mufeed al-mustafeed dhivehi
TRANSCRIPT
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
1/132
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
2/132
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
3/132
تقدم
مفيد لس فيد
في
ر تا ك لوحد
(ر( مد ب عد وهاشيخ
ه6021لوى سنة
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
4/132
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
5/132
ަނިޝެޑއަ ަމަތުރްފ
734 ކ6172–ހޢަޤީދ ާމައުޟޫޢު:
ދ ު ދ ޫކޮށ ްލ ާ މީހ ާ ކާފ ިރ ުވުމުގއަިތ ަޥްޙީ ]ނ ަނ ް:[ދ ާމީހ ާއަށ ވްާ ފ ައިދ ާކޮށ ްދ ިނ ުމއެްފ ައިދ ާ ހ ޯ
\ޢަބްދ ުލ ް ވައްހ ބާްނ ުމުޙައްމަދ ު ްބމުއައްލ ިފ :ު
ا ف رك:ނ ެގިފ ައިވަނ ީ އަޞްލ ުاަިފ ުރ ުތ މަަ އެޑޝ
،ް
ހ 7342 ައޝްވާލ ްނ އިސްލ މާީ ޚިލ ާފ ަތ ް.
،ްަ
މަކްތ ަބަތ ުލ ް ހ ިމމ|އބަޫ އުސމާާތ ަރ ުޖަމާނ ު:
އަޞްލ ު:ތ ަރ ުޖަމގާެ ބާވަތ ްއބަޫ ޢުބައިދ ި:މުރ ާޖޢަާ ކުރ ީ
هللا
|
(ޓމީްތ ޫނ ުބސަް)ޙައޤްު މީޑިއީ ޝާއޢިު ކުރ ީ: ެފްފ މޯރޓެް : ޕ ީ.ޑީ.އ
ޞ746: ޞަފ ްޙގާެ ޢަދ ަދ ުA5 މސ.x 14.8 21 ޞަފ ްޙގާެ ސައިޒު:
ޑިޖިޓަލ ް ފ ޮތ އެް ނ ޫނ ީ އއިޯޑޯއެއގްެ–މިފ ޮތ ް ނ ޫނ ީ ޗ ާޕ ުކުރ ެވިފ ައވިާ ފ ޮތ ެއްގެ
،ަި
ގޮތ ުގއއެ ޫނ ީ ން ނ ުވަތ ަ މިފ ޮތ ގުެ ބައ
،ަި
ސިފ ައިގއއެއްވެސް
،ަި
މިފ ޮތ ުނ ް މަޢުލ ޫމާތ ު ނ ަގއ
ސިފ ައެއްގއަި ޝާއިޢުކޮށ ް ބޭނ ުނ ް ކުރ ުމުގެ އަނ ްނ ަނ ވިި ޝަރ ުޠ ުތ ަކގުެ މަތ ީނ ް ،ަ ހ ުއްދ
މުނ ްނ ަށ ް ޢާނ މްުއެނ ްމެހ އަި މުސްލ ިއއެީ މިފ ޮތ ގުެ:ގޮތ ެއްގއަި ލ ިބިގެނ ްވެއވެެ
އަދ ި[ޙައޤްު މީޑއިާ ]ރ ީ އަޞްލ ު ޝާއޢިު ުކ އައްޝައޚިް މޙުަމްއަދ ު ބުނ ް ]މުއައްލ ިފ ު
ކޮށ ްއަށ ް ނ ުޞްބަތ ް[\އްހ ބާްޢަބްދ ުލ ް ަވޞައްލ ގުެބަޔ ާނ ްކުރ ުމެވެ. އަދ ި މއީި
.އެއްކަނ ް ބަޔ ާނ ްކުރ ުމވެެ[ތ ަރ ުޖމަާ ]
[ދ އާި ޖިހ ާދ ގުެ ވިނ ްދ ުތ ަޥްޙީ ]
ިއީޑމު ްޤައާޙ
އަި ތ ިޔ ައަޚުނ ްނ އާި އުޚްތ ުނ ގްެ ހ ެޔ ޮ ދ ުޢާތ ަކުގ
ނ ުލ ާށ ެވެ.ނ ެތ ިކޮށ ްއަހ ަރ ުމެނ ް ހ ދަނ މުަ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
6/132
ޥ ްޙ ލ ދ ތ ަ ށ ް ކ ޮ ގ ައ ި މ ހ ދ ޫ މ ވ ފ ި ރ ކ
ެއުމިންދޮށާކިދައފްވަށއީާ ާމޯދިދައާފ
:ލ ިޔ ުއްވީ
،
މުޖައްދ ިދ ުލ ް ޢަޞްރ ު،
އަލ ްމުޖާހ ިދ ު ޝައިޚުލ ް އިސްލ މާްބް ދ މ ަ އ ް ޙ ަ މ ްބނ ްބ ވ ައ ްހ ލ ް ޢ ަްބދ ނ ދ ޖ ް ނ ަ އ ް މ މ އ ަ ތ ަ އ ް އ ަ ނ ް އ ި މ ލ ަ ސ\`
7612ޔ ާވީ )ނ ި
)
މުތ ަރ ްޖިމު:
މ ސ އ |އ ަބ ޫ
މުރ ާޖަޢާކުރ ީ:|އިދ ިއބަޫ ޢބުަ هللا
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
7/132
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
8/132
1
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
ލ ާމީ ޚ ިލ ާފ ަތު ެގ ހ މްި މަ ެގމަ ކ ްތަ އ ިސް މު ޤަ އް ދި މާ ބަ ތު ލް
أما د
من
حبه
آه
عل
وسر
عل
صة
،
د
:
)\ ()މިރ ިސާލ ާއކަީ އައްޝެއޚިް މުޙައްމަދ ު ބްނ ު ޢަބްދ ުލ ްވައްހ ބާުليي
އއެީ ހ ިޖުރ ައިނ ް ()މިނ ަމުގއަި ލ ިޔ ުއްވާފ ައވިާ ރ ިސާލ ާއެކެވެ.(وحيتاركف
772)ާ ޢިލ ްމގުެ ()ވަނ ަ އަހ ަރ ު )ޙުރ ައިމިލ،
ެގ އަހ ުލ ުވެރ ިނ ް މުރ ުތ ައްދ ުވިހ ދިނ ު
އަހ ުލ ުވެރ ިނ ް ކަމަށ ް ދ ަޢުވާކުރ ާ ބަޔ ކަު އެމީހ ުނ ް ކާފ ަރ ުކުރ ުމއާި ދ ޭތ ެރ ޭ ޝައކްު ކުރ ުމުނ ް
ލ ިޔ ުއވްި ރ ިސާލ ާއެކެވެ.
ގެ އެހ ެނ ް ރ ިސާލ ާތ ކަޭ އެއްފ ަދ ައިނ ް މިރ ިސާލ ާއަކީވސެް އިތ ުރ ު މުޤައްދ ިމާއަކަށ ްއެކަލ ޭގެފ ާނ ު
ުނޔި ްތ ެރި ގާެޔ ފ ުރ ަތ މަަ ނ ަޒަރ ާއި ނާ ިސާލ ާއއެް ނ ޫނ ެވެ. ކ ރޭ އަދ ި ޘ ަނ ާއަކަށ ް ބޭނ ުނ ްވ
އެކީވސެް މިރ ިސާލ ގާެ ފ ުރ ިހ ަމަކަމއާި ޢިލ ްމގުެ ތ ަނ ަވަސްކަމގުެ މައްޗ ަށ ް ޙުކުމް
ުމ-ކުރ ާނ ެތ ެވެ. ޚާއްޞަކޮށ ް ،
ިޅ ޙަޔ ާތ ްޕ ޅުު ރ ަސޫލ ުނ ް އެކަމަކާއިގެނ ް ވަޑައިގެނ ްނ ވެި ދ ު ބަޔ ާނ ްކޮށ ްދ ެއްވުމުގއަިތ ަޥްޙީ އަދ ި ފ ޮތ ްތ އަް އެކަމަކއާި ބެހ ޮތގޭ ުނ ް ބާވައިލ ެއްވުނ ު
&ހ ޭދ ަކުރ ެއވްި އަދ ި އަޅުތ ަކުނ ގްެ މައްޗ ަށ ވްާ އަށ ް އަދ ާކުރ ަނ ްޖެހ ޭ ޢުބޫދ ިއްޔ ަތ ުهللا
އަދ ި އޅަު ،ިާކަނ ް އގޭެ ހ ުރ ިހ ާ ވައްތ ަރ ުތ ަކއާި އެކީ )އަޅުވެތ ިކަމުގެ( ޙައްޤުތ ަކއ
ްދބަ ި 1 ބަޫއ ޢ ްދައުޖ ިދު އެކަލ ޭގެފާ އުނީ: އަލ މިްއމާް އަލ ްމهللا
މުމްއަޙަދ ު ޢ ުންބަބްދ ުލް އަްވބާުހ ބްނ ުއަރިނ ް ޖިުހ ެ.ެވަ ވްެނޑަވގިައަތ ީ ުފއ ްނއަ ަޖްދ ީ އ އަހަ ގުރއ777ިަ ސުލ ައިމާނ ް ބްނ ު ޢަލީ އަްއމަތމީީ އ
ަންނޮނ ީ ރ ިޔާ ގްެޟ އުތ ުރު އަެގއ .ެވެކަލ ޭ ވެއަގެ. މިހ ާރ ު އެތ ަނ ް އ ާނެފގ ު އަވަހާ ވަީރ ހ ިޖުރ ައިނ ްޢުޔ ައިނާ ވެއަގެ.7612 ާށަވްދ ި!هللاވަނ ަ އަހ ަރު އެކަލ ެފގޭ ާނ ަށ ް ރަ މުޙަތ ްލަ ވްާއ ސވުަގުެރ އަވ
ި ުނހ ްނ ަ ކުދ ިފ ޮތް . ވުނަތ ަ 2 މުތ ަރ ްޖިމގްެ ނ ޯޓް: ) ރ ިސާލ ާއކަީ އެކިއކެި ޢިލ މްީ މަޢުޟޫއަށ ް ލ ިޔ ެފ ައި ުނހ ްނަ ިލޢ މްީ ބަހ ުސް. ދ ވިެ އޫޟަށ ް ލ ިޔ ެފ ައ ހި ަދރ ީފް އަްބވަލާ. (އެކިއެކި އަުމ
3
ަނތެ ް އޮނ ްނ ަނ ީ ޢަރ ބަި ޖަޒީރ ގާެ މެއަގުެދެވ. އާއްިޟ އެގެވްެއވްާނ ސަރ ަހ ްދއަ ެކެވެ.އއެީ ނ ޖަްގުެދ ކުދ ި ފ ަރ ުބަދ ަތަ ގުެކ ސަރ ަހ ްދއަ ެކެވެ. އ މިހ ާރ ު އއެީ ރ ިޔާ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
9/132
2
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
-އެކަލ ގާނެއަށ ް އިޚްލ ާޞްތ ެރ ިކަމއާި އކެީ އަދ ާކުރ ަނ ްޖެހ ޭނ ކެަބ ްނަޔ ާނ ްކޮށ ްދ ެއވްި
މުޖައްދ ިދ ު އިމާމެއގްެ އަރ ިހ ުނ ް މިރ ިސާލ ާ އައިސްފ ައިވުމުނ ްނ ެވެ.
ޚުރ ާފ ާތ ްތ އަް މގީެ ހ ުރ ިހ ާ ވައްތ ަރ ުތ ަ ،ިާބިދ ުޢައއ ،ިާވަޘ ަނ ިއްޔ ަތ އ ،ިާކއާިއަދ ި ޝިރ ުކއ
ޝެއޚިް މުޙައްމަދ ު ހ ގަނުރ މާަ ކުރ ެއްވިއެވެ. އއެީ ޢަރ ބަި ޖަޒީރ ގާެ އެތ ެރ ެއާއި
ދ ގުެ ދ ަޢުވަތ ު ފ ެތ ުރ ިޔ ަ ނ ުދ ިނ ުމަށ ް އެމަގުގއަިތަ ޙްޥީ ބޭރ ުގައިވެސްމެއެވެ. އަދ ި
ާނފެ ު ހ ުރ ަސްއެޅުމަށ ް ހ ުރ ި ކޮނ މްެ މީހަ އާކި ދ ެކޮޅަށ ް ހ ގަނުރ މާަ ކުރ ެއްވިވެއ.ެ ފ ަހ ެ އެކަލ ޭގ
ލ ެއްވުމގުެ ދ ަޢުވަތ އާި ޖިހ ާދ އާި އކެީ ޖަމޢްު ކުރ ެއްވިއެވެ. އެކަމގުެދ ަށ ް ގވޮާތ ަޥްޙީ ާނމަ ގުެ އިމާމަކަށ ް އެކަލ ޭގެފ ާނު ވ ެވަޑައިގެނ ްނ ެވިއެވެ. ސަބަބުނ ް އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ޒ
`މުސްލ ިމުނ ް އެދ ުވަސްވަރ ު ވެއްޓިފ ައވިާ ޝިރ ުކގުެ އދަނ ަވަޅުތ ަކުނ ް هللا
ރ ުކޮށ ްދ ެއްވިވެއެ. އަދ ި ގެއްލ ިއެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ އަތ ްޕ ުޅގުެ މައްޗ ަށ ް ބިނ ް ޠ ާހ ި
`ދ ު،ތ ަޥްޙީ ހ ގިނައިދ ިއުމަށ ް ކައިރ ިވެފ ައވިާ އެކަލ ޭގެފާ މ ުނެދ ުވެރ ި ކުރ ައވާްهللا
އަހ ަރ ުމެނ ް ދެ ގ ޭކޮތ ުގއަި ރ ަސޫލ ާއާކުރ ެއްވިއެވެ.؛
ެގ ޙަދ ީޘ ްގައވިާ ބޭކަލ ުނ ގްެބަސްފ ުޅެވެ( :ތ ެރ ެއިނ ް އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ވެވަޑައިގަނ ްނ ަވާނ ޭ ކަމަށ ެވެ. )އއެީ މިޙަދ ޘްީ
«ن
ا
ا
سأ
ئر د
د»
`ހ ަމަކަށ ަވަރ ުނ ް ]މާނ ައީ:هللا
މިއުއްމަތ ަށ ް ކޮނ މްެ ސަތ ކޭަމީހ ކަުއަހ ަރ އެް ފ ެށ ޭކޅޮު ދ ީނ ގުެ ކަނ ްތ އަް އާކޮށ ް ދ ިރ ުއްވުމަށ ްޓަކއަި
[ފ ޮނ ުއްވާނ ެތެ ެވ.
4 غو دواد أ هاور ص ث – .ަލކޭ ުނ ް ރ ިވާކޮށް އަިފޭވ ި ެހއ ެނ ް ބ ޫ ޫދާވދ ާއ ޙްއަަޞ ޙަދީ އެޘް. އަބ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
10/132
3
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
މިއަދ ު އަހ ަރ ުމެނ ް މިވަނ ީ މިއަގުބޑޮު ރ ިސާލ ަތ ު އަލ ުނ ް ފ ެތ ުރ ުމާއި ސެއާފ ު ޢަޤީދ ާ ފ ެތ ުރ ުނ ް
\އައުލ ާވެގެނ ް ވެފ ައެވެ. އެޢަޤީއާދކަީ ޝެއޚިް މުޙައްމަދ ު ބްނ ު ޢަބްދ ުލ ްވައްހ ބާު
އެއަށ ް ގޮވާލަ ވްާއ އަދ ި އެއަށ ްޓަކއަި ހ ގަނުރ ާމަކުރ އެް،ާި
ިވ ސާފ ު ޚާލ ޞިްޤަބޫލ ުކުރ ެއްވއމަކުގއަި އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެތ ަޥްޙީ ެއ ،ު އ ިަދެކަލ ޭގެފ ާނ ަށ ް ފ ަހ ދ ގުެ ޢަޤީދ ާއެވެ. އ
ދ ަރ ިދ ަރ ިކަލ ުނ ްނ އާި ކާފ ަދ ަރ ިކަލ ުނ ް އަދ ި ނ ަޖްދ ގުެ އިމާމުނ ް ތ ަބަޢަވެވަޑައިގެނ ްނ ެވިއެވެ.
ރ ަޙްމަތ ްލ ައްވާށ ިއެވެ.هللاއެއެނ މްެ ބޭކަލ ުނ ްނ ަށ ް
އަހ ަރ ުމެނ ަށން ް މިރ ސިާ،ު
ލ ާ ޗ ޕާރ ްކުރ ުނ ް ފ ަސޭހ ަކޮށް އެދވްި ކަމަށ ްޓަކއަިއެއަށ ްފ ަހ هللا
ދ ިރ ުއވްި\އަށ ް ޙަމްދ ުކުރ ަމެވެ. އަދ ި ޝެއޚިް މުޙައްމަދ ު ބްނ ު ޢަބްދ ުލ ްވައްހ ބާު
ަފރަ ު ދ ެއްވީތ ވީެތ ަޥްޙީ އަށ ް ޝުކުރ ުކުރ ަމެވެ. އެޢަޤީދ ާއަކީ هللاދ ގުެ ޢަޤީދ ާ ފ ެތ ުރ ުމގުެ ޝ
ޚަވާރ ިޖީ ،ޠ ާޣޫތ ުނ ްނ އާި އެމީހ ްނނު ަށ ް ތ ަބަޢަވީމީހ ުނ ް ކޑެނިނ ޅޭި ، ީ ތ ަކުފ ީރ ، ީވައްހ ާބ(
ފ ިކުރ ގުެ ނ ަމުނ ް ނ ަނ ްދ ީގެނ ް އެއއާި ދ ެކޮޅަށ ް ހ ގަނުރ ާމަކުރ ަމުނ ްދ ާއަދ ި މިނ ޫނ ްވެސް(
ޢަޤީދ ާއެވެ. އއެީ އެޢަޤީދ ާ އެނ ްމެފ ުރ ަތ މަަ ފ ާޅުވީއްސުރ ެ އަދ ިއަދ ެހޖާ ެނ ްދ ެނ ް ވެސްމެއެވެ. ޙްީ އެހ ެނ ެއްކަމކަު އެމީހ ުނ ްނ ށްަ ނޭީ ތ ަޥ އެހ ެނ ީ ދ ގުެ ނ ޫރ ު ނ ިއްވާލ ެވ ކިހ ިނ ުނކަ ްހ ެއްޔ ެވ!ެ؟
ަތލު އެް ޤާއިމްވެފ ައެވެ. ބަނވަީ މަނ ްހ ަޖގުެ މައްޗ ަށ ް ދ ައ،
އަދ ު މިވަނ ީ އިސްލ ާމްދ ީނ ަށް
ޙްީ ދ ު ޙިމާޔ ަތ ްކޮށ ް އަދ ިތ ަޥްޙީ ދ ަށ ް ގޮވާލ ާ މީހ ުނ ްނ ަށ ް ޙިމާޔ ަތ ދޭ ދް ައުލ ަތ ެކެވެ.ތ ަޥ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
11/132
4
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
ا ا
މްަަދު ްނ ްި މުޙ ޝްަެއ ވްުއ ދްަ ވުާިިއެވޢ ވ
:
މުސްލ މިް އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ޞަޙީޙްގއަި ޢަމްރ ު ބްނ ު ޢަބސަާ އައްސަލ މަީ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
12/132
5
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
ذ
ْ
ا
:
ل
ر
ل
« :
ا
»
ل
: :
:
و
ة
ال
:«ة اة اا
نش
و
رْا
ن
ة
اة
د
ة
ر
ا
ة
ان
ذ ْاءن ة ا ة
د
ة
ر
ْ
ا
ة
ا
ب ا ب نش ورْا»
އަހ ުރ ެނ ް ހ ީކުރ ަމުނ ް އައީ ޖާހ ިލ ިއްޔ ަމާނ ައީ:،ު
މީސްތ ަކުނ ް ތ ބިީ މަގުފ ުރ ެދ ުމެއގްެ މަތ ީގއަި ކަމަށ ެވެ. އަދ ި އެބައިމީހ ުނ ް ތ ިބީ ޒަމާނ ުގއަި އަހ ުރ ެނ ް ވީހ ދިނ
އެއްވސެް އެއްޗ ެއގްެ މަތ ީގއަި ނ ޫނ ްކަމަށ ެވެ. އެބައިމީހ ުނ ް އަޅުކަނ ް ކުރ ަމުނ ް
އަހ ުރ ެނ ްނ ަށ ް އަޑު ،ެެނދ ްފ ަހ .ެ އިވުނ ީ ޚަބަރ ުތ ަކަކުނ ްގެނ ްދ ިޔ އަީ ބުދ ުތ ަކަށ ެވ
ޚަބަރ ުދ ޭ މީހ އެް މައްކާގއަި އޅުޭ ވާހ ަކައެވެ. ދ ެނ ް އަހ ުރ ެނ ގްެ ސަވާރ ީއަށ ް
ސަވާރ ުވެގެނ ް އެމީހ ެއގްެ ކައިރ ިއަށ ް ދ ިޔ ައިމެވެ.
އެވެ. އެކަލ ޭގެފ ާނ ު އިނ ީ ފ ޮރ ުއްވެވިގެނ ްނ ެވެ. ؛ އެހ ދިނ ު އއެީ ރ ަސޫލ ާ
އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ޤައުމގުެ މީހ ުނ ް އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ މައްޗ ަށ ް )އަރ ައިގަނ ްނ ަނ ް(
ނެ ަހ ެ އަހ ުރ ެނ ް މައްކާއަށ ް އެކަލ ޭގެފާ އ ުނަރ ިހ ަށ ް އަނ ްނ ަ ޙާލ ުގައެވެ. ދ ފް
ތ ިރ ި ކަމއާި އކެީ ދ ިޔ ައީމެވެ.ވަދ ެވެއްޖައުމަށ ް ދ ާނ ްދ ެނ ް ހ ަމަހ ިމޭނ ވްެ މަޑުމއަި
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
13/132
6
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
ނާ ިަކ ]އަހ ުރ ެނ ް އެހ ީމެވެ. ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއްވިއެވެ:[އްޔ ވެެކާކުހ ެއީ ލ ޭގެފ ތު
ނ ަބިއްޔ ަކީ ]އަހ ުރ ެނ ް ބުނ ީމެވެ:[ތ ިމަނ ްކަލ ޭގެފ ާނ ކަީ ނ ަބިއްޔ ަކީވެމެ. ]
ެެ؟
]ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއްވިއެވެ:[ކޮބާހ ެއްޔ ވهللا
[ތ ިމަނ ްކަލ ޭގެފ ާނ ު ފ ޮނު ވްއެވިއެވެ.އެކަލ ގނާެ ކަލ ޭގެފ ާނ ު ފ ޮނ ުއްވވެީ ކޮނ ްކަމަކާއިވެގެނ ް ]:އަހ ުރ ެނ ް ބުނ ީމވެެ
ނާ ޮނ ުއްވެވީ ]ވިއެވެ.ޙަދ ީޘ ްކުރ އެް[ހ ެއްޔ ވެެ؟ އެކަލ ގނާެ ތ ިމަނ ްކަލ ޭގެފ ފު
އަދ ި ،ިާބުދ ުތ އަް ތ ަޅާލ ެއްވުމަށ އ ،ާިهللاރ ަޙިމގުެ ގުޅުނ ް ދ ެމެހ ެއްޓުމަށ އ
ޝަރ ީކުނ ުކުރ ުމަށ ްއެއްކައުވަނ ްތ ަކޮށ ް އެކަލ ގާނެއއާި އެއްވސެް އެއްޗ އެް
ާނފެ އާި އެކީ ]އަހ ުރ ެނ ް ބުނ ީމެވެ:[)ގޮވާލ ެއްވުމަށ ްޓަކައެވެ.( މިކަމުގއަި ކަލ ޭގ
[މިނ ިވަނ ަކއާި އަޅެކެވެ. ]ޙަދ ީޘ ް ކުރ ެއްވިއެވެ:[ތ ިއްބވެީ ކޮނ ްބައެއްތ ޯއވެެ؟
އެދ ުވަހ ު އެކަލ ޭގެފ ާނ އާި އކެީ ތ ިއްބވެީ އަބޫބަކުރ ުގެފ ާނ އާި ބިލ ާލ ް } އެވެ.
ޙަދ ީޘ ް[އަޅުގޑނަު ކަލ ޭގެފ ާނ އާި ތ ަބަޢަވާހ ުށ މީެެވ. ]:އަހ ުރ ެނ ް ބުނ ީމވެެ
ތ ެ.ވެ ިމަނ ަލކް ޭގެފ ާނ އަި ]ކުރ ެއްވިއެވެ: ތް ށަ ިކަމއެް ނ ުވާހ ުއްޓ މިއަދ ކަު ތ ިބާއަކއެހ ެނ ެއްކަމކަު ތ ބިާ އަހ ުލ ުނ ްގެ މީސްތ ަކުނ ް މިވާޙާލ ު ނ ުފ ެނޭ އެހްޔ ެވ!ެ؟
އޖްެ ކަމގުެ އޑަުކައިރ ިއަށ ް އބެނުރ ި ދ ާށ ެވެ. ދ ްފނެ ަހ ެ ތ ިމަނ ްކަލ ެފގޭ ާނ ު ފ ާޅވުެ
ާނފެ ގުެ އަރ ިހ ަށ ް އަނ ްނ ާށ ެވެ. ވިދ ާޅުވިއެވެ. ދ ެނ ް[އިވުމުނ ް ތ ިމަނ ްކަލ ޭގ
އަހ ުރ ެނ ގްެ އަހ ުލ ުނ ް ކައިރ ިއަށ ް އބެނުރ ި ދ ިޔ ައީމެވެ.
މަދ ީނ ާއަށ ް ހ ިޖުރ ަކުރ ެއްވިއެވެ. އެއިރ ު އަހ ުރ ެނ ް ހ ުރ ީ ؛ ދ ެނ ް ރ ަސޫލ ާ
ސީމްތ ަކުނ ގްެއަހ ުލ ުނ ގްެ ކައިރ ީގައެވެ. ދ ެނ ް އަހ ުރ ެނ ް ޚަބަރ ުތ އަް ހ ޯ ،ާ ދ
ކައިރ ިނ ް ސުވާލ ުކޮށ ް އޮޅުނ ް ފ ިލ ުވާނ ް ފ ެށ ީމެވ.ެ ޔ ަޘ ްރ ިބގްެ އަހ ުލ ުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް
ދ ަލ ުވުމުނ ްމަދ ީނ ގާެ އަހ ުލ ުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް ބަޔ ަކއާި އހަހ ުރ ެނ ްނ އާި ބއަް–
[މަދ ީނ އާަމ ްށިދ ިޔ ަ ބޭކަލ ަށ ް ީވ ކިހ ިނ ެއްހ ެއްޔ ވެެ ]އަހ ުރ ެނ ް އެހ ީމެވެ.
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
14/132
7
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
ތ ކަުއ ްނެބޭކަލ ެއގްެ އަރ ިހ ަށ ް އަވަސްވެގަނ ެގެނ ްމސީް ]އެމީހ ުނ ް ބުނ ްޏެވެ:
ދ ެއެވެ. އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ޤައުމގުެ މީހ ުނ ް އުޅުނ ީ އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ޤަތ ުލ ުކޮށ ްލ ާށ ެވެ.
[އެކަމކަު އެކަމއެް އެމީހ ުނ ްނ ަކަށ ް ނ ުވިއެވެ.
ާނފެ ގުެ އަރ ިހ ަށ ް ވަދ ެ ދ ެނ ް އަހ ުރ ެނ ް މަދ ީނ ަށއާ ް ދ ިޔ މީައެވެ. އަދ ި އެކަލ ޭގ
ރ ަސޫލ ާއެވެ! ކަލ ޭގެފ ާނ ަށ ް އަޅުގޑނަުެގޭއ ]ބުނ ީމެވެ.
މ ީާއައްކާގއަި ]ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއްވިއެވެ:[އގެނިވަޑައިގަނ ްވާތ ޯއވެެ؟ އއާނެކެވ.ެ ތ ިބ
ެެ؟
ޢަމްރ ު ވިދ ާޅުވިއެވެ:[ތ ިމަނ ްކަލ ޭގެފ ާނ އަި ބައްދ ަލ ުކުރ ި މީހ ާ ނ ޫނ ްހ ެއްޔ ވ ެގޭއ ]އަހ ުރ ެނ ް ބުނ ީމެވެ: އާދ ެހ ެވެ. އެއަށ ްފ ަހ ު އަހ ުރ ެނ ް އެހ ީމެވެ:
ކަލ ޭގެފ ާނ ަށް ގނުއަނ ްނ ަވައިދ ެއވްާ އަދ ި އަޅުގޑަނަށ ް ނ ގނޭޭهللاލ ާއެވެ!ރ ސަޫ
[ކަނ ްތ ައްތ ަކުނ ް ޚަބަރ ު ދ ެއްވާބަލ ާށ ެވ.ެ ނ ަމާދ އާި ބެހ ޭގޮތ ުނ ް ޚަބަރ ު ދ ެއްވާށ ެވެ.
ފ ަތ ިސްނ ާދމަ ު ކުރ ާށ ެވެ. ދ ެނ ް އެއަށ ަހފް ު އިރ ު ]ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއްވިއެވެ:
މާދ ުކުރ ުމުން ުރދ ުވާށ ެވެ.ލ ޮނ ްސިއެއގްެ މިނ ްވަރ ަށ ް އަރ ައިމުފަށ ް ދ ާނ ްދ ެނ ް ނ ައެހ ެނ ީ އިރ ު އަރ ާހ ދިނ ު އިރ ު އަރ ަނ ީ ޝައިޠ ާނ ގާެ ދ ެދ ޅަު ދ ޭތ ެރ ެއިނ ްނ ެވެ. އަދ ި
އެހ ދިނ ު ކާފ ިރ ުނ ް އިރ ަށ ް ސަޖިކަދުރ ެތ ެވެ. ދ ެނ ް އެއަށ ްފ ަހ ު ނ މަާކުދުރ ާށ ެވެ.
ފ ަހ ެ އެނ ަމާދ ު ވާކަނ ްކަށ ަވަރީ ގޭެއ މައްޗ ަށ ް ހ ެކިވވެޭ އަދ ި )މަލ ާއިކަތ ުނ ް(
މާދ ަކަށ ެވެ. އއެީ ހ ިޔ ަނި ޮނލ ްސިއއާި އެއްވަރ ު ވެއްޖައުމަށ ްހ ާޟިރ ުވވެޭ ނ ަ
ދ ާނ ްދ ެނ ެވެ. އެހ ދިނ ު ނ ަމާދ ުކުރ ުނމު ް ދ ުރ ުވެގަނ ްނ ާށ ެވެ. އެހ ެނ ީ ހަ ކަމަށ ަވަރ ުނ ް
އއެީ ޖަހ ަނ ްނ ަމައގިެ އަލ ާނފްި ޑނަގގުެ ހ ުޅުރ ޯކޮށ ްލ ވެޭ ދިނހ ެވެ. ދ ެނ ްފ ަހ ެ
ފީ ތަ ަރ ާތ ަށ ް ފ ާޅުވެއޖްެ ހ ި ިޔހ ަނ ި އިރ ުމ ،ާ ދނ ު ނ ާދމަ ުކުރ ާށ ެވެ.އިރ ުމެދ ުނ ް ފ ިލ
ފ ަހ ެ އެނ ަމާދ ު ވާކަނ ްކަށ ަވަރީ ގޭެއ މައްޗ ަށ ް ހ ެކިވވެޭ އަދ ި )މަލ ާއިކަތ ުނ ް(
ހ ާޟިރ ުވވެޭ ނ ަމާދ ަކަށ ެވެ. އއެީ ޢަޞްރ ުނ ަމާދ ު ކޮށ ްފ ުމަށް ާނދ ެނދް ެވެ. ދ ެނ ް
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
15/132
8
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
ަނގެ ްނ ާށ ެވެ. އެއަށ ްފ ަހ ު އިރ ުއޮށ ްސިއްޖެއުމަށ ް ދ ާނ ްދ ެނ ް ނ ަމާދ ުކުރ ުމުނ ް ދ ުރ ުވ
ނ ް އިރ ުއޮށ ްސޭކަނ ް ކަށ ަވަރ ީ ޝައިޠ ާނ ގާެ ދ ެދ ޅަުއެހ ެނ ީ ހ ަމަކަށ ަވަރ ު
ދ ޭތ ެރ ެއިނ ްނ ެވެ. އަދ ި އެހ ދިނު ާފކ ިރ ުނ ް އެއަށ ް ސަޖިދ ަކުރ ެތ ެވެ.
އެއަށ ްފ ަހ ު ޙަދ ީޘ ގްެ ބަކީބއަި މުސްލ މިް ޛ ިކުރ ުކުރ ައްވައެވެ.
ވިދ ާޅުވިއެވެ:\ ()އަބުލ ްޢައްބސާް )އިބްނ ު ތ ައިމިއްޔ ާ(
] ވަނ ީ އިރ ުއަރ ާ ވަޤުތ އާި އިރ ުއޮއސްޭ ވަޤުތ ު
؛
ހ ަމަކަށ ަވަރ ުނ ް ނ ަބިއްޔ ާ ނ ަމާދ ުކުރ ުނ ް ނ ަހ ީކުރ ައްވާފ ައެވެ. އަދ ި ސަބަބެއގްެ ގޮތ ުގއަި ބަޔ ާނ ްކުރ ެއްވީ
އއެީ އިރ ުއަރ ާ އަދ ި އޮއްސެނ ީ ޝައިޠ ާނ ގާެ ދ ެދ ަޅގުެ ދ ޭތ ެރ ެއިކ ްނަމުގައި
ދ ަކުރ ާތ ީއެވެ. އެހ ެނ ސަްވާތ ީއެވެ. އަދ ި ކާފ ިރު އ ްނެވޤަުގުތއަި އިރ ަށ ް ސޖަި
އަށ ް މެނ ވުީ ނ ުކުރ ާނ ެކަމެވެ.هللاއގނެޭ ކަމކަީ މުއުމިނ ކަު އޭނާ ސ ެގަޖިދ ަ
އެވަޤުތ ު ،ާި
އަދ ި އިރ ު އަރ ާ އޮއްސެނ ީ ޝައިޠ ާނ ގާެ ދ ެދ ޅަު ދ ޭތ ެރ ެއިނ ް ކަމއކާފ ަރ ުނ ް އިރ ަށ ް ސަޖިދ ަ ޖަހ ާކަމއެް ގިނ ަ ބަޔ ަކަށ ް އގެނިފ ައިނ ެދވޯ ާނ ެއެވެ.
އެކަލ ގޭެ ،ު މިވަޤުތ ުގއަި ނ ަމާދ ުކުރ ުނ ް ނ ަހ ީކުރ ެއްވީ ދ ެނ ް އެއަށ ްފ ަހ ފ ާނ ު ؛
)ކާފ ިރ ުނ ްނ ާއި( ވައްތ ަރ ުވވެޭ ބބާު ބަނ ްދ ުކުރ ެއްވުމގުެ ގޮތ ުނ ްނެ އ .ެވެގޮތ ުނ ް
ދ ޑަނިއަކަށ ް ؛
މިބާބުގައވިާ ކަނ ްތ ަކގުެ ތ ެރ ެއިނ ް އެއްކަމކަީ އެކަލ ޭގެފ ާނ ު
ުރތު ާއެއްގެގޮތ ުގައި( ކުރ ިމަތި އަލްވައިގެނ ް ނ ޫނ ީ ތ ބަނަކަށ ް )ސ
ކުރ ައްވާކަމުގއަި ވާނ މަަ އެއެއްޗ ަކއާި ކުރ ިމަތ ިލ ައްވަނ ީ އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެނ ަމާދ ު
ޢ ުނަބްދ ުލ ްޙަލ ީމް ްނބ ު 5 މްޙައަދ ު ްބ ޤަތއިްއުޔްދ ީން ބައުލް އަޢްބސާް އއެީ ޝޚިައުލ ް އިސްލ މާް އަޑިގަތ ީ ޖިހުރ ިނއަ ް ޤްޝަީމ ވެއެ. އުފަ ވްެނ ަވ ްދއިަ ްރއަ ާނ ީ އ ޙްލ 227ޢބަްއުދްސަލ މާް ބްނު އަތއިިމްޔ ާ ައ
ވަނ ަ ްވެއުެރ. ވައަހާ ވަީރ ހ ިޖުރ ިނއަ ަނވ ަ އަހަ ގުަރވެއެ.6އަހަ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
16/132
9
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
ސ ިަދީދ ާ އެއަށ ް ޤަޞްދ ުކޮށ ް ކުރ ިމައްޗ އެް ޮތގާ ަށ ެވެ. އ ކަނ ާތ ްފ ަރ ާތ ަށ ް ވ
،ަިهللاނ ުލ ައްވައެވެ. މިކަމަށ ްޓަކއްެފ ިޔ ަވއަި އަޅުކަނ ްވވެޭ އެހ ެނ ް އެއްވސ
ރ ެވިގެނ ް ވެއެވެ. އަދ ިއެއްޗ ަކަށ ް ކުރ ިމަތ ިލ ވެޭ ގޮތ ަށ ް ނ ަމާދ ުކުރ ުނ ް ނ ަހ ކީުމީހ ެއގްެ ކުރ ިމައްޗ އާި ދ ިމާވާގޮތ ަށ ް ،ިަހ ަމައެހ ެނ މްެ މިކަމަށ ްޓަކއ
ެނގެް އެވެވެ. އއެީ ިޔފ ަވއަި އެހ ްފނެ ަރ ާތ ަކަށ ްهللا ސަޖިދ ަކުރ ުނ ްވސެް ނ ަހ ީވ
()] ސަޖިދ ަކުރ ުމއާި އެކަނ ް ވައްތ ަރ ުވެގެނ ްވާތ ީއެވެ.
އޅަާ މިޙަދ ީޘ ްގައވިާ ޢިބުރ ަތ ްތ ަކއާިފ ަހ ެ އެމީހ ެއގްެ ނ ަފ ްސަށ ް ނ ަޞީޙަތ ްތ ެރ ވިާ މުއުމިނ ް ،ް ވެ ަހ ުނ ް އއަި މުއުމިނ ްތ ަކުނ ްނ ަށ.ެ ފ `މެދ ު ވިސްނ ާހ ުށ ިކަމ ނ ަބިއްޔ ުނ ްނ އިާهللا
އެމީހ ެއްގެ ،ެ އެބޭކަލ ުނ ްނ ަށ ް ތ ަބަޢަވީމީހ ުނ ގްެ ޚަބަރ ު ދ ެއްވާފ ައިވަނ ީ ޢިބްރ ަތ ް ލ ިބިގަނ
ަދފ ައިނ ް ކާފ ިރ ުނ ްނ އާިޙާލ އާި އެބޭކަލ ުނ ގްެ ޙާލ އާި އަޅާކިޔ ުމގުެ ގޮތ ުނ ްނ ެވެ. އަދ ި ހ ަމއަެ
މުނ ާފ ިޤުނ ގްެ ވާހ ަކަތ ަކުނ ް ޚަބަރ ު ދ ެއްވާފ ައިވަނ ީ އެގޮތ ަށ ް ޢަމަލ ުކުރ ާ މީހ ުނ ގްެ ކިބައިނ ް
ދ ުރ ުވެގަތ ުމަށ ެވެ.
ިމ ޖާހ ިލ ު އަޢުރ ާބީއަށ ް މީސްތ ަކުނ ްގެ ،ިަމިޙަދ ީޘ ުނ ް ލ ބިޭ ޢިބްރ ަތ ްތ ަކގުެ ތ ެރ ޭގއ ،ެ ފ ަހ
މައްކާގއަި އުޅޭކަމަށ ް ޚަބަރ ު ލ ިބުމުނ ް،ދ ީނ އާި ޚިލ ާފ ު ވާހ ަކަތ ަކއެް ދ އަްމަކުނ ްދ ާ މީހ ަކު
)އެމީހ ެއގްެ ގާތަ ޚ ްށަބަރ ު ހޯ މުދަށ ް( ސަވާރ ީގއަި ގޮސްފ ުމަށ ް ދ ާނ ްދ ެނ ް ކެތ ްކޮށ ެއް
އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ޚަބަރ ު ދ ެއވްާ ކަނ ްތ ައް ،ޮް
ެ. ެނދ ް އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ އަރ ިހ ަށ ް ގސ ނ ުލ ެވުނ ެވަކތަށ ް އޮތ ް ލ ޯތ ްބެއގްެއޮޅުނ ްފ ިލ ުވއިެއ .ެވއެީ އޭނ ގާެ ހ ިތ ުގއަި ދ ީނ ަށ އާި ހ ެޔ ޮކަނ ް
ެގ ޙަވީބަސްފ ުޅުނ ް ދ ޭހ ަވެގެނ ްވެއެވެ.ބޮޑުކަމުނ ްނ ެވެ. މިކަނ ް
6
ا
أصب
خة
ا
ااط
ا
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
17/132
10
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
﴿
ا
ا
و
..ا
:3
އެއުރ ެނ ގްެ ކިބައިގއަި ހ ެޔ ޮކަމެއްވާކަނ ް ]މާނ ައީ:،هللا
ދ ެނ ެވޮޑިގެނ ްވާނ މަަ
[ކަށ ަވަރ ެވެ.އެއުރ ެނ ްނ ަށ ް އިއްވެވީސްކަނ ް
ހް އެ ުރ ިނ މަަ އެކަލ ގާނެ އެބަހ ީ އެބައިމީހ ުނ ް ގައިގއަި ދީ އ ްނގުނެނ ުމަށ ްޓަކއަި ދ ަހ ިވެތ ިކަމ
އެބައިމީހ ުނ ްނ ަށ ް ފ ަހ ުމްކޮށ ްދ ެއވްީވެހެ. މީގެއިނ ް އގނެޭ އެއްޗ ކަީ އަދ ގުެ މީސްތ ަކުނ ްކުރ ެ
ވުދެރ ިކުރ ައްވާފ އަި ވަނ ީ އެކަގނާލެ ޢަދ ުލ ވުެ ރ ިކަމުނ ްނ ެވެ.ގިނ ަމީހ ުނ ްނ ފް ށަ ަހ މުް ނ ުވާނ ް ެމ
އއެީ އެމީހ ުނ ގްެ ހ ިތ ްތ ަކުގއަި ދ ީނ ް އގުނެނ ުމަށ ް ދ ަހ ިވެތ ިކަމއެް ނ ުވާކަނ ް އެކަލ ގާނެ ދ ެނ ެވޮޑިގެނ ްވާތ ީއެވެ.
ޚ ިައަލ ްޤަށ ް އިނ ްސާނ ާ ެނގެ ްދ ަނ ީ ޚަލ ްޤުތ ަކުނ ް ކުރ ެ އެނ މްެ ނ ުބ ބަޔ ާނ ްވ ،ް އެހ ެނ ްކަމުނ
ގނެނ ި ދ ަސްކުރ ުމަށ ްވެގެނ ްދ ާ ސަބަބުތ ަކުނ ް ކުރ ެ އެނ މްެ ބޑޮު އެއްސަބަބކަީ ދ ީނ ް ުއ
،
ހ ިތ ުގއަި ދ ަހ ިވެތ ިކަމއެް ނ ެތ ުމެވ.ެ އެހ ެނ ީ މިޖާހ ިލ ު މީހ ާވސެް މިކަން އަތް އެދ ިގެނ ް އައިރ ުއަދ ި އެބޭކަލ ުނ ގްެ އަރ ިހ ުނ ް ފ ޯރ ި ،ާ ދ ެނ ްފ ަހ ެ ނ ަބިއްޔ ުނ ްނ ަށ ް ތ ަބޢަަކ ާވަމަށ ް ދ ަޢުވާކުރ
ގާެނ އަދ ި މިތ ަޢުލ މީު އޭނ ާއަށ ް ދ ޭނ ޭ މީހ އެް ޭއ ،ާިއެއްޗ އެް ފ ޯރ ާފ ައވ،ު ގާތ ުގައވިާ ޙާލ
މިހ ުރ ިހ ާ ކަމަކއާި އެކީވސެް އެކަމަށ ް ޯބ އުފ ުއްލ ައިނ ުލ ާ މީހ ާއަށ ް އޮތ ީ ކޮނ ް
ފަ އ ެހޭނާ ޟާޙިރ ވުެ އަޑުއަހ އަި هللاފ ިނ މަަ އޭނާ ަނކ ްތ އަް ކުރ ަނ ީ ޢުޛ ުރ ެއްހ ެއްޔ ެވ!ެ؟
ްތނަ ައްކުރ ި ގޮތ ަށ ެވެ. އެއީ:` ބަސްފ ުޅުގައވިާ މީހ ުނ ް ކ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
18/132
11
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
﴿
ن
و
ا ث
ر ذ
(3)
...ا:3,އގޭެ އޑަު އަހ ާ ކަމުގައިނ ވުާ ]މާނ ައީ: ،ިައެއުރ ެނ ް ފ ުރ ައްސާރ ަކުރ ާ ޙާލ ުގއ
އެއުރ ެނ ްގެ ެރވ ިރ ަސްކަލ ގނާެ ،ެްޙަޟްރ ަތ ުނ ް އެއުރ ެނ ްނ ާއއަު އާޔ ަތ އ
ެނގެ ވްާ ޙާލ ުގައެވެ. [ހ ަމަޔ ަކަށ ް ނ ާދ ެއެވެ. އެއުރ ެނ ގްެ ހ ިތ ްތ އަް ޣާފ ިލ ުވ
ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއވްިއަދ ި އގޭެ އިތ ުރ ުނ ް މިޙަދ ީޘ ްގައވިާ ޢިބްރ ަތ ްތ ަކގުެ ތ ެރ ޭގއަި އެކަލ ޭގެފ ާނ ު
]ހ ދިނ ު:هللا
ނާ ަސޫލ ުކަމައިވެގެނ ް ފ ޮނ ުއްވިއވެެ އޭނ ާ ބުނ ްޏެވެ:[ތ ިމަނ ްކަލ ޭގެފ ރު ކ ީްވޮނ ްކަމަކައިވެގެނ ް ހ ެއްޔ ވެެ ] ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއވްީ އެވެނ ި[އެކަލ ގނާެ ކަލ ޭގެފ ާނ ު ފ ޮނ ުއ
ހާ ިސާލ ަތ އާި ނ ަބަވީ ަލކެ ޭގެފ ާނ ު ބަޔ ާނ ްކުރ ެއވްީ އިލ ރީ މިވެނ ި ކަމަކާއިވެގެނ ްނ ެވެ. އ
އެއްކައުވަނ ްތ ަކޮށ ްهللاދ ަޢުވަތ ގުެ އަސާސކަީ އަދ ި ޚުލ ޞާާ އކަީ އަޅުކަމުގއަި
ުނލާ ްކަމުގައިއެވެ. އަދ ިއެކަލ ގާނެއަށ ް ޝަރ ީކކަު ބުދ ުތ އަް ތ ަޅ ،ް ނ ުވާކަމަށ ް ޤަބޫލ ުކޮށ
ނ ެގިފ ައިކ ާވޑަނިއަކުނ ް ނ ޫނ ީ ،ާިގަދ ަވެގެން ޢ ާވަދ ާވާތ ްތ ެރ ިކަމަކއ ، ީއގެނިގެނ ވްާ ކަމަކ
ަތލާ ގުެ އަސާސއާި މެދ ުވުމާއކެުނ ްކަމެވެ.ބުދ ުތ އަް ތ ަޅާލ ުމކަީ ކުރ ެވޭނ ެ ކަމއެް ނ ޫ ރ ިސ
ތ ބިާ ފ ިކުރ ުކޮށ ް ބަލ ާށ ެވެ!
ްސ މިޙަދ ީޘ ުނ ް ލ ބިޭ ޢިބްރ ަތ ްތ ަކގުެ ތ ެރ ޭގައި: އެއްކައުވަނ ްތ ުރކަ މުޭ ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއްވމީާއަދ ވިެ
އޭނ ާއަށ ް އގޭެ މުރ ާދ ު ފ ަހ ުމްވިއެވެ. އަދ ި އެކަމކަީ ބޮޑުވެގެނ ވްާ ބީރ ައްޓެހ ި ކަމެއްކަމަށ ް ކަލ ޭގެފ ާނ އާި އކެީ މިކަމގުެ މަތ ީގއަި ތ ިބީ ]ވިސްނ ުނ ެވެ. އެހ ެނ ވްެ އޭނ ާ އެހ ިއެވެ.
ފ ަހ ެ އެކަލ ޭގެފ ާނ ު[މިނ ިވަނ ަކއާި އަޅެކެވެ. ]ޙަދ ީޘ ް ކުރ ެއްވިއެވެ:[ތ ޯއވެެކޮނ ްބައއެް
ޖަވާބުގއަި އެޙަދ ީޘ ް ކުރ ެއވްީ ދ ުނ ިޔ ގޭެ ހ ުރ ިހ ާ ޢިލ ްމުވެރ ިނ ްނ އާި އަޅުވެރ ިނ ްނ އާި އަދ ި
ާނފެ އާި ޚިލ ާފ ުވެގެނ ްކަމަށ ެވެ. އަދ ި އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ޛ ިކުރ ު ޢާއމްު މީސްތ ަކުނ ްވަނ ީ އެކަލ ޭގ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
19/132
12
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
ފ ިޔ ަވއަި އިތ ުރ ު މީހ ކަު އެކަލ ޭގެފ ާނ އާި ތ ަބަޢަނ ވުާ ކަމަށ ެވެ. ފ ަހ ެ މިއީ ކުރ ެއވްި މީހ ުނ ް
ބާޠ ިލ ް މޅުި ދ ުނ ިޔ ެ ފ ުރ ިދ ާނ ެކަނ ް ،ިެފ ަހ ަރ ުގއަި ވަރ ަށ ް މަދ ު މީސްކޮޅއެް ޙައްޤުގޮތ ުގއަި ތ ބ
ދ ައްކުވައިދ ޭ އެނ މްެ ސާފ ު އއެް ދ ަލ ީލ ެވެ.
. އެކަލ ޭގެފ ާނ ުއަލ ްފ ުޟައިލ ް ބްނ ު ޢިޔ ޟާް ވިދ ާޅވުި ބަސްފ ުޅގުެ ޢަޖާއިބުކަމާއވެެ
ވިދ ާޅުވެފ ައިވަނ ީ:
ެނގި ް ތ ބިި މީހ ުނ ގްެ މަދ ުކަމާހ ުރ ެ ތ ބިާ ޙައްޤއާި މެދ ު ] ޙައްޤުގއަި ހ ިފ ަހ ައްޓައ
އަދ ި ބާޠ ިލ ުގއަި ހ ިފ ައިގެނ ް ހ ަލ ާކުވެފ އަިެވ ބީރ ަށ ްޓެހ ވިެ ނ ުދ ޭހ ުށި މަކެވެ.މާޔ ސޫް
ކުރ ިޔ ަާބ ބާޠ ިލ އާި މެދ ު ހ ެއްލ ުނ ްތ ެރ ިތ ބިި މީހ ުނ ގްެ ގިނ ަކަމާހ ުރ ެ ތ ި
[ނ ުދ ޭހ ުށ ިކަމެވެ.
:ެގ ބަސްފ ުޅވެެهللاއަދ ި އެއަށ ްވުރ ެ ރ ިވެތ ިވެގެނ ްވަނ ީ
﴿ْا ق و:32 އެއުރ ެނ ގްެ މައްޗ ަށ ް ]މާނ ައީ: ، ީ ްލބި ސީް އޭނ ގާެ ހ އ ،ް ހ ަމަކަށ ަވަރ ުނ
ެއ އެނ ްމެނ ް ސީދ ާކޮށ ްފ ިއެވެ. ، ީުނނި ްކުރ ެ މަދ ު ބަޔ ކަު މެނ ުވ މުއުމ ،ެ ފ ަހ
[އިބްލ ސީް އއާި ތ ަބަޢަވިއެވެ.
ވާގޮތ ުނ ް ނ ަރ ަކަވަނ ްތ ަވެރ ިނ ްނ ަކީ:ވާކުރ ެއވްި ޙަދ ީޘ ެއްގއަިއިމމާް ބުޚާރ ީއއާި މުސްލ މިް ރ ި
«ْ ئوو»
.[ނ ވެެނ ުވަދ ިހ ަނ ވުަ މީހ ުނ ްކޮނ މްެ ހ ާހ ަކުނ ް ނު ސަވަތ ކޭަ ]މާނ ައީ:
މިބަސްފ ޅުު އަޑުއިވިގެނ ްއެބަހ ީ ކޮނ މްެ ހ ާހ ަކުނ ް ސުވަރ ުގެއަށ ް ވާހ ުށ ީ އެނ މްެ މީހ ެކެވެ.
އެބޭކަލ ުނ ް ކީރ ިތ ި ކުރ ެއވްި ހ ދިނ ު ރ ަސޫލ ާ؛
ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއްވިއެވެ:
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
20/132
13
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
«
ة طن ل: د ْا
ان
و
ْا»(ذا :ص )ެނއ ަބީކަމެއގްެ ކުރ ިމަތ ީގއަި ޖާހ ިލ ްޔއި ަތ ުކަމއެްފ ަހ ެ، ]މާނ ައީ: ،ް ހ ަމަކަށ ަވަރ ުނ
އެޢަދ ަދަ ވ ްށާވަރ ަށ ްނ ވުާ އެއްވސެް ،ެ ނ ަބީކަމއެް ނ ުވެއެވެ. ދ ެނ ް ފ ަހ
ޖާހ ިލ ިއްޔ ަތ ގުެ )އަހ ުލ ުވެރ ީނ ް( ނ ގެޭ ހ ުއްޓެވެ. އެވަރަ ޢ ްށަދ ަދ ު
[ހ ަމަނ ުވެއްޖެއްޔ ާ މުނ ާފ ުނޤި ް ލ ގިައެނ ް ހ މަަ ކުރ ވެޭ ހ ުއްޓެވެ.
އިސްލ ްދމާ ީނ ް ފ ެށ ިގެނ ް އައިގޮތ ގުެ ޞިއަފއާި މެދ ު އިނ ްސާނ ާ ،
މިޙަދ ީޘ ްގައވިާ،
ފ ަހ ެއަދ ިފ ިކުރ ު ،ާ ؛ރ ސަޫކޮށ ްފ ިއްޔ ާ ލ،ިައަށ ް އެއިރ ު ތ ަބަޢވަީ މީހ ުން އާނި މެދ ު ފ ިކުރ ުކޮށ ްފ އ
ޙަދ ީޘ ް:ނ ވިިއަނ ްނ ަެގ؛ނ ް ޞަޙޙީް މުސްލ ިމްގައވިާ ރ ަސޫލ ާދ ެ
«
ما
دغ
و
«غ
އެއްޗ ެއގްެ ގޮތު އަގެވެ. އަދ ިއިސްލ ާމްދ ީން ެށފ ގިެއްނއަީ ބީރ ަށ ްޓެހ ި ]މާނ ައީ: ބީރ ަށ ްޓެހ ި އެއްޗ ެއގްެ ގޮތ ަށ ް އިސްލ ާމްދީ އ ްނބެނުރ ި ،ް ޮަށތ ފ ެށ ުނ ުގ
[ބަދ ަލ ުވެގެނ ްދ ާނ ެއެވެ.
އެމީހ ަކަށ ް މަނ ްޒަރ ު ބަޔ ާނ ްވެގެނ ްދ ާނ އެެެވ.އެކަނ ްކަމއަި ގުޅުވާލ ައިފ ިއްޔ ާމިޙަދ ީޘ ްއއާި
އަދ ި ފ ިރ ުޢައުނ ީ ޙުއްޖަތ ް އެމީހ ެއގްެ ގާތ ުނ ް ފ ިލ ައިދ ެތނާ ެވެ. އއެީهللا
ތ ެދ ުމގަު ދ ައްކަވައިފ ިއްޔ ާއެވެ. ފ ިރ ުޢައުނ ގުެ ޙުއްޖަތ ަކީ:
﴿
و
ا نوْا ل :15
ްތނަ އަް ހ ުރ ި ]މާނ ައީ: [ގޮތ ކަީ ފ ަހ ެ ކޮބައިހ އެްވެެޔއިހ ގުެ ޖީލ ުތ ަކގުެ ކ
އަދ ި ހ މަަ އެފ ަދ ައިނ ް ޤުރ ަޝީނ ގްެ ޙުއްޖަތ ްވސެް ފ ިލ ާދ ާނ ެތެ އ .ެވެއީ:
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
21/132
14
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
﴿ة
ا ْا ا
:7
ަތލް ުގައިވސެް މިކަހ ަލ ަ ވާހ ަކައއެް ތ ިމަނ ްމެނ ް ]މާނ ައީ: އެނ ްމެ ަހފ ގުެ މިއ
[ނ ާހ ަމުއެވެ.
ااط ا))އިބްނ ު ތ ައިމއިްއ )ާޔެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ފ ޮތ ްއަބުލ ްޢައްބސާް ا)ިަގއވަޙީބަސްފ ުޅއާި މެދ ު ވިދ ާޅުވެފ ައިވެއެވެ.ިވއަނ ްނ ަނ ިެގهللا
[
ا وا:57ފ ިޔ ަވއަި އެހ ެނ ް ފ ަރ ާތ އެް ނ ަނ ްގަނ ވިެهللاއަދ ި ]މާނ ައީ:
[ކަތ ިލ ާތ ަކެއްޗ ެވެ...
، ީއަނަކ ފ ިޔ ަވއަި އެހ ެނ ްފ ަރ ާތ ަކަށ ްهللاއެއީ އާޔ ަތ ގުެ ބޭރ ުފ ުށ ުނ ް ދ ޭހ ވަާ ާމ
ކަތ ިލ ވެޭ ތ ަކެތ ި ޙަރ ާމްވެގެނ ވްާ ކަމެވެ. އއެީ އެފ ަރ ާތ ެއގްެ ނަ ގްނަނ ެވުނ ަސް
އަދ ި ނ ަނ ްނ ުގަނ ުނވެ ަސްމެއެވެ. ނ ަޞާރ ާއކަު މަސްހ ޯދ ުމގުެ ބޭނ ުމުގައި
ްޗއެ ަކަށ ްވުރ ެޢީސާގެފ ާނ ގުެ ނ ަނ ް ނ ޫނ ީ އެހ ެނ ްފ ަރ ާތ ެއގްެ ނ ަނ ްގަނެ ކަ ތ ިލ ާ އ
هللاމިކަމގުެ ޙަރ ާމްކަނ ް ާމ ފ ާޅުވެގެނ ްވެއެވެ. ހ ަމައެފ ަދ ައިނ ް އަހ ަރ މުެވްނެސް
މަސްހ ޯދ ުމަށ ްޓަކއަި ،ެްގެ ނ ަނ ްފ ޅުުއަށ ް ކުއްތ ަނ ްވުމގުެ ގޮތ ުނ ް ަތކި އާލެއްޗ އ
ގަނ ެގެނ ް އަހ ަރ ުމެނ ް ކަތ ިލ ާ އެއްޗ ަކަށ ްވުރ ެ ާމ ޠ ާހ ިރ ުކަނ ް ބޮޑުވެގެނ ްވެއެވެ. ،
ފ ަހ ެهللا
އެކަލ ގނާެއަށ ް،
ނ ަމާދ ުކުރ ުމުނ ްނ އާި ޤުރ ުބާނ ްވުމުނ ް ވވެޭ އަޅުކަނ ް
މ ެރާތ ްކަނ ް ނޯަ އަދިގެނ ް ކަނ ްކަން ެށފ ުމަށ ް ުވ ހް އިސްމުފ ުޅުނ ް އެހ ީތ ެރ ިކ
ކ ެގިބައިނ ްފ ިޔ ަވއަި އެހ ެނ ްފ ަރ ާތ ެهللاހ ެ،ފ ަބޮޑުވެގެނ ްއެވެ. އަދ ި ްއ
،
އެހ ީތ ެރ ިކަމަށ ް އެދ ުމަށ ްވުރ ެهللا
ފ ިޔ ަވއަި އެހ ެނ ް ފ ަރ ާތ ަކަށ ް އަޅުކަނ ްކުރ ުމގުެ
،
ކާފ ިރ ުކަނ ް މާބޮޑުވެގެނ ްވެއެވެ. ފ ަހ ެهللا
ެނހެ ް ފ ަރ ާތ ަކަށ ް ފ ިޔ ަވއަި އ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
22/132
15
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
،ާ ެގކުއްތ ަނ ްވުމގުެ ގޮތ ުނ ް ަތކ ިލ ވެޭ އެއްޗ އެް ޙަރ ާމްވެގެނ ްވެއެވ.ެ އއެީ އޭނ
ިލތަ ިކަމުގއަި ވިޔ ަސްމެއެވެ. މިއުއްމަތ ގުެއިސްމުފ ޅުު ކިޔ ައިގެނ ް އެކ
އެއީ އަދ ިމުނ ާފ ިޤުނ ގްެ ބަޔ ަކުވސެް އެގޮތަ ކ ްށަނ ްތ އަް ކޮށ ްފ ާނ ޭ ފ ަދ ައިނ ްނެ ެވ. ހް ނު ުއްދ ަނ ުވާ މިފ ަދ ަ މީހ ުނ ްނ ކަީ އެމީހ ުނ ް ކަތ ާތލި ަކެތ ި އެއްވސެް ޙާލ ެއްގއަި ކެއ
އެމީހ ުން ަތކ ާތލި ަކެތ ީގއަިވިޔ ަސްމެއެވެ. ކޮނ ްމެހ ެނ ސަްމުރ ުތ ައްދ ުނ ް ކަމުގއަި
އަދ ި މއިީ މައްކާގއަި އަދ ި އެހ ެނ ްއުނ ް މަނ ވާާ ދ ެކަމއެް އެކުލ ެވިގެނ ްވެއެވެ.ެކ
[...ގޮތ ވެެނ ްކުރ ާުރޤ ބުާޖިނ ްނ ްނނީ ަށ ްތ ަނ ްތ ާގައިވސެް
ޝެއިޚުލ ް އިސްލ ާމގްެ ބަސްފ ޅުު މިހ ާ ހ ިސާބަށ ް ނ ިމުނ ީއެވެ. އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ވކަި މީހ ަކަށ ް
ދ ީނ ގުެ ޢަދ ުއްވުނ ް ބުނ ަމުނ ް އަނ ްނ ަމުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ތ ަކުފ ީރ ު ނ ުކުރ ައވްާ ކަމަށ ް
ކަލ ޭގެފ ާނ ކަީ މިއީއެވެ!
هللا
މިއުއްމަތ ުގެ ެރތ ޭގއަި،ެ
ތ ިބާއަށ ް ތ ެދ ުމގަު ދ ައްކަވާށ ިއެވެ! ދ ެނ ްފ ަހ هللا
ފ ިޔ ަވއަި ވާތ ަނ ް ތ ބިާކުރ ައްވާފ އަިކަލ ޭގެފ ާނ ު ތ ަކުފ ީރ ުއެހ ެނ ް ފ ަރ ާތ ަކަށ ް ޛ ަބަޙަކުރ ާ މީހ ުނ ް ެއ
ަދތް ުވެގެނ ް ދ ާނ ެކަމަށ ްދ ެކިބަލ ާށ ެވެ! އަދ ި އެކަނ ް ކުރ ުމުނ ް މުނ ާ ފ ިޤުމީހ ާ ވސެް މުރ ުއ
އެކަލ ޭގެފ ާނ ު އެވަނ ީ ޞަރ ީޙަކޮށ ް ވިދ ާޅުވެފ ައިއެވެ. އަދ ި މއިީ މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ވަކިމީހ ަކު
މެނ ުވީ ޛ ަބަޙަކޮށް އަފވިާ އެއްޗ އެްކޑަނައޅެޭ ގޮތ ަށ ެވެ. އެހ ެނ ީ މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ވކަި މީހ ކަު
)ނ ުކުރ ެވޭނ ެތ ީއެވެ.ރ ުތ ަޞައވްަވުނ ްޙަރ މާް7
)
7 ،ިގެވަެދވްާނ ކަމއެް މަުކއަގިއަފެވ މުތ ަރ މިްޖގުެ ނ ޓޯް : )އެބަހީ : ބަޛީހ ާ ނ ުވަތ ަ ޝަރ ޢުީ ކަތ ިލ ުމަކީ އުްހވުނަތ ަ މުޠް ޤަލްކޮށ ް ހ އުް އާޢްމުކޮށް ސަްމއެއީ ވުަނކ ަތަތ ިލ ފެވ ވިއަާ ޛ ޙީބަާއެްއ
،
ދަ މަކަކަށް އާވިރ ު ވުދުމުނ ް ގިއަޙެ ޝަރ ުޠ އެް ަމ ބަަޛ ގޭއއަި ޝަރ ޢުީ މަނަ އެްލއެވޖްެޙަރާ ވްމާނީ ކައަގުިމމުވުނ ްުވނަތަ
ާނވަ ެ ޞްއ ޙަބަޛަތ ަކަށ ް ާޚ ި ާފލި ަށ ް ވަކިވަކ ކުޙުމއާި ޚ މްުއ މާްރމުވކަީ އއެީ ާޢ މުޢައްޔ ަނ ްޛަ ޙަަބއެްއ ަޙ
.(ޙުކމުެވެެކ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
23/132
16
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
ވ ިައިދ ާޅުވެފ ައިވެއެވެ:އަދ ިވސެް އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ެއ ފ ޮތ ުގ
)ޝައޚިް އިބްނ ު ތ ައިމިއްޔ ގާެ ވާހ ަކަފ ޅުު ފ ެށ ުނ ް(ުތތޫ ަކުނ ގްެ ކައިރ ިއަށ ް ] ކުރ ީގއަި ގސޮް އޅުޭއަދ ި ދ ަތ ުރ ުހ ަދ ައިގެނ ް އެޠ ާޣ
ޢްލުއޒްާ އއާިެގ ޢަދ ަދ ަކީ ޠ ާޣޫތ ުނ ްމައިގޑނަު ައ ،ިާތ ިނ ެކެވެ. އއެީ އައްލ ާތ އ
މަނ ާތ ެވެ. އަދ ި އެއިނ ް ކޮނ މްެ އެއްޗ ެއްވސެް ވަނ ީ ޢަރ ަބިނ ގްެ ރ ަށ ްތ ަކުގެ
ތ ެރ ެއިނ ް ރ ަށ ެއްގައިއެވެ. އައްލ ާތ ު ވަނ ީ ޠ ާއިފ ގުެ އަހ ުލ ެރވު ިނ ްނ ަށ ެވެ.
ޛ ިކުރ ުކުރ ވެޭ ގޮތ ުގއަި އައްލ ާތ ކަީ އަޞްލ ުގއަި ޞާލ ޙިު ރ ގަނޅަު މީހ ެކެވެ.
ފ ެނ ް އަޅައިދ ީ (8)ީކ ޙައްޖުވެރ ިނ ްނ ަށް ާނކ ްދ ިނ ުމަށ ް ސަވީޤަށ ްއޭނ އާަ
ުނހީ ް އޭނ ގާެތ ައްޔ ާރ ުކޮށ ްދ ީ އުޅުނ ު މީހ ެކެވެ. ދ ެނ ް އެމ ،ް އޭނ ާ މަރ ުވުމުނ
އކަީ މައްކގާެޤަބުރ ުކައިރ ި އިޢްތ ިކާފ ު ކުރ ިއެވެ. ދ ެނ ް އަލ ްޢުއޒްާ
ެ. ެހއ ުނ ްނ ަނ ީ ޢަރ ަފ ާތ އާި ކައިރ ގީަވެއެ.އަހ ުލ ުވެރ ިނ ްނ ަށ ް ދ ުޢާކޮށ ް އުޅުނ ެވެ. ދ ެނ ް ފ ަހ ެ އަދ ިާވ ބުދ ެކެވ ،ާ އެމީހ ުނ ް އގޭެ ކައިރ ީގއަި ކަތ ިލ ،ަިއެތ ާގއ
ާވ ބުދ ެކެވެ. އަދ ި އޭތ ި ހ ުނ ަނން ީ ކޑަނގުެތ ކަީ މަދ ީނ ގާެ އަހ ުލ ުވެރ ިނ ަށން ްމަނ ާ
އައްސޭރ ިއާއވިީ ދ ިމާލ ުނ ް ޤަދ ީދ ު ކައިރ ީގައެވެ.
އަދ ި،
`ބުދ ަށ ް އަޅުކަނ ްކުރ ަމުނ ް ގެނ ިޔދް ަ މުޝްރ ިކުނ ްނ އާިهللا
ނ ުނ ވްާރ ާމްކުރ ައްވާފ ައވިާ ޝިރ ުކއާި އގޭެ ވައްތ ަރ ުތ ަކގުެ ޙަޤީޤަތ ް އގނެެބ ްޭނަޙ
ރ ަސޫލ ާ ،ެ ؛މީހ ާ ފ ަހެުޒަމާނ ުގއަި ޢަރ ަބިނ ގްެ ސިޔ ަރ ަތ އާި އެކަލ ޭގެފ ާނ ގ
ޙާލ ަތ ު ބަލ ާހ ުށ ިކަމެވެ. އެއިރ ުނ ް އޭނ ާއަށ ް ޤުރ ުއާނ ގްެ ތ ަފ ްސީރ ު
ަނދޮ ބ ިާއލާރ ީ ފ ަދަ ވޮގާނ ް ފ ޑުނގިައެނ ް ތ ައްޔާ ކ ުރުރ ވެޭ ކާނ އާެވެކެ.( 8 މުތ ަރ ްޖިގްމެ ނ ޓޯް : )ސޤީަވކަީ ގ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
24/132
17
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
ބަރ ުތ އަް ލި އުޔްވާފ ައވިާބަޔ ާނ ްވެގެނ ްދ ާނ ެތެ އ .ެވަދ ި އގޭެ އިތ ުރ ުނ ް މައްކގާެ ަޚ
އަލ ްއަޒުރ ޤަީ އއާި އަދ ި އެހ ެނ ިހެ ޢ ްނިލ ްމުވެރ ިނ ގްެ ބަސްތ އަް ބަލ ުށހާ ިކަމެވެ.
ާތޛު ަނއ ްވާޠ އުޭ ކިޔ ުނ ު ގަހ ެއްވިއެވެ. އެގަހ ުގައި ،ް އަދ ި މުޝްރ ިކުނ ްނ ަށ
އެމީހ ުނ ް ހ ަތ ިޔ ާރ ު އެލ ވުާ އުޅުނ ެވެ. ދ ެނ ް މީސްތ ަކުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް ބަޔ ަކު
ވްނާޠ އެް ާވޭއ ]ބުނ ްޏެވެ. ެގ ރ ަސޫލާ ވެއެ. އެމީހ ުނ ްނ ަށ ްވސެް ޛ ާތ ު ައ
[ކޑަނައަޅުއްވައިދ ޭށ ވެެފ ަދ ައިނ ް ތ ިމަނ ްމެނ ަށން ްވސެް ޛ ާތ ު އަނ ްވާޠ އެް
އެހ ދިނ ު އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއްވިއެވެ:
«ا ! او ئا : م ل آ ان
ن »(9)
އެނ މްެ ބޮޑީ ]މާނ ައީ:هللا
އެވެ! ތ ިމަނ ްކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ނ ަފ ސްުއެފ ަރ ާތ ެއގްެ އަތ ްޕ ުޅުގައވިާ ފ ަރ ާތ ް ގަނ ްދ ެއވްާ ވިދ ާޅުވަމެވެ!
ބަނ ީ އިސްރ ާއީލ ުނ ް މޫސާގެފ ާނ ަށ ް ބުނ ި ،
ތ ިޔ ަބައިމީހ ުނ ް ތ ިބުނ ީ
ިން، ]ކަހ ަލ ަ ބަހ ެކެވެ. އެއުރ ެނ ްނަ އ ްށިލ ާހ ުނ ްތ ަކއެް ވާފ ަދ ައ
ތ ިމަނ ްމެނ ަށން ްވސެް އިލ ާހ އެް އަލްވއަި ދ ެއްވާށ ެވެ! އެކަލ ޭގެފ ާނ ު
ތި ބަޔައިމީހ ުނ ްނ ީ ،
[.ނ ގނޭޭ ބަޔ ެކވެެވިދ ާޅުވިއެވ.ެ ހ ަމަކަށ ަވަރ ުނ ްތ ިޔ ަބައިމީހ ުނ ގްެ ކުރ ގީެ އުއްމަތ ްތ ަކގުެ މަގަށ ްހ ަމަކަށ ަވަރ ުނ ް
[ތ ިޔ ަބައިމީހ ުނ ް ތ ަބަޢަވާނ ެތ ެވެ.
9 غو يذا هاور ص ث–ްއ ިާއެހ ެން ސެްވ ބޭކަލ ުނ ޞަޙ ަޙްއަދ ީޘ ރ ް.އެ ިވާކުރެ ވްީއ އައްތ ިރ އީޛިްމ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
25/132
18
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
،ެ އޢިުއެކަލ ޭގެފ ާނ ުފ ަހ ، ީ ތ ިކާފ ުކޮށ ް ހ ަތ ިޔ ާރ ުތ އަް އެލ ުވމުަކ ްށާފ ިރ ުނ ްއެވަނ
ުނހީ ްނ އ ިާއެއްގޮތ ަށ ް ވައްތ ަރ ުވުމަށ ްވސެް އިނ ްކާރ ު އެމ ،ް ގަހ އެް ނ ެގިގޮތ ަށ
،ެ
ޝިރ ުކގުެ ކަނ ްތ އަްކުރ ައްވާފ އަި އެވެ. ދ ެނ ްފ ަހ ،
އެއަށ ްވުރ ެ ބޮޑެތ ި ނ ުރ ައކްާ[ވާނ ީ ކިހ ިނ އެް ހ ެއްޔ ެވެ!
:ރ ަށ ް އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ވިދ ާޅުވިއވެެއިތ ު
ްއެ ިމިޝްޤުގއަި ވެއެވެ. އޭގެތ ެރ ޭގއަި ] ...އެފ ަދ ަ އެތ ަކއެް ތ ަނ ދ
އަތ ްތ ިލ ގާެ މިސްކިތ ް( ކިޔ ުނ ު 'މަސްޖިދ ުލ ްކައްފ ި'ޭއ )އެބަހ ީ:
އެމިސްކިތ ުގއަި އަތ ްތ ިލ ައެއގްެ ސޫރ ައެއްވެއެވެ. ބުނ ވެޭމިސްކިތ ެއްވެއެވެ.
هللا`އެބުދ ުއަތ ްތ ިލ ަފ ުޅެވެ.< ެގގއަި އއެީ ޢަލ ީ ބްނ ު އބަީ ޠ ާލ ބިްގޮތ ު
ވ ްނަތެއެވެ. (10)ތ ަޅާލ ެއްވުމއާި ހ ަމައަށ ް ދ ެމިހ އުްވެޓެ. މިކަހ ަލ ަ ބައިވަރ ު ތ ަން
[އަދ ި ޙިޖާޒްކަރ ައިގައިވސެް އގޭެ ބައއެް ތ ަނ ްތ ަނ ްވެއެވެ.ޤަބުރ ުދ ެނ ް ،ާ) އިިމްޔ ރ ަސޫލ ާކައިރ ީގއަިތ އަްއެކަލ ޭގެފ ާނ ު )އިބްނ ު ތ ައ ،ް ަމނާދ ުކުރ ުނ
ނ ަހ ީކުރ ައްވާފ ައިވުމއާި ބެހ ޭގޮތ ުނ ް ވަރ ަށ ް ދ ިގުކޮށ ް ވާހ ކަަ ދ ައްކަވާފ އަި ވިދ ާޅުވިއެވެ:؛
އެކަނ ް ޝިރ ުކަށ ް ވާޞިލ ްވާތ ީއެވެ. ] ، ީެނގެ ވްާ ސަބަބަކ އެގޮތ ަށ ް އެކަނ ް ނ ަހ ީވ
ްށަ ިކުރ ުއިމމާް އައްޝާފ ިޢީއއާި އަދ ި އެހ ެނ ް ބޭކަލ ުނ ް އެގޮތ ޛ އިމމާް މާލ ިކއާި އިމމާް އަޙްމަދ ުގެ ،ް ކުރ ައްވާފ ައިވެއެވެ. ހ މަަ އެފ ަދ ައިނ
)އެކަނ ް:އަޞްޙާބުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ވްާ ،ް އަބޫބަކުރ ު އަލ ްއަޘ ްރ މަް ފ ަދ ަ އިމާމުނ
ަށުމްވ ްދ ްދނާ ެނ ެވެ 10 މުވްއަށ ް އިރ ާދ ކަުއެރ ަހބެ ީ އެއިލ ާހ ު އެތ ަނ ް ނ ެތ ިކުރެ (.މުތ ަރ ްޖިގްެމ ނ ޓޯް : )އ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
26/132
19
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
`މަނ ާވާ( ސަބަބެއގްެ ގޮތ ުގއަި މިކަނ ް ބަޔ ާނ ްކުރ ެއްވިއެވެ. هللا
ޙީކުރ ައްވާފ އަި ވަނ ީ:ަވ
﴿
و
رن آونر دوو ا
و
ث
ق
و
و
:3
ަށކަ ަވަރ ުން، ]މާނ ައީ: އަދ ި އެއުރ ެނ ް ބުނ ޫއެވެ. ހ ަމ
ތ ިޔ ަބައިމީހ ުނ ގްެ އިލ ާހ ުނ ްތ އަް ިޔތ ަބައިމީހ ުނ ް ދ ޫނ ުކުރ ާހ ުށ ިކަމެވެ!
،
ސުވޢާު އއާި،
ތ ިޔ ަބައިމީހ ުނ ް ވައްދ ު އއާި،ް
އަދ ި ހ ަމަކަށ ަވަރ ުނ ސަންރ ު އއާި )މިހ ުރ ިހ ާ ބުދ ުތ ައް( ،ާިޔ ަޢޤޫު އއ ،ާިޔ ަޣޫޘ ު އއ
ެވެދ ޫކޮށ ްނ ު [.ލ ާހ ުށ ިކަމ
ސަލ ަފ ުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް އިބްނ ު ޢައްބާސްއއާި އެހ ެނ ިހ ެނ ް ބޭކަލ ުނ ް ޛ ިކުރ ު
ި ވިާމ ނ ަނ ްތ ަކަކީ މިއާޔ ަތ ުގައ،
ނ ޫޙްގެފ ާނ ު ޤައުމުގއަި އުޅުނ ުކުރ ައވްާ ގޮތ ުގއަިއެޤައުމުގެ ،ް ޞާލ ިޙުނ ްތ ަކަކަށ ް ކިޔ ާ ނ ަނ ްތ ކަެވެކެ. ދ ެނ ް އެމީހ ުނ ް މަރ ުވުމުނ
އ ިަދެމީހ ުނ ްގެ އ ،ް މީސްތ ަކުނ ް އެމީހ ުނ ގްެ ޤަބުރ ުތަ ގުކެ ކައިރ ީގއަި އިޢްތ ިކާފ ުކޮށ
ޒަމާނ ް އެމީހ ުނ ގްެ މައްޗ ަށ ް ދ ިގުލ ގިައެނ ް ގޮސް ،ެ ެނދ ްފ ަހ .ެ ޞޫރ ަ ހ ެދ ިއެވ
ހ ުނ ް އެޞޫރ ަތ ަކަށ ް އަޅުކަނ ްކުރ ަނ ް ފ ެށ ިއެވެ. އިމމާް ބުޚާރ ީ އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެއެމީ
ޞަޙީޙްގއަި މިކަނ ް ބަޔ ާނ ް ކުރ ައްވާފ ައިވެއެވެ. އަދ ި އިބްނ ު ޖަރ ީރ ު އއާި އަދ ި އެހ ެނ ިހ ެނ ް ތ ަފ ްސީރ ު ޢިލ ްމުވެރ ިނ ްވސެް އެގޮތ ަށ ް ޛ ިކުރ ުކުރ ެއްވިއެވެ.
ރ ަސޫލ ާކަނ ް ބަޔ ާއަދ ި މިޢިއްލ ަތ ގުެ )ސަބަބުގެ( ޞައޙްަ ، ީނ ވްާ އެއްކަމަކ
؛
ނ ަބިއްޔ ުނ ގްެ ޤަބުރ ުތ އަް މިސްކިތ ްތ ަކެއގްެ ގޮތ ުގއަި ނ ގަާ މީހ ުނ ްނ ަށ ް
ނ ަބިއްޔ ުނ ގްެ ޤަބުރ ުތ ަކގުެ ވެއްޔ ަކީ ،
ެ. ެހއ ެނ ީ ލ ަޢުނ ަތ ް ލ ައްވާފ ައވިާ ކަމެވ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
27/132
20
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
ނ ަޖިހ ެއްނ ޫނ ްކަނ ް އއެީ އގނެި ބަޔ ާނ ްވެގެނ ވްާ ކަމެކެވެ. އަދ ި އެކަލ ޭގެފ ާނ ު
އަމިއްލ ަ ނ ަފ ްސއާި ބެހ ޭގޮތ ުން ސެްވ ޙަދ ީޘ ް ކުރ ައްވާފ ައިވަނ ީ:
«ا
و
»(11) ާނފެ ގުެ ޤަބުރ ކަީ އަޅުކަނ ް ކުރ ވޭެهللا!ޔ ާ ]މާނ ައީ: ތ ިމަނ ްކަލ ޭގ
[ބުދ ެއްކަމުގއަި ނ ުލ ައްވާށ ިއެވެ!
އެކަލ ެފގޭ ާނުފ ަ ، ީ ްދނެ ަނ އގެނިގ ،ެ އިރ ުއަރ ާގެ އެނ ަހ ީ ހ ،ްިނ އއާި އެއްފ ަދ ައ
ވަޤުތ އާި އިރ ު އޮއސްޭ ވަޤުތ ު ނ ާދމަ ުކުރ ުނ ް ނ ަހ ީކުރ ައްވާފ އަި ވަނީ ސެްވ އެމަގު
ބަނ ްދ ުކުރ ެއްވުމގުެ ގޮތ ުނ ްނެ ޝ( .ެވިރ ުކަށ ް ވާޞިލ ުވެދ ާނ ެ މަގެއް
ގަޑީގއަި ނ ަމާދ ު ނ ުކުރ ުމަށ ެވެ. އެއީ ެގ ގޮތ ުނ ްނ ެވެ.( އއެީ ިމބަނ ްދ ުކުރ ެއްވމުު
އެމީހ ާ ނ ަމާދ ު ކުރ ަނ ީ ހ ަމައެކަނ ި هللا
ދ ޢުާ ކުރ ަނ ީ ހ ަމައެކަނ ި،
އަށ ްهللا
އިރ ަށ ް ،
ޮތގެ ަށ ް ކަނ ްތ އަް ކުރ ަން ަށފ ައިފ ްޔއި ާ އަށ ް ވިޔ ަސްމެއެވެ. އެހ ެނ ީ އމކިަވ ްނަނީ ިހމ ާރ ުވެސް ،ެ ަހފ .ެ ނ ަމާދ ުކޮށ ް ދ ުޢާކުރ ުމަށ ް މަގުފ ަހ ެދވި ާނ ެތ ީއެވ
ވެ. މީސްތ ަކުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް އިރ ަށ އާި އެހ ެނ ިހ ެނ ް ތ ަރ ިތ ަކަށ ްހ ގިނާފ އަެ
ސަޖިދ ަކޮށ ް ތ ަފ ާތ ު ވައްތ ުތރަ ަކގުެ ދ ުޢާކޮށ ް އޅުޭ މީހ ުން ިހމ ާރ ުވެސް
އަިއ މީހ ުނ ް އެބައުޅެއެވެ. ފ ަހ ެ މިކަމކަީ އިގުެހ މީހ ުނ ްނ އާި އަދ ި ފ ުނހްަ
ިމ ްމާމާލ ކިް އަލް ވުމއަްއަުޠއަގި ޢަޠ އާު ބްނ ު ޔ ަސާރ ގުެ އަރ ިހ ުން ވެނެ.ިމ 11 ޙަދ ީޘ ް މިލ ަފ ްޡ ުނ ް ރ ިވާކުރެ ވްއީ އ
ެހެ ވެކެ. އ ީ ުރމ ުސަލ ް ޙަދ ީޘ ކެެއ .ެވަދ ިއަދ ި ޢަޠ އާު އކަީ ޞަބާީޙއެއްނޫ ވެެނ. އެީއ ތ ާބޢިީ ެއ ން މުވުނ ް އިމމުސްނ ަދ ުކޮށ ް
،
ަކު ެނހެ ެއްކަމ ސުރަލ ް ޙަދ ީޘ ކަީ ޟަޢީފު ަދޙ ީޘ ެކެވެ. އ ތ ާބޢިީ ބޭކަލ ުނ ގްެ އަރ ުނހި ް އަނ ްނ ަ ުމަންވެނ ީ: ގެވ »މަރ ުފ ޫޢުކޮށ ް ޞަގަޙްއޮތު އަގި ވިާރ ا و» أ هاورޔ ާ [ާނ ައީ:މ
ަދމް ު ރ ގަނޅަު ސަނ ަދަ އާކިއކެު]ނ ކްަގޭލެފާ ގުނެ ޤަބުރު އެދުބކްަގުމއަި ނު އަލވްާވެއިށެ.ތ މަިهللا! )އިމާްމ ޙައވިއަފޭ( ރ ިވާކުރަ ވްާއ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
28/132
21
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
ގސްޮ،މަގުފ ުރ ެދ ެނ ް ދ ިމވާި އެނ މްެ ބޑޮު އެއްސަބަބެވެ. އެކަނ ް ފ ެތ ުރ ިގެނ ް
ަށމަ ް ބުނ ާމީހ ުނ ގްެ ތ ެރ ޭގައިވސެް އެކަނ ްވަނ ީ އިސްލ ާމްދ ީނ ަށ ް ނ ިސްބަތ ވްާ ކ
ފ ެތ ުރ ިފ ައެވެ. އަދ ި އެކަމުގއަި މަޝްހ ޫރ ުވެފ އަި މީހ ުނ ް މުޝްރ ިކުން މ ެގަޛ ުހ ަބަށ ް ، ީފ ޮތ ްވސެް ލ ިޔ ެފ އަި އެބަހ ުއްޓެވެ. އގޭެ ތ ެރ ޭގއަި އބަޫ މަޢުޝަރ ު އަލ ްބަލ ްޚ
،ަ ޝިރ ުކގުެ ތ ެރ ެއަށ ް ވަދ ެ ޠ ޣާޫއާިތ ޖިބްތ ަށ ްޘ ާބިތ ު ބްނ ު ޤުއްރ ާ އއާި އެފ ަދ
،ްބުދ ު( އީމާނ ްވީމީހ ުނ ް ހ ިމެނ އެެއ .ެވަދ ި އެމީހ ުނ ް ސިޙުރ ުވެރ ިނ ް)ކާހ ިނ ުނ
هللا)އެބަހ ީ: ފ ޮތ ަށ ް އީމާނ ްވާކަމަށ ް ދ ަޢުވާކުރ ެއެވެ.(ފ ޮތ ަށ ް ނ ިސްބަތ ްވެއެވެ.
`ެގ ވަޙީބަސްފ ުޅުގއަި ާވ ފ ަދ ައިނ ްނ ެވެ.
﴿
ألولآ نا
نون تغا...ا:02ކަލ ޭގެފ ުނނާ ގްެ ]މާނ ައީ: ،ިާކަލ ޭގެފ ާނ ަށ ް ބާވައިލ ައްވާފ ައވިާ ފ ޮތ ަށ އ
،ް އީމާނ ްވެގެނ ް ތ ިބިކަމަށ ްކުރ ިނ ް ބާވައިލ ައްވާފ ައވިާ ފ ޮތް ކަތަށ
އެއުރ ެނ ް ެެ؟
ބުނ ާ މީހ ުނ ް ކަލ ޭގެފ ާނ ު ދ ެކެވަޑައިނ ުގަނ ްނ ަވަމުތ ޯއވ
ޫތޣާ ު ކައިރ ިއަށ ް ދ ިއުމަށ ް އެއުރ ެނ ް ޠ ،ް ޙުކމުް ލ ިބިގަނ ްނ ާނ
[އެދ ެތ ެވެ...
ބަސްފ ޅުު ނ ިމުނ ީއެވެ.ެގ\(ޔ ާމިހ ިސާބުނ ް ޝެއޚިް )އިބްނ ު ތ މިައއިް
އެމީހ ެއގްެ ހ ިތ ް ޙައްޤުމަގުނ ްهللاތ ިބާއަށ ް ރ ަޙުމަތ ް ލ ައްވާށ ިއެވެ!هللا
މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ވކަި މީހ އެް ތ ަކުފ ީރ ު ނ ުކުރ ައވްާ ކަމަށ ް ބުނ ާ ،ާ އެއްކިބާކުރ ައްވާފ ައވިާ މީހ
މިއިމމާް ނ ިކަނ ް ތ ބިާ ދ ެކިބަލާ ވެށެ. ޝާފ ޢިީ މަޒްހ ަބގުެ ބޮޑެތ ި އިމާމުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ްވާ
ެރތ ޭގއަި ހ ިމެނ ޭ އބަޫއަދ ި ބޮޑެތ ި މަޝްހ ޫރ ު ލ ިޔ ުނ ްތ ެރ ިނ ގްެ އަލ ްފ ަޚްރ ުއްރ ޒާީ ފ ަދ ަ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
29/132
22
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
އކެަގޭލެފ ާނ ު އެވަނ ީ ޛ ިކުރ ު ،ް މަޢުޝަރ ު ފ ަދ ަ މީހ ުނ ް ކާފ ިރ ވުެ މުރ ުތ ައްދ ުވެފ ައވިާ ކަމަށ
ކުރ ައްވާފ ައެވެ. ޢިލ ްމުލ ް ކަލ ާމގްެ އަހ ުލ ުވެރ ިނ ްނ ަށ ް ރ ައްދ ުދ ެއްވިއިރ ު އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ވަނ ީ
އޭނ ގާެ ފ ޮތ ގުެ ވާހ ކަައަލ ްފ ަޚްރ ު ޛ ިކުރ ުކުރ ައްވާފ ައިއެވެ. އއެީ މިތ ާގއަި ބަޔ ާނ ްވެފ ައވިާމިއީ ސުމްލ ިމުނ ް އިއްތ ިފ ޤާު ]ޛ ިކުރ ު ކުރ ެއްވިއިރ ުއެވެ. އެކަލ ެފގޭ ާނ ު ވިދ ާޅުވެފ ައިވަނ ީ:
هللا[މުރ ުތ ައްދ ވުެ ދ ީނ ުނ ް ބޭރ ުވުމެވެ.()އެބަހ ީ:ވެފ ައވިާ ޞަރ ޙީަ ރ ިއްދ ައެކެވެ.
އަނ ްނ ާނ ެތ ެވެ. ށ ްހ ުރ ި ބައެއްގައި()ކުރ އިައިރ ާދ ަކުރ ެއްވިއްޔ ާ އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ބަސްފ ޅުު
،
)އިބްނ ު ތ ައިމިއްޔ ާ(މަނ ާތ އާި އއާި ބެހ ޭ ގޮތ ުނ ް ޝައޚިްއަލ ްޢުއްޒާއއާިއައްލ ާތ އާިވިދ ާޅުވެފ ައވިާ ބަސްފ ުޅއާި މެދ ު ތ ބިާ ވިސްނ ާ ބަލ ާށ ެވެ. އެކަލ ޭގެފާ އ ުނެވަނ ީ މުޝްރ ިކުނ ް
ކުރ ާގއަިނ ުހ ެނ ްތ ަނ ްތައެބުދ ުތ ަކއާި މެދ ު ކަނ ްތަ ކ ްއުރ ި ގޮތ ް އއެީ ދ ިމިޝްޤުގައއާި އަދ ި ެއ
ކަނ ް ބަޔ ާނ ް ކުރ ައްވާފ ައިއވެެ. އަދ ި ޛ ާތ ު އަނ ްވާޠ ު ޙަދ ީޘ ްއއާިކކަީ ހ މަަ އެއްކަމއެްކަނ ްތ ަ
ބެހ ޭ ގޮތ ުނ ް އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ވިދ ާޅުވެފ ައވިާ ބަސްފ ުޅއާި މެދ ު ތ ބިާ ވިސްނ ާބަލ ާށ ެވެ. މިއީ
ފ ާނ ގުެހ ަމައެކަނ ި ގަހ އެް ނ ެގުމުގއަި އެމީހ ުނ ްނ އާި ވައްތ ަރ ުވުމއާި ބެހ ޭ ގޮތ ުނ ް އެކަލ ގޭެއެއަށ ްވުރ ެ ބޮޑުވެގެނ ވްާ ޝިރ ުކގުެ ކަނ ްތ ައް ،ެބަސްފ ުޅެވެ. ދ ެނ ް ފ ަހ
އިމމާްމ ެގިބަސްފ ުޅަށ ް ފ ަހު ެނދ ް އެއެއްޗ ެއްގއަި ހ ިފ ޭނ ެ އެހ ެނ ް ެ؟
ކިހ ިނ ަކުނ ްވާނ ެހ ެއްޔ ެވ!
ބަހ އެް ޙައޤްު މަގުނ ް އެއްކިބާވެފ ައވިާ މީހ ާއަށ ް އބެަ އޮތ ްހ ެއްޔ ެވެ!؟
އޅުޭ އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެޙުއްޖަތ އެް ކަމުގއަި ނ ަގައިގެނ ްފ ަހ ެ އެމީހ ުނ ގްެ މަގުފ ުރ ެދ ުމަށ ްން ައިމިއްޔ ާ(. ެއއަހ ަރ ެނ ް ޛ ިކުރ ުކޮށ ްލ ާނ ަމވެެބަސްކޅޮު ތު \ކަލ ޭގެފާ އ( ުނިބ
ވިދ ާޅުވިއެވެ:
މުޢައްޔ ަނ ް ކޮށ ް ތ ަކްފ ީރ ު ކުރ ުމއިާ،ބަޔ ަކަށ ްމީސްތ ަކުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް ]
މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ފ ާސިޤެއްކަމުގައި ،
މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ބިދ ުޢަވެރ ިކުރ ުމއާި
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
30/132
23
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ާފފ ަވެރ ި ،ާިކިމަނ ްތ ައްތ އަްއއެްބަޔ ާނ ްކުރ ުމއ ،ް ކަމަށ ް ބަޔ ާނ ްކުރ ުނ
އެނ މްެ ބޮޑަށ ް ނ ަހ ީކުރ ާ މީހ ުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް ތ ިމަނ ްކަލ ޭގެފ ާނ ު
މެވ.ެ އއެީ އެކަމކަު އެމީހ ެއގްެ ކައިރ ިއަށ ް ރ ިސާލ ަތ ގުެ ޙުއްޖަތ ްވެވަޑައިގަނ ްނ ވަަޚިލ ާފ ުވެއްޖެއްޔ ާއެޙުއްޖަތ އާިފ ޯރ ާ ޤާއިމްވެއްޖެކަނ ް އގެނިއްޖެއްޔ ާ މެނ ުވީއެވެ.
އޭނ ާ ކާފ ިރ ެއްކަމުގއަި ވެދ ެއެވެ. ނ ޫނ ީ ފ ާސިޤެއްކަމުގއަި ވެދ ެއެވެ. ނ ޫނ ީ
[ފ ާފ ަވެރ ިއެއްކަމުގއަި ވެދ ެއެވެ.
ސްފ ޅުު ނ ިމުނ އީެެވ.އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ަބ
މއިީ މައްސަލ ަތ ަކުގއަި އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ބަސްފ ޅުު ހ ުނ ްނ ަ ގޮތ ގުެ ޞިފ ައެވެ. އެކަލ ޭގެފ ާނ ު
މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ،ްެވިައސ ބަސްފ ުޅުތ ަކގުެ ތ ެރ ެއިނ ް އަހ ަރ ުމެނ ްނ ަށ ް ފ ެނ ުނ ު ކޮނ މްެ ތ ަނ ެއްގ
ގެނ ް އެކަނ ްތ ަކުފ ީރ ު ނ ުކުރ ައްވާކަމަށ ް އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ވިދ ާޅުވެއްޖެއްޔ ާ އެއއާި ވިއްދ އަި
އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ،
އ ީެއޭނ ގާެ ކައިރ ިއަށ ް ސާފ ވުެ އޮޅުނ ް ފ ިލ ައިގެން ާނދ ޭ ސަބބަު ވިދ ާޅުވެއެވެ. އެސަބަބަކީ އ ، ީަތ ީރފު ުކުރ ުމުނ ް ހ ުއްޓިވަޑައިގ )މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް( އެމީހ ކަު ތ ަކ
އެމީހ ެއގްެ މއަް ،ާްޔ ެ. ެހއ ެނ ެއްކަމކަު ޙުއްޖަތ ް ފ ޯރ ައިފ ިއ ޗ ަށ ްޙުއްޖަތ ް ފ ޯރ ުމގުެ ކުރ ިނ ްނ ެވ
އެމައްސަލ ައަކުނ ް ލ ާޒިމވްާ ޙުކމުް ކުރ ައްވަތ ެވެ. އއެީ ތ ަކުފ ީރ ު ކުރ ަނ ްޖެހ ޭ
މައްސަލ ައެއްނ މަަ ތ ަކުފ ީރ ެވެ. އެހ ެނ ްނ ޫނ ީ ފ ާސިޤެއްކަމުގައެވެ)ތަ ސްފީޤެވެ(. އެހ ެނ ްނ ޫނ ީ
ފ ާފ ައެއްކަމެވެ.
ފ ާޅުވެގެނ ވްާ މައްސަލ ަތ އަް)
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
31/132
24
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
ރ ައްދ ުދ ެއްވަމުނ ް އެކަލ ޭގެފ ާނު ިދވ ާޅުވެފ ައިވެއެވެ. އއެީ އެމީހ ުނ ގްެ ބައއެް އިމާމުނ ގްެ
ކިޛުރ ުކުރ ައްވަމުނ ްނ ެވެ. ފ ަރ ާތ ުނ ް މުރ ުތ ައްދ ވުާ އެތ ަކއެް ކަނ ްތ ަކއެް ފ ެނ ިފ ައިވާކަނ ް
އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ވިދ ާޅުވަނ ީ:
[ ،ް ެވްނެގާ ވާހ ަކަތ ަކުގއަި...އަދ ި މިކަނ )މައްސަލ ަތ ަކުގައި( ނ މަަވަނ ްހ ަނ ާވ
،ާިއެމީހ ުނ ްނ ަށ ް އެކަމުގއަި ކުށ ެއްކުރ ވެި ޙައްޤުމަގުނ ް އެއްކިބާވެފ ައވ
އެކަމއެްގއަި ބުނ ެވިދ ާނ ެއެވެ.ބައެއްކމަު ،ް އަދ ި އެމީހ ުނ ގްެ މައްޗ ަށ
ދ ޫކޮށ ްލ ައިފ ިނ މަަ ކާފ ަރ ވުާ ޙުއްޖަތ ް ޤާއިމްނ ުވއެޭ ބުނ ެވިދ ާނ ެއެވެ.މުސްލ މިުގްެނ ޢާއމްު ، ީ ބިކައިނ ް ފ ާޅުވަނ ެ އެމީހ ުނ ްގ ،ަުއެހ ެނ ެއްކަމކ
. އަދ ި އެކަނ ްތ ައްތ ަކަކީ މީހ ުނ ްނ ަށް ސެވް އގނެޭ ކަނ ްތ ަކވެެމީހ ުނ ްނ ަށ އާި ޚާއޞްަ
އަދ ި އެއއާި ޚިލ ާފ ވުި މީހ ުނ ް؛ރ ަސޫލ ާ ،ިެއެކަމާއިގެނ ް ވަޑައިގެނ ްނ ވ
`ކާފ ަރ ުކުރ ެއވްި ކަނ ްތ ައްތ ަކެވެ. އއެީ ކކަު ނ ުލ ާ،އއާި ޝަރ ީ هللا
އެކަލ ގާނެއަށ ް އެކަނ ި އަޅުކަނ ްކުރ ުނ ް ފ ަދ ަ ކަނ ްތ ައްތ ކަެއ .ެވަދ ި އެކަލ ގާނެ ނ އިަބްޔ ުނ ްނ އާި އަދ ި އެނ ޫނ ްވެސް ަރފ ާތ ްތ ަކަށ ް ،ާިފ ިޔ ަވއަި މަލ ާއިކަތ ްނނު އ
މިއީ ،ް
ުނރަ ެ.ވެ ަމަކަށ ަވ ހ ނަ ަދ ަ ކަނ ްކަމ ފް ެނގެ ްވާކ އަޅުކަނ ްކުރ ުނ ް ނ ަހ ީވ
ުޑ ޝިޢާރ ުތ ަކުގއަި ހ ިމެނ ޭ ކަނ ްކަމެވެ. އެއީ އިސްލ ާމްދ ީނ ގުެ އެނ މްެ ފ ާޅުކަނ ބްޮ
އގޭެ ޤަދ ަރ ު މަތ ިވެރ ިކުރ ުނ ް ފ ަދ ަ ،ާިފ ަރ ޟުު ފ ސަް ނ ަމާދ ގުެ ފ ަރ ުޟުކަމއ
ޖުވާ ،ިާރ ަލ އ ،ާިރ ބިާ އއ ،ާިކަނ ްކަމެވެ. އަދ ި ފ ާޙޝިް ކަނ ްތ ައްތ ަކއ
،ްެޙަރ ާމްވެގެނ ްވާކަނ ް ފ ަދ ަ ކަނ ކްަވެމެ. ދ ެނ ް މިހ ުރ ިހ ާ ކަމަކަށ ް ފ ަހ ުވސ
ގެނ ްދ ާނ ީ އެމީހު ގްެނ ބޮޑެތ ިމީހ ުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް ގިނ ަމީހ ުނ ްތ ިބާއަށ ް ފ ެނ ި
މިކަނ ްތ ައްތ ަކގުެ ތ ެރ ެއަށ ް ވެއޓްި މުރ ުތ ައްދ ުވެގެނ ް ދ ާތަ ވެނެ. އަދ ި
،
އެމީހ ުނ ގްެ ތ ެރ ެއިމ ްނީހ ުނ ް،
އެއަށ ްވުރ ެވސެް ބޮޑުވެގެނ ވްާ ކަމަކީ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
32/132
25
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
މުޝްރ ިކުނ ގްެ ދ ީނ ގުެ މައްޗ ަށް ޮތފ ްފ ޮތ ް ވސެް ލ ހެ ޔި ެދ ިކަމވެެ! ބަޫއ ޢަބްދ ި
[)އަލ ްފ ަޚްރ ުއްރ ާޒީ( ފ ަދ ަ މީހ ުނ ް ކަނ ްކުރ ި ފަ އަދިނ ްނ ެވެ.އައްރ ާޒީ هللا
މއިީ މުސްލ ިމުނ ގްެ އިއްތ ިފ ާޤުނ ް ދ ުނނީ ް ބޭރ ވުާ ]އެއަށ ްފ ަހ ު ވިދ ާޅުވިއެވެ:މިހ ިސާބުނ ް 2[)ދ ީނ ުނ ް ބޭރ ވުެ މުރ ުތ ައްދ ުވުމެވެ.( ޞަރ ޙީަ ރ ިއްދ ައެކެވެ.
އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ބަސްފ ޅުު ނ ިމުނީ ވެއެ.
،ެ ޢަދ ުއްވުނ ް ގެނ ްނ ަ ޝުބުހ ާއގިެ ތ ަފ ްޞީލ ު މިވަނ ީއެވެ. ދ ެނ ް ތ ބިާ މިއއާިެގފ ަހ
،
`މެދ ު ވިސްނ ާ ފ ިކުރ ުކޮށ ް ބަލ ާށ ެވ.ެ ފ ަހ ެهللا
ިތފ ުނ ަވެރ ި ކުރ ެއްވުމަށ ް އިރ ާދ ަކުރ ެއވްިެގ ޙަޟްރ ަތ ުނ ް އެއްވސެް އެއްޗ އެް މިލ ްކުވެގެނ ް ނ ުވެއެވެ.މީހ ަކއާި މެދ ު ތ ިބާއަށ ް
އަދ ި އެކަމަކުނ ް ދ ީނ ވްެފ ަހ ެ އަހ ަރ ުމެނ ް އިޢްތ ިޤާދ ކުޮ ،ް މިމައްސަލ ާއިގއަި ށ ، ީރ ވިާ ކަމަކ
ނ ޫނ ީ އއާި ޝަރ ީކުކޮށ ްފ ިނ މަަهللا ސްލ ިމކަުޙުއްޖަތ ް ފ ޯރ ުމަށ ްފ ަހ ު ުމއެމައްސަލ ައަކީ )
ނ އ ީޫނޭނ ާ އެހ ެރ ީ ޙައްޤު ،ާ
އަދ ި މިނ ޫނ ްވސެް ޞަރ ޙީަ ކުފ ުރ ު ކަމަށ ްގޮތ ގުެ މަތ ީގއަި ކަމަށ ް ދ ަޢވުާ ކުރ ާމީހ ާ، މުވައްޙިދ ުނ ގްެ މައްޗ ަށ ް މިކަނ ް އިސްކުރ ާ މުސްލ މިް މީހ
އއާި އެކަލ ގނާެ ރ ަސޫލ ާއއާި އަދ ި އުއްމަތ ގުެ ޢިލ ްމުވެރ ިނ ް ބަޔާ ކްނުރ ައްވާފ ައވިާ މިފ ަދ ަ
އ ީަހިބްނ ު ތ ައިމިއްޔ ާ( އަށ ް ނ ޫނ ީ އެއަށ ްވުރ ެ މަތ ިވެރ ި ކަނ ްތ ައް( އެކަލ ޭގެފ ާނ ަށ ް )އެބ
މިމައސްައާލިގއަި ކުށ ެއްކުރ ެވިފ އަި ވީ ،ަްއަހ ަރ ުމެނ ްބޭކަލ އެް ވިޔ ސ ،ެްނަ ވަމސ
އަހ ަރ ުމެން ގ ެގާތ ށްަ ،
ލ ާގެ ަރއ ިހ ުނ ް އައިސްފ ައވިާއއާި އެކަލ ގނާެ ރ ސަޫއީމާނ ްވާހ ުށ ީ ކުށ އެްުކމީހ ަކުށ އެް ކުރ ެވުނ ު)މިކަމުގައި(އެއީ ށ ް އެމީހ ކަު ތ ަކްފ ީރ ުކުރ ުމެވެ.ގޮތ ަ
އެހ ެނ ީ 3ކުރ ެވުނ ު ނ ަމަވެސްމެއެވެ. ހް ނު ެއްޔ ވެެ؟ )އެކަނ ް އެހ ެނ ްވާނ ީ( ކިހ ިނ ަކ ،ެ ފ ަހ
12 ا ި ެދމ ު ދ ެކެނ ްޖެހޭ ޮތގ އާި ޚިލ ަށފާ ް ކުށ ްގޮތ ަކަށ ް ކޮނ މްެ 13 ސްއަލ ައާއ މުތ ަރ ްޖިގްެމ ނ ޓޯް : )އެބަހ ީ މިަމ
ައަގުމިމީހ ަކު ެވެއެ.(ދ ެކުނ ުކ ވީމަަނސެްވ މ
-
8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi
33/132
26
ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ ި ނ ު މ ެ ކޮ ށ ް ވ ާ ފ ައ ިދ ާ އ ަށ ް ހ ޯދ ާ މ ހ ާ ގ ައ ިފ ައ ިދ ާ ވ ުމ ު ފ ި ރ ު ކާ މ ހ ާ ލ ާ ދ ޫ ކޮ ށ ް ދ ު
މިމައްސަލ ާގއަި މިއއާި ޚިލ ާފަ އ ްށެއްވސެް ޢިލ ްމުވެރ ިއެއގްެ އަރ ިހ ުނ ް ބަސްފ ުޅއެް
،ުައައިސްފ ައވިާ ކަމއެް އަހ ަރ ުމެނ ްނ ަށ ް އގެނިފ ައއެް ނެ ވެތެ. އެހ ެނ ެއްކަމކ
ޙުއްޖަތ ް ދ ެއްކުމަށ ެވެ.ޚިލ ާފ ުވެގަނ ްނ ަ މީހ ާ ދ ަނ ީ ފ ިރ ުޢައުނ ގުެމިމައްސަލ ާއިގއަި
﴿
ل
نوْاوا:15[އިހ ގުެ ޖީލ ުތ ަކގުެ ކަނ ްތ އަް ހ ުރ ި ގޮތ ކަީ ފ ަހ ެ ކޮބައިހ އެްވެެޔ ]މާނ ައީ:
ނ ޫނ ީ ޤުރ ަޝީނ ގްެ ޙުއްޖަތ ް ދ ެއްކުމަށ ެވެ. އެއީ:
﴿
ْ
اة
ا:7
ަތލް ުގައިވސެް މިކަހ ަލ ަ ވާހ ަކައއެް ތ ިމަނ ްމެނ ް ]މާނ ައީ: އެނ ްމެ ަހފ ގުެ މިއ