Miniklerden

Dijital Sorular

Buğra AYAN

ANKARA 2018

Bu eseri üç şarta sadık kalarak kopyalayabilirsiniz.

İlki, eserin tüm kopyalarında eserin ilk sahibinin belirtilmesidir.

İkincisi, eserin hiçbir kopyası veya eserden üretilmiş yeni eserlerin hiçbirisinin ticari ortamda

kullanılmamasıdır.

Üçüncüsü, esere dokunulmaması ve özgünlüğünün korunmasıdır.

Kitap Versiyon: 0.3

Bilişim Sohbetleri ismiyle Youtube üzerinde yayınlanan bu soru-cevapları yazıya geçiren

sevgili Aybars Ayan’a teşekkür ederim.

Sorular

İçindekiler Sorular ..................................................................................................................................................... 3

Eflin Demir: Google nasıl dünyaya geldi? ............................................................................................ 7

Eda Naz Kuyucu: İnterneti neden yapmışlar? ..................................................................................... 8

Efekan Atar: İnternet neden pahalıdır? .............................................................................................. 9

Emine Eflin Yaşar: Youtube nasıl kuruldu? ........................................................................................ 10

Emirhan Tığ: Kablo olmadan görüntü ve ses nasıl gidiyor? .............................................................. 11

Eflin Taşkıran: İnterneti kim icat etti? ............................................................................................... 12

Eymen Nadi: İnternet olmadan Google'a girebilir miyiz? ................................................................. 13

Eylül Duru: Twitter çökerse oradaki bilgilere ne olur? ...................................................................... 14

Fatmanur Çilinger: Facebook nasıl kurulmuştur? ............................................................................. 15

Hicran Çolak: Google Dede gerçekten var mı? ................................................................................. 16

İremsu Demirayak: Bilgisayarın çökmemesi için neler yapmamalıyız? ............................................. 17

Latif Parlar: İnternet nasıl çalışır? ..................................................................................................... 18

Metin Kılınç: Oyunlar nasıl yapılıyor?................................................................................................ 19

Onur Bölceci: İnternet nasıl çökecek? ............................................................................................... 20

Şevket Demir Ovacık: Kablosuz internete nasıl bağlanılır? ............................................................... 21

Yiğitcan Çamlı: Açılmayan siteler neden açılmıyor? ......................................................................... 22

Aysima Çetindağ: İnternetteki bilgileri nasıl buluyorlar? .................................................................. 23

Ayşe İrmesu Demir: İnternet insan hayatını nasıl kolaylaştırır? ....................................................... 24

Bade Selek: Facebook çökerse ne olur? ............................................................................................ 25

Begüm Ovalı: İnternet nasıl üretilir? ................................................................................................. 26

Beytullah Mert Erdinç: Youtube bir gün çökecek mi?....................................................................... 27

Yusuf Soy: Profesyonel oyunlar yazmak için, hangi programları kullanmalıyız? .............................. 28

Sıla Vural: Google ‘un ismi nereden geliyor? .................................................................................... 29

Zero Tabancacıoğlu: İnternet üzerinden birçok oyun aynı anda oynanıyor, internet buna nasıl

yetişiyor? ........................................................................................................................................... 30

Reyhan Salman: İnterneti kim buldu? ............................................................................................... 31

Melefat Merve Nakasoğlu: İnternet hızı neden ülkelere göre değişkenlik gösteriyor? .................... 32

Dilara Alkan: İnternette bütün bilgiler var ancak yine de aradığımız her şeyi bulamıyoruz, bunun

nedeni ne? ........................................................................................................................................ 33

Hilal Uludağ: Google gizlilik hatası nedir? ......................................................................................... 34

Hayrunnisa Yıldırım: Google, nasıl bu kadar bilgiyibu kadar hızlı bulabiliyor? ................................. 36

Esad Akdağ: Mobil verimize uzaktan başkası erişebilir mi? .............................................................. 37

Elif Ağırdaş: İnternet nasıl popüler oldu? ......................................................................................... 38

Burak Timzan: Oyunlar aracılığıyla bizim bilgilerimizi alabilirler mi? ................................................ 39

Betül Akkasoğlu: Google arama yerinde "kendimi şanslı hissediyorum" yazısı ne anlama geliyor? 40

Yiğit Güneş: Yapay zekalar kendi aralarında konuşursa onları kontrol edebilir miyiz? .................... 41

Umut Avcı: Dünyada ki internet bağlantısının benzeri marsta da olabilir mi veya Dünya ile Mars

arasında bir internet bağlantısı olabilir mi? ...................................................................................... 42

Sinan Ayma: Kodlama konusunda nasıl daha iyi olabilirim bunun için neler önerirsiniz? ................ 43

Seher Taksim: Telefondan gelen insan sesleri nasıl çıkar? ............................................................... 44

Meriç Yılmaz: Facebook , Instagram gibi siteler yapmak için neler öğrenmeliyim? ......................... 45

Kıvanç Kızılırmak: Klavyenin tuşlarına bastığımızda nasıl ekrana yansıyor? ..................................... 46

Hayrunisa Hasman: Bütün bilgisayarlar aynı internete bağlı. Peki bütün bilgisayarlar- bu yüzden-

aynı anda hacklenebilir mi? .............................................................................................................. 47

Beyza Sözer: Google, sorulan sorulara doğru cevapları nereden, nasıl buluyor? ............................. 47

Yiğitcan Çetin: Kodlama nedir? ........................................................................................................ 49

Tunahan Gebiç: Facebook nereden para kazanıyor .......................................................................... 49

Tuğçe Yanbalak: Google nasıl "Bunu mu demek istediniz" diyor? .................................................... 50

Sude Güney: 3 boyutlu yazıcılar ile ileride kıyafet çıkarabilecek miyiz? ........................................... 51

Merve Uzun: Robot öğretmenler yakında kullanılmaya başlayacak mı? .......................................... 52

Kerem Kayıkçı: İlk bilgisayar virüsü nasıl ortaya çıktı? ...................................................................... 53

İbrahim Can Öztürk: Youtube nasıl popüler oldu? ............................................................................ 54

Fezan Özdemir: İnternette bomba, silah gibi şeyler neden yapılıp insanlara gösteriliyor? .............. 55

Emre Bakır: Neden okulun internetinde Youtube, Facebook gibi siteler açılmıyor? ........................ 56

Dilan Yüksel: Google ’u kim buldu? ................................................................................................... 57

Cansu Bilgin: İnternette nasıl yasaklanan siteler var? ...................................................................... 58

Caner Altay: Geleceğin Teknolojileri nelerdir? ................................................................................. 59

Bilgül Öztan: Bilgisayarı ilk bulan kişi onda hangi uygulamayı kullandı? .......................................... 60

Bahattin Öztürk: İlk web sitesini kim kurdu? .................................................................................... 61

Yusuf Ercan: Hangi alanlarda icat yapmamı önerirsiniz? .................................................................. 63

Samet Utku ÇIĞRI: Yazılımlar neden Türkçe’ye çevrilmiyor ? ........................................................... 63

Mustafa TOPALBEKİROĞLU: 3 boyutlu yazıcılar nasıl çalışır? ........................................................... 64

Mert Eren Mutlu: Scratch programını blok kodlu hale nasıl getirmişlerdir? .................................... 65

Koray Duman: Programlar neden internet olmadan çalışmıyor ? .................................................... 66

Davuthan YILDIRIM: İleriki yıllarda sosyal medya platformları yapay zekadan nasıl etkilenecek?... 67

Sami Yusuf YAMAHAN: Robotlar insanları ele geçirebilir mi ? ......................................................... 69

VEDAT PORTAKAL: Hangi siteler üzerinden kodlama yapabilirim ? .................................................. 69

Tuğbanaz Salman: Bilgisayar oyunu yapmak istiyorum. Nereden başlamalıyım? ............................ 70

Saadet KINSIZ: Web sitesine milyonlarca kişi aynı anda nasıl bağlanabiliyor? ................................. 71

Güldeniz BARIN: Sizce F Klavye kullanma amacına uygun hizmet ediyor mu? ................................. 72

Zeynep İlbasan: Ekran kartı ne işe yarar? ......................................................................................... 73

Zekeriya : Monitör nasıl görüntü verir? ............................................................................................ 74

Yasin Cakir: Bilgisayar oyunları nasıl üretilir? .................................................................................... 75

Tugba Kaya: Bilgisayar ekranı neden küçük karelerden oluşuyor? ................................................... 76

Esmanur Genc: Bellekler nasıl fotoğraf veya başka bir şey saklarlar? .............................................. 77

Selin Kalkici: Instagram’ da ileti gönderme nasıl gönderiliyor, reklam nasıl veriliyor? ..................... 78

Rabia Duru: Hoparlörde sesin cızırtılı ve yankılı çıkması nasıl oluyor? ............................................. 79

Nesim Duru: Bilgisayara virüs bulaşması nasıl bir şey, nasıl kaldırılır? ............................................. 80

Nazar Duru: İndirdiğimiz oyunlar virüse yol açar mı? ....................................................................... 81

Musa Akis: Youtube kanallarına abone olmanın sakıncaları var mıdır? ........................................... 83

Muhammet gezer: Bilgisayardan uyduya bağlanılır mi nasıl bağlanılır? ........................................... 84

Kübra Özkaya: Bilgisayardan fotoğraf çekerken görüntü nasıl karsı tarafa yansıyor ? ..................... 85

Irmak Tunc: Bilgisayardan nasıl birden fazla uygulamayı çalıştırabiliriz? ......................................... 86

Irmak Sarı: CD’deki filmleri bilgisayar nasıl tanıyıp açıyor?............................................................... 86

Hüsnanur kaya: Fotomontaj nasıl yapılır? ........................................................................................ 87

Havin Sasti: Ünlülere internetten nasıl ulaşıp iletişime geçebiliriz? ................................................. 88

Ercan İlbasan: Aydın'dan Adana'ya Facebook'tan mesaj nasıl gönderiliyor? ................................... 89

Elanur kirik: Bilgisayardan nasıl müzik indiririz? ............................................................................... 91

Cihan Duru: Bilgisayar çağı nedir? ..................................................................................................... 92

Cansu Şaştı: O kadar küçük aletlere nasıl o kadar büyük bilgiler sığıyor?......................................... 93

Büşra Özkaya: İnternet bütün video resim ve her şeyi nasıl kapsayabiliyor? ................................... 94

Ali Efe Coşkun: Facebook’ta iletişim olayı nasıl gerçekleşiyor? ........................................................ 95

Aleyna Özkaya: Bilgisayar kastı ne demek, nasıl engellenir ? ........................................................... 96

Abdülkadir Kaya: CD’siz, belleksiz format atılır mı? .......................................................................... 97

İlayda Şen:Çocuklar için elektronik eşyalar laptop, bilgisayar gibi şeyler nasıl üretiliyor? ............... 98

Eray Çelik:Teknoloji nasıl süreçlerden geçip günümüzdeki seviyeye geldi? ................................... 100

Umruman Aktaş: Akıllı telefonlardaki anlık fotoğraf ,video paylaşımı nasıl gerçekleşiyor? ........... 101

Metehan Altın: Akıllı telefonlar şu an çok ince, peki ilerde şeffaf olabilir mi? ............................... 102

Enes Duran: Yapay zekâ geleceğimiz için tehlike oluşturur mu? .................................................... 103

Yusuf Emre Haşin: Google a yazdığımız şeylerin cevaplarını kim veriyor? ..................................... 104

Cecile Kara: Yapay zekâ ile üretilen robotlar gelecekte bizden daha zeki olabilir mi? ................... 105

Mehmet Sinan Yıldırım : Sosyal ağ ne demektir? Ne işe yarar ? ..................................................... 106

İlkay TAMUR : İnternet nedir? ........................................................................................................ 106

Osman Güneş : İnternet nasıl çalışıyor? .......................................................................................... 107

Sırma Yalçın: İnternet aynı anda; nasıl hem bilgisayarda ,hem tablet de, hem de telefonda

olabiliyor?........................................................................................................................................ 109

Ceren ÖCAL : İnterneti nasıl kullanabiliriz? ..................................................................................... 110

Zeynep Küçüközer: Kodlama dilleri neden Türkçe olarak yazılmıyor? ............................................ 111

Muhammed Enis Şahin: İşletim sistemi yazmak zor mudur? ......................................................... 112

Meryem İlhan: Kodlamayı öğrenirken neden çok zorlanıyoruz ? ................................................... 113

Keremcan Arslan: Hangi kodlama dilini öğrenirsek daha iyi olur?.................................................. 114

Ferhatcan Küçükkaya: Türkiye'de yazılım alanında neden ünlü kişiler çıkmıyor? .......................... 115

Hüseyin Furkan Bıçak: Bilgisayar neden piksellerden oluşur? ........................................................ 116

İlkay BOĞA : Bilgisayarda tuşlara basınca nasıl harflere dönüşüyor? ............................................. 117

Hatice AKTUNÇ: Telefonla nasıl konuşuyoruz? ............................................................................... 118

Fatmanur TURAN : Sosyal medyada ki hırsızlardan nasıl korunabiliriz? ......................................... 119

Elif Şule ALKAYIŞ : Youtube'de milyonlarca video varken aradığımızı nasıl hemen bulabiliyoruz? 120

Elif Şafak Yavuz : Bilgisayarlar yapay zekaları ile yeni icatlar üretebilirler mi? ............................... 121

Miyase KIYMAZ: İnternet insanları nasıl bağımlı hale getirdi?........................................................ 122

Zehra ÇELEBİ: Bilgisayarın içine o kadar bilgi nasıl sığdırılmıştır? ................................................... 123

Yıldız ÇETİNKAYA: İnsanlar interneti cep telefonlarına nasıl aktarıyor? ......................................... 123

Safiye ÇETİNKAYA: İnternet, çocukların fiziki ve ahlaki yönden gelişiminde olumsuz etkiler mi? .. 124

Ömer Faruk ŞAHİN: Ülkemizde interneti ilk kullanan il hangisidir? En çok kullanan il hangisidir?. 125

Hatice YÜCEL: İnternet ve bilgisayar hayatımızın olmazsa olmazı mıdır? ....................................... 126

Ela Gül ALPTEKİN:Bilgisayarda yada sosyal medyada silinen bilgiler nereye gidiyor? .................... 127

Damla SÜREN:Sosyal medya, Facebook, Whatshapp vb. programlar nasıl ortaya çıkmıştır? ........ 128

Semanur ŞENOĞLU: Wi-fi nasıl kablosuz bağlanır ?........................................................................ 129

Müberra Yüsra İLİTER: Radyasyon nedir? Gözle görünmediği halde insanlara nasıl zarar verir? ... 130

Akif Güleş Ortokulu: Sizce eşyalar katlanıp , küçükçipler haline dönebilirler mi? .......................... 131

Fatma Zehra DEMİR: Telefon dokunmatikleri nasıl çalışır? ............................................................ 132

Azra YAMAN: Telefonlar da parmak izi teknolojisi nasıl çalışıyor ? ................................................ 134

Aslıhan BİLEN: Bluetooth nasıl gerçekleşiyor, özelikle fotoğraflar nasıl aktarılıyor ? ..................... 134

Deniz Kurupınar : Büyük teknoloji firmaları çalışanlarını nasıl belirliyor? ...................................... 136

Bekir Öncü: Canlı yayında görüntü nasıl bu kadar hızlı geliyor? ..................................................... 136

Reyyan Sadıker: Google'da arama yaptığımızda anlamsız sonuçlar çıkmasının nedeni nedir? ...... 137

Tuna Eymen Çakmak: Yapay zekalı robotların ne kadar ömrü vardır? ........................................... 138

Melih Bulut: Kendi sitemizi nasıl oluşturabiliriz? ............................................................................ 139

Kemalcan Boran: Türklerin kendi sosyal ağları ne zaman olacak? .................................................. 140

İsimsiz: Google aranan sorulara aynı anda nasıl cevap verebiliyor? ............................................... 141

Hüseyin Eren Şentürk: Sosyal medyanın yararları ve zararları nelerdir? ........................................ 142

Topkara: Dijital okuryazarlık 50 yıl sonra nasıl olur? ...................................................................... 143

Ezgi Saraç: Kodlama nedir? ............................................................................................................. 144

İrem Nur Çelik: Bilgi İletişim Teknolojileri en çok ne amaçla kullanılır? ......................................... 145

Yiğit Güleş: Hacker nasıl oluruz? ..................................................................................................... 146

Ayşegül Ağırcan: Sosyal ağ ne demektir? ........................................................................................ 147

Atakan VARAN: Microsoft Word gibi programları nasıl yapıyorlar ? .............................................. 148

İsmet ARSLAN: Kablosuz internet nasıl çeker? ............................................................................... 149

Emrecan Özcan : Yazılımla , bilgisayarın parçalarına nasıl müdahale edilir ? ................................. 150

Burak Sayım: Hoparlörden ses nasıl çıkar? ..................................................................................... 151

Polat Altay : Yazıcıdan Yazılar Nasıl Çıkar? ...................................................................................... 152

Elvan Rana POLAT : İnternet Şifreleri Nasıl Kırılır? .......................................................................... 153

Ahmet Ataş : Uygulamalar Neden Sürekli Güncelleniyor ? ............................................................. 154

Tülin AKPINAR: Facebook Nasıl Yapılmış? ....................................................................................... 155

Rukiye: Meslek Seçimimi Nasıl Yapmalıyım ? ................................................................................. 156

Ömer BUDAK : İnterneti nasıl yapmışlar? ....................................................................................... 157

Eflin Demir: Google nasıl dünyaya geldi?

Cevap:

- Google; 1998 yılında faaliyete geçmesine rağmen, asıl kuruluşu 1996

yılında bir araştırma projesi ile başlıyor. İki tane kurucusu var; Larry Page

ve Sergey Brin. Şimdi bunların ikisi de bir kere iyi öğrenciler bunu bilmemiz

lazım. Doktora yapıyorlar, derslerinde başarılılar ve bu konularla ilgili

çalıştıkları için, şöyle bir şey düşünüyorlar. “Bir sürü internet sitesi açılıyor

ama kullanıcı; Emlak al, Araba satın al" dediğinde hangi internet sitesine

gideceğini gösteren bir yer yok. Bir arama motoru, bunları bir dizin rehber

gibi sunan bir yer yok. Daha sonrasında Google'ı tasarlıyorlar 2004 yılında

da halka açılıyor. Burada en zekice şeylerden biri şu oluyor, onlar

insanların gözünün içine reklamları sokmuyorlar. Güzel şık bir şekilde

reklamları gösteriyorlar ve tabiri caizse onların tabiriyle "Şeytan

olmuyorlar" ve bu şekilde insanların güvenini kazanıyorlar. Şu an dahi

birçok alanda Google çalışıyor. Kendi sağlık projeleri var, araba projeleri

vb. değişik projeleri var. Sürekli yaptıkları projeler ile oradan buraya

geliyorlar.

Eda Naz Kuyucu: İnterneti neden yapmışlar?

Cevap:

- Birçok teknoloji aslında ilk olarak, askeri amaçla kullanılır. Yani; ülkelerin

ayakta kalması için, güvenlik sorununu çözmek için, teröristlere karşı

ülkelerini korumak için veya diğer ülkelere karşı üstün gelmek için askeri

teknolojiler geliştirirler. Askeri teknolojiler kapsamında çıkan şeylerden

biride internet, “arpanet” ismiyle ilk defa çıkıyor. Yıllar geçtikten sonra bu

proje sivil yani askeri olmayan bizim normal hayatımıza taşınıyor. İlk

yapılma amacı, Amerika'da askeri olarak güçlü olmak, ordunun güçlü

olması… Orduya, bir teknolojik silah amacıylayapılmışve daha sonra sivil

hayata geçmiş ve bizim hayatımızın bir parçası olmuştur.

Efekan Atar: İnternet neden pahalıdır?

Cevap:

- Bu soru çok zor ve güzel bir soru. Öncelikle teşekkür ederim. İnternette ne

yapıyoruz? Bazen biz e-devlet'te vatandaşlık hizmetlerini yapıyoruz değil

mi? Öğrenim belgemizi alıyoruz, askerlik durumumuzu sorguluyoruz.

Bunlar çok temel hizmetler. Bunların ücretsiz olması çok güzel olurdu. Bir

hedef olarak da bu belirlenebilir ama, aynı zamanda internette başka biri

de ticaret yapıyor. O ticareti yapana da interneti ücretsiz yapmakla bu

aynı şey değil. Dolayısıyla ilerde senin sorduğu soruyu birçok kişi sorunca

orta bir yol bulunacak. Yani belli hizmetlerin ücretsiz olması sağlanacak.

Bence bu merakının peşinden git. Bu sorunun peşinde gitmeye devam et.

Çünkü eğer bu sorunun cevabında belli hizmetler ücretsiz olursa, bundan

birçok insan faydalanabilir. Örneğin internetten matematik öğrenmek

bence bedava olmalı.

Emine Eflin Yaşar: Youtube nasıl kuruldu?

Cevap:

- Youtube nasıl kuruldu ile alakalı iki tane hikâye var. Ben sana bunlardan

bahsedeyim. Birincisi; deniliyor ki, işte bu siteyi kuran ekipten birileri, üst

kata arkadaşlarına partiye gidiyorlar. Partiyi yapıyorlar. Videosunda var

bu. Partiye katılmayan arkadaşlarına bu videoyu ulaştırmanın kolay bir

yolunu arıyorlar ve o sırada niye böyle bir site yok fikri ortaya çıkıyor. Bir

diğer senaryo da Facebook çıktıktan sonra; ya bu Facebook iyide biz bunu

videolu halini yapalım (çünkü o zaman Facebook’ta video özelliği yoktu)

şeklinde ortaya çıkıyor. Genelde internet projeleri ilk başta "Hadi Youtube

diye bir şey yapalım, Youtuberler olsun, yeni bir jenerasyon bundan

etkilensin" diye yapılmıyor. Genelde bir fikir çıkıyor ve gelen bilgiye, veriye

göre şekilleniyor. Bu iki hikâye var Youtube'un kuruluşu hakkında.

Emirhan Tığ: Kablo olmadan görüntü ve ses nasıl gidiyor?

Cevap:

- İlk olarak radyonun nasıl çalıştığını düşün. Radyo nasıl çalışıyor? Radyoda

kablo yok ama ses geliyor. Sinyaller var, ama radyo bazen çekiyor bazen

çekmiyor değil mi? Modemde de aynı sorun var. Evde modeme

bağlanırken modemin şifresini girince el sıkışmış gibi oluyor ve bilgi

karşılıklı iletilmeye başlıyor. İnternet sitesi sana geliyor, senin yazdıkların

internet sitesine gidiyor. Modemin arkasında yine bir kablolu bağlantı var,

modeme belli bir uzaklıktaysan (çok uzaklaşınca çalışmıyor biliyorsunuz)

sinyaller yönlendiriliyor, elektromanyetik sinyaller havadan iletiliyor ve

orada analog dijital dönüşümler var. Belki ilerde öğrenirsin. Ama işin

özünde radyoya benzer mekanizma şeklinde düşünebilirsin. Sadece ses

veya veri radyoda çift taraflı değil… Burada çift taraflı …Yani biz radyoya

bir veri aktaramıyoruz. Ama bu modem sayesinde çift taraflı veri alışverişi

var.

Eflin Taşkıran: İnterneti kim icat etti?

Cevap:

- Bununla ilgili 2 tane önemli isim var. Hani ilk başta bu internetin kökeni

olan arpanet, Amerika'da orduda kullanılan bir iletişim şekliydi. Bu iki

isimbunu geliştirdiler. Bunlardan biri Vinton Cerf bu adamın karısının

kulakları duymuyor karısıyla daha iyi iletişim kurmak için bir şey

düşünüyor ve internet onun sonucunda ortaya çıkıyor. İkincisi de Tim

Berners Lee. Tim Berners Lee'de, 1990'ların başlarında bu HTLM dediğimiz

"www" kavramını hayatımıza getiren ve anlamlandıran internet

işaretleme dilini hayata getiriyor. Tim Berners Lee ve Vinton Cerf burada

aklında tutman gereken 2 isim. Ama onun dışında temel olarak

Amerika'da orduda geliştirilen bir proje, başlangıcında arpanet ve sonra

internete dönüşüyor.

Eymen Nadi: İnternet olmadan Google'a girebilir miyiz?

Cevap:

- Genel olarak cevap genellikle hayır. Çünkü Google bir internet sitesi ve

internet bağlantısı gerektiriyor. Ama bazı durumlarda, mesela senin

bilgisayarın başka bilgisayara içerdeki ağdan bağlıdır. Senin yaptığın

sorgulamaları eğer bir internet bağlantısı sorunu varsa ağ üzerinden diğer

bilgisayara iletip internete bağlı olan bilgisayardan sonuçları gösterebilir,

ama genel olarak zor. Bazen ise internet olmadığı halde Google 'un ana

sayfası gözüküyor ama arama yapamıyorsun. Bunun nedeni ise şu:

Önceden internete bağlı haldeyken siteye girilmiş oluyor ve Google 'un

resmi yazıları bilgisayarına inmiş oluyor ve aslında kendi bilgisayarında

olan görüntüyü gösteriyor Google ve bu yüzden arama yapamıyorsun.

Eylül Duru: Twitter çökerse oradaki bilgilere ne olur?

Cevap:

- Twitter de; Facebook, Youtube gibi verilerini yedekler. Hacker saldırısına

veya başka bir felakete karşın bilgilerini alternatif bir yerde tutar. Başka

bir ülkede veya kıtada tutar bilgilerini. Ama diyelim ki sistem çöktü. Çok

zor ama yine de çökmesine karşın şunu yapabilirsin: eğer sen kendi

tweet’lerinin silinmesinden korkuyorsan, küçük yazılımlarla kendi

tweet’lerini veya başka birisinin tweet’lerini bilgisayarına indirebiliyorsun.

Çökme sonucunda bilgilerin silinme ihtimali tabii var ama dediğim gibi, bir

sürü önlem alıyorlar belki de bunun için özel sigorta şirketleriyle

anlaşıyorlar, dolayısıyla çok zor ama siz yine de korkuyorsanız

silinmesinden, küçük yazılımlarla kendi bilgisayarınıza yedekliye bilirsiniz

Fatmanur Çilinger: Facebook nasıl kurulmuştur?

Cevap:

- Facebook 2004 yılında ortaya çıkıyor. 2000’lerin başında internet

hızlanmaya başlıyor ve bizim web 2.0 dediğimiz projeler ortaya çıkmaya

başlıyor yani internetin 2. Aşması… Burada ne var; sadece izlemiyorsun

siteyi, içine bir şeyler yazıyorsun yani sitenin sahibi değilsin ama siteye bir

şeyler ekliyorsun değil mi? Mesela, Facebook'ta site senin değil ama

"Merhaba arkadaşlar, nasılsınız?" yazıyorsun. Bu projeler ortaya çıkmaya

başlıyor, bir sürü proje ortaya çıkıyor.” Sosyal Ağlar Tarihi” kitabımda

bunlar var. Yine oradan istersen göz atabilirsin ve orada ortaya çıkan

projelerden biri de Facebook... İlk lokomotifi sürükleyen şey yani ilk

projenin başlangıcı ilkokul arkadaşlarınızı nasıl bulursunuz? İlk okul

arkadaşlarınızı bulmak için Facebook'u sunuyor ve ilerleyen zamanlarda

birçok farklı slogana sahip oluyor ve güçlü bir dev olarak internette yerini

alıyor.

Hicran Çolak: Google Dede gerçekten var mı?

Cevap:

- Google Dede deyimi şöyle çıktı. Google sorulan tüm soruları bilmeye

başlayınca (tabi hala bilemediği sorular var) bizim kültürümüzde her şeyi

bilen bir dede vardır. "Bilge Dede" oradan “Google Dede” bazen” Google

Amca” tanımı çıktı. Bu kavram farklı kültürlerde var mı bilmiyorum.

Türkiye’de biz bunu diyoruz ama belki İngilizce de Google'a o anlama

gelen bir niteleme yapılıyordur. Eğer bu çok fazlaysa yanı dünyanın her

yerinde Google'a böyle bir şey yapılıyorsa Google bunu görür ve ilerde bir

yapay zeka geliştirdiği zaman buna bir kimlik kazandırabilir. Belki de bir

dede figürü olacak ve onunla konuşacağız.İşte yapay zekayla, doğal dil

işlemeyle öğrenecek ve bizim sorularımıza cevap verilecek. Yani bir

bakıma gerçekten Google Dedeyi göreceğiz. Robot olarak böyle bir şeyin

hayali güzel olurdu.

İremsu Demirayak: Bilgisayarın çökmemesi için neler yapmamalıyız?

Cevap:

- Mesela evlerimizde rahat yaşamak için neler yapıyoruz? Tanımadığımız

insanları eve sokmuyoruz değil mi? Bilgisayarda da tanımadığın

programları bilgisayarına kurmaman gerekiyor, tıpkı evimiz gibi

düşünmeliyiz burayı. Mesela tanımadığın birini eve soktun ve evin her

tarafını kırıp dökse de bir şey diyemezsin ya, orada da bilgisayara

tanımadığın bir program kurduğunda o program bilgisayarına zarar

verebiliyor. Bilgisayarın çökmesi dediğimiz şey ne? Bilgisayar aslında

gelişmiş bir hesap makinesi olarak düşün… Gerekli hesaplamaları yapıp

ekrana yansıtan bir aygıt olarak düşünebiliriz. İçerisine bir anda tüm

tuşlarına basan birini düşün, hesap makinesi bir anda kilitlenir ya

bilgisayarda da zararlı bir program normal işleyişi bozuyor. Ve normal

işleyişi bozulunca bilgisayar sorunlu çalışmaya başlıyor. Bunun sonrasında

da ya bilgisayar çöküyor ya da hata veriyor

Latif Parlar: İnternet nasıl çalışır?

Cevap:

- Bunu bir araba örneği ile anlatmaya çalışıyım; şimdi sen arabayı aldın evin

önünde duruyor. Arabayı nereden aldın ? Araba otogarından veya araba

üreticilerinden… Bunlar aslında internet servis sağlayıcı oluyor. Türk

Telekom veya Superonline vb. benzer şirketler gibi… Her arabanın bir

plakası var değil mi? İşte o da senin IP numaran oluyor. Arabanla, trafik

akarken, sen de o yola çıkıyorsun ve diğer arabaların arasına karışıyorsun.

Diğer arabaları görüyorsun veya etkileşime geçiyorsun ve arabalarla

birlikte aynı ortamda bulunuyorsun. Basit olarak böyle düşünebilirsin.

Ama küçük bir farkı da şu var. Sabit IP’ler var ama, genellikle internete her

bağlandığında IP'n değişir yani her trafiğe çıktığında plakanın değişmesi

gibi bir şey. Bu sistemde kargaşa bu şekilde çıkmıyor. Yani trafiğe plakan

olmadan çıkamayacağın gibi, internete de IP numaran olmadan

çıkamıyorsun ve bu şekilde internet çalışıyor.

Metin Kılınç: Oyunlar nasıl yapılıyor?

Cevap:

- Oyunlar eskiden farklıydı. Ancak şimdi oyun yapacağım dediğin zaman

,oyun motoru adında bir şeyle karşılaşıyorsun. Bunların ücretlileri var,

ücretsizleri var. Ücretsizlerine örnek olarak "Unity, Unreal Engine"

motorlarını örnek verebiliriz. Bu motorlar ne yapıyor. Mesela siz dediniz

ki; oyuna ben bir gökyüzü koyacağım, o programdagökyüzü var hemen

onu sürükleyip bırakabiliyorsun. İşi kolaylaştırıyor yani.. Sana oyunu

sıfırdan yazdırmıyor ama işi kolaylaştırıyor. Ancak ben oyun motoru

kullanmam dersen, her şeyi kodlayarak yapman lazım. Şunu unutmaman

lazım. Oyun dediğimiz şey, aslındabir program ... Ama eğlence amaçlı ve

küçük bulmacalardan oluşur değil mi? Mesela CS:GO da neler yapıyorsun?

Adamı vurmaya çalışıyorsun ama aslında fiziksel olarak onu tutturmaya

çalışıyorsun. Bütün olarak bunların hepsine oyun diyoruz. Sonuç olarak

oyun da bir program ve oyun motorları ile daha kolay yapılabiliyor.

Onur Bölceci: İnternet nasıl çökecek?

Cevap:

- İnternet kesin olarak çöker mi bunu bilemiyoruz. Çok zor ama belki

omurgası bir terör örgütünün saldırısına uğrar, sorunlar yaşanır… Ancak

bir şekilde yeniden ayağa kaldırılacağını düşünüyorum. Çünkü internet

üzerinden çok büyük şirketler para kazanıyor. Bu iştepara olduğu için

alternatif bir şey üretmek durumunda kalacaklar. Ama deselerdi ki ; "Biz

internette takılıyoruz, sadece Youtube'dan video izliyoruz, Facebook'da

resim paylaşıyoruz, kimse para kazanmıyor" o zaman bir şey diyemezdim.

Ama işin ucunda para olduğu için çökmesi çok zor gözüküyor. Bana kalırsa

internet çökmez. Çökse bile kısa sürede onun görevini sağlayacak bir

alternatif bulunur.

Şevket Demir Ovacık: Kablosuz internete nasıl bağlanılır?

Cevap:

- Kablosuz internet veya benzeri BlueTooth gibi teknolojilerde, belli bir

frekans yayan ve o frekansı yakalayan iki cihaz vardır. Eğer bu konu ile

ilgiliysen mutlaka Mikrodalga tekniği, Mikrodalga uygulamaları veya

Elektromanyetik dalgalar gibi şeyleri ilerde okuyabilirsin. Elektrik

Elektronik Mühendisliği okuyabilirsin orada fazlaca bu konular ile ilgili bilgi

var. Burada frekans dediğimiz şeyi nasıl kafamızda düşünebiliriz? Mesela

kuşlar kendi aralarında konuşuyor ancak biz onları anlamıyoruz değil mi?

Onların farklı bir dili var ya bu frekans da öyle… Belli bir frekansta, boşluklu

bir şekilde dalga yayılıyor ve o dalgaları toplayan alet frekansta aynı

boşluklar varsa eşleşiyor. Modeme de böyle bağlanılıyor. İşte ama senin

dalgaların 3000 Herz, dalga yakalayan alet 2000 Herz ise seni

yakalayabiliyor. Yani dalgaların boyutları farklı o cihaz dalgayı

yakalayamıyor. Bizim kablosuz ağlarda 2.4 Gh adında bir frekans var. Yani

bunu senin kuşların bağırması gibi belli bir frekansta bağırman gibi düşün

veya duman çıkarman gibi düşün… Karşıda da o dumanı yakalayan bir şey

var yani bu şekilde eşleşiyor.

Yiğitcan Çamlı: Açılmayan siteler neden açılmıyor?

Cevap:

- Bir internet sitesini bir bilgisayar gibi düşünebiliriz… Yani uzaktan bir

bilgisayara bağlanıyorsungibi… Eğer o anda bağlanacağınbilgisayar

kapalıysa,- ki biz buna sunucunun yayında olmaması diyoruz- (bağlı olduğu

sitenin) siteye giremeye bilirsin bu durumda. Veya site; şöyle düşünebiliriz

bir kapıdan 3 kişi geçebiliyor ama bir anda 100 kişi geldiğinde onların 97'si

kapıdan geçemez. Ayni şekilde internet sitelerinde de bazen saldırılardan

dolayı bazen normal trafik artışından dolayı, örneğin; sizin sınavlarınız

açıklandığında bir anda insanlar siteye giriyor ya, bir anda çok fazla kişinin

kapıya dayandığını düşün. Bunun gibi durumlardan dolayı bağlı olduğu

internet sitesinin sunucusu bu kadar kişinin isteklerine cevap

veremeyebiliyor, bunun sonucunda da site açılmıyor.

Aysima Çetindağ: İnternetteki bilgileri nasıl buluyorlar?

Cevap:

- Eskiden farklıydı, ancak şimdi biraz daha farklı… Eskiden internet

sitelerinin, arama motorlarının kendi algoritmaları vardı. Şimdi biraz daha

kullanıcının seçimine göre. Yani İzmir yazan kullanıcılar en çok İzmir

Valiliğinin sitesine giriyorsa, İzmir yazınca valilik en üstte çıkıyor. Aslında

Google'u biz geliştiriyoruz. Örneğin siz bu zamana kadar Google'da kaç

arama yapmışsındır? Atıyorum 1000 tane arama yaptın. Bu 1000 tane

arama Google'u geliştiriyor aslında. Siz de Google'un geliştiricisiniz,

annenizde Google geliştiricisi, babanda Google geliştiricisi… İnsanların

tercihine göre bu sıralama az çok oluşuyor. Ancak bazı filtreler

uygulanıyor, bazı zararlı siteler buradan çıkarılıyor ama genelde sistem bu

şekilde işliyor.

Ayşe İrmesu Demir: İnternet insan hayatını nasıl kolaylaştırır?

Cevap:

- İnternet; bazen insanların hayatlarını kolaylaştırıyor, bazen ise

zorlaştırıyor. Bu durum biraz da bizim onu nasıl kullandığımız ile de

alakalı… Ama genel olarak internette taşınan şey bilgi… Bilgiye daha kolay

erişirsen hayatın da bazı şeyler kolaylaşabilir. Örneğin; bu soruyu internet

olmasaydı, posta ile cevaplayacaktım belki… Yolda kaybolacaktı belki… Bir

kopyası olmayacaktı ve bu bilgiye ulaşman gecikecekti. Bunu öğrenmen

geciktiği için başka sorularınızı sormak, bu bilgiyi başkalarına aktarmak

uzayacaktı. Bilginin yayılım hızı düşecekti. Bilgi ne kadar hızlı yayılır ise

işimiz o kadar kolaylaşıyor. Tabii üretilen bilgi önemli… Bir silah üretme

bilgisini bu kadar hızlı yayarsak, bu seferde bir sürü risk olurdu. Dolayısıyla

bizim yapmamız gereken şey; bu hızı bizim eğitimimize katkı sağlayacak

şeyleri, ahlaki bilgileri hızlı bir şekilde yaymaktır.

Bade Selek: Facebook çökerse ne olur?

Cevap:

- Facebook gibi büyük şirketler herhangi bir hacker saldırısına karşı veya bir

doğal afete karşı, her tehdide karşı, yedek sunucular veya yedek

makinelerde bilgilerini tutuyor. Örneğin; Amerika'da olabilecek bir

felakete karşı Çin'de, aynı anda hem Çin’de hem Amerika'da olabilecek bir

şey için Avrupa’dabilgilerini tutuyor. Dolayısıyla çökme ihtimali çok zor

ama yinede oldu diyelim, çöktü… Bir şekilde, belki diğer internet’deki

sitelerle,parasını da kullanarak hizmete girip bir şekilde bilgilerini geri

getirebilir. Ancak bu imkansız değil …Örneğin bir dünya savaşı çıktı, herkes

birbirine girdi, Facebook'ta silinebilir.

Begüm Ovalı: İnternet nasıl üretilir?

Cevap:

- Öncelikle buna bir üretim mantığı ile yaklaşmak çok ilgi çekici. Ancak

üretimden kastımız şu: Simdi internet bilgisayarlar arasındaki ağ.

Dolayısıyla bu ağ nasıl çalışıyor? Bilgisayardaki sinyaller elektrik

sinyallerine çevriliyor ve kablo aracılıyla karşıya gidiyor. Diyelim ki

elektrikle kendimiz bir ağ ürettik ama bu ağı kimse kullanmadığı için bir

anlamı olmayacak. Bu durumu şöyle düşünebiliriz; bir kağıdın üzerine

rastgele bir yazı yazıp sonuna para ekledin mesela "Alp parası" ama

sadece siz kullandığınız için bir karşılığı olmayacaktır. Ancak bu parayı tüm

dünya kullanınca o kağıt parçası değer kazanacaktır. İnternette de benzer

bir sistem var aslında. Büyük bir sistem kurulmuş ve insanlar onun içine

kendi bilgisayarlarını ekliyor aslında.

Beytullah Mert Erdinç: Youtube bir gün çökecek mi?

Cevap:

- Youtube, bir gün çöker mi? Yüzde yüz bir şey diyemiyoruz. Ancak bu tarz

büyük siteler bir şekilde kendilerini çökmelere karşı koruyorlar. Ne

yapıyorlar… Bilgilerini farklı bir yerde depoluyorlar. Bunlara felaket

sunucusu gibi bir isim veriliyor. Bunlar yedekleme yapıyorlar. Amerika'da

sunucular Çin'de de aynı bilgiyi tutuyorlar Avrupa'da da tutuyorlar ki

herhangi bir hacker saldırısı veya doğal afet meydana geldiğinde bilgilerini

koruyabilsinler diye …ama çok çok olağan üstü bir durum oldu; Dünya'ya

uzaylılar falan saldırdı gibi bir şeyde çökebilir tabii… %100 çökmez diye bir

şey yok insan yapımı sonuç olarak. Ancak bu senaryo için olabildiğince

fazla önlem alıyorlar.

Kastamonu Bilişim Soru Cevap

Yusuf Soy: Profesyonel oyunlar yazmak için, hangi programları kullanmalıyız?

Cevap:

- Diyebileceğim 2 tane oyun motoru var. Oyun motoru dediğimiz şey sizin

oyunları daha kolay yapmanızı sağlayan programlardır. Mesela gökyüzü

yapacaksın; gökyüzü çizmene gerek yok oradan çizili olanı kullana bilirsin.

Bir Unreal Engine, iki Unity bu programlar ücretsiz bunları kullanabilir

bunlar ile geliştirebilirsin.

Sıla Vural: Google ‘un ismi nereden geliyor?

Cevap:

- Google ismi orijinaldir. Lery Page ve Sergey Brin'dir Google'un kurucuları.

Bu kişiler; on üzeri yüz sayısı var matematikte… On üzeri yüz sayısının

karşılığı Google adında bir terim ve o on üzeri yüzü koyuyorlar isim olarak.

Belki de şundandır; Google üzerinde uğraşmaya başlayınca nasıl büyük bir

işlemler olacağını fark edip orijinal bir isim buluyorlar. Aslında değişik bir

isim 2 tane "o" var 2 tane "g" var simetrik ve bu şekilde Google ismi

bulunuyor.

Zero Tabancacıoğlu: İnternet üzerinden birçok oyun aynı anda oynanıyor, internet

buna nasıl yetişiyor?

Cevap:

- Buna makineler yetişiyor, tarlalar dolusu sunucular var ve bu sunucular bu

işler için ayrılmış… Bazen tırlarla sunucu geliyor ve sisteme bağlanılıyor bu

sayede hızlıca büyüyor. Ancak şunu da diyebiliriz "pekibu nereye kadar

gidecek" sorusuna da şöyle bir sistem gelişebilir… Daha küçük daha güçlü

(güçlü derken daha fazla kapasiteye sahip) makineler üretilebilir. Bu

şekilde gidecek sistem. Şu an bir balon gibi şişiyor sistem bu da doğru bir

yargı. Bu konular ile ilgileniyor iseniz sunucu yönetimi konularını

araştırabilirsiniz. Araştırmak için "Sunucu tarları" yazabilirsiniz, bu konuyla

da ilgili Youtube üzerinde de bir belgesel var izleyebilirsiniz.

MÜKERRER

Reyhan Salman: İnterneti kim buldu?

Cevap:

- İnternet ilk başta Amerika'nın ordu kapsamında bulunan ilk başta Arpanet

adıyla anılan bir icat. Ancak burada başka bir kişiye de hak vermek

gerekiyor; Vinton Cerf adında bir adam var. Bu adam kulakları duymayan

bir kadına âşık oluyor ve bu kadınla evleniyor. Tek isteğim karımı mutlu

etmek diyor ve karısına (kulakları duymadığı için) farklı bir şekilde

ulaşmaya çalışıyor ve o zamanki çalışma alanı ise bilgisayarlar arası iletişim

ve burada ilk defa internet ortaya çıkıyor. Böyle bir aşk hikayesi var.

Bundan sonrada internet patlıyor ve sivil hayatta da kullanılmaya

başlandıkça gün geçtikçe gelişiyor.

Melefat Merve Nakasoğlu: İnternet hızı neden ülkelere göre değişkenlik gösteriyor?

Cevap:

- Birinternet hızını etkileyen şey o ülkedekialtyapı. Altyapıdan kastımız her

şey… Döşenmiş kablolardan tut, oradaki dağılımı yapan teknik cihazlara

kadar her şey. Peki biz neden Amerika'da ki cihazları almıyoruz diye

sorduğunda ise (veya başka bir ülke) şu var; ne yazık ki burada oturmuş

bir internet politikası belirlemek, bir internet yaklaşımı belirlemek çok

önemli… Eğer ülke burada biraz geç kaldıysa veya bu durumu çok

önemsemiyor ise daha yavaş veriliyor. Tabi bunu önemsemesi için ne

olması lazım? Şirketlerin gelir elde etmesi lazım ve biraz daha fazlalaşması

lazım ki biraz daha dikkatini çeksin. Bu yüzden yavaş. Yani arka plandaki

altyapı güçlendirmek için internetten daha fazla insanın faydalanması,

gelir elde etmesi veya ülkenin ihracatla gelir elde etmesi gerekiyor.

Dilara Alkan: İnternette bütün bilgiler var ancak yine de aradığımız her şeyi

bulamıyoruz, bunun nedeni ne?

Cevap:

- Doğru, ancak bu sistem git gide gelişen bir sistem, yani bundan 15 yıl önce

2002 de veya 2003 de biz bunları kullanırken , o zaman çok daha fazla

insan internette aradığınıbulamıyordu. Ne yazarsan yaz, çıkan 10 siteden

birkaç tanesi virüslü siteydi. O duruma göre çok gelişmiş, iyi durumda

yani.. Yavaş yavaş gelişen bir sistem var. O bilgi internetin bir köşesinde

ise o robotlar (Google robotları) git gide daha akıllı oluyor ve bunu bulmak

için çabalıyor. İlerde belki bulacak, belki de bu robotları sizler

geliştireceksiniz. Eğer bunlarla ilgileniyorsanız internette "semantik web"

adında bir arama yapabilirsiniz. Semantik web nedir ? Ne değildir ?

bununla ilgili nasıl projeler yapılır bunlara bakmanızı öneriyorum.

Hilal Uludağ: Google gizlilik hatası nedir?

Cevap:

- Biraz bilgi edindim bu konuyla alakalı… Ne demek istediğini anlamak için.

Ancak bu hatanın milli eğitim ağında daha fazla verilen bir hata olduğunu

gördüm. Genelde Google gizlilik hatası, bir güvenlik sertifikası olayı… SSL

adında bir siteye girerken, güvenli bir şekilde girmeni sağlayan sertifikadır.

Bazen bilgisayarın tarihi veya saati doğru olmadığı için, bazen

bilgisayarında zararlı bir yazılım olduğu için de olabiliyor bu hata. Ancak

MEB ağındaki olay şu anladığım kadarıyla; internet trafiğini izliyorlar,

zararlı bir şey olursa kontrol edelim, belli sitelere girişi engelleyelim diye…

Bu trafiği izlerken Google da diyor ki, gizli değil senin trafiğin, seni birisi

izliyor, dikkatli ol…! anlamında bir mesaj veriyor. Onun dışındaki gizlilik

hataları dediğim gibi bir program indiriyorsun o senin bilgisayarını izliyor

sürekli Google'da diyor ki "Bir dakika, bu seni izliyor" veya tarih, saat yanlış

oluyor. Genelde hata bununla ilgili…

Hayrunnisa Yıldırım: Google, nasıl bu kadar bilgiyibu kadar hızlı bulabiliyor?

Cevap:

- Burada Google ‘un teknik bir özelliği var. Tabi bir sürü sunucuları var,

sunucu tarlaları var. Onun dışında , bilgisayarların REM 'lerini bu işlere

dahil ediyor ve bu yöntemle önemli bir hız sağlıyor. Ancak bunların

dışında, ölçeklenme dediğimiz sistem kullanılıyor. Yani bir kişi sistemi

kullanacak ise bir tane makine koyarsın, atıyorum 100 kişi kullanacak ise

100 tane. Bu sistem işi hızlandıra bilir. Ancak o makineleri koyuyorsun ya,

onları koyacak parayı nereden kazanıyorsun önemli olan bu. Google ‘un

önemli bir gelir modeli var. Gelir modeli dediğimiz şey internet sitesinin

para kazandığı sistem. Şimdi siz annenize, babanıza sorduğunuzda Google

‘un nereden para kazandığını belki bilemeyecekler, çoğu kişi bilmeyecek…

Ancak Google reklamlardan çok fazla para kazanıyorve bu sistemi çok iyi

kurduğu için çok fazla makine alabiliyor. Çok fazla makine alınca da o

makineleri o işe adıyor ve çok hızlı bir şekilde size ulaştırıyor.

Esad Akdağ: Mobil verimize uzaktan başkası erişebilir mi?

Cevap:

- Mümkün… Paketlerimiz havada… Eğer onları birisi çözer ise erişebilir. Yani

kimse “mobil veriye erişemez” diyemeyiz. Verimiz şifreleniyor ancak

güvenli bir şekilde gittiğini düşünüyoruz. Ama bir şekilde onu da çözen

kişileri duyuyoruz.

Elif Ağırdaş: İnternet nasıl popüler oldu?

Cevap:

- Bu sorunun cevabı belki bir kitap edilebilecek kadar önemli bir soru. Bir

şey nasıl popüler olur dediğimizde genelde insanlara bir faydasının

olduğunu, insanların ondan bir çıkarı olduğunda o şey ünlü olabiliyor.

İnternet de bu şekilde ünlü oluyor. Ne oluyor?Bilgi önemli bir silah ve güç.

İnternet üzerinden gerçekleşince (ilk önce Amerika'da askeri ,sonra

sivillere açılıyor) Amerika da diyor ki; buradan insanlar, bilgi transferi

gerçekleştirince ne olacak; Amerika istihbarata sahip olacak. Bu yüzden

Amerika önemsiyor ve bununla ilgili "PR"** dediğimiz medya çalışmalarını

yapıyor. "Şu internetten şunu kazandı, şu internetten şunu sağladı" gibi

söylemlerle yavaş yavaş şişiyor ve insanlar buradaki fırsatları görünce,

işlerini kolaylaşınca, internet popüler oluyor.

**Bir girişimin kamu veya hususi sektörde etkinlik gösteren bir kuruluşun, temasta bulunduğu veya bulanabileceği

kesimlerin anlayış, sempati elde etmek ve sürek ettirmek için yaptığı devamlı ve örgütlü bir yönetim görevidir.

Burak Timzan: Oyunlar aracılığıyla bizim bilgilerimizi alabilirler mi?

Cevap:

- Şimdi; bizim oyun dediğimiz şeyler aslında, eğlence amacıyla kullanılan

programlardır. Doğal olarak program bilgi alabilir. Ancak burada şuna

dikkat etmemiz lazım. Bir oyun şirketi senden neyi alır? Mesela annenizin

adı şirketlerin umurunda olmayabilir. Ama; sizin uyuma zamanlarınızveya

uykuya geçiş aşamaların, ne zaman telefonu elinden bırakıyorsun, bunlar

onlar için önemli olabilir. Çünkü senin 5 dakika daha sistemde kalmanı

isteyebilir.Şirketlerin almak istediği bilgiler genellikle bunlar. Ne zaman

mutlu olursun? Ne zaman mutsuz olursun? Mutlu olduğun zaman oyuna

girer misin? Sinirlendiğin zaman oyunda küfreder misin? gibi sizin

kişiliğinle ilgili tüm bilgileri istiyor oyun şirketleri. Bu bilgileri topladıktan

sonra da seni sistemde daha fazla tutup, tabiri caizse onların terimi ile

"Balina" yapmak istiyorlar.

Betül Akkasoğlu: Google arama yerinde "kendimi şanslı hissediyorum" yazısı ne

anlama geliyor?

Cevap:

Bu konuyla alakalı bir teori var, komplo teorisi de diyebiliriz ama şöyle

diyebiliriz. 1971 yılında bir film çekiliyor adı da "Kirli Adam". Filmin bir

sahnesinde bir adam geliyor ve yerde yaralı bir adam daha var ve ona

soruyor ki "Kendini şanslı hissediyor musun?" diye… Sonra silahı çekerek

tetiğine basıyor. Kurşun çıkmıyor adam da “kendimi şanslı hissediyorum”

diyor ve bu espri bu filmden çıktığı söyleniyor. Ancak kesin bir bilgi yok.

Soruluyor bir an "Bunu kimse kullanmıyor Google niye hala tutuyor?"

diye… Demek ki Google için sembolik bir anlamı var. Ayrıca bu yazının

teknik anlamda, ne anlama geldiğini soruyor isen, arama sitelerinde seni

ilk çıkan siteye göndermek diyebiliriz. Belki de Google, ilk çıktığında şunu

düşünmüş olabilir; "Ya bu insanlar illa bu sonuçlara bakacak. Genellikle ilk

çıkan sonuca gidecek. Zaman kaybı olmasın diye tek tuşla gitsin". Ancak

yine de biz yani kullanıcılar bu zaman kaybını çok dert etmiyoruz, öyle bir

zaman kaygısı olmuyor kullanıcıda. Bu yazının hikayesi genel olarak buna

bağlandırılıyor.

Antalya Bilişim Soru Cevap

Yiğit Güneş: Yapay zekalar kendi aralarında konuşursa onları kontrol edebilir miyiz?

Cevap:

- Şimdi şöyle; evet bu hepimizi etkiledi. Çoğu kişi şunu sordu "ya yapay zekâ

nereye gidiyor?" Bu yapay zekanın programlanmasına bağlı… Eğer yapay

zekayı kötü niyetli insanlar programlarsa, belki hiçbir zaman insanların

durduramayacağı şekilde çalıştırabilirler. Şu an her 2 görüşte savunuluyor.

Yani "Yapay zekâ insanlara çözüm getirecek" ve "Hayır yapay zekâ

insanlara çok büyük sorun getirecek". Belki anlamsızlaşacak insanlar…

Tüm işleri robotlar yapacak. Ancak süreci takip etmek lazım. Burada da

olabileceği kadar insanların yapay zekadan zarar görmemesi için; fikirler,

projeler yapmak gerekiyor. Umarım onların birini sizler yaparsınız.

Umut Avcı: Dünyada ki internet bağlantısının benzeri marsta da olabilir mi veya Dünya

ile Mars arasında bir internet bağlantısı olabilir mi?

Cevap:

- Şu an Mars'a gitmek bir hayal biliyorsunuzdur, ancak üzerine çalışılan bir

şey… Bazıları tarih veriyor (Elon Mask gibi). Önemli olan bence şu; evet

belki ilerde gidilirse bir bağlantı kurulur, dünya ile Mars üzerinde mutlaka

bir bağlantı olur. Bu soruyu soran çok az kişi var. Bu sorunun peşinden

giderseniz belki de bu bağlantıyı kuran kişilerden biri de sizler olabilirsiniz.

Neler yapmanız lazım? Bunun ile ilgili haberleri çok yoğun takip etmen

lazım. Mars ile ilgili bilgileri toplarken(bazıları İngilizce olacak) kendinizi

zorlamanız, onları anlamaya çalışmalısınız. Sonra bir hayal kuracaksınız "

Bu bağlantı, şu şekilde yapılabilir" gibi konularda düşünmeniz lazım. Eğer

bu sorunun peşinden giderseniz siz de o ekipten birisi olabilirsiniz

Sinan Ayma: Kodlama konusunda nasıl daha iyi olabilirim bunun için neler önerirsiniz?

Cevap:

- Kodlama dediğimiz şey aslında, elektronik cihazlardaki dili yapmak. Yani

bir İngiliz ile İngilizce konuşuyoruz ya bir bilgisayar ile de onun dilinde

konuşmamız gerekir. Ancak bir amaca ihtiyacın var, burada senin bir

hayalinin olması lazım… Yani ne yapmak istiyorsun? Telefon uygulaması

yapıp, insanların hayatını kolaylaştırmak mı? Yoksa başka çocukları

internetin zararlarından korumak mı istiyorsun? bunu belirlemen lazım.

Ve hayaline uygun yazılım dili seçmen lazım. Bu yazılım dili ne olmalı…

Belki Python denilen yazılım dili olabilir, bunun ile bir şeyler

geliştirebilirsiniz. Ancak önce hayalinizi net olarak belirlemeniz lazım.

Python ile başlamanızı öneriyorum.

Seher Taksim: Telefondan gelen insan sesleri nasıl çıkar?

Cevap:

- Bu yıllarca sürmüş çalışmaların sonucunda çıkan bir sistem. Çok kısaca

bakarsak şöyle; biz konuşuyoruz, aynı zamanda mikrofon da sesimizi

elektrik sinyaline çeviriyor. Karşıda da bir tane zar var, elektrikte o zarı

titreştirerek sese dönüştürülüyor. Çok hızlı iletildiği için bizde çok kısa

sürede konuşmayı gerçekleştiriyoruz. Bu konular ile ilginiz varsa mutlaka

Elektronik Haberleşme Bölümünü düşünmelisiniz ileride.

Meriç Yılmaz: Facebook , Instagram gibi siteler yapmak için neler öğrenmeliyim?

Cevap:

- Öncelikle tam olarak ne yapman gerektiğine karar vermen lazım. Mesela

bir mobil uygulama yapmak istiyor iseniz kolaydan başlamak gerekir.

"Appinventor" dediğimiz ücretsiz yazılım ile başlayabilirsiniz.

Appinventor'u kurcaladıktan sonra, yani öğrendikten sonra java’ya

geçerek mobil uygulama geliştirebilirsin. Çünkü bu Facebook gibi sitelerin

çoğunun trafiği mobilde… Artık Facebook yapıldı, yeni bir Facebook

yapma fikri çok gerçekçi değil. Ancak belirli kesimlerin kendi arasında

kullanacağı bir sosyal ağ yapabilirsiniz. Mobil uygulama için dediğim gibi

ilk Appinventor ile başla sonra java programlama diline geç ve sonrada

umarım kendi projelerinizi geliştirirsiniz.

Kıvanç Kızılırmak: Klavyenin tuşlarına bastığımızda nasıl ekrana yansıyor?

Cevap:

- Şimdi bu klavyenin altında bir tane elektrik devresi var. O elektrik

devresinde bastığımız yer ile elektrik devresindeki her yeri kapayıp mesela

bir yeri açıyoruz ve bilgisayara bir sinyal yolluyoruz. Bu sinyal "0 ve

1"rakamlarından oluşuyor (bütün bilgisayar gibi). Mesela “k” harfinin

bilgisayar kodunda ki karşılığı "01101011", ama mesela "01101010" bu “j

“ye denk geliyor. Devreye basınca bazı yerlere sinyal gidiyor ve o "0,1"ler

ekranda önceden hangi değerde ise o değere dönüşüyor. Bütün işlem

"0,1"lerden oluşuyor.Bu sisteme "Binary" deniliyor. Eskiden tüm yazılım

bu sistem ile yapılıyordu. Hatta ünlü bir fotoğraf vardır; uzaya giden bir

aracın yazılımının boyutu, normal bir insan boyutuna kadar ulaşmış bir

şekilde. Ancak artık gelişmiş diller sayesinde bu "0,1"li sistemi kullanmak

zorunda değiliz. Ama yine klavyeden bilgi giderken "0,1"ler ile gidiyor.

Hayrunisa Hasman: Bütün bilgisayarlar aynı internete bağlı. Peki bütün bilgisayarlar-

bu yüzden- aynı anda hacklenebilir mi?

Cevap:

- Burada hacklenmekten kastınız ne mesela? Eğer internete girişi

engellenirse, internetin omurgası denilen yere bir saldırı yapılır ise,

olabilir. Bunun dışında bazı bilgisayarlar iç intranet dediğimiz ağlarda

oluyor. Yani internete çıkmıyor. Mesela milli savunma bakanlığında da

öyleydi. İçerde ağlar var. Bu tür iç ağların hacklenmesi söz konusu değil ...

Fakat yine de bu durum olabilir kesinlikle. Belki de bu durumyarın öbür

gün olacak… Ve bu durumun ekonomik etkileri de olacak …Böyle bir konu

üzerine yazı yazabilirsiniz. Bir gün sabah kalkmışız bütün dünyada

bilgisayarlar hacklenmiş. Hiç kimse internete giremiyor ve sonra çıkan

krizler…Çıkabilecek krizler hakkında yazıp, Türkiye Bilişim Vakfı gibi yerlere

de göndere bilirisiniz.

Beyza Sözer: Google, sorulan sorulara doğru cevapları nereden, nasıl buluyor?

Cevap:

- Eskiden Google- ilk kullanılmaya başladığızamanlarında- bu kadar çok

doğru cevap bulamıyordu. Ancak zamanla insanlar aklına takılan,cevabını

aradığı her şeyi bir bir sordu.Her sorudan sonra da, sorununkarşılığında

doğru veya yanlış cevaplar aldı. Doğru cevapları aldıkça da, yanlış cevaplar

aşağı gitti, doğru cevaplar yukarı çıktı. Google en çok bizim cevaplarımızı

kullanıyor. Örneğin "Antalya’nın plakası ne ?" diye arattığımızda 10 tane

sitede bilgi buluyor. O siteler arasında cevabın 07 olduğu siteye insanlar

tıklıyor tıklıyor ve yavaş yavaş onu yukarı çıkarıyor. Ondan sonra ise

Google ilk olarak o cevabı çıkarıyor. Peki her şeye %100 doğru cevap

veriyor mu? Şu an bazı bilgiler Google'da olmadığı zaman benzer,o soruya

yakınbilgileri gösteriyor. Ancak %100 doğru cevap veremiyor. Tabi burada

yapay zekâları da kullanıyor.

Bartın Bilişim Soru Cevap

Yiğitcan Çetin: Kodlama nedir?

Cevap:

- Kodlama basit bir anlatımla ,bilgisayarların dili demektir.Bilgisayarlar veya

telefonlarda kullandığımız internet siteleri var, mobil uygulamalar var,

teknolojide kullandığımız farklı yapılar var…Belki de bir sistem var

bankamatiklerde kullandığımız. Bu sistemler neler ile yazılıyor? İnternetin

kendi dilleri ile yazılıyorlar… Bu dillerden herhangi birini seçerek,

herhangi bir elektronik ortamdakidili kullanarak, içerideki yazılımı

yapmana kodlama deniliyor. Bir sürü kodlama dili var. Bunlardan birini

öğrenebilirsin. Atıyorum A dilinde yazdığın bir kodu B diline çeviren

yazılımlar da var. Ancak genelde şu daha önemli, gelecekte ne popüler

olacak? Yapay zekâ mı ? Yapay zekada neler kullanılıyor ? Python gibi

yazılımlar. Siz de bu yazılımları öğrene bilirsiniz.

Tunahan Gebiç: Facebook nereden para kazanıyor

Cevap:

- Güzel bir soru… Facebook, senin siteye üye olmandan başlayarak, bütün

hareketlerini kaydediyor ve bu bilgileri markalara satıyor. Yani diyor ki

"A kişisi Galatasaray'ı beğeniyor, Galatasaray gel A kişisine kendi formanı

sat" veya diyor ki "A kişisi gece 11 de uyuyor, sen gel saat 10.30 da reklam

göster ki yatmadan hemen önce sizin reklamınızı görsün". Peki nasıl

anlıyor yatma saatini? Siteden çıkma saatine bakarak anlıyor gibi bütün

hareketlerini kaydediyor. Mesela diyor ki "A kişisi buna kalp koydu demek

ki şunu da sevebilir" markaya da diyor ki , sen bunu A kişisine sat. Dolayısı

ile sizin bütün hareketlerinizi kaydederek sizi bir ürüne çeviriyor. Aslında

çok vahşi bir şey ama Facebook bu yöntemle para kazanıyor.

Tuğçe Yanbalak: Google nasıl "Bunu mu demek istediniz" diyor?

Cevap:

- Bunu şöyle biliyor; Google önceden arama yapan kişilerin verilerini

kullanıyor. Siz bir arama yapıyorsunuz, masala "Bartın konuk evi" diye. 100

kişi bu aramayı yapıyor ve ondan sonra 101. kişi geliyorBartın konuk evi

yerine"Bartın konul evi" yazıyor. Google da diyor ki; "Bende daha önce

kimse böyle arama yapmadı. Bu kullanıcı muhtemelen şunu demek

istiyor" diyor. Bunu da nasıl yapıyor. Mesela bir tane harf farklı ise

ötekilerden o şekilde yakalıyor. 2 harf olunca daha azalıyor yakalama

şansı, 3,4 derken git gide azalıyor yakalama şansı (tahmin etme ihtimali).

Sude Güney: 3 boyutlu yazıcılar ile ileride kıyafet çıkarabilecek miyiz?

Cevap:

- Evet bu mümkün, hatta şu an bunun testleri yapılıyor. Birkaç tane deneme

yapıldı, ancak sorunlar var. Malzeme teknolojisi ilerledikçe 3 boyutlu

yazıcılardan her şey çıkarılabilecek. Eğer bu konularla ilgileniyorsanız size

birkaç tane site önermem lazım. Bunlardan birisi "www.thingiverse.com"

ikincisi "www.myminifactory.com" bu sitelere girip buradaki şeyleri

karıştırınız. Çünkü ilerde sizin tasarımlarınızı insanlar tercih edebilir. Tıpkı

mobil uygulamalar gibi (hani rastgele bir geliştirici kodluyor ve binlerce

insan indiriyor ya) Belki de ilerde sen bir ceket tasarımı yapacaksın ve

insanlar indirip çıkaracak ceketinizi… Bununla birlikte bunu yapan insanlar

binlerce dolar kazanacak veçokta ünlü olacak. Mutlaka bunları

araştırmanızı öneriyorum.

Merve Uzun: Robot öğretmenler yakında kullanılmaya başlayacak mı?

Cevap:

- Şimdi şöyle; bu konu çok derin bir konu aslında. Yani öğretmenden

kastımız derslerde gelip bize ders anlatan kişiler ise o farklı… Ama hem

eğiten hem de aynı anda ilham verenlerse farklı… Bir şeyleri sadece

ezberleten kişi ise farklı… Şu an baktığımızda aslında Youtube'da biri bize

bir şey öğretiyor ise mesela ilham vermeden, o da öğretmen… Ama orada

bir ilham verme yok. Robotlar da aynı şekilde bize bazı şeyleri öğretebilir

ancak zor olan bir öğretmen gibi bizi yetiştirmesi, ona ilham vermesi, ona

iyi biri olmayı öğretmesi gerekir. Bu konuda robotların alacak daha çok

yolu var.

Kerem Kayıkçı: İlk bilgisayar virüsü nasıl ortaya çıktı?

Cevap:

- İlk bilgisayar virüsü (biraz tartışmalar var ancak) şöyle genelde kabul

ediliyor; 1982 yılında "Richard Skrenta" adında bir adam tarafından

yazılıyor. "Elk Cloner" adında bir virüs. Bu virüs disketlerden (eski USB'ye

benzer depolama aracı)yayılan bir virüsmüş… İlginç hikayesi de şu; bu

virüsü yazan adam, aslında şiir yazıyormuş ..Ve bu virüs kendini kopyalıyor

ya, 50 kopyalamanın sonunda ekranda bu adamın kısa bir şiirini

gösteriyormuş. Yani buradan ilk virüs yazan adamın şair olduğu bilgisine

ulaşabiliriz.

İbrahim Can Öztürk: Youtube nasıl popüler oldu?

Cevap:

- Güzel bir soru. Acaba Youtube neden bu kadar popüler? Belki de dünyanın

buna ihtiyacı olduğu için mi, yoksa bizim buna ihtiyacımız olduğunu

Youtube gösterdiği için mi? Bunu en basit haliyle, televizyonun internetli

hali olduğunu düşünebiliriz. Biz Youtube'da en çok ne izleniyor?diye

baktığımızda aslında karşımıza televizyonda ki gibi; Diziler, klipler aklımıza

geliyor. Youtube'da ilk1 milyon izlenmeye ulaşan video ise bir reklam

videosu. Yani ilk sürükleyici etkiyi reklamlar yapıyor. Reklam şirketleri

Youtube'a diyor ki; tamam, sen benim reklamımı paylaşabilirsin, bir sıkıntı

yok… Zaten telif hakkı(kişinin her türlü fikri emeği ile meydana getirdiği ürünler

üzerinde hukuken sağlanan haklardır.)da yok.. Her halükârda benim reklamım

olacak… (Bir Nike reklamıydı kendisi). Bu şekilde youtube, reklamlar

sürüklemiş oldu. Bundan sonra ne oluyor? İzleyici televizyondan daha

üstün olan bir oluşum olduğunun farkına varıyor. Youtube bu şekilde

popülerleşmeye başlıyor. Peki bu durum değişmez mi? İleride farklı bir

cihaz, yeni bir cihaz gelişmez ise televizyonlarda tabletlerde Youtube yine

popüler kalır. Youtube'u televizyonun evrim geçirmiş bir hali olarak

düşünebiliriz.

Fezan Özdemir: İnternette bomba, silah gibi şeyler neden yapılıp insanlara

gösteriliyor?

Cevap:

- Şimdi şöyle olaya bakmamız lazım… Kötü insanlar her zaman var ve her

zaman olmaya da devam edecek. Bizim yapabileceğimiz şey 13 yaşının

altındaki çocuklara, özellikle (18 yaşının altındakilere de diyebiliriz) daha

net karar veremeyen insanların bu şeylere bulaşmamasını sağlamak.

Bunun dışında da bu tarz şeyleri, olabileceği kadar görünür olmaktan

çıkarmak. Bunun için ne yapılabilir? Yazılımlar geliştirilebilir. Ve belki de

ilerde bunu önleyen insanlardan biride sizlerden birisi olacak. O sitelerde

onların çıkmasını engellersin ve bir sürü çocuğun bu tür şeylere

bulaşmamasını sağlarsın. Şu an yeterince iyi gelişmedi sistemler… Ama

ileride bunları tasarlayacak kişilere daha çok ihtiyacımız olacak. Umarım

ileride bu kişilerden biri sizler olursunuz.

Emre Bakır: Neden okulun internetinde Youtube, Facebook gibi siteler açılmıyor?

Cevap:

- Bunu kısaca açıklamaya çalışıyım. Şimdi şöyle düşün; bir kapının önünde

duruyorsun ve o kapıdan sadece kadınların geçmesi lazım, 100'lerce insan

sıraya girmeden bir anda geliyor. Sizde kadınları seçemeyeceğiniz için bu

kalabalıktan kapıyı kapatıyorsun ve kimsenin geçmesine izin vermiyorsun.

Ancak bu bir çözüm mü, değil. Kısa süreli bir çözüm. Şu an burada

uygulanan yasak da "Evet şimdi biz kapıyı kapattık kimse geçemeyecek"

ama içine girmesi gerekenler var. Yani sizin Youtube'dan izleyebileceğiniz

eğitim videoları var. Facebook'tan izleyebileceğiniz, görebileceğiniz

faydalı şeyler var. Ancak burada 2 taraf da şuna emin mi? Sitelerin engeli

kalkınca, öğrenciler gelip içinde küfür olan videoları aratacak mı? Eğer

öğrencilerde Dijital Okuryazarlık olursa veya birisinde olursa diğerleri onu

yönlendirir ise ileride bu siteler açılır. Ancak öncelikle o kapıya gelen kadın

erkelerin sıraya girmesi lazım ki ,kapıdaki görevli de kapıyı açsın, içeriye

girilsin.

Dilan Yüksel: Google ’u kim buldu?

Cevap:

- Bundan yaklaşık 20 yıl önce Sergey Brin adında bir adam Stanford

Üniversitesinde doktorası için bir ödev yazmaya başlıyor (1996 yılında).

"www" üzerinde çalışıyor ki,internet daha yeni... İki sene sonra Lery Page

adında başka bir adam projeye dahil oluyor. İkisi bir arada 1998 yılında

Google 'u test olarak açıyorlar. İlk başta test olmasına rağmen günde

yaklaşık 10.000 sorgu geliyor ve en iyi arama motoru seçiliyor. Ardından

da arama motoru olarak dünyanın en çok tercih edilen motoru oluyor.

Tabi şu an Google sadece arama motorundan ibaret değil. Birçok özelliği

var; uzayı izliyor, Youtube’un sahibi, onun dışında para kazanıyor

reklamlardan ve bir sürü hizmeti var. Google apayrı bir dünya.

Cansu Bilgin: İnternette nasıl yasaklanan siteler var?

Cevap:

- Aslında interneti günlük hayatın farklı bir mekânda ki hali gibi

düşünebilirsin. Normalde suçlar var, internette de suçlar var. Normalde

sana birinin küfretmesi suç, aynı zamanda birinin sana internetten

küfretmesi de suçtur. Aynı zamanda 18 yaşın altında ki birine silah satımı

yapman suçtur, internette de bunları yapan bir internet sitesi açarsan suç

işlediğin zaman kapatılırsın. Genellikle böyle, bunun dışında farklı

ülkelerde farklı sebeplerden dolayı siteler kapatılabiliyor. Ancak Genelde

şuna bakılıyor; anayasada ki suçu burada işledi mi? Tabi bizim burada iyi

bilişim hukukçularına ihtiyacımız var. Belki ilerde sizlerden biride bu

hukukçulardan biri olursunuz ve ilerde ne internet kullanıcısının ne de

internet sitelerinin mağdur olmadığı kanunlar yaparsınız.

Caner Altay: Geleceğin Teknolojileri nelerdir?

Cevap:

- Saymaya başlıyorum; "Nesnelerin İnterneti", "3 boyutlu yazıcılar", "Yapay

zekâ", "Makinelerin Öğrenmesi", "Doğal Dil İşleme", "Büyük veri",

"Giyilebilir teknolojide gelişim", "Akıllı şehir tasarımcıları", sosyal

medyanın bir sonraki aşaması "semantik medya" (kişilere özel sosyal ağ),

"Sanal öğretmen" (uzaktan öğretim) bu gibi teknolojileri ileride göreceğiz.

Bilgül Öztan: Bilgisayarı ilk bulan kişi onda hangi uygulamayı kullandı?

Cevap:

- Bunun hikayesi şöyle; 1941 yılında "Eniac" denilen bilgisayarı Amerikalılar

buluyor. O zamanda 2. Dünya savaşı olduğu için uygulamalar askeri yönlü

oluyor. İlk olarak bu topçu ateşleri ile ilgili bir amaçla yapılıyor. Ancak

termonükleer silahlar ile ilgili bir program geliştiriyorlar. İlginç bir detay

daha var; bu Eniac'ı (ilk bilgisayarı) 6 tane kadın operatör yönetiyor. Yani

buradan ilk bilgisayarın 6 tane kadın tarafından yönetildiğini

söyleyebiliriz. Tabii kiyıllar sonra bu 165 metrekare alanda kurulan

makine, masrafları çok fazla olunca fişi çekiliyor ve ilk bilgisayar gözlerini

kapıyor.

Bahattin Öztürk: İlk web sitesini kim kurdu?

Cevap:

- İlk web sitesi 1990 yılında Tim Berners Lee isimli biri tarafından "cern"

bilim araştırma teşhisi için kuruluyor. Ancak 1 yıl sonrasında herkese

açılmaya başladı (1991 yılında). Zaten o yıllarda internet çok az kişide çok

kısıtlı yerlerde var. İlk internet sitesi 27. yılını kutluyor bu sene (2017).

Ondan sonrada "Web 1.0, Web 2.0, "Web" 3.0 adında yeni nesiller çıkıyor.

Biz şu anda Web 3.0'dayız.

Bartın Bilişim Soru Cevap

Yusuf Ercan: Hangi alanlarda icat yapmamı önerirsiniz?

Yeni icatlar ve robotlar yapmak istiyorum. Fakat araştırdığımda birçok

düşündüğüm robot icat edilmiş.

Cevap:

- Aslında ben, su soruna verdiğin cevaplara çok fazla katılmıyorum. Bana

göre biraz daha iyi düşünürsen, daha iyi projeler düşünebiliriz. Çünkü

gelişen çok fazla teknoloji var değil mi? Yapay zekâ yeni gelişen bir

teknoloji aslında. “Anlık Konuşmayı “başka dile geçirme yapılabilir aslında.

Aslında her şey yeni başlıyor… Hiçbir şey daha bitmedi. Belki de şu anda

içinde bulunduğumuz çağ "cahillik çağı" olarak adlandırılacak ve gelecek

çağlar çok daha akıllı çağlar olacak. "Doğal dil işleme", "Makine

Öğrenmesi" ve "Yapay Zekâ" gibi konulara yoğunlaşmanızı öneririm.

Mutlaka bir icat çıkar.

Samet Utku ÇIĞRI: Yazılımlar

neden Türkçe’ye

çevrilmiyor ?

Mobil programlamaya meraklıyım. Scratch’de iyi olduğum için appinventor

yazılımını kullanıp mobil uygulamalar yapmak istedim. Ama kodların

platformu İngilizce olduğundan yapamadım. Bu kod bloklarını aynı

Scratch’deki gibi Türkçe ’ye çevirecek yazılım yapmak zor mu? Zor değilse

hala neden Türkçe ‘ye çevrilmiyor?

Cevap:

- Şimdi şöyle, yabancıların şöyle bir mantığı var; eğer ben bunu Türkçeye

çevirir isem, Türkçe ile ilgili karşılaşılan bütün sorunlarda da destek

vermem gerekir. Belki de biz böyle düşünmüyoruz ancak onlar öyle

düşünüyor. Farklı programlarda bende soruyorum "Hadi bunu Türkçe ‘ye

çevirelim" diye ancak diyorlar ki "Bizim bir dil politikamız var, önce

İngilizce sonra İspanyolca sonra Çince …." bu şekilde gidiyor. Aslında

Appinventor'ü geliştiren takımda da Türk var ama nedense yapmıyorlar.

Bunun ile ilgili bir çalışma başlatılabilir. Gayet de güzel olur. Ancak şunu

da unutma… Orada çok çok fazla İngilizce yok. Eğer isterseniz sizde

öğrenebilirsiniz.

Mustafa TOPALBEKİROĞLU: 3 boyutlu yazıcılar nasıl çalışır?

Cevap:

- Güzel bir soru… Ben kendi anladığım şekilde anlatacağım. Şimdi farklı

çalışma mekanizmaları var, ancak teknik konulara girmeyeceğim. Şöyle

oluyor; önce sen bir program aracılıyla projeni çiziyorsun. Bu modeli de,

dilimle diyorsun. O makine da modeli kat kat bölüyor ve sana bir şema

çıkarıyor. Sonra diyor ki; şu şu noktalarda, plastiği eriteceğim ve

donduracağım (koordinat gibi düşün) en son çıktısını alıyor. Ucunda

plastik var. “pla” veya “abs” oluyor genelde… O sıcak eritiliyor ve ondan

sonra donuyor ve birleşiyor. En sonunda da platformdan kazıyarak

alıyorsun. Mantığı bu şekilde.

Mert Eren Mutlu: Scratch programını blok kodlu hale nasıl getirmişlerdir?

Cevap:

- Şimdi şöyle; Scratch ilk çıktığı zaman zaten blok programlı olarak çıkıyor.

Altyapısında Google'ın "blockly" adında bir servisi var. Mesela Google

diyor ki; "bunu kullanarak, javascript, python, php gibi dillerde

uygulamalar geliştirebilirsiniz." Esnektir, açık kaynak kodludur,

değiştirebilirdir. Hatta bir geliştiricisi olabiliyorsunuz isterseniz. Sende

istersenBlockly uygulamasını kullanarak kendi scratch tarzı araçları

geliştirebiliyorsun. Bunun için Google ‘un bir sayfası da var. İçerisinde

resimli anlatımlar da var. Buna bakmanızı tavsiye ederim.

Koray Duman: Programlar neden internet olmadan çalışmıyor ?

Tinkercad 3 boyutlu çizim programını okulda kullanmaktayım. Evde

internetim yok ve bu program internet üzerinden çalışıyor. Bu programı

tasarlayanlar neden internetsiz ortamda çalışabilecek şekilde

tasarlamamışlar?

Cevap:

- Çok güzel bir soru… Yapımcı firmada da bir arkadaşım çalışıyor ona da

ileteceğim. Tabi bu önemli bir sorun. Belki de Amerika'da ki insanların

offline olmaması yani sürekli internete bağlı olmasından dolayı öyle

tasarladılar, bu detayı düşünmediler. Aslında bu konuda bir çalışma

başlatılabilir. Yapımcı şirkete de ulaşabiliriz. Bence olması gereken bir

özellik kesinlikle.

Davuthan YILDIRIM: İleriki yıllarda sosyal medya platformları yapay zekadan nasıl

etkilenecek?

Cevap:

- Çok güzel bir soru… Bir kere kesinlikle etkilenecek. Çünkü orada toplanılan

veri anlamlaştırılıyor. Anlamlaştırıldıkça da benim beynimin bir uzantısı

gibi oluyor. Mesela ben orada bir şeylere sinirleniyorum, sosyal ağ bunu

topluyor ve diyor ki; onun öfke haritasını çıkaralım. Bir şeyleri seviyorum,

onları toplayıp sevgi haritasını çıkarıyor, bir şeyler yazıyorum ondan sonra

siliyorum, onları da toplayıp pişmanlık haritasını çıkarıyor. Bunların

bütününü çıkarıyor ve bir süre sonra bizim tüketim alışkanlıklarımızı,

öfkemizi, sevgimizi her şeyimizi yönlendirmeye başlıyor istediği yönde.

Böylece her şeyimizi etkileyecek. Neyi satın alacağımızı, kimi

seveceğimizi,kimden nefret edeceğimizi… Burada şuna dikkat

etmeliyiz,verimiz kesinlikle yurt içinde kalmalı… Eğer yurtdışına giderse ve

yerli sosyal ağları yapamazsak, işler çok kötü olacak. İşte sizler bilişim

çağının en büyük neferleri olacaksınız.Çok çalışmalıyız.Hedefimiz, büyük

Atatürk’ün söylediği “Muasır medeniyete” ulaşmamız için çok

çalışacağız.Aksi taktirde bu yolda sadece piyon oluruz.

Aydın Bilişim Soru Cevap

Sami Yusuf YAMAHAN: Robotlar insanları ele geçirebilir mi ?

Cevap:

- Şimdi şöyle aslında… Bizim önemsememiz gereken konu şu, yapay zeka

geliştikçe, biz anlamsızlaşıyoruz. En önemli başlık bu. Belki de 50 yıl sonra

bu soru bir robota sorulacak ve belki de çok daha iyi bir cevap alacak.

Dolayısı ile bizim anlamsızlaşmamızı iyi okumamız lazım. Gerçekten belki

de o zaman, hiçbir şey yapmasalar bile, biz anlamsızlaşınca yok olmuş

olacağız. Dolayısı ile bizim sürekli kendimizi de geliştirmemiz gerekiyor. 2.

si ; belki de bir savaş çıkarsa, orada robotlar bu görev için kullanılabilecek.

Çünkü her yeni savaşta, yeni teknolojiler de kullanılıyor. Özellikle dünya

savaşlarında... Bizim ne yapmamız lazım? İnsanların beynini keşfetmesi

lazım, kendimizi daha iyi anlamamız lazım. Sonuçta o robotları biz

yapıyoruz. Onların bizden daha iyi olması aslında çok trajik bir durum.

VEDAT PORTAKAL: Hangi siteler üzerinden kodlama yapabilirim ?

Cevap:

- Bunun için ilk akla gelen site; "www.code.org", onun dışında, MIT'nin

"scratch" ve "Appinverntor" Bunun dışında "TreeHouse" adında bir site

var, "Code academy" var. Bunun dışında yerli olarak "scode" var. Bu

araçları tavsiye ederim.

Tuğbanaz Salman: Bilgisayar oyunu yapmak istiyorum. Nereden başlamalıyım?

Cevap:

- Şimdi şöyle; bunun birkaç tane alt başlığı var. Birincisi, oyun yaparken

kafanda bir senaryo canlandırman lazım. İkincisi, senaryonu

oluşturduktan sonra ,biraz da tasarımsal anlamda bakman lazım. Oyun

karakterleri kötü olsa, hiç kimsenin ilgisini çekmez değil mi? Bu çokönemli.

Bunları aklımızda tutuyoruz. Onun dışında ilk Scratch ile başlanılabilir.

Bunlarda basit olarak bir şey yapmaya başladıktan sonra ,belki de liseye

doğru "Unity" dediğimiz oyun motoruna geçebilirsiniz. Oyun motorları

bizim oyunları daha hızlı yapmamızı sağlayan araçlardır. İçerisinde hazır

kalıplar vardır.

Saadet KINSIZ: Web sitesine milyonlarca kişi aynı anda nasıl bağlanabiliyor?

Cevap:

- Şimdi şöyle düşün… Bir yerde sen güvenlik görevlisisin ve insanlar sürekli

oradan gelip geçiyor. Sende bakıyorsun diyorsun ki günde 10 kişi geliyor

geçiyor. Bana bir kapı yeter. Günde 100 kişi gelmeye başladığında 2,3 kapı

daha koymaya başlıyorsun. Belki de günde 1000 kişi oradan geçince 10

kapı koyuyorsun. Aynı bunun gibi… internet sitesine ne kadar insan gidip

gelirse, ona göre de internet siteleri bu trafiği sunuculara yani özel

bilgisayarlara dağıtıyorlar. Tabii bir anda beklenmeyen bir gelme

olduğunda (biz buna, ddos saldırısı diyoruz) site çökebiliyor. Ancak

genelde senin, gelen insanları, farklı kapılara yönlendirmen gibi

kullanıcıları da farklı sunuculara yönlendiriyor.

Güldeniz BARIN: Sizce F Klavye kullanma amacına uygun hizmet ediyor mu?

Cevap:

- Aslında şöyle burada karışık bir durum var. Bir andan baktığımızda F klavye

Türkçeye göre hazırlandığı için, gerçekten kullanmaya başlandığında daha

hızlı kullanılabiliyor. Bende Q kullanıyorum ama öyle olduğu biliniyor.

Çünkü zihnimizi harflere daha rahat döküyor, dilimiz Türkçe olduğu için.

Ancak diğer taraftan da internet ve bilişim çok uluslararası bir kavram.

Bütün dünyanın sahip olduğu bir şey. Dolayısı ile burada belki de tüm

dünyanın ortak bir klavye kullanması anlamlı olabilir. 2 tane görüş var ve

bu 2 görüş arasında iki tarafından haklı yanları var. Ancak ben kamu

tarafında çok kullanıldığını düşünmüyorum. Çünkü kamuda bilgisayar

bilgisi de o kadar iyi değil zaten. Zamanla olur, özellikle sizler, bilgisayarın

ve teknolojinin içine doğan nesiller bunun belirleyicisi olabilirler. Sizin bu

konularda her 2 tarafında görüşlerini dinleyip kafa yormanız ve bir sonuç

çıkarmanız gerekiyor.

Zeynep İlbasan: Ekran kartı ne işe yarar?

Cevap:

- Ekran kartları görüntünün oluşmasını sağlıyor. Ayrıca şunu da biliyoruz ki;

ekran kartının kalitesine bağlı olarak ekrandaki görüntünün kalitesi de

etkileniyor. Yani bir bilgisayarın içerisinde Ana kart var, işlemci var,

REM'ler var… Bunlar bilgisayar ile ilgili farklı işlemlerin gerçekleşmesini

sağlıyor. Ekran kartının ana özelliği görüntüdür. Birde şunu bilmekte fayda

var. Bu ekran kartlarının içerisinde hafıza gibi bir şey var ve bu hafıza

sayesinde bilgisayarlar görüntüyü o an kaydetmiyor. O kendi hafızasında

tutup ekrana veriyor. Kısaca böyle diyebiliriz. Tabii malzeme teknolojisi

geliştikçe ekran kartları da iyileşiyor, daha iyi görüntüler alıyoruz. (Ancak

ekran kartının iyi sonuç verip vermemesi monitöre de bağlı olabiliyor.)

Zekeriya : Monitör nasıl görüntü verir?

Cevap:

- Bu aslında bizim görüntü işleme dediğimiz şey… Yani görüntü küçük

piksellerden oluşuyor, piksellerin her birinin rengine göre bir numarası var

(0:255 arasında). Her rengin bir numarası var ya ekranda aslında bu

numaraları ekrana yazıyoruz ve o numaralar birleşiyor. Yani şu an

kitabınızın arka planı beyaz değil mi? Ancak beyazın rengi belli olmasına

rağmen milyonlarca piksel var. Bu milyonlarca piksellerin hepsine beyaz,

beyaz, beyaz yazıyor ve tam yazıya geldiğinde ,siyah yazarak biraz yukarı

çıktığında başlığa gelince biraz daha koyu bir siyah veriyor. Böylece bunlar

birleşip görüntü oluşuyor. Ancak bunlar çok hızlı olduğu için gözümüz

algılayamıyor. Belki merakınız varsa bu konu ile ilgili Youtube üzerinden

bu konuyla alakalı videolar izleyebilirsiniz.

Yasin Cakir: Bilgisayar oyunları nasıl üretilir?

Cevap:

- Şöyle; bilgisayar oyunları dediğimiz şeyler aslında programlar. Örneğin

şöyle bir şey şöyleyeyim, ben bir matematik programı yazacağım.

Diyeceğim ki, bu matematik programında girilen her sayıyı, beşle

toplayıpekrana yazdırsın. Sonra siz bir sayı gireceksiniz ve o sayıyı beşle

toplayıp ekrana yazdıracak. Buda küçük bir oyun değil mi? Bu çok basit bir

oyun… Ancak bunu çok büyük düşün… Aslında bilgisayar oyunları

dediğimiz şeyler programlar. Ancak içerisinde bilinmeyenler olup, o

bilinmeyenleri kullanıcının çözdüğü programlar. Dolayısı ile bilgisayar

oyunu yazmakta bunun dışında bir şey yok. Peki bunun için özel bazı şeyler

var mı? Evet, oyun motorları denilen şeyler var. Mesela bunların başında

"Unity" dediğimiz motor geliyor. İnternetten Unity'e bakabilirsiniz. Eğer

sen bir oyun geliştirmek istersen ,oyun motorları sana örnek bir gökyüzü,

örnek bir karakter, örnek bir sandık bir bilgisayar çizimlerini sunar. Yani

kolaylık sağlar. Sizde isterseniz bu programlardan faydalana bilirsiniz.

Tugba Kaya: Bilgisayar ekranı neden küçük karelerden oluşuyor?

Cevap:

- Biz bu küçük karelere piksel adını veriyoruz. Piksellerden oluşmasının

sebebi şu; görüntülerin yazılıma çevrilirken o karelerin renk kodlarına göre

çevrilmesidir. Mesela diyor ki bu kare 225, 225 neye denk geliyor atıyorum

siyaha o renkteki pikseli oraya tak diye koyuyor. Ekranda gördüğümüz her

görüntünün bir renk kodu var ve bilgisayar o renk kodlarını ekrana

gösteriyor. O renkler birleşince siz bir görüntü görüyorsunuz. Hatta

photoshop'ta da, o resimlerdeki renk kodları değiştirilerek, aslında orada

olmayan bir görüntüyü varmış gibi gösteriyor.

Esmanur Genc: Bellekler nasıl fotoğraf veya başka bir şey saklarlar?

Cevap:

- Şimdi bilgisayarlar bilgiyi nasıl saklıyor? Bu aslında insanlarda olduğu gibi…

Hafızamızda yer var. Mesela ben size diyorum ki aklınızdan bir sayı tutun.

Aklından sayı tuttun "4" sonra bir tane daha tuttun "5" sonrada ikisini

topladığınız da dediğimde hemen hafızandan 4 sayısını getiriyorsun değil

mi? Bilgisayarda da böyle bellekler var ( bellek bunların depolama

alanları). Bilgileri bu kutulara koyuyorsun. İçerişinde zaten satarken kaç

tane kutu olduğunu söylüyorlar. Bilgisayarın (örneğin 1TB 500GB gibi) o

dosyanın ne kadar kutu kaplayacağını söylüyorlar. Bu şekilde bunları

saklıyorlar. Virüs ne yapıyor? Mesela bazen girip onların hepsini siliyor.

Ayni insana bazen virüs bulaşır gibi veya hastalık bulaşır gibi. Nasıl Bazı

hastalıklarda hafızada sıkıntı yaşıyorsa öyle düşünebiliriz. Bu şekilde

hafızasında tutuyor.

Selin Kalkici: Instagram’ da ileti gönderme nasıl gönderiliyor, reklam nasıl veriliyor?

Cevap:

- İleti göndermenin mantığı basit… Basıyorsun ve Instagram'ın Amerika'daki

sunucusunda tak diye kaydediliyor. Daha sonra bu sunucu diyor ki , bu

fotoğrafı şu anahtara sahip olanlar (yani gönderilen

kişiler)görebilir…Gelelim reklam vermeye; reklam verme işi biraz karışık…

Reklam nasıl veriliyor? İlk önce hesabını sayfaya çeviriyorsun (yani

kişiselden çıkarıp kurumsal yapıyorsun). Ondan sonra diyor ki, bir

gönderin olunca bu gönderiyi öne çıkar.Parasal olarak ne kadarlık? 10

liralık 20 liralık… Burada kitle seçiyorsun… Eğer Facebook üzerinden

reklam veriyorsan; diyorsun ki, "Aydın’da yaşayan 18:25 yaş arası

erkeklere şu reklamı göster" bunu da Instagram ‘ın üzerinden olan kişilere

gösteriyor.

Rabia Duru: Hoparlörde sesin cızırtılı ve yankılı çıkması nasıl oluyor?

Cevap:

- Şimdi ben şunu biliyordum… Hoparlörün yanına, başka bir manyetik alanı

olan cisim konulunca (cep telefonu, Bilgisayar) ondan etkilenerek

bozulabiliyor. Onun dışında şunu da öğrendim, bir prize takıyoruz ya,

bunao prizin topraklaması da etkiliymiş. Veya bazı bilgisayar oyunlarında

oyun açılırken oluyormuş. Çünkü bilgisayar oyunu açılırken kullanacağı ses

kartında bir sıkıntı olabiliyormuş. Hoparlördeki cızırtı sorunu genellikle

bunlardan dolayı olabiliyor.

Nesim Duru: Bilgisayara virüs bulaşması nasıl bir şey, nasıl kaldırılır?

Cevap:

- Şöyle; virüs dediğimiz şeyi, bir insana hastalıkta bulaşan virüs olarak

düşünebiliriz. Mesela hastalanınca ne oluyor; virüs bulaşmış oluyor ve

vücudumuz düzgün çalışmamaya başlıyor. Örneğin normalde başımız

ağrımaması gerekirken, başımız ağrıyor, midemiz bulanmaması

gerekirken, midemiz bulanıyor gibi. Bilgisayarda da böyle. Virüs dediğimiz

şey aslında bir program. Hani faydalı programlar var ya bunlar zararlı

programlar. Yani normal bilgisayarın işleyişini bozan bir program. Onu

bilgisayar bilmediği için eğer anti-virüs yoksa normal bir program gibi

düşünüyor ve bir anda yüklüyor. Nasıl kaldırılıyor; hani hastalanınca ilaç

alırız ya onun gibi düşünülebilir. Bilgisayara da virüs bulaşınca anti-virüs

programları kuruyoruz. Anti-virüs tarıyor bakıyor ki nerelerde sıkıntı var.

Sonra diyor ki şurada bir sıkıntı var ve hemen onu değiştiriyor.

Nazar Duru: İndirdiğimiz oyunlar virüse yol açar mı?

Cevap:

- Eğer bilgisayar oyununu sen orijinal sitesinden veya "steam", "origin" gibi

yerlerden indirirsen bir sıkıntı olacağını düşünmüyorum. Ancak bazı

bilgisayar oyunları ücretlidir ve bazı internet siteleri de derki ben sana bu

internet sitesini ücretsiz olarak verebilirim. Ancak indirdiğinde küçük

dosyalar da indirir bilgisayarına ve bu küçük dosyalar ile senin bilgisayarını

zombi bilgisayar yapar. Ne demek zombi bilgisayar; şöyle, senin haberin

olmadan bazı internet sitelerine tıklar. Bu internet siteleri de zararlı

internet siteleri de olabilir, suç barındıran internet siteleri de olabilir.

Crack dediğimiz programları kullanırsan (yani ücretli oyunları ücretsiz

yapan) bu risk her zaman var. Bu tıklamalar sonucunda senin başın belaya

da girebilir, bir suçta işliyor olabilirsin. O yüzden bir oyun indireceksen,

mümkünse "Steam" denilen yerlerden veya kendi orijinal sitesinden

indirmelisin.

Musa Akis: Youtube kanallarına abone olmanın sakıncaları var mıdır?

Cevap:

Şöyle; gerçekten önemli bir konu… Öncelikle, genellikle 10-15 yaş aralığındaki

çocuklara "Neden youtuber olmak istiyorsun" dediğimde 2 tane şey

söylüyorlar. Bir, çok para kazanmak için, iki, ünlü olmak için. Şimdi şöyle

anlatmaya çalışayım.Ünlü olmak isteyen ve para kazanmak isteyen insanlar

ne yazık ki; bazen yıllar sonra, yaptıkları çekimleri izlediklerinde, çok

utanacağı şeyler yapmış olabiliyorlar.. Bu kanallara abone olanlar da

bunlardan etkilenebiliyor. Bazen de sırf insanları korkutmak için, kendilerine

zarar veren şeyleri o kanallara yükleyebiliyorlar. Dolayısı ile benim sana

tavsiyem, sadece bilgilendiğin ve faydalı bilgiler olduğu bilinen , bir şeyler

öğrendiğin kanallara abone olman. İnsanların birbirine saygısızlık ettiği,

küfrettiği veya sadece oyun oynayan kanallara abone olman, size hiçbir şey

kazandırmaz.

Muhammet gezer: Bilgisayardan uyduya bağlanılır mi nasıl bağlanılır?

Cevap:

- Bilgisayar ekranından uydudan gelen yayını izleyebilir miyiz gibi algıladım

soruyu. Bende hiç düşünmemiştim bu konuda, ancak biraz araştırıca şunu

gördüm; evet bağlanılabiliyor. Bu bilgisayar ekranından bazı ayarlar

yapılarak uyduya başlanılıyormuş. Bunun ile ilgili bir video Youtube'da var.

Tıpkı televizyon ekranı gibi… Girişlerini kullanarak (arada da bir araç var)

uyduya bağlanılabiliyor. Ancak dediğim gibi örneği varmış, yanı

bağlanılabiliyormuş.

Kübra Özkaya: Bilgisayardan fotoğraf çekerken görüntü nasıl karsı tarafa yansıyor ?

Cevap:

- Şimdi şöyle… Bu konunun arkasında bizim çok iyi bildiğimiz bir şey var

"Kendi gözümüz…" Gözümüzü düşün, saniyede kaç tane fotoğraf çekiyor

değil mi ? Çok fazla fotoğraf çekerek onları birleştiriyorsun. Aslında

teknoloji doğayı yani insanı taklit eder. Dolayısı ile böyle çalışıyor. Ne

oluyor; ışık enerjisini, elektrik enerjisine çeviriyor kameralar ve o görüntü

işleme ile videoya dönüştürüyor. Tabi görüntü işleme ile. Ancak şunu asla

unutma… Her zaman doğayı taklit ediyoruz ve en iyi kamera da bizim

gözümüz.

Irmak Tunc: Bilgisayardan nasıl birden fazla uygulamayı çalıştırabiliriz?

Cevap:

- Nasıl çalıştığını merak ettin galiba… Şöyle söyleyeyim; şimdi ben bu soruya

cevap veriyorum, aynı zamanda da bilgisayarın aynı anda nasıl

uygulamalar çalıştırdığını düşünüyorum, aynı zamanda yazıyorum, ancak

bunların hepsini yaparken bana deseniz ki "Buğra Bey bir tane matematik

sorusu soracağım" onu da aynı anda cevaplayamam mesela. Şöyle;

bilgisayarlar da bizim gibi belli bir RAM'i var. Orada diyor ki benim hafızam

bu, ben aynı zamanda on tane uygulamayı çalıştırırım. Ancak 11 tane 13

tane getirirsen çalıştıramam. Bunun gibi, aynı insan gibi düşün. O RAM'leri

sayesinde farklı uygulamaları çalıştırabiliyor. Belli bir geçici hafızasında.

Ancak onu açtığında, donmaya, biraz çocukların tabiriyle kasmaya

başlıyor.

Irmak Sarı: CD’deki filmleri bilgisayar nasıl tanıyıp açıyor?

Cevap:

- Çok güzel bir soru öncelikle. Bende bir daha göz attım. Şimdi bu CD de 5

tane katman var. Farklı farklı; "etiket katmanı", "veri katmanı", "yansıtıcı

katman" gibi katmanlar var (bunlara çok girmiyorum). CD dönerken; bir

tane iğne var, o iğneden çıkan lazer veri katmanındaki verileri okuyarak, o

bilgileri bilgisayara aktarıyor. Yani çalışma şekli basit olarak bu. Bu etiket

kısmında o CD’nin içindeki şey yazılı yani, bazen CD'yi takar takmaz onu

müzik olarak algılıyor ya o da etiket katmanında yazılı oluyor.

Hüsnanur kaya: Fotomontaj nasıl yapılır?

Cevap:

- Şimdi öncelikle pixel denilen kavramı öğrenmemiz lazım. Pixel, bilgisayar

ekranındaki görüntünün en küçük halidir. Mesela bir bilgisayar

ortamındaki resmi çok yaklaştırır isek, karelerden oluştuğunu görebiliriz.

Pixelleri programlar sayesinde değiştirdiğimiz zaman, fotomontaj yapmış

oluyoruz. Genel olarak böyle tanımlayabiliriz. Pixel kavramı da Türkçeye

"gözek" olarak çevrilmiştir bilgilerinize.

Havin Sasti: Ünlülere internetten nasıl ulaşıp iletişime geçebiliriz?

Cevap:

Öncelikle bunun için genel bir cevap yok, ancak genellikle ünlüler twitter

kullanıyor, instagram kullanıyor. İnstagram’da bir hikaye paylaştıklarında

hikayeye cevap verebilirsin. Veya twitterde adlarında tıklayarak bir cevap

atabilirsin. Bu şekilde ulaşabilirsin. Genellikle Facebook'tan ulaşmak zor

oluyor. Ancak Insagram hikâye üzerinden veya Twiter'dan ulaşabilirsin.

Ancak her ünlü bunu cevaplayacak diye bir şey diyemem. Youtube

ünlülerinin Youtube kanallarında çok trafik oluyor ancak diğer sosyal

ağlardan ulaşmak daha kolay.

Ercan İlbasan: Aydın'dan Adana'ya Facebook'tan mesaj nasıl gönderiliyor?

Cevap:

- Aslında şöyle; attığın mesaj Adana'ya gitmiyor. Aydın'dan Amerika'ya veya

Avrupa'ya veya Facebook'un sunucusu neredeyse oraya gidiyor, oradan

Adana'ya gidiyor. Yani aslında yurtdışından belki de çok uzun bir yol

üzerinden gidiyor. Nasıl bu kadar hızlı oluyor? Mesela sen bilgisayarına bir

dosya aç dediğinde, tık diye açılıyor ya, aynı şekilde burada da

Facebook'un sunucuları var. Bunlar da genellikle RAM kullanıyor. Bu

RAM'ler üzerinden işlemler gerçekleşiyor. Son derece hızlı oluyor. Sizin

bilgisayarınızda da nasıl tık diye açılıyorsa onun gibi düşünebilirsiniz. Bir

makine var orada… Oraya tıklamış gibi düşünebiliriz. Ancak önce

Facebook'un merkezine gidiyor dediğim gibi… Hatta bir inceleniyor,

içerisinde suç barındıran bir şey var mı diye. Yoksa Adana’ya seçtiğin kişiye

gönderiliyor.

Elanur kirik: Bilgisayardan nasıl müzik indiririz?

Cevap:

- Ben bunu 2 şekilde düşünüyorum. 1-Bilgisayardaki bir müziği flash belleğe

veya telefonumuza nasıl atabiliriz diye, 2- İnternette ki bir müziği nasıl

bilgisayarlarımıza indirebiliriz diye... Şimdi müzik dosyaları genellikle mp3

denilen formatta oluyor. Bu mp3 formatı dediğimiz format şu; her şeyin

bir formatı var bilgisayarda ki bir resmin veya videonun uzantısı var

bilgisayarın anlaması için. Bunu ne yapıyoruz bilgisayardan telefona

atarken; bilgisayarımızın hafızasından sürükleyip, telefonumuzun

hafızasına bırakıyoruz. Yani bilgisayarımızın hafızasında bir yer var.

Telefonumuzun hafızasında da bir boşluk var ise, sürüklediğimizde

telefonda diyor ki "evet burada bir yer var bu dosyayı buraya

depolayabilirsin. Müzik olduğunu da sonundaki ".mp3" yazısından anlıyor.

Cihan Duru: Bilgisayar çağı nedir?

Cevap:

- Şöyle… Bu konu karmaşık ve tartışmalı bir konudur. Bilgisayar çağındayız,

evet ama kimisi de diyor ki, bilgisayarlardan dolayı biz cahillik çağını

yaşıyoruz. Çok bir şey yapmıyoruz… Kimi buna bilgi çağı diyor, kimi bilgi

çağını da geçtik başka bir çağa geliyoruz diyor, dijital çağ diyorlar. Bunlar

değişebilir, ancak bilgisayar çağından kastedilen şey şu; bilgisayarlar, bizim

hem ticari işlerimizi, hem de sosyal ilişkilerimizin hepsini etkilediği

için,bütün dünyadan bilim adamları diyor ki bu çağa” bilgisayar çağı

“diyelim. Yani bilgisayar çağı denmesinin nedeni bütün işleyişi

etkilemesidir. Ancak burada önemli olan şey şu; bilgisayarlar yavaş yavaş,

düşünmeye de başlıyorlar yapay zeka ile. Biz burada nereye gideceğiz.

Belki de robot çağına doğru geçeceğiz.

Cansu Şaştı: O kadar küçük aletlere nasıl o kadar büyük bilgiler sığıyor?

Cevap:

- Bunu da şöyle düşünebiliriz,bize göre küçük olabilir… Biz belki de onu bir

bardakla, şişe gibi nesnelerle kıyaslıyoruz. Ancak onun içine

yaklaştığımızda orada bir hafıza var. Ve o malzeme, teknolojisi çok

gelişmiş…O malzeme teknolojinin içerisinde, “nano” dediğimiz çok küçük

ölçeklerde bu bilgiyi saklamak mümkün. Bu şekilde yapılıyor. Belki ilerde

çok daha fazla gelişecek ve şunu diyeceğiz belki de, " 2017 yılındaki

kullanılan flash bellekler ne kadar büyükmüş". Bu bir kerede olmadı tabii

ki de… Bundan bir 50 yıl önce çok büyüktü bilgisayarlar.İlk bilgisayarın oda

büyüklüğünde olduğu söylenir. Şu anda onların fotoğrafına bakınca komik

geliyor ancak belki de ileride de biz flash belleklere baktığımızdabize de

komik gelecek.

Büşra Özkaya: İnternet bütün video resim ve her şeyi nasıl kapsayabiliyor?

Cevap:

- Güzel bir soru… İnsan, ciddi anlamda merak ediyor, nasıl o kadar bilgi

sığıyor diye. Şimdi şöyle düşün; siz 1 tane gömlek aldınız, evde 1 tane

dolaba koydun… 100 tane daha aldın 100 tane daha dolaba koydun. 100

tane daha aldın o dolap tek yetmedi yanında başka bir dolap daha aldın,

her gün 100 tane gömlek alıyorsun ve dolaplar git gide artıyor haliyledeğil

mi ? İşte internette de bilgiler arttıkça bu bilgiler sunucu adını verdiğimiz

makinelere koyuluyor. Mesela Facebook'un Amerika'da ve Kanada'da

sunucu tarlaları var. Artık o kadar çok arttı ki her gün tırlarla sunucu

geliyor. Tabii bu gerçekten merak ediliyor. Bundan 10 yıl sonra bu nereye

doğru gidecek? Belki de şöyle olacak… Biz verilerimizi daha çok

anlamlandırmaya başlayacağız. Daha iyi sıkıştırma mekanizmaları

oluşturacağız. Ancak sorduğun sorunun 50 yıl sonra cevabının ne olacağı

bilinmiyor. Şu anda tarlalarca sunucu Dünya'ya yayılıyor. Google ‘un

neredeysesunucu adası var ve bu şekilde gidiyor, bakalım ne olacak.

Ali Efe Coşkun: Facebook’ta iletişim olayı nasıl gerçekleşiyor?

Cevap:

- Bu iletişimden bahsettiği şey, mesajlaşma mı diye düşünüyorum. Bu

eskiden beri olan bir şey aslında. Şöyle oluyor; sen mesajını bir kutuya

bıraktığını düşün, senin kutu numaran belli, üstünde de bir anahtar var. O

anahtara sahip olan kişi de belli… O kişi geliyor o anahtarı kullanarak

mesajını okuyor. Whats App’da da belirli bir şifreleme var ve sadece

şifreleri uyuşanlar mesajı görebiliyor.

Aleyna Özkaya: Bilgisayar kastı ne demek, nasıl engellenir ?

Cevap:

- Bilgisayarın kasması demek bilgisayarın donması demektir. Mesela şöyle

düşünebiliriz; ben size diyorum ki aklından bir sayı tut "3", bir tane daha

tut "4" bir tane daha tut "7" bir tane daha bir tane... diye giderken

diyorsun ki ya artık yeter tutamıyorum aklımda, çünkü bir anda hafıza

doluyor değil mi. İşte bilgisayarda da böyle. Bilgisayarın da bir geçici

belleği var, biz ona RAM diyoruz. Bilgisayara aslında sürekli şunu yap ,aynı

anda şunu da yap, şunu da yap dedikçe, bilgisayarın geçici hafızası doluyor

ve bilgisayar donmaya başlıyor. Mesela oyunlarda neden kasıyor; çünkü

bazı oyunlarda çok ekstra bir hem görüntü, hem işlemde bir sürü bilgi

birikiyor ve en sonunda çok yoğunluk olunca bilgisayar bunu kaldıramıyor

ve yavaşlıyor. Biz bu durum yaşanınca bilgisayar kastı diyoruz.

Abdülkadir Kaya: CD’siz, belleksiz format atılır mı?

Cevap:

- Şimdi… Belleksiz format atılıyor mu? Bende çok yapmamıştım ama baktım

sen sorunca, tahmin ettiğim gibiymiş. Şimdi format dediğimiz şey

bilgisayardaki bilgilerin hepsini silip, işletim sistemini yeniden

yüklemektir. Şöyle oluyor araştırdığım kadarıyla… Kendi sabit diskinde bir

tane yükleme alanı oluşuyor, bunun ile ilgili internette videolar var. Ve

ancak buradan yükleniyor. Ancak bu biraz karışık bir işlem, çoğu kişiye

sıkıntı çıkarmış. Genellikle bu şekilde yapılıyor. USB’den veya CD’den

format atıyorsun. Ancak onarma ve sistemi geri getirme yöntemlerini de

düşünebilirsin, günümüzde çok geliştiler.

İlayda Şen:Çocuklar için elektronik eşyalar laptop, bilgisayar gibi şeyler nasıl üretiliyor?

Cevap:

- Şimdi şöyle; teknoloji firmaları ve diğer firmalar (yemek firmaları gibi)

çocukların çok önemli bir aktör olduklarını biliyor. Mesela bir aile yemeğe

gideceği zaman, çocuk oyun alanı var mı ? diye bakıyorlar ve belki ona göre

tercihini yapıyor. Çocuk belirleyici oluyor. Veya benzer bir şekilde laptop

alacağı zaman aile, ürünün firmasının çocuklara özel bir ürününün olup

olmaması, satın almada etkili olabiliyor. Dolayısı ile burada firmalar

çocuklardan geri bildirim alıyor. Yani çocuklar da test ediyor, çocukları da

gözlemliyor, anlamaya çalışıyor, bunun için uzmanlar çalıştırıyor ve

çocukların isteklerine göre bunlar yapılıyor. Dolayısıyla o ürünlerin en iyi

nasıl olacağını bilen sizlersiniz. Markalar aslında size danışıyor ve fikir

alıyor bunun sonucunda da ürünlerini tasarlıyor. Çünkü çocuklar için ürün

tasarlamak onlar için çok önemli.

Eray Çelik:Teknoloji nasıl süreçlerden geçip günümüzdeki seviyeye geldi?

Cevap:

- Aslında bu sorununcevabı çok uzun… Belki de üzerine kitap bile

yazılabilecek kadar geniş. Ancak birkaç tane şey söylemem lazım; öncelikle

milattan önce 3000 yılından bu zamana kadar gelen bin yıllar süren bir

süreçten bahsediyoruz. Bu binlerce yıllık süreçte, birçok insan teknolojinin

gelinmesinde katkı sağlıyor. Ancak bunların ortak bir özelliği var; bu ortak

özellikleri siyah saçlı olmaları, mavi gözlü olmaları veya Türk olmaları değil,

meraklı olmaları, çevresini iyi gözlemleyebilmeleri ve çalışkan olmalarıdır.

Dolayısı ile teknoloji bu insanların ortak yaptığı bir yemek, bir pasta olarak

düşünülebilir. Sizde içinizdeki merakı, çevrenizi gözlemleme isteğini

sürdürürseniz, sizde teknolojiye değer katan o süreçleri devam ettiren

insanlardan olabilirsiniz. Ve bununla beraber birçok şey daha

geliştirilemedi. Tüm icatlar bitti diye düşünmeyiniz. Son 100 yılda birçok

icat gelişti… Cep telefonundan tut, kredi kartına kadar. Daha çok yol var…

Umarım sizde burada önemli kişilerden birisi olursunuz.

Umruman Aktaş: Akıllı telefonlardaki anlık fotoğraf ,video paylaşımı nasıl

gerçekleşiyor?

Cevap:

- Aslında anlık derken birkaç saniyede gidiyor. Normalden daha iyi çalışması

için bunlara atanmış sunucular var. Yani söyle düşünülebiliriz, bir

bilgisayar var ve o bilgisayarın kullanılmak istenen amaca göre, işlemcisi

gibi parçaları şekillendirilir değil mi? Bunlara sunucu deniliyor. Medya

sunucuları dediğimiz, medyaya özel sunucular kullanılıyor burada. Ancak

yine de birkaç saniye veya salisede gidiyor. Parça teknolojisi geliştikçe, bu

süre git gide hızlanır büyük ihtimalle. Eğer bu konular ile ilginiz varsa,

malzeme teknolojisine kafa yormanızı tavsiye ederim. Belki sizin yaptığınız

bir yazılımın karşısında buğun ki yazılımlar çok yavaş kalır

Metehan Altın: Akıllı telefonlar şu an çok ince, peki ilerde şeffaf olabilir mi?

Cevap:

- Çok güzel bir soru; evet olabilir muhtemelen olacak da zaten. Bunlar

malzeme teknolojisi ile alakalı buna da bakmamız gerekiyor. Eğer olursa

bazı şeyler değişecek değil mi? Belki de masaya tasarımsal anlamda uyan

telefonlar geliştirilecek, tasarım kültürümüz değişecek veya başka benzer

gelişmeler olacak. Dolayısı ile, evet olabilir. Malzeme teknolojisi ile

mümkün, oraya doğru bir gidiş var. Bunun ile ilgili hayal kurmaya devam

etmeliyiz. Sizde hayallerinizi blog olarak yazabilirsiniz.

Enes Duran: Yapay zekâ geleceğimiz için tehlike oluşturur mu?

Cevap:

- Elbette oluşturabilir, burada önemli olan şu; yapay zekâ ile insan

anlamsızlaşıyor mu? Yani şöyle düşün, bugün mesela internetten bir

elektronik liglerden (e-spor) bir maç izliyorsun ancak belki de gelecekte

bunları robotlar oynayacak ve bizde onları izleyeceğiz. Bu sefer o iyi

oyuncular anlamsızlaşacak. İnsanın anlamsızlaşmasına biraz

yoğunlaşmamız lazım. Öyleyse bizim de insan beynine biraz daha

odaklanmamız lazım. Kendimizi geliştirmemiz lazım. Belki de yapay zekâ

öyle bir noktaya gelecek ki şunu diyeceğiz, "Şunun altındaki insanlar ilkel

insan" "Şunun üstündeki insanlar gelişmiş" insan gibi. Belli olmaz belki de

bu yapay zekâ insanlarda bir gelişme başlatır. Aksi taktirde insanlar için

tehlike oluşturacak.

Yusuf Emre Haşin: Google a yazdığımız şeylerin cevaplarını kim veriyor?

Cevap:

- Şöyle düşünelim, Google yaklaşık 20 yıldır var.Tabii ilk başta kullanıcıdan

çok fazla veri almıyordu. Biraz kendi algoritması önemliydi, yani bir zekası

vardı. Sitelerin sıralamasını bir yerden alıyordu, ona göre anahtar

kelimeler alıyordu ve gerçekten sonuçlar kötüydü bundan 15 yıl önce.

Sonra şunu fark etti; ben kullanıcıdan alırım veriyi. Mesela 10 kişi "Gökalp"

diye arattığında, Ankara'da yaşayan birini tıklıyorsa önce onu üst sırada

çıkarmalıyım diyor. Dolayısı ile Google artık bizden aldığı cevapları yine

bize veriyor. Yani sizden, benden aldığı cevabı babanıza,

kardeşinize,annenize veriyor. Ve böylece aslında şu anki Google

cevaplarını bizler veriyoruz. Ancak farklı olarak, bazı filtreler kullanıyor;

eğer içerisinde yasa dışı veya zararlı bilgi barındıran siteler varsa alt

sıralara atıyor.

Cecile Kara: Yapay zekâ ile üretilen robotlar gelecekte bizden daha zeki olabilir mi?

Cevap:

- Şöyle, zaten şu anda Google ‘un Apple'ın "siri" gibi projelerinin zekâları

belli bir rakamla ifade edilebiliyor. Bunlar git gide artacak. Tabii bizden

derken, belki sizden daha zeki olamayacak. Ancak başkasından zeki

olabilecek. Bu soru aslında bize şunu da ifade ediyor. İnsanlar ileride daha

zeki olmak zorunda olacak mı? Bu sorunun cevabını biz hep beraber

vereceğiz. Eğer gerçekten beynimizin üzerine çalışamazsak, git gide

tembelleşirsek, körelirsek çok rahatlıkla robotlar bizden zeki olacak. Ancak

aksine bizde beynimizi keşfedersek, hayal gücümüzü keşfedersek, yine

üstünlük insanlarda kalacaktır.

Adıyaman Bilişim Soru Cevap

Mehmet Sinan Yıldırım : Sosyal ağ ne demektir? Ne işe yarar ?

Cevap:

- Aslında sosyal ağ dediğimiz yapı basit… Bir profil var ve orada kendini

gösteriyorsun. Nasıl gündelik hayatta dışarı çıktığında giyiniyorsun, saçını

tarıyorsun, gözlüğünü takıyorsun bunun aynısı da internette yapıyorsun.

Ne işe yarar dediğinde ise söyle düşünelim; günlük hayatta ne yapıyorsun,

insanlarla konuşuyorsun değil mi, sosyal ağlarda ise insanlarla

mesajlaşıyorsun. Mesela günlük hayatında güzel bir durum oldu, onu

arkadaşlarına söylüyorsun ya, aynısı sosyal ağlar içinde geçerli. Yani

normal sosyal hayatta yaptığımız hareketleri, sanki orada makinenin

içinde biri varmış gibi ve o makinede paylaşıyormuş gibi. Ancak bazıları ne

yapıyor, normal hayatta olmayan şeyleri orada yapıyor. Yani normalde hiç

çalışkan değil, tembel, ancak sosyal ağlarda çalışkan olduğunu yazıyor ve

insanları kandırmaya çalışıyor. Biz sosyal ağlarda olabileceği kadar nasılsak

öyle göstererek kullanmamız gerekiyor.

İlkay TAMUR : İnternet nedir?

Cevap:

- Şöyle izah edeyim… Bir bilgisayar ağı öncelikle. Bilgisayar ağı nedir;

bilgisayarların birbirine bağlı olduğu bir sistem. Yani zaten bilgisayarların

gelişmesi internetin gelişmesi ile ortaya çıkıyor. İnterneti farklı kılan nedir?

interneti sizin babanız, anneniz, kardeşiniz, herkes kullanabilir. Her biri

farklı amaçlar ile kullanılır. Dolayısı ile internetin ana bir amacı yoktur.

Ancak neler vardır, ticari amaçları vardır, belli şirketler burada kurulup

ürün satabilirler. Sosyal ağlar vardır, burada insanlar bilgilerini

paylaşabilirler. Arama motorları vardır, insanlar bilmediklerini ararlar.

İnternet aslında bizim bilgiye daha kolay ulaşmamızı sağlayan sihirli bir

güç.

Osman Güneş : İnternet nasıl çalışıyor?

Cevap:

- Bu sorunun cevabı uzun, ancak şöyle düşünebiliriz. Siz mesela Google'a

gireceğiniz zaman "Google.com" yada "Google" yazdığınızda aslında bir

numaraya bağlanıyorsun, o numarada da bir bilgisayar var. O bilgisayarın

içindeki bilgiler senin bilgisayarının içerisine geliyor. Nasıl geliyor? Küçük

düğümlerden ve paketlerden geçerek geliyor. Aynı şekilde senin oraya

yazdığın bilgiler de bu paketler halinde düğümlerden geçerek oraya

giriyor. Bunu aslında bir bina olarak da öğrenebiliriz. Kat kat yapılar var ve

sen aslında en üst katı kullanıyorsun. Sonra oradaki yazdığın yazı

paketlere, 0 ve 1 dediğimiz bitlere kadar ayrılıyor. Ayrılan bu 0 ve 1’ler

taşınıyor oradan … Sonra karşı taraf en attan giriyor ve en üsten çıkıyor.

Sırma Yalçın: İnternet aynı anda; nasıl hem bilgisayarda ,hem tablet de, hem de

telefonda olabiliyor?

Cevap:

- Aslında şöyle, bu cihazların hepsinin içerisinde aynı yapı var. Bunlar küçük

devreler olduğu için sığmıyor gibi düşünmeyelim, sığıyor. Ve bu devreler

aynı şekilde kablosuz ağla veya başka baz istasyonları ile telefondaki bir

iletişim kuruyor. Bu şekilde çalışıyor. Birde şu var; sen bilgisayardan

girdiğinde de aynı Facebook sayfanı görüyorsun, telefondan girdiğinde de

bu nasıl oluyor. Aslında senin Facebook sayfan bir bilgisayarda tutuluyor.

O yüzden dünyanın neresinden bağlanırsan bağlan aynı sayfayı

görüyorsun.

Ceren ÖCAL : İnterneti nasıl kullanabiliriz?

Cevap:

- İnterneti ister faydalı şeyler için, ister zararlı şeyler için kullanabiliriz. Bu

size kalmış… Eğer faydalı şeyler için kullanırsan, bunun en büyük faydası

size olur. Ne yapabilirsiniz; mesela eksik olduğunu düşündüğün derslere

bakabilirsin, bilmediğin şeyleri oradan öğrenebilirsin, güzel bir şey

yaptığında bunu insanlara duyurabilirsin, aynı zamanda bilmeyen

insanlara internet öğretmek için çalışabilirsin, istediğin her şekilde

kullanabilirsin. Ancak internetten birine kötü bir söz söylediğinde, zarar

verdiğinde bu doğru bir davranış olmaz, aynısının size yapıldığını düşün,

nasıl tepki verirdin? Biz buna "Siber Zorbalık" diyoruz. Özellikle siber

zorbalık yapmayarak interneti kullanmak daha önemli.

Zeynep Küçüközer: Kodlama dilleri neden Türkçe olarak yazılmıyor?

Cevap:

- Şöyle izah edeyim; hani sandalye kapmaca oyunu vardır ya, ilk kim

sandalyeyi kaparsa o oturur, zamanında bu programlama dilleri ilk

bulunduğunda ilk bulan kişiler İngilizce konuştuğu için, ana omurgası

İngilizce olmuş. Yani neler içerisinde "if" geçiyor "for" geçiyor bunlar,

İngilizce. Ancak programlama çokdil kullanılan bir alan değil. Kendine has

kelimeleri olan bir alan. Yani, İngilizcesi iyi olmayan,fakat iyi kodlama

yapan bir sürü insan var.Yani kodlamaona bağlı değil. Ancak ilk başta onlar

kapmış sandalyeyi ve o diller yaygınlaşmış. Şu an Türkçe bir dil de

geliştirebiliriz. Ancak önemli olan insanların bunu kullanması. Milyonlarca

insanı buna alıştırmak zor dolaysı ile mevcut olan dilleri, "C++" "javascript"

gibi dilleri kullanıyoruz ve bu diller İngilizce. Ancak yine söylüyorum çok

çok iyi bir İngilizce bilmene gerek yok. Ancak dokümanları anlamak için

İngilizce bilgisi gerekiyor.

Muhammed Enis Şahin: İşletim sistemi yazmak zor mudur?

Cevap:

Şöyle anlatıyım… Farklı geliştirilen işletim sistemleri genellikle Linux tabanlı

olur. Linux tabanlı bir işletim sistemi geliştirmek evet zor bir iş… Çünkü çok

kompleks… Ancak asıl zor olan; işletim sistemini kullanıcılardan gelen işletim

sistemlerine göre yapılandıracaksın ya, o işletim sistemini bir sürü kişiye

kullandırmak biraz daha zor. Yani orada çok büyük bütçelere sahip olman

gerekiyor ki kullandırabilesin. Mesela; benzer bir şekilde Web tarayıcısı

geliştirebilirsin, ancak onu milyonlarca insana kullandırman gerekiyor ki,

internet sitelerinde ki sorunları öğrenip ona göre tarayıcını sonraki günlerde

geliştirebilesin. Dolayısı ile evet zor bir iş, hem yazılım olarak zor, hem de

pazarlama anlamında zor. Ancak ilerde küçük robotlar için farklı bir işletim

sistemi geliştirilebilir.

Meryem İlhan: Kodlamayı öğrenirken neden çok zorlanıyoruz ?

Cevap:

- Bunun kolay yolu şudur, proje proje ilerlemek… Kafanda küçük küçük bir

proje yapıyorsun, mesela diyorsun ki; ben bir hesap makinesi yapacağım.

Önce bunu yapıyorsun. Ancak sevdiğiniz bir proje olmalı ki kendini

zorlamasın. Ondan sonra diyeceksiniz ki, ben bir ziyaretçi defteri

yapacağım…Orada veri tabanı kullanmayı öğreniyorsun. Sonra diyorsun ki

,başka bir şey yapacağım, yani projeni kafanda belirleyeceksinve ondan

sonra o projeyi yapıyorsun. Böyle yapa yapa aralarda öğreniyorsun. Eğer

kitapların arasında çok zorlanmadan öğrenmek istiyorsan, tavsiye

edebileceğim yöntem bu şekilde.

Keremcan Arslan: Hangi kodlama dilini öğrenirsek daha iyi olur?

Cevap:

- Şimdi kesin bir cevap veremiyorum ancak, örnek verebileceğim python dili

var. Bunun dışında mobil uygulama geliştirmeyi düşünüyorsan Java ile

tanışmanız iyi olabilir. Ancak biraz karışık gelebilir. Web tarafında bir proje

yazmak istiyorsan, php ve javascript'i önerebilirim. Bunların dışında bazı

yazılım öğretme araçları var. Eğer zorlanıyorsanız, onları kullanabilirsiniz.

Bunlara framework deniliyor, yani işin ağırlığını biraz daha üstünden

alıyor. Ancak dediğim gibi python'ı denemenizi tavsiye ederim.

Ferhatcan Küçükkaya: Türkiye'de yazılım alanında neden ünlü kişiler çıkmıyor?

Cevap:

- Şöyle şöyleyim; aslında birçok önemli isim de çıkıyor. Örneğin "udemy"

yani Youtube'un eğitim için olan versiyonunun kurucusu bir Türk. Onun

dışında birçok üst düzey kişi çalışıyor silikon vadisindeki şirketlerle. Gitgide

de artıyor bu. Ancak Elon Musk gibi yada Bill Gates gibi isimler neden

çıkmıyor dersek; bu galiba Türkiye'deki genel dijital iklim ile alakalı. Yani

onun çıkması için çok büyük bir üretim ortamı olması lazım. O üretim

ortamda da Dünya'sı genişlemiş birisinin olması lazım. Bunun için umarım

ileride bir iklim oluşur ve siz o iklimin öncüleri olursunuz.

Hüseyin Furkan Bıçak: Bilgisayar neden piksellerden oluşur?

Cevap:

- Şöyle izah edeyim… Biz bilgisayarda neler görüyoruz; resimler,

videolar,yazılar,rakamlar,şekiller görüyoruz. Bunlar aslında farklı renk

kodlarıdır. Pixel dediğimiz şey aslında dijitalde bir resmin en küçük

parçasıdır. Peki çözünürlük dediğimiz şey ne? Bir videonun çözünürlüğü

fazla ise daha net oluyor çünkü daha çok pixel kullanılıyor. Bu bir nokta

gibi tanımlama. Bilgisayardaki en küçük noktaya bir isim vermek gerekmiş

ve Pixel denilmiş. Bu pixeller de birleşerek resimleri oluşturuyor. Eğer ne

kadar kaliteli bir resim görmek istiyorsak, o kadar fazla pixele sahip

olmamız gerekli.

İlkay BOĞA : Bilgisayarda tuşlara basınca nasıl harflere dönüşüyor?

Cevap:

- Şöyle izah edeyim… Zaten eski bir klavyeyi söküp altına baktığında orada

birkaç katman olduğunugörürsün. Elektriksel ve mekaniksel olmak

üzere,… Bir harfe bastığımızda aşağıdaki mekanik devrede bir yeri kapatıp

açıyoruz. Ve bunun karşılığında bilgisayara "0,1" olarak bir rakam gidiyor.

Bundan sonrada bu "0,1"leri makine harflere dönüştürüyor. Ondan sonra

da bu harfleri kelimelere çeviriyor.

Hatice AKTUNÇ: Telefonla nasıl konuşuyoruz?

Cevap:

- Şöyle bilmemiz gereken şeyler… İlkel sisteminden bahsedersek; telefonun

içerisinde direnç var, bir zar var, sen ne kadar şiddetli konuşursan o zar o

kadar etkileşiyor ve o dirence etki ediyor. Burada ses enerjisi önce

mekanik enerjiye ,sonra elektrik sinyali olarak karşı tarafa taşınıyor.

Ardından da tersine işlemler gerçekleşerek karşıya sesler gidiyor. Yani

elektrik sinyalleri, mekanik enerjiye, sonrada, ses enerjisine dönüşüyor.

Burada böyle bir devre var. Tabi basit anlatıyorum, ancak geliştirmesi çok

uzun sürmüş, tarih boyunca yapılan gelişmeleri biliyoruz.

Fatmanur TURAN : Sosyal medyada ki hırsızlardan nasıl korunabiliriz?

Cevap:

- Bu çok güzel bir soru… Çünkü sosyal medyada birçok bilgimiz çalınabilir.

Öncelikle ne yapmalıyız? Kendi özel hayatımıza ait şeyleri, çok fazla

internette paylaşmamalıyız (Güvenliğimizi zorda bırakacak şeyleri).

Mesela tatile gittiğimizde, tatilden paylaşımı herkese açık yaparsak,

evimizde kimsenin olmadığı anlaşılabilir ve evimize hırsız girebilir. Kendi

kimlik bilgilerimizi, şifrelerimizi veya herhangi kişisel bilgimizi

paylaşmamalıyız. Birde arkadaş listemize, bir isimi olmayan mesela "Baran

Yağmurcu" değil de "Mustafa pide salonu" tarzında ne olduğu belli

olmayan hesapları eklemememiz gerekiyor. Paylaşımlarımızı olabildiğince

gizli yapmamız gerekiyor. Son olarak da güncel çıkan dolandırıcılık

haberlerini de takip etmeliyiz.

Elif Şule ALKAYIŞ : Youtube'de milyonlarca video varken aradığımızı nasıl hemen

bulabiliyoruz?

Cevap:

- Şöyle; Google, Yandex, Bing gibi büyük arama motorları ki Youtube'u da

bir arama motoru olarak düşünebiliriz, RAM adındaki bilgisayar parçalarını

kullanıyorlar. Bu RAM'ler çok hızlı çalışıyor hatta Bilgisayar'ın beyni de

diyebiliriz. Sizin bilgisayarınızda da RAM var. Google'un bilgisayarında da

RAM var. Bu ikisini de birleştirerek; büyük koskocaman bir beyin

yapıldığını düşünebiliriz. Bu şekilde aradığımız sonuçları hızlıca karşımıza

getirebiliyoruz. Ancak şu da var… Yapay zeka sayesinde, bir video

izledikten sonra, senin hangi videoyu izleyebileceğini tahmin ettiriyor ve

bu sayede işleri daha da hızlanıyor.

Elif Şafak Yavuz : Bilgisayarlar yapay zekaları ile yeni icatlar üretebilirler mi?

Cevap:

- Sorunun cevabı; evet. Yapay zekalar makine öğrenmesi sayesinde

bilmediği bir durumda nasıl bir sonuç olabileceğini de kendisi bulmaya

çalışıyor. Dolayısı ile bunları bulurken kendi kendine icatlar bulması da

ihtimaller dahilinde. Bakalım ileride yapay zekalar nasıl icatlar bulacak…

Belki de şöyle olacak; bir icadın patenti bir insanın yerine bir yapay zeka

da olacak. Bütün kullanım hakları yapay zekada olacak. Orada da yapay

zeka hukuku konumuz olacak. Karışık ve heyecanlı bir gelecek bizi bekliyor.

Miyase KIYMAZ: İnternet insanları nasıl bağımlı hale getirdi?

Cevap:

- Şöyle düşünebiliriz… Sadece internet mi bizi bağımlı hale getirdi? Mesela

kola bağımlısı insanlar var, benzer şekilde bazı kahve satan yerlere bağımlı

insanlar var, oyuncaklara bağımlı olan insanlar var, İnterneti markalar ve

şirketler yönetiyor ve şirketler, insanları bağımlı hale getirmekte

profesyoneller. Bu konuda psikologlar çalıştırıyorlar, mühendisler

çalıştırıyorlar ve öyle bir seviyeye geldi ki artık kendileri düşünmüyorlar,

kullanıcılardan aldıkları bilgileri yapay zekalar yorumlayarak satış

teknikleri geliştiriyorlar. Peki bundan nasıl korunabiliriz, karşımızdaki

sistemin bize iyi bakmadığını ve sürekli orada tutmaya çalıştığını

anlayarak.

Zehra ÇELEBİ: Bilgisayarın içine o kadar bilgi nasıl sığdırılmıştır?

Cevap:

- Şöyle düşünelim, bu bilgisayarlar bize gelene kadar 60 yıldır geliştiriliyor.

İlk başlarda bu kadar büyük değildi bilgisayarların işlevi, çok küçüktü.

Hatta bugün bir şarkı diyebileceğimiz 5MB hafızaya sahip bilgisayarlar

5.000-6.000 dolara satılıyordu. Ancak ne oldu; malzeme teknolojisi ve

diğer teknolojiler geliştikçe yavaş yavaş büyüdü. 90'lı yıllarda disketler

vardı yanımızda taşırdık. Ancak bu disketlere bir müzik dosyası bile

sığmazdı. Hatta ilginç bir çalışma var diyor ki; 2010 yılında 128 MB vardı

USB'ler, 2015 de 128 GB’lık versiyonu çıktı, 2020 de 128 TB'lığı mı çıkacak?

Bu TB, MB, GB dediğimiz terimler diğerinin bin katı. Bu malzeme

teknolojisi ile olan bir şey ve zamanla oldu tak diye olmadı. Yavaş yavaş

büyüdü büyüdü ve içine sığar hale geldi.

Yıldız ÇETİNKAYA: İnsanlar interneti cep telefonlarına nasıl aktarıyor?

Cevap:

- Burada cep telefonu olması işi değiştirmiyor, bilgisayara nasıl geliyorsa

cep telefonuna da o şekilde geliyor. Buradaki ana nokta şu; bir tane alıcı

var, bir tane verici var ve bunlar arasında iletişim oluyor. Belki ileride şöyle

bir durum olacak…Vücuduna küçücük bir çip takılacak, ondaki alıcı

vericiyle iletişim kuracak ve internet orada çekecek. Giyilebilir teknolojiler

bu anlamda önemli, yani üstümüze giydiğimiz internetli teknolojiler. Ana

mantık bu, bunu daha detaylı incelemek istiyorsanız modemlerin çalışma

prensiplerine bakabilirsiniz.

Safiye ÇETİNKAYA: İnternet, çocukların fiziki ve ahlaki yönden gelişiminde olumsuz

etkiler mi?

Cevap:

Şöyle söyleyeyim… İnternet de her icat gibi içerisinde bazı riskleri barındırır.

Tabii farklı kılan özelliği de çok fazla hayatımızın içerisinde olması. Yani gün

içerisinde 3-5 saat kullandığımız bir araçta olsa, içerisinde farklı riskleri

barındırıyor. Ancak burada ki bir farklı noktada şu; en büyük sıkıntı, belki de,

internetin kontrolsüz bir güç olması. Yani kontrol eden bir merkezi yok.

Dolayısıyla içerisinde bir sürü risk barındırıyor. Ancak bu tür risklerin önüne

geçmek için; dijital okuryazarlık, siber zorbalık,vb konuları öğrenmeye

çalışmamız lazım. Ardından internet nasıl çalışıyor, buradaki şirketler nasıl

para kazanıyor bunlara kafa yorarız. Bunları yaptığımız zaman, internet'e

bakış açımız değişir. Önümüze koyulan internetin sadece bir yemek değil,

onun mutfakta nasıl hazırlandığını da öğreniriz. O zaman onun bizi

yönetmesinin olabildiğince önüne geçeriz.

Ömer Faruk ŞAHİN: Ülkemizde interneti ilk kullanan il hangisidir? En çok kullanan il

hangisidir?

Cevap:

- İlk kullanılan il Ankara, Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde 1993 yılında

kullanılıyor. En çok kullanılan il denilince nüfusundan dolayı en çok

İstanbul'dan kullanıcımız var. Zaten nerdeyse her şehirde, ilçede kullanımı

yoğun. Dünya'ya baktığımızda ise şaşırtıcı bir şekilde, insanların yarısı daha

hiç interneti kullanmadı. Dolayısı ile Dünya'da halen çok büyük bir pazar

var.Aynı zamanda bir şeyler üretmek, insanlara hizmet etmek isteyenler

için de, Dünya'da hala internete hiç dokunmamış milyarlarca insan var.

Hatice YÜCEL: İnternet ve bilgisayar hayatımızın olmazsa olmazı mıdır?

Cevap:

- Aslında bu soruya cevap vermek çok zor. Çünkü artık birbirimize o kadar

bağlı hale geldik ki ve işlerimizi bilgisayar üzerinden yürütür hale geldik ki,

bilgisayarları hayattan çıkarmanın ne kadar kolay olabileceğini

bilemiyorum. Üniversite’de bir hocam bilgisayar kullanmıyordu, telefon

‘da kullanmıyordu hatta, çok farklıydı bize göre, uzaylı gibiydi bizim için.

Bunu yapmak zor bizim için… Çünkü artık işler, ilişkiler, iletişim buradan

yürüyor. Yani demem o ki, hayatımızdan çıkarmaya değil de mümkün

olduğunca yararlı kullanmaya çalışmalıyız. Sonuç olarak yer yer

hayatımızın olmazsa olmazı olabilir, ancak bazı zamanlar da bizi çok kötü

yerlere çekebilir. Bir anda kötü olabiliriz, mahcup olabiliriz, utanılacak bir

hareket yapabiliriz, bunlara dikkat etmemiz gerekiyor.

Ela Gül ALPTEKİN:Bilgisayarda yada sosyal medyada silinen bilgiler nereye gidiyor?

Cevap:

- Şöyle, internet sitelerinin ne kadarının bilgilerini sildiklerinden emin

olamıyoruz. Facebook silmiyor olabilir, gizliyor olabilir veya hukuksal bir

durum için koruyor olabilir. Ancak bilgisayardakini anlatayım; bütün

dosyalar "0 ve 1" lerden oluşur. Bir dosyayı geri dönüşüm kutusuna

attığında bir çekmece olarak düşünebiliriz, orada duruyor. Daha sonra geri

dönüşüm kutusundan da sildiğinde bu "0,1,"lerin hepsi "0"’a dönüşüyor.

Aslında ne oluyor ? Boş bir dosyaya dönüştürüyor ve onu kullanılabilir bir

hale getiriyor. Peki internette nasıl oluyor; aslında internet siteleri

makinelere bağlı aygıtlar ve o makinelerden tarlalarca var. Bu makinelerin

birisinde sen varsın. Eğer gerçekten siliyorsan orada 0'a dönüştürülüyor.

Damla SÜREN:Sosyal medya, Facebook, Whatshapp vb. programlar nasıl ortaya

çıkmıştır?

Cevap:

- Nasıl oluyor… Şöyle söyleyeyim, internet yavaş yavaş gelişiyor. Yavaş

yavaş alt yapı büyüyor ve hızlı bir şekilde çalışmaya başlıyor. Hızlandıkça,

insanlar birbirleri ile daha çok etkileşime giriyor. Daha çok etkileşime

girince de yeni icatlar ortaya çıkıyor. Mesela bakıyorlar ki birbirimiz ile

mesajlaşabiliyoruz, öyleyse bir mesaj paylaşım uygulaması çıkıyor.

Birbirimiz ile fotoğraf paylaşabiliyoruz, öyleyse bir fotoğraf paylaşım

uygulaması yapalım. Ben 500 kişi ile aynı anda fotoğraf paylaşabiliyorum

o altyapı çıkıyor, bu sefer de sosyal ağlar ortaya çıkıyor. Daha sonra

telefonlar, internet bağlantısına kavuşuyor ve deniliyor ki, neden

telefonlarda bir mesajlaşma uygulaması olmasın ve Whatsapp ortaya

çıkıyor. Bu icatların hepsi doğru zamanlama ile ortaya çıktığı için başarılı

olan icatlar. Önümüzdeki yıllarda ise birçok böyle icat ortaya çıkacak.

Semanur ŞENOĞLU: Wi-fi nasıl kablosuz bağlanır ?

Cevap:

- Mesela biz radyo izlerken radyo sinyalinin nereden geldiğini görmüyoruz

değil mi, ya da cep telefonu ile konuşurken, o telefon bir merkeze

bağlanıyor ama görmüyoruz. Tıpkı bunun gibi… Wi-Fi'de de belli bir

frekansta (belli bir titreşim hızı) sinyaller yayılıyor, o sinyaller modem

üzerinden yapılıyor ve bilgisayarlar o sinyal üzerinden bağlanıyor. Burada

kilit olan özellik belli bir frekansta olması, yani belirli bir şifre gibi düşün…

O şifrede yayılınca onu alıcı ve verici tarıyor, orada karşılaşıyor, en

sonunda ise uyum sağlandığında(tokalaştığında)Wi-Fi ye bağlanılıyor.

Müberra Yüsra İLİTER: Radyasyon nedir? Gözle görünmediği halde insanlara nasıl zarar

verir?

Cevap:

Şöyle… Radyasyon dediğimiz şey; maddenin en küçük halinde -yani atomda -

patlamalar oluyor, bu patlamalar sonucunda da bazı durumlarda "alfa,

gamma, beta" ışınları çıkıyor. Bunlar tabii teknik durumlar… Ancak şöyle

düşünebiliriz; kablosuz ağ sinyallerini de görmüyoruz ancak uzaktan

bağlanabiliyoruz, elimizde telefon olunca telefona uzaktan sinyaller geliyor

ya o sinyalleri görmüyoruz, fakat bağlanabiliyoruz. Ancak bu "alfa, beta,

gamma" ışınları bizim vücudumuza gelebiliyor. Gözle görmediğimiz halde...

Bu patlama sonucu çıkan ışınlar vücudumuzda etkiler ve zararlar

bırakabiliyor.

Radyasyon:Radyoakt i f maddeler in al fa , beta, gama gibi ış ınlar ı yaymasına veya

uzayda yayı lan herhangi bir e lektromanyet ik ış ını meydana get iren unsurlar ın

tamamına da radyasyon denir . İyonlaşt ı r ıc ı radyasyonlar ve iyonlaşt ı r ıc ı

olmayan radyasyon la r o lmak üzere ikiye ayrı l ı r . İyonlaşt ı r ıc ı radyasyon, hücrenin

genetik mate ryal i o lan DNA’yı parça layabi lecek kadar ener j i taşımaktadır . DNA’nın

parçalanması sonucunda hücreler ölür ve bu durum kansere yol açabi l i r .

Akif Güleş Ortokulu: Sizce eşyalar katlanıp , küçükçipler haline dönebilirler mi?

Cevap:

- Şöyle; elbette bazı şeyler dönmeye başladı, belki kaybolma veya

hatırlamama hastalığı olan insanlara kaybolmalarını engellemek için bir

çip takılacak. Ancak şu var… Eşyalarda insanların gözüne estetik veya hoş

görülme etkisi var ya, o yüzden yemek yerken, "Gözümü de doysun"

diyoruz ya, o yüzden her şeyin de küçüleceğini düşünmüyorum. Ancak

küçülmesi ihtiyacı çok olan cihazlar elbet ki gittikçe küçülecek, her şeyi

küçültme bir moda olabilir, ancak herkesin bunu isteyeceğini

düşünmüyorum.

Fatma Zehra DEMİR: Telefon dokunmatikleri nasıl çalışır?

Cevap:

- Şöyle şöyleyim… Telefonların içerisinde bir direnç var, bir telefona

bastırdığında (telefonlar için dokunduğunda) tıpkı bir yastığa bastırırmış

gibi bir tarafı çöküyor. Telefonun içerisinde de nerenin çöktüğünü

algılayan bir sistem var. O sistem diyor ki, o parmağını bastırdığın yerin

yönünü konumunu ve şiddetini algılayabilirim. Peki neden sadece parmağı

algılıyor, bu telefon üreticisinin inisiyatifine kalmış bir konu. Bazı

telefonlarda sadece parmakla değil, başka eşyaları da algılayabiliyor,

örneğin eldiven. Peki parmağın olduğunu nasıl anlıyor? Parmağının

ucundaki elektriği yakalayarak dokunanparçanın parmak olduğunu

algılıyor.

Azra YAMAN: Telefonlar da parmak izi teknolojisi nasıl çalışıyor ?

Cevap:

- Telefonlarda parmak izi teknolojisi çalışırken şöyle bir özelliği var. Bizim

parmağımızın ucunda aslında harita gibi bir şey var ve bu harita hepimizde

farklı. Biz önce telefonlarımıza elimizin haritasını öğretiyoruz , sonra da

dokunduğumuzda telefon diyor ki tamam benim aklımdaki harita bu.

Sonra güvenlik kilidini açmaya çalıştığımızda başka birisi o parmağı da

tarıyor ve diyor ki, bu harita bu harita ile faklı. Eğer aynı harita karşısına

gelirse açıyor. Aynısı yüzümüzde de var (Apple FaceID), yüzümüzü tarıyor,

tüm detaylarıyla, daha sonra güvenlik kilidine gelince yine aynı yüzün olup

olmamasına karşın kilidi açıyor.

Aslıhan BİLEN: Bluetooth nasıl gerçekleşiyor, özelikle fotoğraflar nasıl aktarılıyor ?

Cevap:

- Şöyle izah edeyim… Bluetooth dediğimiz şey; aslında, iki cihaz arasında

birbirlerine sinyal yollamalarıdır. Bu işlem 20m-100m arasında

gerçekleşiyor. Kullanılmasının sebebi ise pratik ve düşük maliyetli

olmasıdır. Yani ucuza yapılan bir teknoloji ve hızlı bir şekilde oluyor. Ancak

100 metrenin ilerisinde gerçekleşmediği için farklı çözümler orada

devreye giriyor. Fotoğraflar ise yine aynı şekilde kısa mesafede sinyaller

yollanıyor ve önce bir resim "1,0"lere dönüştürülüyor o "1,0"ler karşıya

gidiyor daha sonra orada paketleniyor, bunlar daha sonra paketler

birleşiyor ve bu fotoğrafı çıkarıyor.

Osmaniye Bilişim Soru Cevap:

Deniz Kurupınar : Büyük teknoloji firmaları çalışanlarını nasıl belirliyor?

Cevap:

- Bunu şöyle açıklayayım… Şimdi onlarda aslında her şey çok daha oturmuş

bir durumda, karmakarışık bir durum yok. Ben mesela Microsoft’ta staj

yapmıştım, bizi nasıl seçmişlerdi; dediler ki bir yarışma, bir sunum yapın

ve bizi etkileyin (ayrıca özgeçmişimize bakıyorlar). Tabi önemli konuların

başında dil yani İngilizce geliyor. Onun dışında da şöyle düşünebiliriz;

yapay zekalar ile ilgili sosyal ağlarda kullanılan 3-5 tane kütüphane var. Bu

kütüphaneleri takip eden insanlar var. Bu kütüphaneleri takip eden

insanlar ile forumlarda yazışıyorsun. Dolayısı ile tanınıyorsun. Adam diyor

ki ,bu konu ile ilgili çalışan Dünya'da 100 kişi var belli ki …Çünkü bu çok

nadir bir konu, tanılıyorsun bir forumda tanıdık oluyorsun ve bir süre

sonra mülakata çağrılabiliyorsun. Önemli olan konu şu; teknoloji devleri

neleri yapıyor, nerelere doğru yöneliyor, o konularda çalışmak üretmek,

yazmak, çizmek, konuşmak gerekli.

Bekir Öncü: Canlı yayında görüntü nasıl bu kadar hızlı geliyor?

Cevap:

- Aslında bu biraz karmaşık bir konu… Ancak, bazı kavramlardan

bahsedeceğim. Bunları araştırırsan, nasıl çalıştığını anlayabilirsiniz. İlk

kavramımız "voip" diye yazılan Voice Over IP, ikincisi stream, üçüncüsü ise

Bilgisayar katmanları. Şimdi canlı yayında farklı protokoller kullanılıyor, bir

de Voice Over IP gelişimi nedeniyle bu tarz şeylerin önü açılıyor. Tabii bu

eskiden olmayan bir teknoloji. Olsa bile kısıtlı bir kullanımda olan

teknoloji. Gün geçtikçe de yaygınlaşıyor. Normal internette hızlı bir şekilde

işlemlerimizi yapabiliyoruz ancak, canlı yayının hızlı olması; bilgisayarın

katmanlarına baktığında alt taraftaki protokoller yerine farklı protokoller

kullanılması ile alakalı. Genel olarak bu yüzden bu kadar hızlı.

Reyyan Sadıker: Google'da arama yaptığımızda anlamsız sonuçlar çıkmasının nedeni

nedir?

Cevap:

Şöyle… Sonuçta Google belirli bir yapay zekaya sahip… O yapay zekayı

kullanıcılar geliştiriyor zamanla. Elbette mükemmel sonuçlar çıkmayabilir.

Ancak yavaş yavaş bu gelişiyor. Mesela basit olarak düşünelim. jaguar hem

bir hayvanın ismi hem de bir arabanın ismi. Sen şimdi "jaguar" diye aradığında

Google ‘un şunu bilmesi lazım; acaba kullanıcı arabayı mı arıyor? yoksa

hayvanı mı arıyor? Mesela eğer "Jaguar’ı aramadan önce "Ferrari’yi aradıysan

muhtemelen şimdi de araba olanı arayacak. Bu şekilde geliştirmeler yaparak

gün geçtikçe daha iyi oluyor. Ancak şu da var, Google ‘un zekasını çelmeye

çalışan bir sürü kötü siteler var. Google onlarla da başa çıkmak zorunda, o

yüzden işi biraz zor.

Tuna Eymen Çakmak: Yapay zekalı robotların ne kadar ömrü vardır?

Cevap:

- Öncelikle şunu şöyleyim, çok iyi bir soru… Kullandığımız her şey belli bir

süre sonra eskiyor. Belli bir süre geçtikten sonra eskiyecek şekilde

üretiliyor, neden robotlarda öyle üretilmesin. Muhtemelen

üretildiklerinde onların da son kullanma tarihleri olacak ve sistemli bir

şekilde bize robot aldırmaya çalışacaklar. Şu an daha ticari aşamaya

geçmediği için, bizim hayatımızda robotlar, son kullanım tarihleri yok.

Ancak bu tamamen üreticiye bağlı. Büyük firmalar muhtemelen yeni

robotları kullanıcıya aldırabilmek için belli bir son kullanım tarihi

koyacaklar. Ancak muhtemelen ileride şöyle bir durum daha yapacaklar,

haber yapacaklar. Hani diyorlar ya” Türkler bir telefonu ortalama bir ayda

eskitiyor”, onun gibi belki de şöyle diyecekler "Türkler her 9 ayda 1 robot

alıyorlar" veya robotunuzun ömrünü uzatıcı yeni bir ürün geliştirildi diye

televizyon reklamları göreceğiz. İlginç bir alan ancak biraz daha netleşmesi

için zamana ihtiyacımız var.

Melih Bulut: Kendi sitemizi nasıl oluşturabiliriz?

Cevap:

Şöyle… İnternet sitelerine bağlığımızda öncelikle html adını verdiğimiz

işaretleme dillerini kullanıyoruz. Bunun ile ilgili dokümanları internetten

bulabiliriz. Ancak yaklaşık son yıldır şöyle bir durum var, bir internet sitesi

yapmak istediğin zaman önüne bu süreci hızlandıracak araçlar çıkıyor.

Bunların başında en çok tavsiye edilen "wordpress" isimli sistem var.

Wordpress, kodlama yapmadan senin internet siteni geliştirmeni sağlıyor.

Ancak kodlama bilirsen, html, php, javascript gibi dilleri de bilirsen bu

wordpress hamurunu kendiniz daha iyi bir yapıya dönüştürebilirsiniz.

Öncelikle bir wordpress'i araştırmanızı tavsiye ederim.

Kemalcan Boran: Türklerin kendi sosyal ağları ne zaman olacak?

Cevap:

- Şöyle söyleyim… Dünyada kendi sosyal ağlarını yapan birkaç ülke var,

ancak bunların hepsi süper güç. Yani hangi devletler "Amerika, Rusya, Çin"

var bunların dışında "Almanya, Japonya, Güney Kore" de var büyüklü

ufaklı ancak bunlar biraz daha küçük ve Dünya'ya açılamayan sosyal ağlar.

Türkler ne zaman yapar? Bunun adımlarını önce yapmamız lazım.

Öncelikle yerli bir Youtube yapmamız lazım. Çünkü Youtube'un yapısı

daha basit diğer sosyal ağlara kıyasla. Ardından belki arama motoru ya da

facebook adında bir motoru yapabilir. Ne zaman yapacağımız belli değil,

şu anda ancak en azından adımlar belli. İlk olarak yerli video ağından

başlayabiliriz.

İsimsiz: Google aranan sorulara aynı anda nasıl cevap verebiliyor?

Cevap:

Şöyle düşünebiliriz; bilgisayarda bir iş yapıyoruz hem hesap makinesinde,

hem Word’ü, hem de interneti kullanabiliyorsun. Yüzlerce bilgisayarı yan

yana koyduğunu düşün, Google ‘un böyle sunucuları var ve ağırlığını

RAM'lere veriyor arama motorlarında. RAM'lere verince de çok geniş bir

kullanım alanı oluyor. Sen nasıl bilgisayarda birkaç işi aynı anda yapıyorsan

bilgisayar tarlası düşün, oradaki bilgisayarlar aynı anda bu şekilde milyonlarca

soruya cevap verebiliyor.

Hüseyin Eren Şentürk: Sosyal medyanın yararları ve zararları nelerdir?

Cevap:

- Şöyle, sosyal medyanın zararlarını hızlıca söyleyelim; bağımlılık yapar,

bazen boş bulunup ileride zarar verecek bir harekette bulunabilirsin,

mesela çok sinirlisindir ve bir paylaşım yaptıktan yıllar sonra insanlar bunu

senin önüne çıkarabilir, ayrıca insanlara kırıcı davranabilirsin, bilgisayar

başındaki rahatlığın yüzünden, zararları ilk başta bunlar. Yararlarında da

ilk önce sana çevre sağlar, farklı insanlarla tanışmanı sağlar, normal

hayatında tanışamadığın insanlarla tanışmanı sağlar, ilk akla gelen

faydaları sosyal medyanın bunlar.

Topkara: Dijital okuryazarlık 50 yıl sonra nasıl olur?

Cevap:

- Çok güzel bir soru… Çok beklemiyordum bunun gibi bir soru… Ben de daha

öncesinde düşünmemiştim 50 yıl sonra nasıl olacağını. Ancak şunu

söyleyebiliriz, mesela Japonya'da "Toplum 5.0" adında toplumu bilgi

iletişim teknolojilerine entegre etme ve üzerine düşünme projeleri var.

Muhtemelen Japonlar üzerinden düşünebiliriz, topluma belirli bir standart

getirilecek. Yani tıpkı normal okuryazarlık gibi ülkelerin birbirleri arasında

"Senin Dijital okuryazar oranın ne" gibi sorular sorulacak. Belirli

standartlar getirilecek ve bu konuda özellikle yapay zekâ ve algoritmik

düşünme halk belirli standartlara ulaştırılmaya çalıştırılacak.

Ezgi Saraç: Kodlama nedir?

Cevap:

- Aslında kodlama dediğimiz şey; bilgisayarın anladığı dilinden

konuşmaktır. Nasıl İngilizce öğrendiğimizde İngilizce bilen insanlar ile

konuşuyorsak, kodlama öğrendiğimizde de bilgisayarlar ile konuşmaya

başlıyoruz. Kendi yazım düzeni var ve bu yazım düzeni ile bilgisayara bazı

şeyler söylüyoruz o da bunları anlıyor ve yansıtıyor. Kodlamada yaptığımız

olay bu. Mesela diyoruz ki "Şu tuşa basılırsa ekrana Merhaba Buğra yaz"

ve bu işlemi gerçekleştiriyor. Bu şekilde düşünebiliriz. Bilgisayarın kendi

dilini öğrenmek ve bilgisayarı konuşturmak.

İrem Nur Çelik: Bilgi İletişim Teknolojileri en çok ne amaçla kullanılır?

Cevap:

- Bilgi teknolojileri hayatımızın her alanında kullanılıyor. Ancak alan olarak

düşünür isek; şöyle düşünelim, en çok hangi alanlarda insanların temel

ihtiyaçları varsa o alanlarda kullanılıyor. Örneğin; bir Youtube

videosundaki kişi sizinle iletişime geçtiğini düşünebiliriz, Facebook'u

mesajlaşma olarak düşünebiliriz. Twitter'ı haber verme olarak

düşünebiliriz. Bunun dışında güvenlik çok önemli bir konu…

Güvenliğimizin sağlanması alanında kullanılıyor. Örneğin her birimizin

belirli TC kimlik numaralarımız var, ama bunların belirli bir güvenlikle

devlette saklanması lazım. Bu konularda da iletişim teknolojileri

kullanılıyor. İleride hangi alanda çalışmayı düşünürsen düşün, bilgi iletişim

teknolojileri işinin bir parçası olacaktır.

Yiğit Güleş: Hacker nasıl oluruz?

Cevap:

- Şöyle anlatıyım… Sadece güvenlik anlamında bilgisi olan insanlar hacker

olmuyor, “beyaz şapkalı” dediğimiz kötü niyetli insanlara karşı güvenlik

sağlayan insanlar da var. Eğer güvenliğe ilginiz varsa, beyaz şapkalı hacker

olmanızı tavsiye ederim. Bunlar aynı zamanda çok iyi programcılar oluyor.

Programın yanında bilgisayar sistemlerini ağlarını da iyi biliyorlar. Siyah

şapkalı hackerler zararlı türde yazılım geliştirerek aslında insanların

bilgilerini çalıyorlar veya zarar veriyorlar. Beyaz şapkalı hackerler ise siyah

şapkalılara karşı bizi koruyorlar. Umarım sizde beyaz şapkalı bir hacker

olursunuz.

Ankara Polatlı İmam Hatip Ortaokulu

Ayşegül Ağırcan: Sosyal ağ ne demektir?

Cevap:

- Sosyal ağ dediğimiz yer, aslında insanların profillerinin ön planda olduğu,

profilleri etrafında şekillenen internet siteleridir. Mesela biz wikipedia'yı

sosyal medya olarak görebiliriz. wikipedia'da asıl önemli olan içerik,

bilgidir. Ancak sosyal ağlarda genellikle odak noktamız insanlardır ve

insanların profilleridir. Ne vardır o profillerde, paylaşımları vardır,

beğenileri vardır, yorumları vardır. Bunları esas alarak kurulan internet

sitelerini sosyal ağlar olarak nitelendiriyoruz.

Atakan VARAN: Microsoft Word gibi programları nasıl yapıyorlar ?

Cevap:

- Şu soruyu sormak istemişsin galiba; "Adobe Flash, Microsoft Word gibi

başucu programları olmuş ve herkesin kullandıkları programlar nasıl

yapılıyor". Öncelikle bunların arkasında çok büyük şirketler var. Bu

şirketlerin birçok çalışanı var; mühendisleri var, belki psikologlar var.

Çünkü her program, arkasında sinir stres de barındırıyor, çok farklı

alanlarda kişiler barındırıyor, yapay zekâ uzmanları gibi. Bu gibi

programları küçük küçük her bir kendi alanındaki uzman kişiler titiz bir

şekilde hazırlıyor. Mesela Microsoft Word'ü hazırlayan bir çalışan

tamamının kaynak kodunu görmüyor olabilir. Sadece kendi kısmının işini

görüyor. Tepedeki kişi veya ekip o kodların hepsini alarak birleştiriyor ve

ürünü hazırlıyor. Bu tarz büyük uygulamaların arkasında büyük şirketler ve

onların çok fazla çalışanları var.

İsmet ARSLAN: Kablosuz internet nasıl çeker?

Cevap:

- Şöyle düşünebiliriz… Eski zamanlarda bir radyo nasıl çalışıyordu, bir anteni

vardı ve o anten radyonun yayın yaptığı merkezle iletişim gerçekleştirmesi

ile gerçekleşiyordu. Peki;bir tane alıcımız var, belli bir frekansta yayın

yapılıyor, frekans biraz teknik bir kelime ancak internetten bakarsan daha

rahat anlayabilirsiniz ama belli bir sıklıkta dalga yaymak gibi düşünebiliriz.

Belli bir frekansımız var, bir standart belirlemiş kablosuz ağımız var.

Deniliyor ki bütün kablosuz ağlar 2.4GH frekansında yayın yapar ve ona

uygun modemimiz var, modemimiz de verici oluyor, bir bilgisayarımız var,

o da alıcı oluyor. Bu ikisi arasında bağlantı oluyor. Tabi bu bağlantıya başka

birinin bağlanmaması için de şifre kullanıyoruz. Mesela birisi senin

evindeki internet bağlantısının arasına gelip, senin bilgisayarındaki senin

girdiğin internet sitelerini görmemesi için, burada bir şifreleme

kullanılıyor. Ayrıca genellikle her internet bağlantısının bir şifresi oluyor ve

bu şifreyi biliyorsan, kablosuz bağlantıyı kullanabiliyorsun, bunların hepsi

güvenlik için yapılan uygulamalar.

Emrecan Özcan : Yazılımla , bilgisayarın parçalarına nasıl müdahale edilir ?

Cevap:

- Güzel ve ilginç bir soru… Aslında şöyle, bizim donanım dediğimiz şeylerin

içerisinde bir yazılım var. Yani diğer donanımlarla veya yazılımlarla

etkileşime geçebilmesi için içerisinde bir yazılım katmanı da var. Bu

bilgisayar mimarisine giriyor. Bilgisayar mimarisi katman katman ve o

katmanların birinde mesela bir dış donanım var. Daha sonra o donanımın

yazılımsal kısmına geçiyoruz. Burada OSI katmanı var, araştırabilirsiniz OSI

katmanı diye bakabilirsiniz. Eğer araştırmak isterseniz; bu TCP IP veya OSI

katmanı şeklinde incelemenizi tavsiye ediyorum.

Burak Sayım: Hoparlörden ses nasıl çıkar?

Cevap:

- Hoparlörün arkasında ne var? Elektrikle bağlantı yaptığımız bir yer var

değil mi veya bilgisayardan güç alan şekilleri de olabilir. Ancak elektrik

geliyor hoparlöre. Mesela şunu fark ettiniz mi? Hoparlörden çok fazla güç

çıktığında ve elinizi yaklaştırdığınızda elinizi çarpıyormuş gibi olur, şimdi

hoparlörün içerisinde olan şeyler, kağıt koni (elinizi yaklaştırdığınızda

çarpar gibi olan bölüm), toz kapağı var, elektro mıknatıs var, süspansiyon

var, mıknatıs var, ortalayıcı var. Yani bunlar tabi anlaması zor bilgiler ancak

şunu bilmen gerekiyor, bir elektrik dalgası geliyor ve o elektrik dalgasını

ses enerjisine çeviriyor hoparlör. Yani kısaca elektrik enerjisini hoparlör

ses enerjisine çeviriyor. İçerisinde bunu yapan mıknatıslar var. Daha

detaylı belki daha ilerleyen yıllarda veya durumunuza göre istediğiniz

zaman inceleyebilirsiniz hoparlörü veya çalışmayan bir hoparlör varsa açıp

içerisine de bakabilirsiniz.

Polat Altay : Yazıcıdan Yazılar Nasıl Çıkar?

Cevap:

- Tabii artık lazer yazıcılar var. Bundan yaklaşık 10 yıl önce

püskürtmeli(nokta vuruşlu) yazıcılar vardı. Ancak şu an ,lazer yazıcılar var.

Basınca hemen çıkıyor. Eskiden yavaş yavaş teker teker çıkartılıyordu. Bu

nasıl çalışıyor onun ile ilgili kısa bir bilgi veriyim. Çünkü bu da detaylı bir

konu… Yıllardır bu teknoloji geliştirilsin diye uğraşılmış. Ancak şöyle

anlatayım; yazıcıdakitonerde "+" ,kâğıtta ise "-" elektrik yükü var. Ve ilk

önce yazıcının hafızasına aktarılıyor, basılması gereken noktalar.Kağıt

geçerken de tonerdeki "+" kağıttaki "-"yi çekiyor ve tonerdeki mürekkep

kağıda çekilmiş oluyor ve hemen kuruyor. Belirli noktalara bu yapıştığında

yazdırma işlemini tamamlıyoruz. Mesela bazen yazıcı çalışırken elektrikler

gider ve bakarsın kağıttaki harfler yarıda kalmıştır. Yani harf harf

ilerlemiyordur yazıcı, nokta nokta ilerliyordur. Sonunda ise "+" "-" olayı ile

birbirine yapışıyor.

Elvan Rana POLAT : İnternet Şifreleri Nasıl Kırılır?

Cevap:

- Burada en çok nasıl ele geçirildiklerini söyleyeyim… Şifreyi ele geçirmek

isteyen sahte bağlantı gönderiliyor, kullanıcı gelen bağlantıyatıklıyor ve

şifresini giriyor sahte bağlantıya, hackerda onu çalıyor. Facebook'ta ve

Twitter'da en çok bu şekilde… Ancak bunun dışında eskiden şöyle şeyler

vardı, o kadar güvenli değildi internet siteleri… Ve “brute force” dediğimiz

yöntem ile yani bir anda binlerce şifreyi deneyen mekanizmalar

geliştiriliyordu. Bunların “Wordlist” dediğimiz en çok kullanılan şifrelerin

klasörleri vardı. Not defterlerinde hazırlanmış text dosyaları şeklinde.

Şifrelerin bunlardan birisi ise kırılıyordu. Ancak şu an en çok bu şekilde

kırılıyor. Çünkü Facebook veya instagram güvenliklerini iyi sağladıkları için

orada bir sorun olmuyor. Sadece oltalama dediğimiz bir bağlantıya

tıklayıp şifreni girme yöntemi kullanılıyor. Eskiden farklı yöntemler vardı

ve bu yöntemlerde Web sitelerindeki açıklar kullanılırdı, şifre deneme

kullanılırdı, ancak şu an bağlantı sistemi ile genellikle çalınıyor.

Ahmet Ataş : Uygulamalar Neden Sürekli Güncelleniyor ?

Cevap:

- Burada birçok faktör var.Ancak birincisi; bunlar şirket ve sürekli sitelerini

güncellemek istiyorlar, ikincisi ise "retention" dediğimiz bir olay var.

Uygulamalarda yani kullanıcı uygulamaları ne kadar bağlı kalıyor. Bu

önemli bir konu. Siz bir oyunu indirdiniz, bir ay sonra oynuyor musunuz

?Yada bir hafta sonra oynuyor musunuz ?Yoksa oynamıyor musunuz? Eğer

oynamıyorsanız bu retention oluyor. Uygulamalar kullanıcı tutundurmayı

yüksek tutabilmek için, sürekli güncellemeler yapıyorlar. Çünkü bizim

zevklerimiz de değişiyor. Örneğin 5 sene öncesinde "canlı yayın" diye bir

şey yokken, şu an hayatımızda önemli bir yere ulaştı. Artık insanlar

Instagram üzerinden canlı yayın yapıyor. Birde şu var… Rakipler bir

güncelleme yaptığı zaman, diğerinin de aynı şekilde güncelleme yapması

gerekiyor. Bazen bir uygulama farklı bir özellik ortaya koyuyor ve hemen

diğer uygulamaların onu kapması gerekiyor. Burada gerçekten büyük ve

önemli bir pazar var.

Tülin AKPINAR: Facebook Nasıl Yapılmış?

Cevap:

- Hemen izah edeyim Facebook kaynak kodları tarafından php türünde

yazılmış bir proje ve bu kaynak kodları internette var (ilk kaynak kodları).

Ancak önemli yanı bir kod olarak değil de,internetteürün olarak önemli bir

yerde yer kaplaması. Facebook ilk çıktığı zaman şöyle bir misyonu vardı;

eskiden tanıştığın ama sonradan görüşemediğin ilkokul arkadaşın gibi

insanları bulmak. Fakat bu zamanla değişti, diğer internet siteleri gibi. Şu

anda Dünya'yı daha açık iletişimsel bir yer haline getirmeyi amaçlayan bir

projeye dönüştü. Ayrıca şunu bilmemiz lazım Facebook, 2002 yılında

çıktığında "Web 2.0" adında projeler vardı. Bu projelerden biriydi

Facebook. Diğer rakiplerini eleyerek ön plana çıktı ve şu anda dünyada en

fazla kullanıcıya sahip sosyal ağ haline dönüştü.

(Facebook kaynak kodu: “https://gist.github.com/nikcub/3833406”)

Rukiye: Meslek Seçimimi Nasıl Yapmalıyım ?

Cevap:

- Ben kendi çalıştığım alan ile ilgili cevabımı söyleyeceğim, şöyle; birkaç tane

popüler konu var bizim önemsediğimiz. Bunları göz önünde bulundurarak

yapman lazım. Birincisi gelecekte neler olacak, üç boyutlu yazıcılar çok

önem kazanacak, nesnelerin interneti önem kazanacak yani her şeye

internet bağlayacağız (sandalyeye, masaya, kapıya). Bunun dışında; yapay

zekâ, artırılmış gerçeklik, sanal gerçeklik, sensorlar, robotik, bunlar çok

önem kazanacak. Yani hangi mesleği seçerseniz seçin bu bahsettiğim

konular ile ilgili yenilik yapmak hedefiniz olsun. Tıp alanında da devam

ederseniz , orada da yapay zekâ robotik gibi konular ön planda olacak.

Mutlaka bu konularla ilgili gelişmeleri takip etmelisiniz.

Ömer BUDAK : İnterneti nasıl yapmışlar?

Cevap:

- Bu çok geniş bir konu… Ancak sana kısaca birkaç noktaya değinerek bunu

anlatmaya çalışacağım. Daha geniş bilgileri de siz internette bulabilirsiniz.

Bizim en çok önemsediğimiz noktalara değineceğim, 1950'lerin başında

bilgisayarların gelişmesi ile artık bilgisayarlar arasında paketlerin birbirine

gönderilmesi konusunda gündeme geliyor ve yavaş yavaş internet

dediğimiz şeyin gelişim süreci başlıyor. 1960'ların başında Amerikan

Savunma Bakanlığı "Arpanet" adında bir ağ yapıyor ve birbirine bu

Arpanet üzerinden kullanıcılar mesaj gönderebiliyor. Bu yıllarca ilerliyor.

Tabii öncelikle askeriyede sonra sivil hayatta kullanıma sürülüyor.

1990'ların ortasında önemli bir isim mutlaka bilmeniz lazım "Tim Berners

Lee" adındaki kişi bugünde kullanmakta olduğumuz internet sitelerinin

işaretleme dilini "HTLM"yi de gündeme getiriyor ve 90'larda artık

mesajlaşma uygulamaları elektronik postalar hayata giriyor. Daha

sonrasında ise Facebook, Instagram ,Twitter gibi siteler hayatımıza giriyor.

Okuyucuya not:

Kitabın 0.3 versiyonuna göz attınız. Yeni versiyonlar ve eklenmesini istediğiniz

bölümler için lütfen iletişim kurun ve sosyal ağlardan takipte olun.

Buğra AYAN

bugra.ayan@yahoo.com

http://www.facebook.com/bugraayan

http://www.instagram.com/bugraayan

http://www.twitter.com/bugraayan