mirjanka maxevi} biljana apostolovska-to{evska marjan .../cite> · odvivaat

Mirjanka Maxevi} Biljana Apostolovska-To{evska

Marjan Dimitrijevski INSTITUT ZA GEOGRAFIJA - 85 GODINI

2

Izdava~: UNIVERZITET „SV. KIRIL I METODIJ” PRIRODNO-MATEMATI^KI FAKULTET INSTITUT ZA GEOGRAFIJA Recenzenti: Prof. d-r Milivoj Ga{evski Prof. d-r Tome Andonovski Prof. d-r Aleksandar Stojmilov Lektura: d-r Olgica Dodevska Mihajlovska Prevod od makedonski na angliski jazik Valentina Tanevska-Petkovi} Pe~at: SAK - STIL Skopje CIP - Katalogizacija vo publikacija Nacionalna i univerzitetska biblioteka "Sv. Kliment Ohridski" Skopje 91:005.71(497.711)"1922/2007" MAXEVI], Mirjanka Institut za geografija : 85 godini / Mirjanka Maxevi}, Biljana Apostolovska - To{evska, Marjan Dimitrijevski. - Skopje : Prirodno - matemati~ki fakultet, Institut za geografija, 2008. - 129 str. : ilustr. ; 24 sm fusnoti kon tekstot. Bibliografija: str. 128-129 1. To{evska, Biljana Apostolovska [avtor] 2. Dimitrijevski, Marjan [avtor] a) Institut za geografija (Skopje) - 1922-2007 ISBN 978-9989-668-68-5 COBISS.MK-ID 72498954

3

UNIVERZITET „SV. KIRIL I METODIJ” PRIRODNO-MATEMATI^KI FAKULTET

INSTITUT ZA GEOGRAFIJA

Prof. d-r Mirjanka Maxevi}

Doc. d-r Biljana Apostolovska-To{evska Prof. d-r Marjan Dimitrijevski

IINNSSTTIITTUUTT ZZAA GGEEOOGGRRAAFFIIJJAA -- 8855 GGOODDIINNII --

Skopje, 2008

5

S O D R @ I N A

KON OVA IZDANIE................................................................................... 9 PREDGOVOR.................................................................................................... 11 PREFACE............................................................................................................ 13

1. PO^ETOCI NA STUDIITE PO GEOGRAFIJA ME\U DVETE SVETSKI VOJNI (1922-1941 )................................................ 15 2. OBIDI ZA OTVARAWE NA STUDII PO GEOGRAFIJA VO TEKOT NA VTORATA SVETSKA VOJNA 1943-1944...............

29

3. VOZOBNOVUVAWE NA STUDIITE PO GEOGRAFIJA VO PERIODOT PO OSLOBODUVAWETO......................................

35

4. INSTITUTOT ZA GEOGRAFIJA (1958-1977)................................. 47

5. GEOGRAFSKI FAKULTET (1977-1985).............................................. 56 6. INSTITUTOT ZA GEOGRAFIJA VO RAMKITE NA PRIRODNO-MATEMATI^KI FAKULTET (1985-2007).............. 71 ZGODI I NEZGODI DIREKTNO OD TEREN..................................... 102 MAKEDONSKO GEOGRAFSKO DRU[TVO......................................... 103 FORMI NA ORGANIZIRAWE NA STUDENTITE GEOGRAFI.....................................................................................................

109

SPISOK NA DOKTORSKI DISERTACII ODBRANETI NA INSTITUTOT ZA GEOGRAFIJA...........................................................

116

SPISOK NA MAGISTERSKI TRUDOVI ODBRANETI NA INSTITUTOT ZA GEOGRAFIJA.......................................................................

121

PRILOG............................................................................................................ 128 ARHIVSKI DOKUMENTI....................................................................... 129 KORISTENI IZVORI I LITERATURA............................................. 131

7

NA PLEADATA GEOGRAFI KOI NESEBI^NO SE VLO@IJA SEBESI

VO RAZVOJOT NA GEOGRAFSKATA NAUKA I NASTAVA

AVTORITE

9

КОН ОВА ИЗДАНИЕ

Oficijalno Institutot za geografija i geografskata nauka i

obrazovanie vo Republika Makedonija se neguvaat od 16 dekemvri 1946 godina. Tie, vsu{nost, egzistiraat vo Makedonija u{te od 1922 godina, vo ramkite na formiraniot Filozofski fakultet vo Skopje, koj, toga{, bil vo sostav na Belgradskiot univerzitet. Geografijata se izu~uvala kako nacionalna nauka, pokraj istorijata, etnografijata i filologijata, moèbi so cel, a moèbi i kako neminovnost, bidej}i na ovoj prostor se odvivaat site prirodni i od ~ovekot izmisleni i sozdadeni aktivnosti, objekti i pojavi.

Pokonkretno, vo trudot e prezentirana hronologijata na slu~uvawa vo kontekstot na vospostavuvaweto na studiite po geografija, razvojot na geografskata nau~na misla, licata koi proizlegle kako nau~en i stru~en kadar i t.n.

Prezentirani se dokumenti na toga{nite vlasti i vo periodot me|u dvete svetski vojni i vo vremeto na Vtorata svetska vojna, koga, soodvetno na op{tata voena teorija, me|u drugoto, se nastojuva da se organiziraat razni institucii vo funkcija na realizacija na zacrtanata politika, a sledstveno na toa se organizirale i studii po geografija. No, sledeweto na tekstot ja otkriva celta na ovaa publikacija. Komentarite na istoriskite slu~uvawa i dokumentacijata ovde se koristat so cel da se dokaè egzistiraweto na geografskata nauka i na nastavata na teritorijata na Republika Makedonija.

Bidej}i centar na tie slu~uvawa sekoga{ bil Institutot za geogra-fija, vo prodolènie od navedenata hronologija, vnimanieto e naso~eno glavno kon razvojot na Institutot, promenata na negoviot status, pros-tornite uslovi, kadrovskiot potencijal, studentite, terenskata nastava, postdiplomskite i doktorskite studii, Makedonskoto geografsko dru{t-vo, studenskite dru{tva i t.n.

Ovoj trud e delo vo koe se prezentira hronologijata vo vrska so formiraweto, postoeweto i promenite vo razvojot na geografijata kako obrazovanie i nauka, no toj ovozmoùva i pokonkretni informacii za nau~nite rabotnici koi funkcionirale i koi funkcioniraat pri Institutot za geografija na PMF, Skopje, Republika Makedonija.

10

Sepak, najzna~aen e faktot deka razvojot na geografskata nauka i obrazovanie vo Republika Makedonija, olicitvorena preku Institutot za geografija pri PMF, e edna od najstarite institucii vo na{ata zemja.

Se nadevame deka i ova delo }e bide soodveten patokaz za idnite generacii geografi. Taka tradicijata se zajaknuva, za{to geografijata go dvi`i svetot.

Prof. d-r Blagoja Markoski (fevruari 2007 godina)

11

П Р Е Д Г О В О Р

Vo knigata e pretstaven razvojot na studiite po geografija vo Republika Makedonija, od po~etocite do denes. Motiv za toa be{e navr{uvaweto na 85 godini od organizirana nastava po geografija na ovaa visokoobrazovna institucija. Institutot za geografija se vbrojuva me|u najstarite visokoobrazovni institucii vo Republika Makedonija. Po~etocite datiraat od 1922 godina i Institutot postoi do denes. Se razbira deka op{testveno-istoriskite i politi~kite priliki vo odredeni vremenski periodi vlijaele vrz organizacija na studiumot, vo golema mera so naglasena politi~ka oboenost i asimilatorska propaganda na toga{nite vlasti, no vo sodrìnite nemame namera istite da gi tolkuvame. Istorijata vo razvojot ja prifa}ame kako takva i akcent stavame vrz dolgogodi{nata tradicija na izu~uvawe na geografijata na univerzitetsko nivo.

* * *

Institutot za geografija pri Prirodno-matemati~kiot fakultet vo

ramkite na Univerzitetot „Sv. Kiril i Metodij” vo Skopje, pretstavuva visokoobrazovna institucija kade {to se formira kadar so visoko obrazovanie od oblasta na geografijata.

Pojavata i razvojot na nastavniot proces i nau~no- istraùva~kata rabota od oblasta na geografijata na teritorijata na Republika Makedonija datiraat u{te od periodot na dvaesettite godini na dvaesettiot vek koga vo Skopje postoel isturen oddel za geografija, a nastavata ja izveduvale eminentni profesori od Belgrad, Zagreb i drugi univerzitetski centri.

Vo povoeniot period, na 16 dekemvri 1946 godina zapo~na nastavata na obnovenata Katedrata za geografija so etnologija vo ramkite na toga{ formiraniot Filozofski fakultet vo Skopje. Vo 1955 godina Katedrata za geografija prerasnuva vo Institut za geografija. So formiraweto na Prirodno-matemati~kiot fakultet vo 1958 godina, Institutot za geografija se odvojuva od Filozofskiot fakultet i prodolùva da raboti vo sostavot na Prirodno-matemati~kiot fakultet.

Vo periodot od 1977 do 1985 godina, vo ramkite na reformskite zafati na Univerzitetot, Institutot za geografija organizaciski e

12

odvoen od Prirodno-matemati~kiot fakultet i funkcionira kako samostojna rabotna organizacija - Geografski fakultet, vo sostav na Centarot za op{testveni nauki pri Univerzitetot „Sv. Kiril i Metodij” vo Skopje.

Vo 1985 godina, so integracija na pette postoe~ki fakulteti, be{e obnoven Prirodno-matemati~kiot fakultet i vo ramkite na ovoj fakultet, Geografskiot fakultet e transformiran vo Institut za geografija, koj so vakva postavenost egzistira i denes. Vo u~ebnata 1984/85 godina bea vozobnoveni studiite po etnologija. Tie egzistiraa do 2005 godina vo ramkite na Institutot za geografija. Ottoga{ Zavodot za etnologija prerasna vo samostoen Institut za etnologija i antro-pologija.

Institutot za geografija pretstavuva nastavno-nau~na ustanova od najvisok stepen vo oblasta na geografijata vo Republika Makedonija. Zada~a na Institutot e da podgotvuva stru~en i metodski oformen nastavni~ki kadar za izveduvawe na nastavata po geografija vo osnovnite i vo srednite u~ili{ta, no istovremeno da osposobuva i kadar koj }e ja neguva, }e ja unapreduva i }e ja razviva geografskata nauka.

^uvstvuvame potreba da izrazime iskrena blagodarnost na site onie

koi pridonesoa za oformuvawe na ovoj tekst. Posebna blagodarnost izrazuvame do na{ite neposredni sogovornici: prof. d-r Milivoj Ga{evski, prof. d-r Tome Andonovski, prof. d-r Aleksandar Stojmilov, prof. d-r Mihailo Zikov, prof. d-r Nikola Panov i prof. d-r Blagoja Markoski koi ni gi prenesoa svoite se}avawa od studiraweto i raboteweto na Institutot za geografija i gi stavija na raspolagawe materijalite koi{to gi imaa, vklu~uvaj}i go i bogatiot fotografski materijal. Blagodarnost do prof. d-r Dragan Vasileski, prof. d-r Dragan Kol~akovski i doc. d-r Ivica Milevski za otstapenite fotografii od terenskata nastava so studentite. Blagodarnost do studentite na studiite po geografija i ~lenovite na IZSG „Prirodnik”.

Golema blagodarnost do site ~lenovi na Institutot za geografija

pri Prirodno-matemati~kiot fakultet vo Skopje, so ~ija podr{ka se realizira izdavaweto na knigata.

Taa e na{ podarok po povod 85-godi{ninata od negovoto postoewe, se}avawe i blagodarnost na site generacii geografi koi u~estvuvale vo gradeweto i razvivaweto na ovaa visokoobrazovna institucija i vo afirmiraweto na makedonskata geografska nauka.

Avtorite

13

P R E F A C E

The development of the geography studies in the Republic of Macedonia is presented here from the beginning till now. The motif for this were 85 years of the organized geography studies on this University Educational Institution. The Institute of geography is considered to be among the oldest high educational institutions in the Republic of Macedonia. The beginnings are dated since 1922 and the Institute exists till now. Of course the social, historical and political circumstances in different time periods influenced the organization of the stadium with large amount of stressed political color and assimilatory propaganda of the current authorities but in the content we do not want to interpret them. We accept the history in the development as it is and we put a stress over the long lasting tradition of studying the geography on the university level.

The Institute of geography at the Natural-Mathematical Faculty in the frames of the University ”St.Cyril and Methodius” in Skopje is a highly educational Institution where a teaching staff with a university education in the field of geography is formed.

The appearance and development of the educational process and the scientific and research work in the field of geography in the Republic of Macedonia date from the period of the twentieth century when there was forward department of geography and the teaching was fulfilled by eminent professors from Belgrade, Zagreb and other University centers.

In the post war period on the sixteenth of December 1946 the studies on the renewed Department of Geography with ethnology in the frames of the formed Philosophical Faculty in Skopje started. The Department of Geography becomes an Institute of Geography in 1955.

With the formation of the Natural-Mathematical Faculty in 1958, the Institute of Geography is separated from the Philosophical Faculty and continues to work as a part of the Natural-Mathematical Faculty.

In the period from 1977 to 1985, as a part of the reforms on the University the Institute of Geography organizationally is separated from the Natural-Mathematical Faculty and functions as an independent working organization-Faculty of Geography as a component part of The Center for Social sciences at the University ”St.Cylil and Methodius” in Skopje.

14

In 1985, with an integration of the five existing faculties the Natural-Mathematical Faculty was renewed and as a component of this Faculty, the Faculty of Geography was transformed into an Institute of Geography which exists till now. In the school year 1984/85 the Studies of Ethnology were renewed. They existed till 2005 in the frames of the Institute of Geography. Since then the Department of Ethnology became an independent Institute of Ethnology and Anthropology.

The Institute of Geography is an educational scientific Institution from a highest level in the field of Geography in the Republic of Macedonia. The task of the Institute is to prepare skilled and methodologically formed teaching staff for performing the teaching process of Geography in the primary and secondary schools but to prepare a teaching staff that is going to care for, to promote and develop the geography science.

We feel that there is a need to express sincere gratitude to all that contributed to the formation of this text. We express a special gratitude to our direct conversationalists Ph.D Milivoj Gasevski, Ph.D Tome Andonovski, Ph.D Aleksandar Stojmilov, Ph.D Mihailo Zivkov, Ph.D Nikola Panov and Ph.D Blagoja Markoski that transmitted their recollection from their studies and their work at the Institute of Geography and placed the materials that they had, including the photography material.

Gratitude to Ph.D Dragan Vasileski, Ph.D Dragan Kolcakovski and Ass. prof. Ph.D Ivica Milevski for the renunciation of the photographs of the terrain education with the students.

Gratitude to the students of the Geography studies and the members of the IZSG ”Prirodnik”.

Special gratitude to all members of the Institute of Geography at the Natural-Mathematical Faculty in Skopje, by whose help the publishing of the book is realized.

This book is our gift for the anniversary 85 years of its existing,

recollection and gratitude to all generations of geographers that took part in the building and developing of this highly educational institution and in the affirmation of the Macedonian Geographical Science.

Authors

15

1. STUDIITE PO GEOGRAFIJA ME\U DVETE SVETSKI VOJNI (1920 - 1941 )

Vospostavuvawe na studiite Nedostigot od visokoobrazoven kadar od pove}e struki vo Makedo-

nija ja nametnal potrebata od formirawe na posebna visokoobrazovna institucija. Poradi toa, po Prvata svetska vojna, vo 1920 god bil osnovan Filozofskiot fakultet vo Skopje, kade se odvivala univerzitetska nas-tava i se oformuval stru~en kadar. Za tie po~etoci svedo~i poseben do-kument Uredba za Filozofskiot fakultet vo Skopje od 02.02.1920 god1.

1Arhivski dokument: Uredba o Filozofskom fakultetu u Skopqu... od 02.02.1920 godina.

16

Uredba za Filozofskiot fakultet vo Skopje, od 2. 02. 1920 godina.

Vo Uredbata za Filozofskiot fakultet vo Skopje..., vo ~len 1 se

naveduva deka se osnova Filozofski Fakultet vo Skopje kako samostoen

17

zavod za univerzitetska nastava. Vo ~len 2 se naveduva deka dokolku ne e poinaku regulirano, za fakultetot va`i Zakonot za Univerzitetot vo Belgrad, so op{ta univerzitetska uredba i so uredba na Filozofskiot fakultet.

Vo ~len 3 se istaknuva deka Fakultetot vo Skopje e samostoen vo svojata administracija i ima svoj poseben buxet. Fakultetskiot sovet gi vr{i site raboti koi se odnesuvaat na Fakultetot.

Vo ~len 4 od Uredbata se naveduva deka nastavata trae po {est semestri. Doktorski ispiti ne mo`ele da se polagaat. Sveditelstvata na ovoj fakultet ja imale istata vrednost kako i svidetelstvata na Univer-zitetot vo Belgrad.

Ovoj dokument e od neprocenliva va`nost za Institutot za geogra-fija, no i op{to, za geografijata vo Republika Makedonija, bidej}i vo ~len 5 se navedeni edinaeset predmeti koi se predviduvalo da se preda-vaat na Filozofskiot fakultet vo Skopje. Vo nego, pod reden broj dva, stoi predmetot Geografija. Toa go potvrduva interesot za geografijata, nejzinoto zna~ewe, no toa pretstavuva i po~etok na dolgogodi{no izu~uvawe na univerzitetsko nivo vo ramkite na visokoobrazovna insti-tucija vo Makedonija.

Prostornite uslovi bile neophodni za otpo~nuvawe na nastavata i poradi toa bilo predvideno premestuvawe na U~itelskata {kola koja bila smestena vo Idadija.

Otkako bile napraveni neophodnite podgotovki, se pristapilo kon realizirawe na predvidenoto. Nastavata po geografija vo ramkite na Geografskiot institut na Filozofskiot fakultet vo Skopje zapo~nala vo 1922 godina, a zaslugata za toa ja imaat nekolku eminentni profesori od toa vreme.

Otkako doktoriral Petar S. Jovanovi}, vo 1922 godina, toj bil una-preden vo docent i do{ol na toga{niot Filozofski fakultet vo Skopje, koj bil vo sostav na Belgradskiot univerzitet so zada~a da sozdade Geo-grafski institut i da ja organizira nastavata po geografija vo Makedonija. Po~etocite bile dosta te{ki, so skuden nastavni~ki kadar, vo skromni prostorni uslovi i bez nikakvi nastavni sredstva za rabota, no so mnogu entuzijazam. Nedostigot na elementarni sredstva za rabota go prinudile Petar S. Jovanovi} da napravi napori za da gi obezbedi. Toj se obra}a so molba za dobivawe na soodvetna finansiska poddr{ka za obezbeduvawe na instrumenti, u~ebni pomagala i literatura.

Ova negovo barawe e i dokumentirano2 .

2 Arhivski dokument vo rakopis: Pismo od d-r Petar S. Jovanovi} do Dekanot na Filozofski fakultet vo Skopje, od 14.11.1922 godina.

18

Pismo od doc. d-r Petar S. Jovanovi} do Dekanot na Filozofski fakultet vo Skopje od 14. 11. 1922 godina

19

Vo pismoto od 14.11.1922 god., koe e potpi{ano od Petar S. Jovano-vi}, docent po geografija, se istaknuva deka {totuku osnovaniot Geo-grafski institut na Filozofskiot fakultet gi nema nitu najpotrebnite sredstva za rabota po geografija so u~enicite.

Obrabotkata na sodrìnite se sostoela vo predavawa, ve`bi, semi-nari i ekskurzija. Se naveduva deka predavawata treba da se sledat na karta, globus i najmnogu na proekciski aparat. Prakti~nite geografski i kartografskite ve`bi ne moè da se zamislat bez potrebnite instru-menti i bez zbirki karti. Rabotata vo seminari e povrzana so u~ebnici, geografski dela i spisanija.

Vo istoto pismo Petar S. Jovanovi} podvlekuva deka na Geografski-ot institut toa se neophodni sredstva i deka bez niv apsolutno ne moè da se zamisli kakva bilo seriozna rabota so u~enicite. Poradi toa, kon ova obra}awe, toj dostavuva i 3 oddelni spisoci za instrumenti, u~ebni pomagala i knigi do Dekanot na Fakultetot. Vo istoto pismo toj bara i kredit vo visina od 40 000 dinari za nabavka na sredstvata, predvideni vo spisocite.

Vo priloèniot Spisok na neophodnite instrumenti za Geografski-ot institut na Filozofskiot fakultet vo Skopje od 11.11.1922 godina se navedeni: 1 pantograf, eden planimetar, 2 aneroidi, eden kurvimetar, cirkli, edna tabla za crtawe, ostanat pribor za crtawe, eden fotograf-ski aparat, celokupen fotografski materijal i pribor, edna busola, eden proekcionen aparat i drugo. Toj smeta deka za nabavka na ovie instrumen-ti e potreben kredit od 25 000 dinari, so zabele{ka deka vo ovoj iznos treba da vleze i carinskata dava~ka, bidej}i ovaa nabavka moèla da se izvr{i edinstveno od stranstvo.

Vo istiot arhivski dokument e i Spisokot za neophodnite u~ebni pomagala za Geografskiot institut pri Filozofskiot fakultet vo Skopje: edna yidna karta na Balkanskiot Poluostrov, dve yidni karti od Jovan Cviji} na Kralstvoto na SHS, edna yidna karta na Evropa, edna yidna karta na Azija, Afrika, Severna Amerika, Ju`na Amerika, Avstra-lija, eden atlas i eden globus. Za ova se pobaruva kredit od 5 000 dinari. Isto taka, priloèn e spisok od 54 naslovi na stru~na literatura i spi-sanija, glavno od stranski avtori. Za taa cel toj napravil pobaruvawe na kredit od 10 000 dinari.

So zalagawe na Cviji}, nabrgu potoa, vo Skopje kako podarok, se isprateni golem broj knigi i kredit od 27 500 dinari, nameneti za rabota i oprema na Geografskiot institut. (Panov, 1976, Stojmilov, 1986)

20

Originalen spisok za nabavka na instrumenti

21

Originalen spisok za nabavka na u~ebni pomagala

22

Del od originalniot spisok za nabavka na literatura za studiite po geografija

23

Nastojuvawata za obezbeduvawe na stru~na literatura se zabele`u-vaat i vo pismoto od Dekanot na Filozofskiot fakultet do Generalniot inspektorat pri Ministerstvoto za finansii vo Belgrad. 3

3 Arhivski dokument vo rakopis; Pismo od Dekanot na Filozofski fakultet vo Skopje do Generalniot inspektorat pri Ministerstvoto za finansii vo Belgrad.

Pismo od Dekanot na Filozofskiot fakultet vo Skopje do Generalniot inspektorat na Ministerstvo za finansii vo Belgrad

24

Na po~etokot se istaknuva deka na Filozofskiot fakultet vo Skop-je e otvorena Katedra za geografija. (Ovde, vo originalniot dokument se spomenuva terminot Katedra za geografija, namesto Institut, kako vo prethodniot dokument.)

Voedno, se spomenuva nedostigot od nau~na biblioteka i nau~ni knigi. Mnogu od potrebnite knigi moèle da se nabavat edinstveno od stranstvo. Vo pismoto se spomenuva deka pora~kata za knigite po geografija e napravena kaj firmata Mak-Ted vo Lajpcig i deka se bara opredelena suma za ispora~anata pratka knigi.

Interesno e pismoto od 17.11.1925 godina koe{to go ispra}a Dekanot na Filozofskiot fakultet pri Univerzitetot vo Skopje do Glavnata redakcija na Almanahot na SHS vo Zagreb4.

Vo ova pismo se naveduva deka Filozofskiot fakultet vo Skopje e osnovan vo fevruari 1920 godina i deka funkcionira kako samostoen za-vod za univerzitetska nastava. Na fakultetot se predavaat predmeti od istorisko-filolo{ka grupa, filozofija i geografija. Vo istiot doku-ment stoi deka nastavata ìvo napreduva, deka pokraj sekoja katedra se osnovani seminari i Geografskiot institut. Vo nego se naveduva deka Oddelenieto za prirodni nauki ne e osnovano poradi otsustvoto na instrumenti i nastavni sredstva, neophodni za nastavata.

Vo ovoj dokument, vo koj ve}e e spomenat Geografskiot institut, po-kraj upravata na fakultetot, me|u desette katedri e navedena i Katedrata za geografija pod rakovodstvo na d-r P. S. Jovanovi}, vonreden profesor.

Soznanija za organizirawe na nastavata vo ovoj period, za predmeti-te koi se slu{ale i sli~no dobivame od pi{aniot tekst na Atanasije Uro{evi} - eden od toga{nite studenti:

„...Bidej}i prirodnite nauki na toga{niot fakultet vo Skopje ne bea zastapeni, na nego ne be{e otvorena vo polna smisla na zborot geo-grafska grupa so priroden smer, tuku samo geografska grupa so pomo{ni op{testveni nauki. Glavniot predmet na taa grupa be{e pod A geogra-fijata (matemati~ka geografija, fizi~ka geografija, geomorfologija, antropogeografija, geografija na svetot, geografija na Jugoslavija i kar-tografija). Predmet pod B be{e etnologija so etnografija, a pod V narodna istorija, arheologija ili slovenska filologija ili sociologija (po izbor).

Nastavata traela osum semestri. Predmet pod A se slu{al vo site osum semestri, predmetot pod B {est semestri, a pod V prvite ~etiri se-mestri. Vkupno ima{e tri ispiti, iako pod V se polagaa u{te dva predme-ta, no taka {to ako se padne od edniot se smeta{e kako i drugiot predmet da ne se poloìl. Seminarskite ~asovi bile zaedni~ki za site slu{ateli od I do IV godina, a i nastavata na teren bila zaedni~ka za site ~etiri

4 Arhivski dokument vo rakopis: Dostavuvawe na podatoci za Filozofskiot fakultet vo Skopje do Uredni{tvoto na Almanahot na SHS.

25

godini. Studiite se zavr{uvaa so posledniot zavr{en ispit, odnosno so ispitot pod A. Diplomska rabota, kako sega nema{e, no na usnite ispiti pod A i B im prethodele pismeni ispiti” (Uro{evi}, 1974).

Nastavni~ki kadar Vo procesot na podgotovka i organizirawe na nastavata po geogra-

fija se javuvale te{kotii i vo pogled na obezbeduvaweto na stru~en ka-dar za realizirawe na istata. Vo po~etokot nea ja izveduval samo eden nastavnik, doc. d-r Petar S. Jovanovi}. Po odbranata na doktoratot vo 1924 godina, vo Skopje doa|a i docent d-r Vojislav Radovanovi}. Toj na-skoro preminal na Zagrebskiot univerzitet, no vo 1925 godina povtorno se vratil vo Skopje. Vo 1928 godina do{ol i etnologot Milenko Filipo-vi}. Vo toj vremenski period asistent bil Atanasije Uro{evi}, eden od najdobrite skopski diplomirani geografi.

Nastavnicite na Geografskiot institut vo Skopje, pokraj toa {to bile vklu~eni vo nastavata, pristapile kon prou~uvawe na geomorfolo-gijata i antropogeografijata na Makedonija. Toa pridonelo za postignu-vawe na zna~ajni nau~ni sogleduvawa od oblasta na geografijata. Rezul-tatite od svoite istraùvawa gi objavuvale vo Glasnikot na Skopskoto nau~no dru{tvo. Za nas od posebno zna~ewe e Glasnikot na Skopskoto nau~no dru{tvo, kniga 10, objavena vo 1931 godina pod uredni{tvo na Petar S. Jovanovi}, koj vsu{nost pretstavuva fizi~ko-geografska mono-grafija na Skopskata Kotlina.

Petar S. Jovanovi} (1893-1957) Roden e na 10.03.1893 godina vo s. Dobra~a, Srbija.

Osnovno u~ili{te posetuval vo selata Rama}i i Dob-ra~a (1900-1904), a gimnazija vo Kraguevac (1904-1912).

Na Filozofskiot fakultet vo Belgrad se zapi-{al vo 1912 godina, no poradi Balkanskite vojni i Prvata svetska vojna ima prekini vo studiite. Studi-ral vo Rim, Firenca, Pariz i Belgrad. Diplomskiot ispit od fizi~ko-geografskata grupa na Filozofski-

ot fakultet vo Belgrad go poloìl vo juni 1920 god. Doktorski ispit poloìl na istiot fakultet, na 7 maj 1922 godina. U{te

kako student, vo oktomvri 1919 godina bil postaven za asistent na Jovan Cviji}. Po odbranata na doktoratot vo 1922 godina e izbran za docent na Filozofskiot fakultet vo Skopje, kade {to ja osnoval Katedrata za geografija i Geografski-ot institut. Vo 1925 godina e unapreden vo vonreden profesor na istiot fakul-tet, a vo 1932 godina e izbran vo zvaweto redoven profesor. Vo maj 1941 godina go napu{til Skopje i zaminal za Belgrad. Od noemvri 1944 godina raboti kako

26

redoven profesor po geografija na Filozofskiot fakultet vo Belgrad. Vo 1948 godina e izbran za akademik. Bil upravnik na Geografskiot institut na SAN.

Dodeka prestojuval vo Makedonija obrabotuval geografski problemi od ovoj prostor. Organiziral kolektivni ispituvawa na Skopskata Kotlina, bil pretsedatel na otsekot na Geografskoto dru{tvo vo Skopje od 1926 do 1941 godi-na, urednik na ~etiri broja od Glasnikot na Skopsko nau~no dru{tvo-prirodno oddelenie i dr. Se istaknuval so organizaciski sposobnosti: u~estvuval vo for-miraweto na Narodniot univerzitet vo Skopje, bil pretsedatel na Planinar-skoto dru{tvo i Turisti~kiot sojuz vo Skopje i drugo. Aktivno u~estvuval vo op{testveniot `ivot na gradot i vo razre{uvaweto na mnogubrojni problemi od praktikata.

Avtor e na pove}e nau~ni trudovi od oblasta na geomorfologijata, antro-pogeografijata, hidrologijata i regionalnata geografija (Katlanovska Bawa, Glasnik Skopskog nau~nog dru{tva VI, 2 Skopqe, 1929; Reqef Skopske kotline, Glasnik Skopskog nau~nog dru{tva, kn X, sv. IV, Skopqe, 1931).

Po~inal na 15 noemvri 1957 godina.

Vojislav S. Radovanovi} (1894 -1957) Roden e na 27 januari 1894 godina vo selo Pavli-

ci, Srbija. Osnovno u~ili{te zavr{il vo selo Vrbo-vec, a gimnazija vo [abac i Ni{.

Po zavr{uvaweto na studiite vo 1921 godina bil suplent vo gimnazija vo Skopje od 1921 do 1922 godina. Na povik na Jovan Cviji} stanal asistent kon krajot na 1922 godina, a vo juni 1924 godina polo`il doktor-ski ispit na Univerzitetot vo Belgrad.

Bil kustos i upravnik na muzejot vo Skopje, do-cent, vonreden i redoven profesor na univerzitetite

vo Skopje, Zagreb i Belgrad. Bil upravnik na Etnografskiot institut na SAN kako i urednik na brojni publikacii: Glasnik na Skopskoto nau~no dru{tvo, Zbornik za etnografija i folklor na Skopskoto nau~no dru{tvo, Godi{nik na Muzejot vo Skopje i dr. Isto taka bil i prv sekretar na Oddelot na geografskoto dru{tvo vo Skopje vo predvoeniot period.

Objavil preku ~etirieset nau~ni prilozi, studii i raspravi od oblasta na fizi~kata geografija, antropogeografijata, etnologijata i kulturnata istori-ja. Toj ima zna~aen pridones vo geomorfolo{kite prou~uvawa na reljefot na nekoi kraevi vo Makedonija. (Me|u niv se: Terase iznad u{~a Topolke u Vardar objaven vo Glasnik Geografskog dru{tva sv. 12. Beograd 1926, Mali denudacio-ni oblici gnajsnog zemji{ta vo Glasnik Skopskog nau~nog dru{tva, kn. IV, Oddeqewe prirodnih nauka, sv.1, Skopqe, 1927; Stupweviti otseci Babe nad Pletvarom-prilog denudaciono strukturnim oblicima reqefa vo Glasnik Geografskog dru{tva sv. XVI. Beograd, 1930 i dr.). Negoviot najobemen trud, doktorskata disertacija Tikve{ i Rajec, (Naseqa i poreklo stanovni{tva, kw.

27

XVII, Beograd, 1924,) se odnesuva na antropogeografskite ispituvawa vo spomena-tite oblasti.

Po~inal na 26 april 1957 godina.

Atanasije Uro{evi} (1898 - 1992) Roden e na 14.10.1898 godina vo Gnilane. Osnovno u~i-

li{te zavr{il vo rodnoto mesto, dva klasa gimnazija vo Pri{tina, a po Balkanskata vojna {koluvaweto go pro-dolìl vo gimnazija vo Skopje.

Vo 1926 god., vo Skopje, zavr{il Filozofski fakul-tet (geografsko-etnolo{ka grupa predmeti). Po otsluù-vaweto na voeniot rok vo 1927 godina bil postaven za asistent po geografija na istiot fakultet.

Doktorskiot ispit (doktorska disertacija „Gorna Morava i Izmornik”) go poloìl vo dekemvri 1929 godina na Filozofskiot fakultet vo Belgrad. Se do Vtorata svetska vojna bil na slu`ba na Filozofskiot fakultet vo Skopje. Za vreme na Vojnata bil vo zarobeni{tvo. Po vra}aweto od zarobeni{tvo 1945 godina bil prifaten od strana na Belgradskiot univerzitet i vo 1946 godina e unapreden vo zvaweto vonreden profesor po geografija na Filozofskiot fakultet. Kon krajot na istata godina preminal na obnoveniot Filozofski fakultet vo Skopje i vo 1950 godina e izbran za redoven profesor na ovoj fakultet. Vo u~ebnata 1951/52 e dekan na Filozofskiot fakultet, a vo 1952/53 ima funkcija prodekan. Se penzioniral vo noemvri 1964 godina.

D-r Atanasije Uro{evi} se odlikuval so organizacioni sposobnosti. Go vozobnovil Geografskiot institut na povoeniot Filozofskiot fakultet vo Skopje i bil negov rakovoditel se do penzioniraweto. Osnova~ e na Geo-grafskoto dru{tvo na Makedonija i bil negov dolgogodi{en pretsedatel. U~estvuval vo organiizraweto na Vtoriot kongres na geografite na Jugoslavija, koj se odràl 1951 godina vo Skopje i Ohrid. Po penzioniraweto zaminal za Pri{tina i na Filozofskiot fakultet tamu ja osnoval Katedrata za geografi-ja. Bil izbran za dopisen ~len na Srpskoto geografsko dru{tvo, po~esen pretse-datel na Geografskoto dru{tvo na Makedonija i drugo.

Gi predaval predmetite: Fizi~ka geografija, Geografija na SFRJ i Karto-grafija. Profesorot Atanasije Uro{evi} odli~no zboruval albanski, turski, francuski i germanski. Toa mu ovozmoìlo da izveduva terenski istraùvawa na razli~ni jazi~ni podra~ja i direktno da kontaktira so naselenieto.

Nau~nata rabota glavno se odnesuva za naselbite vo Kosovo, a do 1940 godi-na objavil i pet monografii na gradski naselbi glavno objaveni vo Glasnikot na geografskoto dru{tvo i vo Glasnikot na Skopskoto nau~no dru{tvo (Gorna Morava i Izmornik 1935, [arplaninska ùpa Sirini}, 1948, Novobrdska Kriva Reka 1950, Kosovo 1965, Toponimi Kosova 1975, Etni~ki procesi na Kosovu to-kom turske vladevine 1987 i dr.). Za Makedonija se najzna~ajni trudovite: Kuma-novo, Godi{en zbornik na Filozofskiot fakultet Skopje kn. 2, 1949 god.; Ohrid-geografska monografija, posebno izdanie na Filozofskiot fakultet

28

vo Skopje, kn.8, 1958 godina; Skopje, Geografski horizont, IV. br. 4, Zagreb, 1958; Za nekoi toponimi vo Makedonija, Geografski razgledi, kn. 2-3, 1965 godina.

Po~inal na 16 oktomvri 1992 godina. Studenti Podatocite za brojot na studenti vo ovoj vremenski period se mo{ne

oskudni. Vo po~etokot brojot na studentite bil mnogu mal, a spored se}a-vawata na eden od prvite studenti na geografskata grupa, vo prvata u~eb-na godina (1922 - 1923 godina) imalo samo osum studenti, a pribli`no po tolku se zapi{uvale i podocna, mnogu retko pove}e (Uro{evi}, 1974).

Vo ve}e spomenatoto pismo koe go ispratil Dekanot na Filozofski-ot fakultet vo Skopje do Glavniot urednik na Almanahot vo zimskiot semestar vo u~ebnata 1925/26 godina, se spomenuvaat vkupno 144 zapi{ani studenti na Filozofskiot fakultet, od koi 139 redovni i pet vonredni. Vo istoto pismo ne e daden brojot na studenti po oddelni studenski gru-pi, pa poradi toa nemame konkretni podatoci za toga{niot broj na stu-denti po geografija.

Studentite raspolagale so nau~na i stru~na literatura. Sekoj semi-nar i sekoj institut imal svoja biblioteka, a postoela i centralna uni-verzitetska biblioteka so nad 12 000 dela (bibliote~en fond od okolu 50 000 knigi). Pokraj profesorskata ~italna, vo bibliotekata postoela i studentska ~italna, koja moèle da ja koristat i gra|anite, odnosno bila od javen karakter.

Spored navodite na A. Uro{evi} „predvoenata biblioteka na Geo-grafskiot zavod imala okolu 2000 knigi i primala tri doma{ni i tri stranski spisanija”(Uro{evi}, 1974).

Na Filozofskiot fakultet postoel i studentski dom kade {to mo-èle da se smestat do 25 studenti, vklu~uvaj}i gi i studentite geografi.

Po~etocite na studiite po geografija vo ovoj period se od neprocen-livo zna~ewe za Makedonija i za makedonskata geografska nauka. Od diplomiranite studenti po geografija na predvoeniot Filozofski fa-kultet vo Skopje, zaedno so onie koi diplomirale na drugite fakulteti, po osloboduvaweto vo Makedonija ostanale dvaesetina. So niv zapo~na nastavata po geografija vo srednite u~ili{ta vo Skopje, Kumanovo, Tetovo, Veles i Ohrid, na Katedrata za geografija i na novoosnovanata Vi{a pedago{ka {kola vo Skopje. Tie u~estvuvale vo izveduvaweto na obrazovniot proces vo dràvata i vo sozdavaweto na idniot nastavni~ki kadar od oblasta na geografijata.

Nekoi od studentite od predvoeniot period prerasnale vo univerzi-tetski profesori, vo Makedonija i nadvor od nea. Me|u niv }e gi istakne-me: d-r Atanasie Uro{evi}, d-r Jovan Trifunoski, d-r Todor Kondev, prof. Apostol Apostolov, d-r Mane û~kov, d-r Dimitar Jaranov i dr.

2. OBIDI ZA OTVORAWE NA STUDII PO GEOGRAFIJA VO TEKOT NA VTORATA SVETSKA VOJNA

Op{testveno-politi~kite priliki vo Makedonija za vreme na Vto-

rata svetska vojna imale vlijanie i vrz sostojbata vo obrazovanieto i naukata, a toa osobeno se ~uvstvuva vo geografijata, nau~na oblast od na-cionalen interes.

So doa|aweto na bugarskata vlast, zateknatiot nastavni~ki kadar bil prinuden da ja napu{ti Geografskata katedra (nekade se sre}ava Institut) pri Filozofskiot fakultet vo Skopje. No raspolo`livite dokumenti ukaùvaat na toa deka vo ovoj period se prisutni zalagawa i obidi da se organizira nastava po geografija na visokoobrazovno nivo.

Vrz osnova na dokumentot od oktomvri 1943 godina5, se zabeleùvaat nastojuvawa da se otvori Univerzitet vo Skopje i vo Paragraf 3, vo ram-kite na Istorisko-filolo{kiot fakultet, geografijata se spomenuva kako edna od trite glavni specijalnosti. Vo istiot dokument, podolu vo tekstot, se istaknuva predmetot antropogeografija da bide zastapen so edna katedra.

Postoi dokument od noemvri 1943 godina vo koj se navedeni uslovite za priem na studentite na Univerzitetot vo Skopje za u~ebnata 1943/44 godina6, kade {to pokraj drugite dve nasoki se naveduva i geografijata. Brojot za priem na studenti bil neograni~en. Isto taka postoi i izgot-ven raspored na predavawa7 za zimskiot semestar vo u~ebnata 1943/44 godina na Istorisko-filolo{kiot fakultet vo Skopje vo koj pod III geografija se navedeni predmetite: fizi~ka geografija so 3 ~asa, ve`bi po fizi~ka geografija so 2 ~asa i op{ta antropogeografija so 2 ~asa. Vo istiot dokument, kade{to treba da se navedeni imiwata na nastavnicite po sekoj predmet, kaj geografskite predmeti tie ne se dadeni. Zalagawata za obezbeduvawe na nastavni~ki kadar se zabeleàni vo dokumentot od 22.12.1943 i od 23.12.1943 godina. Vo niv Rektorot na Univerzitetot vo Skopje bara da se nazna~at dvajca docenti po predmetite fizi~ka geogra-fija i antropogeografija.

5 Arhivski dokument: Izve{taj za osnovawe na Dràven Univerzitet vo Skopje, oktomvri 1943 godina. 6 Arhivski dokument: Uslovi za priem na studentite na Univerzitetot - Skopje, noemvri 1943 godina. 7 Arhivski dokument: Raspored na predavawa i profesori vo zimskiot semestar 1943-44, od 12. 11. 1943 godina.

30

Vo istata u~ebna godina, spored spisokot za brojot na studenti8, kaj predmetot geografija e naveden broj od 75 studenti.

8 Arhivski dokument: Statisti~ki pokazateli za brojot na studentite po grupi na Univerzitetot vo Skopje za u~ebnata 1943/44.

31

Raspored na predavawata vo zimskiot semestar vo u~ebnata 1943/44

32

Originalen dokument: Barawe do Ministerstvoto za obrazovanie za nazna~uvawe docent po fizi~ka geografija

(23. 12 .1943 godina)

33

Vo dokumentot Izvestuvawe na Rektorot na Skopskiot Univerzitet, od 5.07.1944 godina9 se spomenuvaat trite glavni nasoki na Istorisko-filolo{kiot fakultet pri Univerzitetot vo Skopje, me|u koi i geogra-fija, a isto taka i ~etiri vtori nasoki.

9 Arhivski dokument: Izvestuvawe na rektorot na Skopskiot Univerzitet, juli 1944 godina.

34

Od trite glavni nasoki, samo po geografija, bez polagawe na starite jazici, moèlo da se primaat studenti koi zavr{ile realna gimnazija. Vo istiot dokument se naveduva deka vo prethodnite dva semestri brojot na studentite po geografija bile okolu 3 pati pove}e od studentite na drugite grupi. Vo tekot na letniot semestar (juli 1944 godina) brojot na studenti po geografija iznesuval 94 i se naglasuva deka tie bile najbrojni na Fakultetot.

O~igledno e deka ovoj dokument upatuva na postoewe na studii po geografija vo Skopje. Me|utoa ostanuva dilemata dali navistina zaì-veale studiite po geografija poradi slednovo: nastavni~kiot kadar po geografija ne bil obezbeden se do dekemvri 1943 godina na {to ukaùvaat priloènite dokumenti evidentirani so datum 22.12.1943 i 23.12.1943 godina.

Isto taka, pri na{eto istraùvawe ne sretnavme konkretni doku-menti koi bi moèle vo celost da go potvrdat zaìvuvaweto na nastavata po geografija vo toj vremenski period. Za mo`noto postoewe na studiite imavme pove}e razgovori i so na{ite sogovornici. No, tie ne potvrdu-vaat deka postoela organizirana nastava po geografija vo Vtorata svet-ska vojna. I tie se obiduvale vo svoite istraùvawa da najdat odgovor na ova pra{awe, no bezuspe{no.

35

3. VOZOBNOVUVAWE NA STUDIITE PO GEOGRAFIJA VO PERIODOT PO OSLOBODUVAWETO

Vozobnovuvawe, prostorni uslovi i kadrovski potencijal Po Vtorata svetska vojna Katedrata za geografija zapo~nala so ra-

bota na 16.12.1946 godina vo ramkite na toga{niot Filozofski faklutet, a vo 1955 godina prerasnala vo Institut za geografija. Vo 1958 godina ovoj Institut preminal vo ramkite na Prirodno-matemati~kiot fakul-tet pri Univerzitetot „Sv. Kiril i Metodij” vo Skopje.

Vo prvite godini po oslobo-duvaweto do 1947 godina, Geograf-skata katedra zaedno so Katedrata za biologija, raboti vo zgradata na Prirodnonau~niot muzej na ul. Orce Nikolov, br. 11, vo neposred-na blizina na Gradskiot plo{tad.

Studentite po geografija bi-le smesteni na tretiot kat vo ovaa zgrada.

Celata nastavna aktivnost se odvivala vo tri prostorii, ednata bila nameneta za sledewe nastava, vo drugata bil smesten bibliote~-niot fond, a tretata prostorija bila kabinetska.

Vo 1947 godina Katedrata e premestena vo zgradata na Narod-nata biblioteka (na kejot na reka-ta Vardar). Katedrata raspolagala so 4 kabineti i 1 slu{alna, a od

1951 godina Katedrata za geografija prostorno se premestila vo zgradata na Gazi Baba. Iako oddelni predavawa i podocna (1959/1960 godina) se slu{ale vo ovaa stara zgrada („...tamu slu{avme Politi~ka ekonomija zaedno so istori~arite” - veli prof. d-r Tome Andonovski).

Prof. d-r Milivoj Ga{evski, pripadnik na prvata povoena genera-cija studenti po geografija, se se}ava za svojot prv ~as od studiite „...Be{e zimno vreme, dekemvri 1946 godina. Site studenti sedevme oko-lu edna pe~ka t.n. „bubwara”. Na prviot ~as bevme dvaesetina studen-ti. Bidej}i be{e povoen period, nekoi od nas bea oble~eni vo civilna obleka, a nekoi vo delovi od vojni~ka uniforma. Se se}avam deka Gigo

Zgrada na prirodnonau~en muzej

36

Mileski, so koj zaedno studirav-me, be{e vo vojni~ki {inel. Jas imav angliska vintjakna bojadi-sana vo temno, so koja sum slikan na fotografijata za indeks. Prof. Atanasie Uro{evi} vleze i go odr`a prviot ~as.”

Nastavni~ki kadar Nastavata na studiite po geografija vo prvite nekolku godini po

vojnata se odvivala samo so dva nastavnika: Atanasije Uro{evi} vo zva-weto vonreden profesor i Jovan F. Trifunoski vo zvaweto predava~, po-rane{en asistent na Univerzitetot vo Belgrad.

Originalen dokument za premestuvaweto na d-r Jovan F. Trifunoski za univerzitetski nastavnik na Filozofskiot fakultet vo Skopje

Indeks na prof. d-r Milivoj Ga{evski

37

Profesorot Branislav Rusi} predaval etnologija, kako pomo{en nastaven predmet. Podocna, poradi potrebata od nastavnici po geogra-fija nastavni~kiot kadar se obezbeduval od srednite u~ili{ta. Taka, na studiite po geografija vo u~ebnata 1948/49 godina, âslav Stojadinovi}, kako predava~, izveduval nastava po predmetot geomorfologija. Vo po~e-tokot nastavata po op{ta geologija i petrografija ja izveduval prof. d-r Proti}, a potoa nastavata po predmetot geologija ja drèl predava~ot inèner Aleksandar Malahov. Vo 1950 godina kako postojan nastavnik po geologija e vraboten prof. Milo{ Pavlovi}. Ve}e vo 1951 godina bil primen i prviot asistent Gigo Mileski. Vo 1953 godina za predava~ e primen Todor Kondev. Iako se do u~ebnata 1952/53 godina nastavni~kiot i pomo{niot kadar se sostoel samo od eden redoven profesor, 1 docent, 3 predava~i i eden asistent, Geografskata katedra zapo~nala kontinuira-no da sozdava visokoobrazovan kadar od oblasta na geografijata vo Make-donija.

D-r Jovan Trifunoski (1914-2002), redoven pro-fesor.

Roden e na 23.09.1914 godina vo seloto Vrutok.

Poteknuva od zemjodelsko semejstvo (tatko Filip i majka Tofilka). Osnovno obrazovanie zavr{il vo selo Vrutok, sedum klasa vo gimnazijata vo Skopje, a osmiot klas i maturskiot ispit go zavr{il vo Tetovo. Na Fi-lozofskiot fakultet (XI grupa) vo Skopje se zapi{al 1935 godina kade diplomiral vo juni 1939 godina.

Po zavr{uvawe na studiite ja otsluìl voenata obvrska na Voeno-geografskiot institut vo Belgrad. Tuka go poloùva ispitot za geodetski potporu~nik. Voeniot rok go zavr{uva vo septemvri 1940 godina.

Od noemvri 1940 do mart 1941 godina bil asistent na Geografskiot zavod na Filozofskiot fakultet vo Skopje. Za vreme na vojnata, vo 1941 godina, bil mobiliziran vo Ki~evo. Od mesec maj 1941 godina do avgust 1946 godina ìveel vo Belgrad. Vo periodot od 1941 do 1943 godina rabotel kako asistent na Uni-verzitetot vo Belgrad, vo Geografskiot institut. Vo mart 1943 godina e otpu{-ten od Univerzitetot i postaven na slu`ba vo II i V ma{ka gimnazija vo Belgrad do 20.05.1944 godina. Vo tekot na 1943 godina go polaga Dràvniot asistenski ispit koj mu e priznat od specijalnata komisija vo 1945 godina. Od osloboduva-weto na Belgrad 1944 godina povtorno e asistent na Univerzitetot, kade ostanu-va na slu`ba do 2 avgust 1946 godina koga e premesten na Univerzitetot vo Skop-je. Tuka raboti kako asistent do 01. 04. 1952 godina, a od ovoj datum prodolùva so rabota vo zvaweto univerzitetski predava~. Po doktoriraweto vo Belgrad na Srpskata Akademija na nauki vo 1950 godina, na 01. 01. 1951 godina e izbran vo zvaweto docent. Vo mart 1959 godina e nazna~en vo zvaweto vonreden profesor, a na 01.04.1965 godina go dobiva zvaweto redoven profesor.

38

Jovan F. Trifunoski pominal 2 meseci na specijalizacija vo Avstrija. Dobro se sluèl so germanskiot jazik, no i so francuskiot, bugarskiot i ruski-ot. Profesor d-r Jovan Trifunovski bil poznat po istraùvawata na nasele-nieto i naselbite. Za taa cel organiziral terenska nastava so studenti vo raz-li~ni delovi od zemjava. Negovite zapisi za naselenieto i za naselenite mesta evidentirani neposredno na teren se izvorni i pretstavuvaat dragocen materi-jal i za dene{nite istraùvawa. Negova potesna specijalost bile regionalnata geografija i antropogeografijata.

Vedna{ po vojnata, letoto 1945 godina organiziral eskurzii po Skopskata Kotlina. Toa rezultiralo so antropogeografska studija. Ovie eskurzii bile prodolènie na ekskurziite koi gi realiziral niz Makedonija od 1938 do 1941 godina. Prof. d-r Jovan Trifunoski izvr{il antropogeografski prou~uvawa vo Skopskata, Polo{kata, Kumanovskata, Ov~epolskata, Ko~anskata, Strumi~kata Kotlina i Pelagonija. Za sekoja od niv objavil izvonredni antropogeografski studii.

Ima poblikuvano mnogu trudovi: statii i bele{ki vo spisanieto Etnolo-gija, Skopje, 1940, 1941, nad 15 statii vo vesnikot Selo, Belgrad, 1945 i 1946 godi-na, statii i bele{ki vo spisanieto Nov den, Skopje 1945 i 1946 godina, vo kniga-ta Egejska Makedonija, Belgrad 1946 godina.

Nositel e na Orden na trudot od II red vo 1959 godina. Zaminal vo penzija na 30.11.1979 godina.

Po~inal vo 2002 godina.

Branislav Rusi} (1912-1971), redoven profesor. Roden e na 29.10.1912 godina vo Tomino Selo,

Makedonski Brod. Osnovno u~ili{te zapo~nuva vo Pore~ka Topolnica, a zavr{uva vo Prilep. Gimnazis-koto obrazovanie go zapo~nal vo Prilep, prodolìl vo Kru{evac, a zavr{niot ispit go polagal vo Bitola. Vo 1934 godina se zapi{al na Etnolo{kata grupa na Filozofskiot fakultet vo Belgrad.

Kako najdobar student vo 1936 godina bil izbran za pomlad asistent na Seminarot za etnografija pri Filozofskiot fakultet vo Belgrad.

Vo 1946 godina pozitivno odgovoril na pokanata na Makedonskata vlada za predava~ na Katedrata po etnologija na Filozofskiot fakultet vo Skopje. Me|u drugoto predaval etnologija kako pomo{en predmet na studiite po geografija.

Doktoriral vo 1951 godina vo Zagreb. Vo maj 1951 godina e izbran za docent na Filozofskiot fakultet, vo mart 1959 godina za vonreden profesor, a vo 1965 godina za redoven profesor na PMF vo Skopje.

Po~inal vo avgust 1971 godina vo Belgrad.

39

âslav Stojadinovi} (1904 - ? ), vonreden profesor. Roden e vo Bela Crkva, Republika Srbija. Studiite gi zavr{il na

Filozofskiot fakultet vo Belgrad. Po diplomiraweto bil profesor vo Gimnazijata vo Bitola. Pred doa|aweto na Filozofskiot fakultet vo Skopje rabotel na izgradbata na kanalot Dunav -Tisa - Dunav. Na Katedrata za geografija predaval geomorfologija se do penzioniraweto.

D-r Todor Kondev (1903 - 1978), redoven profesor

Roden e na 20. 03. 1903 godina vo Kratovo. Vo rodniot grad go zavr{il osnovnoto obrazovanie, a gimnazija vo [tip i vo Kumanovo. Po maturiraweto vo 1922 godina se zapi{al na Filozofskiot fakultet vo Skopje, na grupata za Geografija. Diplomiral vo 1926 godina. Sluèl voen rok vo [kolata za rezervni oficeri vo Saraevo.

Vo prvata godina od svoeto slu`buvawe za profe-sor-pripravnik po geografija bila nazna~en vo Kur-{umlija, potoa vo Prokupje do 1927 godina. Potoa bil

premestuvan na razli~ni mesta. Vo 1928 godina bil vraboten kako profesor-pripravnik vo Dràvnata trgovska akademija vo Bitola. Po poloùvaweto na dràvniot ispit vo 1931 godina bil premesten vo Subotica, potoa vo Novi Sad, a od 1939 do 1941 godina rabotel vo Srednoto ekonomsko u~ili{te vo Belgrad. Vo 1941 godina doa|a vo Skopje, kako nastavnik vo Trgovskata gimnazija. Po zavr{uvaweto na Vtorata svetska vojna bil direktor na Ekonomskiot tehnikum vo Skopje do 1953 godina. Poradi negovoto obrazovanie i golemoto pedago{ko iskustvo, 27 godini aktivna nastavna dejnost, vo 1953 godina bil pokanet da predava na Filozofskiot fakultet vo Skopje na Grupata geografija. Doktori-ral na 16. 06. 1958 godina (doktorska disertacija: Osogovijata - Antropogeo-grafsko-stopanska studija).

Negovata nau~nata rabota bila na poleto na ekonomskata geografija i geo-grafijata na naselenieto i naselbite i objavil pove}e trudovi od ovie oblasti.

Prof. d-r Todor Kondev imal pove}e rakovodni funkcii na Geografskiot institut, a vo eden mandat (1967/68 -1968/69) e i prodekan na Prirodno-matema-ti~kiot fakultet vo Skopje.

Milo{ Pavlovi} (1901 -1979), redoven profesor Roden e na 29. 09. 1901 godina vo Belgrad. Zavr{il Filozofski fakultet

vo Belgrad. Na Filozofskiot fakultet vo Skopje predaval op{ta geologija i petrografija na Katedrata za geografija do zaminuvaweto vo penzija, vo 1965 god.


40

D-r Gigo Mileski (1923 - 1995), redoven profesor

Roden e na 24 januari 1923 godina vo Struga. Po-teknuva od slu`beni~ko semejstvo. Osnovno i gimna-zisko obrazovanie oformil vo Struga, vo Priedor i vo Bitola. Vo 1942 godina maturiral. Po zavr{uvaweto na Vojnata i po otslu`uvaweto na voeniot rok se zapi-{al na studii po geografija na Filozofskiot fakul-tet vo Skopje. Toj pripa|a na prvata povoena genera-cija studenti po geografija. Vo me|uvreme, vo 1947 godina se vrabotil kako kartograf vo Institutot za geografija, a kako vonreden student diplomiral vo

1950 godina. Po diplomiraweto e izbran za asistent po predmetot kartografija i na toj na~in vo periodot na vozobnovuvawe na studiite po geografija po Vojna-ta, toj bil prviot asistent, no i me|u prvite studenti {to se {koluvale na ovie studii.

Gigo Mileski, kako asistent na Katedrata za geografija na Filozofskiot fakultet vo Skopje, ima neposredna zasluga za dene{noto postoewe i za rabota-ta na Seizmolo{kata opservatorija na Prirodno-matemati~kiot fakultet vo Skopje. Na 1.11.1956 godina Univerzitetskiot sovet go imenuva za prv v. d. uprav-nik na Stanicata. Od tie pri~ini naskoro bil ispraten na stru~no usovr{uva-we vo Seizmolo{kiot zavod vo Belgrad. Od 1. 07. 1957 godina, pod negovo ured-ni{tvo zapo~nuva i objavuvaweto na rezultatite od seizmolo{kite nabquduva-wa vo seizmolo{ki bilten. Kako honoraren v. d. upravnik na Stanicata ostanuva do 1. 03.1961 godina. Vo 1961 godina se vrabotuva na Ekonomskiot fakultet, kako asistent po predmetot ekonomska geografija.

Doktoriral vo 1965 godina na PMF vo Skopje (doktorska disertacija: Ezerata vo SR Makedonija kako va`ni ribolovni i turisti~ki podra~ja). Vo tekot na 1967 godina e izbran za docent po predmetite geografija na Jugoslavija i kartografija na Geografskiot institut pri PMF vo Skopje. Vo 1972 godina e izbran vo zvaweto vonreden profesor, a vo 1977 godina go steknuva zvaweto redoven profesor. Se penzioniral vo 1987 godina.


Nastavna dejnost i studenti Vo povoeniot period predavawata zapo~nuvaat so golem entuzijazam.

Nastavata se odvivala popladne. Nastavniot plan go so~inuvale kom-pleksni predmeti od fizi~ka i socio- ekonomska geografija koi naj~esto se izveduvale po nekolku semestri kontinuirano: geomorfologija so fi-zi~ka geografija (II i III semestar), geomorfologija (IV semestar), fizi~-ka geografija (V semestar), kartografija (II i III semestar), antropogeo-grafija (II, III i V semestar), ekonomska geografija (vtor, tret i ~etvrt semestar), geografski seminar vo ~etiri semestri itn. No nitu eden od predmetite ne e izveduvan pove}e od ~etiri semestri.

41

]e gi navedeme se}avawata za nastavata na prof. d-r Milivoj Ga{ev-ski: „...Pokraj ostanatite predmeti glavno obele`je be{e odrùvawe-to na seminari edna{ nedelno. Taka, sekoja sreda temelno se razrabotu-va{e po edna seminarska rabota, ~ija glavna cel be{e da se zapoznaat studentite so geografskata literatura. Seminarskata rabota javno se prezentira{e, a podocna slede{e diskusija me|u studentite, no koordinirana i naso~uvana od profesorot.

Predmetite se polagaa pred dvajca profesori, ocenkite gi zaveru-va{e sekretarot, a potoa komisijata na lice mesto gi zapi{uva{e ocenkite ... ”

Nastavnite planovi bile osovremenuvani i ve}e vo 1952/1953 godina studiite se odvivale po sledniot nastaven plan:

semestar Predmet prv vtor

Prva godina Fizi~ka geografija 3+1 3+1 Geologija so petrografija 3+2 3+2 Politi~ka ekonomija 2+2 2+2 Etnologija 3+2 3+2 11+7 11+7

Vtora godina Geomorfologija 3+1 3+1 Kartografija 2+2 2+2 Antropogeografija 3+1 3+1 Ekonomska geografija 2+1 2+1 Geologija II (Stratigrafija) 2+1 2+1 Etnologija 3+2 3+2 15+8 15+8

Treta godina Antropogeografija 2+1 2+1 Ekonomska geografija 2+1 2+1 Regionalna geografija 3+1 3+1 Pedagogija 2+0 2+0 9+3 9+3

êtvrta godina Regionalna geografija 3+1 3+1 Geografija na FNRJ 3+1 3+1 Pedagogija 0+3 - Diplomska rabota 0+6 0+8 6+11 6+10

*Predvojni~ka obuka se izveduva kako zadolìtelen predmet vo site semestri po dva ~asa nedelno.

42

Raspolagame i so poseben dokument koj se odnesuva na studiite od ovoj period.

So Pravlnikot za upis, sistemot na studiite i polagaweto na ispiti na Filozofskiot fakultet Skopje od 3. 03. 1952 godina, a odob-ren od Univerzitetskiot sovet na 15. 03. 1952 godina e reguliran re`imot na studii. Vo ~len 6 se naveduva deka ispitite se usni ili pismeni, odnos-no pismeni, usni i prakti~ni, a usnite ispiti se javni. Ispitite se pola-gaat komisiski i po redosled opredelen od strana na Katedrata. ^len 7 se odnesuva na zavr{niot ispit. Spored nego, na zavr{en ispit mo`at da bi-dat pu{teni redovnite i vonredenite studenti po izrabotka i prifa}a-we na pismena (diplomska rabota). Zavr{niot ispit se sostoi od pismen i usten del.

Vo tie godini se ~uvstvuva nedostig od univerzitetski u~ebnici i stru~na literatura. Na samiot po~etok od povoenoto obnovuvawe na Ka-tedrata, edinstveni u~ebnici koi se koristele vo nastavata se: Geomor-fologija od Jovan Cviji}, Op{ta geologija od Petkovi}, a od 1952 godi-na i Fizi~ka geografija od Atanasie Uro{evi}, u~ebnik koj dolgo vreme }e se koristi vo nastavata.

Geomorfologija kn. 1 i 2 od Jovan Cviji}

(sopstvenost na prof. d-r M. Ga{evski u{te od studenskite denovi)

43

Za nastavata po geografija, poradi karakterot na nastavnite sodr-

`ini, osobeno zna~ewe ima upotrebata na nagledni sredstva.

Nagledni sredstva Naglednite sredstva otsustvuvale dolg period. Na po~etok toa bile

eden globus i karta na Kralstvoto Jugoslavija (1946 godina) „...nemavme nagledni sredstva, nemavme ni klupi, sedevme samo na stol~iwa okolu }umbeto...” - se potsetuva prof. d-r Milivoj Ga{evski.

Fizi~ka geografija od Atanasije Uro{evi}

(sopstvenost na prof. d-r M. Ga{evski

u{te od studenskite denovi)

44

Prvite nagledni sredstva bile od reparacijata od Germanija. Pro-fesor Pe~ijare, zaedno so delegacija od Makedonija, vloìle napori da se obezbedat ovie sredstva, koi dolg period se koristele vo nastavata.

Vo interes na podobruva-we na nastavata po geografija se organizira i terenska nasta-va. Studentite na teren se sre-}avaat so mnogu geografski po-javi i procesi. Terenskata nas-tava na studiite po geografija ima kontinuirana tradicija i otsekoga{ bila glavno obele`-je na studiite.

Niz procesot na studirawe op{to e prifateno gledi{teto deka vis-

tinskiot geograf se formira preku neposredno nabquduvawe i istraù-vawe vo prostorot, bidej}i prostorot e geografskata laboratorija. Ottamu i devizata koja im se prenesuva na site generacii studenti po geografija „Geografijata se pi{uva i so noze, a ne samo so race”.

Od razgovorot so prof. d-r Milivoj Ga{evski doznavme deka teren-skata nastava bila prisutna od samite po~etoci na povoeno obnovuvawe na studiite po geografija. Na ovoj plan posebno ja naglasuva aktivnosta na prof. d-r Jovan Trifunoski. Toj se se}ava na interesna terenska nastava so studenti od Geografskiot fakultet od Belgrad, na relacija od Pre{evo do Leskovac, po dolinata na Bina~ka Morava. Potoa kako po-vpe~atliva ja poso~uva terenskata nastava niz Pirinskiot del na Makedonija, realizirana vo maj 1948 godina, pred Rezolucijata na Inforbiroto: „...odevme pove}e pe{ki ili ne nosea so kamioni. Ima{e edno selo blizu do gr~kata granica, se vika Katunci, kade {to ~ekavme 2- 3 dena za da se pojavi nekoj kamion za da premineme preku Pirin. Toga{ go vidov seloto Pirin, a bevme i na edno mesto koe se vika{e Papa{ âir (Popova Livada), odnosno okolinata kade {to zaginal Jane Sandanski. Toga{ vidovme golem del od Pirinska Makedonija.”

Vo pogled na brojot na studenti vo prvite godini od studiite imame malku informacii. Prvata generacija studenti po vojnata broela 46 stu-denti. Najgolem del od niv bile od teritorijata na Makedonija, no sekako

Prof. d-r Milivoj Ga{evski, pripadnik na prvata povoena generacija studenti na studii po geografija.

45

imalo i od drugite delovi na porane{na Jugoslavija. [est studenti bile od Pirinska Makedonija. Vo ovaa prva generacija studenti ima vistinsko {arenilo vo odnos na zastapenosta po gradovi od Makedonija: Taka od Kumanovo - 2, po eden student od Ohrid, Tetovo, Prilep, Gevgelija, Veles, Makedonski Brod, a osum studenti od Kavadarci (Stojmilov, 1986).

Spored dokumentot za Analiza na studentite na Filozofskiot fakultet vo Skopje na krajot na {kolskata 1946/47 godina, zaveren od Ministerstvoto za prosveta na NRM od 24. 12. 1947 godina, kaj geografska grupa se zabele`uva deka studentite po geografija gi prijavuvale predvi-denite ispiti i so uspeh gi polo`uvale.

Originalen dokumenta za analiza na studentite na Filozofskiot fakultet vo Skopje

Vo 1947/48 godina diplomirale nekolku studenti me|u koi i Pan~e

Kirovski, poznat geograf i univerzitetski profesor na Ekonomskiot fakultet vo Skopje. No duri vo 1950 godina se javuvaat prvite diplomirani studenti koi gi zapo~nale studiite na vozobnovenata Katedra za geografija na Filozofskiot fakultet vo Skopje. Nea ja so~inuvale Milka Stojanova, Milena Boevi}, Radmila Vidoevska, Velimir Kostovski, Gigo Mileski, Milivoj Ga{evski, Jordan Kostovski.

46

Od ovaa povoena generacija diplo-mirani studenti po geografija Gigo Mi-leski i Milivoj Ga{evski prerasnuvaat podocna vo univerzitetski profesori na Institutot za geografija. Diplomskata rabota na prof. d-r Milivoj Ga{evski so naslov Debarska Kotlina - geomorfolo-{ki zabele`uvawa, e prvo delo od oblas-ta na fizi~kata geografija napi{ano na makedonski jazik od geograf Makedonec, i objaveno na makedonski jazik vo Glas-nik Srpskog geografskog dru{tva, Beo-grad sv. XXXIII br. 1, 1953 godina. Na ovaa generacija pripa|a i Velimir Kostovski koj podocna izveduval nastava

na Pedago{kata akademija vo Bitola.

47

4. INSTITUTOT ZA GEOGRAFIJA (1958 - 1977) Organizaciska postavenost i nastavni~ki kadar Vo 1958 godina Institutot za geografija se odvojuva od Filozofski-

ot fakultet i prodol`uva da raboti vo ramkite na Prirodno-matemati~-kiot fakultet se do 1977 godina. Prostorno e smesten vo sega{niot star del vo zgradata na Gazi Baba.

Vo pogled na organizaciskata postavenost, Institutot za geografija od po~etokot na svoeto postoewe nemal posebni oddeli, me|utoa po 1958 godina se formiraat tri zavodi: Zavod za geografija, Zavod za geologija i mineralogija i Zavod za etnologija koi imale zada~a da ja unapreduvaat geografskata nauka od svojata potesna specijalnost.

Nastavni~kiot kadar koj u~estvuval vo realizacija na nastavata bil malubroen, no sepak dovolen so uspeh da ja sprovede nastavata i da obez-bedi kontinuitet vo obrazovniot proces. Vo u~ebnata 1963/64 god. nastav-ni~kiot kadar go so~inuvale: eden redoven profesor, ~etiri vonredni profesori, ~etiri docenti, eden predava~ i ~etiri asistenti (Kondev, 1966). Toa bile: prof. d-r Atanasie Uro{evi}, prof. d-r Jovan F.Trifu-noski, prof. d-r Todor Kondev, Branislav Rusi} predaval etnologija, Milo{ Pavlovi} op{ta geologija i petrografija, prof. d-r Vladimir Maer, „...ve`bite gi izveduvaa asistentkata Gorica [optrajanova po petrografija, a Ivan Nestorovski po geologija...” (prof. d-r Tome Ando-novski.)

Vo 60-tite godini na 20 vek zapo~nuva da se oformuva druga gene-racija univerzitetski profesori na Institutot za geografija. „Vo 1960 godina doktoriraa profesor d-r Du{an Manakovi} i prof. d-r Mitko Panov i se vklu~ija vo izveduvawe na nastavata od tretata godina. Prof. d-r M. Panov predava{e antropogeografija, a prof. d-r D. Mana-kovi} geografija na FNRJ...” - se se}ava prof. d-r Tome Andonovski.

Ve}e vo 1967 godina vo nastavata se vklu~uva Gigo Mileski kako do-cent, a vo 1974 godina i d-r Milivoj Ga{evski. Naporedno vo prvata polo-vina na sedumdesettite godini na 20 vek vo izveduvaweto na nastavata bile vklu~eni i tri predava~i so magisterski ispiti: Vasil Gramatni-kovski, Aleksandar Stojmilov i Stanko Stankoski. Vo 1977 godina na geografskata grupa na PMF imalo vkupno osum nastavnici i dva asisten-ti: Tome Andonovski i Vasil Daskalovski. Vo me|uvreme nastava izvedu-vale i docent d-r Mitko Poptrandovski koj predaval geologija, a kako asistenti bile anga`irani Galaba Palikru{eva i Nikola Trip~ev.

Ovoj period e karakteristi~en po toa {to ve}e site nastavnici od pomladata generacija se educirani na Institutot za geografija vo povoe-

48

na Makedonija. So toa Institutot za geografija imal dovolno kadrovski potencijal da izvr{i zamena na ve}e penzioniranite univerzitetski profesori i da oformuva nastavnici po geografija za izveduvawe na nastavata po geografija vo osnovnite i srednite u~ili{ta.

D-r Mitko Panov (1927 - 2000), redoven profesor

Roden e na 16 dekemvri 1927 godina vo Skopje, vo

zanaet~isko semejstvo. Po zavr{uvawe na osnovnoto i srednoto obrazovanie vo rodniot grad, vo 1948 godina se zapi{uva na studii po geografija pri Filo-zofskiot fakultet vo Skopje. Diplomiral vo 1952 godina. Vedna{ potoa dve godini izveduval nastava po geografija vo gimnazijata „Mir~e Acev” vo Prilep.

Vo 1954 godina bil izbran za asistent na Insti-tutot za geografija pri Prirodno- matemati~kiot fakultet vo Skopje. Doktoriral vo 1960 godina

(doktorska disertacija: Slivot na Kriva Lakavica i Otiwa - antropo-geografski i stopansko - geografski prou~uvawa).

Vo 1961 god. e izbran vo zvaweto docent, vo 1967 god. go dobil nastavni~ko-to zvawe vonreden profesor, a vo 1972 godina se steknal so zvaweto redoven profesor. Se penzioniral vo 1987 godina.

D-r Mitko Panov e eden od osnova~ite na postdiplomskite studii od oblasta na prostornoto planirawe. Odr`al golem broj stru~ni i nau~ni preda-vawa i na drugi univerziteti (Belgrad, Zagreb, Qubqana, Moskva, Leningrad, Sofija, Var{ava, Krakov, Praga i dr.).

Objavil okolu 400 naslovi od oblasta na razli~ni geografski disciplini, no najmnogu od geografijata na naselbite i naselenieto. Negovata nau~na i op{testvena dejnost e zna~itelno bogata. Toj bil aktiven osobeno vo Geograf-skoto dru{tvo na Makedonija na koe bil i pretsedatel.

Za svojata rabota bil odlikuvan i so pogolem broj priznanija: plaketi, diplomi, blagodarnici i dr. Odlikuvan e so Orden na trudot so zlaten venec, izbran e za po~esen ~len na Slovene~koto i na Srpskoto geografsko dru{tvo, dobitnik e na bronzena plaketa od Univerzitetot vo Budimpe{ta, dobil po~esna diploma za geografija od ^e{kata akademija na naukite, dobitnik na medalot „Jovan Cviji}”, kako i na nagradata „11 oktomvri” vo 1996 godina.

Po~inal vo juni 2000 godina. D-r Du{an Manakovi} (1924 -1995), redoven profesor

Roden e na 19 mart 1924 godina vo Skopje, vo trgovsko semejstvo. Vo rodniot

grad gi zavr{uva osnovnoto i srednoto obrazovanie. Vo periodot od 1938 do 1941 godina rabotel vo tekstilnata fabrika „Tulbent” vo Skopje. Aktivno u~estvu-

49

val vo NOB od 1944 godina. Po demobilizacijata vo 1946 godina se vrabotil kako slu`benik vo tekstil-nata fabrika „Progres”, a od 1948 god. vo Mini-sterstvoto za industrija i rudarstvo na NRM, kako slu`benik, na~alnik i sovetnik.

Vo 1947 godina se zapi{al kako vonreden student na Grupata za geografija pri Filozofskiot fakultet vo Skopje. Po diplomiraweto se vrabotil kako nastavnik po geografija vo osnovnoto u~ili{te „Kiril i Metodij”, vo Maxari - Skopje. Vo 1954 godina se vrabotuva kako asistent na Katedrata za geografija

na Filozofskiot fakultet vo Skopje. Doktoriral na Prirodno-matemati~kiot fakultet vo 1960 godina na tema od geomorfologijata (doktorska disertacija: Geomorfologija na pore~jeto na Babuna i Topolka so Titovvele{kata Kotlina). Slednata, 1961 god. e izbran za docent, vo 1966 godina go dobiva zva-weto vonreden profesor, a vo 1972 godina za redoven profesor. Vo ova zvawe e reizbran vo 1981 godina. Vo periodot od 1963 do 1969 god. izveduval nastava i na Filozofskiot fakultet vo Pri{tina. Se penzioniral vo 1985 godina.

Vo periodot od 1980 do 1982 godina bil dekan na Geografskiot fakultet vo Skopje. Osnova~ e i dolgogodi{en pretsedatel na Speleolo{koto dru{tvo na Republika Makedonija. Bil generalen sekretar na Sojuzot na speleolozite na porane{na SFRJ, pretsedatel na Ferijalniot sojuz pri Univerzitetot „Sv. Kiril i Metodij” vo Skopje, ~len na Nacionalniot komitet na Sojuzot na geografskite dru{tva na porane{na SFRJ, pretsedatel na IO na Geografskiot fakultet, pretsedatel na rabotnata zaednica na Geografskiot fakultet.

Nau~nata aktivnost na prof. d-r Du{an Manakovi} se dvi`i vo ramkite na fizi~kata geografija, a osobeno vo geomorfologijata i vo speleologijata. Od ovaa oblast ima napi{ano pogolem broj trudovi. U~estvuval vo mnogu proekti i sektorski studii za potrebite na Institutot za prostorno planirawe.


Jakim Sinadinovski (1924 - 1998), redoven profesor

Roden e na 13 april 1924 godina vo s. Leunovo, Go-

stivarsko. Osnovno obrazovanie zavr{il vo Gostivar, a dva klasa u~itelsko u~ili{te vo Skopje. Vo 1940 godina u{te kako u~enik bil primen vo SKOJ, poradi {to vo 1941 godina bil isklu~en od u~ili{teto. Vo 1942 godina kako aktiven ~len na Komunisti~kata partija na Makedonija, preminal vo ilegalstvo, a vo 1943 godina bil zaroben i odveden vo zatvor vo Tirana. Po begstvoto zaminal so albanskite partizani.

Se priklu~il na Prvata makedonsko-kosovska udarna brigada od samoto nejzino formirawe. Vo nejzinite redovi bil se do 1944 godina koga zaminal na

50

dol`nost komesar na bataljonot na [estata udarna brigada. Potoa bil instruk-tor na politi~koto oddelenie na 41 Divizija vo Kumanovo, se do 1950 godina koga pobaral da bide demobiliziran poradi èlba da go prodolì obrazovanieto. Diplomiral na Filozofskiot fakultet, na Grupata za filozofija vo 1953 godina.

Vo 1962 godina na Univerzitetot vo Skopje predaval filozofija, marksi-zam i politi~ka ekonomija. Predaval i na studiite za geografija pri Institu-tot za geografija, ~ij ~len ostanal se do penzioniraweto vo 1985 godina.

Vo svojot raboten vek pred doa|aweto na Univerzitetot bil urednik na rubrka vo Nova Makedonija i direktor i osnova~ na Rabotni~kiot univerzitet vo Skopje. Vo celiot period do penzioniraweto vr{el golem broj op{testveni funkcii. Dobitnik e na pove}e nagradi i priznanija i nositel e na Partizanska spomenica 1941 godina. Objavil golem broj trudovi od oblasta na sociologijata.


D-r Milivoj Ga{evski, redoven profesor (vo penzija)

Roden e na 05.10.1924 godina vo Skopje. Osnovnoto i srednoto u~ili{te gi zavr{il vo rodniot grad. U~estvuval vo NOB i po zavr{uvaweto na Vtorata svetska vojna se zapi{al na Filozofskiot fakultet na Katedrata za geografija, kako student na prvata povoena generacija studenti po geografija. Kako vonreden student diplomiral vo 1950 godina so visok uspeh, 9,62. Vo po~etokot, vedna{ po diplomiraweto,

rabotel kako slu`benik, profesor, a vo 1957 godina se vrabotil kako sekretar vo Zavodot za vodostopanstvo vo Skopje. Otkako doktoriral na Prirodno-mate-mati~kiot fakultet vo Skopje vo 1960 godina (doktorska disertacija: Planina Bistra - Fizi~ko-geografski prou~uvawa) vo istata institucija bil unapreden vo nau~en sorabotnik. Vo Zavodot rabotel se do 1974 godina.

Potoa preminal vo Institutot za geografija kade bil izbran za docent po predmetite hidrologija i klimatologija. Vo 1975 godina e izbran vo zvaweto vonreden profesor, a zvaweto redoven profesor go steknal vo 1980 godina.

Bil na studiski prestoj vo Vorone`, Pozwan, Krakov, Sofija i na drugi mesta kade drèl i predavawa.

Avtor e na prviot nau~en trud od oblasta na fizi~kata geografija (geo-morfologija) so naslov Debarska Kotlina - geomorfolo{ki zabeleùvawa, napi{ana od Makedonec i na makedonski jazik i objaven na makedonski jazik vo Glasnik na Srpskoto geografsko dru{tvo vo Belgrad, sv. XXXIII, br. 1, vo 1953 godina. No avtor e i na okolu 120 trudovi: nau~ni trudovi, delovi od monografii, posebna nau~na publikacija, nau~no- popularni trudovi, 20 stru~ni trudovi, kako i golem broj prikazi na doma{na i stranska nau~na literatura. Izgotvuva~ e i na prviot katastar za izvori na Republika Makedonija (kn. I-VII), evidentirani vo periodot 1962-1967 godina.

51

Prof. d-r Milivoj Ga{evski bil aktiven u~esnik vo razli~ni dejnosti od op{testveniot ìvot. ^len e na Makedonskoto geografsko dru{tvo, od negovoto vozobnovuvawe (1949 god.), a pove}e pati bil ~len na Upravniot odbor i sekretar. Bil prodekan na Geografskiot fakultet (1982-1984), glaven urednik na nau~noto spisanie Vodostopanski problemi, urednik i ~len na redakcijata na Geografski razgledi, ~len na Sovetot na Hidrobilo{kiot zavod vo Ohrid i na Zavodot za za{tita na prirodnite retkosti vo Skopje. Dobitnik e na pove}e plaketi i pofalnici. Zaminal vo penzija 1987 godina.

D-r Ivan Nestorovski (1921 - 1976), redoven profesor

Roden e na 17. 03. 1921 godina vo s. Treson~e. Osnovno obrazovanie zavr{il vo rodnoto mesto, a sredno gimnazisko obrazovanie vo Kru{evac i Skopje. Studiral geologija na Univerzitetot vo Belgrad. Vo Institutot za geografija bil vraboten kako asistent, a po doktoriraweto stignal do zvaweto redoven pro-fesor.

Negova nau~na orientacija bila regionalnata geologija. Isto taka uspe{no gi re{aval problemite od inènerskata i ekonomskata geologija.

D-r Ivan Nestorovski zazema zna~ajno mesto me|u geolozite koi imaat zna~aen pridones vo razvojot na geolo{kite istraùvawa i soznanija vo Republika Makedonija.


D-r Mitko Poptrandovski (1937 - 1976), docent

Roden e na 07. 08. 1937 godina vo Kosenec, Kostur-sko, Egejska Makedonija, kade i go zavr{il osnovnoto obrazovanie. Vo 1948 god., za vreme na Gra|anskata voj-na vo Grcija, e evakuiran vo êhoslova~ka kade zavr-{uva gimnazija. Diplomiral vo 1960 god. na Prirodno-matemati~kiot fakultet na Masarikoviot univerzi-tet vo Brno. Vo me|uperiodot od 1960 do 1969 god. ra-botel vo êhoslova~ka vo Zavodot za geolo{ki istra-ùvawa vo Brno, a potoa bil i rakovoditel na Oddele-nieto za nemetali pri Geolo{kiot institut vo Praga.

Vo 1969 godina e angaìran kako asistent po geologija na Geografskiot institut pri Prirodno-matemati~kiot fakultet vo Skopje. Vo zvaweto docent e unapreden vo 1971 godina.


52

Nastavna dejnost Nastavnata programa, vidot na predmetite koi se predavale i nivna-

ta zastapenost so tek na vreme se menuvala, {to jasno moè da se vidi od priloènite materijali.

Podatocite za nastavnite predmeti vo u~ebnata 1959/60 godina gi registrirame vo priloènite indeksi na dvajca studenti od taa gene-racija, koi, podocna, prerasnale vo univerzitetski profesori.

Indeks na prof. d-r Aleksandar Stojmilov

Indeks na prof. d-r Tome Andonovski

● ● ● ● ● ● ●

● ● ● ● ● ● ●

53

Vo I i II semetar se sledela nastavata po slednive predmeti: fizi~ka geografija, petrografija, op{ta geologija, etnologija na jugoslovenskite narodi, etnologija na evropskite narodi, politi~ka ekonomija i predvoj-ni~ka obuka. Vo III i IV semestar bile zastapeni: istorska geologija, kar-tografija, etnologija na ju`noslovenskite narodi, etnologija na evrop-skite narodi, antropogeografija i predvojni~ka obuka. V i VI semestar bile so slednive nastavni predmeti: antropogeografija, regionalna geo-grafija, geomorfologija, ekonomska geografija, pedagogija i geografija na FNRJ (vo VI semestar). Vo VII i VIII semestar: geografija na FNRJ (vo VII semestar), regionalna geografija i ekonomska geografija.

Pokraj navedenite predmeti studentite posetuvale i seminari od razli~ni oblasti: geografski seminar (vo III, IV, V, VI, VII i VIII semes-tar), seminar po antropogeografija (vo IV), seminar po geomorfologija i fizi~ka geografija (vo V), seminar po ekonomska geografija (VII i VII se-mestar), seminar od predmetot geomorfologija (VII i VII semestar).

Podocna nastavnata programa doìvuva posovremena transforma-cija so voveduvawe na novi predmeti {to moè da se vidi od priloèniot nastaven plan.

Nastaven plan od 1966 godina

54

Od aspekt na aplikativnosta na geografijata, zna~ajna e orientaci-jata kon prostornoto planirawe. Za taa cel vo 1976/1977 godina se otvo-raat i postdiplomski studii geografski osnovi na prostornoto plani-rawe. Vo ovoj period toj be{e edinstven studium za prostorno planirawe vo toga{na Jugoslavija. Podocna vo 1985 godina istiot se preimenuva vo Prostorno planirawe.

Brojot na zapi{ani studenti se menuval. Spored podatocite za pe-riodot od u~ebnite 1965/66 do 1975/76 godina, toj broj variral od 52 do 134 studenti, od niv 2/3 bile redovni studenti.

Nastavata se odvivala redovno. Za svoite studenski denovi prof. d-r Aleksandar Stojmilov poso~uva:

„...Ne se slu~uva{e da se izgubi ~as. Institutot be{e organiziran za nastava na edno visoko nivo. Redovno se ode{e na predavawa i na ve`-bi, redovno se polagaa ispitite vo juni i septemvri... Taka imav vpe~a-tok kako da be{e prodolèn sredno{kolskiot sistem. Redovnosta be{e edna va`na odlika na nastavata.” Na toj na~in se sovladuval i problemot so nedostig od u~ebnici, koj kako problem se pojavuval podolg period vo rabotata na Institutot za geografija.

Vo {eesettite godini na 20 vek bil prisu-ten problemot so nedostig od u~ebnici. Za nego se potsetuvaat i prof. d-r Tome Andonovski i prof. d-r Aleksandar Stojmilov koi se zapi-{ani na studii u~ebnata 1959/60 godina. No spored niv, redovnoto odewe na nastava, zapi-{uvaweto i koristeweto na odredeni skripti, kako i knigi („...no prete`no na srpski i hrvatski jazik”) bile osnova za polagawe na ispitite. Vo 1960 godina Jovan F. Trifunoski ja izdade knigata Regionalna geografija - von-evropski kontinenti (op{t del), koja ja ko-ristele studentite.

Istiot problem }e se provlekuva i vo po-docne`nite godini, duri i koga stanuva zbor za osnovnite sredstva za ra-bota kako kredata. Sakaj}i da ni ja dolovi situacijata okolu sredstvata za rabota vo tekot na studiraweto, prof. d-r A. Stojmilov se prisetuva: „Prof. Kondev mi veli: Aco, odi na Institutot za matematika, otsprotiva, zemi edna kreda, pa }e im ja vratime”, {to dovolno kaùva za opremenosta na Institutot za geografija so sredstva za rabota.

Znaewata se nadopolnuvaa so izveduvawe na terenska nastava po po-ve}e predmeti. Prof. d-r Aleksandar Stojmilov posebno se se}ava na terenskite nastavi vo tekot na studiraweto, izveduvani od strana na prof. d-r Jovan Trifunoski. ”...Toj redovno odrùva{e terenska nasta-va sekoe leto so 5 - 6 studenti. Studentite odea so nego na teren od edna nedela do 15 dena. Taka ja pominavme cela Ki~evska Kotlina, potoa

55

odevme niz Skopskata Kotlina, Ko~anskata Kotlina i dr. Iako ima{e i terenski nastavi preku zimata, ovie koi go organizira{e profesorot Trifunoski bea pointeresni. Studentite sami si gi pla}aa patnite tro{oci, a za hrana se snao|avme vo selata. Vo tekot na denot minuvav-me po dve sela, a vo tretoto spievme. Site bevme vklu~eni vo istraù-vaweto. Se ode{e na sred selo, se povikuvaa lu|e od seloto i so niv se razgovara{e okolu toa koj od kade do{ol, kade oti{ol, kolku familii ima sega, kolku zaminale, kade zaminale itn. Na toj na~in se istraùvaa dvièwata na naselenieto.”

Vo 1963 god., prof. d-r D. Manakovi} organiziral terenskata nastava vo Italija. Vo nea bile vklu~eni studenti od treta i ~etvrta godina. „Toa be{e dobro organizirana, interesna i nepovtorliva terenska nas-tava” - se prisetuva prof. d-r Tome Andonovski, „...do Qubqana odevme so voz, a potoa so avtobus. Vo Italija ostanavme skoro eden mesec.”

Studentite od ~etvrta godina zadolìtelno odele niz Jugoslavija i preku razmena na studenti koristele prestoj vo stranstvo. Imeno, toa bi-lo ovozmoèno so sklu~eni dogovori so Polskata Akademija na naukite, Univrezitetot „Leninski Kosmomol” od Vorone` (porane{en SSSR), Sofiskiot Univerzitet i drugi.

Grupa studenti na terenski istraùvawa so prof. d-r Jovan Trifunoski, 1961 godina

Grupa studenti od vtora, treta i ~etvrta godina na

terenska nastava vo Bakar (jugoisto~no

od Rieka)

56

5. GEOGRAFSKI FAKULTET (1977 - 1985) Nastaven kadar Vo periodot od 1977 do 1984 godina, naporedno so reformskite

zafati na Univerzitetot, Institutot za geografija organizaciski se izdvojuva od Prirodno-matemati~kiot fakultet i prodolùva da postoi kako Geografski fakultet, vo sostav na Centarot za op{testveni nauki pri Univerzitetot „Sv. Kiril i Metodij”vo Skopje.

Za vreme na opstojuvaweto na Geografskiot fakultet karakteris-ti~no e kadrovskoto zajakuvawe na Fakultetot kako rezultat na pove}e-godi{nata kontinuirana rabota na studiite po geografija. Site predava-~i, koi vo prethodniot period vlegoa vo nastavata so magisterska titula, po doktoriraweto go steknaa zvaweto docent i stanaa del od nastavni~-kiot kadar. Toa e generacijata profesori: prof. d-r V. Gramatnikovski, prof. d-r A. Stojmilov, prof. d-r Stanko Stankovski, prof. d-r T. Ando-novski i prof. d-r V. Daskalovski. Ovie profesori svojot raboten vek go pominaa na ovaa visokoobrazovna institucija i pridonesoa za nejziniot razvoj. Istovremeno na Fakultetot se vrabotija 5 pomladi asistenti, od koi 4 podocna prerasnaa vo univerzitetski profesori (prof. d-r Dragan Vasileski, prof. d-r Nikola Panov, prof. d-r Blagoja Markoski, prof. d-r Dragan Kol~akovski).

D-r Vasil Gramatnikovski, redoven profesor (vo penzija)

Roden e na 15. 01. 1934 godina vo s. Qubojno, Pres-

pansko. Vo rodnoto mesto zavr{il osnovno obrazova-nie, a gimnazija vo Bitola. Vo 1956 godina se zapi{al na studii po geografija vo Skopje, kade diplomiral vo 1960 godina. Vo 1962 godina bil izbran za asistent na Geografskiot institut na Prirodno-matemati~kiot fakultet vo Skopje. Obrazovanieto go prodolìl na Filozofskiot fakultet vo Qubqana. Tamu, vo 1968 godina, gi zavr{il postdiplomskite studii po agrarna

geografija. So odobrenie na nastavno-nau~niot sovet odrùval nastava po stopanska geografija, a vo 1972 godina e izbran za predava~ po op{ta stopanska geografija. Doktoriral vo 1974 godina na Geografskiot Institut na Prirodno-matemati~kiot fakultet vo Skopje (doktorska disertacija: Prirodno-geografskite i socio-ekonomskite procesi vo Prespanskata Kotlina kako faktori {to go uslovuvaat idniot stopanski razvoj na kotlinata). Slednata 1975 godina e izbran vo zvaweto docent po predmetot op{ta stopanska

57

geografija. Vo 1980 godina e izbran vo zvaweto vonreden, a vo 1985 godina vo redoven profesor. Zaminuva vo penzija vo 2000 godina.

Vo svoeto nau~no i stru~no usovr{uvawe d-r Vasil Gramatnikovski pove}e pati prestojuval vo stranstvo: Var{ava (1968), Minhen (1968, 1969 i 1974), Qubqana i Zagreb (1976). Negovata nau~na i stru~na orientacija e vo domenot na ekonomskata geografija, a posebno agrarnata geografija. No smetaj}i deka ekonomskite problemi se tesno povrzani so socijalnite, se zanimaval i so odredeni problemi za naselenieto. Avtor e na 74 objaveni truda, od niv 5 vo stranstvo.

Vo periodot od 1977 do 1979 godina bil dekan na Geografskiot fakultet vo Skopje, vo dva mandata {ef na Geografskiot institut, rakovoditel na Zavodot za socio-ekonomska geografija i Zavodot za etnologija.

Dobitnik e na Orden na trudot so zlaten venec, na pofalnica od Makedon-sko geografsko dru{tvo i na priznanie za u~estvo na prvata makedonska istraùva~ka akcija „Mariovo 1979”.

D-r Aleksandar Stojmilov, redoven profesor (vo penzija)

Roden e na 18.01.1941 godina vo s. Beli, Ko~ansko.

Po zavr{uvaweto na osnovnoto i srednoto obrazova-nie, se zapi{uva na studii na Prirodno-matemati~ki-ot fakultet vo Skopje, na grupata Geografija. Vo 1967 godina magistrira na Prirodno-matemati~kiot fakul-tet vo Belgrad na nasokata turizam (magisterska rabo-ta: Mogu}nosti za razvitak turizma na makedonskim jezerima). Vo me|uvreme rabotel kako profesor vo Ekonomskoto u~ili{te i vo Katlanovska Bawa. Vo

u~ebnata 1968/69 godina e izbran za asistent na Institutot za geografija pri Prirodno-matemati~kiot fakultet vo Skopje, a vo 1971 godina e izbran vo predava~ po predmetot osnovi na geografijata. Doktoriral na Institutot za geografija vo 1974 godina (doktorska disertacija: Turisti~ki vrednosti na makedonskite planini). Ve}e vo slednata u~ebnata godina e izbran za docent po predmetite osnovi na geografijata i posebna stopanska geografija. Vo 1980 godina e izbran vo zvaweto vonreden profesor, a vo 1985 godina vo redoven profesor. Vo istoto zvawe e reizbran 1991-1998 godina. Se penzionira vo 2005 godina.

D-r Aleksandar Stojmilov bil na pove}e studiski prestoi i nau~ni usovr{uvawa: Krakov, Vorone`, Sofija, Malaga, Bratislava i dr.

Negoviot nau~noistraùva~kiot interes e vo domenot na stopanskata geografija i nejzinite posebni disciplini, no negov li~en afinitet i osnovna preokupacija e turizmot. Avtor e na pove}e od 200 nau~ni i stru~ni truda i izgotveni elaborati za prakti~ni i nau~noistraùva~ki celi, 16 u~ebnici (6 vo koavtorstvo), 4 geografski karti, 2 encikolopedii. Kako rakovoditel ili u~esnik se javuva vo 13 nau~ni proekti.

58

Bil op{testveno aktiven vo pove}e sferi. Vo periodot od 1973/74 do 1974/75 i 1975/76 godina bil prodekan na Prirodno-matemati~kiot fakultet, 1976 godina prodekan i od 1984 do 1986 godina dekan na Geografskiot fakultet, od 1987/88 do 1990/91 dekan na Prirodno-matemati~kiot fakultet i od 1992 do 1994 godina prorektor na Univerzitetot „Sv. Kiril i Metodij” vo Skopje. Toj bil sekretar i pretsedatel na Makedonskoto geografsko dru{tvo, pretsedatel na Turisti~kiot sojuz na grad Skopje, pretsedatel na Turisti~kiot sojuz na Makedonija, pretsedatel na Pedago{kiot sovet na Makedonija, ~len na Komisijata za propaganda pri Ministerstvoto za stopanstvo, pretsedatel na AKUD „Mir~e Acev” i drugo. Dobitnik e na Orden na trudot so zlaten venec, na plaketa od Turisti~kiot sojuz na porane{na Jugoslavija, na plaketa od Turis-ti~kiot sojuz na Makedonija, na blagodarnica od Makedonskoto geografsko dru{tvo i dr.

D-r Tome Andonovski, redoven profesor (vo penzija)

Roden e na 5 septemvri 1940 godina vo s. Lazaro-

pole. Vo Bitola go oformil osnovnoto i srednoto u~ili{te. Na studii po geografija se zapi{al vo u~ebnata 1959/60 godina. Diplomiral vo 1964 godina. Po otsluùvawe na voeniot rok (1964/65 godina), vr{i profesorska dejnost do 1971 godina. Raboti kako pro-fesor po geografija vo gimnazijata „Zdravko ô~kov-ski” vo Debar i vo gimnazijata „Goce Del~ev” vo Bito-la. Vo septemvri 1971 godina preminuva vo Institutot

za geografija na rabotnoto mesto asistent. Magistrira vo 1977 godina na postdiplomskite studii po karst na Prirodno-matemati~kiot fakultet vo Belgrad (magisterska rabota: Podzemni kra{ki oblici i hidrologija klisure Radike). Istata godina e izbran za predava~, a vo 1980 godina za vi{ predava~. Vo 1983 godina doktorira na Geografskiot fakultet vo Skopje (doktorska disertacija: Ki~evska Kotlina - geomorfolo{ki prou~uvawa). Slednata godi-na e izbran vo zvaweto docent, vo 1987 e izbran vo vonreden profesor, a vo 1992 godina vo redoven profesor. Se penzionira vo 2004 godina.

Vo ovoj period realiziral studiski prestoj vo Polska. Negovata nau~na aktivnost e na poleto na fizi~kata geografija, osobeno

se interesira za geomorfologijata. Avtor e na brojni nau~ni i stru~ni trudovi od ovaa problematika, u~esnik e vo pove}e nau~ni proekti i sektorski studii vo Institutot za prostorno planirawe.

D-r Tome Andonovski izvr{uval i funkcii od op{testveno zna~ewe. Vo tri mandati bil {ef na Institutot za geografija, prodekan na PMF od 1991 do 1993, sekretar i pretsedatel na Sojuzot na geografskite zdruènija na Republika Makedonija, generalen sekretar na Sojuzot na speleolozite na porane{na SFRJ i drugo.

59

D-r Vasa Daskalovski (1948 - 2003), redoven profesor

Roden e na 21.06.1948 godina vo s. Jabuka, Pan~evo

R.Srbija, vo rabotni~ko pe~albarsko semejstvo. Osnov-no obrazovanie zavr{il vo rodnoto mesto i vo Pan~e-vo, a so gimnazisko obrazovanie se zdobil vo Ohrid. Po zavr{uvawe na srednoto obrazovanie vo 1967 god., se vrabotuva i do 1968 god. raboti vo grade`ni{tvo. Vo u~ebnata 1968/69 god. se zapi{al na studii po geogra-fija na Institutot za geografija pri Prirodno-mate-mati~kiot fakultet vo Skopje. Diplomiral vo u~ebna-

ta 1972/73 god. so sreden uspeh 9,23. Za visokiot upeh bil pofalen i dobil poseb-na nagrada. Po diplomiraweto i sta`iraweto na Institutot za geografija (vo tekot na 1974 godina), vo 1975 godina e izbran vo zvaweto pomlad asistent.

Magistriral vo 1980 godina na Otsekot za geografija i prostorno planira-we pri PMF vo Belgrad (Sovremeni migracioni procesi vo op{tina Struga). Vo 1984 god., doktoriral na Geografskiot fakultet vo Skopje (Prostorno-mor-folo{ka struktura i populaciski razvitok na naselbite vo Skopskata Kot-lina). Vo u~ebnata 1981/82 godina e izbran za predava~, vo 1985 godina za docent, vo 1991 godina za vonreden i vo 1996 godina za redoven profesor. Reizborot na najvisokoto zvawe bil izvr{en vo 2001 godina.

Zaradi usovr{uvawe na svojata specijalnost ostvaril pove}e studiski prestoi: na Institutot za geografija pri Jangelonskiot univerzitet vo Krakov, na Institutot za geografija pri Polskata akademija na naukite i umetnosta vo Var{ava, na Institutot za geografija pri Sveu~ili{tetoto vo Zagreb i dr.

Nau~natata i stru~nata orientacija na d-r Vasa Daskalovski e vo ramkite na geografijata na naselenieto i naselbite. Ottamu i golemiot tvore~ki opus od ovie oblasti. Avtor e na okolu 80 truda od ovaa problematika, od koi 4 truda se objaveni vo internacionalni spisanija, 7 vo nacionalni spisanija vo stran-stvo, 37 truda vo nau~ni spisanija i sl.

Kako samostoen istra`uva~ i rakovoditel u~estvuval vo 16 proekti finansirani od MANU, SIZ za nauka, IPP - Ohrid i Ministerstvoto za nauka na Republika Makedonija.

D-r Vasa Daskalovski be{e ~len na Makedonskoto geografsko dru{tvo, na Geografskoto dru{tvo na Skopje, DNU - Struga, ~len na Sovetot za statistika na Republika Makedonija, rakovoditel na Zavodot za socio-ekonomska geografija i Zavodot za etnologija. Istovremeno bil ~len na razni komisii i tela na Fakultetot i nadvor od nego.

Po~ina vo 2003 godina. D-r Stanko Stankovski (1936 - 1989), docent Roden e vo mart 1936 godina vo s.Samokov,Pore~e. Osnovnoto obrazovanie

go oformil vo rodnoto selo i vo Makedonski Brod, a gimnazija zavr{il vo Prilep, vo 1957 godina. Diferencijalnata matura ja dal vo U~itelskata {kola

60

vo Skopje. Po zavr{uvawe na srednoto obrazovanie rabotel kako u~itel vo selata Raste{ i Zrkle. Na Institutot za geografija pri Prirodno-mate-mati~kiot fakultet vo Skopje se zapi{al vo u~ebnata 1960/61 god, a diplomiral vo 1964 godina. Istata godina e izbran za asistent vo Institutot. Postdiplomski studii zavr{il vo Belgrad kade {to magistriral, vo 1971 godina (Hidrolo{ke i morfolo{ke karakte-ristike kra{kih terena izvori{neg dela Crne Reke u Zapadnoj Makedoniji). Vo 1972 god. e izbran vo zvaweto predava~ po predmetite biogeografija so pedologija.

Vo istoto zvawe e preizbran vo 1980 i 1985 god. Doktoriral na Institutot za geografija vo 1987 god. (Pelagoniska Kotlina, fizi~ko-geografski prou~uvawa so poseben osvrt na hidrolo{kite pojavi i problemi). Istata godina e izbran vo zvaweto docent po predmetot klimatologija.

D-r Stanko Stankoski bil aktiven vo nastavnata i nau~nata rabota. U~est-vuval vo pove}e nau~ni proekti koi se izgotvuvale na Geografskiot fakultet, a avtor e i na pogolem broj trudovi od oblasta na fizi~kata geografija.

Isto taka bil i op{testveno aktiven: prodekan na Geografskiot fakultet (1980-1982), pretsedatel na sindikalnata organizacija, aktivist i ~len vo pove-}e stru~ni geografski zdruènija.

Dobitnik e na blagodarnica od Geografskoto dru{tvo na R.Makedoni-ja,golema zlatna zna~ka na Sojuzot na rezervnite voeni stare{ini i sl.

Niz razgovorite so pove}emina na{i sogovornici i povozrasni kolegi, me|u drugoto, prosledivme i del od karakteristikite so koi se odlikuval: odli~en pedagog, omilen nastavnik, komunikativen i duhovit ~ovek.


D-r Jordan T. Penxerkovski vonreden profesor (1925 - 1981)

Roden e na 10.09.1925 godina vo Bitola. Na Pri-

rodno-matemati~kiot fakultet vo Belgrad go poloìl ispitot od VII geolo{ko-paleontolo{ka grupa i dip-lomiral vo 1952 god. Na toj na~in se zdobil so zvaweto diplomiran inèner po geologija. Na 30.12.1965 godina ja odbranil doktorskata disertacija Geolo{ki sastav i tektonski sklop centralnog dela Osogovske Plani-ne sa osvrtom na pojave Pb –Zn na podru~ju Sasa - Tora-nica na Rudarsko-geolo{kiot fakultet vo Belgrad i se

steknal so nau~en stepen doktor po geolo{ki nauki. Do 01. 03. 1977 godina rabotel kako nau~en sovetnik vo Institutot za

istraùvawe na mineralni surovini pri Geolo{kiot zavod vo Skopje. Vo 1977 godina e nazna~en vo zvaweto vonreden profesor po predmetite op{ta geologija so petrografija pri Geografskiot fakultet vo Skopje.

Po~inal vo1981 godina.

61

D-r Dragan Vasileski, redoven profesor Roden e na 23 april 1954 godina vo s. Gorno Dobre-

noec, Ki~evsko. Osnovno u~ili{te posetuval vo rodno-to selo, vo Podvis i Drugovo. Sredno u~ili{te zavr-{il vo 1975 godina vo Ki~evo. Diplomiral na Geo-grafskiot fakultet vo Skopje vo 1979 godina, kako naj-dobar student na godinata. Vo 1980 godina e izbran za asistent na Geografskiot fakultet kade {to izvedu-val ve`bi, prete`no od predmetite od fizi~ka geografija. Magistriral vo 1987 god. (magisterska ra-

bota: „Hidrografsko-hidrolo{ki karakteristiki i vodostopanski problemi na kotlinata Debarca”). Vo 1991 godna doktoriral na Prirodno-matemati~ki-ot fakultet na Institutot za geografija (doktorska disertacija: ”Radika-hidrografsko-hidrolo{ka studija”).

Vo juni 1992 godina e izbran vo zvaweto docent, vo 1997 godina vo vonreden profesor, a vo 2002 god. vo redoven profesor na Institutot za geografija. Drì nastava po predmetite hidrologija i drugi predmeti od fizi~ka geografija, predava na postdiplomski studii po prostorno planirawe i fizi~ka geogra-fija.

Ima objaveno pove}e nau~ni trudovi. Bil ~len na pove}e komisii i tela, rakovoditel na Zavodot za fizi~ka geografija, {ef na Institutot za geogra-fija (dva mandati), rakovoditel na postdiplomski studii po fizi~ka geografi-ja, a vo momentot e prodekan za finansii na Prirodno-matemati~kiot fakultet.

D-r Milorad Stojanovi}, redoven profesor (vo penzija)

Roden e na 24. 01.1931 godina vo Pirot, Republika

Srbija. So osnovno i sredno obrazovanie se steknuva vo Aleksinac. Vo u~ebnata 1949/50 god. se zapi{al na Prirodno-matemati~kiot fakultet vo Belgrad na Gru-pata Geologija. Diplomiral vo 1954 godina. Po otslu-ùvawe na voeniot rok od 1956 do 1958 godina, se vra-botil vo Rudarsko- topilni~kiot basen vo Bor. Od 1958 do 1981 godina rabotel vo Geolo{kiot zavod vo Skopje na pove}e rabotni mesta: samostoen geolog -

inèner, proektant, sovetnik, v.d. direktor na Sektorot za dlabinsko dup~ewe i glaven inèner vo Institutot za istraùvawe na mineralni surovini. Doktori-ral na Rudarsko-geolo{kiot fakultet vo Belgrad vo 1979 godina (doktorska disertacija: Geolo{ki sastav i tektonika terena T. Velesa - planina Klepa - reka Raec). Vo 1982 godina preminal na Prirodno-matemati~kiot fakultet, vo Institutot za geografija i se zdobil so zvaweto docent. Vo 1985 godina e izbran vo vonreden, a vo 1991 god. za redoven profesor po grupa predmeti od geologija, istoriska geologija i pedologija. Drèl predavawa i na postdiplomskite

62

studii na Zemjodelskiot fakultet vo Skopje (grupa pedologija) po predmetot pedologija so osnovi na mineralogijata. Se penzionira vo 1996 godina.

Imal mo`nost da realizira studiski prestoj vo Bugarija (1959), êho-slova~ka (1967) i SSSR (1969).

Negovata nau~na rabota e plodna i glavno e naso~ena kon regionalnata geo-logija i mineralnite surovini. Ima objaveno 10 nau~ni truda vo stranstvo, 25 nau~ni truda vo zemjava i pove}e od 50 stru~ni trudovi, elaborati, izve{tai i proekti. Avtor e i na dva univerzitetski u~ebnici: Geologija i petrografija i Istoriska geologija. Ja objavil i knigata Nao|ali{ta na nemetalni mineral-ni surovini vo Makedonija. Nositel e na pogolem broj priznanija.

Temelkoska T. Tatjana, pomlad asistent Rodena e na 11.04.1957 godina vo Prilep. Diplomirala vo 1979 godina na

Geografskiot fakultet vo Skopje, kade podocna se vrabotila kako pomlad asis-tent. Bila na specijalizacija vo SAD. Drèla ve`bi po predmeti od oblasta na ekonomskata geografija.

D-r Nikola Panov, redoven profesor Roden e na 17 avgust 1952 godina vo Skopje. Osnov-

no i sredno obrazovanie zavr{il vo rodniot grad. Stu-diite po geografija gi zavr{il na PMF vo Skopje 1978 godina. Postdiplomskite studii na PMF -otsek za turizmologija vo Belgrad gi zavr{il 1988 godina so odbrana na magisterskiot trud „Turisti~ka valoriza-cija na ve{ta~kite ezera vo Republika Makedonija”. Vo 1994 godina ja odbranil doktorskata desertacija „Kompleksni prou~uvawa na rezidencijalniot

turizam vo Republika Makedonija”. Vo 1983 godina bil izbran za pomlad asistent, vo 1989 godina za asistent, vo 1995 godina e izbran za docent na Institutot za geografija. Zvaweto vonreden profesor go dobil vo 2000 godina, a vo 2005 godina e izbran vo zvaweto redoven profesor. Vo periodot 1978/1983 godina rabotel vo Turisti~ka agencija „Palas-turist” vo Skopje. Drì nastava po predmetite: osnovi na turizmot, geografija na Amerika i Avstralija, geo-grafija na Evropa, geografija na Republika Makedonija, soobra}ajna i turisti~ka geografija i etnologija na Makedoncite I. Ima objaveno pove}e nau~ni i stru~ni trudovi, osum monografii, tri univerzitetski u~ebnici, dva u~ebnika za sredno i tri za osnovno obrazovanie. Rabotel na pove}e nau~no-istraùva~ki proekti. Bil na studiski prestoj na univerzitetite vo Mastrih, Belgrad, Sofija itn. Rakovoditel e na Zavodot za socio-ekonomska geografija, rakovoditel e na postdiplomskite studii Geografski osnovi na planirawe na turizmot, bil pretsedatel na Makedonskoto geografsko dru{tvo, pretsedatel na Turisti~kiot sojuz na grad Skopje, pretsedatel na pove}e nau~ni i stru~ni tela.

63

D-r Blagoja Markoski, redoven profesor Roden e na 16.02.1959 godina vo s.Selce, Kru{evo,

postojano raboti i `ivee vo Skopje. Osnovno obrazo-vanie steknal vo rodnoto selo i vo seloto @ito{e. Sredno obrazovanie zavr{il vo Kru{evo 1978 godina. Diplomiral na Geografskiot fakultet vo Skopje 1982 god. Vo 1986 godina na Institutot za geografija pri PMF vo Skopje go odbranil magisterskiot trud „Funkcionalnite karakteristiki i nivnoto zna~e-we za op{tina Kru{evo”.

Vo 1992 godina ja odbranil doktorskata desertacija: „Kartografsko-kartometriski prou~uvawa na hipsometrijata na prostorot i razmestenos-ta na naselenieto vo Republika Makedonija”.

Vo 1984 godina e vraboten kako pomlad asistent-pripravnik na Geograf-skiot fakultet, vo 1986 godina e izbran vo zvawet pomlad asistent, a vo 1988 godina za asistent. Vo 1993 godina se steknuva so zvaweto docent, vo 1998 stanuva vonreden profesor, a vo 2003 godina e izbran za redoven profesor. Dr`i nastava od teoriska kartografija, primeneta kartografija, regionalna geografija, geografski informaciski sistemi i dr. Predava na postdiplomskite studii po tematska kartografija, prostorno planirawe, geografski osnovi na planirawe na turizmot i fizi~ka geografija.

Ima objaveno 95 trudovi vo razni spisanija, tri monografii i okolu 40 tematski karti. Avtor e na univerzitetskite u~ebnici: „Kartografija” i „Voe-na Geografija” i „Geografski informaciski sistemi”, na tri avtorizirani skripti i na eden sredno{kolski u~ebnik. Prestojuval na Univerzitetot vo Melburn, Avstralija.

Rakovoditel e na postdiplomskite studii po tematska kartografija, kako i na Zavodot za kartografija. Bil ~len na pove}e komisii, rabotni tela i rabot-ni timovi, a bil i sekretar na Makedonskoto geografsko dru{tvo. Od 2003 do 2007 god. e {ef na Institutot za geografija. Vo 2007 god. e izbran za pretse-datel na Makedonskoto geografsko dru{tvo, a pretsedatel e i na sovetot za statistika na Republika Makedonija.

D-r Dragan Kol~akovski, redoven profesor Roden e na 23 juni 1958 godina vo Skopje. Osnovno

i sredno obrazovanie zavr{il vo rodniot grad. Vo 1983 godina diplomiral na Geografskiot fakultet vo Skopje. Vo 1991 godina, na PMF vo Belgrad go odbra-nil magisterskiot trud „Kra{ki reqef Skopske Kot-line”, a vo 1996 godina doktoriral na PMF vo Skopje na tema: „Morfogenetski procesi i nivnite reqefni formi na visokoplaninskite predeli na planinite Jablanica, Stogovo, Stara Gali~ica i Pelister”. Vo

64

1984 godina se vrabotil kako pripravnik na Geografskiot fakultet vo Skopje. Vo 1986 e izbran za pomlad asistent, a vo 1997 za docent. Zvaweto vonreden pro-fesor go steknuva vo 2002, a 2006 godina go dobiva zvaweto redoven profesor. Izveduva nastava po predmetite biogeografija, strukturna geomorfologija, karstologija i dr. Ima objaveno nad 83 nau~ni i stru~ni trudovi vo doma{ni i stranski spisanija. Vo ovie trudovi se vbrojuvaat i dve monografii, edna termi-nologija i pet univerzitetski u~ebnici: Geologija i geomorfologija za ekolozi, Biogeografija, Pedogeografija, Fizi~ka geografija na Republika Makedonija. U~esnik e vo pove}e nau~noistraùva~ki timovi. Zna~ajni se negovite aktiv-nosti za vpi{uvaweto na Privremenata lista na svetskoto prirodno nasledstvo (UNESKO) na pe{terata Slatinski Izvor-Pore~e i Markovi Kuli-Prilep. Vo 2004 godina be{e inicijator i glaven urednik na spisanieto Bilten za fizi~ka geografija. Vo 2005 godina ja oformi laboratorijata za geomorfologija. Drì predavawa na postdiplomski studii po fizi~ka geografija, rakovoditel e na Zavodot za fizi~ka geografija.

Nastavna i nau~noistraùva~ka dejnost Kadrovskoto zajaknuvawe, izmenite i osovremenuvaweto na nastav-

nite programi vnese sveìna vo geografijata, nov kvalitet i nova orien-tacija. Poto~no, pokraj ona {to be{e geografijata nastavno-nau~na dis-ciplina, sega postoe{e naglasena orientacija kon aplikativnata geogra-fija. Za taa cel, po 1980 godina, vo Institutot se voveduva nasoka prime-neta geografija. Vo nastavnata programa se zastapeni predmetite agrar-na geografija, industriska geografija, soobra}ajna geografija, erozija, karstologija i drugi. Toga{, kako i prethodno,, istraùvawata se orien-tiraa vo pove}e sferi na fizi~kata i ekonomskata geografija. Geogra-fijata dojde do izraz kako kompleksna nauka, a se razvija i novi nau~ni disciplini.

No i pokraj razvojot na razli~nite segmenti od geografijata kako nauka i kako nastavna disciplina ostanuva problemot so u~ebnici da se provlekuva i niz studiite od ovoj period „...Problem be{e nedostigot od u~ebnici. Toa be{e glavna aktivnost na toga{niot Sojuz na socija-listi~ka mladina na Makedonija (bidej}i Studenskiot sojuz od sedum-desettite godini, po studenskite protesti vo 1968 godina, be{e smenet pod toj naziv). Glavna cel ni be{e da barame u~ebnici, skripti, pomagala i sli~no. No vo toj period na cel Univerzitet ne se pe~atea, so isklu~ok na Pravniot i Ekonomskiot fakultet, zatoa {to tamu ima{e mnogu studenti. Ovde glavno se diktira{e, no materijalite {to bea izdiktirani bea su{tinski i metodolo{ki soodvetno postaveni, taka {to nie dobivavme soodvetno obrazovanie...” - veli

65

prof. d-r Blagoja Markoski koj vo ovoj period od razvojot na Geograf-skiot fakultet se u{te bil student.

Od toj vremenski period se u~eb-nicite po nekolku predmeti koi im bile dostapni na studentite po geogra-fija.

Nastavata se nadopolnuva{e i so upotreba na nagledni sredstva. So odredena sovremena tehnika (epidijas-kopi i sli~ni napravi, aparati za pri-ka`uvawe slajdovi) se vr{e{e pre-zentacija na ~as. Za toa vreme i vo tie uslovi ovie sredstva spa|ale vo redot na sovremenite nagledni sredstva vo nastavata.

Skripta po Osnovi na geografijata od prof. d-r

Vasa Daskalovski

Prv univerzitetski u~ebnik Geografija na SR. Makedonija

od prof. d-r Mitko Panov izdadena 1976 godina

Socijalna geografija od prof. d-r Mitko Panov, 1984 godina

66

No istite ne se upotrebuvale vo sekojdnevnata nastava, od ednostav-

na pri~ina {to te{ko se obezbeduvale soodvetni delovi za nivna po-pravka.

Soglasno nastavniot plan i programa na studiite po geografija, redovno se izveduvala terenska nastava. Se posvetuva{e vnimanie na stru~noto usovr{uvawe na nastavni~kiot kadar i se realiziraa pove}e studiski prestoi nadvor od zemjata koi se koristea i za predavawa vo tie nau~ni sredini.

Predavawe na Univerzitetot vo Vorone` vo osumdesettite godini

Epidijaskop

67

Splavarewe na Dunaec, geografi na terenska nastava vo sedumdesetite godini od minatiot vek

Grupa studenti na terenska nastava na Matka (1984/85 godina)

Terenska nastava vo Mavrovo, vo osumdesetite godini na 20 vek

68

Za terenskata nastava vo tekot na studiraweto so zadovolstvo progo-vori i na{iot sogovornik prof. d-r Blagoja Markoski: „...Prvite terenski istraùvawa koi gi napravivme bea, isto taka, mnogu va`ni. Moram da naglasam deka geologija ni predava{e profesorot Jordan Penxerkovski i karakteristi~na be{e posetata na edna pe{tera kaj Mavrovo, „Margo” kako {to ja vika{e profesorot Manakovi}. Tamu bea prvite merewa so pomo{ na busola za izrabotka na plan, profil na pe{terata kade {to sme gi izvele prvite prakti~ni raboti od sferata na geografijata, kartografijata, geolo{kite merewa. Toga{ za prvpat vidovme geolo{ki kompas. Terenskite istraùvawa bea zadolìtelni, no i profesorite pravea sé za da se obezbedat pove}e takvi istraùvawa, i ednodnevni i pove}ednevni. Taa tradicija i denes se sproveduva kako takva...”

Terenska nastava vo Demir Kapija, pe{tera Bela Voda

Terenska nastava vo Krakov, 1986 godina

69

Za ovoj period, a i za podocne`niot pe-riod od razvojot na geografijata i na In-stitutot za geografija (vo ovoj period Geo-grafski fakultet) karakteristi~na e orientacijata kon izrabotka na kompleksni studii od sferata na geografijata. Toga{ se izraboteni pogolem broj studii: Regional-ni-geografski istra`uvawa na Mariovo, Nomadsko sto~arewe na planinite vo SR Makedonija, Prirodni i sociogeografski prou~uvawa na planinata Bistra, Male{e-vo, Pelister i Gali~ica, Bistra i drugi.

Vo izrabotkata na ovie studii bea vklu~eni site geografi od fizi~kiot i

socio-ekonomskiot del na Institutot. Toa pridonese kon nov kvalitet vo geografijata. Tie studii i denes se kvalitetni i nepovtorlivi. Ottamu, ovoj period na razvoj e mo{ne zna~aen vo vkupniot razvoj na geografskata nauka.

6. INSTITUTOT ZA GEOGRAFIJA VO RAMKITE NA PMF (1985 - 2007)

Organizaciska postavenost i prostorni uslovi Vo 1985 godina doa|a do soedinuvawe na pette postoe~ki fakulteti

taka {to be{e obnoven Prirodno-matemati~kiot fakultet, a vo negovi ramki Geografskiot fakultet se transformira vo Geografski institut. Vo takva organizaciska postavenost toj opstojuva do denes.

Vo pogled na organizacijata na Institutot funkcioniraa slednite zavodi: Zavod za fizi~ka geografija, Zavod za socio-ekonomska geografi-ja, Zavod za kartografija i Zavod za etnologija koi pridonesuvaat za uspe{na rabota na Institutot.

Imaj}i go predvid zna~eweto na etnologijata, vo ramkite na Insti-tutot za geografija, po pove}egodi{ni nastojuvawa, no i po pove}edece-niskata pauza, definitivno se obnoveni studiite po etnologija vo u~eb-nata 1984/1985 godina. Me|u eminentnite li~nostite koi se zalagale za realizirawe na ovie studii se sre}avaat imiwata na profesorite: Gigo Mileski, Mitko Panov, Aleksandar Stojmilov i drugi. Studentite se zapi{uvaa vo pettiot semestar. Vo taa prva generacija na studenti po etnologija se zapi{ani 16 redovni i 4 vonredni studenti. Zavodot za etnologija postoe{e vo ramkite na Institutot za geografija do 2005 godina. Po dvedecenisko kontinuirano postoewe, toj prerasna vo Insti-tut za etnologija i antropologija.

Vo ovoj razvoen period Institutot za geografija do`ivuva prostor-no pro{iruvawe. Imeno, vo 1997 godina zapo~na, a vo 2000 godina zavr{i dogradbata na gornata zgrada na Fakultetot. Na toj na~in se sozdadoa uslovi Institutot prostorno da se pro{iri i vo del od tie prostorii. Se dobi nov amfiteatar za sledewe na nastavata, eden amfiteatar koj e zaedni~ki so Institutot za informatika, edna u~ilnica i laboratoris-ki prostorii i kabineti. Na toj na~in Institutot za geografija raspola-ga so neposredna korisna povr{ina od okolu 1200 m2.

Se pristapi kon osovremenuvawe na kartografskata laboratorija, so voveduvawe na sosema nova oprema i so smestuvawe vo prostoriite na novoizgradeniot del na Fakultetot. Laboratorijata se koristi glavno za ve`bi po kartografija, pri {to se raboti vo grupi od okolu dvaesetina studenti. Taa raspolaga so golema zbirka na karti od okolku 7000 prime-roci. Isto taka se formira hidrolo{ka laboratorija. Vo septemvri 2006 godina zapo~na da funkcionira laboratorijata za geomorfologija, a se zbogatuva i doureduva postojnata minerolo{ka zbirka. Se otvori labora-torija za socio-ekonomska geografija.

72

Kartografskata laboratorija e kompletno opremen prostor za nepre~eno odvivawe na predavawata i ve`bite po kartografija

Timska rabota vo prostoriite na laboratorijata na Zavodot za socio-ekonomska geografija

Vo tek na doopremuvawe e kompjuterskata u~ilnica nameneta isklu-

~ivo za studentite po geografija, koja e smestena vo nekoga{noto karto-grafsko oddelenie.

Institutot za geografija ima sovremena mati~na biblioteka, koja raspolaga so fond od okolu 19600 primeroci od koi okolu 6600 se mono-grafski publikacii, a okolu 13000 se spisanija. Zastapena e stranska i doma{na literatura.

73

Bibliotekata na Institutot za geografija Bibliotekata vr{i razmena so nad 110 institucii vo zemjata i

stranstvo. Vo ramkite na bibliotekata na Institutot za geografija po-stoi ~italna so kapacitet od okolu 30 mesta, koja e na raspolagawe na studentite vo tekot na celata rabotna nedela.

Nastavni~ki kadar Vo ovoj period na postoewe na Institutot za geografija nema nika-

kov zastoj vo obezbeduvaweto na soodveten kadar. Od Pedago{ka akademi-ja vo Skopje dojdoa prof. d-r Aslan Selmani i prof. d-r Qube Milenkov-ski. Od Institutot za prostorno planirawe dojde prof. d-r Mihailo Zikov, a od Geolo{kiot zavod Skopje dojde prof. d-r Mirjana \or|ieva kako stru~wak od oblasta na geologijata. Postojniot asistentski kadar napreduva{e vo nastavni~ki zvawa, a so penzionirawe na nekolku profe-sori, se sozdadoa uslovi za priem na nov asistenski kadar.

D-r Qube Milenkovski (1937 - 1993), vonreden profesor

Roden e na 05.06.1937 godina vo s. Sopot, Svetini-

kolsko. Vo rodnoto mesto go zavr{il osnovnoto obra-zovanie, a potoa se zapi{al na U~itelskata {kola vo Skopje. Vo 1958 godina ja zavr{uva [kolata i {est godini raboti vo osnovno u~ili{te. Po zavr{uvaweto na Pedago{kata akademija vo Skopje, na grupa istorija -geografija i po diplomiraweto na Institutot za geo-grafija pri Prirodno-matemati~kiot fakultet vo

74

Skopje, se zapi{al na postdiplomski studii na PMF vo Belgrad. Magistriral na tema „Bawski turizam vo SR Makedonija”. Vo 1983 godina

doktoriral na Geografskiot fakultet vo Skopje („Socio-geografski i agrarni karakteristiki na Gevgelisko-valandovskata Kotlina”). Rabotel kako nas-tavnik vo osnovno obrazovanie, potoa kako profesor vo gimnazijata „Bra}a Miladinovi” vo Skopje. Od 1972 do 1975 god. bil direktor na OU „Kuzman [ap-karev”, a potoa preminal vo Republi~kiot zavod za {kolstvo kako samostoen pedago{ki sovetnik za nastavata po geografija.

Od 1975 do 1985 godina predaval geografija na SFRJ na Pedago{kata akade-mija „Kliment Ohridski” vo Skopje, kade {to bil i direktor.

Vo 1985 godina e izbran za docent na Geografskiot fakultet po predmetot soobra}ajna geografija, a od 1989 godina e vonreden profesor po predmetite geografija na SFRJ i metodika na nastavata po geografija. Vo eden period e i {ef na Seizmolo{kata opservatorija pri PMF vo Skopje.

Po~ina vo 1993 godina.

D-r Aslan Selmani, redoven profesor Roden e 10.06.1945 godina vo selo Lojane, Kumanov-

sko. Osnovno obrazovanie zavr{il vo Miratovac, sred-no u~ili{te vo Skopje 1964 godina. Vo 1969 godina dip-lomiral na grupata Geografija pri PMF vo Skopje. Po diplomiraweto se vrabotil kako profesor po geografija vo gimnaziite vo Kumanovo i Skopje. Vo 1976 god., na otsekot za geografija pri PMF vo Zagreb ja odbranil magisterskata rabota „Geografski aspek-ti na op{testveno stopanskite strukturi vo op{-

tinata Kumanovo”. Vo 1979 godina e izbran za profesor na Pedago{kata akademija vo Skopje. Vo 1982 godina, na Geografskiot fakultet vo Skopje ja odbranil doktorskata desertacija „Sociogeografskite procesi i problemi vo op{tinata Debar, so poseben osvrt na funkcijata na centralnoto mesto”.

Vo zvaweto docent na Institutot za geografija pri PMF Skopje e izbran 1986 god., vo 1995 god. za vonreden profesor, a 2000 god. go steknuva zvaweto redo-ven profesor. Toj ja izveduva nastavata po predmetite: osnovi na geografijata, geoekologija i metodika na nastavata po geografija. U~estvuva vo nastavata na postdiplomskite studii po geografski osnovi na planirawe na turizmot. Ima objaveno pove}e nau~ni trudovi, univerzitetski u~ebnici i dr. Bil ~len na ekolo{koto dru{tvo „Ekolevizija” vo Skopje i ~len na pove}e rabotni tela. Bil minister na Ministerstvoto za nauka vo Vladata na Republika Makedonija, pratenik vo Sobranieto i dr.

Nau~nata orientacija ja naso~il kon geografski osnovi za za{tita na `ivotnata sredina, demogeografija i metodika na nastavata po geografija. Avtor e na 16 nau~ni knigi i 14 univerzitetski u~ebnici, kako i koavtor na pogolem broj u~ebnici po geografija za osnovnite i srednite u~ili{ta.

75

D-r Mihailo Zikov, redoven profesor Roden e na 22.04.1949 godina vo s.]oseleri, op{ti-

na Lozovo. Osnovno obrazovanie zavr{il vo rodnoto mesto, a gimnazija vo Veles. Diplomiral 1972 godina na Prirodno-matemati~kiot fakultet vo Skopje, Grupa Geografija. Na Arhitektonskiot fakultet vo Zagreb go odbranil magisterskiot trud „Urbanizacija kao proces preobraàja prostora R. Makedonije i klasi-fikacija urbanih naseqa”. Na Prirodno-matemati~ki-ot fakultet vo Skopje 1985 godina ja odbranil doktor-skata disetacija „Valorizacija na prirodnite fakto-

ri i uslovi i nivnoto iskoristuvawe vo prostornoto planirawe na primerot na pette op{tini: Vinica, Ko~ani, Probi{tip, Sveti Nikole i [tip, vo sredniot sliv na reka Bregalnica”.

Rabotel kako planer vo organizacijata za urbanizam, studii i proektirawe „Megaproekt” vo [tip i kako samostoen planer vo Institutot za prostorno planirawe od 1979 do 1987 godina.

Vo 1987 godina e izbran za docent na Institutot za geografija pri PMF Skopje, vo zvaweto vonreden profesor e izbran vo 1993 godina, a vo zvaweto re-doven profesor vo 1998 godina. Izveduva nastava po predmetite: op{ta klima-tologija, prostorno planirawe i socio-ekonomska geografija na Republika Makedonija. Izveduva nastava na postdiplomskite studii po prostorno planirawe, geografski osnovi na planirawe na turizmot i fizi~ka geografija.

Izdal pove}e univerzitetski u~ebnici (Kartografija, Skopje 1991, Pros-torno planirawe, Meteorologija i klimatologija i dr.), tri knigi i dva u~eb-nika za sredno obrazovanie. Dosega objavil 75 nau~ni trudovi, bil ~len na po-ve}e rabotni timovi za izrabotka na prostorni i urbanisti~ki planovi vo Republika Makedonija, bil ~len na pove}e komisii i tela, bil glaven i odgovoren urednik na spisanieto Geografski razgledi, rakovoditel e na postdiplomskite studii po prostorno planirawe. Momentalno e {ef na Institutot za geografija.

D-r Mirjana \or|ieva (1956 - 2002), vonreden profesor Rodena e na 20.03.1956 godina so s. Dram~e, Del~ev-

sko. Vo [tip zavr{ila osnovno i sredno obrazovanie. Diplomira vo 1980 godina na Rudarsko-geolo{kiot fa-kultet vo Belgrad na Grupata Hidrologija. Istata go-dina se vrabotuva vo Rudarsko-topilni~kiot kompleks FENI vo Kavadarci, kako pripravnik i samostoen in-èner za hidrogeologija na rudnikot ’Rànovo. Od 1984 do 1988 god. raboti vo Geolo{kiot zavod vo Skopje kako samostoen inèner po hidrogeologija, preoktant i sovetnik. Od 1988 godina e na Institutot za

76

geografija pri PMF kako pomlad asistent. Magistrira vo 1992 god. na Rudarsko-geolo{kiot fakultet vo Belgrad (Paleohidrogeotermalne pojave po obodu Skopske Kotline kao prilog u odreђivawu wene geotermalne potencijal-nosti). Istata godina e izbrana vo zvaweto asistent. Doktorira vo 1996 godina (Geotermalni resursi vo vardarskata zona i Srpsko-makedonskata masa na teritorijata na Republika Makedonija) i se steknuva so titulata doktor po geolo{ki nauki. Vo 1997 godina e izbrana vo zvaweto docent, a vo 2002 go dobiva zvaweto vonreden profesor na Institutot za geografija pri Prirodno-matema-ti~kiot fakultet.

D-r Mirjana \or|ieva ima realizirano nekolku studiski prestoi vo stran-stvo: Grcija (1985 i 1986 godina), {estmese~na specijalizacija na Univerzitetot na ON na Island (1989 godina), na Havajskite Ostrovi.

Nejzinata nau~na orientacija e od oblasta na regionalnata geologija, hid-rogeologijata i geotermalnata energija. Avtor e na 25 stru~ni truda, 10 nau~ni truda objaveni vo stranstvo, 17 truda vo zemjata. Be{e ~len na Makedonskoto geografsko dru{tvo i na Makedonskoto geolo{ko dru{tvo.

Po~ina vo 2002 godina.

D-r Risto Mijalov, redoven profesor Roden e na 05.08.1960 godina vo Radovi{, kade

zavr{il osnovno obrazovanie. Srednoto obrazovanie go prodolìl vo Rudarsko-geolo{ko tehni~ko u~ili{-te vo Probi{tip. Vo 1985 godina diplomiral na PMF, Grupa Geografija. Vo 1991 godina go odbranil magi-sterskiot trud „Prou~uvawe na prirodno-geografski-te karakteristiki vo op{tina Radovi{ za potrebi-te na prostorno planirawe”.

Na Geografskiot institut pri PMF vo Skopje 1995 godina ja odbranil doktorskata desertacija „Prirodni odliki, agrarno-prostorni obele`ja i funkcionalna klasifikacija na naselbite vo slivot na reka Strumica”.

Po istekot na pripravni~kiot sta`, vo 1989 godina e izbran za pomlad asistent, vo 1992 godina za sistent, a vo 1995 godina vo zvaweto docent. Zvaweto vonreden profesor go dobil vo 2000 godina, a vo 2005 bil izbran za redoven profesor. Bil na studiski prestoj na Jengelonskiot Univrezitet vo Krakov, Polska.

Ima objaveno pove}e nau~ni i stru~ni trudovi, avtor e na univerzitetski u~ebnici, na u~ebnici za sredno i osnovno obrazovanie i na dve monografii. Bil rakovoditel na nau~noistraùva~ki proekt i u~esnik vo rabotniot tim na pogolem broj proekti.

Drì nastava po predmetite geografija na Azija, industriska geografija, agrarna geografija. Izveduva nastava na postdiplomskite studii po prostorno planirawe i geografski osnovi na planirawe na turizmot. Bil rakovoditel na

77

Zavodot za socio-ekonomska geografija, a vo nekolku mandati bil i sekretar na Makedonskoto geografsko dru{tvo.

D-r Mirjanka Maxevi}, vonreden profesor Rodena e na 02.01.1963 godina vo Kratovo. Vo rod-

niot grad zavr{ila osnovno i sredno obrazovanie. Diplomirala na Prirodno-matemati~kiot fakultet na grupata Geografija vo 1986 godina. Vo 1994 godina na Institutot za geografija na PMF vo Skopje go odbra-nila magisterskiot trud Funkcionalni karakteris-tiki na op{tinata Kratovo i nivnoto vlijanie vrz prostornoto planirawe. Vo 2000 godina ja odbranila doktorskata desertacija „Demogeografska analiza na

prirodnoto dvièwe na naselenieto vo Republika Makedonija”. Vo 1988 godina e primena kako pomlad asistent- pripravnik vo Institutot

za geografija. Slednata godina (1989) e izbrana za pomlad asistent, a vo 1995 godina za asistent. Zvaweto docent go dobiva 2001 godina, a vo 2006 godina e izbrana vo zvaweto vonreden profesor na Institutot za geografija.

Drì nastava po predmetite: geografija na naselenie, geografija na nasel-bi. Vklu~ena e i vo nastavata na postdiplomskite studii: prostorno planirawe, geografski osnovi na planirawe na turizmot i tematska kartografija.

Ima objaveno pove}e nau~ni i stru~ni trudovi, od koi del se javno pre-zentirani na nau~ni simpoziumi vo zemjata i stranstvo. U~estvuvala vo radio i televiziski emisii za afirmacija na geografskata nauka, osobeno za pra{awa povrzani so naselenieto.

Dosega bila ~len na pove}e istraùva~ki timovi, komisii i dr.

D-r Ivica Milevski, docent Roden e na 12.02.1972 godina vo Kumanovo. Osnov-

no i sredno obrazovanie zavr{il vo rodniot grad. Dip-lomiral vo 1995 na studiite po geografija na Prirod-no-matemati~kiot fakultet vo Skopje. Vo 2001 godina go odbranil magisterskiot trud.

Vo 2006 godina ja odbranil doktorskata diserta-cija „Geomorfologija na Osogovskiot planinskiot masiv”.

Vo 1996 godina e primen za stru~en sorabotnik na Institutot za geogra-fija, vo 1999 godina e izbran za pomlad asistent, vo 2002 godina vo zvaweto asi-stent, a vo 2006 godina go steknuva zvaweto docent na Institutot za geografija pri Prirodno-matemati~kiot fakultet. Drì nastava po predmetite matema-ti~ka geografija, pedogeografija i erozija na po~vata.

78

Ima objaveno pove}e trudovi vo doma{ni i stranski spisanija, eden uni-verzitetski u~ebnik i dva praktikumi za interna upotreba. U~estvuva vo pove}e nau~noistra`uva~ki proekti i komisii.

Toj e dobar poznava~ na specijaliziran geografski softver.

D-r Biljana Apostolovska To{evska, docent Rodena e na 10.07.1971 godina vo Skopje. Osnovno i

sredno u~ili{te zavr{ila vo istiot grad. Vo u~ebnata 1990/91 godina se zapi{ala studii po geografija na Institutot za geografija pri Prirodno-matemati~ki-ot fakultet vo Skopje, kade diplomirala vo 1994 godi-na. Poradi ostvareniot prosek vo tekot na studiite 9,54 bila proglasena za najdobar student na PMF vo u~ebnata 1993/1994 godina. Vo u~ebnata 1995/1996 godi-na raboti kako profesor po geografija vo gimnazijata „Josip Broz Tito” vo Skopje.

Vo 2001 godina magistrira na Institutot za geografija na PMF (magis-terska rabota: Sostojbi i perspektivi na agroindustrijata vo Pelagonija”). Vo 2006 godina doktorira na Institutot za geografija pri PMF (doktorska disertacija: Vlijanieto na lokacionite faktori vrz razvojot na industrijata i transformacija na prostorot vo Sredno Povardarie na Republika Makedonija).

Se vrabotila vo Institutot za geografija kako stru~en sorabotnik na 5.12.1996 godina. Vo 1999 god. bila izbrana vo zvawe pomlad asistent, a vo 2002 god. vo zvaweto asistent. Vo 2007 god. e izbrana vo docent po industriska geogra-fija i socijalna geografija (za studentite po etnologija i antropologija).

Od 1995 godina do denes u~estvuvala na pove}e nau~ni i stru~ni sobiri vo zemjava i stranstvo. Avtor e na okolu 30 nau~ni i stru~ni trudovi objaveni vo zemjata i stranstvo, a u~estvuvala vo rabotata na 9 nau~ni proekti. Isto taka ostvarila i nekolku gostuvawa vo radio emisii na Makedonskata Radio Televi-zija. Momentalno e sekretar na Makedonskoto geografsko dru{tvo.

D-r Olgica Dimitrovska, docent Rodena e na 22.03.1970 godina vo Kriva Palanka.

Osnovno obrazovanie zavr{ila vo rodniot grad, a sred-no obrazovanie vo Skopje 1988 godina. Diplomirala vo 1992 god. na Institutot za geografija pri PMF vo Skopje. Vo 1998 godina go odbranila magisterskiot trud „Geografski aspekti na sistemot na za{tita na vitalnite komponenti na `ivotnata sredina vo Kumanovskata i Slavi{kata Kotlina”. Vo 2005 god. ja odbranila doktorskata disertacija: „Vlijanieto na geografskite faktori vrz zagaduvaweto na vodite

79

vo slivot na reka Treska i predlog merki za za{tita”. Vo periodot od 1996 godina do 1998 godina rabotela vo Ministerstvoto za

nauka na Republika Makedonija. Vo 1998 godina e izbrana za asistent, dodeka vo 2006 godina vo zvaweto docent na Institutot za geografija pri Prirodno-matemati~kiot fakultet vo Skopje po predmetite Geografski aspekti za za{-tita na ìvotnata sredina i Za{tita na prirodnoto nasledstvo.

Objavila pove}e trudovi i dve univerzitetski u~ebni pomagala. U~estvuva vo rabotata na pove}e nau~noistraùva~ki proekti, stru~ni tela i komisii.

Elena P. Tren~evska, pomlad asistent Rodena e na 05.04.1978 godina vo Skopje. Osnovno i sredno obrazovanie zavr-

{ila vo rodniot grad. Diplomirala na Institutot za geografija pri Prirodno-matemati~kiot fakultet vo Skopje. Vo periodot od 2001 do 2003 godina rabotela kako pomlad asistent na Institutot za geografija.

Svemir Gorin, pomlad asistent Roden e na 4.02.1977 godina vo Skopje. Osnovno i

sredno obrazovanie zavr{il vo rodniot grad. Na In-stitutot za geografija pri Prirodno-matemati~kiot fakultet vo Skopje diplomiral vo 2003 god. i e prog-lasen za najdobar student na studiite po geografija. Vo periodot od 2002 do 2004 godina bil angaìran kako demonstrator pri Institutot za geografija. Vo 2004 godina e izbran za pomlad asistent na Institutot za geografija.

Drì ve`bi po predmetite teoriska kartografija, primeneta kartogra-fija, geografski informaciski sistemi i regionalna geografija. Dosega ima objaveno nekolku trudovi.

Taleska Milena, pomlad asistent Rodena e na 30 april 1982 godina vo Skopje, kade

go zavr{uva osnovnoto i srednoto obrazovanie. Vo 2005 godina diplomira na Institutot za geografija pri Prirodno-matemati~kiot. Istata godina se zapi{uva na postdiplomski studii, nasoka Geografski osnovi na planirawe na turizmot, na Institutot za geografija pri PMF.

Vo periodot od mart do dekemvri 2006 god. bila angaìrana kako demonstrator vo Institutot za geo-grafija, a za pomlad asistent e izbrana vo dekemvri

2006 godina. Drì ve`bi po predmetite Osnovi na turizmot, Agrarna geografi-

80

ja, Prostorno planirawe, Geografija na Amerika i Avstralija i Geografija na Azija.

Ima u~estvuvano na pove}e nau~ni sobiri, konferencii, seminari, letni {koli vo zemjata i stranstvo. Ima objaveno 6 nau~ni i stru~ni trudovi, kako i 1 univerzitetski u~ebnik „Geografija na Evropa” (so prof. d-r Nikola Panov).

Ivan Radevski, pomlad asistent Roden e na 14.02.1984 vo Bitola. Osnovno i sredno

obrazovanie zavr{il vo Bitola. Vo akademskata 2002/2003 se zapi{al na Institutot za geografija pri Prirodno-matemati~kiot Fakultet vo Skopje, a diplo-miral na 10.07.2006. godina so prosek 9.00 (devet). Vo tekot na studiraweto se pretstavil so tema na 32. Pri-matijada, odràna vo Budva (Crna Gora) i vo konkuren-cija na devet univerziteti go osvoil prvoto mesto so temata Republika Makedonija - prirodni retkosti.

Vo akademskata 2005/2006 e izbran za demonstrator pri Institutot za geografija, a na 28.12.2006 e izbran za pomlad asistent. Vo akademskata 2006/2007 godina se zapi{uva na postdiplomskiot stadium po fizi~ka geografija pri Institutot za geografija.

Aktivno se sluì so angliskiot jazik. Od kompjuterskata tehnika ima poznavawa od Microsoft Office (Word, Excel, Power point) i Surfer 8.

Za pokrivawe na nastavata po predmetite od oblasta na geologijata

Institutot za geografija angaìra profesor-nadvore{en sorabotnik od Rudarsko-geolo{kiot fakultet vo [tip.

D-r Blaò Boev, redoven profesor Roden e na 22.02.1958 godina vo Kavadarci. Osnov-

no i sredno obrazovanie zavr{il vo rodniot grad. Vo 1980 godina diplomiral na Rudarsko-geolo{kiot fa-kultet vo Belgrad. Vo 1980 godina se vrabotil vo „FENI” - Kavadarci. Na istiot fakultet 1982 godina go odbranil magisterskiot trud „Metamorfizam na rudnata serija ’Rànovo-Studena Voda”. Vo 1981 go-dina e izbran za pomlad asistent, a vo 1983 godina za asistent na Rudarsko-geolo{kiot fakultet vo [tip.

Vo 1986 godina e primen vo redoven raboten odnos na istiot fakultet, vo zvaweto asistent. Na Rudarsko-geolo{kiot fakultet vo [tip 1988 godina ja odbranil doktorskata disertacija „Petrolo{ki, geohemiski i vulkanolo{ki karakteristiki na vulkanskite karpi od Koùf Planina”. Vo 1989 godina e izbran vo zvaweto docent. vo 1994 godina vonreden profesor, a vo 1998 godina redoven profesor na istiot fakultet. Vo 2002 godina e izbran za nadvore{en sorabotnik za izveduvawe na nastava po predmetite op{ta geologija i

81

petrografija na Institutot za geografija i predmetot minerologija na Insti-tutot za hemija pri PMF vo Skopje. Objavil pove}e trudovi, u~ebnici i mono-grafii. U~estvuval vo rabotata na pove}e timovi i komisii.

Nastavna i nau~na dejnost Vo ovoj period od razvojot na Institutot

za geografija karakteristi~no e osovremenu-vaweto na nastavnite planovi i programi.

Se voveduvaat novi nastavni disciplini kako geografski informaciski sistemi, ero-zija, politi~ka geografija, industriska geo-grafija, agrarna geografija i za taa cel se nas-tojuva da se formira soodvetno obu~en kadar.

Od u~ebnata 2006/2007 godina se pristapi kon izmeni na studiskite i predmetnite pro-grami, studiite se odvivaat spored evropskiot kredit transfer-sistem na studirawe.

STUDISKI PROGRAMI PMF - INSTITUT ZA GEOGRAFIJA, STUDII PO GEOGRAFIJA

(EVROPSKI KREDIT TRANSFER SISTEM - EKTS) 1. Studiska programa so fond na ~asovi i broj na krediti

KOD SEMESTAR I nedl fond

semest. fond

broj ~as/15

kred.

GG001 1. Osnovi na geografija 4+2 6*15 90/15 6 GG002 2. Teoriska geografija 4+2 6*15 90/15 6 GG003 3. Op{ta geologija 3+2 5*15 75/15 5 GG004 4. Op{ta klimatologija 3+2 5*15 75/15 5 GG005 5. Matemati~ka geografija 4+2 6*15 90/15 6 6. Fizi~ko vospituva. (fakul.) 0+2 2*15 30/15 2 Vkupno 29 450:29=15 30

SEMESTAR II GG006 1. Primeneta kartografija 4+2 6*15 90/15 6 GG007 2. Klimatologija i klimatski

promeni 3+2 5*15 75/15 5

GG008 3. Petrografija 2+4 6*15 90/15 6 GG009 4. Biogeografija 4+2 6*15 90/15 6 5. Stranski jazik (fakultat.) 0+2 2*15 30/15 2 6. Izboren predmet (ObI) 3+2 5*15 75/15 5 Vkupno 30 450:30=15 30

82

SEMESTAR III GG010 1. Strukturna geomorfologija 4+2 6*15 90/15 6 GG011 2. Op{ta hidrologija 4+2 6*15 90/15 6 GG012 3. Geogr. asp. na za{t. na

`ivotnata sredina 4+2 6*15 90/15 6

GG013 4. Geografija na naselenie 4+2 6*15 90/15 6 5. Izboren predmet (ObI) 3+2 5*15 75/15 6 Vkupno 29 435:29=15 30

SEMESTAR IV GG014 1. Dinami~ka geomorfologija 4+2 6*15 90/14 6 GG015 2. Vodni resursi 4+2 6*15 90/14 6 GG016 3. Geografija na naselbi 4+2 6*15 90/14 6 4. Izboren predmet (ObI) 3+2 5*15 75/14 6 5. Opcionen predmet (OpI) 3+2 5*15 75/14 6 Vkupno 29 420:29=14 30

SEMESTAR V GG017 1. Fizi~ka geografija na

R.Makedonija 4+2 6*15 90/15 6

GG018 2. Osnovi na turizmot 4+2 6*15 90/15 6 GG019 3. Geogr. na Afrika, Amerika i

Avstralija 4+2 6*15 90/15 6

4. Izboren predmet (ObI) 3+2 5*15 75/15 6 5. Opcionen predmet (OpI) 3+2 5*15 75/15 6 Vkupno 28 420:28=15 30

SEMESTAR VI GG020 1. Socio-ekonom. geogr. na

R.Makedonija 3+2 5*15 75/15 5

GG021 2. Geografija na Azija 3+2 5*15 75/15 5 GG022 3. Industriska geografija 3+2 5*15 75/15 5 GG023 4. Agrarna geografija 3+2 5*15 75/15 5 5. Izboren predmet (ObI) 3+2 5*15 75/15 5 6. Opcionen predmet (OpI) 3+2 5*15 75/15 5 Vkupno 30 450:30=15 30

SEMESTAR VII GG024 1. Geografija na Evropa 3+2 5*15 75/15 5 GG025 2. Metodika na nast. po geogra. 3+2 5*15 75/15 5 GG026 3. Prostorno planirawe 3+2 5*15 75/15 5 4. Izboren predmet (ObI) 3+2 5*15 75/15 5 5. Izboren predmet (ObI) 3+2 5*15 75/15 5 6. Opcionen predmet (OpI) 3+2 5*15 75/15 5 Vkupno 30 450:30=15 30

83

SEMESTAR VIII GG027 1.Regionalna geografija 4+2 6*15 90/15 6 GG028 2. Metodika so hospitacii 2+4 6*15 90/15 6 3. Izboren predmet (ObI) 3+2 5*15 75/15 5 4. Izboren predmet (ObI) 3+2 5*15 75/15 5 5. Opcionen predmet (OpI) 3+2 5*15 75/15 5 6. Makedonski jazik (fakulta.) 0+3 3*15 45/15 3 Vkupno 30 450:30=15 30

VKUPNO I-VIII semestar 240 DIPLOMSKA RABOTA 30

Aktuelna nastavna programa na studiite po geografija spored EKTS

Ima vkupno 45 predmeti od koi 28 se zadolìtelni, 9 izborni obvrz-ni, izborni opcioni 5 i fakultativni 3 predmeti. Site predmeti se edno-semestralni. Zaradi zapoznavawe na studentite so predmetnite programi i pravilata na studirawe, Institutot za geografija vo 2006 godina izda-de posebna bro{ura: Institut za geografija Studiski i predmetni programi, Studii po geografija - evropski kredit transfer-sistem. Odbranata na diplomska rabota e javna, pred komisija vo sostav od dva profesori i eden asistent. So diplomiraweto studentite se steknuvaat so naziv diplomiran geograf. Steknatite znaewa od razli~ni geografski disciplini im ovozmoùvaat na studentite da se vrabotat vo osnovnite i sredni u~ili{ta vo Republika Makedonija, no i vo drugi institucii od sferata na obrazovanieto, upravata, informaciite i sli~no.

Vo ovoj period Institutot za geografija intenzivno vr{i osovreme-nuvawe na nastavata. Se objavia u~ebnici re~isi za site nastavni predme-ti i u~ebni pomagala za oddelni predmeti. Na toj na~in se nadmina prob-lemot so neophodnite u~ebnici za sovladuvawe na nastavnite sodrìni.

87

Del od u~ebnicite i u~ebnite pomagala na studiite po geografija

Del od praktikumite koi se koristat vo nastavata na studiite po

geografija

88

Voedno, se pristapi kon tehni~ko osovremenuvawe. Site prostorii

za sledewe na nastava i site laboratorii se opremeni so soodvetni audio-vizuelni sredstva koi im ovozmo`uvaat na studentite sovremen pristap vo nastavnite sodr`ini.

89

Sledewe na nastava so sovremeni nagledni sredstva

Prezentiraweto na izgotvenata seminarska rabota za geografska monografija na selo e zadol`itelna rabota na studentite

po predmetot geografija na naselbi

90

Vo ramkite na Institutot za geografija, pokraj postdiplomskite studii po prostorno planirawe, od 1998 godina se organizirani postdip-lomski studii po Tematska kartografija i Geografski osnovi na plani-raweto na turizmot, a od 2003 godina zapo~nuvaat so rabota postdiplom-skite studii po Fizi~ka geografija. Toa otvori novi mo`nosti za nad-graduvawe na znaeweto na diplomiranite studenti po geografija i po drugi nau~ni disciplini.

Na Institutot za geografija od 1976 godina, do denes magistrirale vkupno 64 studenti. Od niv vo periodot 1976 - januari 2008 godina 46 stu-denti magistrirale vo oblasta na prostornoto planirawe. Od 1998 do januari 2008 godina 12 studenti magistrirale na postdiplomskite studii po Geografski osnovi na planiraweto na turizam i 5 studenti na studiite od oblasta tematska kartografija. Od 2003 do januari 2008 godina 1 postdiplomec magistriral na postdiplomskite studii po fizi~-ka geografija. Me|u licata koi se zdobija so akademskiot stepen magister na geografski nauki ima{e i lica od porane{nite jugosloven-ski prostori.

Na Institutot za geografija od 1946 do denes se odbraneti 46 dok-torski disertacii. Od niv ~etiri doktorski disertacii se od oblasta na etnologijata (vo prilog e daden spisokot na odbraneti magisterski i dok-torski trudovi na Institutot za geografija).

Ovoj razvoen period e interesen kako vo odnos na geografijata kako nastavna dejnost taka i vo odnos na nejzinata aplikativna i nau~na strana.

Se otvori patot za upotrebata na kompjuterite i novite softverski paketi vo sovremenite istra`uvawa.

Pokraj izveduvaweto na nastavata, nastavno-nau~niot kadar e aktiv-no vklu~en vo nau~noistra`uva~kata rabota. Napi{ani se i objaveni pogolem broj trudovi vo doma{ni i stranski spisanija, a Institu-tot za geografija e izdava~ na nekolku spisa-nija.

Pokraj Godi{niot zbornik na Institu-

tot za geografija, koj izleguva od 1948 godina, od 2004 godina se izdava i spisanieto Bilten za fizi~ka geografija od koe dosega se otpe~ateni dva broja. Vo juni 2007 godina izleze prviot broj na spisanieto Glasnik za socio-ekonomska geografija.

91

Istovremeno se prodolì so izrabotka na kompleksni aplikativni

studii i samostojni izdanija. Del od niv moàt da se prosledat vo prodolènie.

94

Sledej}i gi sovremenite op{testveno-ekonomski procesi i nastani, Institutot se javuva kako organizator na trkalezna masa za teritorijal-nata organizacija na Republika Makedonija i za ruralniot prostor vo novite razvojni uslovi.

Prof.d-r Dragan Vasileski na terenski istra`uvawa na vodopadite vo blizina na selo @u`we na Korab, 2007 godina.

95

Vo periodot po osamostojuvaweto na R. Makedonija, za `al, mo`nos-tite za realizacija na terenska nastava i studiski prestoj vo prostori nadvor od zemjava se namaleni. Sepak, evidentno e deka terenskata nastava prodol`uva da bide za{titen znak na studiite po geografija. Se organiziraat ednodnevna i pove}ednevna terenska nastava spored nastavniot plan po razli~ni predmeti i vo razli~ni delovi od zemjava. Tradicionalna e terenskata nastava niz Zapadna Makedonija, posetata na pe{terata Bela Voda vo Demir Kapija, posetata na radarski centar vo \uri{te, posetata na lokalitetot Al{ar, kako i ednodnevnite terenski nastavi po selata vo Makedonija kade neposredno se izveduva anketirawe na naselenieto i naselbite.

Sekako vo izminative godini se realizirani i tri terenski nastavi vo Turcija vo traewe od 10 dena, so ekskluzivna poseta na makedonskoto naselenie vo Kapadokija, potoa terenska nastava vo Italija, Grcija, Albanija, Bugarija, Slovenija, Hrvatska i dr.

Dojran, 1997 godina

96

Istra`uva~ka staniica

„Petnica” R. Srbija, 1997 godina

Grupa nastavnici i studenti na terenska nastava vo Voden, 1997 godina

Melnik, R.Bugarija, 1997

godina

97

Pe{tera Pe{na,

2001 godina

Rid Groot kaj Veles, 2002 god.

Prakti~na izvedba na ~as po kartografija na teren (Rid Groot kaj Veles, 2002 godina)

98

Sorabotka so kolegite od Geografskiot fakultet vo Belgrad, 2002 godina

Studentite vo poseta na

lokalitetot Kuklica, 2004

godina

99

Pelister, 2005 godina

Gali~ica, 2006 godina

100

Terenska nastava vo Egejska Makedonija, pe{terata Petralona (R.Grcija), 2007 godina

Terenska nastava

vo Pirinska Makedonija,

Rilski Manastir

(R.Bugarija), 2007 godina

Grupa nastavnici i studenti na terenska nastava vo Voden, 2007 godina

101

Terenska nastava po predmetot geografija na naselbi (Stobi, 2007 godina)

Terenska nastava vo

Italija (Rim,

2004 godina)

Terenska nastava vo Turcija (Kapadokija, 2003 godina)

102

Zgodi i nezgodi direktno od teren Prof. d-r Aleksandar Stojmilov za edna terenska nastava so prof.

d-r Jovan Trifunoski veli: „Vra}aj}i se od Ki~evskata Kotlina, a go koristevme stariot voz

- tesnolinejkata, trgnavme so nego za Skopje. Onie studenti koi bea od Ki~evo ostanaa. Se simnavme od Bukovi} i pe{ki trgnavme da go presretneme vozot. Toj gore prave{e edna krivina, a nie pe{ treba{e da go presretneme i da go ~ekame dolu. Dojdovme do edno selo \onovica i toj ni re~e deka vo seloto ima sestra i kaj nea da pojdeme na ru~ek. Otidovme kaj sestra mu, taa srde~no né pre~eka, ama nema{e nitu leb da ni dade (takvi vremiwa bea). A nie bevme gladni. Taa ni dade nekoi kiseli jabolka vo torbata i gladni se simnavme na stanicata pod \onovica i ~ekavme da dojde vozot.”

Prof. d-r Aleksandar Stojmilov ja preraska`uva interesnata slu~-ka na prof. d-r Todor Kondev:

„Edna{ - veli - trgnav od Ko~ani i si kupiv magare za da ne odam pe{. Odev gore se do edno selo Jastrebnik. Me stemni pred seloto (vidov sveti od ku}ite). No si rekov sega e docna da pojdam i da baram kade da spijam. Go vrzav magareto za edno dab~e i si legnav da spijam. Stanav sabajleto i koga da vidam grobi{ta. Vsu{nost, ne sum videl no}ta deka sum legnal na grobi{ta. Toa ne be{e tolku interesno, kolku {to be{e toa {to koga stanav sabajleto, go javnav magareto i trgnav. Tie {to me videle kako izleguvam od grobi{tata pa duri i na magare, mislea deka Isus Hristos do{ol vo seloto. Toa se pro~ulo vo seloto, pa nekoi lu|e begaa od mene i ne mo`ev da soberam podatoci za disertacijata”.

Prof. d-r Nikola Panov: „Odevme so studentite vo Krani, tamu, vo Prespa, imavme

organizirano prakti~na nastava na teren. Imeno odevme vo dva razli~ni prostori, poto~no vo prostori kade geomorfolo{kite oblici se obratno proporcionalni so brojot na naselenie. Odnosno odidovme vo Kosovrasti, kade nikoj ne se iseluva i brojot na naselenie raste. Tamu dve - tri karsni terasi si gi napravile za da gi obrabotuvaat i za sto~arstvo. Ottamu odevme vo Prespa, zaradi spo-redba, vo Qubojno, Krani itn. Vo eden preubav del koj nudi izvonredni uslovi za se, i za zemjodelie, za turizam, a osobeno za ovo{tarstv,. sogleduvavmegolema demografska erozija.

Na edna takva ekskurzija, koga zavr{ivme so rabotata vo Gorno i Dolno Kosovrsti otidovme vo Krani. Toga{ odevme zaedno so etnolozi-te, moram da go spomenam pokojniot professor Milo{ Kostantinov.

Tamu ne pre~eka eden na{ kolega Jov~e i ni veti deka }e ne nosi na riba. Nie so profesor Stanko Stankovski meraklii za po riba u{te od

103

Skopje bevme spremni so trski i se ostanato. Ne zema so kola i ne odnese vo Perovo. No de~koto {to treba{e da go upravuva kaj~eto ne dojde, taka {to treba{e sami da go upravuvame kaj~eto. Toa ima{e ~uden oblik, tesno kako kanu. Go pra{av Jov~e dali znae da go upravuva kaj~eto. Kako da ne, mi veli toj. Ni re~e profesorot Stanko da sedne napred, jas vo sredina, a toj na drugiot kraj. Koga zamavna so stapot, a toa da mu bilo prv pat, no se sramel da ni kaè deka ne znae, za moment se prevrtevme. Vodata be{e ladna, bidej}i be{e po~etok na maj. Sega imavme problem, kako }e se vratime vo hotelot? @iva sramota, a vo hotelot be{e i profesor Ga{evski. Jov~e ne odnese doma i ni dade da se presle~eme. Ama toj slab kako haringa, taka {to probaj edno, probaj drugo ni{to ne se fa}a. Odvaj najdovme ali{ta i {to da vi kaùvam, se oblekovme vo tesno kako onie nurka~ine. Taka oble~eni so mokrite patiki se vrativme vo hotelot.

Profesorot Stanko mi veli, nemoj da kaùva{ na ostanatite oti }e ne skinat od zafrkancija. Ama, profesore, mu velam jas, morame da kaème, ako ne kaème, ne e interesno. Zatoa im kaàvme na ostanatite, se iznasmeavme i taka ovaa slu~ka ostana do denes kako edna {egovita prikazna od teren.”

Македонско географско друштво Geografskoto dru{tvo (otsek) e osnovano 1922 godina na inicijati-

va na nastavnicite od Filozofskiot fakultet vo Skopje. Vo nego ~lenu-vale i mnogu nastavnici od srednite i stru~nite u~ili{ta. Vo ramkite na programata za rabota, bile organizirani sostanoci na Dru{tvoto na koi se prezentirale stru~ni trudovi od geografijata, etnografijata i folklorot na podra~jeto na Makedonija. Golem del od trudovite, koi se prezentiraat vo Dru{tvoto, potoa se objavuvaat vo Glasnikot na Skop-skoto geografsko Dru{tvo.

Vo periodot po Vtorata svetska vojna, dejnosta se vozobnovuva. Taka na 29 noemvri 1949 godina „... vo slu{alnata na geografskata grupa na toga{niot Filozofski fakultet, vo starata ednospratna zgrada {to se nao|a{e na kejot na Vardar vo Skopje, a koja be{e urnata za vreme na zemjotresot od 26 juli 1963 godina..., vo edna skromna, no sve~ena atmosfe-ra se formira... kako {to toga{ se narekuva{e Geografsko dru{tvo na NR Makedonija” (Ga{evski, 2001). Na ova osnova~ko sobranie bile pri-sutni okolu pedesetina lu|e, me|u koi i studenti od tretata i ~etvrtata godina na toga{nata geografska grupa.

104

Na prviot sostanok na Upravniot odbor (30.11.1949 godina), na dne-ven red bilo pra{aweto za programata na Dru{tvoto i negovoto dejstvu-vawe za promovirawe i razvoj na geografskata nauka. Istovremeno bil formiran Upraven odbor od 9 ~lenovi, a za pretsedatel bil izbran prof. d-r Atanasije Uro{evi}. Vo rabotata na Upravniot odbor u~estvuvale prof. d-r Manojlo û~kov - prv potpretsedatel, Zlata Angelova - sekre-tar, prof. d-r Gigo Mileski - blagajnik, prof. âslav Stojadinovi} - bibliotekar, dodeka prof. d-r Jovan Trifunovski, prof. Apostol Apos-tolov, prof. Cvetko Ivanovski i Milan Todorovski bile ~lenovi na Upravniot odbor (Panov, 1974).

Vo tekot na svoeto dolgogodi{no postoewe Dru{tvoto na geografi od Makedonija razviva {iroka i plodna dejnost za afirmacija i razvoj na geografskata nauka. Aktivnosta se realizirala preku pogolem broj for-mirani sekcii, a posebno preku nastavnata sekcija.

Vo 1955 godina pri Geografskoto dru{tvo na NRM e formirana Speleo-lo{kata sekcija, ottoga{ otpo~nala i organiziranata speleolo{ka aktiv-nost. Po osnovaweto na Geografskoto dru{tvo, na 6 april 1958 godina se for-mira Speleolo{koto dru{tvo na Makedonija. Vo ramkite na ova dru{tvo in-tenzivni istraùvawa vr{ele Du{an Manakovi}, Risto Garevski i Trajan Petkovski. Podocna, vo speleolo{kite istraùvawa se vklu~uvaat Stanko Stankovski, Tome Andonovski i Dragan Kol~akovski, a vo najnovo vreme i Ivica Milevski i Biljana Petreska.

Spomen od po~etocite vo studioznite speleolo{ki istraùvawa vo Makedonija

105

Vo prilog na pokvalitetena nastava po geografija, vo po~etokot bile organizirani pogolem broj predavawa vo vrska so nastavata, a po-docna vo duhot na istite zalagawa bile organizirani golem broj semina-ri i sovetuvawa. Na seminarite i sovetuvawata glaven predmet na ras-prava bile ulogata na geografijata i nejzinoto mesto vo obrazovniot proces i nastavanite planovi i programi spored koi se odvivala nastava-ta po geografija vo osnovnite i srednite u~ili{ta. Poradi zgolemeniot broj ~lenovi na Dru{tvoto, kako i pogolemiot broj na sekcii organizi-rani vo razli~ni delovi od Republika Makedonija, vo 1979 godina toa se preimenuva vo Sojuz na geografski zdruènija na Republika Makedonija, za da vo 1994 godina, kako rezultat na obratniot proces, se preimenuva vo Makedonsko geografsko dru{tvo. Toa ime go nosi i denes.

Vo ramkite na porane{na Jugoslavija,

Dru{tvoto dvapati imalo ~est da organizira kongres: Vtoriot i Osmiot Kongres na geogra-fite na Jugoslavija.

Vtoriot kongres na geografite od Jugo-

slavija se odràl od 21 do 29 septemvri 1951 godina vo Skopje, Ohrid i Lazaropole. Poto~-no, otvoraweto na Kongresot bilo vo Skopje (vo prostoriite na Domot na JNA). Rabotata na Kongresot se odvivala vo Ohrid, Prelimi-narnata sednica se odràla vo „Sv. Stefan”, a zatvoraweto na Kongresot vo Lazaropole. Na Kongresot bile prisutni 237 delegati. Vo

vrska so Kongresot i negovata organizacija, prof. d-r Milivoj Ga{evski se prisetuva: „Kongresot be{e odli~no organiziran, site geografi za „deset minuti” bea raspredeleni koj kade }e prestojuva. Od Skopje za Ohrid otidovme so avtobusi, po dolinata na Vardar, preku Bitola, a zatvoraweto na Kongresot be{e vo Lazaropole. Po pat, na gostite im objasnuvavme za prostorite niz koi gi minuvavme. Prof. Gigo Mileski zboruva{e za Struga, a jas za Debarska Kotlina.”

Na Kongresot, glavno, se zboruvalo na makedonski jazik, a predavawa drèle samo vrvni profesori. Poseben odbor vr{el selekcija na trudo-vite koi moàt da bidat prezentirani. Taka, na Kongresot bile pretsta-veni samo 9 referati koi i denes se istaknuvaat so svojata nau~na vred-nost.

Osmiot kongres na geografite od Jugoslavija se odràl vo Skopje od

9 do 14 septemvri 1968 godina. Na Kongresot bile prisutni 150 delegati

106

od celata zemja. So referati nastapile 39 u~esnici, od niv 11 od Make-donija.

Vo organizacija na Makedonskoto geografsko dru{tvo bile organi-zirani i drugi zna~ajni sobiri:

■ Nau~en sobir po povod 25-godi{ninata od formiraweto na Dru{tvoto, 1974 godina vo Skopje;

■ Republi~ki simpozium „Turizam i za{tita na ìvot-nata sredina”, 1976 godina vo Skopje;

■ Jugoslovenski simpozium za problemite na selskite naselbi i zemjodelskoto proizvodstvo, 1972 godina vo Ohrid;

■ Republi~ki simpozium za prirodnite i socio-ekonom-skite problemi na ridskite i planinskite podra~ja, 1981 godina vo Berovo;

■ Jugoslovenski simpozium za socio-geografskite i ekonom-sko-geografskite prou~uvawa i problemi na ìvotnata sredina, 1983 godina vo Ohrid;

■ Prv Kongres na geografite od R. Makedonija odràn od 26 do 28.10.1995 godina vo Ohrid. Na Kongresot bea podneseni 51 refe-rat, a na posledniot den be{e realizirana i terenska nastava vo oblasta Mariovo.

■ Jubilej po povod 50 godini od postoeweto na Makedon-skoto geografsko dru{tvo, 1999 godina vo Skopje;

■ Vtor Kongres na geografite od Republika Makedonija odràn od 3 do 5 noemvri 2000 godina vo Ohrid. Na nego bea podne-seni 58 referati, 25 referati od u~esnici nadvor od zemjava. Za prvpat, na Kongresot aktivno u~estvo zemaa geografi od osum stran-ski zemji: Avstrija, Slovenija, Hrvatska, SR Jugoslavija, Bugarija, Romanija, Albanija i Kanada. Na posledniot den od Kongresot be{e organizirana terenska nastava vo Podgradec, R. Albanija.

■ Tret Kongres na geografite od Republika Makedonija odràn od 15 do 16 oktomvri vo Skopje. Na Kongresot bea izloèni 68 referati, a aktivno u~estvo zemaa i u~esnici od Srbija, Slo-venija, Bugarija i Bosna i Hercegovina. Makedonskoto geografsko dru{tvo denes broi nad 1000 ~lenovi-

geografi. Kako golem uspeh na Dru{tvoto, no i satisfakcija na site geografi i site negovi ~lenovi se smeta priemot vo IGU (International Geographical Union), Svetskata geografska asocijacija. Priemot se slu~i na Godi{noto sobranie na IGU odràno na 17. 08. 2004 godina vo Glazgov. Na toj na~in i oficijalno Makedonskoto geografsko dru{tvo i negovite ~lenovi se del od golemoto svetsko geografsko semejstvo.

107

Dokument za priem na Makedonskoto geografsko dru{tvo vo Svetskata geografska asocijacija

108

Osumnaesetti dràven natprevar po geografija, Veles, 1997 godina

Vo Institutot za geografija

sekoga{ postoela sorabotka pome|u

razli~ni generacii (Dvaesetti

dràven natprevar po

geografija, Probi{tip, 1999 godina)

Dvaesetti dràven natprevar po geografija, Probi{tip, 1999 godina

109

Dru{tvoto od 1979 godina do denes ima organizirano 29 op{tinski i dr`avni natprevari po geografija za u~enicite od osnovnite i srednite u~ili{ta vo Republika Makedonija.

28. Dr`aven natprevar po geografija za osnovnite i srednite u~ili{ta, Skopje 2007 godina

Форми на организација на студентите географи

Studentite geografi sekoga{ ~uvstvuvale potreba da se samoorgani-

ziraat i da dejstvuvaat kako geografi. Za taa cel vo pedesettite godini na 20 vek e osnovano Dru{tvoto na mladi geografi „[ar”. Osnova~i i

110

~lenovi bile studenti na Geografskiot institut. Negoviot opstanok bil ovozmoèn od minimalnata ~lenarina koja ja pla}ale ~lenovite, no ima-lo i materijalna poddr{ka od Dru{tvoto na geografi. Vo ramkite na nivnoto dejstvuvawe sledele niza ostvareni kontakti so mladite geogra-fi od drugite delovi na toga{na Jugoslavija, a posebno od Belgrad. Istovremeno u~estvuvale na predavawa na Dru{tvoto, a za niv bile organizirani i posebni eskurzii (Panov, 1974).

Dru{tvo prestanalo da postoi kako takvo vo 1960 godina. Po 1960 godina studentite se organiziraat vo planinarsko dru{tvo „Prirodwak” so sedi{te vo Institutot za geografija. Vo ramkite na negovoto postoe-we i dejstvuvawe, sé do 1992 godina bea organizirani ekspedicii za osvojuvawe na makedonskite planini i vrvovi.

Po vremenski vakum od 5 godini, vo 1997 godina se formira Istra-ùva~ko zdruènie na studenti geografi „Prirodnik”. Toa e oficijalno registrirano pod ova ime vo april 2004 godina.

IZSG „Prirodnik” funkcionira kako zdruènie na studenti po geo-grafija vo ramkite na Institutot za geografija pri PMF i ima maksi-malna moralna, intelektualna i finansiska poddr{ka. Aktivnostite koi gi prezema se povrzani so nau~nite disciplini i predmetite koi se predavaat na studiite po geografija. Zdruènieto ima za cel da ja izdig-nuva geografijata kako nauka i da gi vklu~i studentite vo osoznavawe na novi raboti vo funkcija na studiite. Na ovoj na~in ~lenuvaweto vo IZSG „Prirodnik” e mo`nost studentite po geografija dopolnitelno aktivno da se vklu~at vo izu~uvawe na geografijata neposredno na teren, kade i e vistinskata geografska laboratorija.

Poto~no glavni celi i aktivnosti na zdruènieto se: - terenski aktivnosti, - komunikacija pome|u studentite, - edukacija od najrazli~ni oblasti, - studenski razmeni, kontakti so studenti geografi od drugi dràvi. Trgnuvaj}i od namerata da gi realiziraat zacrtanite celi i aktiv-

nosti, vo tekot na svoeto oficijalno postoewe, posebno od 2004 do denes, IZSG „Prirodnik” raboti ambiciozno i gi ima realizirano slednive terenski aktivnosti:

oktomvri 2004 godina - Breznica, dekemvri 2004 godina - Kuklica, april 2005 godina - Ra{ka Reka, noemvri 2005 godina - Markovi Kuli, 2006 godina - godi{en kamp „êples”, noemvri 2006 godina - Pelister i mart 2007 godina - „êples”.

111

Izvestuvawe do studentite po geografija

Breznica, oktomvri 2004

112

Kuklica, dekemvri 2004

Markovi Kuli, 2005

113

Zlatovrv, 2005

Kamp ^eples, 2006

114

Vo ramkite na EGEA studentite geografi od IZSG „Prirodnik” realiziraa dve razmeni so studenti geografi od Novi Sad (2005) i Zagreb (2006).

Kamp Prijepole, 2005 Isto taka, ~lenovite na IZSG „Prirodnik” zemaat u~estvo vo kamp

Prijepole - 2005 godina kako gosti na Dru{tvo na mladi geografi „Bra-nislav Bukurov” od Novi Sad i na EGEA Olimp ekspedicijata vo 2005 godina.

Razmena so studenti geografi od Zagreb, 2006

115

Grcija, 2005 Tie u~estvuvaa na godi{niot Kongres na EGEA vo Grcija 2005

godina, na regionalnite kongresi EUROMED vo Kladovo - 2005 godina i vo Pohorje Slovenija - 2006 godina, kako i na seminar na Fru{ka Gora. Аktivno u~estvuvaat i vo razli~ni geografski rabotilnici.

Ambiciite na ovie mladi geografi doa|aat do izraz koga soznanijata za prostorot na Mokra Planina i qubovta kon prirodata i geografskiot prostor ги пreto~uvaat vo edna mala no zna~ajna bro{ura.

116

SPISOK NA DOKTORSKI DISERTACII ODBRANETI NA INSTITUTOT ZA GEOGRAFIJA

(1946-2007)

1. û~kov Mane, OVÊ POLE-ANTROPOGEOGRAFSKO-STOPANSKA STUDIJA, 28.03.1958. 2. Kondev \or|i Todor, OSOGOVIJATA - ANTROPOGEOGRAFSKO-STOPANSKA STUDIJA, 16.06.1958. 3. Manakovi} Nikola Du{an, GEOMORFOLOGIJA VO POREÎETO NA BABUNA I TOPOLKA SO TITOVVELE[KATA KOTLINA, 19.01.1960. 4. Daki} Branimir, SOKOBAWSKA KOTLINA, 30.01.1960. 5. Panov Nikola Mitko, SLIVOT NA KRIVA LAKAVICA I OTIWA - ANTROPOGEOGRAFSKI I STOPANSKO - GEOGRAFSKI ISPITUVAWA, 02.07.1960. 6. Ga{evski Blagoj Milivoj, PLANINA BISTRA - FIZI^KO - GEOGRAFSKI PROUÛVAWA, 05.10.1960. 7. Martinovi} @ivorad, NI[KA KOTLINA - GEOMORFOLO[KA STUDIJA, 11.07.1964. 8. Mileski Dimko Gigo, EZERATA VO SR MAKEDONIJA KAKO VA@NI RIBOLOVNI I TURISTI^KI PODRA^JA, 24.12.1965. 9. Popovi} Stevan, POVOENITE OP[TESTVENO GEOGRAFSKI PROMENI I PROBLEMI NA CRNOGORSKOTO PRIMORJE, 06.04.1973. 10. Gramatnikovski Mitre Vasil, PRIRODNO-GEOGRAFSKITE I SOCIO-EKONOMSKITE PROCESI VO PRESPANSKATA KOTLINA KAKO FAKTORI [TO GO USLOVUVAAT IDNIOT STOPANSKI RAZVITOK NA KOTLINATA, 13.12.1974.

117

11. Stojmilov Slavko Aleksandar, TURISTI^KITE VREDNOSTI NA MAKEDONSKITE PLANINI, 13.12.1974. 12. Mihajlovska Pavlina, GEOGRAFSKI ODLIKI NA VE[TA^KITE EZERA KAKO USLOV ZA STOPANSKI RAZVOJ NA SR MAKEDONIJA, 20.01.1976. 13. Murati Muftar Jahi, REQEF SLIVA BINA^KE MORAVE, 15.01.1980. 14. Mitkov Dimitar Pantelej, VALORIZACIJA NA FAKTORITE ZA TURISTI^KI RAZVOJ NA ZAPADNA MAKEDONIJA OD ASPEKT NA PROSTORNOTO PLANIRAWE, 12.01.1981. 15. Selmani Ramiz Aslan, SOCIOGEOGRAFSKI I EKONOMSKI ODLIKI I PROBLEMI NA OP[TINA DEBAR SO POSEBEN OSVRT NA FUNKCIJATA NA CENTRALNOTO MESTO, 23.04.1982. 16. Lazarevski Pane Angel, SU[ATA KAKO KLIMATSKI FAKTOR VO PROBLEMATIKATA NA GEOGRAFSKATA SREDINA VO SR MAKEDONIJA, 24.12.1982. 17. To~kovski Ivan Vladimir, STRUKTURNI PROMENI NA NASELENIETO I PROSTORNO-TERITORIJALEN I FUNKCIONALEN RAZVOJ NA NASELBITE VO PELAGONIJA (BITOLSKO-PRILEPSKO POLE), 11.01.1983. 18. Milenkovski Save Qube, AGRARNI I SOCIO - GEOGRAFSKI PROUÛVAWA NA GEVGELISKO VANDOVSKATA KOTLINA, 19. 01. 1983. 19. Ba{eski Nikola Ilija, MARIOVO - SOCIO - EKONOMSKO - GEOGRAFSKI KARAKTERISTIKI, 14.10.1983. 20. Andonovski Ta{ko Tome, KIÊVSKA KOTLINA - GEOMORFOLO[KI PROUÛVAWA, 21.11.1983. 21. Zmejkovski Alekso Milo{, SLIVOT I RE@IMOT NA REKA TRESKA I VODOSTOPANSKITE PROBLEMI VO SLIVOT, 15.10.1984.

118

22. \uki} Antonie, DEMOGRAFSKI ODLIKI, PROMENI I PROBLEMI NA OP[TINATA DUBROVNIK, 18.12.1984. 23. Daskalovski Du{an Vasa, PROSTORNO - MORFOLO[KA STRUKTURA I POPULACISKI RAZVITOK NA NASELBITE VO SKOPSKATA KOTLINA, 27.12.1984. 24. Zikov [terjo Mahailo, VALORIZACIJA NA PRIRODNITE FAKTORI I USLOVI I NIVNO ISKORISTUVAWE VO PROSTORNOTO PLANIRAWE NA PRIMEROT NA PETTE OP[TINI: VINICA, KOÂNI, PROBI[TIP, SVETI NIKOLE I [TIP VO SREDNIOT SLIV NA BREGALNICA, 16.04.1985. 25. Stamenkovi} \or|e Srboqub, PROSTORNO-FUNKCIONALNI ODNOSI I VRSKI NA CENTRALNITE NASELBI VO VRAWSKIOT SUBREGION, 21.02.1986. 26. Ba~evi} Milenko Milan, POPULACISKO-AGRARNI OBELE@JA NA RURALNITE PODRA^JA I NIVNA KLASIFIKACIJA VO OP[TINATA KRAQEVO, 18.04.1986. 27. Stankoski Metodija Stanko, PELAGONISKA KOTLINA - FIZI^KO GEOGRAFSKI PROUÛVAWA SO POSEBEN OSVRT NA HIDROLO[KITE POJAVI I PROBLEMI, 27.02.1987. 28. Perovi} Ne|elko Milo{, SOVREMENI PROMENI NA STOPANSKO-GEOGRAFSKITE FUNKCII NA BARSKOTO I ULCINSKOTO PODRA^JE, 29. 12. 1987. 29. Vasileski Du{an Dragan, RADIKA - HIDROGRAFSKO - HIDROLO[KA STUDIJA, 15.04.1991. 30. Markoski Vele Blagoja, KARTOGRAFSKO - KARTOMETRISKI PROUÛVAWA NA HIPSOMETRISKATA STRUKTURA NA PROSTOROT I RAZMESTENOSTA NA NASELENIETO VO REPUBLIKA MAKEDONIJA, 10.07.1992. 31. Nikodinovski Krste Boris, IDENTIFIKACIJA I ANALIZA NA REGIONALNA MRE@A ZA POTREBITE NA PROSTORNOTO PLANIRAWE VO REPUBLIKA MAKEDONIJA, 17.02.1993.

119

32. Budinoski Kosta Mihajlo, DRIMKOL - PROSTORNO PLANERSKI PROUÛVAWA SO POSEBEN OSVRT ZA RAZVOJ NA TURIZMOT, 21.12.1993. 33. Pavlov Nikola \or|i, SOCIJALNO - GEOGRAFSKI I AGRARNO - GEOGRAFSKI TRANSFORMACII VO TIKVE[KATA KOTLINA, 22.06.1994. 34. Panov Mitko Nikola, KOMPLEKSNI PROUÛVAWA NA REZIDENCIJALNIOT TURIZAM VO REPUBLIKA MAKEDONIJA, 19.12.1994. 35. Mijalov Krste Risto, PRIRODNI ODLIKI, AGRARNO-PROSTORNI OBELE@JA I FUNKCIONALNA KLASIFIKACIJA NA NASELBITE VO SLIVOT NA REKA STRUMICA, 07.03.1995. 36. Kol~akovski Petre Dragan, MORFOGENETSKI PROCESI I NIVNITE RELJEFNI FORMI NA VISOKOPLANINSKITE PREDELI NA PLANINITE JABLANICA, STOGOVO, STARA GALIÎCA I PELISTER, 03.07.1996. 37. Talevski Dimitrija Jove, PRIRODNO-GEOGRAFSKI, SOCIO-GEOGRAFSKI I GEOSTRATEGISKI KARAKTERISTIKI NA GRANICITE NA REPUBLIKA MAKEDONIJA, 03.07.1997. 38. Maxevi} \or|i Mirjanka, DEMOGEOGRAFSKA ANALIZA NA PRIRODNOTO DVI@EWE NA NASELENIETO VO REPUBLIKA MAKEDONIJA, 08.06.2000. 39. Petreska Atanas Vesna, SVADBATA KAKO OBRED NA PREMIN KAJ MAKEDONCITE OD BRSJA^KATA ETNOGRAFSKA CELINA, 04.09.2000. 40. Dimitrov Venko Nikola, DEMOGEOGRAFSKA ANALIZA NA MIGRACIONITE PROCESI VO JUGOZAPADNIOT DEL NA REPUBLIKA MAKEDONIJA, 18.12.2001. 41. Risteski Slave Qup~o, KATEGORIITE PROSTOR I VREME VO NARODNATA KULTURA NA MAKEDONCITE, 10.05.2002. 42. Nedelkov Jordan Qup~o, OBREDI NA PREMIN OD @IVOTNIOT CIKLUS NA MAKEDONCITE VO TIKVE[, 30.12.2003.

120

43. Mir~evska Petre Mirjana, VERBALNI I NEVERBALNI ETNI^KI SIMBOLI VO GORNA REKA, 02.04.2004. 44. Dimitrovska Atanas Olgica, VLIJANIE NA GEOGRAFSKITE FAKTORI VRZ ZAGADUVAWETO NA VODITE VO SLIVOT NA REKA TRESKA I PREDLOG MERKI ZA ZA[TITA, 28.12.2005. 45. Milevski Pero Ivica, GEOMORFOLOGIJA NA OSOGOVSKIOT PLANINSKI MASIV, 07.06.2006. 46. Apostolovska To{evska Stojan Biljana, VLIJANIETO NA LOKACIONITE FAKTORI VRZ RAZVOJOT NA INDUSTRIJATA I TRANSFORMACIJA NA PROSTOROT VO SREDNO POVARDARIE NA REPUBLIKA MAKEDONIJA, 29.12.2006.

121

SPISOK NA MAGISTERSKI TRUDOVI ODBRANETI NA INSTITUTOT ZA GEOGRAFIJA

(1980 - 2007)

1. Abdulai Amza Fejzula, PROU^UVAWE NA SOCIO-GEOGRAFSKITE KARAKTERISTIKI NA DEMIR HISAR ZA POTREBITE NA PROSTORNOTO PLANIRAWE VO RAMKITE NA PELAGONISKIOT MEZOREGION, 29.12.1980. 2. Budinoski Kosta Mihail, TURISTI^KA VALORIZACIJA NA ISTO^NATA STRANA NA PLANINATA JABLANICA, 09.01.1981. 3. Stamenkovi} \or|e Srboqub, URBANO-GEOGRAFSKI RAZVITOK NA VRAWE, 13.11.1981. 4. Pajvanski Slav~o Viktor, PRIRODNITE DADENOSTI NA SR MAKEDONIJA VO POGLED NA HELIOALTERNATIVA, 16.03.1982. 5. Ba~evi} Milenko Milan, TERITORIJALNA RAZMESTENOST I FUNKCIJA NA NASELBITE NA OP[TINA KRAQEVO, 17.10.1983. 6. Miti} Aleksandar Slobodan, MIGRACIONITE DVI@EWA VO OP[TINA KUMANOVO KAKO POJAVA I FAKTOR NA PROSTORNOTO PLANIRAWE, 14.12.1983. 7. Trpkovski Kiril Branko, RAZVOJ NA PATNIOT SOOBRA]AJ VO ZAVISNOST OD RAZVOJOT NA URBANITE FUNKCII NA SKOPJE, 22.02.1984. 8. Mangaroski Vlado Kosta, ULOGATA NA INDUSTRIJATA VO URBANO-PROSTORNIOT RAZVOJ NA SKOPJE, 27.02.1984. 9. Pavlov Nikola Georgi, VLIJANIETO NA PRIRODNO-GEOGRAFSKITE FAKTORI ZA INTENZIVEN AGRAREN RAZVITOK NA OP[TINA NEGOTINO, 19.06.1984. 10. Korobar Pero Vlatko, PROSTORNO - FIZI^KITE TEKOVI NA REURBANIZACIJATA NA PRIMEROT NA SKOPJE, 20.06.1984.

122

11. Markoski Vele Blagoja, FUNKCIONALNI KARAKTERISTIKI I NIVNO ZNA^EWE ZA RAZVOJ NA OP[TINA KRU[EVO, 30.06.1986. 12. Arsovski Ilija Traj~e, SOCIO-GEOGRAFSKI ODLIKI I PROBLEMI NA RURALNATA SREDINA VO SREDNO POVARDARIE, 01.07.1986. 13. Vasileski Du{an Dragan, HIDROGRAFSKO - HIDROLO[KI KARAKTERISTIKI I VODOSTOPANSKI PROBLEMI NA DEBARCA, 14.04.1987. 14. Na{kov Kiro Risto, POPULACISKI I TERITORIJALNI KARAKTERISTIKI NA NASELBITE VO OP[TINA [TIP KAKO FAKTORI ZA PROSTORNO PLANIRAWE, 17.04.1987. 15. Angelevski Andon Dragan, HIDROLO[KITE OSOBENOSTI I VODOSTOPANSKITE MO@NOSTI I PROBLEMI NA OP[TINATA DEMIR HISAR - PRILOG KON PROSTORNOTO PLANIRAWE NA OP[TINATA, 14.09.1987. 16. Nikodinovski Krste Boris, IDENTIFIKACIJA I ANALIZA NA PROSTORNITE KOLIZII ME\U BARAWATA NA OP[TONARODNATA ODBRANA I OSTANATITE KORISNICI NA PROSTOROT VO PROCESOT NA PROSTORNOTO PLANIRAWE, 01.03.1989. 17. Talevski Dimitrie Jove, GEOSTRATEGISKA POLO@BA NA OP[TINATA BITOLA I NEJZINOTO VLIJANIE VRZ PROSTORNOTO PLANIRAWE NA SOOBRA]AJNATA INFRASTRUKTURA ZA POTREBITE NA OP[TONARODNATA ODBRANA, 29.06.1990. 18. Zdravkoska Metodija Veselka, PROSTORNO PLANSKI OSNOVI ZA RAZVOJ NA TURIZMOT VO OP[TINA PRILEP, 20.11.1991. 19. Efkoski Bo{ko Peco, NAMENATA NA ZEMJI[NIOT FOND VO POLO[KATA KOTLINA I NEGOVOTO VLIJANIE VRZ PROSTORNOTO PLANIRAWE, 05.12.1991. 20. Mijalov Krsto Risto, PROU^UVAWE NA PRIRODNO-GEOGRAFSKITE KARAKTERISTIKI VO OP[TINA RADOVI[ ZA POTREBITE NA PROSTORNOTO PLANIRAWE, 24.12.1991.

123

21. Dimitrov Venko Nikola, URBANO GEOGRAFSKI RAZVITOK I PROMENI VO MORFOURBANATA STRUKTURA NA GRAD BITOLA, 31.01.1992. 22. Kolarevska \or|i Loreta, PROCES NA SUBURBANIZACIJATA VO SKOPSKA KOTLINA, 15.04.1993. 23. Dimitrov Trajan Dimitri, PROSTORNA RAZMESTENOST NA KULTURNITE INSTITUCII VO REPUBLIKA MAKEDONIJA I NIVNATA FUNKCIONALNA VALORIZACIJA, 13.04.1994. 24. Trp~evska Angelkovi} Predrag Du{ica, OPREDELUVAWE NA OPTIMALNIOT KAPACITET NA TURISTI^KI PROMET KAKO OSNOVA ZA ZA[TITA NA @IVOTNATA SREDINA VO PROSTOROT NA NACIONALNIOT PARK MAVROVO, 29.06.1994. 25. Maxevi} \or|i Mirjanka, FUNKCIONALNI KARAKTERISTIKI NA OP[TINATA KRATOVO I NIVNOTO VLIJANIE VRZ PROSTORNOTO PLANIRAWE, 30.06.1994. 26. \or|ievski Nikola Mijal~e, PROU^UVAWE NA FUNKCIONALNITE KARAKTERISTIKI NA OP[TINA SVETI NIKOLE ZA POTREBITE NA PROSTORNOTO PLANIRAWE, 14.03.1995. 27. ^avkalovski Nikola Ilija, OSCILACII NA NIVO NA VODATA NA PRESPANSKOTO EZERO I NIVNIOT ODRAZ NA PROSTORNOTO PLANIRAWE NA KRAJBRE@NIOT PROSTOR, 08.11.1995. 28. Be}arski Eftim Kiro, MIGRACIONITE PROCESI KAKO FAKTOR ZA TRANSFORMACIJA NA NASELENITE MESTA VO OP[TINA RADOVI[, 06.06.1996. 29. Jovanov Aleksandar Jovan, FUNKCIONALNI KARAKTERISTIKI NA OP[TINA VINICA SO POSEBEN OSVRT NA RAZVOJOT NA PRIMARNITE DEJNOSTI, 02.10.1996. 30. Pop Stefanija Stefan Biqana, KORELACIJA ME\U PROSTORNATA STRUKTURA NA AGLOMERACIJATA SKOPJE I AEROPOPULACIJATA, 05.03.1997.

124

32. Nasteva Kostadin Lujza, JUGOZAPADNA MAKEDONSKA SOOBRA]AJNA OSKA NA RAZVOJ, 09.01.1998. 33. Cekovska Atanas Olgica, GEOGRAFSKI ASPEKTI NA SISTEMOT NA ZA[TITA NA VITALNITE KOMPONENTI NA @IVOTNATA SREDINA VO KUMANOVSKTA I SLAVI[KATA KOTLINA, 04.02.1998. 34. Srbinoski Done Zlatko, DIGITALNO PRIKA@UVAWE NA LINISKATA INFRASTRUKTURA NA REPUBLIKA MAKEDONIJA ZA POTREBITE NA PROSTORNOTO PLANIRAWE, 26.02.1998. 35. Penev Stoil Pene, SOCIOGEOGRAFSKA I PROSTORNA TRANSFORMACIJA NA NASELBITE VO JUGOISTO^NIOT DEL NA SKOPSKO POLE, 06.05.1998. 36. Temjanovski Cvetko Riste, PATNATA INFRSTRUKTURA KAKO GENERI^KI RESURS ZA CIRKULACIJA NA LU\ETO VO REPUBLIKA MAKEDONIJA, 11.07.2000. 37. Apostolovska - To{evska Stojan Biljana, SOSTOJBI I PERSPEKTIVI NA AGROINDUSTRIJATA VO PELAGONIJA, 05.03.2001. 38. Davitkov Qubomir Blagoj, PROSTORNATA RAZMESTENOST NA OBRAZOVNITE INSTITUCII VO ISTO^NIOT DEL NA REPUBLIKA MAKEDONIJA, SOSTOJBI I PERSPEKTIVI, 03.04.2001. 39. Milevski Pero Ivica, RECENTNATA EROZIJA VO KUMANOVSKATA KOTLINA I NEJZINIOT TRETMAN VO PROSTORNOTO PLANIRAWE, 04.04.2001. 40. Angelovski Tanas Nikola, TURISTI^KITE FUNKCII NA NACIONALNIOT PARK PELISTER SO POSEBEN OSVRT NA ALTERNATIVNITE FORMI ZA RAZVOJ NA TURIZMOT, 05.07.2001. 41. Nastov Dimo Aleksandar, VALORIZACIJA NA PRIRODNITE RESURSI I MERKI ZA NIVNA ZA[TITA VO TIKVE[KATA KOTLINA, 15.01.2002.

125

42. Milenkovski Qube Ace, AGRARNO - PROSTORNA TRANSFORMACIJA I FUNKCIONALNA KLASIFIKACIJA NA NASELBITE VO SLIVOT NA ZLETOVSKA REKA, 05.04.2002. 43. Gerasimovski Petko Don~o, RAZVOJ I DENE[NI KARAKTERISTIKI NA TURIZMOT VO REPUBLIKA MAKEDONIJA, 19.04.2002. 44. Dimova Ilija Sowa, KOMPJUTERSKA PODDR[KA PRI KARTOGRAFSKO OBLIKUVAWE NA RELJEFOT, 09.10.2002. 45. Lukarevski Blagoja Jordan, DOSEGA[NI KARAKTERISTIKI I PERSPEKTIVI NA TURIZMOT VO SKOPJE, 06.12.2002. 46. Metu{i Raif Ilir, TURISTI^KI POTENCIJALI NA PRESPANSKOTO PODRA^JE, 14.03.2003. 47. Stojmanovski Stojan Sr|an, SOCIO-GEOGRAFSKI PROCESI VO FORMIRAWETO NA KUMANOVSKATA AGLOMERACIJA, 19.09.2003. 48. Saveski Svetozar Slobodan, PRILEPSKO POLE I BU[EVA PLANINA - KARTOGRAFSKO-GEOGRAFSKA ANALIZA, 13.10.2003. 49. Stojanovski Aleksandar Van~o, KARTOGRAFSKI TRETMAN ZA EVIDENCIJA NA KATASTARSKITE PROSTORNI EDINICI NA NIVO NA KATASTARSKA OP[TINA, 15.10.2003. 50. Mitevska Slav~o Maja, AEROZAGADUVAWETO I PROSTORNOTO PLANIRAWE NA PRIMEROT NA OP[TINA VELES, 17.03.2004. 51. Idrizi Xemaludin Ba{kim, ANALIZA NA POSTAPKITE ZA KARTOGRAFSKA GENERALIZACIJA PRI IZRABOTKA NA TEMATSKI KARTI NA PRIMEROT NA POLO[KATA KOTLINA, 08.04.2004. 52. Dodovski Kosta Marjan, PRIRODNOTO BOGATSTVO NA REPUBLIKA MAKEDONIJA KAKO USLOV ZA RAZVOJ NA TURIZMOT, 07.04.2004.

126

53. Koteski Petre Cane, TEMATSKI ATLAS NA MARIOVSKA I RAE^KA KOTLINA, 08.12.2004. 54. Simonovski Bogdan Toni, TURISTI^KA VALORIZACIJA NA NACIONALNIOT PARK GALI^ICA, 11.02.2005. 55. Ram~ilovi} Hazir Zekir, RAZVOJ I DENE[NI KARAKTERISTIKI NA TURIZMOT VO [ARSKO-POLO[KIOT REGION, 14.04.2005. 56. Trpenoska Simonovi} Branislav Lidija, MODEL NA GIS I NEGOVA PRIMENA KAJ TURISTI^KATA VALORIZACIJA NA AKUMULACIJATA KOZJAK, 16.11.2005. 57. Angelovska Stojan @aklina, PROSTORNO PLANSKO UREDUVAWE NA POSTOJNITE I MO@NITE GRANI^NI PREMINI NA MAKEDONSKO-BUGARSKATA GRANICA, 10.01.2007. 58. Georgieva Depinova Mile Sowa, VODENI RESURSI NA CRNA REKA I MO@NOSTITE ZA NIVNO ENERGETSKO ISKORISTUVAWE, 11.01.2007. 59. Maren~eva \or|i Irena, PROSTORNI ASPEKTI NA RAZVOJOT NA REPUBLIKA MAKEDONIJA, 10.04.2007. 60.Iliev Slav~o Dejan PROCENKA NA PROSTORNIOT KAPACITET NA STUMI^KO - RADOVI[KATA KOTLINA ZA ODR@LIV RAZVOJ NA STOPANSKATA AKTIVNOST, 21.11.2007 61. Gramatnikovski Vasil Sa{ko KOMPARATIVNI VREDNOSTI NA TURIZMOT POME\U JUGOISTO^NIOT DEL NA GOLEMOTO I ISTO^NIOT DEL NA MALOTO PRESPANSKO EZERO, 22.11.2007. 62. Zija Zimeri TURISTI^KA VALORIZACIJA NA GRANI^NITE PREMINI VO REPUBLIKA MAKEDONIJA, 09.01.2008. 63. Ibraim Alili MO@NOSTI ZA RAZVOJ NA LOVNIOT TURIZAM VO REPUBLIKA MAKEDONIJA, 10.01.2008.

127

64. Ivan Markovski POVA@NITE SOOBRA]AJNI KORIDORI 8 I 10 KAKO ZNA^AEN FAKTOR ZA RAZVOJOT NA TURIZMOT VO REPUBLIKA MAKEDONIJA, 11.01.2008.

128

P R I L O G

Prose~en broj na zapi{ani studenti na Institutot za geografija 1946 - 2006 godina

Me|uperiod vkupno redovni vonredni 1946/47 75 75 / 1955/56 38 34 4 1965/66 52 28 24 1975/76 134 100 34

1985/86-1989/90 83 57 26 1990/91-1994/95 52 52 / 1995/96-1999/00 64 64 / 2000/01-2004/05 120 106 14

Izvor na podatoci: Stojmilov A. (1986): 40 godini visoko{kolska i nau~noistra`uva~ka rabota na

Institutot za geografija na Prirodno-matemati~ki fakultet, Skopje; Presmetano spored Mati~nata kniga na zapi{ani na Prirodno-matemati~kiot

fakultet 1985/86-2006/07 godina

Diplomirani studenti vo periodot od 1947 do 2006 godina

me|uperiod diplomirani studenti∗ 1947/48-1952/53 11 1953/54 - 1957/58 18 1958/59 - 1962-63 24 1963/64 - 1967/68 23 1968/69 - 1972/73 19 1973/74 - 1977/78 36 1978/79 - 1982/83 31 1983/84-1987/88 44 1988/89-1992/93 53 1993/94-1997/98 33 1998/99-2002/03 39 2003/04-2005/06 57

Izvor na podatoci: Presmetano spored Monografija na PMF 1946-1996 Monografija na PMF 1946-2006

∗ Do 2005 godina, vo ramkite na Institutot za geografija, se vbrojuvaa i diplomiranite studenti po etnologija.

129

ARHIVSKI DOKUMENTI

• 1 FEVRUARI 1920 • UREDBA ZA NASTAVATA NA FILOZOFSKIOT FAKULTET VO

SKOPJE

• 2 14 NOEMVRI 1922 • IZVE[TAJ NA DOCENT PETAR JOVANOVI] DO DEKANOT NA

FILOZOFSKIOT FAKULTET VO SKOPJE ZA RABOTATA NA GEOGRAFSKIOT INSTITUT VO SKOPJE

• 3

OKTOMVRI 1923 • PISMO OD DEKANOT NA FILOZOFSKIOT FAKULET VO

SKOPJE DO GENERALNIOT INSPEKTORAT NA MINISTERSTVOTO ZA FINANSII

• 4 17 NOEMVRI 1925 • DOSTAVUVAWE NA PODATOCI ZA FILOZOFSKIOT

FAKULTET VO SKOPJE DO UREDNI[TVOTO NA ALMANAHOT NA SHS

• 5 OKTOMVRI 1943 GODINA IZVE[TAJ ZA OSNOVAWE NA DR@AVEN UNIVERZITET

VO SKOPJE

• 6 12 NOEMVRI 1943

• USLOVI ZA UPIS NA STUDENTI NA UNIVERZITETOT

• 7

NOEMVRI 1943 • RASPORED NA PREDAVAWA I PROFESORI VO ZIMSKIOT

SEMESTAR 1943/44 GODINA

• 8 • 1943/44 • STATISTI^KI POKAZATELI ZA BROJOT NA STUDENTITE PO

GRUPI VO U^EBNATA 1943/44 GODINA

130

• 9 • JULI 1944 • IZVESTUVAWE NA REKTOROT NA SKOPSKIOT UNIVERZITET

DO MINISTEROT ZA PROSVETA ZA DOSEGA[NATA DEJNOST NA UNIVERZITETOT

• 10

11. 12. 1946 • DOKUMENT ZA PREMESTUVAWETO NA D-R JOVAN F.

TRIFUNOSKI ZA UNIVERZITETSKI NASTAVNIK NA FILO-ZOFSKIOT FAKULTET VO SKOPJE

• 11 24. 12. 1947

• ORIGINALEN DOKUMENT ZA ANALIZA NA STUDENTITE NA FILOZOFSKIOT FAKULTET VO SKOPJE

131

KORISTENI IZVORI I LITERATURA \uri} V. i Kosti} M. (1957): Dr Vojislav S. Radovanovi}. Glasnik SGD. sv.

XXXVII-Br.1. Beograd. Zeremski M. ( 1957): @ivot i rad akademika Dr. Petra S. Jovanovi}a.

Glasnik SGD. sv. XXXVII-Br.2. Beograd. Kondev T. (1966): Geografskiot institut pri Prirodno-matemati~kiot

fakultet vo Skopje vo periodot 1946-1966. Geografski razgledi, kn. 4, Skopje. Konstantinov M. (1985): Etnologijata na Makedonija vo sovremeniot mig,

Godi{en zbornik, kn. 29, PMF, Institut za geografija, Skopje. Mileski G. (1967): Vo se}avawe na prof. d-r Mane û~kov, Geografski

razgledi, kn. 5. Panov M. (1973): Po povod sedumdesetgodi{ninata od ìvotot i rabotatata

na Todor Kondev, Geografski razgledi, kn. 11. Panov M. (1974): 25 godini od postoeweto na Geografskoto dru{tvo na SR

Makedonija, Posebno izdanie na Geografskoto dru{tvo na SR Makedonija, Skopje.

Uro{evi} A. (1974): Razvitok na geografskata nauka i nastava vo SR Makedinija, Zbornik od Nau~niot sobir po povod 25-godi{ninata od formiraweto na Geografskoto dru{tvo na SR Makedonija, Skopje.

Stojmilov A. ( 1977): Doc. d-r Mitko Poptrandovski. Godi{en zbornik, kn. 23, Skopje.

Manakovi} D. (1978): In memoriam Prof. d-r Ivan Nestorovski, Godi{en zbornik, kn.24. Skopje.

Panov M. ( 1981): Po povod {eesetgodi{ninata od ìvotot i rabotata na Apostol Apostolov. Geografski razgledi, kn. 18-19. Skopje.

Stojmilov A. (1986): 40 godini Visoko{kolska i nau~no- istraùva~ka rabota na Institutot za geografija na Prirodno-matemati~ki fakultet, Godi{en zbornik, kn. 30.

Stojmilov A. (1986): Prof. d-r Milivoj Ga{evski (po povod {eesetgodi{ninata od ra|aweto), Geografki razgledi, kn. 23-24.

Stojmilov A. (1987): Prof. d-r Mitko Panov (po povod {eesetgodi{ninata od ra|aweto), Geografki razgledi, kn. 25.

Markoski B., Daskalovski V. (1996): Po povod {eesetgodi{ninata od ìvotot i rabotata na Vasil Gramatnikovski, Geografki razgledi, kn. 31.

Vasileski D. (1999): êtirieset i pet godini nau~na dejnost na prof. d-r Milivoj Ga{evski, Godi{en zbornik, kn. 33-34, Skopje.

Stojmilov A. (2002): Vo spomen na prof. d-r Dimitar Atanasov Jaranov, po povod ~etirieset godini od negovata prerana smrt 1909-1962, Geografski razgledi, kn. 37, Skopje.

Markoski B. (2005): Prof. d-r Aslan Selmani (po povod {eeset godini od ìvotot, Geografki razgledi, kn. 40, Skopje.

Markoski B. (2005): Institut za geografija - po povod 60 godini visokoobrazovna i nau~no istraùva~ka dejnost, Geografski razgledi, kn. 40, Skopje.

132

In memoriam: Prof. d-r Du{an Manakovi} (1924 - 1995), Geografski razgledi, kn. 31, 1996.

In memoriam (1965): Zlata Angelova (1910 - 1963), Geografski razgledi, kn. 2-3.

In memoriam: Prof. D-r Todor Kondev (1903-1978), Geografski razgledi, kn. 15-16, Skopje 1978 .

In memoriam: Prof. Velimir Kostovski (1922 -1984), Geografski razgledi, kn. 21-22, Skopje 1984.

In memoriam: Prof. d-r Qube Milenkovski (1937 -1993), Geografski razgledi, kn. 31, Skopje 1996.

In memoriam: Prof. d-r Vladimir To~kovski (1925 - 1994), Geografski razgledi, kn. 31, Skopje1996.

Mati~na kniga na zapi{ani studenti 1985 - 2006 godina. Monografija na PMF 1946-1996. Monografija na Pedago{kata akademija „Kliment Ohridski” -Skopje 1947-

1972. Personalno dosie Jovan F. Trifinovski, PMF. Personalno dosie Jordan Penxerkovski, PMF.

mirjanka maxevi} biljana apostolovska-to{evska marjan .../cite> · odvivaat

Documents