muhtarinla taniŞ projesİ - muhtarlik raporu

«MUHTARINLA TANIŞ» PROJESİ

&

MUHTARLIK RAPORU

Mahallemin iyi yönetilmesi İstanbul’un iyi yönetilmesidir.

Hazırlayan: İHG Muhtarlık ve Mahalle Meclisleri Çalışma Grubu

-Ocak 2015-

MUHTARINLA TANIŞ PROJESİ

İstanbul Hepimizin Girişimi (İHG) olarak,

▫ İstanbul'un yerinden, şeffaf ve katılımcı bir şekilde yönetilmesi için öncelikle

mahallenin iyi yönetilmesi gerektiğini;

▫ Vatandaşlar olarak İstanbul’un geleceği için söz ve sorumluluk talep ederken ilk

adımı kendi mahallemizde atmanın önemli olduğunu düşünüyoruz.

Bu doğrultuda yerel yönetimde mahalle ölçeğini temel alarak

▫ vatandaşların yerel yönetime katılımını arttırmak ,

▫ varolan mahalle yerel yönetim mekanizmalarını bilinir kılmak,

▫ bu mekanizmaları tartışmaya açmak,

▫ ve geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla

“Muhtarınla Tanış” Kampanyası başlattık.


Bu proje çerçevesinde vatandaşları

▫ kendi mahalle muhtarlarıyla tanışmaya,

▫ mahallelerinin sorunlarını öğrenmeye,

▫ bu sorunların çözümüne katkı sunmaya,

▫ mahalleleri için gönüllü olmaya,

▫ mahalle meclisi oluşturulması çalışmalarına destek vermeye,

davet ettik.


Bir infografik hazırlayarak sosyal medya üzerinden paylaşımlarda bulunduk ve vatandaşları muhtarları ile tanışmaya teşvik ettik.

Videoyu Youtube’da izlemek için tıklayın.

https://www.youtube.com/watch?v=mFZ3ETNvYUc


Önce kendi muhtarlarımızla tanıştık.


Sonra muhtarlıkları ziyaret ettik. İHG olarak ikamet ettiğimiz mahallelerden başlayarak İstanbul'un farklı mahallelerinin muhtarlarını ziyaret ederek yerel yönetimde muhtarlıkların rolü, sorunları ve geleceğini masaya yatırdık. Ağustos ayında başlattığımız kampanya çerçevesinde 8 muhtarlık ziyareti gerçekleştirdik. Bütün ziyaretlerimizi, önceden sosyal medya üzerinden duyurduk ve o mahallede oturan vatandaşları bize katılmaya çağırdık.

Ziyaret ettiğimiz muhtarlıklar:

▫ Beyoğlu Arap Cami Mahallesi Muhtarlığı

▫ Beyoğlu Cihangir Mahallesi Muhtarlığı

▫ Beyoğlu Kemankeş Mahallesi Muhtarlığı

▫ Beyoğlu Ömer Avni Mahallesi Muhtarlığı

▫ Fatih Molla Gürani Mahallesi Muhtarlığı

▫ Kadıköy Caferağa Mahallesi Muhtarlığı

▫ Kadıköy Sahrayıcedit Mahallesi Muhtarlığı

▫ Şişli Teşvikiye Mahallesi Muhtarlığı

▫ Maltepe Çınar Mahallesi Muhtarlığı


Muhtarlarla tanışıp onları dinledik.

• Muhtarlık ziyaretlerinde muhtarlara aşağıdaki soruları sorduk:

Mahalleye dair:

• Mahallemizin en önemli sorunu nedir? Mahallemdeki sorunlar için ben ne yapabilirim?

• Mahallem için nasıl faydalı olabilirim?

• Mahalle için neyin daha iyi yapılabileceğini düşünüyorsunuz?

• Sizce bu mahallenin en büyük eksikliği nedir?

• Ne gibi sorunlar yaşadığımda sizden yardım alabilirim?

• Mahallemizin sorunlarını toplayıp size iletsek daha etkili olur muyuz?

Muhtarlığa dair:

• Muhtarlık olarak şikâyetleriniz var mı?

• İkametgâh gibi belgeler almak dışında sizden nasıl hizmetler alabiliriz?

• Muhtarların yetki sınırları ne kadardır? Mahalleli, bütün yetkilerinizden haberdar mı?

• Duyuruları mahallelilerle nasıl paylaşıyorsunuz, nasıl haberleşiyorsunuz?

• Stratejik plan için size danışılıyor mu? Mahallemiz adına görüş iletiyor musunuz?

• Mahalleli sizi ziyarete geliyor mu?

• İlçe Belediye’sine aktardığınız sorunlara bir çözüm üretiliyor mu?

• İBB, zabıta ve kaymakam ile nasıl bir iletişim içerisindesiniz?

• Mahalledeki imar değişikliği bilgileri size iletiliyor mu?

• Kent konseyine katılıyor musunuz?

• Mahallemizde sizin başkanlık ettiğiniz bir meclis kurulmasını ister misiniz?


Gerçekleştirdiğimiz ziyaretlerde sonucundaki tespit ve bulgularımızı kamu yönetimi

uzmanları Prof. Dr. Korel Göymen ve Fikret Toksöz'le paylaşıp değerlendirmelerde

bulunduk.

Bütün çıktılarımızı İstanbul Muhtarlar Derneği Başkanı Akif Ak'la bir araya gelerek

kendisine sunduk ve nihai değerlendirmelerde bulunduk.


İHG MUHTARLIK RAPORU

Hazırlayan: İHG Muhtarlık ve Mahalle Meclisleri Çalışma Grubu

İHG MUHTARLIK RAPORU – GENEL BİLGİLER

Osmanlı’dan günümüze muhtarlık

▫ Muhtarlıklar, 19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde mahalledeki huzuru sağlamakla da yükümlü olan imamların bu görevini devralarak, devlet halk ilişkilerinin iyileştirilmesi amacıyla merkezi idarenin bir parçası olarak kurulmuştur. Bir bağlamda, devletin ilk laiklik faaliyetlerinden biri sayılır.

▫ 1864 Tarihli Vilayet Nizamnamesi ile hukuk sistemimiz içine giren mahalle muhtarlığının görev tanımları, günümüzdeki muhtarlık yetkilerinin temelini oluşturur.

▫ Mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri, 1913 tarihli İdare-i Umumiye-i Vilayet Kanunu ile kaldırılmış olduğu halde, varlıklarını mahallelerdeki kamu hizmetlerinin bir gereği olarak 1933 yılına kadar fiilen sürdürmüşlerdir.

▫ 1944 tarihli ve 4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetlerinin Teşkiline Dair Kanun ve 1945 tarihli tüzükle bugünkü şeklini almıştır.


Muhtarlık sistemi

▫ Mahalleler 5393 sayılı Belediye Kanunu gereğince mahalleler, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. Muhtar,

▫ mahalle sakinlerinin gönüllü katılımıyla ortak ihtiyaçları belirlemek,

▫ mahallenin yaşam kalitesini geliştirmek,

▫ belediye ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilişkilerini yürütmek,

▫ mahalle ile ilgili konularda görüş bildirmek,

▫ diğer kurumlarla iş birliği yapmak

▫ ve kanunlarla verilen diğer görevleri yapmakla yükümlüdür.

▫ Muhtarlar, mahalleliler tarafından şahsına oy verilerek çoğunluğa göre seçilirler. Herhangi bir siyasi partinin adayı değildirler.

▫ Muhtarlıklar, belediyelere değil; İç İşleri Bakanlığı'na bağlıdır.

▫ 2005 yılında 5393 sayılı kanunun 9. maddesi değişikliğiyle belediyelerin muhtarlarla ilişkisi yasal zemine oturtulmuş; belediyelerin muhtarlıklara ayni yardım ve destek sağlamasının önü açılmıştır.


2014 İstanbul’unda Muhtarlıklar ▫ İstanbul'daki 39 ilçede 936 mahalle mevcuttur. Bunların 151'i 2014 Mart ayında 6360

sayılı yasa değişikliği ile köy statüsünden mahalle statüsüne çevrilmiştir.

▫ Mahallelerin nüfusları aşırı farklılıklar göstermektedir. Nüfusu 50 binden fazla 30 mahalle varken 100 kişiden az nüfusu olan mahalle sayısı ise 9'dur.

- İmajlar milliyet.com.tr den alınmıştır.


Gerçekleştirdiğimiz muhtar ziyaretleri sonucunda elde ettiğimiz bulgular:

• Muhtarlıkların etki alanı giderek zayıflıyor.

• Muhtarlık hizmetlerini siyasi parti teşkilatları devralmak istiyor.

• Muhtarların etki alanları ilçenin yapısına göre değişkenlik gösteriyor.

• Muhtarlar yerel yönetimlerdeki sivilleşme projelerinden umutsuz.

• Muhtarlara göre mahallenin sorunları İstanbul’un sorunlarının yansıması.

• Muhtarlar, kendi çabalarıyla mahalleliyle iletişim kuruyor.

• Muhtarın yönetim anlayışını mizacı belirleyebiliyor.

2014 İstanbul’unda Muhtarlıklar

İHG MUHTARLIK RAPORU - TESPİTLER

▫ Muhtarlıkların verdiği belgeler (ikametgah, nakil, nüfus cüzdanı, vb), İlçe Nüfus Müdürlüğü'nden ücretsiz olarak verilmeye başlandı.

▫ Muhtarların maaşları ailelerini geçindirmeye yetmiyor.

Mahalleli tarafından en çok belge temini için ziyaret edilen muhtarlıkların gelirleri, İlçe Nüfus Müdürlüğü'ne aynı belgeleri ücretsiz verme yetkisi tanınmasıyla ciddi oranda azalmış. Buna bağlı olarak mahalleli tarafından daha az ziyaret edilen yerler haline de dönüşmüşler. Muhtarlıklar, bu belgeleri temin eden tek kurum olmaktan çıkınca muhtarların mahalleye dair tutanakları da güncel olmaktan çıkmış ve mahalleliyle ilişkisi de zayıflamış. Bununla beraber, maaşları da asgari ücret seviyesinde olan muhtarların sadece mahallesine hizmet ederek ailesini geçindirmesi mümkün olmuyor. Muhtarlar da muhtarlığı ailesinden birine ya da ihtiyar heyetine emanet edip ek işler yapmak zorunda kalıyorlar. Bu da mahalleli ile aralarındaki uçurumu arttırıyor. Yaptığımız ziyaretlerde birçok muhtarı yerinde bulamayıp elimiz boş döndük. Bütün bu negatif koşullar, çoğu muhtarı umutsuzlaştırmış. Makamlarının etkisizleştiğini ve gelecekte muhtarlıkların kalkacağını ya da muhtarların atamayla geleceğini düşünüyorlar. Ziyaret ettiğimiz bazı muhtarlar ise bu negatif tablonun içerisinde muhtarlıklarına dört elle sarılmış ve mahallesine gönülden hizmet vermeye kendini adamış.

Muhtarlıkların etki alanı giderek zayıflıyor.


▫ Fakirlik tespiti artık muhtarlar eliyle yapılmıyor.

▫ İlçe belediye temsilcileri mahalleliyle buluşup sorunları birinci elden çözmeyi tercih ediyor.

Muhtaç kimselerin tespiti ve yardım dağıtımının muhtarlıkların gözetiminden alınarak kaymakamlıklara verilmesi ve siyasi parti mahalle teşkilatlarının nüfuzunun artması muhtarlıkların fonksiyonunu daraltmış. Ayrıca, iktidar partisinin kazandığı belediyelerde halk meclisleri adı altında düzenlenen haftalık toplantılarda ilçe belediye yetkilileri, meclis üyeleri, siyasi parti mahalle teşkilatları mahallelilerle buluşarak sorunlara direkt müdahil oluyor. Bu yöntem mahalle sorunlarının belediyeler tarafından birinci elden öğrenilmesini sağlıyor; çözümleri hızlandırıyor; ama muhtarlıkları devre dışı bırakıyor. Muhtarlar da bu toplantılara farklı gerekçelerle katılmayı tercih etmiyor. Mahallelere, seçilmiş yerel yönetici yerine atanmış yöneticiler veya merkezi yönetimlere bağlı kadrolar tarafından hizmetin önünün açılması, mahallenin politize olmasını ve kutuplaşmanın derinleşmesini beraberinde getiriyor. Partiya bağlı yapılanmalar, yönetimin başka partiye geçmesi durumunda mahallelerde ciddi bir boşluk ortaya çıkmasını kaçınılmaz kılıyor.

Muhtarlık hizmetlerini siyasi parti teşkilatları

devralmak istiyor.


▫ Eski yerleşim yerleri ve yoğun kentsel dönüşüm yaşanan bölgelerde muhtarlıkların etki alanı daralıyor.

▫ Mahallelerin sosyal ve ekonomik yapısı muhtarlıkların fonksiyonlarını değiştiriyor.

Özellikle Beyoğlu ve Şişli’de, eski mahallelerdeki sıkışık yerleşim ve yoğun kentsel dönüşüm, merkezi yönetimin baskısı altındaki yerel yönetimlerin hareket alanlarını kısıtlamış. Bu baskı da mahalle muhtarlarını çaresiz bırakmış. Konu imar ve kentsel dönüşüme geldiği zaman muhtarların söyleyecek sözleri kalmıyor. Çoğunun imar değişikliği kararlarından haberleri olmuyor. Her ne kadar belediyeye vatandaşın altyapıya dair taleplerini ilettiklerinde hızlı geri dönüş alabiliyor olsalar da, mahalleye yönelik alınan kararlarda (muhtarlar aracılığıyla) halka söz hakkı tanınmıyor. Bu baskının daha az hissedildiği genç mahallelerde ise muhtarın yerel yönetimlerle ilişkisi daha verimli sürebiliyor. Bu durum, muhtarların mahalleli ile daha sıcak bir ilişki geliştirmesinde kolaylaştırıcı olabiliyor. Mahallelerin sosyo-ekonomik yapısındaki farklılıklar da muhtarlıkların etki alanlarını değiştirebiliyor. Mahalleler zenginleştikçe mahalleli olma bilinci ve hak aramada muhtarın aracılığına ihtiyaç azalıyor. İşyerleri ağırlıklı mahallelerde ise muhtarlıklar ticaretin gerektirdiği belgelerin sirküle ettiği rutin ve tenha bir büroya dönüşüyor.

Muhtarların etki alanları ilçenin yapısına göre

değişkenlik gösteriyor.


▫ Muhtarlar kent konseylerine katılmıyor.

▫ Mahalle meclislerini siyasi oluşumlar olarak görüyorlar.

Yerel yönetimlere sivil katılımın kanunlarla güvence altına alındığı önemli mecralardan biri kent konseyi. Her ne kadar kent konseyleri muhtarlara mahallelerine dönük proje geliştirme ve bütçeden pay alma imkanı sunuyor olsa da muhtarlar kent konseylerine karşı ilgisiz. Bu ilgisizliğin nedenlerinden biri de kent konseylerinin başarı ile uygulanamadığından ötürü oluşmuş olan belirsizlik. Bazı muhtarlar ilk zamanlarında kent konseylerine katılsalar da bir süre sonra ya umudu kesmişler ya da ilgilerini kaybetmişler. Bazı muhtarlar ise davet gelirse katılmayı düşüneceğini belirterek bu sivil katılım mekanizmasını bürokrasi zincirinin bir parçası olarak gördüklerini ortaya koyuyorlar. Özellikle Kadıköy Belediyesi’nde sürdürülen mahalle meclisi çalışmaları ilçe muhtarlarını heyecanlandırmayı başarabilmiş. Sahrayıcedit Mahallesi muhtarı bu çalışmaların çok öncesinde kendi insiyatifiyle mahalle meclisi oluşturup birçok katılımcı çalışmaya imza atmış. Diğer ilçelerdeki muhtarlar ise bu meclislerin dar ve siyasi bir temsil alanı oluşturacağını öne sürerek bu meclislerinin, muhtarlığın etki alanını zayıflatacağını belirtiyorlar. Bu da ülkede hüküm süren merkez-yerel çatışmasının mahallede de mikro ölçekte cereyan ettiğini gösteriyor.

Muhtarlar yerel yönetimlerdeki sivilleşme

projelerinden umutsuz.


▫ Otopark yetersiz, trafik çok yoğun

▫ Kentsel dönüşüm ve yıkılan binalar Muhtarlara mahallenin en büyük sorunu nedir diye sorduğumuzda çoğunlukla benzer cevapları aldık. Otopark ve trafik, vatandaşın oturduğu sokakta bile en büyük sıkıntısı. Ölçek gözetmeden sorunların aynılaşması da İstanbul’un tek başına koca bir mahalleye dönüştüğünün önemli bir göstergesi. Muhtarlar da bu sorunları üst birimlere iletmenin ötesinde sorunun çözülmesinde etkili olamıyor. Sadece Sahrayıcedit Mahallesi’nde, oluşturulan mahalle meclisi muhtarın kolaylaştırıcılığında trafik sorunlarını belgeleyip alternatif çözümlerini kendi üretince etkili olmayı başarabilmiş. Bu da, bütün siyasileşme tartışmalarının dışında yerel yönetimlerde sivil katılımın artmasının muhtarın yaptırım alanını nasıl arttırabileceğinin önemli bir göstergesi haline geliyor.

Muhtarlara göre mahallenin sorunları

İstanbul’un sorunlarının yansıması.


▫ Muhtarlık Otomasyon Sistemi hayata geçmemiş.

▫ Muhtarlar, mahalleliye cep telefonlarından ya da sosyla medyadan ulaşıyor. Muhtarlar mahalleliyle ilişkisini çoğunlukla yüzyüze sürdürüyor. Her türlü konu ya da sorununu muhtarlığa getiren mahalleliye yardımcı olmaya çalışıyorlar. 2004 yılında altyapı çalışmalarına başlanan ve muhtarların mahallelinin bütün verilerine dijital olarak ulaşıp onlarla haberleşebildiği Muhtarlık Otomasyon Sistemi, henüz birkaç mahallede test aşamasındayken Nüfus Müdürlüğü'ne devredilince (sonraki adıyla "Mernis") muhtarların vatandaşla haberleşmesi sekteye uğramış. Mahalleli muhtara muhtarlık telefonundan ya da muhtarın cep telefonundan 24 saat ulaşabiliyor. İlgili muhtarlar GSM operatörlerinden aldıkları toplu sms gönderme paketiyle, kendi topladıkları telefon ya da eposta bilgileriyle internet ve sosyal medya (facebook, twitter) üzerinden mahalleliye ulaşıyor. Özellikle sosyal medyanın çift yönlü iletişim imkanı sayesinde muhtarlar mahalleliyle katılımcı bir yönetim alanı deneyimleyebiliyorlar.

Muhtarlar kendi çabalarıyla mahalleliyle iletişim

kuruyor.


▫ Kadın muhtarlar mahallesini bir aile gibi çekip çeviriyor.

▫ Erkek muhtarlar muhtarlığa bir meslek olarak yaklaşıyor. Ziyaret ettiğimiz muhtarların hepsinin, yönetim anlayışının mizaçlarıyla paralellik gösterdiğini söylemek mümkün. Belediye ve mahalleliyle ilişkilerinde masaya yumruğunu vurarak çalışan da var; uzlaşmacı ya da kolay kabullenici de. Bir kadın muhtar “erkekler, eve ekmek getiren baba gibi, muhtarlığın ticaret kısmına ağırlık veriyor; kadınlar ise, ailesini çekip çeviren bir anne gibi, mahallesini canla başla kolluyor.” diyerek toplumsal rollerin muhtarlık kurumuna nasıl yansıdığını da özetliyor; ziyaretlerimizde bu çıkarıma işaret eden çokça olayla karşılaştık. Birçok muhtara, farklı muhtarlıkların nasıl işlediğine dair iyi örnekleri aktardığımızda eleştiri getirip kendi yaklaşımının mahallesi için daha sağlıklı olduğunu ileri sürüyor. Bu mizaç ve uygulamalardaki öznel yaklaşımlar, mahalle yönetiminde, muhtarların insiyatif alarak özgün yönetim pratikleri oluşturabileceğini gösteriyor. Fakat her muhtar değişiminde muhtarların kendi değerleriyle yönetimi devralması mahalle yönetiminin sürdürülebilir bir modele oturmasında sıkıntılar oluşabileceğine işaret ediyor.

Muhtarın yönetim anlayışını mizacı belirleyebiliyor.


Türkiye’ye özgü olan muhtarlık sistemi, günümüzde merkezi ve yerel yönetim birimleri ve sivil girişimlerin etkisiyle vasıfsızlaştırılıyor:

o Siyasi partiler, mahalle hizmetlerinin muhtarlık yerine kendi mahalle teşkilatları vasıtasıyla verilmesini tercih ediyor ve yönetimlerindeki belediyelerde bu yöndeki faaliyetler destekleniyor.

o Bazı ilçe belediyeleri kendi mahallelerinde, idari kadrolarının hazır bulunduğu periyodik toplantılar düzenleyerek bireylerin taleplerini gözeten bir yönetim anlayışı sürdürmeyi tercih ediyor. Bunun sonucunda, mahallenin bütüncül yapısı geri planda kalıyor; mahallelilik olgusu zayıflıyor; birey öne çıkıyor.

o Mahalledeki temsil alanını genişletmeyi tercih eden siyasi partiler, alternatif bir yerel yönetim modeli olarak, muhtarların sade bir vatandaş olarak katıldığı mahalle meclisleri oluşturmayı tercih ediyor.

o Farklı mahallelerde faaliyetlerini sürdüren forum, dayanışma vb. yerel oluşumlar muhtarlığı merkezi sistemin mahalledeki uzantası olarak görüyor ve muhtarla iletişimlerini kısıtlıyor.

Sonuçlar*:

* Rapor İstanbul’daki muhtarlık çalışmalarını temel alarak hazırlanmıştır. Bulgular diğer illerde yapılacak benzer çalışmalarla desteklenmelidir.


Sonuçlar: Siyasi partilerin mahalleye kendi teşkilatlarıyla uzanması mahalleyi siyasileştiriyor.

Mahalleler kutuplaşıyor; siyasi çalkantılara karşı mahallenin kırılganlığı artıyor ve sürdürebilir bir mahalle yönetimi oluşması zorlaşıyor.

Mahallelerin farklı büyüklükte, çok değişken nüfus ve sosyal yapıya sahip olduklarını gözetmeyen tektip bir mahalle yönetimi anlayışı olarak muhtarlık, varolan idari çerçevede yetersiz kılıyor.

Muhtar maaşlarının çok düşük seviyeye gerilemesi muhtarlığı bir iş ve gelir kapısı olmaktan çıkarıyor; muhtarların ek iş yapmasına ya da muhtarlığı temsili olarak kullanmasına neden oluyor. Diğer yandan, finansal motivasyonlarla muhtar olmak isteyenler için muhtarlığın cazibesi azalırken, mahallesinin daha iyi yönetilmesi için gönüllü olarak muhtar olmak isteyenlerin önü açılıyor.

Merkezi yönetimin yerel yönetimler üzerinde baskısı artarken, mahalle ölçeğinde farklı yerelleşme çalışmaları göze çarpıyor. Mahallesinin katılımcı ve yerinden yönetilmesi yönünde projeler geliştiren mahalleli ve muhtarlar; mahalle meclisleri, komiteler, konseyler, gönüllüler ağı, sosyal iletişim ağları vb. projelerle farklı temsil mekanizmalarını hayata geçirmeyi deniyor.


Öneriler:

Muhtarlıkların fonksiyonları, varolan aksaklık ve kazanımlar, değişen koşul ve şartlar ışığında gözden geçirilmeli ve yeniden tanımlanmalıdır.

İçişleri Bakanlığı’na bağlı olarak hizmet veren muhtarlıkların, yerel yönetimle daha iyi entegre edilebilmesi adına muhtarların ilçe belediye meclislerinin doğal üyesi olması tartışmaya açılmaldır.

Mahallenin bütünleştirici ve birleştirici gücünü destekleyecek ve yereli güçlendirecek katılımcı çalışmalar desteklenmeli, mahallede merkezi siyasetin kutuplaştırıcı ya da ayrımcı etkilerini azaltacak önlemler alınmalıdır.

Sivil insiyatiflerin, partilerin, kent konseylerinin muhtarlıkları rakip olarak görmelerinin yanlışları vurgulanmalı; muhtarlıkların verimli çalışmasının bütün bu birimlere sağlayacağı faydalar ele alınmalıdır.


Öneriler:

Bazı kamu uzmanlarının altını çizdiği «gönüllü muhtarlık» gibi farklı muhtarlık sistemlerinin pilot bölgelerde denenmeli, yerel yönetim ve muhtarlık ilişkisi gelişime açılmalıdır.

Farklı mahallelerin kendi sosyo-ekonomik gereksinimleri doğrultusunda kendi temsil mekanizmalarını oluşturmalarına imkan veren kolaylaştırıcı düzenlemeler hayata geçirilmesi için geniş katılımlı çalışmalar yürütülmelidir.

Türkiye Muhtarlar Konfederasyonu tarafının üzerine çalıştığı kanun teklifi ilgili kurumların gündemine alınmalı ve geniş katılımla değerlendirilmelidir.

2019 yerel seçimleri muhtarlık sisteminin önemi, yararları hakkında bilgilendirici yayınlar yapılmalıdır.

İNCELEME *:

SAHRAYICEDİT MAHALLE MECLİSİ

*Karşılaştığımız birçok katılımcı mahalle çalışmalarından örnek olarak seçilmiştir.


Neden mahalle meclisi? *

• Sorunların ve taleplerin yerinde belirlenmesi

• Ortak çözümler ve projeler üretilmesi

• Katılımcı ve demokratik yönetim

• Mahalle ilişkilerinin güçlendirilmesi

• Sosyal dayanışmanın güçlendirilmesi

• Mahalle sakinleri ile etkili ve verimli iletişim

* Sahrayıcedit Muhtarı Seval Özkan’ın notlarından derlenmiştir.


Mahalle Meclisi Çalışma Prensipleri* • Mahalle Muhtarı tarafından oluşturulur ve yönetilir.

• Sokak temsilcilerinden oluşur.

• Çalışmaları tamamen gönüllülük esasına dayanır ve zorlama yoktur.

• Hiçbir şekilde siyasi bir parti organı gibi çalışmaz.

• Mahalle meclisi Muhtarın daveti ile rutin olarak toplanır.

• Sokak temsilcileri öncelikle kendi sokakları ile ilgili daha sonra çevre sokaklarla

ilgili de belirledikleri sorun, talep ve/veya şikayetleri muhtara ve mahalle

meclisine iletir.

• Mahalle Meclis toplantılarında Mahalle Komisyonları kurulur ve çalışmalar bu

komisyonlar aracılığı ile yapılır.

• Tüm çalışmalar görsel ve yazılı olarak arşivlenir ve raporlanır.

• Çalışmalar ilgili kurum ve kuruluşlara iletilerek çözümlenmesine çalışılır.

• www.sahrayiceditmahallesi.com sitesinden gelişmeler mahalleliyle paylaşılır.

* Sahrayıcedit Muhtarı Seval Özkan’ın notlarından derlenmiştir.

http://www.sahrayiceditmahallesi.com/


Sahrayıcedit Mahallesi Mahalle Meclisi’nin kazanımlarına dair muhtar

Seval Özkan’la söyleşi yaptık.

Videoyu Youtube’da izlemek için tıklayın.

https://www.youtube.com/watch?v=UKC8F0sXDko


Tespit ve Değerlendirmeler

• Sahrayıcedit Mahalle Meclisi’nin kuruluş süreci, faaliyetleri ve kazanımları

mahallenin mahalleden yönetilmesi konusunda önemli bir deneydir. Belediye

yasasındaki «mahallelinin gönüllü katılımıyla» açık uçlu tabiri temel alınarak

muhtar insiyatifiyle oluşturululan meclis, gönüllülük ekseninde başka katılımcı

mahalle yönetimi çalışmalarının olabileceğinin de önemli bir göstergesidir.

• Sahrayıcedit muhtarının 2014 yerel seçimlerinde oyunu arttırarak yeniden

seçilmiş olduğundan dolayı, mahallesinde gerçekleştirdiği katılımı teşvik eden

çalışmalarının mahallesinde karşılık bulduğu iddia edilebilir.

• Sahrayıcedit Muhtarı, mahalle meclisi kazanımlar elde ettikçe meclise katılımın

arttığını belirtiyor. Bu sonuç yerelde katılımın artmasının yerel yönetimleri

güçlendireceğinin önemli bir göstergesi olarak değerlendirilebilir.


Tespit ve Değerlendirmeler • Mahallenin somut kazanımlar elde etmesi ve meclisi sahiplenmesi, gelecekteki

muhtarların da göz ardı edemeyeceği sürdürülebilir bir meclisin oluşmaya

başladığının göstergesi olarak değerlendirilebilir.

• Sahrayıcedit Mahallesi’nin sosyo-ekonomik durumu ve bölgenin konumunun

mahalle meclisi çalışmasının oluşmasında kolaylaştırıcı olduğu söylenebilir.

Benzer çalışmaların diğer mahallelerde o mahallenin yapısı gözetilerek

değerlendirilmesi önemlidir.

• Meclisin sokak bazında temsil gözetilerek kurulmasından ötürü, geniş bir etki ve

eş bir temsil alanı yarattığı iddia edilebilir.

• Katılım gönüllülük esasına dayandığından dolayı, yerel yönetim ve mahalle

ekseninde çalışmaya eğilimli temsilcilerin benzer siyasi görüşleri taşıyabilecek

olmaları, meclisinde temsil alanında sıkıntı yaratabilir.


Tespit ve Değerlendirmeler

• Sahrayıcedit Mahalle Meclisi, proje ve önerilerini muhattap kurumlarla birebir

istişare ediyor. Kadıköy Belediyesi’nin girişimiyle 21 ilçede kurulmaya çalışılan

mahalle meclisleri kent konseylerine bağlı olarak faaliyet göstereceğinden çalışma

süreç ve yöntemleri farklılık gösterecektir.

• Sahrayıcedit Mahalle Meclisi, muhtarın duyduğu bir ihtiyaç sonucu kendisinin ve

mahallesinin insiyatifinde kurulduğu için yerinden yönetime dair önemli bir

çalışmadır. Kadıköy Belediyesi’nin bütün mahalle muhtarları için öngördüğü

mahalle meclisi projesi ise muhtarları içine alarak ilçe belediyesi tarafından

oluşturulacağı için yolculuğu ve kazanımları farklı olacaktır.

«MUHTARINLA TANIŞ» PROJESİ

&

MUHTARLIK RAPORU

Teşekkürler...

www.istanbulhepimizin.org

[email protected]

@isthepimizin

http://www.istanbulhepimizin.org/

muhtarinla taniŞ projesİ - muhtarlik raporu

Government & Nonprofit