnost, muziku – problem periodizacije muzike

Venecijanska škola - Upoznaje

predstavnike Rimska škola - Palestrina, Lasso,

Gallus Razvoj madrigala - Tri faze razvoja do

Marencija, Venoze i Monteverdija

Pojava instrumentalne muzike - instrumentalne dionice u vokalnim formama od XIII vijeka - Razumije

prenošenje vokalnih oblika na instrumentalne forme: Italija, Njemačka, Španija, Engleska

- Upoznaje glavne predstavnike

elementi renesanse, da li u XVI v. ili ranije)

- Analizira

karakteristična djela Andrea i Đovanija Gabrijelija, većeg obima umetanja instrumentalnih dionica, tehnike kori specati i madrigala

- Analizira djela Palestrine, Lasa i Galusa, moteta i madrigala

- Uočava sličnosti i razlike stila Rimske i Venecijanske škole

- Sluša, prati i analizira partiture

- Analizira horski madrigal „a capella“, horski madrigal uz pratnju instrumenta, madrigalske komedije ili dramatski madrigal kao uvod u operu

- Analizira harmonski jezik

- Sluša, prati i analizira partiture

- Uočava lagani razvoj instrumentalne muzike, najprije u ulozi zamjene vokalne dionice, zatim, više vokalnih dionica do preuzimanja svih dionica jedne vokalne forme

- Uočava dominantnost vokalne muzike sve do sredine XVII

društva, umjetnosti i muzike


- Razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, razvija pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

13




vijeka - Sluša, prati i

analizira partiture

14

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i

sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi

Preporuke za izvođenje nastave

učenik učenik učenik Barok - Prepoznje stilske

karakteristike u umjetnosti, periodizacija (rani, srednji, zreli barok), pojava monodije, razvoj harmonskog mišljenja, general-bas; žanrovi (vokalno-instrumentalni, instrumentalni), upoznavanje predstavnika

Rani barok - Prepoznaje oblike

koji su prethodili pojavi opere (pastorale, dramatski madrigal), razumije pojavu opere, upoznaje djelatnosti Firentinske kamerate, karakteristike monodijske opere

- Deklamacija koja treba da podsjeti na grčku tragediju, Klaudio Monteverdi

- Formiranje operske arhitektonike (libreto, ariozo - arija, rečitativ, ansambli, formiranje orkestra)

Razvoj opere u Italiji, Francuskoj, Njemačkoj i Engleskoj - Razumije opere s

numerama, opere serije (ozbiljna opera), komične opere (buffo, comique)

- Sluša karakteristična

djela iz sve tri faze i promišlja o razvoju stila kroz obogaćenje bitnih konstruktivnih elemenata (orkestarski zvuk, prelazak sa modalne na tonalnu harmoniju, virtuozitet operske arije koji prelazi na instrument itd.)

- Analizira, sluša i

prati partituru opere „Orfej“ Monteverdija – libreto, ariozo, pojava arije, rečitativ, ansambli, formiranje orkestra

- Analizira, sluša i

prati partiture, opere, serije i komične opere po elementima

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumije uzročno- posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike



- Prikazivanje video-

snimaka svuda gdje je riječ o muzičko-scenskim djelima i operi


tabela za cijeli period baroka, pretklasike i klasike


tabela za razvoj operske forme od početka do XX vijeka


tabela za razvoj orkestarske i simfonijske muzike

15




Opera u Italiji (Rim, Venecija, Napulj)

- Poznaje italijansku uvertiru, dekadenciju opere po elementima

Opera u Francuskoj - Lili i Ramo - Upoznaje baletsku

predstavu kao preteču opere, francusku uvertiru, ariju, rečitativ, odnos prema libretu kod Lilija i kod Ramoa

- Analizira, sluša

italijansku uvertiru i operu po elementima


Lilijeve opere - Uočava razlike

između italijanske i francuske uvertire

- Analizira i sluša stil Ramoa

Pojava opere u Engleskoj - Henri Persl, muzika

za drame sa baletskim, horskim i instrumentalnim numerama, ballad opera, poluopera (semiopera)

Glukova reforma opere - Informiše se o

bitnim elementima Glukove reforme

Vokalno instrumentalna muzika XVII vijeka - Upoznaje

oratorijum, kantatu, pasiju i najznačajnije predstavnike

Srednji barok - rađanje instrumentalnog stila - Kamerna muzika,

crkvena sonata, kamerna sonata, trio sonata i najznačajniji

- Analizira i sluša prve engleske opere „Didona i Enej“ Henrija Persla – upoređuje ih sa Monteverdijevim „Orfejom“

- Analizira i sluša

Glukovu operu „Orfej“

- Sluša i analizira karakteristična djela i upoređuje ih

- Uočava razlike i sličnosti


karakteristična djela italijanske, francuske i njemačke muzike tog stila i svih

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumije uzročno-posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike



- Prikazivanje video-



tabela za cijeli period baroka


tabela za razvoj operske forme od početka do XX vijeka


tabela za razvoj orkestarske i simfonijske muzike

16




predstavnici - Orkestarska muzika,

končerto groso, solistički koncert, stari instrumenti koji ulaze u sastav orkestra

- Muzika za orgulje i čembalo

Zreli barok - J.S.Bah - Vokalno-

instrumentalna muzika, instrumentalna muzika

navedenih žanrova - Sluša i upoređuje

sve karakteristične forme - uočava postojanje general-basa (karakterističan za stil baroka) svuda u orkestarskoj partituri od početka do kraja

- Povezuje, promišlja i prati evoluciju konstruktivnih elemenata od rane do zrele faze

- Definiše karakteristike stila

- Sluša i analizira jednu pasiju, jednu kantatu, misu u h-molu (uočava svjetovne elemente prenesenih iz kantate), končerta grosa, koncerata, muzike za čembalo (klavir) i orgulje

G.F.Hendl - Vokalno-

instrumetalna opera - Instrumentalna

muzika Pretklasicizam u muzici (rokoko) - Upoznaje stilske

karakteristike, škole, forme, predstavnike

- Formiranje orkestra Opšte karakteristike klasicizma - Prepoznaje opšte

karakteristike stila u književnosti, slikarstvu, muzici


jedan od oratorijuma, po mogućnosti opere, orkestarske svite

- Iznosi mišljenje o sličnostima i razlikama u muzici Baha, Hendla i Vivaldija

- Sluša i analizira rane oblike simfonije – manhajmske škole


karakteristična djela Hajdna, Mocarta i

- Razvija

motivisanost, sticanje samopouzdanja, usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijenje uzročno- posljedičnih odnosa društva, umjetnosti i muzike


- Odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivna




tabela za period pretklasike i klasike

17




- Prepoznaje karakteristike svih konstruktivnih elemenata (melodija, ritam, harmonija, faktura, dinamika, orkestracija)

- Pojava sonatnog oblika, (dominantne forme)

Jozef Hajdn - tvorac klasičnog stila - Periodizacija (tri

faze razvoja) - Instrumentalna

muzika: simfonije, sonate, kamerna muzika (gudački kvarteti)

- Vokalno-instrumentalna muzika (oratorijumi)

- Prožimanje homofonije i polifonije - staro i novo na primjeru oba oratorijuma

Betovena i shvata evoluciju stila kroz više faza

- Sluša i analizira simfonije iz sve tri faze i obrazlaže pojave novih elemenata u konstruktivnim elementima


oratorijum „Stvaranje svijeta“

- Uočava elemente novog i elemente starog

orjentacija prema zanimanju

V.A.Mocart - Upoznaje

periodizaciju: - A - vokalno-

instrumentalna djela - opere, Requiem; opere u tri faze razvoja:

- Uticaj italijanske rane opere do Figarove ženidbe

- Uticaj Glukove reforme i njemačkog siengspiela – „Idomeneo“, „Otmica iz Saraja“

- Proboj u novo - libreto, muzička karakterizacija likova, prožimanje


opere iz sve tri faze

- Izvodi zaključke o stvarnoj i velikoj reformi opere na osnovu uvida u partiture i slušanja i poređenja sa Glukom i dr.


rekvijem i iznosi mišljenje o novom u formalnom i sadržajnom smislu u odnosu na Bahovu misu u h-molu

- Motivisanost,

sticanje samopouzdanja, usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijenje uzročno- posljedičnih odnosa društva, umjetnosti i muzike


- Odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivna

- Svuda gdje je riječ o

muzičko-scenskim djelima i operi potrebno je prikazati i video snimke

- Za period klasike

učenici prave hronološke tabele

18




komičnog i ozbiljnog, odnos vokalnog i instru-mentalnog, harmonski jezik - Don Đovani, „Čarobna frula“

- B - instrumentalna muzika – sonate, koncerti, kamerna muzika, simfonije i orkestarska djela

L.van Betoven - Razumije

karakteristike njegovog stila kroz tri stvaralačke faze, osobenosti stila

- Razvoj sonatnog ciklusa kroz simfoniju, sonatu, gudački kvartet

- Evolucija sonatnog oblika kroz sve stvaralačke faze

- Simfonije - prikaz po problemima sa posebnim osvrtom na IX simfoniju

- Sonate za klavir, sonate za violinu, kamerna muzika, koncerti (klavirski i violinski), vokalno- instrumentalna muzika (opera, Misa Solemnis), ostala orkestarska djela

- Analizira i poredi posljednje simfonije i simfonije iz ranog perioda

- Sluša značajna djela iz sve tri faze razvoja i iznosi mišljenje o evoluciji stila

- Analizira

karakteristična djela iz svake faze

- Sluša sve simfonije i posebno analizira IX simfoniju - iskorak u novo

- Analizira Misu Solemnis i iznosi mišljenje o novom u odnosu na Mocarta i Hajdna

- Sluša i uočava nove elemente orkestracije, sonatnog oblika, motivskog rada itd.

orjentacija prema zanimanju

19

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Opšte karakteristike romantizma - Razumije društveno-

istorijske prilike, bitne karakteristike književnosti, likovne umjetnosti

- Romantizam u užem i širem smislu

- Karakteristike stila muzike, faze u razvoju romantizma posmatrane kroz karakteristične oblike i konstruktivne elemente

- Nacionalne škole - Programska muzika - Pojam simfonizacija

tkiva - Poznaje

predstavnike po fazama razvoja

Rani romantizam - Opšte karakteristike

stila - Razvoj simfonije

(Šubert, Šuman, Mendelson)

- Razvoj orkestarske muzike (karakteristična djela)

- Razvoj i upotreba instrumenata u orkestru sa karakterističnim elementima orkestracije (novine u odnosu na klasiku)

- Razvoj klavirske minijature

- Razvoj sonate i sonatnog oblika

- Razvoj solo pjesme (Šubert, Šuman)

- Razvoj kamerne muzike

- Sluša primjere

romantičarskih kompozicija, analizira tematiku i izražajna sredstva i poredi sa Betovenovim djelima

- Sluša, analizira i

upoređuje simfonije i orkestarska djela Šuberta, Mendelsona i Šumana

- Sluša i upoređuje: klavirske minijature, sonate i sonatni ciklus, koncerate i kamernu muziku Šuberta, Šumana, Šopena i Mendelsona

- Sluša i analizira najznačajnija djela iz opusa svih navedenih autora

- Sluša i analizira solo pjesme Šuberta i Šumana - uočava sličnosti i razlike, formalne obrasce i sl.

- Razvija



- Razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada,

- Razvija pozitivnu orjentaciju prema zanimanju


tabela za simfonijsku, orkerstarsku, vokalno- instrumentalnu, opersku i klavirsku muziku po fazama razvoja stila

20




- Razvoj koncerta - Predstavnici Razvoj opere - Tipovi opera - Opera prve polovine

XIX vijeka - Pojava prvih

nacionalnih opera (Njemačka - Veber, Rusija - Glinka, Dargomižski)

- Velika francuska opera

- Razvoj italijanske opere (Belini, Doniceti, Rosini)

Zreli romantizam - Opšte karakteristike - Razvoj

karakterističnih formi – sa svim konstruktivnim elementima evolucija od rane do zrele faze

Programska muzika (Berlioz, List) - Pojam

programnosti: - Berlioz - idee fixe

(prikaz „Fantastične simfonije“)

- List – monotematizam (sonata h-mol, Faust simfonija, simfonijske poeme)

- Hektor Berlioz/Franc List

Eduard Hanslik i


formalna rješenja opera svih navedenih tipova

- Uočava razlike u tretmanu teksta -libreta, i u kojoj mjeri utiru put budućim stremljenjima (Glinka i Dargomižski)

- Upoređuje italijanski belkanto arije sa onima iz velike, nacionalne i verističke opere

- Uočava razlike u tretmanu materijala i teksta u verističkoj operi

- Sluša karakteristične fragmente svih navedenih tipova opera


bitne forme karakterističnih za ovu fazu, poredeći elemente novog sa onima iz prethodne faze (upoređuje složenost harmonskog jezika, formalna rješenja, razvoj orkestarskog zvuka od orkestra a2 do hipertrofiranog a3 ansambla)


„Fantastičnu simfoniju“ Uočava pojavu i transformaciju lajt

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumije uzročno-posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike



- Izrada hronoloških tabela najznačajnijih operskih djela ranog romantizma

- Izrada hronoških

tabela za simfonijska djela Šuberta, Mendelsona, Šumana, Berlioza i Lista

21




muzika druge polovine XIX vijeka - Poznavanje djela „O

muzički lijepom“ - Simptom povratka

na klasični model - Prikaz kroz

stvaralaštvo Bramsa, Franka, Bruknera, Regera

Put ka muzici XX vijeka - Stvaralaštvo Malera i

Štrausa

teme, novih boja u orkestraciji

- Sluša i analizira Listovu sonatu u h-molu, Faust simfoniju i simfonijske poeme

- Sluša Listove klavirske komade i cikluse

- Uočava divergencije u Listovom klavirskom stilu


najznačajnija djela simfonijske muzike

- Prati evoluciju i složenost forme, tretmana orkestra itd.

- Analizira i sluša karakteristična simfonijska djela Malera i Štrausa

- Prati razvoj forme, harmonskog jezika, orkestracije

Solo pjesma druge polovine XIX vijeka - Brams, List, Volf,

Maler, Štraus Ruska muzika druge polovine XIX vijeka - Opere, simfonijska

muzika, baleti - Predstavnici

Petorice i Čajkovski


poredi formalna rješenja, odnos muzike i teksta, fakturu, harmonski jezik, ulogu klavirske dionice

- Iznosi mišljenje o Malerovim ciklusima za glas i orkestar

- Sluša i razlikuje

operska stremljenja Musorgskog, Borodina, Rimskog Korsakova i Čajkovskog

- Povezuje sve bitne elemente sa stvaralaštvom

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumije uzročno - posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike



22




Norveška i Finska muzika - Grig i Sibelius Češka muzika - Smetana i Dvoržak Muzička kultura na južnoslovenskom prostoru do I svjetskog rata - Nastojanja u

Sloveniji, Hrvatskoj i Srbiji; najznačajnije pojave, stremljenja

Muzička kultura u Crnoj Gori u XIX vijeku do 1918. godine - Upoznaje razvoj

muzičkog života u prijestonici, muzičko obrazovanje kao dio sistema školstva, izvođački oblici, kompozitori, organizatori muzičkog života

Muzička drama - Verdi – Vagner,

različitost pristupa ostvarivanju koncepta muzičke drame

- Verdijev opus po fazama razvoja

- Vagnerova ideja reforme i stvaralaštvo

- Štraus – put ka operi

Glinke i Dargomižskog

- Sluša i poredi simfonijska djela, razvoj orkestracije, sonatnog ciklusa, svih elemenata koji čine nacionalno

- Sluša i analizira formu baleta kao cjelovitog muzičko-scenskog djela

- Prethodno uočava da baletske numere u operama nijesu samo dekor, već su u službi same radnje

- Upoznaje Grigov

klavirski koncert i svitu „Per Gint“

- Sibelijusov violinski koncert

- Sluša najznačajnija

djela Smetane i Dvoržaka

- Uočava sličnosti i

razlike, horska muzika, instrumentalna muzika i pojava opere

- Sluša i analizira karakteristična djela

- Prve forme

organizovanog muzičkog života, njihova evolucija, muzičko obrazovanje, kompozitori, muzička reprodukcija

- Upoređuje sa ostvarenjima na istom planu na

23




XX vijeka - Veristička opera -

uticaj naturalizma (Italija, Francuska)

južnoslovenskom području

- Sluša i analizira djela crnogorskih kompozitora: Petro-vića, Ognjenovića, Dionizija de Sarna, Ivaniševića


značajna ostvarenja oba kompozitora, uočava kako se dolazi do istog cilja - koncepta muzičke drame koristeći različita izražajna sredstva (jednostavna, Verdi) i (složena, Vagner)

- Prati sve konstruktivne elemente kompozicionog postupka jednog i drugog kompozitora

- Objašnjava pojam „beskrajna melodija“ i „harmonija napetosti“

24

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Stilske karakteristike impresionizma: - Slikarstvo,

književnost, muzika – melodija, ritam, harmonija (poseban osvrt), oblici (klavirska minijatura, orkestarske kompozicije, opera), orkestracija

Klod Debisi - Upoznaje klavirsku

muziku, solo pjesme, opere i simfonijska djela

Moris Ravel - Ravel između

impresionizma i neoklasicizma

Aleksandar Skrjabin - „Slovenski

impresionizam“ - razumije ideje gesamdtkunstwerk i poredi je sa Vagnerovom idejom sveobuhvatnog muzičkog djela

Stilske karakteristike ekspresionizma - Društveno-istorijske

prilike, slikarstvo, književnost, muzika–melodija, ritam, harmonija, oblici, orkestracija, odnos prema tekstu (libreto)


najznačajnija djela ovog perioda

- Uočava sličnosti i razlike u stilu kompozitora


Debisijeva klavirska djela– cikluse

- Uočava novi pristup operi, orkestarskim komadima

- Uočava nova harmonska sredstva koja imaju kolorističku ulogu


značajna djela iz svih stvaralačkih faza – obraća posebnu pažnju na orkestarske boje i konstrukciju oblika


sonate i druga djela klavirske literature kao i orkestarska djela

- Uočava stremljenja

ka novim tonalnim obrascima i novim konceptom sonatnog oblika


djela iz različitih faza ekspresionizma,

- Razvija





tabela za sva dešavanja u muzici XX vijeka:

- tabela do Prvog svjetskog rata

- tabela između dva rata

- tabela poslije Drugog svjetskog rata

- 4. Skupna tabela

25




različitih žanrova - Prepoznaje

različitosti pristupa u tretmanu svih konstruktivnih elemenata – negacije svih „pravila“ prethodnih stilova

Druga bečka škola - Informiše se o djelu

i nastojanjima Šenberga i njegovih učenika Berga i Veberna

- Razumije konstruktivistički ekspresionizam, princip dodekafonije, punktualizma

- Razumije ulogu Veberna pod čijim će uticajem poslije nekoliko decenija nastati novi pravac - integralni serijalizam

Folklorni ekspresionizam - Razumije osobenosti

stila i karakteristika u djelima Stravinskog, Janačeka, Bartoka

Neoklasicizam - Razumije osobenosti

stila u osnovnim karakteristikama djela Paula Hindemita, Šostakoviča, Prokofjeva,


Šenbergova djela iz ekspresionističke faze (III period stvaralaštva) - ciklusa pjesama „Pjero mjesečar“ i djela iz sljedeće faze - dodekafonske: Pet klavirskih komada

- Sluša i poredi sa dotadašnjim ostvarenjima u oblasti opere, Bergovu operu „Vocek“ – nova forma, nov odnos prema sadržaju

- Sluša i analizira Vebernova orkestarska djela - uočava potpuno nov tretman orkestra, izrazitu ekonomičnost u tretmanu konstruktivnih elemenata - sažetost forme, uočava posebnu ulogu pauza što postaje osnova za punktualizam

- Sluša karakteristična

djela baleta („Petruška“, „Posvećenje proljeća“),

- Razvija









- skupna tabela

26




Stravinskog, Bartoka, Britna

- Uočava različite stvaralačke faze kod svih kompozitora

- Informiše se o različitim stvaralačkim fazama kompozitora

koreografsku kantatu („Svadbica“), operu („Jenufa“), klavirska djela („Alegro barbaro“) Stravinskog, Janačeka i Bartoka


simfonije, balete, koncerte

- Sluša karakteristična djela Hindemita, Šostakoviča, Prokofjeva, Stravinskog, Bartoka, Britna

- Uočava različite faze muzičkog izraza u stvaralačkom vijeku kompozitora

- Nakon izrade hronološke tabele uočava da Stravinski prvi čini iznenadne zaokrete

Muzika u Rusiji - Sovjetskom Savezu u XX vijeku - Stravinski,

Prokofjev, Šostakovič, Hačaturjan, Skrjabin, Rahmanjinov (stilski anahronizam svog vremena)

- Objašnjava pojam socrealizma

- Poznaje istorijat ruskog baleta u izvođačkom smislu - proslavljene svjetske trupe Đagiljeva

- Poznaje najbitnija stilska usmjerenja i predstavnike


upoređuje najbitnija ostvarenja navedenih kompozitora

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumije uzročno - posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike


- Razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, razvija pozitivnu orjentaciju prema






- skupna tabela

27




perioda poslije Drugog svjetskog rata

Muzika na južnoslovenskom području u XX vijeku - Najznačajnija

stremljenja i najznačajniji predstavnici Srbije, Slovenije, Hrvatske

Muzička kultura u Crnoj Gori između dva svjetska rata i poslije 1945. - Uočava stremljenja,

puteva reprodukcije Muzika u Francuskoj, Italiji i Njema čkoj prije i poslije II svjetskog rata - Informiše se o djelu

i nastojanjima Erika Satija i grupi Francuske šestorke, Žolivea, Buleza

- Informiše se o nastojanjima Respigija, Picetija, Malipjerija i Kazele da restauriraju stare forme italijanske muzike, a potom Dalapikole, Petrasija, Menotija i Luiđi Nona, Hindemita, Kšeneka, Orfa, Štokhauzena, Ligetija, Kagela

- Sluša, analizira,

upoređuje i svrstava najznačajnija djela u odnosu na savremena evropska stremljenja

- Upoređuje razvojne

etape i tumači procese razvoja na osnovu poznatih činjenica

- Sluša i analizira djela crnogorskih kompozitora


karakteristična djela navedenih kompozitora

zanimanju

Češka moderna - Informiše se o

karakteristikama stila Novaka, Suka,


karakteristična djela navedenih

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje,


tabela za sva dešavanja u muzici

28




Leoša Janačeka, Martinua, Habe - tvorca četvrttonske muzike

Integralni serijalizam i Mesijan - Informiše se o

karakteristikama pravca i djelatnosti Mesijana

Aleatorika - (Bulez – Štokhauzen) - Informiše se o

karakteristikama pravca, uočava novu notaciju

Poljska škola - (Lutoslavsk-

Penderecki) Elektronska muzika - Upoznaje vrijeme i

mjesta pojavljivanja glavnih predstavnika (Pariz - P. Šefer, Keln - H. Ajmert)

- Predstavnici: Lutoslavski, Penderecki, Ligeti

Tendencija razvoja muzike u drugoj polovini XX vijeka u Evropi i Americi - Informiše se o

stremljenjima u muzici

- Pravi repetitorijum

kompozitora - Sluša i analizira

karakteristična djela - Sluša i analizira

karakteristična djela - Sluša, analizira i

upoređuje simfonijska i vokalno-instrumentalna djela, ova dva kompozitora sa drugim savremenicima

- Uočava kvalitet,

stilska stremljenja, zaoštrenost i jednostavnost izraza

- Sluša i analizira karakterištična djela Lutoslavskog, Pendereckija, Ligetija

- Sluša i upoređuje sa

drugim savremenim stremljenjima

- Sluša i upoređuje

razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumije uzročno- posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike



XX vijeka: - Tabela do Prvog

svjetskog rata - Tabela između dva

rata - Tabela poslije

Drugog svjetskog rata

- skupna tabela

29




po pravcima, a ne po sredinama odakle potiču

- Upoznaje stremljenja Amerikanaca: Geršvina i upotrebe elemenata džeza u klasičnoj muzici- u tom smislu prisjeća se na predstavnike francuske šestorice: Mijoa, Stravinskog i drugih, Džona Kejdža i Čarlsa Ajvsa

- Minimalizam i tzv. „nova jednostavnost“

Džez muzika - Upoznaje istorijski

razvoj i glavne predstavnike, stvaraoce i izvođače

najznačajnija djela različitih pravaca


prati evoluciju formalno- harmonskih rješenja, podstilova i pravaca

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - S.Marinković, Istorija muzike za II i III razred srednje muzičke škole, Zavod za

izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2003. - S.Marinković, Istorija muzike za III i IV razred srednje muzičke škole, Zavod za

izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2003. - J.Andreis, Povijest glazbe 1, 2, 3, 4, Mladost, Zagreb, 1976. - D.Despić, Muzički stilovi, Zavod za izadavanje udžbenika i nastavnih sredstava,

Srpsko Sarajevo, 2004. - Dž.Abraham, Oksfordska istorija muzike 1, Clio, Beograd, 2001. - Dž.Abraham, Oksfordska istorija muzike 2, Clio, Beograd, 2002. - Dž.Abraham, Oksfordska istorija muzike 3, Clio, Beograd, 2004. - Norton Antology of Western Music (svi karakteristični notni primjeri od najranijeg

doba do XX vijeka) - A.Schering, Geschighte der Musik in Beispielen (karakteristini primjeri od

najranijeg perioda) - M.Radulović-Vulić, Drevne muzičke kulture Crne Gore 1, 2, Muzička akademija,

Cetinje, 2002. - S.Marinković, Istorija srpske muzike, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih

sredstava, Beograd, 2000. - R.Kamien, Music an appreciation, McGaw-Hill Companiies, 1998. - A.Hauzer, Socijalna istorija književnosti i umjetnosti - M.Đurić, Istorija Helenske književosti (važno za grčku muziku), Zavod za

izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 1988. - M.Višić, Plutarh o muzici, Prosvjeta, Niš, Sfajros, Beograd 1997.

30

- Đ.Piskel, Opšta istorija umjetnosti 1, 2, 3, Vuk Karadžić, Beograd, 1974. - Muzička enciklopedija 1, 2, 3, Jugoslovenski leksikografski zavod, 1971. - Leksikon jugoslovenske muzike 1, 2, Jugoslovenski leksikografski zavod, 1984. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa Hi-Fi pojačalom i zvučnicima - DVD player - Video snimci i odgovarajuća aparatura - Partiture 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Izrada svih predviđenih hronoloških tabela uz usmeno obrazloženje svih

elemenata u njoj – potrebno je da učenik povezuje, upoređuje, uočava i zaključuje.

- Najmanje jedna usmena provjera u toku klasifikacionog perioda. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u

klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena

dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih

provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. - Izrada svih hronoloških tabela. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani muzikolog - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa drugim predmetima

Predmet Znanja - Istorijski razvoj muzičkih

oblika kroz epohe - Muzički oblici - Poznavanje istorijata

muzičkih oblika - Istorijski razvoj polifone

tehnike i formi - Polifonija - Prepoznavanje, razlikovanje,

analiziranje manjih polifonih formi

- Istorijski razvoj muzičkih instrumenata

- Poznavanje muzičkih instrumenata

- Istorijski razvoj muzičkih - instrumenata

- Razvoj muzičke kulture u Crnoj Gori

- Etnomuzikologija - Uticaj i razvoj muzičkog folklora na umjetničku muziku u Crnoj Gori

31


Predmet Znanja - Poznavanje, definisanje,

analiziranje karakteristika različitih muzičkih stilova

- Instrument - klavir - Sviranje muzičkih djela različitih stilova

- Poznavanje, definisanje, analiziranje karakteristika različitih muzičkih stilova

- Kamerna muzika - Sviranje muzičkih djela različitih stilova

- Poznavanje, definisanje, analiziranje karakteristika različitih muzičkih stilova

- Horsko pjevanje - Pjevanje muzičkih djela različitih stilova

32

1.2.2. SOLFEĐO 1. Naziv predmeta: SOLFEĐO 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282 Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Osposobljavanje učenika za čitanje muzičkih tekstova u svim ključevima,

različitim ritmičkim i metričkim vrstama uz taktiranje. - Osposobljavanje učenika za pjevanje melodija u jednoglasnom i višeglasnom

stavu u okviru tonalne, modalne i atonalne melodike. - Osposobljavanje učenika za zapisivanje melodijskih i harmonskih kretanja u

homofonom i polifonom muzičkom stavu. - Praktično korišćenje stečenih znanja iz solfeđa u drugim muzičkim disciplinama.

33





Note i ključevi - Upoznaje položaj

nota u linijskom sistemu, violinskom, bas i C ključevima

Ritam - Definiše ritmičke

vrste uz zvučnu ilustraciju (dvodjelni, trodjelni, mješoviti ritam)

- Definiše metričke vrste u odnosu na ritmičke vrste

- Definiše načine taktiranja u odnosu na metričku vrstu i u uslovima umjerenog tempa

- Definiše ritmičke figure u odnosu na ritmičku, odnosno metričku vrstu

- Demonstrira način izvođenja pravilnih i nepravilnih ritmičkih podjela jedinice brojanja (dvodjelne i trodjelne) i ritmičkih figura

- Definiše jedinicu

brojanja i način taktiranja u uslovima promjene mjere

- Ravnomjerno čita

note u violinskom, bas ključu (pojedinačno i naizmjenično) i C ključevima (pojedinačno)

- Čita, prepoznaje i zapisuje muzičke primjere u različitim metričkim i ritmičkim vrstama uz taktiranje

- Čita i zapisuje pravilne i nepravilne dvodjelne, trodjelne, četvorodjelne i šestodjelne podjele jedinice brojanja (duola, triola, kvartola, sekstola) sa ritmizacijama

- Uočava sličnosti i razlike u izvođenju i bilježenju istih podjela u različitim i jednakim ritmičkim vrstama, odnosno, različitim metričkim vrstama

- Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje u čitanju notnog teksta

- Čita notni tekst sa promjenom mjere i ritmičke vrste: izjednačavanje dvodjelne i trodjelne jedinice brojanja

- Razvija analitičko

razmišljanje i slušanje, tačnost, preciznost i marljivost

- Razvija sposobnost snalaženja u složenijim situacijama

- Rad u manjim

grupama i individualno (kombinovano)

34




Melodika - Tonalna melodika - Dijatonske

polustepenske skretnice (gornje i donje) i hromatske prolaznice

- Mutacija (promjena tonskog sloga bez promjene tonalnog centra)

- Modulacija (promjena tonalnog centra) u paralelni i dominantni tonalitet

- Analizira muzički primjer i priprema se za njegovo izvođenje

- Definiše tonalnu osnovu notnog teksta, uočava tonove koji izazivaju mutaciju, odnosno modulaciju

Intervali i akordi - Prosti intervali - Trozvuci

dijatonskog tipa Akordski oblici

Kvintakord Sekstakord Kvartsekstakord Četvorozvuk Mali durski septakor

Harmonske veze - Harmonski obrti

ljestvičinih trozvuka i D7

- Pjeva i zapisuje

muzičke primjere u tonalitetima dura i mola

- Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa primjenom alteracija u formi dijatonkih skretnica i hromatskih prolaznica

- Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa primjenom mutacije

- Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa primjenom modulacije u paralelni i dominantni tonalitet

- Analizira muzički primjer koji se pjeva, odnosno zapisuje

- Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje pri pjevanju (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu)

- Zapisuje jednoglasni i dvoglasni diktat

- Identifikuje problem i rješava ga

- Prepoznaje po zvuku, razlikuje, intonira i zapisuje intervale i trozvuke

- Prepoznaje po zvuku, intonira i zapisuje harmonske obrte


razmišljanje - Razvija sposobnost

snalaženja u složenim situacijama

35




učenik učenik učenik Note i ključevi - Upoznaje položaj

nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C ključevima

Ritam - Analizira ritmičku

liniju muzičkog teksta

- Definiše jedinicu brojanja u odnosu na metričku vrstu i zadati tempo izvođenja

- Definiše način taktiranja u odnosu na metričku vrstu i tempo izvođenja

- Demonstrira način

izvođenja ritmičkih podjela djelova dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica brojanja (trodjelnih i četvorodjelnih sa ritmizacijama)

- Definiše jedinicu brojanja i način taktiranja u uslovima promjene mjere

- Ravnomjerno čita

note u violinskom, bas ključu (pojedinačno i naizmjenično) i C ključevima (pojedinačno)

- Čita muzičke primjere u odnosu na zadati tempo uz taktiranje

- Određuje jedinicu brojanja u odnosu na metričku vrstu i zadati tempo i određuje način taktiranja (sažimanje dvije, odnosno tri ritmičke jedinice u jedno trajanje - jedan potez pri taktiranju u brzom tempu i dijeljenje dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica u sporom tempu - taktiranje s pododjelama)

- Uočava odnos između jedinice brojanja i metričke jedinice u odnosu na zadati tempo

- Čita, prepoznaje i zapisuje ritmičke podjele djelova dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica brojanja (trodjelne i četvorodjelne podjele sa ritmizacijama)

- Čita notne tekstove sa promjenom mjere i ritmičke vrste gdje se izjednačavaju


razmišljanje - Razvijanja tačnost,

preciznost i marljivost


- Rad u manjim


- Rad u manjim


36




djelovi dvodjelne i trodjelne jedinice brojanja

- Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom čitanja muzičkih tekstova uz taktiranje

Melodika - Tonalna melodika Modulacija u tonalitete prve kvintne srodnosti Alteracije Tonalno stabilne alteracije: - Povišen IV stupanj - Snižen II stupanj - Analizira muzički

primjer i priprema se za njegovo izvođenje: definiše tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta, analizira melodijsko kretanje, uočava alterovane tonove, uočava promjene tonaliteta

- Pjeva i zapisuje

muzičke primjere u tonalitetima dura i mola

- Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa modulacijama u tonalitete prve kvintne srodnosti

- Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa alteracijama

- Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom/dvoglasnom stavu)


- Identifikuje probleme i rješava ih

- Razvija sposobnost

analitičnog razmišljanja


Modalna melodika - Analizira muzički

primjer i priprema se za njegovo izvođenje

- Definiše modus, analizira melodijsko kretanje, uočava alteracije

- Pjeva, prepoznaje

i razlikuje moduse od istog i od različitih početnih tonova (finalis)

- Pjeva, odnosno zapisuje jednu melodiju u različitim modusima, upoređuje ih i


analitičnog razmišljanja i slušanja


- Rad u manjim


37




uočava međusobne sličnosti i razlike

- Uočava sličnosti i razlike u odnosu na dur i mol

- Razvrstava moduse po sličnostima

- Pjeva i zapisuje modalne melodije u jednoglasnom i dvoglasnom stavu

Intervali i akordi - Složeni intervali Trozvuci dijatonskog tipa Akordski oblici:

Kvintakordi Sekstakordi Kvartsekstakordi

- Prepoznaje složene

intervale po zvuku - Upoređuje složene

sa prostim intervalima

- Prepoznje po zvuku sve vrste trozvuka u svim oblicima u uskom i širokom slogu

- Pjeva, imenuje i zapisuje sve vrste trozvuka


analitičnog razmišljanja i slušanja

- Razvija sposobnost upoređivanja

Četvorozvuci: - Mali durski

Septakord i njegovi Obrtaji u uskom i Širokom slogu

- Prepoznaje po

zvuku, pjeva, Imenuje i zapisuje


upoređivanja

Ostali septakordi sa Malom septimom - Mali molski i

Poluumanjeni

- Prepoznaje po

zvuku,pjeva, Imenuje i zapisuje


upoređivanja


Ljestvičinih trozvukaSa septakordima na V, VII i II stupnju u Duru i molu

- Prepoznaje po

zvuku pjeva, Imenuje i zapisuje


upoređivanja

38




učenik učenik učenik Note i ključevi - Upoznaje položaj

Nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C ključevima

Ritam - Demonstrira način

izvođenja nepravilnih ritmičkih figura: kvintola, septola, novemola

- Upoznaje,

obrazlaže principe izvođenja poliritmije uz demonstriranje

- Analizira ritmičku liniju muzičkog teksta u odnosu na metričku vrstu, tempo izvođenja, jedinice brojanja i načina taktiranja


Melodika Tonalna melodika Alteracije: - Tonalno stabilne - (povišen II, snižen

IV) - Tonalno labilne - Modulacija u

udaljenije tonalitete


- Prepoznaje tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta

- Analizira

- Ravnomjerno čita

note u violinskom, bas i C ključevima (pojedinačno i naizmjenično)

- Čita veće

nepravilne ritmičke podjele jedinice brojanja, odnosno ritmičke figure: kvintolu, septolu, novemolu

- Izvodi poliritmiju - Čita notni tekst sa

promjenom mjere i tempa sa ili bez promjene ritmičke vrste

- Identifikuje i rješava probleme

- Pjeva, odnosno

zapisuje muzičke primjere u tonalitetima dura i mola

- Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa alteracijama

- Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa modulacijama

- Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu)


- Razvija

analitičnost, preciznost i marljivost


- Rad u manjim


39




melodijsko kretanje, uočava alterovane tonove, uočava promjene tonaliteta


Akordi - Septakordi sa

velikom septimom (veliki durski, veliki molski, prekomjerni)

- Prepoznaje po

zvuku i intonira septakorde sa velikom septimom, upoređuje ih međusobno i upoređuje ih sa septakordima sa malom septimom

- Uočava sličnosti i razlike


upoređivanja


ljestvičinih trozvuka i četvorozvuka u duru, molu i molduru, sa vantonalnim dominantama i eliptičnim razrješenjima

- Prepoznaje po

zvuku, intonira i zapisuje harmonske obrte


upoređivanja

40




učenik učenik učenik Note i ključevi - Upoznaje

položaj nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C ključevima

Ritam - Analizira ritmičku

liniju muzičkog teksta u odnosu na metričku vrstu, tempo izvođenja, jedinicu brojanja i načina taktiranja


- Definiše jedinicu brojanja u ametričnim muzičkim primjerima

Melodika - Tonalna melodika

sa alteracijama i modulacijama (sve vrste)


- Prepoznaje tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta

- Analizira melodijsko kretanje, uočava alterovane tonove, uočava promjene tonaliteta

Atonalna melodika Harmonske veze - Harmonski obrti sa

- Ravnomjerno čita

note u violinskom, bas i C ključevima (pojedinačno i naizmjenično)

- Izvodi polimetriju,

poliritmiju i ametriju

- Pjeva i zapisuje

primjere u tonalitetima dura i mola, sa primjenom alteracija (tonalno stabilnih, tonalno labilnih) i modulacija (dijatonskih, hromatskih i enharmonskih)

- Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu)


- Pjeva i zapisuje atonalnu melodiku


- Prepoznaje po

- Razvija preciznost

i marljivost - Razvija sposobnost

snalaženja u složenijim situacijama

- Rad u manjim


41




modulacijom i alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa

zvuku, razlikuje, intonira i zapisuje harmonske obrte sa alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa i modulacijom

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Z.M.Vasiljević, I.Drobni, G.Karan, M.Ćalić, Solfeđo (sa teorijom muzike) za I

razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.

- Z.M.Vasiljević, I.Drobni, G.Karan, M.Ćalić, Solfeđo sa teorijom muzike za II razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.

- Z.M.Vasiljević, I.Drobni, G.Karan, M.Ćalić, Solfeđo sa teorijom muzike za III razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavnih sredstva, Beograd, 2003.

- Z.M.Vasiljević, I.Drobni, G.Karan, M.Ćalić, Solfeđo sa teorijom muzike za IV razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.

- D.Radičeva, Jednoglasni diktat, Univerzitet umetnosti, Beograd - D.Radičeva, Dvoglasni diktat,Univerzitet umetnosti, Beograd - A.Olujić, Razvoj harmonskog sluha, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1990. - J.C.Jollet, Melimelodies (vol.3-6), Gerard Billaudot, Paris

(izbor melodija za pjevanje od XI-XX vijeka) - J.C.Jollet, Livre de melodies (vol.3-6), Gerard Billaudot, Paris

(izbor melodija za pjevanje od XI-XX vijeka) - J.C.Jollet, Dictees musicales (vol.1-4), Gerard Billaudot, Paris ` - M.Vergnault, Cours de formation musicale pour enseignement du solfege (moyen,

fin etudes), Gerard Billaudot, Paris - M.L.Lucas, H.C.Fantapie, D.Succari, Cours de formation musicale (moyen, fin

etudes), Gerard Billaudot, Paris 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo - CD player 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera - čitanje nota (melodijski i harmonski), čitanje ritma, pjevanje,

prepoznavanje (intervala i akorda) - najmanje jedan put u klasifikacionom periodu.

- Pismena provjera u formi pismenih zadataka (melodijski, ritmički i harmonski diktat) - najmanje jednom u klasifikacionom periodu.

- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu.

- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

42

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda i na godišnjem ispitu. - Godišnji ispit iz solfeđa sastoji se iz pismenog i usmenog dijela. - Zahtjevi na pismenom dijelu: jednoglasni diktat; dvoglasni diktat; ritmički diktat;

harmonski diktat. - Zahtjevi na usmenom dijelu ispita: čitanje nota, čitanje ritma, pjevanje;

prepoznavanje intervala i akorda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani muzičar 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa


Znanja Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja

- Opažanje, prepoznavanje ljestvica, intervala, akorda

- Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove notnog teksta koji se pjeva, odnosno zapisuje Zapisivanje, pjevanje i čitanje notnog teksta u različitim metričkim i ritmičkim vrstama

- Teorija muzike sa osnovama harmonije

- Izgradnja ljestvica, intervala, akorda

- Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove u notnom tekstu

- Poznavanje pojmova: muzički metar, metrička jedinica, jedinica brojanja, polimetrija, ametrija

- Poznavanje pojmova: ravnomjerni i neravnomjerni ritam, izoritmija, poliritmija, komplementarni ritam

- Taktiranje muzičkih tekstova u različitim metričkim i ritmičkim vrstama, prema naznačenom tempu

- Dirigovanje - Dirigovanje muzičkih tekstova u različitim metričkim i ritmičkim vrstama, prema naznačenom tempu

- Pjevanje melodija u obliku rečenice, perioda, dvodjelne i trodjelne pjesme

- Zapisivanje diktata po dvotaktima, frazama, odnosno rečenicama

- Muzički oblici - Poznavanje, definisanje i analiziranje građe rečenice i perioda

- Pjevanje modalne i tonalne melodike

- Pjevanje i zapisivanje po diktatu dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije

- Polifonija - Komponovanje stilske melodije na modalnoj i tonalnoj osnovi

- Komponovanje dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije

43


- Prepoznavanje harmonskih obrta po zvuku

- Harmonija - Sviranje harmonskih obrta na klaviru

- Zapisivanje melodijskog diktata

- Etnomuzikologija - Melografisanje narodnih napjeva

44

1.2.3. KLAVIR 1. Naziv predmeta: KLAVIR

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282 Vježbe: Individualna nastava. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje klavira kao harmonskog instrumenta. - Savladavanje osnovnih tehnika sviranja na klaviru. - Osposobljavanje učenika za korepeticiju.

45





Skale - Poznaje sve durske

i molske skale i njihov prstored

- Svira sve durske i

molske skale kroz dvije oktave paralelno i suprotno

- Razvija strpljivost,

upornost i marljivost

- Razvija sposobnost za savladavanje problema

- Razvija sposobnost snalaženja u različitim situacijama

- Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja

- Razvija kreativnost

- Individualna

nastava

Akordi - Poznaje sve durske

i molske trozvuke i njihov prstored

- Svira durske i

molske trozvuke u malom razlaganju simultano i razlozeno (kvintakord, sekstakord, kvartsekstakord) troglasno, paralelno

Škole za klavir - J.Kršić: Početna

škola - Nikolajev: Početna

škola - Bajer: Početna

škola - Hrestomatija - Bartok - Thompson -Matz-Saban Etide: - Divernoa op. 176 - Lemoan op. 37 - Czerny-germer - (izbor) Sonatine: Wanhal Plejel Hor Haslinger Betoven (izbor)

- Savladava osnovne

tehnike sviranja na klaviru

Ovladavanje sviranja cikličnih formi

46




učenik učenik učenik Skale - Poznaje sve durske


- Svira sve durske i

molske skale paralelno i suprotno kroz dvije oktave





- Individualna

nastava - Nastupi na internim

i javnim časovima



- Svira durske i

molske trozvuke, simultano i razlozeno u malom razlaganju, troglasno kroz dvije oktave, paralelno

Etide: - Divernoa op. 176

(složenije) - Lemoan op. 37

(složenije) - Heler (izbor) - Bertini: op 100 - Czerny op. 849, op.

299

- Savladava osnovne tehnike sviranja


- Razvija tačnost i preciznost

- Razvija kreativnost - Razvija marljivost i

strpljivost - Razvija sposobnost

kontrolisanja treme - Razvija sposobnost

za savladavanje problema



analitičkog razmišljanja





za savladavanje

Polifonija - J.S.Bah: Male

kompozicije,12 malih kompozicija (izbor)

- Ovladava osnovnim principima sviranja polifonije

Sonatine: - Diabeli - Clementi op.36 - Beethoven - Mozart - Dussek - Haydn - (izbor)

- Ovladava i primjenjuje tehnike

- Za sviranje kompozicija ciklicnog oblika,razliciyog karaktera i stila

Kompozicije po izboru -Schumann, album za mladez Schubert,valses et landler op. 9 Grecaninov, dječiji album op. 98 Tschaikowsky, album za mladez Maikapar, minijature Kabalevsky, varijacije

- Ovladava i primjenjuje tehnike za sviranje kompozicija

47




problema - Razvija sposobnost

snalaženja u različitim situacijama

- Različitog karaktera i stila, manjih formi i raznih zahtjeva

48






- Svira sve durske i molske skale paralelno kroz cetiri,suprotno kroz dvije oktave

- Razvija strpljivost, upornost i marljivost





- Svira durske i

molske trozvuke četvoroglasno, simultano ,malo razlaganje kroz dvije oktave

Etide: - Černi op. 849 - Bertini op. 29,

op. 32 - Berens op. 61 - Cramer 1. Sveska - J.Kršić: Klavirska

hrestomatija za IV razred

- (Čita notni tekst)

- Savladava osnovne tehnike sviranja








Polifonija - J.S.Bah: 12 i 6

malih preludija, - Polifone

kompozicije drugih kompozitora barokne epohe, odgovarajuće težine (čita notni tekst)

- Ovladava osnovnim principima sviranja polifonije

- Nastupi na internim i javnim časovima

Sonatine: - Kulau, Dusik,

Klementi, Čimaroza, Benda, Diabeli, Betoven, Hajdn, Mozart (čita notni tekst)

- Ovladava i primjenjuje tehnike za izvođenje manjih cikličnih formi

Kompozicije male forme - Schumann: Album

za mladež (jednostavnije)

- Tschaikowski: Album za mladež

- Schubert,valses aet landler op. 9

- Grieg ,lirika - Mendelssohn, 6

- Ovladava i primjenjuje tehnike za sviranje minijatura različitog karaktera i stila

- Svira dvije klavirske pratnje za solo instrument (koji učenik svira na odsjeku) ili

49




kinderstucke op. 72 - Kabalevsky, 15

komada op. 27 - Prokofjev,djecija

muzika op. 64 - Sostakovic, 6 kom.

Za djecu

dvije kompozicije četvororučno (nastavnik svira solo dionicu)

50





i molske skale i prstored

- Svira sve skale kroz

cetiri oktave paralelno i suprotno





- Individualna

nastava


i molske trozvuke, dominantne i umanjene septakorde i prstored

- Svira durske i

molske trozvuke četvoroglasno, simultano, malo i veliko razlaganje kroz četiri oktave, paralelno

- Svira dominantni i umanjeni septakord, malo razlaganje četvoroglasno kroz četiri oktave

- Nastupi na internim i javnim časovima

Etide: - Černi op. 299. 1. I

2. Sveska (jednostavnije)

- Berens op. 61 - Heler op. 47 op. 46 - Cramer 1. Sveska - Bertini op. 29 i

op. 32

- Savladava osnovne

tehnike sviranja









Polifonija - J.S.Bah: - Šest malih

preludijuma , - Dvoglasne invencije - (izbor)

- Ovladava osnovnim

principima sviranja polifonije

Sonate - Klementi, Kulau,

Hajdn sonate, Čimaroza, Skarlati, Mocart sonate,, Betoven op. 49 br. 1 i 2

- Ovladava i

primjenjuje tehnike za izvođenje manjih cikličnih formi

Kompozicije male forme - Schumann: Album

za mladež - Tschaikovsky:

Album za mladež op 39.

- Schubert, dva skerza

- Ovladava i

primjenjuje tehnike za sviranje minijatura različitog karaktera i stila

- Svira dvije klavirske pratnje

- Nastupi na internim

i javnim časovima

51




- Grieg, lirika - Mendelssohn, 6

kindersyucke op.72 - Tajčević: Deci - Rudolf Matz,svita

za djecu - Bjelinski Bruno,

muzika za djecu

za solo instrument (koji učenik svira na odsjeku) ili dvije kompozicije četvororučno (nastavnik svira solo dionicu)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora ETIDE: - Černi, op. 849 - Bertini, op. 100 - Keler, Zbirka klavirskih kompozicija za savladavanje tehničkih problema, I sveska

(izbor) - J.Kršić, Početna škola za klavir - Divernoa, op. 176 (složenije) - Lemoan, op. 37 (složenije) - Heler (izbor) - Bertini, op 100 (izbor) - Černi, op. 849 - Bertini, op. 29,32 - Berens, op. 61 - Keler, Zbirka klavirskih kompozicija za savladavanje tehničkih problema I sveska

(izbor) - J.Kršić, Klavirska hrestomatija za IV razred - Černi, op. 849 (složenije); op. 299, 1. i 2. sveska (jednostavnije) - Berens, op. op. 61 (jednostavnije) - Heler, op. 100 POLIFONIJA: - J.S.Bah:

Male kompozicije Dvanaest malih preludijuma Šest malih preludijuma

SONATINE: - Vanhal, Andre, Betoven, Klementi, Haslinger Kulau, Dusik, Klementi, Čimaroza,

Benda, Diabeli, Betoven, Hajdn Klementi, Kulau, Hajdn, Čimaroza, Skarlati, Mocart, Betoven.

KOMPOZICIJE MALE FORME: - J.Kršić: Klavirska čitanka, II J.Kršić: Klavirska hrestomatija za III razred - Schuumann: Album za mladež (jednostavnije) - Tscaikowsky: Album za mladež (jednostavnije) - Tajčević: Deci J.Kršić: Klavirska hrestomatija za IV razred - Grieg: lirika - Mendelssohn,6 kinderstucke op. 72 - kabalevski,15 komada op. 27 - Prokofjev,djecija muzika op. 65 - Sostakovic, 6 komada za djecu

52

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - U toku svakog klasifikacionog perioda u prvom komp. po izboru, u drugom jedna

etida i skala (I razred sa jednim predznakom, II razred sa dva predznaka, III razred sa tri, IV sa cetiri) .

- Ispit na kraju školske godine. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Uspješno savladan obavezan minimum programa. - Pozitivna ocjena na kraju školske godine, odnosno pozitivna ocjena na godišnjem

ispitu. Obavezan minimum programa I razred - Najmanje 30 vježbi početne škole - Četiri etide - Jednu sonatinu II razred - Šest etida različitih tehničkih zahtjeva - Tri polifone kompozicije - Jedna sonatina u cjelini ili više stavova različitog karaktera iz različitih sonatina - Tri kompozicije različite po karakteru i stilu III razred - Šest etida različitih tehničkih zahtjeva - Trikompozicije polifonog stila - Trikompozicije male forme - Jedna sonatina u cjelini ili sonata IV razred - Četiri etide različitih tehničkih zahtjeva - Dvije kompozicije polifonog stila - Tri kompozicije male forme - Jedna sonata u cjelini Zahtjevi na godišnjem ispitu: I ,II, III, IV razred - Jedna etida - Jedna kompozicija J.S.Baha (dvoglasna invencija za IV razred) - Prvi stav sonatine (sonate za IV razred) - Jedna kompozicija male forme 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani klavirista 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Nivo povećanih zahtjeva od 30 – 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

53

11. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Sviranje kompozicija

različitih stilova - Istorija muzike sa

upoznavanjem muzičke literature

- Poznavanje, definisanje i analiziranje karakteristika muzičkih stilova

- Sviranje kompozicija različitih formi

- Muzički oblici - Poznavanje, definisanje i analiziranje različitih muzičkih oblika

- Sviranje kompozicija polifonog stila

- Polifonija - Poznavanje, definisanje i analiziranje polifonih oblika

54

1.2.4. HORSKO PJEVANJE 1. Naziv predmeta: HORSKO PJEVANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282 Vježbe: Odjeljenja se dijele po glasovima (ženski-sopran, alt i muški-tenor, bas). 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa horskom literaturom. - Ovladavanje vokalnom tehnikom. - Osposobljavanje za pjevanje u horskom ansamblu. - Osposobljavanje za umjetničku interpretaciju. - Osposobljavanje za timski rad.

55

4. Sadržaji/ Standardi znanja predmeta / Operativni ciljevi Razred: PRVI,DRUGI, TREĆI, ČETVRTI (predmet je programski isti za sva četiri razreda)




- Upoznaje osnovne zakonitosti vokalne tehnike

- Poznaje zakonitosti

pjevanja u horu - Upoznaje djela za

ženski, muški i mješoviti hor

- Duhovna muzika: - Pravoslavna muzika

(XII i XIII vijek, vizantijska muzika, XIX i XX vijek)

- Katolička muzika (XVI-XX vijek)

- Svjetovna muzika - Muzika XX vijeka - Domaći autori - Strani autori

- Poštuje osnovne zakonitosti vokalne tehnike

- Razvija pravilnu impostaciju disanja i oblikovanja vokala

- Razvija sposobnost fraziranja i pravilnog uzimanja daha u pjevanju vokaliza i horskih kompozicija

- Poštuje zakonitosti

pjevanja u horskom ansamblu

- Interpretira horske kompozicije

- Poštuje notni tekst i različite dirigentske zahtjeve, interpretativne i vokalne prirode

- Razvija osjećaj za radnu disciplinu, kolektivni rad i odgovornost

- Razvija sposobnost za snalaženje u složenim situacijama

- Rad sa manjim grupama (po glasovima) i kolektivno

- Javni nastupi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora LITERATURA ZA ŽENSKI HOR

Duhovna muzika: - Vizantijaska muzika XI, XII i XIII vijeka (anonimni kompozitori) - Pravoslavna muzika: St.S.Mokranjac, Odlomci iz liturgije Sv.Jovana Zlatoustog - M.Tajčević, IV duhovni stih - S.Rahmanjinov, Bogorodice djevo - P.I.Čajskovski, Svjati Bože - P.Česnokov, Da ispravitsja, Tebe poem

Katolička muzika: - Stari majstori (Palestrina, Lasso, Vittoria, Festa) - Izbor djela duhovne muzike - G.B.Pergolesi, Stabat Mater - W.A. Mocart, Ave verum corpus

56

- J.S.Bach, Korali i kantate (jednostavnije) - J.Gallus, Moteti - Lukačić, Izabrane kompozicije

Svjetovna muzika: - St.S.Mokranjac, Rukoveti (jednostavnije - II, VII, VIII, IX) - St.S.Mokranjac, Rukoveti (složenije - III, X, XV) - St.S.Mokranjac, Primorski napjevi - St.S.Mokranjac, Kozar

Muzika XX vijeka: - R.Petrović, U kotarici mi majka selo donela, Canticum canticorum - K.Babić, Razbrajalice, Tri madrigala - M.Milojević, Muha i komarac - T.Skalovski, II rapsodija - T.Prokopjev, Kumanovke - B.Tamindžić, Rukovet za ženski hor, Crmnički oro, Zavolje se dvoje mlado LITERATURA ZA MUŠKI HOR - Gregorijanski korali (po izboru) - Pjevanja po Oktoihu - Napjevi za muški hor - vizantijska muzika - St.S.Mokranjac, I rukovet (II, VII, IX - transponovane za muški hor) - L.Dimitrijević, Odabrane kompozicije (od XVI do XX vijeka) - izbor za muški hor LITERATURA ZA MJEŠOVITI HOR - J.S.Bach, Korali (po izboru) - L.Dimitrijević, Odabrane kompozicije (od XVI do XX vijeka) - izbor za mješoviti

hor - St.S.Mokranjac, Rukoveti (po izboru) 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir - Partiture - Aparati za reprodukciju različitih nosača zvuka 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se po principu pjevanja po kvartetima (sopran I, sopran II, alt

I, alt II ili sopran, alt, tenor bas) i to kompozicije po izboru nastavnika (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).

- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu.


8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa provjera

tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani dirigent - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzičar

57

10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



- Pjevanje različitih vokalnih muzičkih oblika (polifonih i homofonih)

- Solfeđo - Pjevanje iz notnog teksta jednoglasnog i višeglasnog stava

- Pjevanje različitih vokalnih muzičkih oblika

- Muzički oblici - Poznavanje, definisanje i analiziranje različitih vokalnih muzičkih oblika na primjerima iz literature

- Pjevanje višeglasnih vokalnih polifonih formi

- Polifonija - Poznavanje, definisanje, analiziranje i interpretacija vokalnih višeglasnih formi

- Pjevanje djela vokalne i vokalno-instrumentalne muzike različitih stilova

- Istorija muzike s poznavanjem muzičke literature

- Poznavanje, definisanje i analiziranje karakteristika muzičkih stilova

58

1.2.5. TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE 1. Naziv predmeta: TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I 35 37 72 II III IV

Ukupno 35 37 72 Teorijska nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Analitičko sagledavanje elemenata muzičke teorije u vezi sa drugim muzičkim

disciplinama (harmonija, polifonija, muzički oblici...). - Upoznavanje zakonitosti osnova homofonog kompozicionog stila strogog i

slobodnog stava.

59





- Nabraja, imenuje, opisuje, povezuje i razumije međusobne odnose elemenata koji čine muzički tok, odnosno, muzičko djelo

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

Ritmika - Upoznaje pojmove: - Ravnomjerni i

neravnomjerni ritam

- Ritam kao

karakteristična osnova melodije

- Izoritmija i

poliritmija (homofonija)

- Komplementarni

ritam (polifonija)

- Definiše i

prepoznaje ravnomjerni, odnosno neravnomjerni ritam u notnim primjerima

- Definiše značaj

ritmizacije za uobličenje melodije

- Uočava i definiše tipične ritmičke srazmjere u brzom tempu, primjena kratkih notnih vrijednosti u brzom tempu, moguće ritmičke vrijednosti i odnosi u uslovima sporog tempa, nervozni ritam i neobični odnosi u novijoj muzici

- Prepoznaje i

definiše ritmičke odnose i njihove elemente u višeglasnom stavu

- Definiše i

prepoznaje izoritmiju i poliritmiju u notnom tekstu

- Definiše i

prepoznaje


upoređivanja - Razvija analitičko



- Rad u manjim


60




- Ritmički naglasak

komplemetarni ritam u notnom tekstu, dopisuje komplementarni ritam na zadatu ritmičku liniju

- Definiše i

prepoznaje ritmički naglasak u notnim primjerima i definiše njegov odnos sa melodijskim, odnosno metričkim naglaskom

Metrika - Upoznaje pojmove:

muzički metar metrički naglasci relativni naglasci

- Metrička jedinica i

jedinica brojanja - Melodijski i

motivski naglasak - Polimetrija i

ametrija

- Prepoznaje i

obilježava metričke naglaske u notnom tekstu

- Prepoznaje i obilježava relativne naglaske u notnom tekstu

- Definiše jedinicu brojanja u odnosu na naznačeni tempo na primjerima iz literature

- Definiše razlike između metričke jedinice i jedinice brojanja u primjerima iz literature

- Prepoznaje i definiše odnos melodijskog i metričkog naglaska u notnim primjerima

- Prepoznaje i definiše elemente polimetrije i ametrije u notnom tekstu





- Rad u manjim


Ljestvice - Nabraja i imenuje

vrste ljestvica:

- Upoređuje i

pronalazi sličnost i


upoređivanja

- Rad u manjim

grupama i

61




- Dijatonske durske i molske ljestvice sa povisilicama i snizilicama; kvintni krug

- Nazivi i hijerarhija ljestvičinih stupnjeva u duru i molu

- Starocrkvene ljestvice (modusi)- vrsta i građa

- Novi modusi: pentatonika, cjelostepena ljestvica, umanjena ljestvica, hromatska ljestvica

- Neke osobine ljestvice folklornog izvorišta (balkanski mol, ciganski mol, lidijski mol, ciganski dur, orijentalna ljestvica)

- Enharmonske ljestvice

razlike kod različitih ljestvičinih nizova i određuje njihove specifičnosti

- Prepoznje i definiše ljestvičinu osnovu melodije

- Sagledava ljestvičinu osnovu melodije u odnosu na muzički stil, kroz analizu primjera iz literature


- Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama

individualno (kombinovano)

Intervali - Povezuje odnos

veličine i vrste intervala

- Upoznaje pojmove: konsonantni i disonantni intervali

- Nabraja i imenuje

konsonantne i disonantne intervale

- Upoznaje razvoj odnosa konsonantnih i disonantnih intervala kroz istoriju

- Upoznaje razrješenje disonantnih intervala

- Prepoznaje i

definiše odnos veličine i vrste intervala

- Prepoznaje i definiše intervale u notnom tekstu

- Prepoznaje i definiše odnos konsonantnih i disonantnih intervala u notnom tekstu u odnosu na muzički stil

- Definiše,

prepoznaje i piše razrješenja disonantnih intervala, melodijski i


upoređivanja - Razvija sposobnost



- Rad u manjim


62




melodijski i harmonski

Upoznaje pojmove:

obrtaj intervala, inverzija intervala, intervali kao činioci melodije

harmonski - Definiše i

prepoznaje obrtaje intervala

- Analizira primjere obrtajnog kontrapunkta

- Definiše i prepoznaje inverziju intervala u notnom tekstu

- Prepoznaje intervalsku osnovu melodije u djelima različih stilova

Razni izrazi, skraćenice i oznake za tempo agogiku, dinamiku i artikulaciju - Nabraja, imenuje i

opisuje Ornamentika - Upoznavanje

pojma i uloge - Ornamenti od

jedne note (kratki predudari, različiti dugi predudari)

- Ornamenti od dvije note (praltriler, mordent, šlajfer)

- Grupeto - Triler

- Prepoznaje i

definiše razne izraze i druge oznake u notnom tekstu

- Uočava značaj raznih izraza, skraćenica i oznaka za tempo, agogiku, dinamiku i artikulaciju u bližem određenju karaktera muzičkog djela koje se analizira, odnosno izvodi

- Poznaje pravilnu

interpretaciju - Prepoznaje i

definiše ornamente u notnom tekstu

- Upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike

- Poznaje pravilnu interpretaciju ornamenata u zavisnosti od vrste ornamenata i njihove pripadnosti





- Rad u manjim


63




određenom muzičkom stilu

- Piše način izvođenja ornamenata

Akordi - Nabraja i imenuje

akorde tercne građe, dijatonskog i hromatskog tipa: A) kvintakordi/obrtaji kvintakorda/ljestvični kvintakordi) B) septakordi/obrtaji septakorda C) nonakordi

- Nabrajanje i imenovanje akorda drugih gradivnih intervala: Sekundni akordi - klasteri Kvartni akordi Dvostruki i višestruki akordi

- Upoznaje postavku akorda i njegove pojavne oblike u praksi

- Prepoznaje i

definiše vrste i oblike akorda u notnom tekstu, upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike

- Prepoznaje i definiše odnos konsonantnih i disonantnih akorda u notnom tekstu, u odnosu na muzički stil

- Definiše upotrebu

različitih tipova akorda u odnosu na muzički stil





- Rad u manjim


Osnove harmonije - Upoznaje pojmove:

"tonalnost" i "tonalitet" (sličnosti i razlika), atonalnost

- Upoznaje teorijske osnove tonaliteta

- Upoznaje način ispoljavanja tonaliteta u melodiji

- Upoznaje pojam harmonije kao stilskog i izražajnog elementa u muzici

- Upoznaje način ispoljavanja tonaliteta u

- Prepoznaje i

definiše odnos između ljestvice i tonaliteta, upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike

- Uočava i

prepoznaje elemente tonaliteta u melodiji

- Uočava i





- Rad u manjim


64




harmoniji - Nabraja i imenuje

harmonske funkcije i njihove predstavnike

- Harmonski obrti i

kadence kao izraz tonaliteta

- Nabraja, opisuje i

imenuje vanakordske tonove

- Vantonalne akorde - Navodi, nabraja i

objašnjava načine promjene tonaliteta

- Opisuje i razumije

slobodni i strogi harmonski stav

prepoznaje elemente tonaliteta u harmoniji

- Definiše pripadnost ljestvičinih akorda određenim harmonskim funkcijama

- Prepoznaje i definiše autentični, potpuno autentični i plagalni obrt u notnim primjerima

- Prepoznaje i definiše savršene, nesavršene kadence i polukadence u notnim primjerima

- Prepoznje i

definiše vanakordske tonove u melodiji

- Prepoznaje vantonalne akorade i uočava njihovu ulogu u tonalitetu

- Defniše vrste i načine promjene tonaliteta kroz analizu muzičkih primjera

- Analizira strogi i slobodni harmonski stav (sličnosti, razlike)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.Despić, Teorija muzike, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava,

Beograd, 1997. - D.Despić, Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo - Notni i zvučni primjeri autora različitih muzičkih stilova - CD player 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).

65

- Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani muzičar - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



- Poznavanje, imenovanje ljestvica, intervala, akorda

- Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove u notnom tekstu

- Poznavanje pojmova: muzički metar, metrička jedinica, jedinica brojanja, polimetrija, ametrija

- Poznavanje pojmova: ravnomjerni i neravnomjerni ritam, izoritmija, poliritmija, komplementarni ritam

- Solfeđo

- Prepoznavanje ljestvica, intervala i akorda

- Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove notnog teksta koji se pjeva, odnosno svira

- Zapisivanje, pjevanje i čitanje notnog teksta u različitim metričkim i ritmičkim vrstama i različitim tempima

- Poznavanje teorijske osnove tonaliteta, ispoljavanje tonaliteta u melodiji i u harmoniji

- Prepoznavanje i definisanje funkcionalnih odnosa akorda u klasičnoj harmoniji

- Ispoljavanje akorda u strogom i slobodnom stavu

- Harmonija

- Poznavanje teorijske osnove tonaliteta, ispoljavanje tonaliteta u melodiji i u harmoniji

- Prepoznavanje funkcionalnih odnosa akorda u klasičnoj harmoniji


- Poznavanje durskih, molskih i hromatskih ljestvica

- Instrument- klavir - Sviranje durskih, molskih i

hromatskih ljestvica - Sviranje akorda

66


- Poznavanje akorda - Poznavanje ornamentike i

raznih izraza i skraćenica vezanih za tempo, dinamiku, artikulaciju i agogiku

- Poznavanje načina izvođenja različitih ornamenata

- Prepoznavanje raznih izraza i skraćenica vezanih za tempo, dinamiku, artikulaciju i agogiku i njihovo odgovarajuće izvođenje

- Evidencija osnovnih pojmova Teorije muzike; ima direktan upliv u domen determinisanja ukupnog korpusa osnovnog tumačenja muzičkog jezika uopšte

- Ona predstavlja početni pojmovnik koji je u stvari početni kurs, u kome se sagledava obim i koncept sveukupne muzičke umjetnosti

- Veći broj pojmova se detaljnije prezentuje u domenu Kompozicije

- Opis pojmova iz oblasti Teorije muzike izučava samo najosnovnije kategorije pojmova bez značajnije obrade istih, za razliku od predmeta Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

- Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

- Evidencija osnovnih pojmova Kompozicije uopšte

- Opis pojmova

67

1.2.6. HARMONIJA

1. Naziv predmeta: HARMONIJA




I II 24 48 72 III 24 48 72 IV 22 44 66

Ukupno 70 140 210 Teorijska nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje homofonog kompozicionog stila u muzici. - Ovladavanje postavkom i vezivanjem akorda u strogom stavu po načelima

standardnog, klasičnog harmonskog jezika. - Upoznavanje sredstava proširenja tonaliteta, vidova promjene tonaliteta i svih

vrsta modulacija. - Osposobljavanje za praktično korišćenje stečenih znanja iz harmonije.

68

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI




Ispoljavanje akorda u muzičkom stavu - Upoznaje i

analizira način ispoljavanja akorda u strogom stavu

- Upoznaje i analizira način ispoljavanja akorda u slobodnom stavu

- Upoznaje način postavke akorda u strogom stavu uz ilustrovanje i demonstraciju

- Prepoznaje fakturu strogog i slobodnog stava na primjerima iz literature

- Uočava razliku između strogog i slobodnog stava na primjerima iz literature

- Prepoznaje akordske oblike u strogom i slobodnom stavu na primjerima iz literature

- Razvija pozitivan

odnos prema predmetu

- Rad u manjim


Trozvuci - Kvintakordi glavnih

stupnjeva i njihovi obrtaji

- Upoznaje i demonstrira način vezivanja kvintno srodnih i nesrodnih kvintakorda (stroga, slobodna i poluslobodna veza)

- Kvintakordi glavnih stupnjeva (T, S, D)

- Obrtaji kvintakorda glavnih stupnjeva:

- Sekstakordi glavnih stupnjeva (T6, S6, D6)

- Kvartsekstakordi glavnih stupnjeva

- Kvintakordi sporednih stupnjeva i njihovi obrtaji

- Upoznaje i demonstrira načine vezivanja tercno srodnih kvintakorda

- Upoznaje ulogu i mjesto kvintakorda sporednih stupnjeva (VI, II, VII, III) i njihovih

- Rješava šifrovani i nešifrovani bas uz poštovanje pravila vezivanja i vođenja glasova

- Analizira intervalske skokove u melodiji pri različitom vezivanju akorda

- Priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu: analizira tonalnu osnovu melodije, oblik melodije, intervalska kretanja

- Upoređuje različita rješenja istog zadatka

- Razvija kritički odnos prema mogućim rješenjima

- Identifikuje probleme: uočava zabranjena kretanja u melodiji i harmoniji

- Ispravlja greške - Priprema se za

- Razvija analitičnost

i preciznost u ispunjavanju radnih zadataka

- Razvija sposobnost predviđanja situacija i mogućih rješenja


69




obrtaja u harmonskim obrtima i demonstrira način vezivanja

- Upoznaje i demonstrira način harmonizacije moldura, prirodnog i melodijskog mola

višeglasno pjevanje i sviranje zadataka

- Svira harmonske obrte i kadence

- Svira general-bas - Direktno

harmonizuje na klaviru jednostavnija melodijska kretanja

Vanakordski tonovi - Nabraja i definiše

vanakordske tonove (jednostruke i višestruke) uz ilustrovanje i demonstraciju: zadržica prolaznica skretnica anticipacija pedalnog tona

- Prepoznaje vanakordske tonove u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- Rješava šifrovani i nešifrovani bas

- Priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu: analizira melodijska kretanja i određuje vanakordske tonove prema logičnim funkcionalnim odnosima




i preciznost u ispunjavanju radnih zadataka



- Rad u manjim


Četvorozvuci - Klasifikuje

septakorde na glavne i sporedne

- Septakordi glavnih stupnjeva i njihovi obrtaji

- Nabraja i definiše glavne septakorde i njegove obrtaje: D7 II7 VII7

- Prepoznje septakorde i obrtaje u primjerima iz literature

- Poštuje pravila razrješavanja kritičnih tonova kod septakorda, odnosno njihovih obrtaja u karakterističnim vezama

70




- Upoznaje i demonstrira način postavke septakorda i njihovih obrtaja

- Upoznaje mjesto i ulogu glavnih septakorda u harmonskim obrtima

- Definiše kritične tonove i demonstrira načine njihovog razrješavanja

- Septakordi sporednih stupnjeva i njihovi obrtaji

- Nabraja i definiše sporedne septakorde i njihove obrtaje (T7, III7, S7, VI7)

- Poznaje mjesto i ulogu sporednih septakorda u harmonskim obrtima

- Definiše kritične tonove i demonstrira načine njihovog razrješavanja

Petozvuci - Dominantni

nonakord i njegovi obrtaji

- Upoznaje i demonstrira način postavke dominantnog nonakorda i njegovih obrtaja

- Definiše kritične tonove i načine njihovog razrješavanja uz demonstraciju

- Rješava šifrovani i nešifrovani bas

- Primjenjuje septakorde, odnosno njihove obrtaje u harmonizaciji melodije u sopranu

- Identifikuje probleme i ispravlja greške

- Prepoznaje

nonakorde u primjerima iz literature

- Rješava šifrovani i nešifrovni bas

- Primjenjuje D9, i njegove obrtaje u harmonizaciji soprana

71




učenik učenik učenik Alterovani akordi - Upoznaje se sa

klasifikacijom alterovanih akorda na akorde dijatonskog i akorde hromatskog tipa

- Nabraja i definiše alterovane akorde dijatonskog i hromatskog tipa

- Nabraja i definiše funkcije alterovanih akorda sa tonalno stabilnim alteracijama: sa alteracijom IV naviše (u duru i molu), sa alteracijom II naviše (u duru), sa alteracijom II naniže (u duru i molu), sa alteracijom IV naniže (u molu)

- Višestruke alteracije

- Nabraja i definiše alterovane akorde sa tonalno labilnim alteracijama: vantonalne D i vantonalni VII (varljiva i eliptična rješenja), vantonalne S i vantonalni II, varijantni III, varijantni VI i polarni akordi

- Definiše mjesto i ulogu alterovanih akorda u harmonskim obrtima

- Upoznaje i demonstrira načine

- Prepoznaje

alterovane akorde dijatonskog i hromatskog tipa u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- Razrješava alterovane tonove u alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa kroz izradu šifrovanog i nešifrovanog basa

- Priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu, analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava intervalska kretanja i alterovane tonove i određuje alterovane akorde za harmonizaciju



- Identifikuje probleme

- Ispravlja greške - Svira general-bas - Svira jednostavne

primjere dijatonske modulacije

- Razvija

analitičnost i preciznost u rješavanju problema



- Rad u manjim


72




razrješenja alterovanih akorda dijatonskog i hromatskog tipa

Vidovi promjene tonaliteta - Nabraja i analizira

vidove promjene tonaliteta

- Upoznaje pojam i

vrstu modulacije - Upoznaje princip

dijatonske modulacije

- Upoznaje sredstva i način izvođenja dijatonske modulacije

- Definiše zajedničke akorde u odnosu na srodnost tonaliteta

- Tonaliteti I grupe - Tonaliteti II grupe - Tonaliteti III grupe - Tonaliteti IV grupe

- Prepoznaje

dijatonsku modulaciju, mjesto, sredstva i način njenog izvođenja u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- Vježba i demonstrira načine izvođenja dijatonske modulacije u zadacima šifrovanog i nešifrovanog basa

- Priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu, analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava modulacioni prelaz u melodiji, definiše novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence

- Prepoznaje pogodno mjesto i akord za preznačenje

- Identifikuje problem i ispravlja greške

- Svira general- bas - Svira jednostavne

primjere dijatonske modulacije


i preciznost u rješavanju problema



- Rad u manjim


73




učenik učenik učenik Hromatska modulacija - Upoznaje princip

hromatske modulacije

- Upoznaje sredstva i načine izvođenja hromatske modulacije: promjena sklopa trozvuka dijatonskog tipa, promjena sklopa četvorozvuka dijatonskog i hromatskog tipa, preznačenje alterovanih akorda dijatonskog tipa, preznačenje alterovanih akorda hromatskog tipa, tercna srodnost

- Prepoznaje mjesto,

sredstva i načine izvođenja hromatske modulacije u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- Poznaje, vježba i demonstrira izvođenje različitih načina hromatske modulacije u zadacima šifrovanog i nešifrovanog basa

- Upoređuje sve vrste hromatske modulacije

- Upoređuje dijatonsku modulaciju sa hromatskom modulacijom izvedenom pomoću predznačenja alterovanih akorda

- Priprema se za harmonizaciju melodije: analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava modulacioni prelaz u melodiji, definiše novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence

- Prepoznaje adekvatno mjesto i sredstva hromatske modulacije


- Razvija kritički





- Rad u manjim

grupama i individualni (kombinovano)

74




odnos prema mogućim rješenjima jednog zadatka

- Identifikuje problem, ispravlja greške

- Svira general-bas - Svira jednostavne

primjere hromatske modulacije

Enharmonska modulacija - Upoznaje princip

enharmonske modulacije

- Upoznaje sredstva i načine izvođenja enharmonske modulacije: enharmonizam umanjenog septakorda, enharmonizam prekomjernog trozvuka, enharmonizam male septime (D7 i tvrdo umanjeni septakord)

- Prepoznaje mjesto,

sredstva i načine enharmonske modulacije kroz analizu primjera iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- Poznaje, vježba i demonstrira različite načine enharmonske modulacije u zadacima šifrovanog i nešifrovanog basa

- Priprema se za harmonizaciju melodije soprana, analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava modulacioni prelaz u melodiji i definiše novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence

- Prepoznaje adekvatno mjesto i sredstvo enharmonske modulacije i njeno izvođenje

- Upoređuje različita rješenja istog





- Rad u manjim


75




zadatka - Razvija kritički

odnos prema mogućim rješenjima jednog zadatka

- Identifikuje problem, ispravlja greške

- Svira general-bas - Svira jednostavne

primjere enharmonske modulacije

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.Despić, Harmonija sa harmonskom analizom, Zavod za izdavanje udžbenika i

nastavnih sredstava, Beograd, 2002. - D.Despić, Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. - M.Živković, Harmonija za i II razred srednje škole, Zavod za izdavanje udžbenika i

nastavnih sredstava, Beograd, 2004. - M.Živković, Harmonija za III i IV razred srednje škole, Zavod za izdavanje

udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2004. - V.Peričić, Harmonija (skripta I i II), Zajednica muzičkih i baletskih škola Srbije,

Beograd, 2004. - M.Tajčević, Harmonija, udžbenik za muzičke škole, Zavod za izdavanje udžbenike

i nastavnih sredstava, Beograd, 1972. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u



pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzičar

76

10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja - Poznavanje teorijske

osnove tonaliteta - Ispoljavanje tonaliteta u

melodiji i harmoniji - Prepoznavanje i

definisanje funkcionalnih odnosa akorda u klasičnoj harmoniji



- Poznavanje teorijske osnove tonaliteta

- Ispoljavanje tonaliteta u melodiji i harmoniji

- Prepoznavanje i definisanje funkcionalnih odnosa u klasičnoj harmoniji


- Sviranje harmonskih obrta na klaviru - Solfeđo - Prepoznavanje harmonskih

obrta po zvuku

- Harmonizovanje melodije u obliku rečenice i perioda - Muzički oblici

- Definisanje i analiziranje građe rečenice i perioda

- Uloga harmonije u muzičkom obliku

- Prepoznavanje funkcije akorda u tonalitetu, mjesta i sredstava promjene tonaliteta

- Poznavanje harmonskih stilova

- Poznavanje, uočavanje i identifikacija harmonskih sredstava karakterističnih za različite stilske epohe

- Harmonski parametar u dvodjelnoj strukturi muzičko-formalne cjeline kao osnovne male muzičke forme podrazumije jednostavni koncept harmonskih obrta, i oni defacto predstavljaju model u kome se harmonski parametar identifikuje kao nosilac kreiranja muzičke ideje

- Iz predmeta Harmonija preuzimaju se znanja iz domena funkcionalnih značenja harmonskih struktura, karakteristike njihovih veza (obrta) i specifične odlike i pojedini izuzeci koji izlaze iz okvira dursko-molskog tonalnog sistema


- Melodijsko-harmonsko-

ritmički parametri u dvodjelnoj strukturi

77

1.2.7. MUZIČKI OBLICI 1. Naziv predmeta: MUZIČKI OBLICI




I II 16 20 36 III 32 40 72 IV 29 37 66

Ukupno 77 97 174 Teorijska nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje istorijata nastanka i razvoja muzičkih oblika kroz vjekove do

današnjih dana. - Samostalno analiziranje muzičkog djela i definisanje elemenata muzičkog oblika.

78





- Upoznaje elemente oblika

Motiv - Definiše motiv - Sadržaj motiva - Metrička struktura

motiva, jamb, trohej, amfibrah

- Trajanje motiva Figura i pasaž - Harmonska figuracija - Melodijska figuracija - Pasaž Rad s motivom - Apsolutne i relativne

izmjene u motivu - Posebne vrste rada s

motivom: ponavljanje (doslovno, izmijenjeno, sekventno, imitaciono), variranje, proširenje, dijeljenje, sažimanje

Dvotakt - Definiše dvotakt - Sadržaj dvotakta - Uloga metra u

izgradnji dvotakta - Tematski sadržaj

dvotakta - Jednotakt i četvorotakt u ulozi osnovne metričko-formalne cjeline, odnosno dvotakta

- Korespodentni dvotakti

- Analizira i definiše

elemente oblika na primjerima iz muzičke literature perioda klasike i ranog romantizma (Hajdn, Mocart) i rani Betoven: do opusa 26 i op. 49 br.1 i 2)

- Analizira, uočava i

definiše različite vrste dvotakta na primjerima iz literature

- Uočava i analizira

različite strukture rečenica na primjerima iz literature

- Uočava princip da ponavljanje ne čini cjelinu višeg reda, pa primjenjuje na primjerima iz literature (Hajdn,

- Razvija analitičnost,

kritičnost i marljivost

- Rad u manjim


79




Rečenica - Definiše rečenicu - Konstruktivni faktori

koji oblikuju rečenicu: ritam, melodija, metar i harmonija pravilne rečenice: mala (četiri takta) i velika (osam taktova)

- Struktura malih i velikih rečenica

- Tematski sadžaj rečenica

Period - Definiše period - Navodi i obrazlaže

vrste perioda: mali i veliki

- Poznaje i obrazlaže minimum sličnosti i razlike u rečenicama koje čine period

- Harmonski odnosi završetaka rečenica u periodu

- Dvoperiod - Poznaje razlike

između perioda, niza rečenica i ponovljene rečenice

- Period kao sastavni dio veće cjeline, ali i kao samostalna cjelina

Tipovi izlaganja - Funkcija odsjeka

unutar cjeline - Izlaganje teme - Prelazni odsjek - Središnji odsjek - Repriza - Uvod - Zaključak

Mocart, Betoven, Šuman: Dječije scene)

- Sagledava razliku između ponovljenog dvotakta i male rečenice strukture 2+2, kao i uloge ponovljenog dvotakta u izgradnji velike rečenice strukture 2+2+4

- Definiše, analizira i

uočava različite vrste perioda u primjerima iz literature

- Uočava i definiše razlike između perioda, niza rečenica i ponovljene rečenice

- Analizira period kao sastavni dio veće cjeline, ali i kao samostalnog oblika (Hajdn, Mocart, Betoven, kao samostalan oblik, Šopenovi preludijumi e-moll, h-moll, A-dur, c-moll)

- Razvija kritičko mišljenje i donosi sud na osnovu analize o odnosu elemenata u obliku

- Usvajanjem teorijskih znanja (informativni ciljevi) i njihovom primjenom kroz praktični rad (formativni ciljevi), osposobljava se da odredi o kom se obliku radi

- U toku procesa analiziranja stiče

80




Uloga pojedinih komponenti muzike u obliku - Metar - Ritam i melodija - Harmonija - Dinamika - Agogika - Tempo

vještinu predviđanja rješenja, odnosno na višem nivou, predviđanja rješenja u okviru istog oblika, ali različitih kompozitora, ili istog oblika, ali sagledanog kroz različite epohe

- Upoznaje oblik male pjesme, prvenstveno sagledan kroz primjere iz instrumentalnih djela:

Dvodjelna pjesma Šema: - II:a :II: b: II - A II:b: II Prelazni oblik između dvodjelne i trodjelne pjesme Šema: - II:a a:II: b a: II - A a II: b a: II Trodjelna pjesma Šema: - II: a: II: b a: II - II: a: II b a - A II:b a: II Složena trodjelna pjesma Šema: - A B A - A b a c d c a b a - A B A - A b c d a b Rjeđi i netipični oblici pjesme - Lagani stavovi u

obliku pjesme - Prividno petodjelni

oblik pjesme - Petodjelni oblik

pjesme Mali komadi u obliku pjesme - Pjesma bez riječi - Nokturno

- Analizira i definiše

parametre koji učestvuju u izgradnji jednog oblika: tematika, struktura i harmonija

- Uočava razlike u određivanju repeticije i repriza

- Analizira, sagledava i uočava različite tipove pjesama

- Razvija kritičko mišljenje i donosi sud na osnovu analiza o odnosu elemenata u obliku

- Usvajanjem teorijskih znanja (informativni ciljevi) i njihovom primjenom kroz praktični rad (formativni ciljevi), učenik se osposobljava da odredi o kojem se obliku radi

- U toku procesa analiziranja stiče vještinu predviđanja rješenja, odnosno na višem nivou,



- Rad u manjim


81




- Barkarola - Etida - Preludijum - Menuet - Skerco

predviđa rješenja u okviru istog oblika, ali različitih kompozitora ili istog oblika, ali sagledanog kroz različite epohe

82




učenik učenik učenik Rondo - Poznaje istorijat

ronda, njegovog nastanka i vrste

Kuprenov rondo: R C1 R C2.......R Klasični rondo:

1. rondo s jednom temom (rondo s epizodama) A E1 A E2 ... A + Coda

2.rondo sa dvije teme A B A B A + Coda

3.rondo sa tri teme i prošireni oblik ronda sa tri teme A B A C A + Coda A B A C A B A + Coda Izuzeci u obliku ronda:

A) reduciranje šeme ronda

B) rondo u laganom tempu

C) pojava osnovne teme (A) u drugim tonalitetima Tema s varijacijama - Poznaje istorijat

varijacija, princip variranja, organizacije varijacionog toka, broj varijacija i završetak varijacija

- Poznaje podjelu varijacija prema načinu variranja na:

A) ornamentalne varijacije

B) karakterne varijacije

- Analizira i upoređuje

različite vrste ronda na primjerima iz literature (Hajdn, Mocart i Betoven)

- Analizira, definiše,

povezuje elemente oblika i prepoznaje usvojene oblike na novim primjerima



- Rad u manjim


83




C) kontrapunktske varijacije

D) slobodnije varijacione oblike - Primjena varijacija Svita - Svita kao ciklični

oblik - Poznaje istorijat

svite, podjele na baroknu i noviju svitu

- Tip Barokne-Bahove svite: Njemačka svita, Francuska svita, Engleska svita

- Obavezni stavovi u Bahovom tipu svite: Alemanda, Kuranta, Sarabanda i Žiga

- Oblik igara iz barokne svite: barokni dvodjelni oblik, pregled baroknih igara, novija svita

Sonatni oblik: - Karakteristike

sonatnog oblika od baroknog dvodjela do klasičnog sonatnog oblika

- Klasični sonatni oblik Ekspozicija: I tema – tematika, Struktura, Harmonija, Most II tema Završna grupa Razvojni dio: Harmonska nestabilnost, Struktura razvojnog dijela,

- Analizira, definiše

različite tipove svita, a zatim samostalno pristupa analitičkom procesu (Bah: Francuske svite, Engleske svite, solo svite za violončelo, Partite)

- Analizira primjere

Skarlatijevih sonata - Analizira primjere

barokne sonate Korelija, Vivaldija

- Analizira, definiše i upoređuje sonate sa tri ili sa četiri stava u stvaralaštvu Mocarta, Betovena i Šuberta

- Analizira primjere pravilnih sonatnih oblika (Hajdn, Mocart i sonate iz prvog Betovenovog perioda

- Analizira, definiše, povezuje elemente sonatnog oblika i prepoznaje usvojene oblike na novim primjerima

- Razvija kritičko razumijenje odnosa elemenata u obliku, preciznosti u donošenju zaključaka o kojem se obliku radi, traženjem novih odgovora i

84




Izbor tematskog materijala Repriza I tema - most II tema Završna grupa

predviđanjem rješenja u okviru jednog muzičkog stila određene epohe

- Sve usvojene oblike kroz poznavanje i analiziranje učenik u saradnji sa profesorom treba da primijeni i na literaturi koju svira (time se vrši povezivanje nastave oblika sa individualnom nastavom i razvija kod učenika proces promišljanja o djelu koje svira)

85




učenik učenik učenik Sonatni rondo: A B A C A B A T D T S T T T - Izuzeci u sonatnom

rondu: A B A razvojni dio A B A

- Poznaje sonatni oblik u sonatama Ludviga van Betovena do op.101 i u sonatama romantizma (Šubert)

Ciklični oblici - Višestavačne

instrumentalne forme, sonatni ciklus: sonata, simfonija, koncert, kamerna djela

Barokni tipovi sonate: - crkvena sonata,

kamerna sonata Klasični sonatni ciklus - Pregled rasporeda

stavova u sonatnom ciklusu sa tri i sa četiri stava

Poznavanje istorijata koncerta - Barokni koncert -

solistički i končerto grosso

- Klasični koncert - Koncert u

romantizmu

- Analizira i upoređuje

različite vrste ronda na primjerima iz literature

- Analizira, definiše i

upoređuje sonate sa tri ili četiri stava u stvaralaštvu Mocarta, Betovena i Šuberta

- Analizira koncerte:

A.Korelija, A.Vivaldija

- Definiše odnos

končertina i končerto grossa i prati razvojnu liniju od Korelija (kao tvorca končerta grossa) do Baha i Hendla

- Analizira solističke

koncerte A.Vivaldija (kao tvorca solističkog koncerta)

- Analizira koncert u

periodu klasike i ranog romantizma od makro ka mikro formi (broj stavova, oblik prvog stava, definisanje orkestarske i solističke ekspozicije, uočavanje primjene i uloge kadence u koncertu)

- Razvija kritičko razumijenje odnosa elemenata u obliku, preciznost u donošenju


kritičnost, marljivost i preciznost

- Rad u manjim


86




zaključaka o kojem se obliku radi, traženjem novih odgovora i predviđanjem rješenja u okviru jednog muzičkog stila određene epohe

Međusobno povezivanje stavova u ciklusu: - Spajanje stavova

(attacca), spajanje stavova prelazima, primjena principa reminiscencije, pojava teme kao lajt motiva, primjena monotematizma, primjena cikličnog principa, sonata u jednom stavu

Instrumentalni oblici: - Uvertira Slobodni oblici: - Fantazija - Rapsodija - Balada Specifičnosti vokalne muzike: - Solo pjesma - Strofična pjesma - Varirana strofična

pjesma - Prokomponovana

strofična pjesma - Rečitativ - Seko rečitativ - Praćeni rečitativ - Ariozo - Arija Vokalno–instrumentalni oblici - Opera, muzička

drama, balet - Oratorijum

- Analizira i

primjenjuje princip povezivanja stavova u ciklusu, u sonatama, kamernim djelima i simfonijama Mocarta, Betovena, Šuberta, Šumana, Lista, Barmsa, Franka

- Razvija kritičko razumijenje odnosa elemenata u obliku, preciznost u donošenju zaključaka o kojem se obliku radi, traženjem novih odgovora i predviđanjem rješenja u okviru jednog muzičkog stila određene epohe

- Analizira pjesme Šuberta, Šumana i definiše različite oblike

- Analizira različite tipove rečitativa u operi sa numerama od baroka do romantizma

- Definiše ariozo i uočava razliku u odnosu na ariju

- Analizira različite tipove opere i baleta

- Analizira i definiše različite vokalno–


marljivost, preciznost

- Rad u manjim


87




- Pasija - Kantata - Misa - Rekvijem - Liturgija - Opelo

instrumentalne oblike, posebno poredeći i definišući sličnosti i razlike između mise i liturgije

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M.Mihajlović, Muzički oblici za III i IV razred Srednje muzičke škole, Zavod za

izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd,1998. - V.Peričić, D.Skovran, Nauka o muzičkim oblicima, Univerzitet umetnosti,

Beograd,1991. - B.Popović, Muzička forma ili smisao o muzici, Clio, 1998. - R.Kamien, Music an appreciation, McGaw-Hill Companies, 1998. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa Hi-Fi pojačalom i zvučnicima - CD ploče - Partiture 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismena provjera znanja u formi analitičkih zadataka (najmanje jednom u

klasifikacionom periodu). - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u



pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani muzikolog - Diplomirani dirigent - Diplomirani kompozitor - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

88



Predmet Znanja - Poznavanje, definisanje i

analiza građe rečenice, perioda, dvodjelne i trodjelne pjesme

- Solfeđo - Pjevanje muzičkih tekstova u formi rečenice, perioda, male dvodjelne i trodjelne pjesme

- Analiziranje i poznavanje muzičkih formi sa elementima polifone tehnike

- Polifonija - Prepoznavanje primijenjene polifone tehnike u instrumentalnim formama od baroka do današnjih dana

- Istorijski pregled razvoja muzičkih oblika

- Istorija muzike sa poznavanjem muzičke literature

- Istorijski pregled razvoja muzičkih oblika

- Uloga harmonije u muzičkom obliku

- Harmonija - Prepoznavanje harmonskih sredstava u muzičkom obliku

- Poznavanje, definisanje i analiziranje različitih muzičkih formi

- Instrument- klavir - Sviranje različitih muzičkih formi

- Poznavanje, definisanje i analiziranje različitih muzičkih formi

- Kamerna muzika - Sviranje različitih muzičkih formi

- Muzički oblici su jedina disciplina koja se analitički bavi problemom muzičke forme u programu koji je zastupljen na ovom nivou obrazovanja

- Osnova izučavanja forme leži u činjenici da su male i složene forme dvodjelnog i trodjelnog tipa polazni modeli koji su osnova za kasnija znanja iz ove oblasti

- Podudarnost pojedinih znanja nije slučajna i ona se dopunjuju, sa napomenom da se znanja iz ove grupe u složenijim konstelacijama izučavaju u predmetu Osnovi komponovanja sa aranžiranjem


- Uočavanje osnovnih principa izgradnje dvodjelnih i trodjelnih formalnih struktura

89

1.2.8. AUDIO TEHNIKA 1. Naziv predmeta: AUDIO TEHNIKA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I II 64 8 72 III IV

Ukupno 64 8 72 3. Opšti ciljevi nastave - Tumačenje i upoznavanje učenika sa značenjem i definicijom pojma Tehnologija

muzike, kao i sadržajem, svrhom i zadacima ovog predmeta u cilju sagledavanja i ovladavanja znanjima iz svih oblasti koje čine osnovu postojanja, pravljenja, prezentacije i plasmana muzike.

- Razumjevanje procesa mehaničkih oscilacija, talasa i zvučnog polja kao fizičkih osnova zvuka - tona, melodije, harmonije, ritma, dinamike, i muzike.

- Upoznavanje sa strukturom i fizološkom funkcijom čula sluha, percepcijom i psihološkim doživljajem zvuka, govora i muzike.

- Shvatanje fizičkih parametara tona, visine tona, tonskih skala, melodije, harmonije, ritma, tempa.

- Upoznavanje sa akustičnim osobinama materijala i prostorno-arhitektonskih rješenja.

- Ovladavanje osnovama, ulogom i primjenom elektronike u oblasti zvuka i muzike. - Upoznavanje sa tehnološkim karakteristikama i ovladavanjem rada uređaja i

sistema za generisanje, emitovanje i reprodukciju govora, muzike i drugih zvučnih efekata.

- Upoznavanje i usvajanje načina i mogućnosti upotrebe i primjene audio uređaja i sistema.

- Upoznavanje sa multimedijalnim sredstvima u cilju sagledavanja mogućnosti, iniciranja i sprovođenja proizvodnje, prezentacije i plasmana muzičkih i drugih audio projekata.

90





Uvod u Tehnologiju muzike - Definiše pojam,

sadržaj i zadatke akustike i audiotehnologije

Fizička akustika - Objašnjava

preduslove i osnovne vrste, parametre i osobine oscilovanja

- Objašnjava nastanak, vrste parametre i osobine talasa

- Objašnjava nastanak i navodi osnovne veličine zvučnog polja

Fiziološka akustika - Objašnjava građu i

funkciju čula sluha - Objašnjava

fiziologiju i ogra- ničenja čula sluha

- Upoznaje se složenom pro- cedurom doživljaja zvuka

- Analizira porijeklo i

značenje naziva, sadržaja, zadataka i ciljeva izučavanja

- Usvaja podjelu na oblasti akustike i audiotehnologije

- Skicira i analizira

vrste i osobine deformacije

- Formuliše Hook-ov zakon za oblast elastičnosti materjala

- Usvaja pojam zvučnog izvora i formuliše odnose osnovnih veličina oscilovanja

- Skicira i analizira slaganje oscilacija

- Usvaja pojam mehaničkug talasa i formuliše osnovne veličine stanja

- Formuliše i skicira usmjerenost, energiju i otpor zračenja zvučnog polja

- Skicira i anlizira

strukturu i biomehaniku spoljnjeg i srednjeg uva

- Analizira rad unutrašnjeg uva

- Analizira oblast čujnosti, dinamiku i frekventnu osjetljivost

- Analizira elemente psihoakustičnog

- Razvija pozitivan odnos prema predmetu



91




Akustika muzike - Objašnjava fizičke

osnove visine, boje i inteziteta tona

- Objašnjava fizičku osnovu spajanja i trajanja tonova

- Objašnjava fizičke osnove kvaliteta doživljaja muzike

Prostorna akustika - Objašnjava pojam

stereometrije prostor(ij)a,

- Objašnjava uticaj položaja i oblika stvari i opreme na akustične parametre sobe

- Definiše uticaj vrste materijala prisutnih u prostoriji na akustične karakteristike

Elektroakustika - Definiše pojam

elektronike i elektroakustike

- Navodi primjere primjene elektonike i elektromagnetike

- Objašnjava nastanak i karakteristike niskofrekventnog, naizmjeničnog elektroaudio signala

doživljaja zvuka - Opaža ton, tonske

intervale i skale - Usvaja pojam

melodije i harmonije - Uočava trajanje

tona, ritam - Usvaja pojam tempa,

metrike i artikulacije - Određuje nivo

percepcije muzike, dinamike, punoće, selektivnosti i širine

- Analizira akustične karakteristike muzičkih instrumenata i drugih zvučnih izvora

- Analizira talasne

pojave disipacije, difrakcije i refrakcije zvuka,

- Analizira talasne pojave refleksije, difuzije i apsorpcije zvuka

- Anlizira talasne pojave rezonanse, jeke i odjeka

- Analizira vrste i puteve buke

- Definiše postupke mjerenja i zaštite od buke

- Formuliše pasivne i

aktivne elemente elektronskih kola, poluprovodnike i integralna kola

- Skicira šeme i analizira rad elektromagnetnih mašina i uređaja, efekte i primjenu

- Usvaja znanje o elementima,

92




- Objašnjava vrste i efekte manipulacije audio-signala

- Definiše pojam optoelekotonike i navodi postulate

- Objašnjava principe rada i primjene radio-difuzije

Audio uređaji i sistemi - Objašnjava

preslikavanje mehaničke oscilacije - zvuka, u elektromagnetnu oscilaciju – signal

- Navodi principe rada - Navodi vrste, i

objašnjava svrhu manipulacije signala

- Razumije zahtijeve i definiše radnu šemu audio sistema

- Razumije hardversku podršku računarske tehnologije

Audio tehnika - Objašnjava

sklopovima i sistemima pri- mIjenjene optoelektronike

- Analizira nastanak, podijelu i primjenu elektromagnetnih talasa

- Skicira šemu uređaja za odašiljanje i prijem talasa, i modulaciju/ demodulaciju električnog i audio- signala

- Skicira funkcionalnu

šemu mikrofona i zvučnika, i analizira promjene parametara električnog mola

- Skicira dijagrame usmjerenosti i otpora zračenja zvuka

- Uočava osobenosti uređaja za pojačavanje, filtriranje, mješanje, ujednačavanje, itd. signala

- Modelira i analizira audio sisteme

- Razlikuje analogni i digitalni električni audio-signal

- Skicira principijelnu šemu i anlizira rad uređaja za obradu, zapisivanje, čuvanje, čitanje i emitovanje električnih audio- signala

- Analizira hardverski nadzor rada audio- uređaja i sistema

- Skicira mehaničke

izvore tona (zvuka) i

93




mogućnosti i namjenu mehaničkih i elektronskih audio- uređaja i sistema

- Objašnjava pojam dinamike, linearnisti izobličenja, šuma osjetljivosti i selektivnosti

- Definiše standardne faktore i kategorizuje audio- uređaje

- Razumije svrhu aplikativnih softvera

- Objašnjava postupke pripreme, izvođenja i praćenja, i finalizacije snimanja

Audio produkcija - Objašnjava pojam i

ulogu multimedija i definiše vrste i mogućnosti audio-vizuelnih sredstava

- Razumije značaj, zahtjeve i složenost audio-produkcije

- Upoznaje organizacione, te- hničke, pravne i ekonomske norme i pravila potrebna za realizaciju audio- projekta

anlizira akustičnost dinamiku i zvučno polje

- Analizira izvore i posljedice neprilagođenosti u sistemu

- Uočava ograničenost elektronike da isprati velike i nagle promjene signala

- Zna da sami audio- uređaji proizvode šum i buku

- Analizira povratni uticaj prostora na izobličenje zvuka

- Formuliše i utvrđuje postojeći i potrebni nivo kvaliteta audio- uređaja

- Anlizira uticaj ljudskog faktora na ispravan rad i rezultate rada audio- uređaja i sistema

- Razlikuje i riješava

informativne, kulturne, naučne, sportske, umjetničke, obrazovne i zabavne, specifične programsko-tehničke i sadržajno-vremenske zahtijeve

- Analizira mogućnosti, prednosti i ograničenja istovremenog angažavanja više čula

- Skicira i utvrđuje detaljan plan aktivnosti po fazama sa detaljima ljudskih, tehničkih, umjetničkih, instumentalnih

94




kapaciteta, satnicomi redosli jedom realizacije i saradnjom sa ostalim nosiocima projekta

- Sastavlja, prati i ažurira sve in terne i zvanične protokole, lis te i izvještaje u skladu sa pos tojećim pravilima, preporuka- ma, iskustvu, ali i zahtijevima

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - H.Kurtović, Osnovi tehničke akustike, Naučna knjiga, Beograd, 1990. - M.Mijić, Elektroakustika i audiotehnika, Nauka, Bograd, 2001. - B.Ivančević, Akustika, elektroakustika, audiofrkvencijski sklopovi i uređaji, IPS

Školska knjiga, Zagreb 2002. - M.Filipović, Audio tehnika, ZUNS Beograd 1996. - M.Praščević, Buka u životnoj sredini, FZR Niš, 2005. - O.Bilan, Elektroakustika i akustika prostoija, VEST Split, 2006. - P.Škoda, D.Pichta, Prepoznavanje tonova u zvučnom zapisu, FER Zagreb, 2007.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - PC sa odgovarajućom opremom i pripremljenom prezentacijom 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani dizajner zvuka i produkcije - Diplomirani fizičar 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

95



Predmet Znanja - Fizička akustika,

fiziološka akustika, akustika prostora, elektroakustika , audio uređaji i sistemi, audio tehnika

- Fizika - Fizička akustika, fiziološka akustika, akustika prostora, elektroakustika, audio uređaji i sistemi, audio tehnika

- Fiziološka akustika i akustika muzike

- Psihologija muzike - Psihologija opažanja: osjet i osjećaj, čula i draži, prag draži

96

1.2.9. POLIFONIJA

1. Naziv predmeta: POLIFONIJA




I II 25 47 72 III 36 36 72 IV

Ukupno 61 83 144 Teorijska nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Poznavanje tehničko-stilskih osobenosti vokalne i instrumentalne polifone tehnike

komponovanja. - Osposobljavanje učenika za komponovanje jednostavnijih polifonih formi. - Osposobljavanje učenika za analizu i interpretaciju jednostavnih polifonih formi.

97





Osnovi vokalnog kontrapunkta - Polifonija/kontrapu

nkt - (poznaje pojam i

obrazlaže ga) - Polifonija–

homofonija (povezuje i upoređuje dvije tehnike komponovanja ilustrovanjem)

- Istorijski razvoj

polifone tehnike od prvobitne zajednice do renesanse (opisuje i povezuje elemente, načine polifone tehnike i forme koje se javljaju u ovom periodu)

- Madrigal/misa/mo tet (upoznaje forme, razumije zakonitosti i specifičnosti)

- Osnovne

karakteristike vokalne polifonije (poznaje i povezuje elemente)

- Modusi - (imenuje, povezuje

i obrazlaže) - Kontrapunktska

melodija (opisuje, ilustruje, pojašnjava, demonstrira)

- Prepoznaje i

razlikuje različite kompozicione tehnike (zvučno i analitički)

- Prepoznaje, razlikuje, analizira, oblikuje jednostavne vokalne polifone forme iz ovog perioda ili njihove elemente

- Analizira forme sa

uočavanjem i definisanjem polifonih elemenata i uočavanjem specifičnosti

- Prepoznaje i

razlikuje osnovne zakonitosti vokalne polifone tehnike komponovanja (analitički)

- Prepoznaje moduse

(zvučno i iz notnog primjera)

- Analizira, komponuje stilske melodije na modalnoj osnovi





- Razvija kreativnost - Poštuje pravila

- Rad u manjim


Dvoglasni kontrapunkt - Razumije,

- Izrađuje sve

navedene elemente


upoređivanja

- Rad u manjim

grupama i

98




pojašnjava zakonitosti formiranja vokalnog polifonog dvoglasnog stava i demonstrira elemente: A) odnos glasova B) početak i kadenca C) tretman sazvučja D) tretman zabranjenih kretanja E) slobodni dvoglasni stav

Imitacija - Poznaje,

pojašnjava, obrazlaže i demonstrira imitacione tehnike u polifonom kompozicionom stilu

Tretman teksta - Povezuje tekst i

melodiju (forme)

dvoglasnog stava u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja

- Prepoznaje elemente, definiše i upoređuje u primjerima iz literature

- Uočava specifičnosti polifone tehnike kroz interpretiranje

- Izrađuje razne vrste

imitacionih tehnika u dvoglasnom stavu u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja

- Prepoznaje imitacione tehnike u primjerima iz literature

- Upoređuje imitacione tehnike na primjerima iz literature

- Uočava značaj

teksta u polifonim vokalnim formama

- Izrađuje dvoglasni

imitacioni stav sa tekstom u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja

- Analizira tretman teksta u primjerima iz literature, uočava vezu između teksta i forme




individualno (kombinovano)

99




Višeglasni vokalni polifoni stav - Razumije, povezuje

elemente, pojašnjava zakonitosti formiranja višeglasnog stava (početak, tretman sazvučja proisteklih iz kretanja glasova, kadenca, imitacione tehnike)

- Primjenjuje sve navedene elemente troglasnog stava u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja

- Prepoznaje elemente višeglasnog vokalnog polifonog stava u primjerima iz literature

- Definiše i upoređuje elemente troglasnog stava na primjerima iz literature

- Interpretira višeglasne forme

- Uočava specifičnosti polifone tehnike u višeglasnom stavu

100

Razred: ТREĆI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Osnovi instrumentalnog kontrapunkta - Stilsko–istorijske

razlike između vokalne i instrumentalne polifone tehnike komponovanja/ istorijski pregled/osnovne karakteristike instrumentalne polifonije (opisuje, povezuje elemente i načine polifone tehnike, i forme koje se javljaju u ovom periodu)

- Prelazak sa modalne

na tonalnu harmoniju; harmonska sredstva barokne muzike (povezuje, imenuje, obrazlaže)

- Muzičke polifone

forme baroka: Ričerkar/Kanon/Invencija /Fuga (poznaje forme, razumije zakonitosti i specifičnosti

- Dvoglasna invencija

– oblik i tonalni plan (poznaje, razumije i pojašnjava forme sa aspekta oblika i tonalnog plana)

- Prepoznaje i

razlikuje osnovne zakonitosti instrumentalne polifone tehnike komponovanja (analitički)

- Prepoznaje, razlikuje i upoređuje vokalne i instrumentalne polifone tehnike komponovanja

- Uočava sličnosti i razlike kroz analize karakterističnih formi

- Prepoznaje (zvučno i iz notnog primjera)

- Prepoznaje i

razlikuje različite instrumentalne polifone forme

- Analizira forme sa uočavanjem i definisanjem polifonih elemenata i uočavanjem specifičnosti

- Analizira formu sa uočavanjem i definisanjem polifonih elemenata i uočavanjem specifičnosti

- Analizira kontrapunktsku melodiju u primjerima iz literature

- Izrađuje stilske melodije po pravilima instrumentalne polifone tehnike komponovanja






- Rad u manjim


101




- Melodijske i ritmičko–metričke osobine instrumentalne kontrapunktske melodije i tretman disonance (ilustruje, opisuje, demonstrira, pojašnjava)

Dvoglasni instrumentalni stav - Razumije i

pojašnjava zakonitosti formiranja dvoglasnog polifonog instrumentalnog stava, razumije, pojašnjava i demonstrira elemente (ilustrovanje)

- Predstavlja akorde u

dvoglasnom stavu - Tretman disonance - Imitacione tehnike - Sekvenca - Obrtajni

kontrapunkt

- Izrađuje sve

navedene elemente dvoglasnog stava u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja

- Prepoznaje elemente u primjerima iz literature, definiše i upoređuje elemente na primjerima iz literature

- Uočava značaj imitacionih tehnika, sekventnog rada i obrtajnog kontrapunkta u polifonim instrumentalnim formama






- Rad u manjim


Invencija - Poznaje, razumije,

pojašnjava, ilustruje, obrazlaže zakonitosti oblikovanja forme invencije: A) dvoglasne B) troglasne

- Analizira formu sa

uočavanjem i definisanjem polifonih elemenata i uočavanjem specifičnosti, interpretiranje

- Izrađuje jednostavnije forme dvoglasne invencije po predviđenim pravilima






- Rad u manjim

grupama i inidvidualno (kombinovano)

Višeglasni instrumentalni stav

102




- Razumije, ilustruje, pojašnjava zakonitosti formiranja višeglasnog polifonog instrumentalnog stava i demonstrira elemente: a) imitacione

tehnike u višeglasju

b) kontrapunkt c) višeglasna

sekvenca

- Prepoznaje elemente u primjerima iz literature, definiše i upoređuje njihov značaj i međusobne odnose na primjerima iz literature

- Interpretira višeglasne forme

- Izrađuje sve navedene elemente troglasnog stava u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja






Fuga - Razumije, ilustruje,

pojašnjava, poznaje, povezuje elemente, obrazlaže zakonitosti oblikovanja forme fuge, demonstrira elemente: oblik i tonalni plan tema fuge odgovor, kontrasubjekt

- Ekspozicija fuge: obična, proširena, dvostruka

- Međustav - Sprovodni i završni

dio fuge, streta, pedal

- Fuga sa dvije ili više tema

- Primjena fuge, fugato

- Analizira formu uz

uočavanje i definisanje polifonih i formalnih elemenata i uočavanje njihovih specifičnosti

- Izrađuje jednostavnije forme ekspozicije i međustava troglasne fuge po predviđenim pravilima

- Uočava specifičnosti polifone tehnike u višeglasnom stavu






- Rad u manjim


Primjena instrumentalne polifone tehnike - Preludijum, koralni

preludijum - Tokata, fantazija - Barokna svita

- Uočava načine

primjene instrumentalne polifone tehnike u navedenim




- Rad u manjim


103




- Polifone varijacije (poznaje, povezuje, ilustruje, pojašnjava)

formama - Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama


5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - V.Peričić, Osnovi kontrapunkta (skripta), Univerzitet umetnosti, Beograd, 1985. - V.Peričić, Instumentalni i vokalno–instumentalni kontrapunkt, Univerzitet

umetnosti, Beograd,1987. - V.Peričić, Vokalni kontrapunkt za III i IV razred Srednje muzičke škole, Zavod za

izdavanje udžbenika, Beograd, Muzičko izdavačko preduzeće „Nota“ Knjaževac, Zavod za izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1991.

- M.Živković: Instrumentalni kontrapunkt za IV razred Srednje muzičke škole, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd , Muzičko izdavačko preduzeće „Nota“ Knjaževac, Zavod za izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1991.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo - Zvučni i notni primjeri - CD player

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u



pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

104


Znanja Povezanost sa predmetom

Predmet Znanja - Prepoznavanje, razlikovanje

i analiziranje karakterističnih polifonih formi (vokalnih i instrumentalnih)


- Istorijski razvoj polifone tehnike i polifonih formi (vokalnih i instrumentalnih)

- Analiziranje stilske melodije na modalnoj i tonalnoj osnovi

- Tretman konsonantnih i disonantnih sazvučja u dvoglasnom i višeglasnom polifonom stavu


- Starocrkvene ljestvice/modusi (vrste i građa)

- Dijatonske durske i molske ljestvice sa povisilicama i snizilicama (vrste i građa)

- Intervali (odnos vrste i veličine intervala

- Konsonantni i disonantni intervali

- Obrtaj intervala - inverzija) - Akordi tercne građe

- Analiziranje i interpretiranje višeglasnih vokalnih polifonih formi (kanon, motet, madrigal)

- Horsko pjevanje - Interpretacija polifonih horskih djela (motet, madrigal, kanon)

- Analiziranje instrumentalnih polifonih formi (invencija, fuga, kanon)

- Instrument – klavir - Interpretacija instrumentalnih polifonih formi (invencija, fuga, kanon)

- Prelaz sa modalne na tonalnu harmoniju

- Tonalna osnova (dursko- molski tonalni sistem)

- Harmonska sredstva barokne muzike

- Harmonija - Funkcionalni odnosi akorda u tonalitetima dura i mola

- Primjena klasičnih harmonskih sredstava

- Prepoznavanje primijenjene polifone tehnike u instrumentalnim formama od baroka do savremene muzike

- Muzički oblici - Poznavanje i analiziranje muzičkih formi sa elementima polifone tehnike

- Analiziranje stilske melodije na modalnoj i tonalnoj osnovi

- Prepoznavanje i analiziranje dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije

- Solfeđo - Pjevanje modalne i tonalne melodike

- Interpretiranje dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije

- Zapisivanje diktata polifone teksture

- Izrađivanje instrumentalnih polifonih formi za instrumente s dirkama


- Poznavanje tehnike, tona i notacije kod baroknih instrumenata s dirkama

- Melodija u muzičkoj umjetnosti je lider u domenu svih relevantnih


- Melodijsko-harmonsko-ritmički parametri u dvodjelnoj strukturi

105


Predmet Znanja parametara i ima dominantnu ulogu u gradnji muzičke cjeline

- Predmet Osnovi komponovanja sa aranžiranjem preuzima osnovne definicije koje se obrađuju u predmetu Polifonija

- One se prije svega odnose na pojedinosti tipa: odnosa izgradnje same melodijske strukture u osnovnim modelima, zatim međusobnih odnosa istovremenog zvučanja (dvoglas, troglas i četvoroglas) sa elementima starih kontrapunktskih tehnika i koordinacije melodijskih i harmonskih parametara (horizontalno i vertikalno prožimanje)

106

1.2.10. SVIRANJE PARTITURA 1. Naziv predmeta: SVIRANJE PARTITURA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I II III 36 36 IV 33 33

Ukupno 69 69 Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 2 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Osposobljavanje učenika za čitanje i sviranje horskih i orkestarskih partitura. - Osposobljevanje učenika za sviranje partitura s lista.

107

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI




- Upoznaje pojmove: partitura i dionica

- Upoznaje izgled partiture prema vrsti ansambla, odnosno broju i vrsti dionica

- Čita istovremeno više dionica u različitim ključevima (bas, violinski) prema vrsti glasova

- Poznaje način sviranja dionce tenora u violinskom ključu (za oktavu niže)

- Upoznaje način sviranja horskih partitura od dvoglasnih do četvoroglasnih za različite horske ansamble (dječiji, ženski, muški i mješoviti hor)

- Svira dvoglasne, troglasne kompozicije za dječiji i ženski hor u jednom i dva linijska sistema (homofone i polifonekompozicije)

- Svira četvoroglasne kompozicije za ženski i muški hor u dva linijska sistema (homofone i polifone kompozicije)

- Svira troglasne kompozicije za dječiji i ženski hor u tri linijska sistema (homofone i polifone kompozicije)

- Svira četvoroglasne kompozicije za žesnski, muški i mješoviti hor u tri linijska sistema (homofone i polifone kompozicije)

- Svira četvoroglasne kompozicije za ženski, muški i mješoviti hor u četiri linijska sistema (homofone i polifone kompozicije)

- Čitanje partitura s lista

- Razvija preciznost, analitičnost i strpljivost u radu


za timski rad i saradnju

- Stiče sigurnost i

samopouzdanje


108




učenik učenik učenik - Usavršava sviranje

horskih partitura sa četiri dionice i čita s lista

- Upoznaje horske

kompozicije s dionicama u C-ključevima (sopran, alt, tenor)

- Upoznaje instrumentalnu partituru sa redosledom dionica u njoj (za gudački, duvački,kamerni i simfonijski orkestar)

- Svira horsku partituru uz pjevanje jedne od dionica

- Čita s lista partiture s četiri dionice

- Svira horske

kompozicije s dionicama u C-ključevima (od jedne do dvije)

- Svira instrumenatlnu partituru za različite instrumentalne sastave (za gudački, duvački,kamerni i simfonijski orkestar)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora HORSKE PARTITURE: - L.Dimitrijević, Zbirka kanona i pjesmica - O. di Laso, Benediktus - Đ.P. da Palestrina, Benediktus - J.Galus, Eccekuomodo - Gastoldi, Humorista - Palestrina, Vigilate - G.F.Hendl, Canticorum iubilo - J.Arcadelt, Ave Maria - J.S.Bah, Moteti i Korali (izbor) - V.A.Mocart, Ave verum corpus natum - L.Leo, Libera me - St.S.Mokranjac, Odlomci iz Liturgije „Sv.Jovan Zlatousti“ - St.S.Mokranjac, Rukoveti, Primorski napjevi „Pazar“ i „Kozar“, Opelo - S.Hristić, Opelo - M.Tajčević, Narodne pjesme za dvoglasne i troglasne horove - S.Rahmanjinov, Tebe poem - K.Babić, Dvoglasne i troglasne horske kompozicije ORKESTARSKE PARITURE: - A.Corelli, Kvintet za gudače d-mol - J.S.Bah, Muzička žrtva - J.Pahelebel, Kanon i žiga - A.Vivaldi, Simfonije (izbor) - J.Hajdn, Dječija simfonija - V.A.Mocart, Mala noćna muzika - F.Šubert, Tri lakša komada za gudače - R.Šuman, Četiri lakša komada za gudački orkestar

109

- P.Čajkovski, Album za mladež; Chansone triste; Scerzo - M.Božović, Skice za gudače; Romansa - B.Tamindžić, Igre iz crnogorske svite za gudački sastav 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo - Horske i orkestarske partiture - CD player 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Sviranje zadate partiture i sviranje partiture a vista (najmanje jednom u

klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa provjera

tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzičar - Diplomirani kompozitor 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja - Čitanje, praćenje

orkestarskih i horskih partitura

- Solfeđo - Čitanje muzičkih tekstova, pjevanje u jednoglasnom i višeglasnom stavu

- Čitanje, praćenje i razumijenje horske i orkestarske partiture


- Poznavanje tehnike, tona i načina bilježenja muzičkih instrumenata

- Sviranje različitih muzičkih formi

- Muzički oblici - Poznavanje, definisanje i analiziranjerazličitih muzičkih formi

- Sviranje polifonih muzičkih formi

- Polifonija - Poznavanje i analiziranje polifonih muzičkih formi

- Sviranje horskih partitura - Horsko pjevanje - Pjevanje kompozicija različitih stilova i muzičkih formi

- Sviranje orkestarskih partitura

- Orkestar - Sviranje u orkestru

110


Predmet Znanja - Sviranje horskih i

orkestarskih partitura - Klavir - Savladavanje tehnike

sviranja na klaviru

111

1.2.11. POZNAVANJE MUZIČKIH INSTRUMENATA

1. Naziv predmeta: POZNAVANJE MUZIČKIH INSTRUMENATA




I II III 29 43 72 IV

Ukupno 29 43 72 Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Poznavanje boje, građe, tehnike, tonskog opsega i načina notacije svih

instrumenata. - Upoznavanje uloge instrumenata u različitim stilskim epohama. - Ovladavanje principima transkripcije. - Upoznavanje muzičke literature za različite instrumente u oblasti solističke,

kamerne i orkestarske muzike.

112





Zvuk - Navodi osnovne

pojmove i zakonitosti akustike

- Definiše pojam zvuka i tona

- Navodi i obrazlaže činioce zvuka

- Navodi i obrazlaže osobine tona

- Nabraja redom tonove alikvotnog niza i obrazlaže njihovu primjenu

- Imenuje vrste muzičkih instrumenata

Žičani instrumenti - Imenuje žičane

instrumente i obrazlaže podjelu na gudačke, trzačke i udaračke žičane intrumente

- Nabraja gudačke instrumente

- Navodi građu svakog gudačkog instrumenta

- Razlikuje žice i štimovanje gudačkih instrumenata

- Opisuje poteze i pozicije na violini, violi, violončelu i kontrabasu

- Navodi i opisuje specifične oblike izvođenja

- Navodi primjenu prirodnih i vještačkih flažoleta u gudačkoj literaturi

- Navodi intrumenate koji su prethodili današnjem obliku Vl. , Vla., Vcl., Cb

- Upoređuje,

pronalazi sličnosti i razlike među muzičkim instrumentima

- Obrazlaže osobine instrumenata

- Oblikuje i obrazlaže klasifikaciju instrumenata

- Analizira ton

gudačkih instrumenata (uz slušni primjer)

- Pronalazi sličnosti i razlike gudačkih instrumenata

- Razlikuje osobine tona svakog gudačkog instrumenta

- Prepoznaje svaki gudački instrument posebno, na slušnom primjeru

- Razlikuje flažolete od punih tonova na slušnom primjeru

- Analizira notaciju za svaki gudački instrument (uz slušni primjer)

- Koriguje zadati notni tekst za zadati gudački instrument

- Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja i slušanja



113




Trzački instrumenti - Imenuje i nabraja

trzačke instrumente - Navodi građu harfe,

gitare, čembala, mandoline, tambure

- Opisuje način dobijanja tona na trzačkim instrumentima

- Navodi instrumente koji su prethodili sadašnjem obliku harfe, gitare, čembala

Klavir - Opisuje klavir kao

udarni žičani instrument

- Navodi i opisuje građu klavira

- Opisuje način dobijanja tona kao i uobičajenog sviranja

- Analizira ton

trzačkih instrumenata i pronalazi sličnosti i razlike među instrumentima ove grupe

- Razlikuje osobine tona svakog trzačkog instrumenta posebno

- Na slušnom (audio) primjeru raspoznaje svakog trzačkog instrumenta

- Analizira notaciju svakog trzačkog instrumenta posebno (uz slušni primjer)

- Identifikuje zadati problem u zadatku (izvođački ili tehnički), koriguje i planira rješenje problema

- Koriguje zadati notni tekst za određeni (zadati) trzački instrument

- Analizira klavirsku notaciju

- Analizira mogućnosti klavira za izvođenje različitih (horskih, orkestarskih) partitura


analitičkog razmišljanja i slušanja


- Rad u manjim


Duvački instrumenti - Imenuje duvačke

instrumente i obrazlaže podjelu na drvene, limene i duvačke s mijehom

- Imenuje drvene duvačke instrumente

- Navodi i opisuje građu flaute

- Analizira ton drvenih duvača na audio primjeru i pronalazi sličnosti i razlike među instrumentima ove grupe

- Slušno raspoznaje svaki instrument iz grupe drvenih duvača




- Rad u manjim


114




(pikola), oboe (engleskog roga), klarineta (bas klarineta), fagota (kontrafagota), saksofona

- Opisuje način dobijanja tona na flauti, klarinetu, oboi, fagotu, saksofonu

- Obrazlaže sistem preduvavanja

- Obrazlaže transpoziciju na klarinetu

- Obrazlaže registarske varijante klarineta

- Navodi instrumente koji su prethodili današnjem obliku flaute, klarineta, oboe, fagota i saksofona

- Razlikuje osobine tona svakog drvenog duvača

- Analizira notaciju svakog drvenog duvačkog instrumenta i njegovih varijanti (pikolo, engleski rog, bas klarinet, kontrafagot) uz audio-snimak

- Identifikuje zadati problem (izvođački ili tehnički) u zadatku, koriguje i predlaže mogućnosti rješenja problema

- Prerađuje zadati notni tekst za zadatu registarsku varijantu klarineta ili za neki od instrumenata iz grupe drvenih duvača

- Imenuje limene duvačke instrumente

- Navodi i opisuje građu horne, trube, trombona i tube

- Opisuje način dobijanja tona na horni, trubi, trombonu i tubi

- Opisuje, obrazlaže sistem ventila i preduvavanja kod limenih duvača

- Opisuje i obrazlaže registarske varijante (štimovanje) kod limenih duvača

- Opisuje nastanak i razvoj limenih duvačkih instrumenata

- Analizira ton limenih duvača uz audio primjer i pronalaženje sličnosti i razlika među instrumentima ove grupe

- Slušno raspoznaje svaki instrument iz grupe limenih duvača

- Razlikuje osobine tona svakog limenog duvača

- Analizira notaciju svakog limenog duvača (uz audio- snimak)

- Identifikuje zadati problem (izvođački, tehnički) u zadatku, koriguje i predlaže mogućnosti rješenja problema

- Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja i slušanja



115




- Imenuje duvačke instrumente s mijehom

- Navodi i opisuje

građu orgulja, harmonijuma, harmonike

- Opisuje način dobijanja tona na orguljama, harmonijumu i harmonici

- Opisuje nastanak i razvoj instrumenata s mijehom

- Analizira ton duvačkih instrumenata s mijehom uz audio primjer i pronalazi sličnosti i razlike među instrumentima ove grupe

- Slušno raspoznaje svaki instrument iz grupe duvačkih instrumenata s mijehom

- Razlikuje osobine tona orgulja, harmonijuma i harmonike

- Analizira notaciju orgulja, harmonijuma i harmonike (uz slušni primjer)


Udaraljke - Imenuje udaraljke i

obrazlaže podjelu na udaraljke sa određenom visinom tona i udaraljke sa neodređenenom visinom tona

- Razlikuje i nabraja udaraljke sa određenom visinom tona

- Navodi i opisuje građu timpana, zvona, zvončića, čeleste, vibrafone, ksilofona

- Opisuje način dobijanja tona na ovim instrumentima

- Opisuje nastanak i razvoj udaraljki sa određenom visinom tona

- Razlikuje i nabraja udaraljke sa neodređenenom visinom tona

- Analizira ton i boju

timpana, zvona, zvončića, čeleste, vibrafona, ksilofona, uz audio primjer

- Slušno raspoznaje svaki instrument iz grupe udaraljki sa određenom visinom tona

- Analizira notaciju svakog od instrumenata iz grupe udaraljki sa određenom visinom tona (uz slušni primjer)

- Uočava primjenu svakog instrumenta iz grupe udaraljki sa određenom visinom tona u orkestru (uz audio snimak)

- Analizira boju udaraljki sa neodređenenom visinom tona (uz




- Rad u manjim


116




- Navodi i opisuje građu bubnjeva, tamburina, bongo i konga, triangla, ganga, tam-tama, praporaca, drvenog doboša, kastanjeta, latino-američkih udaraljki

audio primjer) - Slušno raspoznaje

svaki instrument iz grupe udaraljki sa neodređenenom visinom tona

- Analizira notaciju svakog instrumenta iz ove grupe (uz slušni primjer)

Elektronski instrumenti - Razlikuje

elektronske instrumente namijenjene za izvođenje uživo i za laboratorijski snimak

- Imenuje instrumente namijenjenih živom izvođenju (tetlaharmonijum, teremin, marteovi talasi, trautonijum, hemond orgulje)

- Imenuje laboratorijske instrumente (generator zvuka, instrument za vještačku reverbaciju, filter zvuka, modulator zvuka, pretvarač zvuka, elektronski prekidač, magnetofoni, zvučnici, režijski sto, mikrofon)

- Opisuje načine dobijanja zvuka na tetlaharmonijumu, tereminu, martenoovim talasima, trautonijumu, hemond orguljama

- Analizira zvuk

elektronskih instrumenata uz audio primjer i pronalazi sličnosti i razlike

- Analizira partiture elektronskih instrumenata (uz audio snimak)




- Rad u manjim


117




Vrste ansambala - Navodi i opisuje

male instrumentalne ansamble (klasične i neklasične)

- Imenuje i opisuje klasične kamerne sastave

- Razlikuje i imenuje klasične kamerne sastave od melodijskih instrumenata (gudački kvartet, duvački kvintet, gudački trio, gudački kvintet, gudački sekstet)

- Razlikuje i imenuje klasične kamerne sastave sa jednim harmonskim instrumentom (klavirski duo, klavirski trio, klavirski kvintet i klavirski kvartet)

- Razlikuje ansamble neklasičnog sastava (džez ansambli, bleh ansambli i druge instrumentalne kombinacije)

- Povezuje i uočava nastanak klasičnih i neklasičnih sastava kroz istorijski razvoj

- Navodi i opisuje vrste i sastav orkestra

- Imenuje instrumente gudačkog orkestra

- Imenuje instrumente duvačkog orkestra

- Imenuje instrumente simfonijskog orkestra (malog,

- Slušno ranspoznaje

klasične kamerne sastave i neklasične kamerne sastave

- Analizira partiture kamernih sastava (uz audio-snimak)

- Uočava primjenu pojedinačnih instrumenata u kamernom ansamblu (uz audio-snimak)

- Slušno raspoznaje gudački, duvački, simfonijski orkestar (mali, srednji i veliki )

- Analizira orkestarske partiture (uz audio- snimak)

- Uočava primjenu grupe instrumenata i pojedinačnih instrumenata u orkestru (uz audio- snimak i partituru)




- Rad u manjim


118




srednjeg i velikog) - Povezuje i uočava

broj i vrste instrumenata u orkestru kroz istorijski razvoj

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.Despić, Muzički instrumenti za I razred srednje muzičke škole, Zavod za

izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd - D.Despić, Muzički instrumenti, Univerzitet umetnosti, Beograd, 2002. - A.Obradović, Elektronska muzika i elektronski instrumenti, Univerzitet umetnosti,

Beograd, 1978. - D.Despić, Višeglasni aranžmani, Univerzitet umetnosti, Beograd - R.Camien, Music an appretiatio, McGaw-Hill Companies, 1998. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Muzički uređaj CD player - Partiture - Klavir - TV i video rekorder 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u



pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

119



Predmet Znanja - Istorijski razvoj muzičkih

instrumenata - Istorija muzike sa

poznavanjem muzičke literature

- Istorijski razvoj muzičkih instrumenata

- Podjela i istorijat muzičkih instrumenata

- Etnomuzikologija - Tradicionalni muzički instrumenti


- Osnovi dirigovanja - Praćenje i čitanje orkestarske partiture

- Poznavanje muzičkih instrumenata ima za cilj pored spoznaje tehničko-tehnološkog momenta i njihovo pravilno razumijenje u kontekstu muzičke primjene s jedne strane, i njihovu jasnu distinkciju u smislu konačnog estetsko-istorijskog definisanja

- Analiza instrumentalnih dvodjelnih oblika sa specifične strane izučava aspekt muzičkih instrumenata i njihovu primjenu i ulogu u datoj konstelaciji


- Analiza vokalnih i instrumentalnih dvodjelnih oblika

120

1.2.12. DIRIGOVANJE 1. Naziv predmeta: DIRIGOVANJE 3. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I II III 27 45 72 IV 19 47 66

Ukupno 46 92 138 Teorijska nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe od 3 do 6 učenika. Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 3 do 6 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje osnovnih elemenata tehnike dirigovanja. - Upoznavanje osnova horskog dirigovanja. - Upoznavanje osnova orkestarskog dirigovanja. - Osposobljavanje za čitanje i sviranje horskih i orkestarskih partitura. - Osposobljavanje za dirigovanje jednostavnijih djela horske i orkestarske muzike.

121





Istorijski pregled dirigovanja i uloga dirigenta u ansamblima - Upozanaje istorijski

razvoj dirigovanja (heironomija; Lully; Janovka; C. M. Weber; C.W. Gluck)

- Stav dirigenta Upoznaje stav dirigenta, držanje tijela, položaj ruku prilikom dirigovanja sa horom i orkestrom, pokrete ruku i izraz lica u zavisnosti od karaktera kompozicije Tehnika dirigovanja - Obrazlaže i

demonstrira manuelnu tehniku: pripremna i završna kretnja, taktiranje prostih i složenih mjera, (dvodjelne, trodjelne i četvorodjelne mjere)

- Demonstrira taktiranje

proste i složene mjere s podjelom u uslovima sporog tempa


šestodjelnih, devetodjelnih i dvanaestodjelnih mjera


petodjelne i

- Ovladava pravilnim

stavom, držanjem tijela i položajem ruku prilikom dirigovanja sa horom i orkestrom, izrazom lica u zavisnosti od karaktera kompozicije

- Primjenjuje

manuelnu tehniku: (pripremna i završna kretnja

- Taktira proste i složene mjere (dvodjelne, trodjelne i četvorodjelne mjere)

- Primjenjuje

taktiranje s pododjelom u sporom tempu na muzičkom primjeru

- Primjernjuje

taktiranje šestodjelne, devetodjelne i dvanaestodjelne mjere na muzičkom primjeru

- Primjernjuje taktiranje

- Stiče sigurnost i

samopouzdanje - Razvija preciznost,

analitičnost i strpljivost u radu

- Rad u manjim


- Nastava se odvija u

manjim grupama koja može predstavljati horski ansambl pri čemu svaki učenik iz grupe preuzima ulogu dirigenta

122




sedmodjelne mjere - Demonstrira taktiranje

karakterističnih ritmičkih figura: punktiranog ritma sinkopa, kontrtana

- Demonstrira način izvođenja - taktiranja nepotpunog takta na početku kompozicije

- Demonstrira tehniku simetričnosti i nesimetričnosti rada ruku, odnosno izdvajanja kretnji lijeve i desne ruke

Elementi interpretacije Tempo - Demonstrira taktiranje

u zavisnosti od metra i tempa izvođenja (sažimanje više jedinica na jedan potez - battutta u uslovima brzog tempa)

- Demonstrira promjene

tempa: nagla promjena tempa (brz-spor i obrnuto), postepena promjena tempa: ubrzavanje (accelerando) i usporavanje (ritardando, rittenuto)

- Demonstrira izvođenje korone na svim taktovim djelovima

petodjelne i sedmodjelne mjere

- Primjenjuje

taktiranje karakterističnih ritmičkih figura: punktiranih ritmova sinkopa, kontrtana

- Primjenjuje taktiranje nepotpunog takta na početku kompozicije

- Ovladava tehnikom nesimetričnosti kretanja lijeve ruke i desne ruke i primjenjuje samostalnost lijeve i desne ruke na višeglasnim poliritmičnim muzičkim primjerima

- Primjenjuje

taktiranje u zavisnosti od metra i tempa izvođenja (sažimanje više jedinica na jedan potez – battutta u uslovima brzog tempa)

- Primjenjuje

taktiranje pri nagloj promjeni tempa i postepenim promjenama tempa na muzičkim primjerima

- Primjenjuje

taktiranje korone na svim taktovim djelovima, na

123




Dinamika - Demonstracija kretnji

u različitim vrstama dinamike

Artikulacija - Demonstracija kretnji

različitih vrsta artikulacije

muzičkim primjerima

- Primjenjuje

odgovarajuće kretnje u izražavanju različite vrste dinamike, postepenih i naglih dinamičkih promjena na muzičkim primjerima (crescendo-decrescendo, subito forte i subito piano itd.)

- Primjenjuje

odgovarajuće kretnje pri različitim vrstama artikulacije na muzičkim primjerima (legato, staccato, tenuto,itd.)

124




učenik učenik učenik Pristup i priprema partiture - Poznaje, opisuje

stilska obilježja epohe i kompozitora

- Prepoznaje formalnu građu i tonalni plan kompozicija različitih epoha

- Navodi, opisuje elemente interpretacije

- Sagledava

međusobnu zavisnost teksta i muzike u vokalnoj muzici

- Demonstrira

izdvajanje dirigentskog glasa

- Demonstrira

simetrični i nesimetrični rad ruku

- Svira – korepetira

horske partiture na klaviru

Poznaje vrste i sastave ansambala - Horski ansambli:

vrste horova, vokalna tehnika, impostacija glasa, dikcija

- Navodi muzičke

forme koje izvodi hor (a cappela i uz

- Razlikuje stilska obilježja epoha i kompozitora

- Analiza stil, formu i tonalni plan i harmonski jezik kompozicije

- Razlikuje elemente

interpetacije i primjenjuje ih na muzičkim primjerima

- Uočava uticaj teksta

na melodiju kao elementa važnog za pravilno izvođenje vokalne muzike

- Uočava liniju

dirigentskog glasa i primjenjuje je na muzičkom primjeru (pjeva i pokazuje pokretom)

- Primjenjuje

samostalnost u radu ruku pri dirigovanju kompozicija na novim muzičkim primjerima

- Svira horske

partiture u svojstvu korepetitora

- Čita, prati, i

diriguje kompozicije za različite horske ansamble (dječije, ženske, muške i mješovite)

- Analizira ulogu hora

u muzičkim

- Stiče sigurnost i samopouzdanje

- Razvija preciznost,

analitičnost i strpljivost u radu



- Nastava se odvija u

manjim grupama koja može predstavljati ansambl pri čemu svaki učenik iz grupe preuzima ulogu dirigenta

125




instrumentalnu pratnju)

- Poznaje način rada

na horskoj probi: raspjevavanje, rad sa glasovima

- Orkestar i orkestrasko dirigovanje:

- Upoznaje orkestarsku partituru i raspored instrumenata u njoj

- Demonstrira stav dirigentsa prilikom rada s orkestrom

- Upoznaje značaj dirigentske palice

- Upoznaje način rada na orkestarskoj probi, štimanje, rad po grupama i zajedničko muziciranje

formama a cappela i vokalno-insturmentalnim formama

- Radi s horskim

ansamblom - Čita prati i diriguje

kompozicije za različite vrste orkestara (gudački, duvački, kamerni)

- Radi s orkestarskim

ansamblom





- Učenik diriguje

orkestrom,ili uz korepeticiju drugog učenika na klaviru ili uz audio snimak

- Učenik diriguje

orkestrom

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora ZA HORSKO DIRIGOVANJE: - L.Dimitrijević, Zbirka kanona i pjesmica - O. di Laso, Benediktus - J.Galus, Eccekuomodo - Gastoldi, Humorista - Palestrina, Vigilate - St.S.Mokranjac, Odlomci iz Liturgije „Sv.Jovan Zlatousti“ - St.S.Mokranjac, Rukoveti, Primorski napjevi ZA ORKESTARSKO DIRIGOVANJE: - A.Corelli, Kvintet za gudače d-mol - J.S.Bah, Svita za flautu i gudače h-mol - J.S.Bah, Muzička žrtva - J.Pahelebel, Kanon i žiga - A.Vivaldi, Simfonije - J.Hajdn, Divertimenta; Simfonije: br.88, br.104, br.93, br.94; Dječija simfonija - V.A.Mocart, Mala noćna muzika; Simfonije: br.39, br.36, br.26, br.40

Uvertire: iz opere „Otmica iz Saraja“, „Figarova ženidba“ - L. van Betoven, Odlomci iz I, III, VII i VIII simfonije - F.Šubert, Tri lakša komada za gudače; Simfonija br.3 - A.Dvoržak, Slovenske igre

126

- J.Brams, Mađarske igre - R.Šuman, Četiri lakša komada za gudački orkestar - P.Čajkovski, Album za mladež; Chansone triste; Scerzo - M.Božović, Skice za gudače; Romansa - B.Tamindžić, Igre iz Crnogorske svite za gudački sastav - L.Sorkočević, Šest simfonija za dvije oboe, dvije horne i gudački orkestar - Ž.Brkanović, Končertino za gudače OKVIRNI SPISAK LITERATURE I DRUGIH IZVORA ZA NASTAVNIKE - M.Hadnađev, Od audicije do koncerta, Kulturni centar, Novi Sad, 1971. - F.Lhotka, Dirigiranje, Školska knjiga, Zagreb - Gjadrov, Umijeće dirigiranja - B.Đurković, Osnovi vokalne tehnike 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Horski i orkestarski ansambl - Klavir kao osnovno sredstvo - Horske i orkestarske partiture - CD player 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Praktično - analiza, dirigovanje i sviranje partitura-korepeticija najmanje jednom

u klasifikacionom periodu i godišnji ispit. Godišnji ispit za treći razred - Dirigovanje jedne zadate horske kompozicije. - Rad sa horom jednog odlomka ili kraćeg horskog djela. Godišnji ispit za četvrti razred - Dirigovanje jedne zadate horske kompozicije. - Rad sa orkestrom jednog odlomka iz orkestarskog djela. - Sviranje „prima vista“ jednog odlomka iz horskog ili orkestraskog djela. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa provjera

tokom klasifikacionih perioda i pozitivna ocjena na godišnjem ispitu. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani dirigent 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja - Čitanje, praćenje

orkestarskih i horskih partitura

- Solfeđo - Čitanje muzičkih tekstova, pjevanje u jednoglasnom i višeglasnom stavu

127


Predmet Znanja - Čitanje, praćenje i

razumijenje orkestarske partiture



- Dirigovanje različitih muzičkih formi

- Muzički oblici - Poznavanje, definisanje i analiziranje muzičkih formi

- Dirigovanje polifonih muzičkih formi

- Polifonija - Poznavanje i analiziranje polifonih muzičkih formi

- Dirigovanje kompozicija pisanih za horski ansambl

- Horsko pjevanje - Pjevanje kompozicija različitih stilova i muzičkih formi

- Dirigovanje kompozicija pisanih za orkestar

- Orkestar - Sviranje u orkestru

- Sviranje horskih i orkestarskih partitura na klaviru

- Klavir - Savladavanje tehnike sviranja na klaviru

- sviranja horskih i orkestarskih partitura

- Sviranje partitura - Sviranja horskih i orkestarskih partitura

128

1.2.13. ETNOMUZIKOLOGIJA 1. Naziv predmeta: ETNOMUZIKOLOGIJA




I II III IV 29 37 66

Ukupno 29 37 66 Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje osnovnih karakteristika tradicionalne muzike. - Upoznavanje pojmova: etnomuzikologija, etnologija, etnokoreologija. - Upoznavanje karakteristika vokalne muzike. - Upoznavanje osnovnih karakteristika melopoetske analize. - Upoznavanje narodnih muzičkih instrumenata i njihove klasifikacije. - Upoznavanje značaja narodnog muzičkog stvaralaštva i njihove uloge u društvu.

129

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI




Osnovi etnomuzikologije - Upoznaje pojmove:

etnomuzikologija, etnologija, etnokoreologija

- Osnovi etnomuzikologije

- Upoznaje osnovne karakteristike etnomuzikologije

- Upoznaje razvoj etnomuzikologije u svijetu i kod nas

- Upoznaje melografe i njihove zbirke u Crnoj Gori i Srbiji

- Upoznaje melografska, tonometrijska i terenska istraživanja

- Upoznaje uputstva za terensko istraživanje (izbor i formulacija teme, priprema terena, kontakt sa kazivačem, arhiviranje građe)

- Kritički procjenjuje

značaj etnomuzikologije

- Razvrstava muzičko- folklornu građu

- Obrazlaže osnove etnomuzikologije

- Definiše osnovne karakteristike etnomuzikologije

- Razlikuje

melografska, tonometrijska i terenska istraživanja

- Suočava raznovrsne argumente i razvrstava ih prema značenju

- Sluša i upoređuje tradicionalnu Muziku različitih naroda

- Razvija

analitičnost, marljivost i preciznost

- Razvija pozitivnu orjentaciju prema predmetu

- Rad u manjim


Vokalna tradicija - Upoznaje pojam

"narodna pjesma", njen nastanak i varijante

- Pojašnjava opštu klasifikaciju narodnih pjesama

- Pjesme i običaji godišnjeg ciklusa (zima, proljeće, ljeto, jesen)

- Pjesme i običaji životnog ciklusa (rođenje, svadba i smrt)

- Klasifikuje višeglasne oblike

- Razvrstava narodne

pjesme - Određuje osobine

vokalne tradicije - Pronalazi sličnosti i

razlike između narodnih pjesama

- Definiše osnovne

elemente višeglasnih oblika

- Prepoznaje i

analizira višeglasne oblike drugih

- Razvija

analitičnost, motivisanost, marljivost i preciznost


- Rad u manjim


130




prema sazvučnim karakteristikama

- Upoznaje vokalne višeglasne oblike u Crnoj Gori i Srbiji

- Upoznaje višeglasne oblike balkanskih naroda

- Upoznaje višeglasne oblike evropskih naroda i drugih interesantnih neevropskih naroda

naroda - Sluša i prepoznaje

primjere vokalne muzike, kako balkanskih, tako i drugih evropskih i neevropskih naroda

Melopoetska analiza - Upoznaje osnovne

karakteristike melopoetske analize

- Definiše osnovne

simbole i značenja melopoetske analize

- Upoznaje se sa

analizom vokalnih oblika

- Upoznaje ljestvice

i tonske strukture drugih naroda

- Razlikuje osnovne

segmente melopoetske analize

- Označava simbole u analizi melopoetskih oblika

- Analizira vokalne oblike

- Prepoznaje kadence i ritam u analizi melopoetskih oblika

- Analizira i melografiše narodne napjeve

- Analizira melopoetske zapise napjeva

- Prepoznaje različite vokalne oblike

- Pjeva tradicionalne napjeve

- Prepoznaje ljestvice tonske strukture drugih naroda

- Razvija

analitičnost, preciznost i marljivost

- Razvija pozitivnu

orjentaciju prema predmetu

- Rad u manjim


Narodni muzički instrumenti - Klasifikuje narodne

muzičke instrumente:

- Aerofoni

- Razvrstava narodne muzičke instrumente

- Prepoznaje grupe instrumenata po klasifikaciji, kao i

- Razvija analitičnost, preciznost i marljivost

- Razvija pozitivnu orjentaciju prema


131




instrumenti (nabraja i opisuje)

- Kordofoni instrumenti (nabraja i opisuje)

- Idiofoni instrumenti - (nabraja i opisuje) - Membranofoni

instrumenti (nabraja i opisuje)

- Upoznaje narodne muzičke instrumente rasprostranjenim na području Crne Gore

pojedinačnih instrumenata

- Razlikuje srodne instrumente

- Raspoznaje po zvuku različite instrumente i instrumentalne sastave

- Identifikuje narodne muzičke instrumente rasprostranjene na području Crne Gore

predmetu

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.Dević, Etnomuzikologija, I i II dio, Fakultet muzičke umetnosti, Beograd, 1981. - D.Dević, Narodni muzički instrumenti, Fakultet muzičke umetnosti, Beograd,

1977. - D.Golemović, Narodna muzika Jugoslavije, Muzička omladina, Beograd, 1997. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa zvučnicima - TV i video rekorder - DVD 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Pismena provjera znanja - jedan zadatak iz melopoetske analize u drugom

polugodištu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u



pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzikolog 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika.

132

- Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima.


Znanja Povezanost sa predmetom Predmet Znanja

- Uticaj i razvoj muzičkog folklora na umjetničku muziku u Crnoj Gori

- Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature

- Istorijat razvoja muzičke kulture u Crnoj Gori

- Tradicionalni muzički instrumenti


- Istorijat razvoja muzičkih instrumenata

- Melografisanje narodnih napjeva - Solfeđo - Zapisivanje melodijskog

diktata - Izučavanje izvornog

muzičkog materijala sa aspekta lokalnog ili svjetskog stanovišta jedna je od osnovnih tačaka u konačnom razumijenju cjelokupne umjetnosti o muzici

- Ona generiše istorijski aspekt sa modernim saznanjima o datoj umjetnosti

- Bez tog saznanja ne možemo računati na sveukupno definisanje značenja i funkciju muzike danas

- Traženje odgovora o ulozi parametara u muzici kao što su: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja itd, nije moguće bez relevantne analize sa aspekta Muzičkog folklora

- Oni se u Osnovama kompozicije sa aranžiranjem posmatraju i iz ovog ugla, jer tradicionalna muzička umjetnost predstavlja bazični koncept iz koga se nastavljaju i razvijaju novi koncepti, sve do zapadno-evropskog modernog modela


- Definisanje svih relevantnih muzičkih parametara i njihova uloga u muzičkom djelu: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja, faktura, struktura, itd.

133

1.2.14. OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANŽIRANJEM 1. Naziv predmeta: OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANŽIRANJEM 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 26 40 66

Teorijska nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika. Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje osnovnih znanja u domenu stvaranja jednostavnih muzičko-formalnih

struktura. - Upoznavanje tehničko-tehnološkog pristupa rješavanju standardnih oblika (prije

svega male formalne cjeline). - Kao i otvorenih i nestandardnih oblika koji predstavljaju slobodno kreirane

cjeline. - Upoznavanje sa osnovama savremenijeg muzičkog jezika.

134

4. Sadržaji / Standardi znanja predmeta / Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI

Informativni ciljevi i sadržaji

Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi


učenik učenik učenik Osnovni pojmovi kompozicije - Evidentira osnovne

pojmove kompozicije uopšte

- Opisuje pojmove

- Sluša i razumije različite vrste muzike

- Ispituje, razvrstava

i analizira različite vrste muzike (globalno i u osnovnim podjelama)

- Razvija motivaciju (kategorija personalnog razvoja)

- Razvija kvalitetni i savjesni odnos prema radu

- Rad u manjim grupama i individualni rad (kombinovano)

Istorijsko lociranje - Analizira pojmove

posmatrane kroz istorijski parametar

- Ispituje tehničko–tehnološki faktor jednostavnih muzičko-formalnih cjelina

Dvodjelne i trodjelne forme - Analizira dvodjelne

i trodjelne forme - Osnovne vrednosne

ocjene sa stanovišta primjerenih estetskih kategorija (na osnovu praktičnog iskustva)

- Uočava osnovne principe izgradnje dvodjelnih i trodjelnih formi

- Savladava postupke izgradnje ovih formalnih struktura:

- Melodijsko-harmonsko-ritmički parametri u dvodjelnoj i trodjelnoj strukturi

- Analizira vokalne i instrumentalne dvodjelne i trodjelne oblike

- Tehnike komponovanja

- Razvija samopouzdanje

- Razvija produktivnost u radu


- Prezentacija ostvarenih projekata (javno i uživo ili u demo varijanti)

Vokalni i vokalno Instrumentalni oblici - Analizira vokalne i

vokalno – instrumentalne oblike: * za glas i instrument (klavir) * horski ženski sastav * horski mješoviti sastav

- Upoznaje tretman teksta

- Uočava osnovne

principe izgradnje i savladava postupke izgradnje ovih formalnih struktura

- Uočava povezanost

teksta i - Forme odnosno

karaktera muzičkog

- Razvija sposobnost komunikacije i konstruktivne diskusije


- Prezentacija ostvarenih projekata (javno i uživo ili u demo varijanti)

135

Informativni ciljevi i sadržaji

Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi


učenik učenik učenik - Analizira

programsku muziku (minijature)

djela

Ostale formalne Strukture - Opisuje ostale

formalne strukture (sonata, simfonija, fantazija, koncert, kantata, opera, balet itd.)

- Definiše sve relevantne muzičke parametre i njihovu ulogu u muzičkom djelu: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja, faktura, struktura, itd.

- Raznovrsni sastavi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - C.Kohoutek, Tehnika komponovanja u muzici XX veka, Univerzitet umetnosti,

Beograd, 1984. - D.Despić, Muzički instrumenti, Univerzitet umetnosti, Beograd, 2002. - A.Obradović, Orkestracija, Univerzitet umetnosti, Beograd

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Kompjuteri (određene konfiguracije) - Hardver: Procesor P4 (2,4 GHz) RAM 512 MB, zvučna kartica: 24 bit (audiodigit 2 -

5.1) i digidisain pro tools - Softver: Finale 2004, 2006, 2010 (coda music) SF 6.0 Stainberg Reason 2.5 Giga

studio Pro tools 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Pismeno (izrada projekta- najmanje jednom u polugodištu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. - Pismeni zahtjevi: izrada male dvodjelne ili male trodjelne forme

(instrumentalne, vokalne ili vokalno-instrumentalne). 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Visoka stručna sprema: Diplomirani kompozitor

10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika.

136

- Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima.



Predmet Znanja - Evidencija osnovnih pojmova

Kompozicije uopšte - Opis pojmova


- Evidencija osnovnih pojmova Teorije muzike ima direktno upliva u domen determinisanja ukupnog korpusa osnovnog tumačenja muzičkog jezika uopšte

- Melodijsko-harmonsko- ritmički parametri u dvodjelnoj strukturi

- Harmonija - Iz predmeta Harmonija preuzimaju se znanja iz domena funkcionalnih značenja harmonskih struktura, karakteristike njihovih veza (obrta) i specifične odlike i pojedini izuzeci koji iskoračuju iz okvira dursko-molskog tonalnog sistema

- Melodijsko-harmonsko-ritmički parametri u dvodelnoj strukturi

- Polifonija - Predmet Osnovi komponovanja sa aranžiranjem preuzima osnovne definicije koje se obrađuju u predmetu Polifonija

- One se prije svega odnose na pojedinosti tipa: odnosa izgradnje same melodijske strukture u osnovnim modelima, zatim međusobnih odnosa istovremenog zvučanja (dvoglas, troglas i četvoroglas) sa elementima starih kontrapunktskih tehnika i koordinacije melodijskih i harmonskih parametara (horizontalno i vertikalno prožimanje)

- Uočavanje osnovnih principa izgradnje dvodjelnih i trodjelnih formalnih struktura

- Muzički oblici - Muzički oblik je jedina disciplina koja se analitički bavi problemom muzičke forme u programu koji je zastupljen na ovom nivou obrazovanja

- Osnova izučavanja forme leži u činjenici da su male i složene forme dvodjelnog i trodjelnog tipa polazni

137


Predmet Znanja modeli koji su osnova za kasnija znanja iz ove oblasti

- Analiza vokalnih i instrumentalnih dvodjelnih oblika


- Poznavanje muzičkih instrumenata ima za cilj pored spoznaje tehničko-tehnološkog momenta i njihovo pravilno razumijenje u kontekstu muzičke primjene s jedne strane, i njihovu jasnu dinstikciju u smislu konačnog estetsko-istorijskog definisanja

- Definisanje svih relevantnih muzičkih parametara i njihova uloga u muzičkom dijelu: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja, faktura, struktura, itd.

- Etnomuzikologija - Izučavanje izvornog muzičkog materijala sa aspekta lokalnog ili svjetskog stanovišta je jedna od osnovnih tačaka u konačnom razumijenju cjelokupne nauke o muzici

- Ona generiše istorijski aspekt sa modernim saznanjima o datoj umjetnosti

- Bez tog saznanja ne možemo računati na sveukupno definisanje značenja i funkciju muzike danas

- Traženje odgovora na pitanje o ulozi parametara u muzici kao što su: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja itd, ne mogu se iznaći bez relevantne analize sa aspekta Muzičkog folklora

- Oni se u Osnovama kompozicije sa aranžiranjem posmatraju i iz ovog ugla, jer tradicionalna muzička umjetnost predstavlja bazični koncept iz koga se nastavljaju i razvijaju novi koncepti, sve do zapadno-evropskog modernog modela

138

1.2.15. MUZIČKA ANIMACIJA 1. Naziv predmeta: MUZIČKA ANIMACIJA





Ukupno 20 46 66 Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje osnovnih ciljeva animacije u širem, kao i muzičke animacije u užem

smislu. - Sagledavanje osnovnih smjernica animacije kroz organizovanje, kreiranje i

planiranje muzičkog života. - Osposobljavanje za samostalno sprovođenje akcija organizovanja muzičkog života

kroz raznovrsna predavanja, muzičke priredbe, radio - emisije, časopisi.

139





Animacija - Upoznaje pojam

animacije - Animacija kao

neophodan oblik posredovanja između ljudi i umjetnosti

- Animacija kao obrazovno-kulturna aktivnost 1) samoobrazovanje 2) rad s publikom 3) razvijanje

komunikacije, socijabilnosti

- Upoznaje područja djelovanja muzičkog animatora (organizacija muzičke omladine, organizacija muzičkog života u školama)

- Upoznaje faze procesa animacije:

- Proces otkrivanja problema (sociokulturološko istraživanje)

- Proces stvaranja grupe, uspostavljanja komunikacije

- Stvaralački proces (rad na jednom kolektivnom ostvarenju)

- Dalji život ostvarenja animacija putem tog dijela

- Precizira jasne

odrednice za realizaciju umjetničkog programa koji je osmišljen

- Razvija snalažljivost

i efikasnost - Razvija kreativnost - Razvija spremnost i

sposobnost za saradnju

- Razvija spremnost za timski rad

- Razvija preciznost, odgovornost i pozitivnu identifikaciju sa predmtom

Izvođenje projekta: - Projekat treba

izvesti na terenu, izvan učionice radi postizanja samostalnosti, ali u slučaju objektivnih poteškoća koje mogu da se jave u finalnoj realizaciji projekta sprovesti diskusiju sa kritičkim osvrtom na rad grupe)

Oblici kulturne animacije

- Upoznaje i navodi oblike kulturne animacije:

- Animacija-priprema, preanimacija

- Edukativna animacija - Stvaralačka

- Primjenjuje oblike

kulturne animacije - Planira program i

unaprijed određuje ciljne grupe kojima je koncert namijenjen

140




animacija - Svečarska animacija - Lanac oblika

animacije Metod animacije - Upoznavanje i

navođenje metoda animacije: - paternalistički - direktivni - učesnički

- Stvaralačke radionice Priprema projekta u kulturi

- Upoznaje i uočava probleme u muzičkom životu sredine, proces stvaranja grupe i uspostavljanje komunikacije sa potencijalnim konzumentima

- Upoznaje proces vođenja muzičkih priredbi

- Upoznaje način popularisanja projekta u medijima

- Upoznaje posao novinara- saradnika

- Osmišljava projekat

u svojoj školi, mjestu stanovanja, a zatim formira grupu koja će realizovati projekat namijenjen određenoj ciljnoj grupi

- Vodi muzičke priredbe

- Piše najave koncerta, osvrta, prikaza i intervjua

- Upoznaje proces oblikovanja umjetničkog projekta u okviru grupe, precizirajući jasne odrednice za realizaciju

- Kreira umjetnički projekat u okviru grupe i njegovo realizovanje

- Upoznaje i navodi različite tipove animacije muzičke priredbe, kao i načina vođenja programa

- Primjenjuje različite tipove animacije muzičke priredbe

- Kombinuje i upotrebljava različite mogućnosti vođenja koncerta sa ili bez mikrofona, u školskoj sredini ili u manjim domovima kulture

141




- Vodi program, primjenjujući korekcije u intenzitetu glasa, brzini govora, kontaktu sa publikom, stavu i načinu improvizacije

Animacija u medijima - Upoznaje animaciju

u medijima: - animator na radiju - animator muzički saradnik

- animator na televiziji (kao voditelj i kao urednik)

- Upoznaje i

demonstrira vještine pisane animacije; odgovara na šest pitanja: Ko? Šta? Kada? Gdje? Zašto? Kako?

- Upoznaje stilove i

forme pisane animacije

- Naslov i podnaslov - Sadržaj teksta - Stil i forma - Imenuje, povezuje i

demonstrira pripremu teksta za štampanje

- Objašnjava šlajfnu - Objašnjava pojam

pune stranice - Pravi špigl - Priprema teksta za

prelom - Štampanje

- Preispituje,

modelira, kreira i ostvaruje animaciju na radiju i televiziji

- Pronalazi sličnosti i

razlike u pristupima animaciji u medijima, kao i u pisanoj animaciji te se kritički određuje prema istim

- Razvrstava,

analizira i pristupa izradi pisane animacije

- Priprema tekst za

štampanje

- Razvija snalažljivost

i efikasnost - Razvija kreativnost - Razvija spremnost i

sposobnost za saradnju

- Razvija spremnost za timski rad

- Razvija preciznost, odgovornost i pozitivnu identifikaciju sa predmetom

Izvođenje projekta: - (projekat treba da

se izvede na terenu, izvan učionice, radi postizanja samostalnosti, ali u slučaju objektivnih teškoća na času sprovesti diskusiju sa kritičkim osvrtom na samostalni i timski rad)

Marketing i menadžment u kulturi - Upoznaje marketing i

menadžment u

- Primjenjuje

različite tehnike menadžmenta i

142




kulturi - Istražuje i poznaje

kulturne potrebe i navike

- Modeli projekta u kulturi:

- Osnovni oblici - Kompleksni oblici - Masmedijski projekti

u kulturi - Novi oblici difuzije

kulture

marketinga u kulturi, primjenjujući različite tehnike istraživanja tržišta putem: opažanja, upoređivanja, analiziranja povezivanja i prognoziranja

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M.Dragićević–Šešić, B.Stojković, Kultura, menadžment, animacija, marketing,

Clio, Beograd, 2003. - M.Marković, Poslovna komunikacija, Clio,Beograd, 2003. - D.Reg, Odnosi s medijima, Clio, Beograd,1996. - K.Digl, Marketing umetnosti, Clio, Beograd,1998. - A.Baverstok, Marketing u izdavaštvu, Clio, Beograd, 2001. - T.Mandić, Komunikologija, Clio, Beograd, 2003. - S.Nikolajević, Muzika kao događaj, Clio, Beograd, 1994. - A.Kotevska, J.Zec, J.Dokmanović, B.Žižić, Kontakt, Čigoja Štampa, 1998. - M.Šingler, S.Viringa, Radio, Clio, Beograd, 2000. - D. Mek Kvin, Televizija, Clio, Beograd, 2000. - Đ.Gocini, Istorija novinarstva, Clio, Beograd, 2001. - E.Bojd, Novinarstvo u elektronskim medijima, Clio, Beograd, 2002. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Mogućnost izvođenja radio - emisija (mala radio - stanica) - Kompjuteri za štampanje časopisa - Mikrofoni za vježbe vođenja programa 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Praktična vježba (najmanje jednom u polugodištu). - Seminarski rad (najmanje jednom u polugodištu). - Godišnji ispit.

(Ispit se sastoji iz pismenog i usmenog dijela, kao i prikaza jednog timskog rada)

143

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Urađeni seminarski radovi i jedan timski rad. - Pozitivna ocjena na godišnjem ispitu. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani muzičar svih usmjerenja, završen kurs iz medija, iskustvo u radu u

medijima i organizaciji muzičkog života.




Predmet Znanja - Pojam animacije kao

neophodan oblik posredovanja između ljudi i umjetnosti

- Poznavanje područja djelovanja muzičkog animatora, proces vođenja muzičkih priredbi, popularisanje projekta u medijima

- Pisanje najava, osvrta i prikaza koncerata

- Poznavanje animacije u različitim medijima i primjenjivanje kroz projekat koji treba da se izvede na terenu, izvan učionice

- Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature

- Poznavanje karakteristika muzičkih stilova i njihovih glavnih predstavnika

- Muzički oblici - Poznavanje istorijata muzičkih oblika, žanrova, kao i analize muzičkog djela

- Polifonija - Razvoj najznačajnijih polifonih oblika i njihovih tehnika


- Razvoj muzičkih instrumenata i njihovih karakteristika

- Primjena instrumenata, kako u različitim kamernim sastavima, tako i u orkestru

144

1.3. IZBORNI PREDMETI 1.3.1. DJEČIJI ORKESTAR 1. Naziv predmeta: DJEČIJI ORKESTAR




I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282 Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Formiranje i vođenje orkestara različitih sastava (Orfov instrumentarijum, blok

flaute, tambure i drugi instrumenti iz tamburaškog orkestra). - Pisanje aranžmana za različite sastave (Orfov instrumentarijum, blok flaute,

tambure i druge instrumente iz tamburaškog orkestra). - Osposobljavanje za rad u orkestrima. - Osposobljavanje za timski rad.

145





- Upoznaje instrumente Orfovog instrumentarijuma

- Poznaje podjelu instrumenata: sa određenom i neodređenom visinom tona, drvozvučne (ksilofon, marimba, kastanjete, drveni doboš), metalozvučne (zvona, zvončići, čelesta, vibrafon, klavircimbalo, gong), opnozvučni instrumenti (timpani i razne vrste bubnjeva) i načinom sviranja

- Upoznaje sopran i

alt, blok flaute, tehničke karakteristike, tonska i izražajna svojstva, dinamika i dinamička ograničenja, registri, artikulacija, zahvati, dah i način sviranja

- Primjenjuje ritmičke instrumente za sviranje motiva, dvoglasnih, troglasnih, četvoroglasnih i petoglasnih aranžmana, uz ritmičke i melodijske brojalice i dječije pjesme

- Izrađuje dječije ritmičke instrumente koristeći ambalažu i prirodni materijal i vodeći računa o kvalitetu i estetskom izgledu instrumenata (različite zvečke, praporci, činele, triangl, štapići-klavesi, bubnjići...) i muzicira u ansamblu

- Ovladava sviranjem na melodijskim instrumentima Orfovog instrumentarijuma i muzicira u ansamblu

- Ovladava sviranjem

sopran i alt blok flautama i muzicira u ansamblu

- Razvija



- Razvija kreativnost - Razvija osjecaj za

timski rad

- Rad u manjim


146




učenik učenik učenik - Upoznaje tenor i

bas blok flaute-tehničke karakteristike, tonska i izražajna svojstva, dinamika i dinamička ograničenja, registri, artikulacija, zahvati, dah

- Upoznaje prim i

bas prim tambure, tehničke karakteristike, tonska i izražajna svojstva, dinamika i dinamička ograničenja, registri, artikulacija, zahvati

- Ovladava sviranjem na ostalim blok flautama (tenor i bas) i muzicira u ansamblu

- Ovladava sviranjem

na prim i bas prim tamburama i muziciranjem u ansamblu

- Razvija




timski rad

- Rad u manjim


Razred: TREĆI




- Upoznaje instrumente tamburaškog orkestra-tehničke karakteristike, tonska i izražajna svojstva, dinamika i dinamička ograničenja, registri, artikulacija, zahvati

- Ovladava sviranjem na svim instrumentima tamburaškog orkestra (prim, bas prim, kontra, čelo, bas) i muzicira u ansamblu

- Razvija analitičnost, marljivost i preciznost



timski rad


147




učenik učenik učenik - Upoznaje način

izrade aranžmana za standardne i nestandardne ansamble

- Izrađuje aranžmane za standardne i nestandardne ansamble, analizira ih i učestvuje u izvođenju istih

- Usavršava sviranje na instrumetima Orfovog instrumentarijuma, blok flautama i instrumentima tamburaškog orkestra

- Razvija analitičnost, marljivost i preciznost



timski rad


5. Okvirni spisak literature i drugih izvora ZA MELODIJSKE INSTRUMENTE ORFOVOG INSTRUMENTARIJUMA - K.Orf, I knjiga-izbor - Brojalice: »Eci-peci-pec«, »Ekete-beket«, »Pošo zec u šumicu« - Z.Vasiljević, »Jedinole-dodinole« - P.Gotovac, »Ringe –ringe–raja«, »En-ten-tini« - St. Korunoivić, »Taši-taši-tanana«, »Konjić«

- za sopran i alt blok flautu - V.A. Mocart, Kanon u inverziji, Solmizacija - B. Stančić, »Svitac« - M.Pretorius, »Viva la musica« - L. Kerubini, »Na času pjevanja« - J.Hajdn, Intervali, »Čestitka za rođendan« - J.S. Bah, Dva menueta G-dur, Mizeta iz Malih komada - P.I.Čajkovski, Starofrancuska pjesma - Piermont, »Zvončići« - L. van Betoven, Ekoseza - R.Šuman, Vojnički marš, Pjesma italijanskih mornara

ZA BLOK FLAUTE - M.Mirković, Frulica I i II sveska - Ror-Len, Flotenbuchlein fur die Schule, (B .Schott`s sohne, Mainz) - Zbirka: Laki dueti za sopran ili tenor blok flaute (VEB Fridrich Hofmeister

Musikverlag, Leipzig) - G.F.Hendle, Menuet - M.Pretorius, Kanon - J.S.Bah, Pastoralni preludijum; Koral iz kantate br.147 - V.A.Mocart, Turski marš (prvi dio) - J.Hajdn, Serenada –Allegretto, Marš iz opere »Juda Makabejac« - L. van Betoven, Njemačka igra, »Za Elizu« (prvi dio) - R.Šuman, »Divlji jahač«, »Radostan seljak« - G.F.Teleman, Menuet - J.Brams, Uspavanka

148

- J.Štraus, Picikato polka - Bize, Habanera iz opere »Karmen«

ZA TAMBURU - Ferić-Brdarić, Učimo svirati tambure, priručnik za dječije i omladinske

tamburaške orkestre - S.Vukosavljev, Žice tamburice - Ferić–Brdarić, Duet, »Sinoć pao gusti mrak« - L.Malagurski, »Ide mali meca«, «Ne luduj Lelo« - B.Bartok, Pjesma majci

ZA INSTRUMENTE TAMBURAŠKOG ORKESTRA - L.Malagurski, Preljsko kolo, »Kolariću, paniću« - Narodna iz Crne Gore, »U Ivana gospodara« - Narodna iz Srbije, Kiša pada

ZA INSTRUMENTE ORFOVOG INSTRUMENTARIJUMA I BLOK FLAUTA - J.Brams, Mađarska igra g-mol - F.Šopen, Preludijum A-dur - Berkovič, Tatarska pjesma - L. van Betoven, Lendler - Đ.Verdi, Vinska pjesma iz opere »Travijata« - V.A.Mocart, Menuet iz gudačkog kvarteta »Mala noćna muzika« - J.Hajdn, Serenada iz gudačkog kvarteta br.17

ZA INSTRUMENTE ORFOVOG INSTRUMENTARIJUMA, BLOK FLAUTA I TAMBURA - F.Šubert, Ave Maria - R.Šuman, Sanjarenje - B.Britn, Picikato iz Jednostavne simfonije - K.Debisi, Golliwogg`s Cakes-Walk - M.Ravel, Bolero - Dž.Geršvin, Lady be good 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Orfov insturmentarij - Blok flaute (sopran, alt, tenor i bas) - Instumenti tamburaškog orkestra (prim, bas prim, kontra, čelo, bas) - CD player sa zvučnicima - TV i video rekorder - DVD 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Na kraju svakog klasifikacionog perioda učenik svira na instrumentima Orfovog

instrumntarijuma, blok flautama i instrumentima tamburaškog orkestra u zavisnosti od programa koji je u tom peridu realizovan.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju svakog klasifikacionog perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani dirigent - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzičar - Diplomirani izvođač-flautista - Diplomirani izvođač-klarinetista - Diplomirani izvođač-oboista

149

- Diplomirani gitarista 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa


Znanja Povezanost sa predmetom Predmet Znanja

- Poznavanje tehnike i tona duvačkih, žičanih instrumenata i udaraljki


- Sviranje na blok flauti, tamburi, i instrumentima Orfovog instrumentarijuma

- Čitanje muzičkih tekstova u različitim metričkim i ritmičkih vrstama, sa različitim ritmičkim figurama i ritmizacijama

- Solfeđo - Sviranje muzičkih tekstova u različitim metrički i ritmički m vrstama, sa različitim ritmičkim figurama i ritmizacijama

- Pisanje aranžmana za različite instrumentalne sastave

- Osnovi komponovanja s aranžiranjem

- Pisanje aranžmana za instrumente Orfovog instrumentarijuma, blok flaute, instrumente tamburaškog orkestra i drugih

- Poznavanje razvoja muzičke umjetnosti kroz epohe i muzičke literature

- Istorija muizike s poznavanjem muzičke literature

- Sviranje djela različitih epoha, stilova i žanrova

150

1.3.2. ISTORIJA UMJETNOSTI

1. Naziv predmeta: ISTORIJA UMJETNOSTI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282

3. Opšti ciljevi nastave - Sposobnost zapažanja vrijednosti umjetničkog djela i njegovo kritičko

prosuđivanje. - Izgrađivanje pozitivnog odnosa prema umjetnosti i kulturi. - Poznavanje podjele istorije umjetnosti. - Upoređivanje karakteristika pravaca i stilova. - Poznavanje uslova za nastanak pojedinih civilizacija. - Upoznavanje istorijskih faktora koji su doveli do različitih umjetničkih pojava. - Upoznavanje stilskih karakteristika. - Upoznavanje estetskih, filozofskih i etičkih problema koji su doveli do stvaranja

oblikovnog izraza. - Upoznavanje kanona u arhitekturi, skulpturi i slikarstvu, imajući u vidu društvene

trendove toga doba. - Upoređivanje umjetničkih djela, upoznavanje anatomske i geometrijske

karakteristike figura. - Upoznavanje zakonitosti boja koje preovladavaju u određenom stilu. - Upoznavanje stilova i stvaranje mogućnosti za eksperimentisanje.

151





Praistorija - Nabraja, opisuje,

ilustruje i analizira umjetnosti: paleolita, mezolita, neolita i metalnog doba u Evropi i kod nas

- Razlikuje na primjerima

- Podjelu praistorije (Lasko, Altamira)

- Pećinsko slikarstvo - Dolmeni, menhiri,

kromlesi - Grnčarstvo,

vajarstvo - Nabraja

praistorijska nalazišta kod nas oruđa, oružja, nakit

- Razvija motivisanost, zalaganje i efikasnost, marljivost, analitičnost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Umjetnost starog vijeka - Nabraja, opisuje,

ilustruje, upoređuje i analizira umjetnosti Mesopotamije, Sumera, Asirije i Persije

- Razlikuje arhitekture, vajarstva, primijenjenu umjetnost, slikarstvo, reljef, pečat, pismo mesopotamskog naroda

Umjetnost starog Egipta - Opisuje, ilustruje i

analizira umjetnosti: Starog carstva, Srednjeg carstva, Novog carstva, Saiskog perioda civilizacije i uslove za nastanak egipatske umjetnosti

- Interpretira na primjerima, pronalazi sličnosti i razlike sa susjednim civilizacijama na djelima:

- Arhitekture (mastabe, piramide, egipatski stub, hramovi, grobnice)

- Skulpture (reljefi, sfinge)

- Slikarstva - Pisma - Primijenjene

umjetnosti (sarkofazi, zlatarstvo, posuđe, nakit)

Antička umjetnost - Nabraja, opisuje,

ilustruje i analizira egejske umjetnosti: kikladske, minojske i mikenske

- Razlikuje i interpretira umjetnost Egeja:

- Arhitektura - Vajarstvo - Slikarstvo - Grnčarija

- Razvija motivisanost, zalaganje i efikasnost

- Razvija marljivost, analitičnost, pozitivnu

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i

152




- Primijenjena umjetnost

- Upoređivanje literarnih izvora i arheoloških otkrića (Ilijada, Odiseja, Troja)

orjentaciju prema zanimanju

korišćenje literature, korišćenje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Antička Grčka umjetnost - Opisuje, ilustruje i

analizira djela antičke Grčke umjetnosti kroz tri perioda:

- Arhajski - Klasični - Helenistički - Predstavlja stilove u

arhitekturi: - Dorski - Jonski - Korintski - Opisuje važno

slikarstvo: - geometrijskog stila - crno-figuralnog stila - crveno-figuralnog

stila

- Analizira

arhitektonske stilove, definiše karakteristike i međusobno ih upoređuje

- Definiše

karakteristike važnog slikarstva

Etrurska umjetnost - Opisuje, ilustruje i

analizira djela etrurske arhitekture i urbanizma:

- Vajarstvo - Slikarstvo - Primijenjena

umjetnost

- Upoređuje sa grčkim elemente etrurske arhitekture i urbanizma (hramovi, grobnice, putevi), povezuje sličnosti u vajarstvu i slikarstvu (skulptura, sarkofazi, urne), obrazlaganje simbolike

- Razvija snalažljivost, prilagodljivost, motivisanost, zalaganje i efikasnost

- Razvija marljivost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Posjeta likovnim galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Umjetnost starog Rima - Opisuje, ilustruje i

analizira djela rimske arhitekture i urbanizma:

- Slikarstvo - Vajarstvo - Rimska umjetnost

kod nas

- Upoređuje elemente rimske arhitekture i urbanizma, slikarstva i vajarstva sa grčkim i etrurskim

- Analizira i pronalazi sličnosti i razlike

153




učenik učenik učenik Ranohrišćanska umjetnost - Predstavlja osnove

hrišćanstva, veze između kasnoantičke i ranohrišćanske umjetnosti

- Opisuje, ilustruje i analizira djela:

- arhitekture - slikarstva - vajarstva - simbolike

- Definiše elemente: - Arhitekture

(katakombe, hramovi)

- Slikarstva (fresaka i mozaika)

- Ikonografije i simbolike

- Razvija

motivisanost, zalaganje i efikasnost

- Razvija marljivost, analitičnost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija Vizantijska

umjetnost - Opisuje, ilustruje i

analizira djela vizantijske umjetnosti: arhitekture (kupola) slikarstva

- Informiše o: Raveni, kao središtu vizantijske umjetnosti na zapadu, zlatnom Justinijanovom dobu, drugom zlatnom dobu, uticaju Vizantije kod nas, ikonoklazmi, ikonama

- Definiše

karakteristike vizantijske arhitekture, upoređuje sa ranohrišćanskom i pronalazi razlike

Islamska umjetnost - Upoznaje osnove

religije - Opisuje, ilustruje i

analizira: arhitekturu, iluminaciju, minijaturu, slikarstvo, sitnu plastiku, primijenjenu umjetnost, islamsku umjetnost

- Identifikuje

karakteristike islamske: arhitekture, iluminacije, minijature, slikarstva, sitne plastike, primijenjene umjetnosti

- Razvija

motivisanost, spremnost na saradnju, zalaganje i efikasnost


- Posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova

154




kod nas i reprodukcija

Romanika - Informiše o

predromaničkom periodu, seobi naroda i karolinškoj renesansi

- Opisuje, ilustruje i analizira arhitekturu (svodovi) i skulpturu romanike kod nas

- Upoređuje elemente

arhitekture ranohrišćanske sa romaničkom umjetnosti, povezanost arhitekture i skulpture

Gotika - Upoznaje gotiku u

Francuskoj, Njemačkoj, Engleskoj, Italiji

- Opisuje, ilustruje i analizira djela: - arhitekture (prelomljeni luk, kontrafore)

- vitraža - slikarstva - skulpture - ilustracije gotike kod nas

- Upoređuje elemente

gotičke i romaničke arhitekture i vajarstva i uočava razloge nastanka vitraža

- Razvija



- Posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Srednjevjekovna umjetnost na Balkanu - Upoznaje kratku

istoriju balkanskih naroda

- Nabraja, analizira i ilustruje djela nastalih nakon seobe južnoslovenskih naroda

- Opisuje, ilustruje i analizira stilove u: arhitekturi, slikarstvu, ikonopisu, minijaturi

- Analizira djela

srednjevjekovne umjetnosti na području Balkana

- Prepoznaje karakteristike Raške, Srpsko-Vizantijske i Moravske škole u arhitekturi

- Pronalazi uticaj Vizantije na slikarstvo-ikonopis

Renesansa - Renasansa u Italiji i

Holandiji - Opisuje i obrazlaže

pojave renesanse,

- Određuje osobine

rano-renesansne umjetnosti i upoređuje sa

- Razvija


- Posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko

155




definiše pojmove humanizma i renesanse

- Opisuje, ilustruje i analizira djela i njihove autore

osobinama prethodnih perioda

- Razlikuje autore, određuje osobine njihovih djela


Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Visoka renesansa u Italiji i Njemačkoj - Upoznaje osnove

visoke renesanse kroz arhitekturu, slikarstvo i vajarstvo

- Upoznaje djela renesanse kod nas

- Određuje osobine i utemeljuje na primjeru arhitekture, slikarstva, skulpture

- Razlikuje autore i analizira njihova djela

- Preispituje uticaje evropske renesanse na umjetnost kod nas

Manirizam - Upoznaje osobenosti

manirizma kroz arhitekturu, slikarstvo i vajarstvo

- Poznaje karakteristike manirizma

156




učenik učenik učenik Barok - Upoznaje osobenosti

i terminologiju baroka

- Upoređuje barok u: Italiji, Španiji, Flandriji, Holandiji, Francuskoj i Engleskoj kroz djela slikarstva, vajarstva, arhitekture i njihovih autora

- Upoznaje barok kod nas

- Uočava razlike i

obrazlaže na konkretnim primjerima različite pristupe u interpretaciji barokne umjetnosti

- Pronalazi primjere barokne umjetnosti kod nas


snalaženja - Razvija

prilagodljivost, motivisanost, zalaganje i efikasnost

- Razvija marljivost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Posjeta likovnim


Rokoko - Opisuje nastanak

rokokoa

- Određuje osobine

ovog pravca u Francuskoj i Italiji i navodi sličnosti i razlike

- Razlikuje autore i analizira njihova djela

Neoklasicizam - Opisuje pravce kroz

analizu djela arhitekture, slikarstva i vajarstva

- Pronalazi

neoklasicističke osnove u antičkoj umjetnosti

- Razvija



- Posjeta likovnim


Romantizam - Opisuje romantičku

senzibilnost i autonomiju duha slikarstva XIX v.

- Obrazlaže povezanost književnosti i slikarstva

- Upoznaje romantizam kod nas

- Na osnovu

konkretnih primjera određuje osobenosti i karakteristike autora i njihovih djela u slikarstvu

Realizam - Upoznaje pojavu

realizma i uslove za nastanak kartikature, kritike i plakata

- Upoznaje se sa

- Određuje osobine

djela i autora na osnovu upoređivanja sa djelima iz prethodnih perioda

157




pojavom realizma kod nas

Impresionizam - Definiše pojam

impresionizma - Imenuje i analizira

autore i njihova djela u svijetu i kod nas

- Na osnovu

konkretnih primjera određuje osobine impresionističkog slikarstva i prepoznaje autore i karakteristike njihovih djela

- Razvija



- Posjeta likovnim


Postimresionizam - Navodi uslove za

nastanak, ukazuje na reakciju protiv impresionizma

- Ukazuje na značaj i uticaj postimpresionizma na razvoj umjetnosti u svijetu i kod nas

- Analizira elemente

slikarstva i vajarstva i razlikuje autore i njihova djela

158




učenik učenik učenik Art Nova - Prikazuje doba u

kome je nastao pravac art nova

- Opisuje umjetničke pokrete

- Određuje osobine

stila, razlikuje autore i osobine njihovih djela

- Razvija



- Posjeta likovnim


Moderna arhitektura - Povezuje modernu

arhitekturu prije prvog svjetskog rata sa arhitekturom poslije drugog svjetskog rata, internacionalnim stilom, postmodernizmom, dekonstruktivizmom

- Informiše o modernoj arhitekturi kod nas

- Upoznaje : - Bauhaus, modernu

školu za arhitekturu i oblikovanje i ukazuje na njen uticaj na savremene tokove u umjetnosti

- Čikašku školu konstruktivizma

- Futurizam - Češki kubizam - Nacional i real

socijalizam

- Nabrajanje i

razlikovanje stilova moderne arhitekture u svijetu i njihovih predstavnika

Umjetnost dvadesetog vijeka - Opisuje, ilustruje i

analizira slikarstvo i vajarstvo: - fovizma - ekspresionizma - kubizma - futurizma - dadaizma - metafizičke škole - nadrealizma - apstraktne umjetnosti

- Upoznaje grupe u okviru pravca,

- Upoređuje pravce u

slikarstvu i vajarstvu, grupe, prestavnike i njihova djela

- Razvija



- Posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko Interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

159




predstavnike i njihova djela u svijetu i kod nas Umjetnost nakon drugog svjetskog rata

- Upoznaje osnove umjetničkih pokreta koji su nastali u drugoj polovini dvadesetog vijeka u svijetu i kod nas i njihove predstavnike

- Nabraja umjetničke

pokrete koji su nastali nakon Drugog svjetskog rata, njihove prestavnike i osnovne karakteristike

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Jenson, Istorija umjetnosti, Prosvjeta, Beograd - Dj.Piskeli, Opsta istorija umjetnosti, Vuk Karadžić, Beograd 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Prostorija koja se može po potrebi zamračiti, - Episkop - Epidijaskop - Grafoskop - Slajdovi - Projektor - Eprodukcije - Edekvatna biblioteka - TV - Video - Računar - CD-rom 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Pismeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Izrada seminarskih radova. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani istoričar umjetnosti - Diplomirani slikar - Diplomirani grafičar - Diplomirani vajar

160


ovakvim učenicima.

161



Predmet Znanja - Istorijski razvoj

umjetnosti, slikarstva, vajarstva, arhitekture i primijene umjetnosti

- Karakteristike i razlikovanje umjetničkih stilova i poznavanje svaralaštva najznačajnijih predstavnika stilskih pravaca


- Istorijski razvoj muzičke umjetnosti

- Karakteristike i razlikovanje muzičkih stilova, poznavanje stvaralaštva najznačajnih predstavnika stilskih pravaca

162

1.3.3. KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIČKI PROGRAMI 1. Naziv predmeta: KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIČKI PROGRAMI




I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282 Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sistema funkcionisanja kompjuterskih audio i grafičkih programa u

najosnovnijim parametrima, a posebno sa stanovišta muzičkog idioma i njegove fundamentalne primjene u ovoj oblasti.

- Ovladavanje najbitnijim aplikacijama koje omogućavaju grafičku (u muzičkom smislu), tj. pisanu muziku u notnim simbolima, vidi komunikaciju unutar kompjuterskog sistema (softversko-hardverska) i van njega (externo hardversko-softverska).

- Ovladavanje osnovnim audio relacijama. - Dizajniranje jednostavnih zvučnih struktura.

163

4. Sadržaji/ Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI




- Upoznaje osnovne pojmove i funkcionisanje kompjuterskih sistema

- Principi i funkcije programa – Finale

- Razvija snalažljivost u datim složenim zadacima, kao i razumijenje postavljene problematike

- Rad u manjim grupama i individualni rad (kombinovano)

- Evidentira pojmove grafičkog notnog programa

- Osnovni alati, njihove opcije i konkretna primjena grafičkih simbola u skladu sa opštim notografskim pravilima

- Razvija sposobnost nalaženja dodatnih rješenja i alternativnih opcija

- Opisuje osnovne funkcije u programu Finale (coda music)

- Organizuje jednostavne dokumente sa više linija i uobličava ih sa svim funkcionalnim opcijama

164




učenik učenik učenik - Upoznaje pojmove

muzičkog digitalnog povezivanja parametara

- Funkcionisanje Midi-ja u programu Finale, kako u povezivanju internih, tako i eksternih parametara



- Opisuje osnovne Midi funkcije

- Interni i eksterni ton generatori- sintetizatori i sempleri i njihova Midi komunikacija sa softverom Finale

- Razvija preciznost

- Evidentira interne i eksterne opcije

- Automatizacija artikulacionog paketa i interaktivna kontrola

- Automatizacija artikulacionog paketa i interaktivna kontrola

- Mogućnost višeslojnog upravljanja svim parametrima preko Finala

165




učenik učenik učenik - Opisuje funkcije

ostalih muzičkih sekvencera (Steinberg, Reason i dr.)

- Upravljačke funkcije ostalih sekvencera

- Istovjetni principi sa programom Finale

- Razvija inicijativu i prilagodljivost prema mnogobrojnim mogućnostima mogućih rješenja

- Individualni rad

- Specifikacija audio opcija Sound Forge 6.0

- Dekodovanje i mnogobrojni standardi Midi fajlova

- Transponovanje Midi podataka u Audio standarde

- Procesiranje vitalnih alata u Audio režimu

- Sound Forge i njegove mnogobrojne funkcije

166




učenik učenik učenik - Evidentira pojmove

multichanel recording audio paketa Pro Tools

- Obrada Pro Tools parametara

- Funkcionisanje višekanalnog rekordera

- Naslojavanje, montiranje i editovanje audio sekvenci

- Odnos osnovnog audio signala i mnogobrojnih parametara Efekt Procesora

- Master audio snimak i njegovo lagerovanje

- Razvija efikasnost i produktivnost u radu

- Razvija preciznost u radu

- Razvija kritički odnos prema mogućim greškama

- Individualni rad - Prezentacija

ostvarenih projekata (javno i uživo ili u demo varijanti)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Korišćenje Help menija pomenutih softvera. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Kompjuteri (određene konfiguracije) - Hardver: Procesor P4 (2,4 GHz) RAM 512 MB, zvučna kartica: 24 bit (audiodigi 2-

5.1) i digidisain Pro Tools - Softver: Finale 2003 (coda music) SF 6.0 Stainberg Reason 2.5 Giga studio Pro

Tools 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismeno - izrada projekata (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Praktično - demonstracija projekata (najmanje jednom u klasifikacionom

periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Izrada partiture (I godina). - Izrada kompletne Midi postavke interne i eksterne komunikacije (II god.). - Midi podaci transportovani u Audio Codecs (III god.). - Višekanalne audio sekvence svedene na dvokanalni Master zapis (IV god.). 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani kompozitor 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava.

167

- Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja - Osnovni alati, njihove opcije

i konkretna primjena grafičkih simbola u skladu sa opštim notografskim pravilima

- Organizovanje jednostavnih

dokumenata sa više linija i njihovo uobličavanje sa svim funkcionalnim opcijama


- Notografski arsenal predstavlja skup svih mogućih notnih i grafičkih oznaka koji su upotrebni znaci raspoznavanja posebnog muzičkog govora

- Od klasičnih do modernih oblika pisana komunikacija je jedini neposredni oblik arhiviranja kreiranog muzičkog djela, izuzimajući moderni video-audio-digitalno-kodirani znak koji predstavlja još sigurniji arhivski podatak

- Kompozicija definiše cjelokupnu paletu znakovnih mogućnosti i svrstava ih u kategorije njihovih značenja i funkcija

- Cilj je jednostavan: prepoznati znak, odrediti njegovu funkciju u sistemu komunikacije i adekvatna upotreba istog

- Procesiranje vitalnih alata u Audio režimu

- Naslojavanje, montiranje i

editovanje audio sekvenci - Odnos osnovnog audio

signala i mnogobrojnih parametara EFEKT PROCESORA

- Fizika - Ažuriranje audio signala i njegovo procesiranje u današnjem značenju tog pojma, znači jednu kompleksnu i višeslojnu operaciju, koja se ne može zamisliti bez osnovnog znanja iz domena akustike i elektro-akustike

- Zakonitosti proizilaze iz prirodnih konstelacija koje se prenose na nivo digitalizovanog automatizovanog procesiranja zvuka

- Efekti tipa: reverberacije, dileya, chorusa, phazer, flanger ili parametri kao što su equilazeri, modulatori, ditheri, SPL de-esseri, compressori, generatori itd,

168


Predmet Znanja bazirani su na prepoznatljivim akustičkim zakonitostima

- Njihova uloga u modernom dizajniranju zvuka je nezaobilazna kategorija

- Mnogobrojne savremene tehnološke inovacije koje su stekle svoje mjesto u domenu jednog novog oblikovanja zvuka daju potpuno novu dimenziju i u kreiranju novog estetskog pogleda na muziku danas

- Ta činjenica se nikako ne smije zapostaviti, ukoliko se želi držati korak sa savremenim svijetom

- Mladi muzičari se moraju opremiti u tom smislu novim znanjima, koja bi u sadejstvu sa pretpostavljenim talentom dala rezultate na nivou opšteg evropskog i svjetskog standarda

169

1.3.4. STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI 1. Naziv predmeta: STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI




I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282 3. Opšti ciljevi nastave Realizuju se kroz usvajanje predviđenih sadržaja i razvijanje: - jezičkog znanja i kompetencije; - socio-lingvističke kompetencije; - govorne kompetencije; - strateške kompetencije; - društveno-kulturne kompetencije; - ovladavanje stručnom terminologijom; - razumijenje stručnih tekstova; - lakše ovladavanje ostalim stručnim predmetima; - na bazi stručne terminologije na italijanskom jeziku lakše razumijenje operskih

tekstova – libreta; - pjevanje italijanskih tekstova/arija iz opera s razumijenjem, te time i bolja

interpretacija; - bolje razumijenje društvene klime u italiji u kojima su nastala slavna muzička

djela; - kvalitetna komunikacija u okviru muzičkih krugova u svijetu; - razumijenje određenih postavki i zahtjeva u okviru stručnih predmeta i stručne

literature; - svijest o nepostojanju granica zahvaljujući umjetnosti – s posebnim akcentom na

muziku.

170


Informativni ciljevi i Sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski


izvođenje nastave ucenik učenik učenik

Izgovor i pravopis Upoznaje: - Italijansku abecedu

(alfabeto), spelovanje

- Pravila pisanja i izgovora (upotreba slova H)

- Pravopisni znaci (akcenti, apostrof)

- Upotreba velikog slova

- Podjela glasova (suglasnici, samoglasnici, polusuglasnici)

Član (jednina/množina) - Upoznaje jezičke

forme i strukture koje ne postoje u maternjem jeziku

- Upoznaje i navodi:

određeni (m.r.: il, l', lo; ž. R. La, l' i množine oba roda), neodređeni; sažeti (nivo prepoznavanja)

- Pronalazi sličnosti i

uočava razlike u izgovoru glasova i glasovnih skupova italijanskog jezika u odnosu na maternji jezik

- Analizira i usvaja izgovor riječi s adekvatnim akcentom (e - è, a - à)

- Upotrebljava spelovanja

- Vlada upotrebom velikog slova

- Pravilno izgovara i piše

- Poredi italijansku abecedu sa istim oznakama u muzičkim ljestvicama

- Precizno izgovara italijanske termine koji se koriste u muzici

------------------------- - Uočava razlike

između italijanskog i maternjeg jezika, npr. u rodu

- U italijanskom jeziku ima samo dva roda (ne postoji srednji rod)

- Rod promjenljivih riječi u maternjem jeziku ne korespondira uvijek sa rodom u italijanskom jeziku (knjiga – ž. rod

- Il libro – m. rod) - Poznaje i pravilno

koristi adekvatan član (rod i broj) uz imenice i pridjeve

- Razvijanje

sposobnosti pravilnog izražavanja i pisanja

- Samopouzdanje - Prevazilaženje

problema i eventualnih nejasnoća u komunikaciji

- Preuzimanje

odgovornosti - Prevazilaženje

problema i eventualnih nejasnoća u komunikaciji

- Grupni rad

učenika, frontalni i u parovima

- Slušanje audio

zapisa (dijalozi, priče, pjesme)

171




Zamjenice: Objašnjava i navodi: - Lične zamjenice

(oba roda i broja; naglašene/ nenaglašene)

- Persiranje (lei) - Upitne zamjenice

(chi, che, che cosa, quale, quanto)

- Pokazne zamjenice (questo, quello)

- Priloška zamjenica CI

- Neodređene zamjenice (niente, nulla,nessuno qualcosa...)

Pridjevi: - Upoznaje i

obrazlaže način tvorbe i navodi forme:

- Opisni (muški i

- Obrazlaže forme sažetog člana

- Prosuđuje o melodičnosti italijanskog jezika

------------------------- - Poznaje osnove

funkcionisanja i upotrebe zamjenica u italijanskom jeziku, uz uočavanje sličnosti i razlika sa maternjim jezikom

- Vlada pravilnim persiranjem

- Vlada pravilnim korišćenjem upitne i pokazne zamjenice i njihovom kombinacijom u kontekstu Che cosa c'è? C'è... Che cos'è? È... Questo è un bambino

- Vlada upotrebom priloške zamjenice CI, koristeći je na novim primjerima i u novim situacijama

------------------------- - Ilustruje

primjerima i adekvatno koristi forme navedenih pridjeva uz imenice u cilju opisivanja i kvalifikacije željenih pojmova (Il treno è grande)

- Opis osoba Il ragazzo è grande / piccolo/ Bello / buono La ragazza è Buona ... )

- Poznaje i vlada

- Primjereno

obraćanje i oslovljavanje sagovornika

- Upoređivanje

kulturoloških modela rodbinskih veza

- Samostalnost

- Questionnario - Vero o falso

172




ženski rod, jednina, množina)

- Prisvojni (muški i ženski rod, jednina, množina)

- Izostavljanje/ upotrba člana uz prisvojne pridjeve

Imenice: - Upoznaje i

obrazlaže način tvorbe i navodi njihove forme:

- Ženski i muški rod imenica Jednina/množina imenica Nazivi zanimanja (sa glagolima essere i fare)

- Prepoznaje,

razumije razlikuje i imenuje termine koji označavaju

pridjevima koji izražavaju osnovne boje (I vagoni sono rossi. La matita è gialla)

- Zna da pita koje je boje neki predmet

- Di che colore è? Di che colore sono?

- Pravilno upotrebljava prisvojne pridjeve sa članom ili bez njega (la tua casa; tua madre; il tuo papà)

- Kroz adekvatnu upotrebu pridjeva stiče svijest o melodičnosti italijanskog jezika

------------------------- - Razlikuje rod

imenica i poredi ga sa rodom ostalih promjenljivih riječi

- Poznaje forme imenica i adekvatno ih upotrebljava sa pridjevima u rodu i broju

- Obogaćuje leksički fond

- Pravilno upotrebljava glagol (essere ili fare) uz termin koji označava zanimanje

- Ilustruje primjerima i pravilno upotrebljava termine koji označavaju muzičke instrumente (povezuje ih sa instrumentima na slikama i sa onima

- Slobodno

izražavanje različitih stavova, mišljenja

- Imenovanje stvari

pravim imenom - Radne navike - Stvaranje pozitivne

orjentacije prema zanimanju

- Praktično-muzički

izražajni oblici: - Jezičke strukture i

muzika - Pjesme - Recitacije - Zagonetke - Brzalice i poslovice

173




muzičke instrumente

- Podjela instrumenata (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione)

Brojevi: - Upoznaje i

obrazlaže način građenja i navodi forme sljedećih sadržaja:

- Osnovni i redni brojevi

- Redni brojevi u

muzici

koji se nalaze u učionici) i uočava specifičnosti pojedinih riječi

- Vlada podjelom instrumenata na italijanskom jeziku (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione)

- Interpretira instrument koji on svira ili njegovi drugovi

------------------------- - Vlada pisanjem i

izgovorom osnovnih i rednih brojeva u italijanskom jeziku

- Poredi i analizira

razliku u upotrebi osnovnih i rednih brojeva u italijanskom jeziku

- Poredi i analizira pridjeve i redne brojeve u italijanskom jeziku

- Pravilno kombinuje redne brojeve s imenicom i pridjevom i kongruira ih u rodu i broju

- Brojčano izražava željenu količinu

- Primjenjuje

poznavanje rednih brojeva na stručne predmete iz muzičke oblasti, kombinuje ih i upotrebljava na novim primjerima (prima vista; intervali: quarta, quinta...)

- Bolja i preciznija

komunikacija - Sposobnost

prevazilaženja problema u razumijenju, predusretljivost, spremnost na saradnju

- Zajedničke

aktivnosti, uspostavljanje društvenih kontakata, komunikativnost

- Muzičke ljestvice

(abeceda) Projektni zadaci: - Izrada plakata,

postera - Slušanje tonskih

zapisa i/ili

174




Glagoli: - Upoznaje i

obrazlaže način tvorbe i navodi forme glagola

- Navodi osnovna pravila o upotrebi indikativa: prezenta i bliskog prošlog vremena (uključujući i particip prošli) *indikativ

- Prezent glagola avere i essere

- -prezent pravilnih

glagola po konjugacijama ( -are, -ere, -ire)

- Prezent nepravilnih

glagola (stare, andare, venire, fare, dire, dare, bere, uscire, rimanere)

- Modalni glagoli –

prezent (volere, dovere, potere)

- Povratni glagoli

chiamarsi i mettersi u prezentu

- Passato prossimo

(sa avere ili essere); pravilni i nepravilni participi; slaganje participa uz pomoćni essere

- U primjerima

koristi I adekvatno upotrebljava prezent pravilnih i nepravilnih glagola, analizira i međusobno poredi navedene glagole, pronalazi sličnosti i razlike u njihovoj formi i upotrebi

- Pravilno koristi i kombinuje particip prošli

- Uočava greške u upotrebi pomoćnog glagola

- Koristi adekvatni pomoćni glagol uz glagole koje je do tada naučio (u pisanoj formi)

- Pronalazi sličnosti i razlike u formi i upotrebi blisko prošlog vremena u italijanskom i u maternjem jeziku

- Govori o dnevnim i prethodnim aktivnostima

- Pravilno upotrebljava modalne glagole, koristi ih u novoj situaciji, na adekvatan način ih kombinuje sa infinitivom (dobbiamo scappare); poredi upotrebu istih i sličnih glagola u maternjem jeziku

- Prepoznaje i izražava imperativ u okviru tematskih područja na nivou razumijevanja i mehaničke

- Svijest o brisanju

granica kroz muziku

- Sigurnost prilikom

odlučivanja za ili protiv nekog prijedloga

- Sloboda u

izražavanju ličnog stava i osjećanja

- Spremnost za

slušanje, razumijenje i uvažavanje drugih

- Obogaćivanje lične

kulture

učeničko samostalno izvođenje na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina

- Muzika: sviranje i

pjevanje - Izražajni oblici: - Igra uloga, - Dramatizacija

dijaloga

- Pjevanje pjesmica

na italijanskom jeziku (tipične pjesme koje se koriste prilikom različitih proslava)

- Vizuleni pregled

nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i/ili izvođenje odgovarajućih komada

175




- Zapovjedni način - Imperativ u okviru

tematskih područja na nivou razumijenja i mehaničke upotrebe

- Scusi, scusa - Mogući način

(Condizionale semplice) na nivou prepoznavanja

- Povezuje i

obrazlaže upotrebu glagola koji označavaju: želju, potrebu, slaganje, neslaganje, dopadanje

- Upoznaje i navodi

osnovne glagole koji se koriste u stručnoj terminologiji

upotrebe 2. lice jednine i 2. lice množine (Scusa! Rispondi alla domanda! Scrivete il compito!)

- Razumije i adekvatno koristi glagole chiamarsi i mettersi primjereno situaciji (mi metto le scarpe)

- Razumije i pravilno koristi neke forme kondicionala u cilju izražavanja želje i kulturnog obraćanja, pravilno ih kombinuje i poredi njihovu upotrebu u maternjem jeziku

- (Io vorrei...; - Che cosa vorrebbe

Lei, Signore?) - Pravilno izražava

želju, potrebu, slaganje, neslaganje, dopadanje...

- Analizira situaciju u kojoj se nalazi i pravilno koristi imenovane glagole u novim primjerima i situacijama

- Učenik (njegovi

drugovi, profesor) zna da prepozna koji instrument svira (suono il violino; ho suonato il violino al concerto...);

- Pravilno upotrebljava naučene termine na novim

176




Odrični oblici: - Upoznaje i

objašnjava Negaciju:

- No - Non - Non ... Mai - Non... Niente (nulla) - Non ... Nessuno Postavljanje pitanja: - Upitnim riječima

(Chi? Che? Come? Dove? Quanto? Perché..? Quando?...)

- Intonacijom - Inverzijom - Navedene sadržaje

pronalazi u tekstu, prepoznaje u govoru, obrazlaže njihovu upotrebu na primjerima

primjerima i u novim situacijama

------------------------- - Ovladava osnovnim

principima negacije u italijanskom jeziku

- Pravi razliku u upotrebi No i Non, poredi njihovu upotrebu

- Pravilno koristi odrične forme glagola

- Koristi negaciju za analiziranje pojava, ljudi ili situacija

- Pravilno koristi negaciju za izražavanje ličnog stava

------------------------- - Pronalazi sličnosti

u načinu postavljanja pitanja u italijanskom i maternjem jeziku (upitne riječi, intonacija)

- Pronalazi razlike u načinu postavljanja pitanja u italijanskom i maternjem jeziku (inverzija)

- Razumije i odgovara na jednostavna pitanja u okviru obrađenih tematskih sadržaja

- Vlada navedenim načinima postavljanja pitanja u italijanskom jeziku

- Postavlja pitanja u okviru usvojenih jezičnih uzoraka

177




- Objašnjava značaj

intonacije na primjeru iz oblasti muzike uz korišćenje adekvatnog materijala

Prijedlozi: - Upoznaje i navodi

osnovne prijedloge: - Prijedlozi u funkciji

padežnih značenja i u funkciji relacija u prostoru

- Di, a, da, in, su, con, per;

- A destra, a sinistra, dritto...

- Prijedlozi + me, te…

- Učestvuje u kraćim dramatizacijama prema zadatom predlošku

- Uočava i analizira značaj intonacije, traži i poredi elemente intonacije u jeziku sa elementima intonacije u muzici

------------------------- - Poznaje i analizira

forme prijedloga - Obrazlaže upotrebu

prijedloga u funkciji padežnih značenja i u funkciji relacija u prostoru

- Poredi padeže I njihova značenja u maternjem jeziku sa padežnim značenjima u italijanskom jeziku

- Pronalazi razlike u izražavanju padežnih značenja u maternjem i u italijanskom jeziku

- Analizira i uočava značaj prijedloga za realizaciju padežnih značenja u italijanskom jeziku (la casa di Maria; telefono a un amico; vieni con noi?)

- Poznaje osnovna značenja najfrekventnijih prijedloga i pravilno ih upotrebljava

- Pravilno određuje mjesto ili položaj nečega ili nekoga u prostoru

- Pravilno

178




Prilozi: - Upoznaje i navodi

osnovne priloge: - Prilozi za vrijeme

(za izražavanje sadašnjosti i prošlosti): (adesso, ora, ieri, due giorni fa, il mese scorso...)

- Učestali prilozi za mjesto

Strukture: - Upoznaje i

objašnjava sljedeće sadržaje:

- Dani u sedmici, mjeseci, godišnja doba

- Che giorno è? È lunedì…

- Che stagione è? È primavera…

- Određivanje atmosferskih prilika

- Che tempo fa? Fa bel tempo

- Lični osjećaj hladnoće, toplote Ho freddo / caldo

- Che ora è? Che ore sono?

- È l'una. Sono le due...

- Prevozna sredstva u gradu in autobus, a piedi, in bicicletta

- Raspored dana, određivanje vremena La mattina, il pomeriggio, la sera, la serata...

- Proslava rođendana

upotrebljava naglašene zamjenice u poziciji poslije prijedloga

------------------------- - Poznaje forme

priloga - Razlikuje priloge za

vrijeme (prošlost i sadašnjost)

- Vlada adekvatnom upotrebom najfrekventnijih priloga za vrijeme

- Razlikuje i pravilno koristi učestale priloge za mjesto (qui –qua, lì - là)

- Poznaje navedene jezičke konstrukcije

- Vlada jezičkim konstrukcijama u cilju pravilnog izražavanja i pisanja

- Pravilno koristi termine koji izražavaju dane u sedmici, kao i mjesece i godišnja doba

- Izražava atmosferske prilike, kao i lični osjećaj hladnoće, toplote

- Vlada formama čestitanja u zavisnosti od situacije

- Izražava lične potrebe za hranom i pićem

- Zna da pita koliko je sati i shvata odgovor

- Pravilno koristi termine koji izražavaju

179




Buon compleanno! - Pisanje pozivnica, čestitanje

Auguri! Congratulazioni!

- Pokloni, hrana i piće Ho fame. Prendo... Ho sete. Prendo...

- Praznici i svetkovine Karneval Buone feste! Felice Anno Nuovo!

- Italijanske maske

prevozna sredstva - Razlikuje različite

faze dana u okviru 24 časa i pravilno ih koristi

- Pravilno izražava pravac; kuda ide i odakle dolazi

- Pravilno koristi konstrukcije za izražavanje nečijeg zanimanja

- Služi se jezičkim mehanizmima da naglasi ili istakne ono što želi

- Adekvatno koristi jezičke konstrukcije da iskaže osjećanja, želje i aktivnosti kojima se bavi

- Saopštava podatke o vremenu, godišnjim dobima, danima u nedjelji

- Povezuje tekst prigodnih pjesama sa proslavama svetkovina i praznika

Slušanje:

- Sluša kratke tekstove tipa pjesme, dijaloga, razgovora, intervjua, kratke priče. - Razumije i izdvaja osnovne informacije i bitne detalje iz navedenih audio zapisa. - Nasluti i prepozna značenje nepoznatih riječi u tematski poznatom kontekstu. - Razumije kratka i jednostavna uputstva. Govor:

- predstavljanje, osnovni klišei prilikom susreta - informacije o sebi, članovima uže porodice i prijateljima (ko su, čime se bave) - odgovara na jednostavna pitanja - ukratko opisuje i upoređuje predmete i stvari - opis događaja - izražavanje želje, potrebe, slaganja, neslaganja, dopadanja

(Mi piace... / Non mi piace...perché, Adoro...Amo...Oddio ... Preferisco...Sono /non sono d’accordo)

- traži i daje savjete i informacije, uputstva za snalaženje u vremenu i prostoru - izražava godine, cijene, sate korišćenjem brojeva - povezuje redne brojeve sa specifičnom upotrebom u stručnoj terminologiji

180

Čitanje: - pronalazi poznata imena, riječi i rečenične obrte u kratkim tekstovima na

poznate teme - razlikuje tip teksta (pismo, novinski članak, oglas, reklamu, pjesmu) - jasno razumije kratka uputstva ili poruke iz svakodnevnog života - nalazi pojedine informacije - nasluti i sam odredi značenje nepoznatih riječi u tematski poznatom kontekstu - razumije jednostavne stručne tekstove koji se tiču kulture i muzike neke zemlje Pisanje: - ortografski tačno piše kratke tekstove prema diktatu - sastavlja jednostavne tekstove o sebi ili svojim prijateljima i rođacima - piše kratka pisma, poruke i saopštenja (npr. pozivnicu za proslavu, razglednicu...) - opisuje ljude i događaje - unosi lične podatke u formulare i ankete - piše zamišljene ili istinite kratke intervjue - sastavlja kratke tekstove koji se tiču kulture i muzike neke zemlje

181


Sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi


ucenik učenik učenik Partitivni član - Upoznaje i navodi

forme i objašnjava upotrebu sljedećih sadržaja:

- Di - kad je količina na bilo koji način određena

- Složeni član (del, Dello...) za izražavanje neodređene količine

Zamjenice - Upoznaje i navodi

forme i objašnjava upotrebu sljedećih sadržaja:

- Zamjenice u funkciji direktnog objekta (Complemento oggetto) naglašene i nenaglašene

- Zamjenice u funkciji indirektnog objekta (Complemento di termine) naglašene i nenaglašene

- Slaganje participa u složenim vremenima

- Uočava partitivni član i pravilno ga koristi

- Vlada formama složenog partitivnog člana

- Pravilno koristi forme složenog partitivnog člana

- Razlikuje izražavanje određene i neodređene količine

- Analizira i poredi upotrebu člana u funkciji određene i neodređene količine

-------------------------- - Razumije u tekstu i

u govornom iskazu forme zamjenica u funkciji kako direktnog tako indirektnog objekta

- Pronalazi sličnosti i razlike kod zamjenica u funkciji direktnog i indirektnog objekta

- Razlikuje funkcije direktnog i indirektnog objekta

- Analizira i poredi upotrebu direktnog i indirektnog objekta

- Poznaje i pravilno koristi poziciju nenaglašenih formi u odnosu na glagol

- Adekvatno koristi complemento oggetto (lo, la...) Na novim primjerima i u novim situacijama pravilno slaže

- Prevazilaženje

problema u komunikaciji

- Osjećanje

zajedništva - Komunikativnost - Stiče svijest o

postojanju velikog broja termina koji pokazuju veliku sličnost u maternjem i u stranom jeziku, uključujući stručne termine - na taj način otkriva globalnu povezanost u svijetu

- Kultura lijepog

ponašanja

- Grupni rad


- Slušanje audio


- Questionnario - Vero o falso

182




Pridjevi - Upoznaje i navodi

forme i objašnjava upotrebu sljedećih sadržaja

- Jednina i množina

particip u rodu i broju sa direktnom nenaglašenom zamjenicom

- Prevazilazi razlike u rodu imenica u italijanskom i maternjem jeziku tako što koristi pravilne forme direktnih zamjenica

- Adekvatno koristi Complemento di termine (Gli, le) na novim primjerima i u novim situacijama

- Razlikuje upotrebnu vrijednost formi koje su iste i za (Complemento oggetto) i za (Complemento di termine - mi,ti, ci, vi)

- Razumije u tekstu i u govornom iskazu funkciju naglašene zamjenice

- Vlada pravilnom upotrebom naglašenih zamjenica

- Koristi prethodno stečena znanja, te vlada pravilnom upotrebom pridjeva različitih formi za muški i ženski rod

- Uočava pridjeve koji su istog oblika za oba roda, npr. grande, gentile, poznaje ih, analizira i vlada njihovom upotrebom

- Poznaje i pravilno

- Osjećaj za tačnost i

poštovanje obaveza

- Osjećaj za značaj

života u porodici i društvu

- Osjećaj za zdrav

stil života - Svijest o

povezivanju Različitih kultura

- Ekološka svijest

- Praktično-muzički


muzika: - pjesme - recitacije - zagonetke, - brzalice i poslovice - Muzičke ljestvice

(abeceda) Projektni zadaci: - Izrada plakata i


zapisa i/ili

183




muškog i ženskog roda opisnih pridjeva, sa akcentom na pridjeve koji važe za oba roda

- Pokazni pridjevi u jednini i množini (questo, quello)

- Neodređeni pridjevi: nepromjenljivi (ogni, qualsiasi, qualche...) I oni koji razlikuju rod i broj (certo, poco, molto, tutto...)

- Upitni pridjevi (Che? Quale?)

- Komparacija pridjeva (pravilne forme): komparativ, superlativ, apsolutni superlativ

Stručni termini - Termini za

Izražavanje dinamike i tempa (lagana, brza, umjerena)

- Komparacija

koristi pridjeve bello i quello u poziciji ispred imenice i analizira njihovu formu,

- Poredi forme ovih pridjeva sa formama određenog člana, uočava sličnosti i razlike

- Poznaje i pravilno koristi upitne i neodređene pridjeve, obrazlaže njihovu upotrebu

- Razumije u tekstu i u govornom iskazu pravilne forme komparacije pridjeva, kao i apsolutni superlativ

- Uočava sličnosti i razlike u formama komparacije pridjeva u italijanskom i maternjem jeziku

- Razumije u tekstu i u govornom iskazu pridjeve koji se koriste u oblasti muzike, uključujući forme apsolutnog superlativa

- Vlada pomenutim terminima i pravilno ih primjenjuje prilikom izvođenja muzičkog djela

- Tempo: andante, moderato, allegro, allegretto, lento, adaggio, largo ...)

- Dinamika: piano, forte, mezzo piano, mezzo forte, pianissimo, fortissimo, crescendo,

- Preciznost u

izražavanju - Sposobnost da

sluša, razumije i uvaži druge

- Osjećaj za

pozitivne uzore

učeničko samostalno izvođenje na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina


pjevanje Izražajni oblici: - Igra uloga, - Dramatizacija

dijaloga Projektni zadaci: - Izrada plakata i

postera

184




pridjeva, npr. u varijacijama ili u tempu (meno mosso, più allegro), ili u dinamici (più che pianissimo, fortissimo)

Imenice - Upoznaje i

obrazlaže način građenja i navodi:

- Imenice specifičnih i nepravilnih formi tipa: la tesi, il programma, la città,lo sport, il dramma, il pianista, l’orchestra, la radio, il dio...

- Imenice koje se koriste u oblasti muzike, a izražavaju muzičke forme i različite muzičke izvođače

decrescendo... -------------------------- - Prepoznaje,

pronalazi i razumije u tekstu i u govornom iskazu, sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno ih koristi i kombinuje:

- Imenice specifičnih i nepravilnih formi

- Termine koji označavaju različite muzičke forme (sonata, sonatina, concerto, etida, menuet, simfonia, opera lirica...)

- Termine koji označavaju različite muzičke izvođače (pianista, violinista...)

-------------------------- - Razumije u tekstu i

u govornom iskazu, poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno koristi i kombinuje:

- Futur I - (futuro semplice) u

različitim funkcijama (izražavanje radnje u budućnosti, kao i pretpostavke i naredbe )

- Futur II (futuro composto)

- Imperfekat (imperfetto)

- Opis radnje u prošlosti, radnje koja je trajala ili se ponavljala u prošlosti

- Upotreba gl.

- Timski rad i

spremnost na pomoć

- Potencira planove

u realizaciji želja i obaveza, uči se saradnji u okviru tima, kao i preuzimanju odgovornosti

- Izražava lične

stavove - Sigurnost u

prostornim Relacijama

- Slušanje tonskih zapisa i/ili učeničko samostalno izvođenje na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina

- Vizuleni pregled

nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i/ili izvođenje odgovarajućih komada

185




Glagoli - Upoznaje i

obrazlaže način građenja i navodi forme glagola

- Navodi osnovna pravila o upotrebi sljedećih glagolskih načina i vremena:

- Indikativ - Futur (forme i

upotreba): futuro semplice (pravilne i nepravilne forme), futuro composto (upotreba uz: quando, dopo che, appena), kao i odnos futuro semplice/futuro composto

- Imperfekat (imperfetto)

- Sve forme i upotreba, kao i odnos passato prossimo/ imperfetto

- Povratni glagoli (forme i upotreba)

- Zapovjedni način –

imperativ (imperativo) (forme i upotreba)

- Negacija sa akcentom na nessuno, mai... u različitim pozicijama u rečenici

volere u imperfektu

- Odnos passato prossimo/ imperfetto

- Povratne glagole, gdje pravi razliku između povratne zamjenice u maternjem jeziku (ista za sva lica i oba broja) i povratnih zamjenica koje variraju u italijanskom jeziku u zavisnosti od lica i broja

- Imperativ (sva lica) - Negaciju uz sve

obrađene glagolske načine i vremena, kao i nessuno, mai... u različitim pozicijama u rečenici

- Stručne termine: glagole koji se koriste u muzici, uključujući i specifična značenja određenih glagola u toj oblasti

- Vlada svim

određenim članovima i obrađenim prijedlozima i pravilno ih koristi

- Poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na

186




Stručni termini: - Glagoli koji se

koriste u muzici, uključujući i specifična značenja određenih glagola u toj oblasti, tipa: cantare, comporre, suonare, ballare, dirigere, redigere, scrivere, leggere, ascoltare, sentire, ripetere, svolgere...

Prijedlozi Upoznaje i navodi: - Združene forme

(prijedlog + član) (preposizioni articolate)

- Pravilo spajanja prijedloga s određenim članom

Prilozi Navodi: - Mjesto priloga u

rečenici - Prilozi : spesso,

mai Sempre, qualche volta...

- Bene ≠ male - Poco ≠ molto

novim primjerima/u novim situacijama:

- Učestale prijedloge u ustaljenim izrazima

- Združene oblike prijedloga u cilju:

– preciznijeg i pravilnijeg korišćenja prijedloga u funkciji padežnih značenja

– boljeg situiranja u prostoru i vremenu

-------------------------- - Poznaje, pronalazi

sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama i vlada njihovom pozicijom u rečenici

- Sve prethodno obrađene priloge:

spesso, mai Sempre, qualche volta...

- Razlikuje značenje priloga bene ≠ male, poco ≠ molto

- Logično se izražava na određenu temu

- Precizno izražava frekventnost vršenja neke radnje

187

Slušanje: - sluša različite vrste tekstova (pjesme, intervjue, razgovore, priče) - prepoznaje okolnosti sporazumijenja govornika - razumije suštinu izlaganja govornika - prati i razumije razgovore iz svakodnevnog života - izdvaja informacije bitne za snalaženje u jednostavnim situacijama - prepoznaje stavove, emocije i raspoloženje govornika/sagovornika Govor: - jednostavnim govornim sredstvima postavlja pitanja, odgovara, potvrđuje,

negira, objašnjava, savjetuje, preporučuje - izvještava o svojim aktivnostima - učestvuje u prikladnim dijalozima - izražava potrebu, namjeru, žaljenje, obavezu, zabranu, uzrok, posljedicu - daje kratke opise na zadatu temu, kako korišćenjem govornog jezika, tako iz

stručne oblasti - pravi kratke intervjue, realne ili zamišljene (sa kompozitorom, operskim

pjevačem, muzičkim izvođačem) - recituje i pjeva Čitanje: - pronalazi bitne informacije u brošurama, oglasima, časopisima - razumije suštinu teksta nakon prvog čitanja - prati zaplet neke priče i izdvaja bitne događaje - čita poznate i nepoznate jednostavne tekstove, kako iz govornog jezika, tako iz

stručne literature - odgovara na pitanja iz teksta Pisanje: - u pisanoj formi se zahvaljuje ili izvinjava - piše kratke, jednostavne svakodnevne vijesti i saopštenja - opisuje ljude, događaje, mjesta i pismeno izražava osjećanja - koristi određene fraze i izraze, kako iz govornog jezika, tako iz stručne literature - jednostavnim riječima i izrazima opisuje svoj budući profesionalni angažman

188




učenik učenik učenik Zamjenice Upoznaje i navodi forme sljedećih sadržaja: - Partitivna

zamjenica »ne« - Spajanje

nenaglašenih objekatskih zamjenica, kao i partitivnog »ne«, sa infinitivom, imperativom, gerundivom, sa »ecco«

- Združene forme (forme accoppiate) (Complemento di termine + Complemento oggetto)

- Nenaglašene objekatske zamjenice i partitivno »ne« uz modalne glagole

- Slaganje nenaglašenih objekatskih zamjenica, kao i partitivnog »ne«, sa participom prošlim

- Naglašene forme zamjenica

- Razumije u tekstu i u govornom iskazu forme navedenih zamjenica

- Razlikuje funkcije, poznaje i pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima, u novim situacijama

- Nenaglašene i naglašene zamjenice (lične, povratne, objekatske – direktne i indirektne, partitivno »ne«)

- Združene forme (Complemento di termine + Complemento oggetto ili partitivno »ne«): ti presto il libro; TE LO presto domani

- Nenaglašene objekatske zamjenice uz imperativ (rispondimi; mi risponda)

- Nenaglašene zamjenice, partitivno »ne«, kao i združene forme sa infinitivom, imperativom, gerundivom, sa »ecco« spiegami la lezione! Spiegandome LA..., uz modalne glagole (puoi darce LA? CE LA puoi dare?) i u složenim

- Osjećanje

zajedništva - Podsticanje

samopouzdanja, motivisanosti i ekonomičnosti

o Komunikativnost

o Kultura lijepog

ponašanja

- Grupni rad


- Slušanje audio


- Questionnario - Vero o falso - Praktično-muzički


muzika - pjesme - recitacije

189




Pridjevi Upoznaje i navodi: - Pridjeve čija je

forma identična sa participom prošlim (lingua parlata)

- Komparacija pridjeva: nepravilne forme (buono, cattivo, alto, basso, grande, piccolo)

Stručna terminologija - Neke forme

nepravilne komparacije koje se koriste u stručnoj terminologiji: (dur: maggiore ; mol: minore... ), skale, intervali

- Upotreba pridjeva čija je forma identična sa participom prošlim

glagolskim vremenima

- Naglašene forme zamjenica

- Vježbanjem i usvajanjem pravilnog naglašavanja navedenih zamjenica, učenik stiče svijest o njegovom značaju, zbog moguće konfuznosti u značenju

------------------------- - Poznaje, pronalazi

sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama:

- Particip prošli u funkciji pridjeva

- Komparaciju pridjeva (pravilne i nepravilne forme)

- Neke forme komparacije koristi u stručnoj terminologiji (C- maggiore, B- minore); scale maggiori – scale minori; intervalli maggiori- intervalli minori

- Uočava osnovna značenja određenih pridjeva i poredi ih sa njihovim značenjima u okviru stručne terminologije (legato, staccato...)

------------------------- - Analizira upotrebu

ranije usvojenih

- Osjećaj za tačnost i

poštovanje obaveza - Stiče svijest o

upotrebi velikog broja stručnih termina iz

- zagonetke, - brzalice i poslovice - Muzičke ljestvice

(abeceda) * Projektni zadaci: - Izrada plakata i


zapisa i/ili učeničko samostalno izvođenje na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje

190




u stručnoj terminologiji (legato, staccato...)

Imenice Upoznaje i objašnjava: - Znake i simbole u

muzici - Podjelu

instrumenata, uz podvrste i preciziranje instrumenata po pripadnosti (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione

imenica i pronalazi sličnosti u novim formama i primjerima

- Razumije ih u tekstu i u govornom iskazu, poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama:

- Termine koji na italijanskom jeziku označavaju znake i simbole (SEGNI E SIMBOLI: rigo, chiave di do, pausa, indicazione della tonalità...)

- Termine koji označavaju različite instrumente:

- Strumenti a corda: La famiglia del violino (il violino, la viola, il violoncello, il contrabasso); strumenti a corde pizzicate (l'arpa,il clavicembalo, la chitarra), strumenti a corde percosse (il pianoforte)

- Strumenti a fiato In legno (il flauto, l'ottavino=il flauto poccolo) ed ad ancia (l'oboe); strumenti traspositori(il corno inglese, il clarinetto, il fagotto, il contrafagotto);

italijanskog jezika u oblasti muzike

- Osjećaj za

pozitivne uzore - Osjećaj za

pravilnije i preciznije izražavanje

- Postizanje veće

ekonomičnosti u izražavanju

- Preciznost u

izražavanju

adekvatnih termina - Muzika: sviranje i

pjevanje - Izražajni oblici:

Igra uloga, dramatizacija dijaloga

- Pjevanje pjesmica

na italijanskom jeziku

191




Brojevi Navodi i pojašnjava forme sljedećih sadržaja: - Termini koji

označavaju vokalne ili instrumentalne ansamble

- Redni brojevi u stručnoj terminologiji

ottoni (il corno, la tromba, il trombone, la tuba)

- strumenti a percussione Timpani, la grancassa, il tamburo militare, il tamburello,i piatti, il triangolo)

------------------------- - Uočava posebna

značenja brojeva u stručnoj terminologiji

- Primjenjuje poznavanje rednih brojeva na stručne predmete iz muzičke oblasti, kombinuje ih i upotrebljava na novim primjerima

- Poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama:

- Termine koji označavaju vokalne ili instrumentalne sastave: duetto, quartetto, quintetto...

------------------------- - Razumije u tekstu i

u govornom iskazu, poznaje:

- Trapassato prossimo *gerundio

- Partricipio presente

- Condizioinale presente i vlada njihovim formama i upotrebom

- Uočava i analizira

- Timski rad i

spremnost na pomoć

- Pro et contra - Vizuleni pregled

nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i/ ili izvođenje odgovarajućih komada

- Sastavljanje kraćih

tekstova uz pravilno korišćenje naučenih formi


tekstova na zadate stručne teme

192




Glagolski oblici i Vremena Upoznaje i obrazlaže način građenja i navodi forme sljedećih glagolskih načina i vremena: - Indikativ

trapassato prossimo

- Gerundiv (gerundio – semplice/ composto) glagol stare u prezentu i imperfektu + gerundiv

- Mogući način (condizioinale presente) pravilne i nepravilne forme

- Particip prezenta (partricipio presente)

- Stručna

terminologija iz oblasti muzike zasnovana na gerundivu

- Navodi osnovna

pravila o upotrebi sljedećih Prošlih vremena: passato prossimo / imperfetto / Trapassato prossimo

razliku u upotrebi triju obrađenih prošlih vremena: Passato prossimo/ imperfetto/ Trapassato prossimo

- Pronalazi sličnosti i razlike u korišćenju prošlih vremena u italijanskom i u maternjem jeziku

- Pravilno koristi na novim primjerima navedena glagolska vremena, tako da zna da ispriča neku radnju u prošlosti, uz adekvatno korišćenje sva tri prošla vremena

- Izražava uzrok, uslov, istovremenost dešavanja radnje

- Pravilno koristi mogući način (condizionale presente) za izražavanje želje i mogućnosti, kao i u kulturnom ophođenju

- Poredi i analizira upotrebu gerundiva i participa prezenta u svakodnevnom jeziku sa njegovom upotrebom u muzici (stručni termini) (crescendo/ decrescendo, andante...)

------------------------- - Poredi i analizira

upotrebu prijedloga u različitim kontekstima, gdje

193




Prijedlozi Navodi forme sljedećih prijedloga: (sopra, sotto, davanti, dietro, dentro, fuori, entro, vicino a, lontano da, verso, fra, tra...) Sintaksičke konstrukcije Upoznaje sljedeće konstrukcije i obrazlaže način njihove tvorbe: - Glagol+di+infinitiv

(dimenticare di, finire di, smettere di...)

- Glagol+ a+infinitiv (cominciare a, mettersi a,

pronalazi sličnosti i razlike

- Izvodi zaključke o upotrebi prijedloga i pravilno upotrebljava usvojene prijedloge na novim primjerima i u novim situacijama

- Uočava način upotrebe novih prijedloga,

- Pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno ih koristi na novim primjerima/u novim situacijama

------------------------- - Poredi i analizira

upotrebu poznatih glagola u novim sintaksičkim konstrukcijama, gdje uočava greške, pronalazi sličnosti i razlike

- Utvrđuje upotrebu prijedloga

- Koristi na novim primjerima i u novim situacijama odgovarajuće sintaksičke konstrukcije (comincio a capire; La ringrazio; li vuoi aiutare? Devi smettere di fumare

- Izražava stanja i potrebe

- Pronalazi sličnosti i razlike sa adekvatnim konstrukcijama u maternjem jeziku

------------------------- - Uočava razlike

194




invitare a…) - Glagolski izrazi

Sa avere tipa: aver ragione, aver freddo, aver bisogno) I sa fare (far presto, fare la colazione, fare il regalo, far fare)

- Glagoli koji zahtijevaju različite konstrukcije od ekvivalentnih glagola u maternjem jeziku: Chiedere A qcn, domandare A qcn, ringraziare QCN, aiutare QCN

Prilozi Objašnjava i navodi: - Priloge za način

(- mente ) - Posebne priloge

tipa gentilmente, difficilmente

- Forme komparacije priloga (pravilna i nepravilna)

između već poznatih priloga i priloga na

- Mente - Razumije u tekstu i

u govornom iskazu navedene priloge

- Pravilno gradi, poznaje, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama:

- Priloge za način - Nepravilne forme

komparacije priloga bene i male

- Apsolutni superlativ

- Upotrebljava prilog za način u adekvatnoj poziciji u rečenici

Slušanje: - sluša različite tekstove (razgovor, intervju, opis, oglas, reklama, priča, pjesma) - izdvaja najvažnije informacije kratkog tonskog snimka - izdvaja bitne informacije iz oglasa i kratkih poruka, kao i iz stručne literature - prepoznaje opisanu ličnost ili događaj - razumije izlaganje u kome se poznati jezik javlja u novom kontekstu - u kontekstu određuje značenje nepoznatih riječi - razumije suštinu sadržaja i forme nekog složenijeg teksta, kako iz govornog

jezika, tako i iz stručne literature Govor: - odgovara na pitanja po datim temama - verbalno izražava želju, vjerovatnoću, (ne)mogućnost, pretpostavku - govori o sopstvenom iskustvu - komunicira uz neznatno oklijevanje - daje kratke izvještaje i informacije o poznatim događajima i temama kako iz

svakodnevnog života, tako i iz stručne literature - recituje i pjeva

195

Čitanje: - čita i razumije jednostavne tekstove u sferi njegovog interesovanja, kao i stručne

tekstove - razumije određene izraze i fraze - razumije pojedinosti, veze između djelova teksta - prati zaplet neke priče i izdvaja najvažnije događaje Pisanje: - piše i uobličava kratki tekst, uz jasno povezivanje ideja, kako na temu iz

svakodnevnog života, tako i iz stručne oblasti - pismeno izražava obaveze i dužnosti - piše o budućem pozivu - opisuje svoje aktivnosti iz svakodnevnog života, kao i iz prošlosti - sastavlja kratke izvještaje vezane za određene informacije iz svakodnevnog

života i iz stručne oblasti - piše lična pisma

196




učenik učenik učenik Zamjenice - Utvrđuje stečeno

poznavanje prijedloga i upotrebe glagolskih vremena i dopunjuje ga

- Upoznaje i navodi forme sljedećih sadržaja:

- Relativne zamjenice Pronomi relativi (che, quale, cui)

- Neodređene zamjenice: ognuno, ciascuno, qualcuno, chiunque

Imenice Navodi: - Imenice koje

označavaju zvanje ili zanimanje tipa: studente – studentessa attore –attrice

- Imenice koje imaju jedan oblik za oba roda, tipa: il nipote – la nipote

- Imenice potpuno različitih oblika za muški i ženski rod, tipa: padre – madre, maschio – femmina

- Imenice ženskog roda koje se u jednini završavaju

- Obrazlaže način tvorbe složenih zamjenica

- Poznaje relativne zamjenice, poredi i analizira njihove forme i upotrebu, pronalazeći sličnosti i razlike u upotrebi

- Pravilno upotrebljava na novim primjerima/u novim situacijama relativne zamjenice, uz adekvatno korišćenje glagolskih vremena

- Izražava padežne odnose korišćenjem odnosnih zamjenica cui i quale (del quale – di cui; alla quale – a cui...)

- Pravi razliku u značenju relativne zamjenice che koja se odnosi na vršioca radnje i one koja se odnosi na direktni objekat u rečenici

- Tvori složene rečenice

- Obrazlaže način

tvorbe navedenih sadržaja (imenice)

- Poznaje imenice iz sadržaja, poredi i analizira njihove forme i upotrebu, pronalazeći sličnosti i razlike

- Pravilno upotrebljava na novim

- Komunikativnost - Osjećaj za tačnost i

poštovanje obaveza - Osjećaj za značaj

života u porodici i društvu

- Osjećaj za zdrav

stil života

- Grupni rad


- Slušanje audio


- Questionnario - Vero o falso - Praktično-muzički


muzika - Pjesme

197




na – o, (la mano, l'auto, la radio)

- Deminutiv, augmentativ, pejorativ

Stručna terminologija Navodi i objašnjava: - Podjelu na muzičke

oblike i vrste - Kamerni sastavi - Sonatni oblik - Instrumentalne

vrste i sastav simfonijskog orkestra

- Vrste muzičkih djela (simfonija, koncert, svita, simfonijska pjesma)

- Glas (la voce umana): coro (uključujući vrste horova) soprano, contralto, tenore, basso

- Specifična terminologija: Koncertna sala - sala di concerto, pozorište –teatro, balet – baletto, muzički festival – festival di musica, takmičenje – concorso, stipendija - borsa

primjerima/u novim situacijama: deminutiv (cavallo - cavallino; vino- vinello; giovane- giovanetto; casa - casuccia ); augmentativ (libro - librone; uomo - uomone) pejorativ (lavoro – lavoraccio)

- Pravi razliku u značenju/upotrebi augmentativa i pejorativa

- Poredi forme i način upotrebe sa adekvatnim imenicama u maternjem jeziku

- Sistematizuje, utvrđuje i obogaćuje prethodno naučene termine koji označavaju zanimanja i porodične odnose

- Pravilno i adekvatno koristi forme deminutiva u stručnoj terminologiji (sonatina, libretto)

- Na osnovu već stečenih znanja i osjećaja za melodiju i ritam izražava sve veću sposobnost da italijanski jezik osjeća i razumije

- Na italijanskom jeziku poznaje, izražava, analizira, primjenjuje u novim situacijama:

- Muzičke oblike i vrste

- Svijest o

povezivanju Različitih kultura

- Kultura lijepog

ponašanja - Osjećanje

zajedništva

- Recitacije - Zagonetke,

brzalice i poslovice - Muzičke ljestvice

(abeceda) - Projektni zadaci: - Izrada plakata i


zapisa i/ili izvođenja samih učenika na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina


pjevanje - Izražajni oblici:

Igra uloga, Dramatizacija dijaloga

- Pjevanje pjesama

na italijanskom jeziku

198




di studio uključujući svu propratnu terminologiju

- Najveći predstavnici muzike u Italiji

Italijanski glagolski sistem Objašnjava: - Iskazivanje

trajanja ili svršenosti radnje kroz različite glagolske konstrukcije:

- Početak radnje: mettersi a, cominciare a, prendere a

- Spremnost da se otpočne neka radnja: stare per+infinitiv

- Trajanje radnje koje se izražava u svim vremenima, upotrebom sljedećih konstrukcija: andare+gerundio, stare+gerundio, stare a + infinitiv

- Završetak radnje: finire di, smettere di, finire col + infinitiv

- Bezlični glagoli: piovere, nevicare, accadere, succedere, bastare, bisognare, parere, sembrare

- Bezlično si (u 3.

- Kamerne sastave - Sonatni oblik - Sastav simfonijskog

orkestra - Specifičnu

terminologiju vezanu za: koncertnu sala - sala di concerto, pozorište –teatro, balet – baletto, muzički festival – festival di musica, takmičenje – concorso, stipendiju - borsa di studio

- Piše molbu za učešće na festivalu – takmičenju, kao i molbu za stipendiju

- Koristi stručne termine iz pojedinačnih oblasti -glas (LA VOCE UMANA: soprano, contralto, tenore, basso

- Analizira upotrebu usvojenih glagolskih oblika i pronalazi sličnosti u novim sintaksičkim obrtima i primjerima

- Poznaje značenja novih sintaksičkih oblika, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima / u novim situacijama:

- Glagolske konstrukcije / izraze koji izražavaju trajanje, početak i

- Stvara pozitivnu

orjentaciju prema zanimanju

- Ekološka svijest - Stiče osjećaj

odmjerenosti u komunikaciji

- Vizuleni pregled

nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i /ili izvođenje odgovarajućih komada


tekstova uz pravilno korišćenje naučenih formi


tekstova na zadate stručne teme

199




licu jedn. svih vremena)

- Slaganje vremena (indikativ)

Glagolski oblici i vremena Objašnjava: - Indikativ: - Pasiv (passivo) - Pasiv sa glagolom

essere i venire - Mogući način:

Condizionale composto

Upoznaje: - Passato remoto - Konjunktiv

Congiuntivo Presente / passato/ imperfetto /trapassato

svršetak radnje tipa: mettersi a, cominciare a, prendere a, stare per+infinitiv, andare+gerundio, stare+gerundio, stare a + infinitiv, finire di, smettere di, finire

- Bezlične glagole, kao i bezlično SI

- Analizira upotrebu slaganja vremena

- Poznaje slaganje vremena, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno ga koristi na novim primjerima / u novim situacijama, pravi razliku u značenju i upotrebi vremena u realnom vremenu i u prošlosti

- Analizira upotrebu usvojenih glagolskih načina i oblika i pronalazi sličnosti u novim

- Pravilno gradi pasiv i Condizionale composto

- Pravi razliku u značenju i upotrebi formi pasiva koji se grade sa glagolom essere i venire

- Poznaje, kombinuje i adekvatno koristi na novim primjerima / u novim situacijama

- Pasivnu konstrukciju i Condizionale composto (izražava

200




Prilozi: Objašnjava i navodi: - Pridjevske forme u

funkciji priloga (poco, molto, facile, difficile, obbligatorio, bello...) – mjesto u rečenici i upotreba

želju ili mogućnosti u prošlosti)

- Pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku

- Razumije u tekstu i govoru:

- Passato remoto - Congiuntivo

presente / passato/ imperfetto /trapassato

- Pravi razliku u značenju i upotrebi navedenih formi u funkciji pridjeva i priloga

- Poredi i analizira sa adekvatnim formama u maternjem jeziku

- Navedene pridjevske forme s priloškim značenjem kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima / u novim situacijama, uz upotrebu odgovarajuće glagolske konstrukcije (Per lei tutto è facile; E' bello sciare! Lavorano molto)

- Razumije u tekstu i govoru forme konjunktiva uslovljene izrazima: è facile che...; è bello che...)

201

Slušanje: - izdvaja potrebne informacije u nešto dužem izlaganju/dijalogu - razumije izlaganje/razgovor u kojem se poznate jezičke pojave javljaju u novom

kontekstu, kako na teme iz svakodnevnog života, tako iz stručne oblasti - prati tok događaja - razumije suštinu sadržaja, kao i pojedinosti nekog složenijeg teksta, uključujući

stručne tekstove Govor: - recituje i pjeva - nabraja, rezimira, donosi zaključke - govori o sopstvenom iskustvu i stvarima koje poznaje iz svakodnevnog života i iz

stručne oblasti - kritikuje, savjetuje, ulaže žalbu i daje primjedbe - priprema kratko izlaganje na zadatu temu (npr. o životu i opusu poznatog

kompozitora, violiniste..., kao i o nekom muzičkom djelu) - preuzima inicijativu u toku nekog razgovora - vodi razgovor o bliskim temama bez pripreme - govori o sopstvenim planovima na profesionalnom polju - učestvuje u razgovoru o nekom muzičkom djelu, kompozitoru, dirigentu,

koncertu... Čitanje: - brzo pređe složeniji, duži tekst (npr.kratka biografija, kritika nekog muzičkog

djela, anegdota, odlomak iz književnog djela...) - razumije ideje i objašnjenja iz teksta uz pomoć rječnika - razumije poruku teksta iz svakodnevnog života i iz stručne oblasti - pronalazi u dužem tekstu tražene informacije i objedinjuje ih kako bi ispunio

zadatak - razumije jezik struke Pisanje: - sastavlja kratku biografiju - piše molbu (za upis na Konzervatorijum, za dodjelu stipendije, za učešće na

takmičenju, za profesionalni angažman...) - vrši sintezu elemenata prikupljenih iz razlilčitih izvora - opisuje radnju nekog djela (muzičko–scenskog, filma ili knjige) i iznosi svoje

mišljenje - piše izvještaj, referat, rezime na temu iz stručne oblasti i iznosi svoje mišljenje - sastavlja tekst o nekom muzičkom djelu, kompozitoru, dirigentu ili koncertu

202

Opšte teme koje se mogu obrađivati kroz sva četiri razreda: - vokalni ili instrumentalni sastavi: duetto, quartetto, quintetto... TEME: - svakodnevni život (u gradu, na selu), škola, porodica, prijatelji, jela i pića,

stanovanje, hobi, zanimanja, moda, tradicija, kultura i običaji, zabava, druženje, sport, slobodno vrijeme, mediji, društvo, život mladih, odmor i putovanja, druge zemlje, poznate ličnosti, životna sredina i ekologija

- muzički instrumenti - muzički izvođači (pianista, violinista...) - podjela instrumenata (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a

percussione) - tempo: andante, moderato, allegro, allegretto, lento, adaggio, largo,

andante...) - dinamika: piano, forte, mezzo piano, mezzo forte, pianissimo, fortissimo,

crescendo, decrescendo - različite muzičke forme (sonata, sonatina, concerto, etida, menuet, simfonia,

opera lirica...) - upotreba stručne terminologije u tekstu - glagoli tipa: cantare, comporre,

suonare, ballare, dirigere, redigere, scrivere, leggere, ascoltare, sentire, ripetere, svolgere; - izvedene riječi

- SEGNI E SIMBOLI: rigo, chiave di do, pausa, indicazione della tonalità; - muzički oblici i muzičke vrste - kamerni sastavi - sonatni oblik - sastav simfonijskog orkestra - koncertna sala - sala di concerto, pozorište –teatro, balet – baletto, muzički

festival – festival di musica, takmičenje – concorso, stipendija - borsa di studio - glas (LA VOCE UMANA: soprano, contralto, tenore, basso) - različite epohe i pravci u muzici - kompozitori, izvođači, dirigenti... Preporučuje se obrada stručnih termina/tekstova u sljedećoj razmjeri: I razred: 10% od ukupnog fonda časova; II razred: 15% od ukupnog fonda časova; III razred: 25% od ukupnog fonda časova; IV razred: 30 % od ukupnog fonda časova. 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora OPŠTI DIO: - udžbenik stranog jezika sa dodatkom za samostalne vježbe učenika (po

mogućnosti stranog izdavača) - preporučuje se i udžbenik CANTA CHE TI PASSA (C.M.Naddeo – G.Trama, editore

Alma, 2002) koji se može koristiti kao dopuna baznog udžbenika STRUČNI DIO: - poseban udžbenik za muzičke škole (po mogućnosti stranog izdavača, uz dopunu

udžbenikom ITALIJANSKI JEZIK za III i IV razred srednje muzičke škole (Draga Ziherl, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 1997.)

- autentični dokumenti i/ili prilagođene verzije: note za kompozicije; adekvatni tekstovi o muzičkim solistima i orkestrima, dirigentima, kompozitorima, piscima libreta; adekvatni tekstovi o muzičkim žanrovima i pravcima; prospekti o održavanju koncerata, opera, baleta, različitih pozorišnih predstava; prospekti o održavanju muzičkih festivala i takmičenja sa uslovima učešća na njima;

203

prospekti o različitim muzičkim školama i muzičkim akademijama; prospekti o konkursima za stipendije; audio i vizuelni zapisi; tekstovi iz štampe i sa Interneta

Didaktička literatura: T.Taechner, Insegnare la lingua straniera, Bologna II Mulino, 1986. A.G.Ramat (a cura di), L’italiano tra le altre lingue, strategie di acquisizione, Bologna II Mulino, 1988.

Gramatike: - J.Jernej, Konverzacijska italijanska gramatika, Zagreb, 1982. - M.Dardano, P.Trifone, Grammatica italiana con nozioni di linguistica, Firenze,

1988. - S.Battaglia, V.Pernicone, Grammatica italiana, Torino, 1986. - S.Fogliato, M.C.Testa, Italiano: l'uso e la grammatica, Milano, 2000. - L.Satta, La prima scienza, grammatica italiana, Firenze, 1986.

Rječnici: - M.Dejanović, J.Jernej, Hrvatsko ili srpsko-italijanski rječnik, Zagreb - M.Dejanović, J.Jernej, Talijansko-hrvatski ili srpski rječnik, Zagreb - I.Klajn, Italijansko-srpski rječnik, Nolit, Beograd, 2003. - DIZIONARIO GARZANTI, 2006. - E. de Felice, A.Duro, Dizionario della lingua e della civiltà

italiana contemporanea, Firenze, 1976. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Kabinet stranog jezika sa fono i video opremom - Kompjuter sa priključkom za Internet - Muzički instrumenti - Kasete i CD (muzički audio-zapisi) - Video kasete sa kraćim sekvencama 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjeravaju se i ocjenjuju: usmeni odgovori, pisanje, govor i pismeni radovi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani profesor stranog jezika - italijanski jezik 10. Povezanost predmeta: maternji jezik (morfologija, sintaksa, opšta književnost), prvi strani jezik (morfologija, sintaksa), solfeđo, harmonija, istorija muzike, muzički oblici, poznavanje muzičke literature, instrument i hor.

204

1.3.5. TEORIJA DŽEZA 1. Naziv predmeta: TEORIJA DŽEZA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I II 36 36 III 36 36 IV 33 33

Ukupno 105 105 Teorija: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika.

3. Opšti ciljevi nastave - Poznavanje istorije i teorije džez muzike. - Povezivanje teorije džez muzike sa drugim muzičkim disciplinama: harmonijom,

muzičkim oblicima, naukom o muzičkim instrumentima.

205





- Upoznaje istoriju džeza I dio

- Prethodnici džeza - Afrički korijeni - Američko

presađivanje (stapanje afričke i evropske muzičke tradicije na tlu SAD)

- Klasični bluz (Lemon Džeferson, Ledbeli, Big Bil Brunzi i drugi)

- Skot Džoplin - regtajm

- Nju Orleans – rađanje klasičnog stila

- Prvi zvuci – Kreolska subkultura; prvi ulični orkestri

- Rasad iz Nju Orleansa – Oridžinel Diksilend Džez Bend, Kriol Džez Bend, Džozef King Oliver, Sidni Beše, Džimi Nun, Džoni i Bejbi Dodz, Kid Ori i drugi

- Veliki Džeri Lord – Džeri Lord Morton i »Red Hot Pepers«, Besi Smit i novi bluz – Besi Smit, Klara Smit i Ma Rekni

- Bijela pritoka - Nju Orleans Ritam Kings

- Prvi genije – Luj Armstrong

- Era svinga – sazrijevanje džez muzike

- Pojava velikog orkestra – Flečer Henderson, Džin Goldket, Red Alen, Luis Rasel i drugi

- Afirmacija klavira –

- Sluša i analizira kompozicije karakterističnih predstavnika po pravcima i stilovima džeza

- Prepoznaje džez

stilove - Sluša i analizira

kompozicije karakterističnih predstavnika po pravcima i stilovima džeza

- Prepoznaje džez

stilove

- Razvija kritički odnos prema nauci i umjetnosti

- Razvija analitičnost, marljivost, kvalitet rada i ispunjavanje radnih obaveza

- Razvija kritički

odnos prema nauci i umjetnosti

- Razvija analitičnost, marljivost, kvalitet rada i ispunjavanje radnih obaveza

206




Strajd klaviristi: Fets Voler, Erl Hajns, Džejms P. Džonson, bugi vugi...

- Dominacija saksofona – Kolman Hokins, Lester Jang, Ben Vebster, Ad Džonson, Don Bajas idr.

- Djuk Elington – razni orkestri, period od 1923. do 1973. sa značajnim solistima

- Sving orkestri – Beni Gudman, Tomi i Džimi Dorsi, Beni Moten, Kaunt Bejzi, Arti Šo, Glen Miler i drugi

- Preporod diksilenda – Bank Džonson, Vajld Bil Dejvidson, Bobi Heket, Maks Kaminski, Bili Baterfild, Magsi Spenijer i drugi

- Mali sving orkestri i vokalni džez – Roj Eldridž, Beni Karter, Bili Holidej, Sara Von, Ela Fitdžerald i drugi

- Džez u Evropi – Đango Rajnhart i drugi

- Moderno doba džeza I

- Bi bap pobuna – opšti dio

- Čarli Parker- njegov uticaj; razni ansambli

- Dizi Gilespi – mali sastavi i big bend

- Tejtum i Pauel prekrajaju klavir – Art Tejtum, Bad Pauel, Telonijus

207




Monk, Oskar Piterson, Erol Garner, Bil Evans idr. Čarlijevi i Dizijevi sljedbenici – Kliford Braun, Fets Navaro, Soni Stit, Džej Džej Džonson idr.

- Majls Dejvis – razni ansambli

- Modern Džez Kvartet - Pokušaj sinteze –

„Third stearn“ (Treća struja) u džezu – Džon Luis, Ginter Šuler, Gil Evans, Majls Dejvis idr.

- Upoznaje nomenklaturu, terminologiju, tonalitet

- Upoznaje dijatonski sistem, konstrukciju durske skale, stupnjeva

- Upoznaje modus durske skale

- Upoznaje intervale, proste- složene, klasifikaciju, šifre, stepeni

- Upoznaje sistem

pamćenja intervala - Upoznaje krugove

intervala, kvintni krug, dva kruga velikih sekundi, tri kruga malih terci, četiri kruga velikih terci, (kvartnog kruga)

- Upoznaje akorde

tercne strukture - Dijatonski trozvuci u

duru sa simbolima i obelježavanjem

- Primjenjuje

nomenklaturu, terminologiju, tonalitet

- Konstruiše durske skale stupnjeva

- Primjenjuje moduse

durske skale - Opaža i intonira

intervale, proste/složene, klasifikuje šifre, stepene

- Primjenjuje sistem pamćenja intervala

- Upotrebljava krugove intervala, kvintnog kruga, dva kruga velikih sekundi, tri kruga malih terci, četiri kruga velikih terci (kvartnog kruga)

- Primjenjuje akorde

tercnih struktura- dijatonske trozvuke u duru sa simbolima i obilježava

208




stupnjeva, odnosi trozvuka i skale, obrtaja trozvuka, naziva i simbola, zadržičnog trozvuka sus4 sa obrtajima i simbolima

- Upoznaje istorijat funkcionalnu harmoniju

- Klasifikuje dijatonske trozvuke

- Poznaje akordske progresije - definicija i tipovi, funkcionalna analiza akordskih progresija u duru

- Upoznaje kadence - autentična i plagalna

- Upoznaje

konstrukciju prirodnog (paralelnog) mola i njegovih dijatonskih trozvuka sa simbolima

- Upoznaje harmonski i melodijski mol i njihove dijatonske trozvuke sa simbolima

- Upoznaje četiri osnovna kvaliteta trozvuka

- Upoznaje akordske progresije u molu

- Upoznaje kadence u

molu - autentična i plagalna

- Funkcionalna analiza akordskih progresija u molu

stupnjeve, odnos trozvuka i skale, obrtaja trozvuka, naziva i simbola, zadržičnog trozvuka sus4 sa obrtajima i simbolima

- Primjenjuje funkcionalnu harmoniju

- Primjenjuje dijatonske trozvuke

- Primjenjuje akordske progresije

- Primjenjuje

kadence: autentične i plagalne

- Primjenjuje prirodni (paralelni) mol i njegove dijatonske trozvuke

- Primjenjuje

harmonski i melodijski mol

- Primjenjuje četiri

osnovna kvaliteta trozvuka

- Primjenjuje akordske progresije u molu

- Primjenjuje kadence u molu- autentične i plagalne

209


sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski Ciljevi


učenik učenik učenik - Upoznaje istoriju

džeza II dio - Moderno doba džeza

II - Hard bap i fanki

džez – Horas Silver, Čarls Mangas, Art Blejki, Soni Rolins, Atr Farmer, Beni Golson i drugi

- Fri džez – Sesil Tejlor, Ornet Kolmen i drugi

- Džez – Mejsija – Džon Koltejn – razni ansambli

- Gitara u džezu – od Čarlija Kristijana do danas

- Klavir u džezu poslije 1970, Keit Džeret, Herbi Hеnkоk, Čik Koria, Mekoj Tarner i dr.

- Big Bend poslije 1970, Gil Evans, San Ra, Teds Džons, - Mel Luis, Don Elis, Badi Rič i dr.

- Razni pravci poslije 1970. soul džez, bosa nova, ritam i bluz, salsa, rok džez i dr.

- Džez i ostale umjetnosti – džez na filmu, pozorištu, TV, džez i književnost, džez i slikarstvo

- Uvod u improvizaciju

- Poznaje

konstrukciju četvorozvuka- septakorda, simbola i obrtaja

- Upoznaje dijatonske septakorde u duru,


- Prepoznaje džez

stilove - Vježba

improvizaciju - Konstrukcija četvorozvuka – septakorda

- Razvijanje kritičkog odnosa prema nauci i umjetnosti

- Razvijanje analitičnosti, marljivosti, kvaliteta rada i ispunjavanja radnih obaveza

210


Ciljevi Preporuke za


simbole i obrtaje, upoznaje odnos septakorda i skala, zadržičnog dominantnog septakorda (7sus4)

- Upoznaje dijatonske septakorde u sve tri vrste mola, simbole i obrtaje, zadržične septakorde (sus4)

- Upoznaje šest

osnovnih kvaliteta septakorda

- Upoznaje osnovne

funkcije dijatonskih septakorda u akordskim progresijama u duru i molu sa zamjenama

- Upoznaje alterovane i supstitucione akorde, sekundarne dominante

- Upoznaje tritonusne

supstitucije i supstitucije po umanjenim serijama

- Upoznaje nonakorde

sa simbolima- alterovana nona

- Upoznaje netercne

akordske strukture: kvartne, kvintne, sekundne, akorde sa horizontalnom crtom– polikorde i akorde sa kosom crtom– akordi sa specifičnim basom

- Primjenjuje dijatonske septakorde u duru, septakorde i skale, zadržični i dominantni septakorda (7sus4)

- Primjenjuje

dijatonske septakorde u sve tri vrste mola, simbole i obrtaje, zadržičnih septakorda (sus4)

- Primjenjuje šest osnovnih kvaliteta septakorda

- Opaža osnovne

funkcije dijatonskih septakorda u akordskim progresijama u duru i molu sa zamjenama

- Primjenjuje alterovane i supstitucione akorde, sekundarne dominante

- Primjenjuje tritonusne supstitucije i supstitucije po umanjenim serijama

- Primjenjuje nonakorde

- Primjenjuje

netercne akordske strukture: kvartne, kvintne, sekundne, akorde sa horizontalnom crtom, polikorde i akorde sa kosom crtom, akorde sa specifičnim basom

211

Razred: ČETVRTI




- Upoznaje istoriju džeza III dio

- Doprinosi razvoju džeza

- Ostali kontinenti– Azija, Afrika, Australija, Južna Amerika

- Latin Džez– Kuba - Značaj evropskog

džeza– Francuska, Njemačka, Velika Britanija, Italija, Švedska, Poljska, Austrija, Mađarska, Čehoslovačka, SSSR

- Džez u Jugoslaviji do 1990, najznačajniji centri: Ljubljana– džez orkestar RTLJ sa dirigentima i solistima, Zagreb– džez orkestar RTZ sa dirigentima i solistima, Beograd– džez orkestar RTB sa dirigentima i solistima

- Ostali centri: Novi Sad, Sarajevo, Skoplje

- Upoznaje konstrukciju durske skale, modusa i dijatonskih četvorozvuka sa simbolima i obrtajima

- Upoznaje odnos akorda i akordskih skala, modusa u duru

- Upoznaje modus uzlaznog harmonskog mola

- Upoznaje lidijsku - Prekomjernu skalu


- Primjenjuje durske

skale, moduse i dijatonske četvorozvuke sa simbolima i obrtajima

- Primjenjuje akorde i

akordske skale, moduse u duru

- Primjenjuje moduse

uzlaznog harmonskog mola

- Primjenjuje lidijsku - Primjenjuje

- Razvija analitičnost, marljivost, kvalitet rada i ispunjavanja radnih obaveza

- Razvija kritički odnos prema nauci i umjetnosti

- Rad sa grupom od 7 do 10 učenika

212




Upoznaje skale: - Harmonski mol - Umanjena skala - Cjelostepena skala - Prekomjerna skala - Bebop skala - Pentatonska skala - Blues skala - Sintetičke skale - Elementi melodije - Analizira razvoj

melodije, rad sa melodijom i principe improvizacije- tipovi

- Upoznaje funkciju septakorda i njihovih zamjena u duru i sve tri vrste mola

- Upoznaje tritonusnu supstituciju i supstituciju po umanjenim serijama

- Upoznaje varljivu-

deceptivnu kadencu - Upoznaje akordsku

progresiju II - V - I - Upoznaje povratnu

progresiju- turnaround

- Upoznaje akordske obrasce i principe akordskih progresija

- Modulacija– upoznaje pojam, tipove, funkcionalnu analizu- harmonski ritam

- Upoznaje kontrapunktsku

prekomjernu skalu - Primjenjuje

harmonski mol - Primjenjuje

umanjenu skalu - Primjenjuje

cjelostepenu skalu - Primjenjuje

prekomjernu skalu - Primjenjuje bebop

skalu - Primjenjuje

pentatonske skale - Primjenjuje blues

skale - Primjenjuje

sintetičke skale - Primjenjuje

elemente melodije - Primjenjuje principe

razvoja melodije i principe improvizacije

- Primjenjuje septakorde i njihove zamjene u duru i sve tri vrste mola

- Primjenjuje

tritonusnu supstituciju i supstituciju po umanjenim serijama

- Primjena varljive- deceptivne kadence

- Primjena akordske progresije II - V - I

- Primjenjuje povratnu progresiju- turnaround

- Primjenjuje akordske obrasce i principe akordskih progresija

- Primjenjuje modulacije

- Primjenjuje

213




obradu statične harmonije

- Upoznaje hromatizam u improvizaciji

kontrapunktsku obradu statične harmonije

- Primjenjuje hromatizam u improvizaciji

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.L.Kolijer, Istorija džeza, Nolit, Beograd, 1989. - M.Krstić, Vek džeza, Beograd 2003. - I.Bril, Praktični kurs džez improvizacije 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa zvučnicima - Video rekorder - TV 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u



pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani džez muzičar - Diplomirani muzičar sa dokumentovanim radom u oblasti džez muzike 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

214



Predmet Znanja - Nomenklatura,

terminologija, tonalitet - Dur-mol sistem - Durske i molske skale - Modusi - Intervali, akordi i njihovi

obrtaji - Kvintni i kvartni krug - Kadence - Princip improvizacije - Akordske šifre - Vrste skala - Modulacije - Hromatika - Akordske progresije - Džez simboli i šifre

- Džez klavir - Bluz forma i rhytm changes - Improvizacija - Modusi - Džez simboli i šifre - Intervali i akordi sa

obrtajima - Akordske progresije u džez

improvizaciji - Transpozicija - Džez skale u improvizaciji - Džez standardi

- Solfeđo - Intoniranje intervala i akorda sa obrtajima

- Melodijsko-ritmički diktati (pismeni i usmeni)

- Melodijske i ritmičke vježbe - Harmonske veze (funkcije)

- Harmonija - Horski četvoroglasni stav - Muzički oblici - Dvodjelna i trodjelna pjesma

(vrste) - Polifonija - Starocrkvene ljestvice–

modusi

215

1.3.6. DŽEZ KLAVIR 1. Naziv predmeta: DŽEZ KLAVIR 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave


Ukupno Teorija Vježbe Praktična

nastava I II 36 36 III 36 36 IV 33 33

Ukupno 105 105 Vježbe: Individulana nastava. 3. Opšti ciljevi nastave - Ovladavanje vještinom sviranja na klaviru i praktična primjena znanja iz teorije

džez muzike na instrument. - Osposobljavanje za sviranje džez formi na klaviru.

216





- Blues forma i rhytm changes

- Priprema za

improvizaciju - Modusi durske skale - Modusi molske skale

– prirodni, melodijski i harmonski. Prosti akordi u uskom slogu

- Akordi sa

upoznavanjem nomenklatura i čitanja džez simbola

- Bluz forma i rhytm

changes - Džez standardi koji

su već izaranžirani za klavir

- Analiziranje i ovladavanje sviranja blues forme i rhytm changes

- Priprema za improvizaciju

- Analiziranje i sviranje modusa durske skale, početak sviranja bluesa kao forme bez progresija

- Analiziranje i sviranje modusa molske skale - prirodni, melodijski i harmonski

- Sviranje prostih akorada u uskom slogu

- Odvojeno i paralelno sviranje lijevom i desnom rukom - sekunda, terca, kvarta, kvinta i oktava

- Sviranje akorada sa upoznavanjem nomenklatura i čitanja džez simbola

- Početak spajanja lijeve i desne ruke , odnosno, basa u lijevoj ruci i prostih akorada uskog sloga u desnoj ruci (primjeri - jednostavniji džez standardi)

- Analiziranje i savlađivanje sviranja bluz forme i uvođenje rhytm changes

- Sviranje džez standarda koji su već izaranžirani za klavir

- Razvijanje marljivosti, kvaliteta rada i ispunjavanje radnih obaveza

- Razvijanje kreativnosti

- Sposobnost snalaženja u složenim situacijama

- Razvijanje kritičkog odnosa prema umjetnosti

- Individualna nastava - Workshop (klavirska

radionica koju vode profesori - gosti)

217




učenik učenik učenik - Džez standardi - Triolski filing - Trileri i predudari - Akordski obrtaji - Načini interpretacije

melodije u džezu - artikulacija i akcentovanje

- Blues forma i

alterovane skale - Memorisanje

kompozicija - Brža tempa u pratnji - Akordska obrada

durske i molske porodice sa džez progresijama

- Improvizacija - Blue tonovi - Blues u različitim

tonalitetima - Transpozicija džez

standarda

- Analiziranje i sviranje džez standarda putem improvizacije

- Postizanje triolskog filinga prilikom sviranja i triolskog poimanja interpretacije

- Postizanje sposobnosti sviranja pratnje lijevom rukom

- Početak sviranja u triolskom filingu

- Sviranje skala u triolskom filingu

- Sviranje tema u triolskom filingu

- Primjena akorada u triolskom filingu

- Početak rada na primjeni trilera i predudara

- Početak sviranja - primjene akordskih obrtaja

- Interpretacija melodije u džezu - artikulacija i akcentovanje

- Analiziranje i proširivanje blues forme i postepena primjena alterovanih skala

- Vježbanje memorisanja kompozicija

- Vježbanje bržih tempa u pratnji

- Analiziranje akordske obrade durske i molske porodice sa džez progresijama

- Vježbanje improvizacije

- Vježbanje blue

- Razvijanje marljivosti, kvaliteta rada i ispunjavanja radnih obaveza






218




tonova - Sviranje bluesa u

različitim tonalitetima

- Sviranje transponovanih džez standarda

219




učenik učenik učenik - Improvizacija solo

dionica - Džez skale u

improvizaciji - Blok improvizacije - Upoznavanje

različitih tempa (balada, fast, medijum, džez valcer, afro kuban, bossa nova...)

- Vježbanje solo dionica

- Blues i blues skale - Atonalna i

alterovana sola kroz paterne drugih muzičkih žanrova - latin, rok, soul, fjužn...

- Skokovi sa uskih na

široke akordske slogove i obrnuto

- Sinhronizacije lijeve i desne ruke (akcenat na akordsku pratnju)

- Značajni džez

pijanisti - Džez standardi

- Sviranje solo dionica putem improvizacije

- Sviranje džez skala u improvizaciji

- Sviranje blok improvizacije

- Analiziranje različitih tempa (balada, fast, medijum, džez valcer, afro kuban, bossa nova...)

- Početak sviranja solo dionica

- Sviranje bluesa i skale

- Analiziranje i sviranje atonalnih i alterovanih sola kroz paterne drugih muzičkih žanrova- latin, rok, soul, fjužn...

- Vježbanje skokova sa uskih na široke akordske slogove i obrnuto

- Vježbanje sinhronizacije lijeve i desne ruke (akcenat na akordsku pratnju)

- Slušanje značajnih džez pijanista

- Analiziranje i sviranje džez standarda

- Razvijanje marljivosti, kvaliteta rada i ispunjavanja radnih obaveza






5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - O.Piterson, Džez etide, vježbe i menueti (zbirka) - M.Prodanović, Bluz forme i akordske progresije - C.Flea (Dragiša Buha), 557 džez standarda - A.Duplančić, Brazil - 200 songs - I.Bril, Praktični kurs džez improvizacije - M.Blam, M.Prodanović, M.Karlović, Minus One, vol.1-4 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD-ovi iz MINUS ONE kolekcije (Blam, Prodanović i Karlović i kolekcija ABERSLOD) - CD player sa zvučnicima

220

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Dva javna nastupa u toku polugodišta. - Godisnji ispit. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Uspješno savladavanje nastavnog plana i programa. - Dva javna nastupa tokom svakog polugodišta. - Pozitivna ocjena na godišnjem ispitu. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani džez klavirista - Diplomirani klavirista sa dokumentovanim radom u oblasti džez muzike - Diplomirani muzičar sa dokumentovanim radom u oblasti džez muzike 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Obezbijediti posebne materijalno–tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Bluz forma i rhytm changes - Improvizacija - Modusi - Džez simboli i šifre - Intervali i akordi sa

obrtajima - Skordske progresije u džez

improvizaciji - Transpozicija - Džez skale u improvizaciji - Džez standardi

- Teorija džeza - Nomenklatura, terminologija, tonalitet

- Dur-mol sistem - Durske i molske skale - Modusi - Intervali, akordi i njihovi

obrtaji - Kvintni i kvartni krug - Kadence - Princip improvizacije - Akordske šifre - Vrste skala - Modulacije - Hromatika - Akordske progresije - Džez simboli i šifre

- Solfeđo - Intoniranje intervala i akorada sa obrtajima

- Melodijsko-ritmički diktati (pismeni i usmeni)

- Melodijske i ritmičke vježbe - Harmonske veze (funkcije)

- Harmonija - Horski četvoroglasni stav - Muzički oblici - Dvodjelna i trodjelna pjesma

(vrste) - Polifonija - Starocrkvene ljestvice -

modusi

221

1.3.7. TRADICIONALNO SVIRANJE 1. Naziv predmeta: TRADICIONALNO SVIRANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II 30 42 72 III 30 42 72 IV 28 38 66

Ukupno 88 122 210 Vježbe: Grupe se organizuju prema broju učenika koji su se prijavili za ovaj izborni predmet (od 4 do 8 učenika). 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa nastankom, razvojem i arealom prostiranja instrumenata. - Upoznavanje sa terminološkim određenjima, ergološkim i tehnološkim svojstvima

instrumenata. - Upoznavanje i ovladavanje izvođačkim repertoarom, funkcijom i tehnikom

izvođenja. - Ovladavanje sviranja na tradicionalnim muzičkim instrumentima.

222





- Upoznaje narodni

instrument kao sredstvo muzičkog izražavanja

- Upoznaje pojam

etnoorganologija i etnoorganografija

- Upoznaje

klasifikacija instrumenata i kriterijume za njihovo razvrstavanje (saglasno opšte-prihvaćenoj sistematizaciji instrumenata od strane K.Saksa i E.Hornbostela

- Aerofoni - Kordofoni

-Upoznaje se sa načinima dobijanja tona kod instrumenata sa bridom -Upoznaje se sa načinima dobijanja tona kod tamburice - Obrazlaže opšte principe i metode izvođaštva kod narodnih muzičkih instrumenata

- Sagledava sve

muzičke žanrove iz postojećeg tradicionalnog repertoara, koji ishode iz odgovarajuće primjene i autentične funkcije instrumenta

- Sagledava klasifikaciju instrumenata, konstrukciju, način obrade materijala, izrade sastavnih dijelova i načine dobijanja tona

- Ovladava

tradicionalnim repertoarom na aerofonim instrumentima (dvo- jnice, frula)

- Ovladava tradicionalnim repertoarom na kordofonim instrumentima (tamburica), kao i štimovanjem instrumenata

- Ovladava

izvođačkom tehnikom, svira po notnim zapisima i po sluhu (u skladu sa narodnom usmenom predajom), uz korišćenje

- Razvija motivisanost - Stiče

samopouzdanje, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost

- Razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivnoj orjentaciji prema zanimanju

- Stiče pozitivan stav prema tradicionalnom muzičkom stvaralaštvu


snimaka sa izvođenjem muzike na tradicionalnim instrumentima

- Korišćenje audio snimaka sa tradicionalnom instrumentalnom muzikom

- Posjete nastupima tradicionalnih instrumentalnih i vokalno-instrumentalnih grupa

- Povremeno uključivanje orskih igara, koje odgovaraju oblicima instrumentalnog stvaralaštva

- Organizovanje odlazaka na teren, gdje bi se učenici/ce na licu mjesta upoznali sa živom instrumentalnom i vokalno-instrumentalnom praksom

- Rad u manjim grupama i individualno

223




netemperovanog tonskog sistema, kao neophodnog preduslova za adekvatno razumijenje tradicionalnog muzičkog mišljenja

224




učenik učenik učenik - Upoznaje se s

složenijim tehničkim zahvatima na instrumentima iz prethodnog razreda: dvojnicama, fruli i tamburici:

- Upoznaje se s

složenijim melodijskim primjerima na instrumentima iz prethodnog razreda: dvojnicama, fruli i tamburici

- Upoznaje se sa

načininom dobijanja tona kod instrumenata sa jednostrukim jezičkom: diplama

- Upoznaje se s

načinom dobijanja tona na jednostrunim guslama

- Obrazlaže opšte

principe i metode izvođaštva kod narodnih muzičkih instrumenata

- Usavršava razvoj

tehnike sviranja na instrumentima iz prethodnog razreda (dvojnicama, fruli i tamburici)

- Usavršava sviranje

na instrumentima iz prethodnog razreda (dvojnicama, fruli i tamburici)

- Ovladava

izvođačkom tehnikom na aerofonim instrumentima sa jednostrukim jezičkom (diplama)

- Ovladava izvođačkom tehnikom na jednostrunim guslama i štimovanjem instrumenta

- Savladava osnovnu postavku instrumenata, tehniku disanja, načine dobijanja tona; svira po notnim zapisima i po sluhu (u skladu sa narodnom usmenom predajom), uz korišćenje netemperovanog tonskog sistema, kao neophodnog preduslova za adekvatno

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost, razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivnoj orjentaciji prema zanimanju, Razvija odnos prema tradicionalnom muzičkom stvaralaštvu


snimaka sa izvođenjem muzike na tradicionalnim instrumentima

- Korišćenje audio snimaka tradicionalne instrumentalne muzike


- Povremeno uključivanje vidova vokalnog tradicionalnog izražavanja, koji odgovaraju oblicima instrumentalnog stvaralaštva (npr. pjevanje uz gusle, gdje je od samog početka potrebno insistirati da izvođač bude istovremeno i pjevač, što je u skladu sa glavnim obilježjem guslarske tradicije)

- Povremeno uključivanje vidova orskih igara, koji odgovaraju oblicima instrumentalnog stvaralaštva

- Organizovanje odlazaka na teren, gdje bi se učenici/ce na licu mjesta upoznali sa živom instrumentalnom i vokalno-instrumentalnom

225




razumijevanje tradicionalnog muzičkog mišljenja

- Svira u različitim tradicionalnim ansamblima

praksom - Rad u manjim

grupama i individualno

226




učenik učenik učenik - Upoznaje se s

klasifikacijom - Instrumenata i

kriterijumima za njihovo razvrstavanje (saglasno opšte-prihvaćenoj sistematizaciji instrumenata od strane K.Saksa i E.Hornbostela

- Membranofoni - Idiofoni

- Upoznaje se s složenijim tehničkim zahvatima na instrumentima iz prethodnih razreda: dvojnicama, fruli, tamburici, diplama i guslama

- Upoznaje se s

složenijim melodijskim primjerima na instrumentima iz prethodnih razreda: dvojnicama, fruli, tamburici, diplama i guslama

- Upoznaje se s

načinima dobijanja tona kod kavala

- Sagledava

klasifikaciju instrumenata, konstrukciju, način obrade materijala, izrade sastavnih dijelova i načine dobijanja tona, tehnologiju izrade instrumenata

- Usavršava tehniku

sviranja na instrumentima iz prethodnih razreda: dvojnicama, fruli, tamburici, diplama i guslama

- Usavršava sviranje

na instrumentima iz prethodnog razreda: dvojnicama, fruli, tamburici, diplama i guslama

- Ovladava

izvođačkom tehnikom na aerofonom instrumentu kavalu

- Savladava specifični način držanja kavala, postavku usana, tehnike disanja, principa zatvaranja otvora i načina dobijanja tona

- Ovladava

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost, odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivnoj orjentaciji prema zanimanju, odnos prema tradicionalnom muzičkom stvaralaštvu


snimaka sa izvođenje muzike na tradicionalnim instrumentima

- Korišćenje audio snimaka sa tradicionalnom instrumentalnom muzikom


- Povremeno uključivanje vidova vokalnog tradicionalnog izražavanja, koji odgovaraju oblicima instrumentalnog stvaralaštva

- Povremeno uključivanje vidova orskih igara, koji odgovaraju oblicima instrumentalnog stvaralaštva

- Organizovanje odlazaka na teren, gdje bi se učenici/ce na licu mjesta upoznali sa živom instrumentalnom i vokalno-instrumentalnom praksom


227




- Upoznaje se s

načininom dobijanja tona na membranofonim instrumentima

- Obrazlaže opšte

principe i metode izvođaštva kod narodnih muzičkih instrumenata

- Upoznaje složenije

forme tradicionalnog instrumentalnog stvaralaštva

izvođačkom tehnikom na membranofonim instrumentima (bubanj, daire, darbuka, tapan)

- Ovladava izvođačkom tehnikom, svira po notnim zapisima i po sluhu (u skladu sa narodnom usmenom predajom), uz korišćenje netemperovanog tonskog sistema, kao neophodnog preduslova za adekvatno razumijenje tradicionalnog muzičkog mišljenja

- Savladava složenije oblike i obogaćuje repertoar novim primjerima raznovrsnih muzičkih žanrova

- Ovladava stilovima različitih instrumentalnih izraza

- Svira u različitim tradicionalnim ansamblima

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.Dević: Narodni muzički instrumenti, FMU u Beogradu - G.Andrijana: Narodni muzički instrumenti, Beograd, Vuk Karadžić, 1989. - M.Vukičević-Zakić: Diple stare Crne Gore, Beograd, 1990. - D.Dević: Narodna muzika Dragačeva, Beograd, 1986. - D.Dević: Narodna muzika Crnorečja, Beograd,1990.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Tradicionalni instrumenti - CD player sa zvučnicima - DVD player i - TV prijemnik

228

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Praktična provjera znanja - sviranje po tri izvorne melodije na svakom

instrumentu koji je predviđen Katalogom znanja, na kraju svakog klasifikacionog perioda.


8. Uslovi za napredovanje i završetak predmet - Pozitivna ocjena na kraju svakog klasifikacionog perioda i ispit na kraju školske

godine. - Ispitni program: izvođenje po dvije zadate izvorne melodije na svakom

instrumentu koji je predviđen katalogom znanja i jedna izvorna melodija uz pratnju ansmbla.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani etnomuzikolog - Izvođač na tradicionalnim muzičkim instrumentima 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja - Sviranje različitih oblika

tradicionalne instrumentalne muzike

- Etnomuzikologija - Razvoj instrumentalne muzike

- Tradicionalni muzički instrumenti


- Istorijat razvoja muzičkih instrumenata

- Melografisanje instrumentalnih oblika

- Solfeđo - Zapisivanje melodijskih diktata

229

1.3.8. TRADICIONALNO PJEVANJE 1. Naziv predmeta: TRADICIONALNO PJEVANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 30 42 72 IV 28 38 66

Ukupno 58 80 138 Vježbe: Grupe se organizuju prema broju učenika koji su se prijavili za ovaj izborni predmet (od 4 do 8 učenika). 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa izvođačkim zahtijevima jednoglasnog i dvoglasnog pjevanja

starije i novije prakse. - Upoznavanje i ovladavanje sa jednoglasnim obrednim pjesmama. - Ovladavanje sa izvođačkim osobenostima u starijem pjevanju heterofonog,

heterofono-bordunskog i bordunskog tipa. - Upoznavanje sa hibridnim oblicima starije i novije prakse uz kombinovanje

elemenata u izvođenju ova dva muzička sloja.

230





- Upoznaje

jednoglasno pjevanje starije i novije prakse

- Upoznaje dvoglasno

pjevanje starije prakse:

- heterofono, heterofo-no-bordunsko i bordunsko

- Upoznaje dvoglasno

pjevanje novije prakse:

- pjevanje na bas - Upoznaje izvođačke

elemente tradicionalnog pjevanja

- Upoznaje

jednoglasno obredno pjevanje

- Upoznaje hibridne

oblike starijeg i novijeg pjevanje

- Savladava izvođačke

zahtijeve vezane za jednoglasno i dvoglasno pjevanje starije i novije prakse

- Uči pjesme po sluhu, na osnovu audio snimaka i notnih zapisa

- Zapisuje pjesme po sluhu, na osnovu audio snimaka

- Uči solističke pjesme i ovladava dvoglasnim pjevanjem novije prakse

- Savladava izvođačke

elemente: vibrato, izdržavanje dužih tonova i jednostavnijih ukrasa

- Ovladava

izvođačkim osobenostima: poniranje glasom, usijecanje, izvikivanje, kvocanje, cikanje, presijecanje

- Savladava

jednoglasne obredne pjesme: dodolske, lazaričke, koledarske

- Uči pjesme u rubato ritmu sa dosta ukrasa

- Savladava hibridne oblike starijeg i

- Razvija motivisanost - Stiče

samopouzdanje, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost

- Gradi odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivnoj orjentaciji prema zanimanju

- Razvija odnos prema tradicionalnom muzičkom stvaralaštvu


snimaka sa izvođenjem tradicionalnog pjevanja

- Korišćenje audio snimaka sa tradicionalnim pjevanjem

- Posjete nastupima tradicionalnih vokalnih i vokalno-instrumentalnih grupa

- Povremeno uključivanje orskih igara, koje odgovaraju oblicima vokalnog stvaralaštva

- Organizovanje odlazaka na teren, gdje bi se učenici na licu mjesta upoznali sa živom vokalnom i vokalno-instrumentalnom praksom


231




- Upoznaje jednoglasno i dvoglasno pjevanje u netemperovanom tonskom sistemu

novijeg pjevanja, kao i kombinovanje elemenata u izvođenju ova dva muzička sloja

- Ovladava pjesmama netemperovanog tonskog sistema, kao neophodnog preduslova za adekvatno razumijenje tradicionalnog muzičkog mišljenja

- Pjeva u tradicionalnim vokalnim grupama

232




učenik učenik učenik - Demonstrira

jednoglasno pjevanje starije i novije prakse

- Demonstrira dvoglasno pjevanje starije prakse:

- heterofono, heterofono-bordunsko i bordunsko

- Demonstrira

izvođačke elemente tradicionalnog pjevanja

- Demonstrira

dvoglasno pjevanje novije prakse

- Pjevanje na bas - Demonstrira

jednoglasno obredno pjevanje

- Upoznaje vokalno

izvođenje uz instrumentalnu pratnju

- Usavršava izvođačke

zahtijeve vezane za jednoglasno i dvoglasno pjevanje starije i novije prakse, postavljenih u prethodnom razredu na novim muzickim primjerima

- Uči pjesme po sluhu, na osnovu audio snimaka i notnih zapisa

- Zapisuje pjesme po sluhu, na osnovu audio - snimaka ili prema pjevanju profesora ili stručnog saradnika

- Usavršava izvođačke elemente postavljene u prethodnom razredu na novim muzickim primjerima

- Usavršava složenije

oblike dvoglasnog pjevanja, postavljene u prethodnom razredu na novim muzičkim primjerima

- Usavršava složenije

oblike jednoglasnog obrednog pjevanja na novim muzičkim primjerima; uči pjesme po sluhu i zapisuje pjesme po sluhu.

- Ovladava vokalnim

izvođenjem uz odgovarajuću instrumentalnu

- Razvija

motivisanost, Stiče samopouzdanje, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost,

- Odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivnoj orjentaciji prema zanimanju,

- Razvija odnos prema tradicionalnom muzičkom stvaralaštvu


snimaka sa izvođenjem tradicionalnog pjevanja

- Korišćenje audio -snimaka sa tradicionalnim pjevanjem

- Posjete nastupima tradicionalnih vokalnih i vokalno-instrumentalnih grupa

- Povremeno uključivanje orskih igara, koje odgovaraju oblicima vokalnog stvaralaštva

- Organizovanje odlazaka na teren, gdje bi se učenici na licu mjesta upoznali sa živom vokalnom i vokalno-instrumentalnom praksom


233




- Upoznaje načine vokalnog izvođenja uz postepeno podizanje intonacije

- Upoznaje način melografisanja narodnih napjeva

- Obrazlaže

karakteristike pjevanja određenog područja u Crnoj Gori

- Demonstrira

jednoglasno i dvoglasno pjevanje u netemperovanom tonskom sistemu

- Upoznaje vokalnu

tradiciju ostalih balkanskih naroda u okruženju

- Obrazlaže uticaje

tradicionalne vokalne muzičke prakse na razvoj umjetničke muzike u Crnoj Gori

pratnju - Ovladava

izvođenjem pjesama sa postepenim podizanjem intonacije tokom melostiha/melo -strofe

- Bilježi narodne

pjesme kao i kazivanja o njima od starijih ljudi iz neposrednog okruženja ili rođaka sa sela i vokalno izvodi zapisane melodije

- Na osnovu audio -

snimka prepoznaje karakteristike narodnog pjevanja određenog područja u Crnoj Gori

- Savladava pjesme uz korišćenje netemperovanog tonskog sistema, kao neophodnog preduslova za adekvatno razumijenje tradicionalnog muzičkog mišljenja

- Ovladava osnovnim načinima vokalnog izvođenja ostalih balkanskih naroda u okruženju

- Upoređuje uticaj tradicionalne vokalne muzike na razvoj umjetničke muzike

- Pjeva u tradicionalnim vokalnim grupama

234

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D.Dević, Etnomuzikologija, I i II dio, FMU u Beogradu - M.Vasiljević, Narodne melodije Crne Gore, Beograd, 1965. - J.Milošević, Zapisi narodnih pjesama iz Crne Gore, Podgorica, 2000. - G.Ćetković, Gradske pjesme iz stare Podgorice, Podgorica, 2002. - Z.Marjanović, Narodne pesme Crne Gore po tonskim zapisima Nikole Hercigonje,

Podgorica, 2002. - Z.Marjanović-Krstić, Vokalna muzička tradicija Boke Kotorske, Podgorica, 1998.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa zvučnicima - DVD player - TV prijemnik 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Praktična provjera znanja – pjevanje po dvije izvorne melodije na kraju svakog

klasifikacionog perioda, predviđene Katalogom znanja. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena

dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju svakog klasifikacionog perioda i ispit na kraju školske

godine. - Ispitni program: četiri solističke pjesme – dvije jednoglasne pjesme

(jedna novijeg, a druga starijeg sloja) i dvije dvoglasne pjesme (jedna novijeg, a druga starijeg sloja) i jedna pjesma za vokalnu grupu.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika Visoka stručna sprema: - Diplomirani etnomuzikolog - Vokalni izvođač tradicionalnih pjesama 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

235



Predmet Znanja - Melografisanje vokalnih

oblika - Solfeđo - Zapisivanje melodijskih

diktata - Pjevanje različitih oblika

vokalne muzičke prakse - Etnomuzikologija - Razvoj vokalne muzike

- Razvoj i uticaj tradicionalnih vokalnih oblika na umjetničku muzi-ku u CrnojGori

- Istorija muzike sa poznavanjem muz. literature

- Istorija razvoja muzičke kulture u Crnoj Gori

236

1.3.9. POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA 1. Naziv predmeta: POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA





Ukupno 22 44 66 Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje harmonskih stilova muzičkih epoha (od modalnog višeglasja do

savremenih pravaca XX vijeka). - Upoznavanje karakteristika muzičkog jezika različitih muzičkih pravaca.

237





Harmonsko mišljenje modalnog višeglasja (srednjevjekovno i renesansno višeglasje)

- Navodi i opisuje oblike višeglasja uz ilustrovanje i analiziranje

- Obrazlaže prve

nagovještaje funkcionalnih odnosa (kadence-klauzule) uz ilustrovanje

Harmonski stil baroka

- Rani barok - Pozni barok

- Obrazlaže proces

pretapanja modusa u dursko - molski sistem

- Navodi harmonska

sredstva ranog baroka

- Navodi harmonska sredstva poznog baroka

- Obrazlaže principe modulacionog plana

- Upoznaje teoriju harmonije do baroka

Harmonski stil klasike

- Rana klasika - Razvijeni klasični

stil - Bečki klasičari - Navodi harmonska

sredstva klasike po

- Prepoznaje oblike

višeglasja i definiše njihove osobenosti

- Upoređuje, uočava sličnosti i razlike među raličitim oblicima višeglasja

- Prepoznaje i definiše začetak funkcionalnih odnosa u modalnom višeglasju renesanse

- Uočava, definiše

harmonska sredstva i identifikuje ih u notnom tekstu

- Definiše uobičajene

alterovane akorde - Definiše principe

modulacionog plana - Analizira smjer i

način tonalnih promjena

- Analizira barokni homofoni slog i harmonsku polifoniju


razlike u harmonskom jeziku u različitim fazama razvoja klasičnog stila

- Upoređuje harmonska sredstva klasičnog i baroknog stila

- Razvija pozitivni

odnos prema predmetu



- Rad u manjim


238




fazama razvoja - Obrazlaže principe

modulacionog plana Harmonski stil romantike

- Harmonija ranih romantičara

- Harmonija zrelog i poznog romantizma

- Navodi harmonska sredstva romantike po fazama razvoja

- Upoznaje teorije harmonije u XIX vijeku Harmonske osobenosti nacionalnih škola - Rusija - Češka - muzika nordijskih zemalja

- Mađarska - Srbija -Crna Gora

Harmonski jezik impresionizma

- Navodi harmonska sredstva impresionizma

- Obrazlaže promjene funkcionalnog značenja harmonskih sklopova i veza Stilski smjerovi XX vijeka

- Navodi, opisuje, analizira stilske smjerove u muzici XX vijeka:

- Proširena koncepcija tonalnosti

- Atonalnost dodekafonija

- Upoznaje savremene harmonske teorije

- Uočava, definiše i

identifikuje harmonska sredstva u notnom tekstu

- Definiše sistem vantonalnih akorda i uočava sredstva proširenog tonaliteta


razlike harmonskog jezika ranog, zrelog i poznog romantizma

- Upoređuje harmonska sredstva klasike i romantike

- Uočava i definiše

Osobenosti harmonskog jezika nacionalnih škola


nova sazvučja i odnose među akordima u impresionizmu


različite vidove kompozicione tehnike u XX vijeku

- Definiše osobenosti stilova XX vijeka (atonalnost, bitonalnost, politonalnost)

- Uočava nova sazvučja i slaganje akorda

239

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - V.Peričić, Kratak pregled razvitka harmonskih stilova (skripta), Izdanje autora,

Beograd, 1972. - D.Despić, Harmonija sa harmonskom analizom, Zavod za izdavanje udžbenika i

nastavnih sredstava, Beograd, 2002. - D.Despić, Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. - P.Hindemit, Tehnika tonskog sloga, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1983. - C.Kohoutek, Tehnika komponovanja u muzici XX vijeka, Univerzitet umetnosti,

Beograd 1984. - D.Čolić, Razvoj teorija harmonskog mišljenja, Univerzitet umetnosti, Beograd,

1976. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Klavir kao osnovno sredstvo - Partiture

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Pismena provjera znanja u formi analitičkih zadataka, analize kraćih kompozicija

i odlomaka iz literature (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u



pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzikolog - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzičar 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - Program za izuzetno nadarene učenike. - Individualna nastava. - Nivo povećanih zahtjeva od 30% do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika. - Škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja - Upotreba harmonskih

sredstava u različitim stilskim epohama

- Harmonija - Harmonska sredstva klasične harmonije

- Upotreba harmonskih sredstava u različitim stilskim epohama


- Poznavanje, razumijenje karakteristika različitih muzičkih stilova kroz epohe

240

1.3.10. PSIHOLOGIJA Napomena Za predmet Psihologija, koristi se katalog opšteobrazovnog predmeta sa fondom časova dva nedjeljno – predmetni katalog je u nadležnosti Zavoda za školstvo.

241

2. ISPITNI KATALOZI 2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO-TEORIJSKE PREDMETE 2.1.1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE 1. Naziv ispitnog kataloga: Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature 2. Cilj ispita Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmeta Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature

3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na ispitu: 1. Muzika u prvobitnoj društvenoj zajednici 2. Muzika starih vanevropskih civilizacija 3. Muzika antičke Grčke 4. Muzika antičkog Rima 5. Muzička kultura u Crnoj Gori od praistorije do pojave hrišćanstva 6. Muzička kultura srednjeg vijeka 7. Muzika u periodu ranog hrišćanstva 8. Muzika Vizantije 9. Gregorijanski koral 10. Deformacija gregorijanskog korala 11. Razvoj notacije i teorije 12. Muzička kultura u Crnoj Gori u ranom srednjem vijeku od pojave hrišćanstva do

XII vijeka 13. Rani višeglasni oblici 14. Ars Antiqua 15. Ars Nova 16. Svjetovna jednoglasna muzika u srednjem vijeku 17. Franko - flamanska škola 18. Renesansa 19. Venecijanska škola 20. Rimska škola 21. Razvoj madrigala 22. Pojava instrumentalne muzike, instrumentalne dionice u vokalnim formama od

XIII vijeka 23. Barok 24. Rani barok 25. Razvoj opere u Italiji, Francuskoj, Njemačkoj i Engleskoj 26. Opera u Italiji 27. Opera u Francuskoj 28. Pojava opere u Engleskoj 29. Glukova reforma opere 30. Vokalno - instrumentalna muzika XVII vijeka 31. Srednji barok - rađanje instrumentalnog stila 32. Zreli barok 33. J.S.Bah 34. G.F.Hendl 35. Pretklasicizam u muzici (rokoko) 36. Opšte karakteristike klasicizma 37. J.Hajdn - tvorac klasičnog stila 38. W.A.Mocart

242

39. L. van Betoven 40. Opšte karakteristike romantizma 41. Rani romantizam 42. Razvoj opere u romantizmu 43. Zreli romantizam 44. Programska muzika 45. Eduard Hanslik i muzika druge polovine XIX vijeka 46. Simptom povratka na klasični model 47. Put ka muzici XX vijeka 48. Solo pjesma druge polovine XIX vijeka 49. Ruska muzika druge polovine XIX vijeka 50. Norveška i finska muzika 51. Češka muzika 52. Muzička kultura na južnoslovenskom prostoru do Drugog svjetskog rata 53. Muzička kultura u Crnoj Gori u XIX vijeku do 1918. godine 54. Muzička drama 55. Stilske karakteristika impresionizma 56. Klod Debisi 57. Moris Ravel 58. Aleksandar Skrjabin 59. Stilske karakteristike ekspresionizma 60. Druga bečka škola 61. Folklorni ekspresionizam 62. Neoklasicizam 63. Muzika u Rusiji- Sovjetskom Savezu u XX vijeku 64. Muzika na južnoslovenskom području u XX vijeku 65. Muzička kultura u Crnoj Gori između dva svjetska rata i poslije 1945. godine 66. Muzika u Francuskoj, Italiji i Njemačkoj prije i poslije Drugog svjetskog rata 67. Češka moderna 68. Integralni serijalizam i Mesijan 69. Aleatorika 70. Poljska škola (Lutoslavski - Penderecki) 71. Elektronska muzika 72. Tendencija razvoja muzike u drugoj polovini XX vijeka u Evropi i Americi 73. Džez muzika 4. Tip ispita - Usmeni - Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na

odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti, kako bi težina pitanja (zbirna) na svakom ispitnom listu bila ista.

- Detaljan spisak ispitnih pitanja sastavlja se na osnovu okvirnog spiska pitanja, datih u ispitnom katalogu.

- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta. - Usmeni ispit traje najviše 20 minuta. - Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača. 5. Dozvoljena pomagala - Nijesu predviđena. 6. Literatura i drugi izvori - Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu znanja i Godišnjem planu

rada nastavnika.

243

2.1.2. POLIFONIJA 1. Naziv ispitnog kataloga: POLIFONIJA 2. Cilj ispita

Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmeta Polifonija 3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na ispitu: 1. Objasni specifičnost polifonog načina komponovanja (vokalni stav) i prepoznaj u

zadatom primjeru 2. Objasni zakonitosti formiranja vokalne kontrapunktske melodije tipa "cantus

firmus" i prepoznaj u zadatom primjeru 3. Objasni zakonitosti formiranja vokalne kontrapunktske melodije tipa "floridus" i

prepoznaj u zadatom primjeru 4. Objasni princip izrade vokalnog polifonog stava na modalnoj osnovi (počeci,

kadence, odnos glasovi - sazvučja) i prepoznaj u zadatom primjeru 5. Objasni tretman konsonantnih sazvučja u dvoglasnom vokalnom polifonom stavu

i prepoznaj u zadatom primjeru 6. Objasni tretman melodijske disonance u vokalnom polifonom stavu i prepoznaj

u zadatom primjeru 7. Objasni tretman disonantnih sazvučja u dvoglasnom vokalnom polifonom stavu i

prepoznaj u zadatom primjeru 8. Objasni princip izrade slobodnog dvoglasnog vokalnog polifonog stava i

prepoznaj u zadatom primjeru 9. Objasni imitaciju i način primjene u dvoglasnom vokalnom polifonom stavu i

prepoznaj u zadatom primjeru 10. Objasni tretman konsonantnih sazvučja u višeglasnom vokalnom polifonom

stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 11. Objasni tretman disonantnih sazvučja u višeglasnom vokalnom polifonom stavu i

prepoznaj u zadatom primjeru 12. Objasni princip izrade višeglasnog vokalnog polifonog stava tipa kombinacije 2

floridusa sa cantus firmusom i prepoznaj u zadatom primjeru 13. Objasni princip izrade slobodnog višeglasnog vokalnog polifonog stava i

prepoznaj u zadatom primjeru 14. Objasni imitaciju, njen značaj i način primjene u višeglasnom vokalnom

polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru 15. Objasni tretman teksta u vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom

primjeru 16. Objasni formu kanona (specifičnosti, način izrade, vrste) i prepoznaj u zadatom

primjeru 17. Objasni formu madrigala (specifičnosti, princip izrade) i prepoznaj u zadatom

primjeru 18. Objasni formu moteta (specifičnosti, princip izrade) i prepoznaj u zadatom

primjeru 19. Objasni specifičnost polifonog načina komponovanja (instrumentalni stav) i

prepoznaj u zadatom primjeru 20. Objasni zakonitosti formiranja instrumentalne kontrapunktske melodije i

prepoznaj u zadatom primjeru 21. Objasni princip izrade instrumentalnog polifonog stava na tonalnoj-

dursko/molskoj osnovi (harmonska sredstva, odnos glasovi - sazvučja) i prepoznaj u zadatom primjeru

244

22. Objasni tretman konsonantnih sazvučja u dvoglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

23. Objasni tretman melodijske disonance u instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

24. Objasni tretman disonantnih sazvučja u dvoglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

25. Objasni tretman disonantnih sazvučja (akordske disonance) u višeglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

26. Objasni imitaciju, njen značaj i način primjene u dvoglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

27. Objasni imitaciju, njen značaj i način primjene u višeglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

28. Objasni dvostruki obrtajni kontrapunkt (princip izrade, primjenu) i prepoznaj u zadatom primjeru

29. Objasni dvoglasnu sekvencu i njen značaj u instrumentalnim polifonim formama (princip izrade, vrste, primjenu) i prepoznaj u zadatom primjeru

30. Objasni formu dvoglasne invencije (oblik i tonalni plan) i prepoznaj u zadatom primjeru

31. Objasni formu dvoglasne invencije (ekspoziciju) i prepoznaj u zadatom primjeru 32. Objasni formu dvoglasne invencije (razvojni dio) i prepoznaj u zadatom

primjeru 33. Objasni formu dvoglasne invencije (završni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru 34. Objasni formu troglasne invencije (oblik i tonalni plan) i prepoznaj u zadatom

primjeru 35. Objasni formu troglasne invencije (ekspoziciju) i prepoznaj u zadatom primjeru 36. Objasni formu troglasne invencije (razvojni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru 37. Objasni formu troglasne invencije (završni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru 38. Objasni međustav u invenciji (značaj sekvence) i prepoznaj u zadatom primjeru 39. Objasni formu fuge (oblik i tonalni plan) i prepoznaj u zadatom primjeru 40. Objasni odnos teme i odgovora u fugi i prepoznaj u zadatom primjeru 41. Objasni pojam kontrasubjekta u fugi i prepoznaj u zadatom primjeru 42. Objasni formu fuge (ekspozicija) i prepoznaj u zadatom primjeru 43. Objasni formu fuge (razvojni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru 44. Objasni formu fuge (završni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru 45. Objasni međustav u fugi (značaj sekvence) i prepoznaj u zadatom primjeru 46. Objasni trostruki obrtajni kontrapunkt (princip izrade, primjenu) i prepoznaj u

zadatom primjeru 47. Objasni višeglasnu sekvencu i njen značaj u instrumentalnim polifonim formama

(princip izrade, vrste, primjenu) i prepoznaj u zadatom primjeru 48. U zadatom primjeru barokne svite prepoznaj i objasni primjenu polifone

tehnike 49. U zadatom primjeru tokate prepoznaj i objasni primjenu polifone tehnike 50. U zadatom primjeru fantazije prepoznaj i objasni primjenu polifone tehnike 51. U zadatom primjeru preludijuma prepoznaj i objasni primjenu polifone tehnike 52. U zadatom primjeru polifonih varijacija prepoznaj i objasni primjenu polifone

tehnike

245

4. Tip ispita - Usmeni - Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na

odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti, kako bi (zbirna) složenost pitanja na svakom ispitnom listu bila ista.



rada nastavnika.

246

2.1.3. HARMONIJA 1. Naziv ispitnog kataloga: HARMONIJA 2. Cilj ispita Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmeta Harmonija

3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na ispitu: 1. Objasni i napiši primjere vezivanja kvintno srodnih kvintakorda 2. Objasni i napiši primjere vezivanja nesrodnih kvintakorda 3. Objasni i napiši primjere vezivanja tercno srodnih kvintakorda 4. Objasni i napiši primjere vezivanja nesrodnih kvintakorda koji odstupaju od

opšteg pravila 5. Harmonizuj karakterističnim harmonskim obrtima prirodni mol 6. Harmonizuj karakterističnim harmonskim obrtima melodijski mol 7. Objasni sekstakorde glavnih stupnjeva i napiši karakteristične veze 8. Objasni sekstakorde sporednih stupnjeva i napiši karakteristične veze 9. Objasni i napiši primjere obrtajnog, prolaznog, skretničnog, i zadrzičnog

kvartsekstakorda 10. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju koristeći odgovarajuce trozvuke (kvintakordi,

sekstakordi, kvartsekstakordi) 11. Objasni i napiši primjer zadržice kao vanakordskog tona 12. Objasni i napiši primjer prolaznice kao vanakordskog tona 13. Objasni i napiši primjer skretnice kao vanakordskog tona 14. Objasni i napiši primjer anticipacije kao vanakordskog tona 15. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeći različite vanakordske tonove 16. Prepoznaj i označi u notnom primjeru vrste vanakordskih tonova 17. Objasni i napiši dominantni septakord sa razrješenjima 18. Objasni i napiši obrtaje dominantnog septakorda sa razrješenjima 19. Objasni i napiši septakord drugog stupnja i obrtaje sa odgovarajućim

razrješenjima 20. Objasni i napiši septakord sedmog stupnja i obrtaje sa odgovarajućim

razrješenjem 21. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeći odgovarajuće trozvuke i

četvorozvuke 22. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju koristeći glavne septakorde i njihove

obrtaje 23. Prepoznaj i označi u notnom primjeru glavne septakorde i obrtaje 24. Objasni i napiši karakteristične primjere sporednih septakorda sa odgovarajućim

razrješenjima 25. Objasni i napiši primjere dominantnog nonakorda i obrtaja sa odgovarajućim

razrješenjima 26. Objasni i napiši akorde sa povišenim četvrtim stupnjem uz odgovarajuća

razrješenja 27. Napiši harmonizaciju zadate melodije sa povišenim četvrtim stupnjem 28. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju sa povišenim četvrtim stupnjem 29. Objasni i napiši akorde sa povišenim drugim stupnjem uz odgovarajuća

razrješenja 30. Napiši harmonizaciju zadate melodije sa povišenim drugim stupnjem 31. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju sa povišenim drugim stupnjem 32. Objasni i napiši alterovane akorde sa sniženim drugim stupnjem sa

odgovarajućim razrješenjima

247

33. Napiši harmonizaciju zadate melodije sa sniženim drugim stupnjem 34. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju sa sniženim drugim stupnjem 35. Prepoznaj i označi u notnom primjeru alterovane akorde 36. Objasni alterovane akorde dijatonskog i hromatskog tipa, njihove razlike i

mnogostranost 37. Objasni vantonalne dominante i vantonalni sedmi stupanj i napiši primjere sa

odgovarajućim razrješenjima 38. Objasni vantonalne subdominante i vantonalni drugi stupanj sa odgovarajućim

razrješenjima 39. Objasni tonalitete prve grupe dijatonske modulacije i navedi zajedničke akorde 40. Objasni tonalitete druge grupe dijatonske modulacije i navedi zajedničke

akorde 41. Objasni tonalitete treće grupe dijatonske modulacije i navedi zajedničke

akorde 42. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeći odgovarajući način dijatonske

modulacije 43. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju koristeći odgovarajući način dijatonske

modulacije 44. Prepoznaj i označi u notnom primjeru mjesto i sredstvo dijatonske modulacije 45. Objasni princip moduliranja u tonalitete četvrte grupe 46. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću promjene sklopa

trozvuka dijatonskog tipa 47. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću promjene sklopa

četvorozvuka dijatonskog i hromatskog tipa 48. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću preznačenja alterovanih

akorda dijatonskog tipa 49. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću preznačenja alterovanih

akorda hromatskog tipa 50. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću tercne srodnosti 51. Prepoznaj i označi u notnom tekstu hromatsku modulaciju 52. Harmonizuj na klaviru melodiju koristeci odgovarajući način hromatske

modulacije 53. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeći odgovarajući način hromatske

modulacije 54. Objasni i napiši primjer enharmonske modulacije pomoću enharmonizma

umanjenog septakorda 55. Objasni i napiši primjer enharmonske modulacije pomoću enharmonizma

prekomjernog trozvuka 56. Objasni i napiši primjer enharmonske modulacije pomoću enharmonizma male

septime 57. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju koristeći odgovarajući način

enharmonske modulacije 58. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeći odgovarajuci način enharmonske

modulacije 59. Prepoznaj i označi u notnom tekstu enharmonsku modulaciju

248

4. Tip ispita - Usmeni - Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na

odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti, kako bi (zbirna) složenost pitanja na svakom ispitnom listu bila ista.



rada nastavnika.

249

2.1.4. MUZIČKI OBLICI 1. Naziv ispitnog kataloga: MUZIČKI OBLICI 2. Cilj ispita Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmeta Muzički oblici 3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na ispitu: 1. Objasni i definiši motiv i analiziraj na zadatom primjeru 2. Objasni i definiši figuru i pasaž i analiziraj na zadatom primjeru 3. Objasni i definiši dvotakt (sadržaj dvotakta, ulogu metra u izgradnji dvotakta,

tematski sadržaj dvotakta) i analiziraj na zadatom primjeru 4. Objasni razliku između ponovljenog dvotakta i male rečenice ( 2+2 ) i analiziraj

na zadatom primjeru 5. Objasni rad sa motivom i analiziraj na zadatom primjeru 6. Objasni jednotakt i četvorotakt u ulozi osnovne metričko - formalne cjeline,

odnosno dvotakta i analiziraj na zadatom primjeru 7. Objasni korespodentne dvotakte 8. Objasni i definiši rečenicu (konstruktivni faktori koji oblikuju rečenicu, ritam,

melodiju, metar, harmoniju, vrstu, strukturu i tematski sadržaj rečenice) i analiziraj na zadatom primjeru

9. Objasni i definiši period (vrste perioda, harmonske završetke rečenica u periodu, minimum sličnosti i minimum razlike rečenica u periodu) i analiziraj na zadatom primjeru

10. Objasni razliku između perioda, niza rečenica i ponovljene rečenice i analiziraj na zadatom primjeru

11. Objasni ulogu pojedinih komponenti muzike u obliku (metar, ritam i melodija, harmonija, dinamika, agogika, tempo)

12. Objasni i definiši oblik male dvodjelne pjesme i analiziraj na zadatom primjeru 13. Objasni i definiši prelazni oblik između dvodjelne i trodjelne pjesme i analiziraj

na zadatom primjeru 14. Objasni i definiši oblik male trodjelne pjesme i analiziraj na zadatom primjeru 15. Objasni i definiši oblik složene trodjelne pjesme i analiziraj na zadatom

primjeru 16. Objasni i definiši prividno petodjelni oblik pjesme i analiziraj na zadatom

primjeru 17. Objasni i definiši petodjelni oblik pjesme i analiziraj na zadatom primjeru 18. Istorijat ronda, njegov nastanak i vrste 19. Objasni Kuprenov rondo i analiziraj na zadatom primjeru 20. Objasni klasični rondo i analiziraj na zadatom primjeru 21. Objasni izuzetke u obliku ronda i analiziraj na zadatom primjeru 22. Istorijat varijacija, princip variranja, organizaciju varijacionog toka, broj

varijacija, završetak varijacija i analiziraj na zadatom primjeru 23. Istorijat svite 24. Objasni tip barokne - Bahove svite i navedi tipove svite i analiziraj na zadatom

primjeru 25. Objasni i definiši noviju svitu i analiziraj na zadatom primjeru 26. Karakteristike sonatnog oblika od baroknog dvodjela do klasičnog sonatnog

oblika 27. Objasni klasični sonatni oblik i analiziraj na zadatom primjeru 28. Objasni sonatni rondo i analiziraj na zadatom primjeru 29. Navedi i objasni ciklične forme

250

30. Navedi i objasni vokalno - instrumentalne forme 31. Navedi i objasni barokne tipove sonata 32. Objasni raspored stavova u sonatnom ciklusu i analiziraj na zadatom primjeru 33. Istorijat i razvoj koncerta 34. Objasni barokni koncert i vrste baroknog koncerta i analiziraj na zadatom

primjeru 35. Objasni klasični koncert i analiziraj na zadatom primjeru 36. Objasni koncert u romantizmu i analiziraj na zadatom primjeru 37. Objasni načine međusobnog povezivanja stavova u sonatnom ciklusu i analiziraj

na zadatom primjeru 38. Navedi i objasni slobodne instrumentalne oblike i analiziraj na zadatom

primjeru 39. Objasni solo pjesmu - strofičnu, variranu strofičnu i prokomponovanu strofičnu

pjesmu i analiziraj na zadatom primjeru 40. Objasni rečitativ i tipove rečitativa i analiziraj na zadatom primjeru 41. Objasni i definiši ariozo i ariju, navedi razliku između njih i analiziraj na

zadatom primjeru 42. Navedi i objasni vokalno-instrumentalne forme 43. Karakteristike baroknih vokalno-instrumentalnih oblika 44. Objasni rekvijem i opelo i navedi primjere 45. Objasni sličnosti i razlike između mise i liturgije 4. Tip ispita - Usmeni - Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na

odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti, kako bi težina pitanja (zbirna) na svakom ispitnom listu bila ista.



rada nastavnika.

251

2.2. ISPITNI KATALOG ZA STRUČNI RAD 1. Naziv ispitnog kataloga: STRUČNI RAD 2. Ciljevi ispita Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmetnih oblasti: Istorija muzike, Muzički oblici, Harmonija i Polifonija. 3. Spisak tema/zadataka - G.Dufay: Moteti, Madrigali, Mise (izbor) - J.des Pres: Moteti, Madrigali, Mise (izbor) - O. di Lasso: Moteti, Madrigali, Mise (izbor) - G.Palestrina: Moteti, Madrigali, Mise (izbor) - T. l. de Victoria: Moteti, Madrigali, Mise (izbor) - J.S.Bach: Invencije i fuge (izbor) - W.A.Mocart: Sonate (izbor) - J.Hajdn: Sonate (izbor) - L. van Beethoven: Sonate (izbor) - R.Schubert: Solo pjesme (izbor) - R.Schubert: Impromiti (izbor) - R.Shumann: Solo pjesme (izbor) - R.Schumann: Album za mladež - F.Mendelsohn: Pjesme bez riječi - F.Chopin: Valceri (izbor) - F.Chopin: Nokturna (izbor) 4. Uputstvo za izradu stručnog rada i praktičnog dijela ispita - Stručni rad obuhvata pismenu analizu jedne kompozicije iz jedne od epoha:

renesanse, baroka, klasike ili prve polovine XIX vijeka sa istorijskog, formalnog i harmonskog aspekta.

- Ispit se realizuje u skladu sa Pravilnikom o načinu i postupku polaganja stručnog ispita.

5. Dozvoljena pomagala - Instrument i sredstva za prezentaciju stručnog rada 6. Literatura i drugi izvori - Za učenike je preporučena literatura objavljena u Katalogu znanja i Godišnjem

planu rada nastavnika.

252

3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA Redni broj Naziv predmeta Obavezni načini provjeravanja znanja

1. Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature usmeno, praktični rad

2. Solfeđo usmeno, pismeno

3. Klavir praktični rad

4. Horsko pjevanje praktični rad

5. Teorija muzike sa osnovama harmonije usmeno, pismeno

6. Harmonija usmeno, pismeno

7. Muzički oblici usmeno, pismeno

8. Audio tehnika usmeno, praktični raad

9. Polifonija usmeno, pismeno

10. Sviranje partitura praktični rad

11. Poznavanje muzičkih instrumenata usmeno, pismeno

12. Dirigovanje praktični rad

13. Etnomuzikologija usmeno, pismeno

14. Osnovi komponovanja sa aranžiranjem usmeno, pismeno

15. Muzička animacija usmeno, pismeno i praktični rad

16 Dječiji orkestar praktični rad 17. Istorija umjetnosti usmeno

18. Kompjuterski audio i grafički programi pismeno i praktični rad

19. Italijanski jezik usmeno, pismeno

20. Teorija džeza usmeno, pismeno

21. Džez klavir praktični rad

22. Tradicionalno sviranje praktični rad

23. Tradicionalno pjevanje praktični rad

24. Poznavanje harmonskih stilova usmeno, pismeno 25. Psihologija usmeno

4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA Obrazovanje se završava stručnim ispitom, koji obuhvata:

pismeni ispit iz maternjeg jezika; pismeni ispit iz stranog jezika; usmeni ispit iz jednog od predmeta - po izboru učenika: Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature, Polifonija, Harmonija, Muzički oblici; stručni rad koji obuhvata stilsku, formalnu i harmonsku analizu jednog muzičkog djela iz jedne od epoha: renesanse, baroka, klasike ili ranog romantizma (prva polovina XIX vijeka).

253

5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA - U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama škola izrađuje

nacrt individualnog programa, uzimajući u obzir odluku o usmjerenju. Individualni program omogućava izvođenje nastave koja je prilagođena tako da učenici mogu dostići propisani stručni standard u svim predmetima.

6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH - Programi stručnog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za

odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagođavanje izvođenja obrazovnih programa obrazovanju odraslih, tako da: iz nastavnog plana izostavljaju se predmet Fizičko vaspitanje i slobodne aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja, a škola je obavezna da odraslima ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu dobrovoljno priključiti; za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su određeni u programima, nego uslovi koje utvrdi škola u nacrtu izvođenja obrazovnog programa za odrasle; provjeravanje znanja izvodi se putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični rad), određeni obrazovnim programom.

7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA

Redni broj Predmeti Profil stručne spreme nastavnika i stručnih

saradnika

1.

Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature

- Diplomirani muzikolog - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar

2. Solfeđo - Diplomirani muzičar 3. Klavir - Diplomirani klavirista 4. Horsko pjevanje - Diplomirani dirigent

5.

Teorija muzike s osnovama harmonije

- Diplomirani muzičar - Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog

6.

Harmonija - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzičar

7.

Muzički oblici - Diplomirani muzikolog - Diplomirani dirigent - Diplomirani kompozitor - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar

8.

Audio - tehnika - Diplomirani dizajner zvuka i produkcije - Diplomirani kompozitor - Diplomirani inžinjer elektrotehnike - smjer

akustika i audio tehnika - Diplomirani fizičar-smjer akustika

9. Polifonija - Diplomirani kompozitor

254


saradnika - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar

10. Sviranje partitura - Diplomirani dirigent

- Diplomirani muzičar - Diplomirani kompozitor

11.

Poznavanje muzičkih instrumenata

- Diplomirani kompozitor - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzikolog - Diplomirani etnomuzikolog - Diplomirani muzičar

12. Dirigovanje - Diplomirani dirigent

13. Etnomuzikologija - Diplomirani etnomuzikolog

- Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzikolog

14. Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

- Diplomirani kompozitor

15. Muzička animacija - Diplomirani muzičar svih usmjerenja, završen kurs

iz medija, iskustvo u radu u medijima i u organizaciji muzičkog života

16.

Dječiji orkestar - Diplomirani dirigent - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzičar - Diplomirani izvođač-flautista - Diplomirani izvođač-klarinetista - Diplomirani izvođač-oboista - Diplomirani gitarista

17.

Istorija umjetnosti - Diplomirani istoričar umjetnosti - Diplomirani slikar - Diplomirani grafičar - Diplomirani vajar

18. Kompjuterski, audio i grafički programi

- Diplomirani kompozitor

19. Italijanski jezik - Profesor italijanskog jezika

20. Teorija džeza - Diplomirani džez muzičar

- Diplomirani muzičar sa dokumentovanim radom u oblasti džez muzike

21.

Džez klavir - Diplomirani džez klavirista - Diplomirani klavirista sa dokumentovanim radom u

oblasti džez muzike - Diplomirani muzičar sa dokumentovanim radom u

oblasti džez muzike

22. Tradicionalno sviranje - Diplomirani etnomuzikolog - Izvođač na tradicionalnim muzičkim instrumentima

23. Tradicionalno pjevanje - Diplomirani etnomuzikolog - Vokalni izvođač tradicionalnih pjesama

255


saradnika

24.

Poznavanje harmonskih stilova - Diplomirani kompozitor - Diplomirani muzikolog - Diplomirani dirigent - Diplomirani muzičar

25. Psihologija - Profesor psihologije

- Profesor psihologije - Diplomirani psiholog

8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA Školski oblik 8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Redni broj Naziv predmeta Razred Ukupno

časova Vrste nastave Broj časova kod kojih se

odjeljenje dijeli na grupe

T V P T V P

1.

Istorija muzike sa poznavanjem muzičke literature

I 72 36 36 36 II 72 36 36 36 III 108 36 72 72 IV 99 33 66 66

2. Solfeđo

I 72 72 72 II 72 72 72

III 72 72 72

IV 66 66 66

3.

Klavir

I 72 72 72 II 72 72 72 III 72 72 72

IV 66 66 66

4. Horsko pjevanje

I 72 72

II 72 72

III 72 72 IV 66 66

5. Teorija muzike sa osnovama I 72 35 37 35 37

6. Harmonija

II 72 24 48 24 48

III 72 24 48 24 48

IV 66 22 44 22 44

7.

Muzički oblici

II 36 16 20 16 20

III 72 32 40 32 40

IV 66 29 37 29 37

8. Audio - tehnika II 72 64 8

256




T V P T V P

9. Polifonija II 72 25 47 25 47

III 72 36 36 36 36

10. Sviranje partitura

II 72 72 72

III 72 72 72

11. Poznavanje muzičkih instrumenata

III 72 29 43 43

12. Dirigovanje III 72 27 45 27 45 IV 66 19 47 19 47

13. Etnomuzikolo-gija IV 66 29 37 37

14. Osnove komponovanja sa aranžiranjem

IV 66 26 40 26 40

15. Muzička animacija

III 72 30 42 42 IV 66 20 46 46

IZBORNA NASTAVA

1. Dječiji orkestar

I 72 72 72 II 72 72 72 III 72 72 72 IV 66 66 72

2. Istorija umjetnosti

I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

3. Kompjuterski grafički i audio programi

I 72 72 72 II 72 72 72 III 72 72 72 IV 66 66 66

4. Italijanski jezik

I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

5. Teorija džeza II 36 36 36 III 36 36 36 IV 33 33 33

6. Džez klavir II 36 36 36 III 36 36 36 IV 33 33 33

7. Tradicionalno sviranje

II 72 30 42 42 III 72 30 42 42 IV 66 28 38 38

8. Tradicionalno pjevanje

III 72 30 42 42 IV 66 28 38 38

257




T V P T V P

9. Poznavanje harmonskih stilova

IV 66 22 44 44

10 Psihologija IV 66 66 9. SLOBODNE AKTIVNOSTI Slobodne aktivnosti učenika su sastavni dio nastavnog plana i obrazovnog programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da sa jedne strane doprinose rekreaciji i opštekulturnom uzdizanju učenika, a sa druge upotpunjavanju stručnog znanja. Slobodne aktivnosti sadrže obavezne sadržaje i sadržaje po izboru učenika. Program slobodnih aktivnosti radi škola, polazeći od utvrđenog broja časova u nastavnom planu (u I, II, III razredu po 36 časova, a u IV razredu 33 časa godišnje). Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole, a sastoji se iz tri cjeline: obavezni sadržaji vezani za opšteobrazovno područje: - dani sporta - ekološke aktivnosti - filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe - posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, koncertima, sajmu knjiga i dr. obavezni sadržaji vezani za stručno-teorijsko područje: - posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana za obrazovni program

koji se realizuje - posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije - učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti sadržaji po izboru učenika: - učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna,

informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, tehnički i Internet klub i dr.) - socijalni rad učenika - organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr. Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su obavezni realizovati sadržaje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje iz jednog u sljedeći razred, kao i za završetak obrazovnog programa.

muziČki saradnik csoa/obrazovni programi/obrazovni programi u...razlike vizantijske i gregorijanske...

Documents