morfologia roŚlin –poradnik dla początkującego florysty · –poradnik dla początkującego...
TRANSCRIPT
![Page 1: MORFOLOGIA ROŚLIN –poradnik dla początkującego florysty · –poradnik dla początkującego florysty. eliptyczny podługowaty romboidalny jajowaty odwr. jajowaty trójkątny](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052214/5c781adb09d3f23a068c68db/html5/thumbnails/1.jpg)
Przy oznaczaniu roślin niezbędna jest znajomość specjalistycznych terminów, opisujących zewnętrzną budowę organów roślinnych. Niniejszy poradnik ilustruje najbardziej typowe określenia stosowane w kluczach do oznaczania roślin, sprawiające jednocześnie największe problemy – i to nawet wytrawnym znawcom roślin… W podpisach do rysunków zastosowałam tylko te terminy, które nie budzą wątpliwości (z pominięciem nazw niejednoznacznych i/lub rzadko używanych).
Nie uwzględniłam nazewnictwa dotyczącego elementów kwiatów oraz nazw typów owoców (odpowiednie definicje i rysunki można znaleźć w rozdziale wstępnym każdego niemal klucza do oznaczania roślin i we wszystkich pozycjach Literatury uzupełniającej).
Poradnik jest kompilacją rycin pochodzących z kilku źródeł z rysunkami mojego autorstwa (por. slajd końcowy).
Halina Galera
MORFOLOGIA ROŚLIN– poradnik dla początkującego florysty
![Page 2: MORFOLOGIA ROŚLIN –poradnik dla początkującego florysty · –poradnik dla początkującego florysty. eliptyczny podługowaty romboidalny jajowaty odwr. jajowaty trójkątny](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052214/5c781adb09d3f23a068c68db/html5/thumbnails/2.jpg)
eliptyczny
podługowaty
romboidalny
jajowaty
odwr. jajowaty
trójkątny
klinowaty=odwr. trójkątny
równowąski = linearny = taśmowaty
ościsty
okrągły
kwadrat.
ELIPTYCZNE
PODŁUGOWATE(boki równol, rogi mogą być zaokrąglone)
ROMBOIDALNE(boki mogą być lekko zaokrąglone)
JAJOWATE i LANCETOWATE
ODWROTNIEJAJOWATE
i LANCETOWATE
TRÓJKĄTNE(szczyt ostry, nasada może być zaokrąglona)
KLINOWATE = ODWROTNIE TRÓJK.
(nasada wąska, rogi na szczycie mogą być zaokrąglone)
odwrotnielinearny
12:1 6:1 3:1 2:1 3:2 6:5 1:1 5:6 2:3 1:2 1:3 1:6 1:12proporcje długość : szerokość
n a j s z e r s z y n
a ś r o d
k u
n a j s z e r s z y d
o ł e m
n a j s z e r s z y g
ó r ą
ODWROTNIEDELTOIDALNE
(boki mogą być lekko zaokrąglone)
DELTOIDALNE(„latawce”, boki mogą być lekko zaokrąglone)
odwr. deltoid.
deltoidalny
Zarys blaszki liściowej (lub innego 2-wymiarowego symetrycznego elementu)
okrągławy poprzecznie eliptyczny
poprzecznie okrągławy
lancetowaty
odwr. lancetow.
![Page 3: MORFOLOGIA ROŚLIN –poradnik dla początkującego florysty · –poradnik dla początkującego florysty. eliptyczny podługowaty romboidalny jajowaty odwr. jajowaty trójkątny](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052214/5c781adb09d3f23a068c68db/html5/thumbnails/3.jpg)
Liście wcinane
trójwrębny trójklapowy trójdzielny trójksieczny
dłoniastowrębny dłoniastoklapowy dłoniastodzielny dłoniastosieczny
pierzastowrębny pierzastoklapowy pierzastodzielny pierzastosieczny
lirowato
pierzastodzielny
przerywano
pierzasty
Liście złożone
trójlistkowy dłoniasto złoż.
nieparzysto
pierzasto złożony
parzysto pierzasto złożony:
z kończykiem z wąsem
podwójnie
pierzasto złożony
lirowato
pierzastosieczny
![Page 4: MORFOLOGIA ROŚLIN –poradnik dla początkującego florysty · –poradnik dla początkującego florysty. eliptyczny podługowaty romboidalny jajowaty odwr. jajowaty trójkątny](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052214/5c781adb09d3f23a068c68db/html5/thumbnails/4.jpg)
Wierzchołek blaszki li.
zaokrąglony wykrojony ucięty słabo zaostrzony zaostrzony = wycięty = tępy = ostry
Nasada blaszki liściowej
zaokrąglona sercowato wycięta uszkowata klinowata ucięta różne nazwy oszczepowata strzałkowata asymetrycznanp. wąska
Sposób osadzenia liścia na łodydze
na ogonku siedzący obejmujący obrastający zbiegający 2 liściełodygę łodygę po łodydze zrośnięte nasadami
liczne liście z pochwą z gatką z przylistkamizrośnięte w rurkę liściową
gładki orzęsiony falisty piłkow. podwójnie ząbkow. podwójnie kolczasty karbow. podwójnie= cały piłkowany ząbkowany karbowany
Brzeg blaszki liściowejUlistnienie
skrę
tole
głe
napr
zem
ian-
legł
e
napr
zeci
w-
legł
e
okół
kow
e
roze
ta =
róż
yczk
a
Liść na przekroju
płaski dęty dęty z kilem brzeg zwiniętyobły rynienkow. podwinięty
![Page 5: MORFOLOGIA ROŚLIN –poradnik dla początkującego florysty · –poradnik dla początkującego florysty. eliptyczny podługowaty romboidalny jajowaty odwr. jajowaty trójkątny](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052214/5c781adb09d3f23a068c68db/html5/thumbnails/5.jpg)
Łodyga na przekroju poprzecznym
obła spłaszczona= okrągła kanciasta
Układ łodygi w stosunku do podłoża
wyprostow
ana =
wzniesiona pionow
o
wzniesiona ukośnie
podnosząca się
pokładająca się
wijąca się
za pomocą korzeni
za pomocą w
ąsów
pnąca
= wspinająca się:
lejkowaty dzwonkowaty flaszkowaty maczugowaty rurkowatykółkowy
Podstawowe kształty kwiatów
Specyficzne kwiaty grzbieciste
motylkowy wargowy poczwarowaty storczykowaty języczkowaty
brodawkowate „mączyste”
Typy włosków
wyprostowane przylegające haczykowate gruczołowe gruczoł. parzące
dwuramienne wieloramienne= gwiazdkowate
kutnerowate, wełniste,filcowate (na rysunku
różnice nie do uchwycenia)
(z ostrogą) (z ostrogą)
żebrowana bruzdowana oskrzydlona
dęta (pusta w środku, z kanałem powietrznym)
![Page 6: MORFOLOGIA ROŚLIN –poradnik dla początkującego florysty · –poradnik dla początkującego florysty. eliptyczny podługowaty romboidalny jajowaty odwr. jajowaty trójkątny](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052214/5c781adb09d3f23a068c68db/html5/thumbnails/6.jpg)
Kwiatostany groniaste
grono baldachogronokotkakłos podbaldach wiecha
główka koszyczekkolbabaldach prosty
= baldaszek
baldach złożony
(z baldaszków)rozrośnięta oś kwiatostanu widoczna na przekroju
![Page 7: MORFOLOGIA ROŚLIN –poradnik dla początkującego florysty · –poradnik dla początkującego florysty. eliptyczny podługowaty romboidalny jajowaty odwr. jajowaty trójkątny](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052214/5c781adb09d3f23a068c68db/html5/thumbnails/7.jpg)
Kwiatostany wierzchotkowate
wierzchotka dwuramienna
kwiatostan śrubowatyskrętek
wierzchotki jednoramienne:
wierzchotka wieloramienna
wachlarzyksierpik
![Page 8: MORFOLOGIA ROŚLIN –poradnik dla początkującego florysty · –poradnik dla początkującego florysty. eliptyczny podługowaty romboidalny jajowaty odwr. jajowaty trójkątny](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022052214/5c781adb09d3f23a068c68db/html5/thumbnails/8.jpg)
Źródła ilustracji• rysunki własne (zarys blaszki liściowej , liście wcinane i liście złożone, liść na przekroju,
typy włosków, kwiatostany groniaste i kwiatostany wierzchotkowate)
• Krüssmann G., 1976-1978. Handbuch der Laubgehölze. T. 1-3. P. Parey Verl., Berlin, Hamburg.
• Rutkowski L. 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa.
• Futak J. (red.) 1966. Flora Slovenska. T. 1. Vydav. Slovenskej akademie vied, Bratislava.
Literatura uzupełniająca• Atlas roślin naczyniowych Polski 2001-2015. Dostępny w Internecie:
www.atlas-roslin.pl• Kupidłowska E., Sudnik-Wójcikowska B. 1997. Terminy i pojęcia
botaniczne. WSiP, Warszawa.• Polakowski B. 1994. Botanika. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa.
(rozdział Organy roślin nasiennych)
• Szweykowska A., Szweykowski J. 1992 (lub inne wydania). Botanika. Tom 1. Morfologia. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa. (rozdziały: Ukształtowanie i budowa korzenia, Ukształtowanie i budowa pędu oraz Rozmnażanie płciowe i przemiana pokoleń u roślin telomowych – Rośliny okrytozalążkowe).