milieuverklaring 2017 - rva · 2017-09-05 · patrick boribon idpb veiligheids-en...

Milieuverklaring 2017(gegevens 2016)

Rijksdienst voor Arbeidsvoorzieningwww.rva.be

Hoofdbestuur – Keizerslaan 7, Brussel

Kantoor van BruggeKantoor van Charleroi

Kantoor van GentKantoor van Antwerpen

Kantoor van KortrijkKantoor van La Louvière

Kantoor van BergenKantoor van Oostende

Kantoor van DoornikKantoor van TurnhoutKantoor van Vilvoorde

BE-BXL-000029

3

INHOUDSTAFEL

Voorwoord ................................................................................................................................... 5

1. Voorstelling van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening ........................................ 7

2. Milieubeleid van 8 november 2016 .............................................................................15

3. Voorstelling van het EMAS-milieubeheersysteem bij de RVA. .....................................17

3.1 Wat is EMAS? .......................................................................................................................................173.2 Structuur van het milieubeheersysteem bij de RVA ................................................................173.3 De milieuanalyse, de doelstellingen en het milieuprogramma ............................................193.4 Evaluaties en nieuwe programma's ...............................................................................................193.5 Toepassingsgebied van het MBS bij de RVA ...............................................................................20

4. Milieuaspecten en de milieudoelstellingen ................................................................22

4.1 Hoofdbestuur .......................................................................................................................................224.2 Kantoor van Brugge .........................................................................................................................234.3 Kantoor van Charleroi .......................................................................................................................234.4 Kantoor van Gent ..............................................................................................................................244.5 Kantoor van Antwerpen ...................................................................................................................244.6 Kantoor van Kortrijk ..........................................................................................................................254.7 Kantoor van La Louvière ..................................................................................................................254.8 Kantoor van Bergen ..........................................................................................................................264.9 Kantoor van Oostende .....................................................................................................................264.10 Kantoor van Doornik ........................................................................................................................264.11 Kantoor van Turnhout ......................................................................................................................274.12 Kantoor van Vilvoorde.......................................................................................................................27

5. Milieuresultaten en indicatoren .....................................................................................28

5.1 Elektriciteit ...........................................................................................................................................305.2 Brandstoffen voor verwarming: stookolie en aardgas ............................................................445.3 Water ......................................................................................................................................................585.4 Papier ...................................................................................................................................................... 715.5 Afval ........................................................................................................................................................875.6 Mobiliteit ...............................................................................................................................................965.7 Biodiversiteit ........................................................................................................................................995.9 Emissies ................................................................................................................................................100

4

6. Communicatie en sensibilisering ................................................................................ 120

7. Verwijzingen naar de wettelijke vereisten die van toepassing zijn inzake het milieu ................................................................................................ 123

8. Verklaring van de milieuverificateur over de verificatie- en valideringswerkzaamheden ..................................................................................... 124

9. Glossarium ......................................................................................................................... 125

5

Voorwoord

De directie en het personeel van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) zijn, zich bewust zijnde van het belang van een milieubeheer van hun activiteiten, concreet acties gaan ondernemen inzake hun impact op het milieu. Onze instelling zit immers in een proces waarbij een milieu-beheersysteem (MBS) wordt ingevoerd volgens de Europese EMAS-verordening in verschillende vestigingen van de organisatie. Dat systeem, dat gebaseerd is op een aanpak van continue ver-betering, heeft tot doel onze milieuprestaties te verbeteren en onze impact op het milieu te verminderen. Het ingevoerde systeem en de behaalde milieuresultaten maken het voorwerp uit van deze verklaring.

Deze verklaring wordt jaarlijks bijgewerkt. De publicatie van de volgende versie is voorzien voor juni 2018.

7

1. Voorstelling van de Rijksdienst voor ArbeidsvoorzieningDe Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening is een openbare insteling van sociale zekerheid die het stelsel van de werkloosheidsverzekering en bepaalde tewerkstellingsmaatregelen toepast.De RVA is actief op 6 grote domeinen:• preventie• vergoeding• (her)inschakeling• verzoening van het privéleven met het beroepsleven• informatie• controle.

De RVA werkt op al die zes domeinen nauw samen met de politieke beleidsverantwoordelijken en in het bijzonder met zijn voogdijminister, de minister van Werk. Hij neemt actief deel aan de voorbereiding en de evaluatie van de reglementeringen waarvoor hij bevoegd is.

In de visie beschrijft de RVA waar hij naartoe wil tegen 2020:

"Samen voor een activerende sociale bescherming".

De RVA wil:• sociale bescherming bieden bij transities op de arbeidsmarkt• een partner zijn binnen een actief en inclusief werkgelegenheidsbeleid;• een referentiepunt zijn inzake goed beheer en klantgerichtheid.

De waarden geven aan welke principes en ideeën het intern gedrag van de medewerkers en de relaties van de RVA met de buitenwereld bepalen.

De RVA staat voor:• verantwoordelijkheid• dynamiek• teamspirit• klantgerichtheid• billijkheid• transparantie.

De administrateur-generaal, bijgestaan door de adjunct-administrateur-generaal, is bevoegd voor de dagelijkse leiding van de RVA. De uitvoering van de opdrachten gebeurt op het Hoofd-bestuur en in zijn 30 bureaus.

Hoofdbestuur (HB) Het heeft een tweevoudige taak: meehelpen aan de uitvoering van bepaalde RVA-opdrachten (bijvoorbeeld: de betaling van onderbrekingsuitkeringen) en zorgen voor administratieve, logistieke en reglementaire ondersteuning van de werkloosheidsbureaus. Het hoofdbestuur zorgt concreet voor: reglementaire onderrichtingen, organisatie van opleidingen, personeels-zaken en -administratie, informaticaondersteuning, het structureren van interne en externe communicatie, beheer en onderhoud van gebouwen en materiaal, de studie van ontwikkelingen in de activiteitsdomeinen, de boekhouding en de budgettering …

8

Organigram

Taaldienst

Werkprocessen

ICT

Werkloosheids- reglementering en Geschillen

Reglementering tijdskrediet en buurtdiensten

Financiële diensten

Statistieken, Begroting en

Studies

HRM

Organisatie: Ontwikkeling en

Ondersteuning

NOC

Interne en externe

Communicatie

Kennis- management

FSOAdviseur-generaalErik VAN THIENEN

SupportDirecteur-generaal

Guy CLAESSENS

Reglementeringen en Geschillen

Directeur-generaalChris SEBRECHTS

Financiën - Statistieken en Studies

Directeur-generaalHugo BOONAERT

Personeel - Organisatie -

CommunicatieDirecteur-generaalPatrick BORIBON

IDPB Veiligheids-en

welzijnsdeskundige

Juridische dienst

Informatieveiligheid

Algemene directie Secretariaat

Algemene directie

Interne controle en procesbeheer

Interne Audit

Centrale controledienst

Werken en Materieel

Georges CARLENSAdministrateur-generaal

Claudette DE KONINCKAdjunct Administrateur-

generaal

9

16 entiteiten Centraliserende bureaus Niet-centraliserende bureaus

Brussel

Brugge Oostende

Kortrijk Roeselare, Ieper

Gent Oudenaarde, Aalst, Dendermonde, Sint-Niklaas

Antwerpen Boom, Mechelen

Turnhout

Leuven Vilvoorde

Hasselt Tongeren

La Louvière

Charleroi

Bergen Doornik, Moeskroen

Nijvel

Namen

Aarlen

Luik Hoei

Verviers

RVA-kantorenHet onthaal van de bezoekers en het informeren van het publiek gebeuren in de 30 kantoren van de RVA, verdeeld over het Belgisch grondgebied (frontoffices).

Sinds 01.01.2016 zijn die 30 kantoren gegroepeerd in 16 arrondissementen die werkloosheids-bureaus genoemd worden (zie kaart). Er zijn er 8 in Wallonië, 7 in Vlaanderen en 1 in Brussel.

Het centraliserend bureau van elk arrondissement (16 hoofdkantoren in het groot op de kaart) groepeert geleidelijk de backofficeactiviteiten. Hun taken zijn de volgende: • het recht op werkloosheidsuitkeringen toekennen en het bedrag ervan bepalen;• de uitkeringen die werden betaald door de uitbetalingsinstellingen verifiëren;• het recht op loopbaanonderbreking / tijdskrediet toekennen en toestemming geven voor de

betaling van de uitkeringen;• de herinschakeling ondersteunen van werkzoekenden in samenwerking met de andere bevoegde

instellingen;• het systeem van werkloosheid behouden door preventief tussen te komen en door oneigenlijk

gebruik, bedrog en al dan niet georganiseerde fraude te bestrijden;• de wettelijke en reglementaire bepalingen inzake de werkloosheidsverzekering toepassen (in geval

van inbreuk: sancties toepassen);• de werkloosheidsattesten afleveren;• samen met de uitbetalingsinstellingen informatie geven aan de werknemers en aan de werkgevers.

De andere 14 kantoren (in het klein op de kaart) zullen enkel nog instaan voor activiteiten met betrekking tot het onthaal en het informeren van de burger.

10

Entiteitsdirecteur

Toelaatbaarheid VerificatieLoopbaan-

onderbreking/ Tijdskrediet

Vergoed- baarheid

Controle SupportFrontoffice

(Onthaal - Info)

Mechelen

Turnhout

Tongeren

Tongeren

Gent

Oostende

Hasselt

AntwerpenSint-

Niklaas

Oudenaarde

Roeselare

Dendermonde

Kortrijk

Vilvoorde

Boom

Ieper

Namen

MoeskroenMoeskroen

Doornik

Charleroi

Luik

Bergen

HoeiVerviers

Aarlen

Leuven

La Louvière

Brussel

Nijvel

Aalst

Brugge

Merk op dat sinds 1 januari 2016, in het kader van de reorganisatie van de RVA, de diensten van de verschillende kantoren gegroepeerd zijn in 7 processen (Toelaatbaarheid, Vergoedbaarheid, Verificatie, Controle, Loopbaanonderbreking/Tijdskrediet, Support en Frontoffice). Al wat met EMAS en met het milieu te maken heeft, zal behoren tot het proces Support.

11

Doelstelling EMAS-registratie

Het personeelsbestand van de RVA bestaat uit ongeveer 3049 budgettaire eenheden.

De directie en het personeel van de RVA, zich bewust van het belang van het milieubeheer van hun activiteiten, ondernemen concrete acties om hun impact op het milieu te verminderen.

Op 12 december 2011 heeft de RVA zijn milieubeleid aangenomen. Door de implementatie van een milieubeheersysteem (MBS) volgens de Europese EMAS-verordening, heeft de Rijksdienst zijn milieuprestaties verbeterd en zijn impact verminderd.

In mei 2013 heeft de milieuverificateur het MBS van de RVA goedgekeurd en zijn milieuverklaring 2013 voor het gebouw van het hoofdbestuur gevalideerd. Sinds 6 mei is de RVA geregistreerd op de Europese lijst van het communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem (EMAS).

In juni 2013 werd het milieubeleid gewijzigd gelet op de toepassing van het milieubeheersys-teem in de kantoren van Brugge, Charleroi en Gent. In maart 2014 heeft de milieuverificateur het MBS van de Rijksdienst goedgekeurd en zijn milieuverklaring 2014 gevalideerd voor het gebouw van het hoofdbestuur en de kantoren van Charleroi, Brugge en Gent.

In 2014 wordt het MBS ingevoerd in 8 bijkomende kantoren: Antwerpen, Kortrijk, La Louvière, Bergen, Oostende, Doornik, Turnhout en Vilvoorde. In de lente van 2015 heeft de milieuverifi-cateur het MBS van de Rijksdienst goedgekeurd en zijn milieuverklaring 2015 gevalideerd. De 12 betrokken gebouwen waren voortaan EMAS-gecertificeerd als gevolg van die externe audit.

Het milieubeleid werd herzien in november 2016 en aangepast aan de nieuwe organisatie van de RVA.

Algemene gegevens

Naam Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA)

Vorm Openbare Instelling Sociale Zekerheid

Adres Keizerslaan 7, 1000 Brussel

Telefoon 02 515 41 11

E-mail [email protected]

Website www.rva.be

12

Kantoor van Charleroi

Adres:Rue du Pont Neuf 7,

6000 Charleroi

Aantal VTE:138

Totale oppervlakte gebouw:6 519 m²

Contactpersoon EMAS:Michel Ureel,

[email protected]

Kantoor van GentAdres:

Jan Samijnstraat 1, 9050 Gent

Aantal VTE:125


Contactpersoon EMAS:Dirk Opsomer,

[email protected]

Gegevens per gebouw

Hoofdbestuur

Adres:Keizerslaan 7, 1000 Brussel

Aantal VTE:521


Contactpersoon EMAS:Timothy De Clerck, EMAS-coördinater

[email protected] [email protected]

Kantoor van BruggeAdres:

Emmanuel De Neckerestraat 5, 8000 Brugge

Aantal VTE:56,4


Contactpersoon EMAS:Johan Vandevyvere,

[email protected]

13

Kantoor van La Louvière

Adres: Rue Gustave Boël 19,

7100 La Louvière

Aantal VTE: 76,0

Totale oppervlakte gebouw: 3 480 m²

Contactpersoon EMAS:Olivier Herpoel,

[email protected]

Kantoor van Bergen

Adres: Place des Archers 8,

7000 Mons

Aantal VTE: 74,7


Contactpersoon EMAS:Alain Mayaux,

[email protected]

Kantoor van Antwerpen

Adres: Lentestraat 23,

2018 Antwerpen

Aantal VTE: 147


Contactpersoon EMAS:Geert Verjans,

directeur [email protected]

Kantoor van Kortrijk

Adres:Marksesteenweg 5,

8500 Kortrijk

Aantal VTE:56,9


Contactpersoon EMAS:Martine Maertens,

[email protected]

14

Kantoor van Turnhout

Adres: Spoorwegstraat 24,

2300 Turnhout

Aantal VTE: 88,2


Contactpersoon EMAS:Tinne Gommers,

[email protected]

Kantoor van Vilvoorde

Adres: Leopoldstraat 25A,

1800 Vilvoorde

Aantal VTE: 70,0


Contactpersoon EMAS:Ludo Simon,

adjunct van de [email protected]

Kantoor van Oostende

Adres: Kaaistraat 18,

8400 Oostende

Aantal VTE: 50,7


Contactpersoon EMAS:Hendrik Willaert,

adjunct van de directeur [email protected]

Kantoor van Doornik

Adres:Rue du Crampon 14,

7500 Tournai

Aantal VTE:63,3


Contactpersoon EMAS:Alain Mayaux,

[email protected]

15

2. Milieubeleid van 8 november 2016De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) is een openbare instelling van sociale zekerheid die door de overheid werd opgericht om de werkloosheidsverzekering in België te organiseren. Het Hoofdbestuur van de RVA is belast met administratieve, regelgevende en logistieke taken. De basisopdrachten van de RVA worden uitgeoefend in 16 werkloosheidsbureaus, bestaande uit 30 vestigingen verdeeld over het Belgische grondgebied.

Uit de visie van RVA blijkt duidelijk dat de RVA een referentiepunt wil zijn op het vlak van goed beheer en klantgerichtheid. Duurzame ontwikkeling en maatschappelijke verantwoordelijkheid maken daar deel van uit.

De RVA heeft in 2012 een milieubeheersysteem (MBS) volgens de vereisten van de EMAS-veror-dening (Eco-Management and Audit Scheme1) in het gebouw van het Hoofdbestuur ingevoerd. De Rijksdienst is vervolgens overgegaan tot het invoeren van dat milieubeheersysteem in zijn kantoren. In een eerste fase is het toepassingsgebied van EMAS in 2013 uitgebreid met de kan-toren van Brugge, Charleroi en Gent. In 2014 werd het MBS ingevoerd in 8 bijkomende kantoren: Antwerpen, Bergen, Doornik, Kortrijk, La Louvière, Oostende, Turnhout en Vilvoorde. Later zal het systeem worden ingevoerd in de kantoren van Hasselt en Nijvel.

Door dit systeem in te voeren, verbindt de RVA zich ertoe zijn milieuprestaties voortdurend te verbeteren en vervuiling te voorkomen. Zo wil de RVA niet alleen de milieuwetgeving respecteren maar ook verder gaan dan de wettelijke vereisten via, onder andere, milieuprogramma’s die tegemoet komen aan de prioriteiten die de initiële milieuanalyses van de vestigingen hebben naar voor gebracht.

In die analyses wordt immers nagegaan wat de belangrijkste milieuaspecten zijn van de ver-schillende bedrijfsprocessen van de RVA, rekening houdend met de milieueffecten ervan en de verwachtingen van de stakeholders ten aanzien ervan.

De milieueffecten waar rekening mee wordt gehouden zijn zowel directe als indirecte effecten op, onder andere, het klimaat, de luchtkwaliteit en de beschikbaarheid van grondstoffen. Er wordt getracht om rekening te houden met de volledige levenscyclus van activiteiten, producten en diensten.

De stakeholders van dit milieubeleid zijn de klanten van de RVA, zijn partners, de medewerkers, omwonenden en de maatschappij in het algemeen. De RVA zal open en actief communiceren over zijn milieubeleid.

Via milieuprogramma's voert de RVA acties om zijn prestaties te verbeteren op het vlak van bijvoorbeeld het verbruik van energie, water of papier, het afvalbeheer, de mobiliteit en de aankopen. Bij de uitvoering van de milieuprogramma’s is de medewerking van het personeel een sleutelfactor voor het behalen van de doelstellingen. Die medewerking wordt gestimuleerd door middel van bewustmakingsacties maar ook door, waar relevant, de responsabilisering van elke medewerker. Ieder personeelslid kan bijdragen tot de voortdurende verbetering van het milieu-beheer door zijn ideeën hierover mee te delen.

De directie van de Rijksdienst heeft een EMAS-coördinator belast met het organiseren van het milieubeheersysteem.

1 Europees schema voor milieumanagement en -audit

16

Door dit project voort te zetten, bevestigt de RVA zijn verantwoordelijkheid tegenover het mi-lieu. Het beleid en de actieprogramma’s worden regelmatig geëvalueerd en herzien.

Aangenomen op 8 november 2016

De administrateur-generaal

Georges Carlens

17

3. Voorstelling van het EMAS-milieubeheersysteem bij de RVA

3.1 Wat is EMAS?EMAS (afkorting van Eco-Management and Audit Scheme) is een Europese beheerstool die het mogelijk maakt voor organisaties die een milieubeheersysteem (MBS) invoeren, om zich te laten registreren op de Europese lijst van het communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem.

Daartoe wordt de verordening EC 1221/2009 van het Europees parlement (EMAS III) en van de Raad van 25 november 2009 toegepast.

Door dat beheersysteem in te voeren, verbindt de RVA zich ertoe zijn milieuprestaties voortdu-rend te verbeteren en vervuiling te voorkomen. Die voortdurende verbetering is gebaseerd op het wiel van Deming (Plan, Do, Check, Act).

3.2 Structuur van het milieubeheersysteem bij de RVADoor haar milieubeleid drukt de directie van de RVA op het hoogste niveau formeel de wens uit van de organisatie betreffende haar milieubeheer, met inbegrip van het naleven van alle wette-lijke vereisten die van toepassing zijn inzake milieu, alsook het engagement voor een constante verbetering van haar milieuprestaties. Dat beleid vormt een actiekader en voorziet het opstellen van milieudoelstellingen en -streefdoelen.

Er werd op het HB een cel ECO opgericht, onder leiding van de EMAS-coördinator, om het milieubeheersysteem in te voeren en te behouden. De cel waakt over de toepassing van de procedures, ze analyseert en controleert permanent de milieuprestaties. Ze werkt mee aan de sensibilisering en de opleiding van de RVA-medewerkers inzake milieu.

Binnen de directies van het HB zijn de Facilitycorrespondenten de contactpersonen tussen de directie en de EMAS-coördinator. Ze werken samen met de cel ECO en zorgen binnen de directie voor de coördinatie van de acties die kaderen in het milieubeheer en het verkrijgen van de EMAS-registratie.

Er is binnen elk werkloosheidsbureau een werkgroep EMAS actief. Die werkgroep speelt een rol bij de milieuanalyse, bij het opstellen, het uitvoeren en het opvolgen van het milieuprogramma, alsook bij de implementatie van de procedures. De Facilitycorrespondent van het kantoor is de tussenpersoon tussen het bureau en de EMAS-coördinator. Hij zorgt voor de coördinatie van de acties die kaderen in het milieubeheer en het verkrijgen van de EMAS-registratie. Hij is het infopunt voor de medewerkers van zijn kantoor en voor de cel ECO inzake milieubeheer.

Er wordt een milieuhandleiding opgesteld en bijgewerkt door de EMAS-coördinator. Het illus-treert hoe de RVA zijn beheersysteem implementeert om zijn milieubeleid toe te passen en zijn milieudoelstellingen en -streefdoelen te bereiken.

Het is ook een tool van interne en externe communicatie over de organisatie van de RVA op het vlak van het milieu.

18

17 procedures die specificeren hoe een activiteit of een proces moet worden uitgevoerd, werden opgesteld en geïmplementeerd. Ze vertalen de vereisten van de EMAS-verordening. Enkele ervan zijn specifiek voor het hoofdbestuur.

Het betreft:• De procedure inzake documentenbeheer• De procedure voor het opstellen van het register van de directe en indirecte aspecten• De procedure voor het opstellen van het register van significante en beheersbare milieu-

aspecten verbonden aan de opdrachten (HB)• De procedure betreffende het naleven van de wetgeving• De procedure van beheer van afwijkingen, corrigerende en preventieve maatregelen• De procedure van de interne audits• De procedure voor managementtoetsing en bepaling van de doelstellingen en van het mili-

euprogramma• De procedure voor het beheer van de registers• De procedure voor het beheer van de opleidingen• De procedure voor interne communicatie inzake het milieu• De procedure voor externe communicatie inzake het milieu• De procedure voor afvalbeheer• De procedure voor de aankoop en het beheer van gevaarlijke producten (HB en voor de kan-

toren, enkel het beheer)• De procedure inzake preventie en reactie ten aanzien van milieuongevallen• De procedure voor de aankopen (HB)• De procedure voor het onderhoud en de controle van de technische installaties • De procedure voor de monitoring en meting van de milieuprestaties .

Registers gelinkt aan verschillende procedures bevatten belangrijke indicaties voor de opvolging van het beheersysteem zoals de geldende milieuwetgeving, de vastgelegde doelstellingen en de geplande acties, de opgespoorde non-conformiteiten en de verbeteringsacties die werden ingevoerd.

Andere registers maken het ook mogelijk om regelmatig de evolutie op te volgen van de mili-euprestaties.

19

3.3 De milieuanalyse, de doelstellingen en het milieuprogrammaDe milieuanalyse bestaat erin een voorafgaandelijke gedetailleerde beschrijving op te maken van de activiteiten van de vestiging, met als einddoel het oplijsten van de activiteiten die een aanzienlijke impact hebben op het milieu. De activiteiten met de grootste impact, die wordt geïdentificeerd aan de hand van quoteringen, zijn die activiteiten waarvoor verbeteringsdoel-stellingen zullen worden uitgewerkt.

Op basis van het milieubeleid en van de resultaten van de milieuanalyse stelt de Rijksdienst "milieudoelstellingen" op in de vorm van acties die worden vertaald in een milieuprogramma. Die doelstellingen houden meestal de vermindering in van de impact van de meest significante activiteiten, die aan het licht gekomen zijn bij de milieuanalyse.

Bij de RVA werd een milieuanalyse gemaakt voor elke betrokken site om de belangrijke milieu-aspecten te bepalen per gebouw.

De belangrijke milieuaspecten zijn voor de RVA vergelijkbaar met die voor de meeste andere openbare besturen: elektriciteitsverbruik, energieverbruik voor de verwarming, waterverbruik, verbruik van papier, afvalbeheer, gebruik van gevaarlijke producten voor het onderhoud van de gebouwen, voor de afwas en voor de drukkerij van het HB, enz.

In elk kantoor werden doelstellingen bepaald op basis van de milieuanalyse. De vaakst voor-komende doelstellingen betreffen het elektriciteitsverbruik, het gas- en papierverbruik en het afvalbeheer. Ze worden in elk kantoor vertaald in een milieuprogramma, waarin de acties, verantwoordelijkheden en termijnen worden bepaald.

3.4 Evaluaties en nieuwe programma'sBij EMAS is het ook belangrijk om over te gaan tot verificaties en evaluaties om de evolutie te verifiëren van de milieuprestaties.

De RVA heeft ervoor gekozen om jaarlijks over te gaan tot een interne audit van elk van de sites die betrokken zijn bij EMAS.

Op het HB en in elk werkloosheidsbureau worden de resultaten geanalyseerd tijdens de manage-menttoetsing. De managementtoetsing evalueert de efficiëntie van het systeem en verifieert of de milieudoelstellingen werden bereikt en of er nieuwe doelstellingen of streefdoelen moeten worden geformuleerd. De mogelijkheden tot verbetering alsook de eventuele wijzigingen die aan het MBS moeten worden aangebracht, worden ook geanalyseerd.

De RVA stelt dan zijn milieuverklaring op, bedoeld om het publiek te informeren over het bestaan van een milieubeheersysteem conform EMAS en ook om het hem mogelijk te maken de evolutie op te volgen van zijn milieuprestaties. Elk jaar wordt een geactualiseerde versie gepubliceerd, die pas mag worden verspreid na verificatie en validatie door een externe erkende instellin.

20

3.5 Toepassingsgebied van het MBS bij de RVADe RVA heeft beslist zijn MBS in eerste instantie toe te passen op alle activiteiten en opdrachten die worden uitgevoerd in het gebouw van het Hoofdbestuur (gelegen Keizerslaan 7 te 1000 Brussel). Niet alle diensten van het HB zijn betrokken aangezien sommige diensten gehuisvest zijn op drie verdiepingen die gehuurd worden in een naburig gebouw “HOSPI”.

Die kunnen niettemin een invloed hebben op de milieuprestaties, met name op het vlak van afval-productie en de enquête over de mobiliteit.

In 2013 heeft de RVA het toepassingsgebied van het MBS uitgebreid met de kantoren van Brugge (Emmanuel de Neckerestraat 5, 8000 Brugge), Charleroi (Rue du Pont Neuf 7, 6000 Charleroi) en Gent (Jan Samijnstraat 1, 9050 Gentbrugge).

In 2014 werd het toepassingsgebied opnieuw uitgebreid. De betrokken kantoren zijn die van Ant-werpen (Lentestraat 23, 2018 Antwerpen), Kortrijk (Marksesteenweg 5, 8500 Kortrijk), La Louvière (Rue Gustave Boël 19, 7100 La Louvière), Bergen (Place des Archers 8, 7000 Mons), Oostende (Kaai-straat 18, 8400 Oostende), Doornik (Rue du Crampon 14, 7500 Tournai), Turnhout (Spoorwegstraat 24, 2300 Turnhout) en Vilvoorde (Leopoldstraat 25 A, 1800 Vilvoorde).

Het hoofdbestuur van de RVA is EMAS-geregistreerd sinds 6 mei 2013 onder het nummer BE-BXL-000029. De kantoren van Brugge, Charleroi en Gent werden op 31 maart 2014 geregistreerd onder hetzelfde nummer en de kantoren van Antwerpen, Kortrijk, La Louvière, Bergen, Oostende, Doornik, Turnhout en Vilvoorde werden geregistreerd op 11 mei 2015.

De registratie van deze vestigingen werd bevestigd op 9 juni 2016 door middel van de validatiever-klaring van de milieuverificateur.

21

Structuur van het hoofdbestuur in 2016

Administrateur-generaalAdjunct-administrateur-generaal

Juridische Dienst

Centrale Controledienst

Werken en Materieel

Consulent informatieveiligheid

Algemene Directie

Financiën, Statistieken en

Studies

Fonds Sluiting Ondernemingen

Financiële diensten

StatistiekenBegroting en Studies

Reglemente-ringen en Geschillen

Werkloosheids-reglementering en Geschillen

Reglementering tijdskrediet en buurtdiensten

Support

Taaldienst

ICT

Werkprocessen

Deze diensten, gesitueerd in een ander gebouw, vallen niet onder het het toepassings-

gebied van het MBS.

Mess enKantine

Cel ECO CEMAS**

Personeel -Organisatie -Communicatie

Human Resources

Management

Nationaal Opleidings-

centrum

Kennis-management

Interne en externe

communicatie

Organisatie: Ontwikkeling en Ondersteuning

* IDPB: Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het werk

** CEMAS: EMAS-coördinator

Interne Audit



IDPB**

22

4. Milieuaspecten en milieudoelstellingenEen van de eerste stappen bij de invoering van een MBS is de analyse van alle activiteiten, producten en diensten van de RVA die een impact kunnen hebben op het milieu. Die milieuanalyse leidt tot de definitie van milieudoelstellingen. Per milieudoelstelling wordt ten minste een streefdoel (betreffende het performantieniveau) opgesteld, dat jaarlijks wordt herzien. De streefdoelen staan beschreven in deel 5 van deze milieuverklaring.

4.1 HoofdbestuurHet Hoofdbestuur is gelegen in het centrum van Brussel. Het gebouw, dat eigendom is van de RVA, werd in gebruik genomen in 1960 en heeft een grondige renovatie ondergaan in de periode 2003-2009.

In het gebouw werken 601 personen, voornamelijk in administratieve functies. Een aantal adminis-tratieve diensten zijn gehuisvest in het gebouw gelegen in de Gasthuisstraat 31 (HOSPI-gebouw), waar de RVA een aantal verdiepingen huurt en waar nog eens ongeveer 209 medewerkers werken. Voor die diensten en voor de andere vestigingen van de RVA in België worden een aantal onder-steunende en logistieke activiteiten uitgevoerd op het Hoofdbestuur.

Het gebouw wordt verwarmd met drie stookketels die werken op stookolie in een cascaderegime. Een vierde stookketel produceert sanitair warm water.

Drie koelinstallaties zorgen voor de klimatisatie van de informaticazaal en op warme dagen ook voor koeling van de kantoorruimtes.

Om de gevolgen van een eventuele stroomonderbreking op te vangen, bevindt zich op de site een noodgenerator die werkt op stookolie.

Het gebouw herbergt ook een drukkerij waar werkloosheidsformulieren en informatieve publicaties geproduceerd worden.

Het restaurant, dat ook openstaat voor medewerkers van organisaties die in de buurt gevestigd zijn, serveert gemiddeld 300 warme maaltijden per dag (ongeveer 45 'bezoekers').

Het Hoofdbestuur beschikt over 14 voertuigen (1 vrachtwagen, 5 bestelwagens, 2 minibusjes, en 6 personenwagens) voor het vervoer van goederen en personen. Het gebouw is gelegen op een boogscheut van het treinstation Brussel-centraal en beschikt over een ondergrondse parking voor 80 auto’s . Het grootste deel van de werknemers en de bezoekers komt met het openbaar vervoer.

Aan de hand van de oorspronkelijke milieuanalyse werden 150 aspecten geïdentificeerd. Via we-ging van verscheidene criteria werden 17 milieuaspecten geselecteerd als belangrijk. In het mili-eubeleid werd de vermindering van de impact van die belangrijke milieuaspecten vertaald naar 8 doelstellingen en daaraan gekoppelde streefdoelen. De doelstellingen hadden betrekking op volgende domeinen:• elektriciteit;• stookolie;• water;• papier;• afval;• mobiliteit;• groene aankopen;• bodemvervuiling.

23

In 2015 werden twee doelstellingen die als bereikt werden beschouwd niet meer opgenomen in het milieuprogramma: groene aankopen en het voorkomen van bodemverontreiniging. De daarbij behorende milieuaspecten worden beheerd door procedures: de procedure P-15-NL-Procedure voor aankopen en de procedures P-13-NL-procedure voor de aankoop en het beheer van gevaar-lijke producten en P-14-NL-Procedure voor het beheren van de voorbereiding op noodsituaties en ongevalrisico's.

4.2 Kantoor van BruggeHet kantoor van Brugge is gelegen in de Emmanuel de Neckerestraat 5 te 8000 Brugge.

Het gebouw, dat eigendom is van de RVA, werd in de jaren 60 gebouwd. Voordat het kantoor er vanaf 2008 zijn intrek nam, werd het gebouw in 2007 grondig gerenoveerd.

Het kantoor stelde in 2016 ongeveer 66 fysieke medewerkers tewerk. Zoals voor alle kantoren van de RVA zijn de activiteiten van administratieve aard en heeft een deel ervan betrekking op het onthaal van bezoekers.

Het gebouw wordt verwarmd met twee stookketels die werken op gas.

Een koelinstallatie zorgt voor de koeling van de lokalen op warme dagen in de zomer. Een tweede kleine installatie zorgt voor de klimatisatie van het informaticalokaal.

Het regenwater wordt opgevangen en gebruikt voor het sanitair.

Het gebouw ligt op 30 minuten wandelafstand van het station “Brugge” en is gemakkelijk bereik-baar met het openbaar vervoer. Op het terrein bevindt zich een parking met 33 parkeerplaatsen waarvan 1 voor mindervaliden. Het kantoor stelt voor de medewerkers ook een fietsenstalling ter beschikking met plaats voor 40 fietsen.

Aan de hand van de milieuanalyse werden 62 milieuaspecten naar voren gebracht waarvan er 10 als belangrijk worden beschouwd. Om de invloed op het milieu van die belangrijke milieuaspecten te doen afnemen, werden drie doelstellingen bepaald waarvoor acties werden gepland.

Die doelstellingen zijn:• vermindering van het elektriciteitsverbruik;• vermindering van het gasverbruik;• vermindering van het papierverbruik.

4.3 Kantoor van CharleroiHet kantoor van Charleroi is gelegen in Rue du Pont Neuf 7, 6000 Charleroi.Het gebouw, dat eigendom is van de RVA, werd in 2009 gerenoveerd.In het gebouw werkten in 2016 ongeveer 160 fysieke medewerkers.Het gebouw wordt verwarmd met twee stookketels die werken op gas. Het sanitair water wordt via elektriciteit verwarmd.Een koelinstallatie zorgt voor de koeling van de lokalen op warme dagen in de zomer. Een tweede kleine installatie zorgt voor de klimatisatie van het informaticalokaal.In het restaurant dat voor de medewerkers toegankelijk is, worden een dertigtal warme maaltijden per dag bereid.Het gebouw ligt op 10 minuten wandelafstand van het station ‘Charleroi-Zuid’ en is gemakkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer. Op de parking onder het gebouw kunnen 5 voertuigen staan, 1 voor externe firma's en 4 voor de personeelsleden.

24

Aan de hand van de milieuanalyse werden 50 aspecten naar voren gebracht waarvan er 13 als belangrijk worden beschouwd. Om de invloed op het milieu van die belangrijke aspecten te doen afnemen, werden ze in vijf doelstellingen vertaald waarvoor acties werden gepland.Die doelstellingen zijn:• vermindering van het elektriciteitsverbruik;• vermindering van het gasverbruik;• vermindering van het papierverbruik;• beter beheer van het afval;• behoud van de stock van gevaarlijke producten onder de drempels van aangifte.

4.4 Kantoor van GentHet kantoor van Gent is gelegen in de Jan Samijnstraat 1 te 9050 Gentbrugge. Het gebouw werd gebouwd in 2006-2007 en werd in gebruik genomen vanaf januari 2008. Er werkten in 2016 on-geveer 149 fysieke medewerkers.Het gebouw wordt verwarmd met 2 stookketels die werken op gas.Een koelinstallatie zorgt voor de koeling van de lokalen op warme dagen in de zomer. Een tweede kleine installatie zorgt voor de klimatisatie van het informaticalokaal.Het regenwater wordt opgevangen en gebruikt voor het sanitair.Het gebouw ligt op 5 minuten wandelafstand van het station 'Gentbrugge' en is gemakkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer. Een ondergrondse parking telt 36 parkeerplaatsen en de bovengrondse parking 42 plus 1 voor mindervaliden. Het kantoor stelt ook een fietsstalling ter beschikking voor 30 fietsen en 3 plaatsen voor motor- of bromfietsen.Aan de hand van de milieuanalyse werden 66 milieuaspecten naar voren gebracht waarvan er 6 als belangrijk worden beschouwd. Om de invloed op het milieu van die belangrijke milieuaspecten te doen afnemen, werden vier doelstellingen bepaald waarvoor acties werden gepland.Die doelstellingen hebben betrekking op:• het elektriciteitsverbruik;• het aardgasverbruik;• het papierverbruik;• het afvalbeheer.

4.5 Kantoor van AntwerpenHet kantoor van Antwerpen is gelegen in de Lentestraat 23 te 2018 Antwerpen. Het gebouw, dat eigendom is van de RVA, werd in 1985 gebouwd en in 2002 gerenoveerd. Er werkten in 2016 on-geveer 183 fysieke medewerkers.

Tot in mei 2015 werd het gebouw verwarmd door twee verwarmingsketels met stookolie. De con-ciërgerie werd verwarmd met behulp van een minder krachtige verwarmingsketel op aardgas.

Sinds oktober 2015 zijn de stookolieketels vervangen door 2 gasketels en werd de gasketel van de conciërgerie vervangen door een nieuwe. Het gebouw beschikt over drie koelinstallaties: voor de klimatisatie van het informaticalokaal, voor de conciërgerie en voor de bureaus van de dienst 'invorderingen'.

In het restaurant dat voor de medewerkers toegankelijk is, worden gemiddeld 47 warme maaltij-den per dag bereid.

25

Het kantoor bevindt zich op 10 minuten te voet van het station ‘Antwerpen-Centraal’ en is gemak-kelijk te bereiken met bus en tram. Het kantoor stelt 34 parkeerplaatsen ter beschikking voor zijn medewerkers. Het stelt ook 38 plaatsen ter beschikking voor fietsen en 8 voor motor- en bromfietsen.


Die doelstellingen zijn:• vermindering van het elektriciteitsverbruik;• een behoud van het genormaliseerde brandstofverbruik voor de verwarming (stookolie en gas);• vermindering van het papierverbruik.

4.6 Kantoor van KortrijkHet kantoor van Kortrijk is gelegen aan de Marksesteenweg 5 te 8500 Kortrijk. Het gebouw werd gebouwd in 2004 en stelde in 2016 ongeveer 70 fysieke medewerkers tewerk.

Het gebouw wordt verwarmd met 2 stookketels die werken op gas. Het beschikt over een kleine koelinstallatie voor de klimatisatie van het informaticalokaal.


Het kantoor bevindt zich op 10 minuten te voet van het station van Kortrijk en is gemakkelijk te bereiken met de bus. Het kantoor stelt 39 parkeerplaatsen ter beschikking voor zijn medewerkers. Het stelt ook een fietsenstalling ter beschikking met plaats voor 15 fietsen.


Die doelstellingen zijn:• vermindering van het elektriciteitsverbruik;• vermindering van het gasverbruik;• stabilisering van het papierverbruik.

4.7 Kantoor van La LouvièreHet kantoor van La Louvière is gelegen in de Rue Gustave Boël 19 te 7100 La Louvière. Het gebouw werd gebouwd in het begin van de jaren 90 en stelde in 2016 ongeveer 94 fysieke medewerkers tewerk.

Het gebouw wordt verwarmd met 2 stookketels die werken op gas. Een kleine koelinstallatie zorgt voor de klimatisatie van het informaticalokaal.

Het gebouw bevindt zich op 5 minuten te voet van het station ‘La Louvière-centre’ en is bereikbaar met de bus. Het kantoor stelt 36 parkeerplaatsen ter beschikking voor zijn medewerkers.



26

4.8 Kantoor van BergenHet kantoor van Bergen is gelegen aan de Place des Archers 8 te 7000 Bergen. Het gebouw werd gebouwd op het einde van de jaren 80 en stelde in 2016 ongeveer 87 fysieke medewerkers te-werk.


Het kantoor is toegankelijk vanuit het station via verschillende bussen of te voet (reken op 15 minuten te voet). Het kantoor stelt 20 parkeerplaatsen ter beschikking voor zijn medewer-kers. Het stelt ook 5 plaatsen ter beschikking voor fietsen en 5 voor motor- of bromfietsen. Aan de hand van de milieuanalyse werden 41 milieuaspecten naar voren gebracht waarvan er 6 als belangrijk worden beschouwd. Om de invloed op het milieu van die belangrijke milieuaspecten te doen afnemen, werden vier doelstellingen bepaald waarvoor acties werden gepland.

Die doelstellingen zijn:• stabilisering van het elektriciteitsverbruik;• stabilisering van het gasverbruik;• vermindering van het papierverbruik;• vermindering van de hoeveelheid restafval.

4.9 Kantoor van OostendeHet kantoor van Oostende is gelegen in de Kaaistraat 18 te 8400 Oostende. Het gebouw werd gebouwd op het einde van de jaren 80 en stelde in 2016 ongeveer 60 fysieke medewerkers tewerk.



Het kantoor bevindt zich op 5 minuten te voet van het station van Oostende. Het kantoor stelt 35 parkeerplaatsen ter beschikking voor zijn medewerkers. Het stelt ook een fietsenstalling ter beschikking met plaats voor 25 fietsen.

Aan de hand van de milieuanalyse werden 44 milieuaspecten naar voren gebracht waarvan er 4 als belangrijk worden beschouwd. Om de invloed op het milieu van die belangrijke milieuaspecten te doen afnemen, werden twee doelstellingen bepaald waarvoor acties werden gepland.

Die doelstellingen zijn:• vermindering van het elektriciteitsverbruik;• vermindering van het gasverbruik.

4.10 Kantoor van DoornikHet kantoor van Doornik is gelegen in de Rue du Crampon 14 te 7500 Doornik. Het gebouw, waar-van de RVA eigenaar is, werd gebouwd in het begin van de jaren 90 en stelde in 2016 ongeveer 74 fysieke medewerkers tewerk.


27

Het kantoor bevindt zich op 10 minuten te voet van het station van Doornik. Het kantoor stelt 3 parkeerplaatsen ter beschikking van zijn medewerkers. Het stelt ook 6 plaatsen ter beschikking voor fietsen en 2 voor motor- of bromfietsen.


Die doelstellingen zijn:• vermindering van het elektriciteitsverbruik;• vermindering van het gasverbruik;• vermindering van het papierverbruik.

4.11 Kantoor van TurnhoutHet kantoor van Turnhout is gelegen in de Spoorwegstraat 24 te 2300 Turnhout. Het gebouw werd gebouwd in 1995 en stelde in 2016 ongeveer 109 fysieke medewerkers tewerk.


Het kantoor bevindt zich op 5 minuten te voet van het station en is gemakkelijk te bereiken met de bus. Het kantoor stelt 38 parkeerplaatsen ter beschikking van zijn medewerkers.

Aan de hand van de milieuanalyse werden 41 milieuaspecten naar voren gebracht waarvan er 4 als belangrijk worden beschouwd. Om de invloed op het milieu van die belangrijke milieuaspecten te doen afnemen, werden twee doelstellingen bepaald waarvoor acties werden gepland.

Die doelstellingen zijn:• vermindering van het elektriciteitsverbruik;• vermindering van het gasverbruik.

4.12 Kantoor van VilvoordeHet kantoor van Vilvoorde is gelegen in de Leopoldstraat 25A te 1800 Vilvoorde. Het gebouw werd gebouwd in 1994 en stelde in 2016 ongeveer 85 fysieke medewerkers tewerk.


Het kantoor bevindt zich op 10 minuten te voet van het station en is gemakkelijk te bereiken met de bus. Het kantoor stelt 37 parkeerplaatsen ter beschikking voor zijn medewerkers.



28

5. Milieuresultaten en indicatorenDe EMAS-verordening vraagt om de milieuprestaties in verband met een productiefactor te rapporteren. Voor de organisaties van de openbare administratie gaat het om het personeelsbe-stand en de oppervlakte van het gebouw.

Het personeelsbestand, uitgedrukt in voltijds equivalenten (VTE), wordt opgesteld door de directie HRM. De evolutie vindt u in de tabel hierna. Voor de vestiging van het hoofdbestuur wordt het personeelsbestand van het hoofdbestuur (HB) gebruikt voor alle indicatoren, behalve voor papierafval. Voor papierafval moet er ook rekening worden gehouden met de medewerkers die werken in het naburige gebouw (Hospi).

Voor de kantoren wordt het personeelsbestand van elk kantoor gebruikt.

2011 2012 2013 2014 2015 2016

HB 599 598 596 576 559 521HB + Hospi 827 812 802 780 810 705Brugge 66,4 65,5 65,7 66,1 66,4 56,4Charleroi 200 198 198 198 197 138Gent 145 140 140 143 138 125

Antwerpen 193 187 190 185 186 147Kortrijk 71,8 71,1 70,8 67,0 61,5 56,9La Louvière 105 104 104 107 103 76,0Bergen 103 101 98,4 101 99,1 74,7Oostende 68,7 67 67,8 64,3 61,3 50,7Doornik 83,9 81,9 80,3 78,3 75,2 63,3Turnhout 110 107 105 101 103 88,2

Vilvoorde 88,9 87,9 89,1 87,3 86,6 70,0

Ingevolge de reorganisatie van de opdrachten van de RVA (6de staatshervorming) is het perso-neelsbestand op het HB en in alle kantoren, soms tamelijk ingrijpend gedaald.

Dit verklaart dat de doelstellingen inzake globaal verbruik dikwijls worden bereikt terwijl de resultaten per voltijds equivalent merendeels hoger liggen dan in 2015.

Het hoofdbestuur krijgt gemiddeld een veertigtal bezoekers per dag. Het gaat voornamelijk om personen die ’s middags in het restaurant komen eten, personeelsleden van de kantoren die voor een opleiding komen en de partners van de RVA (zoals de uitbetalingsinstellingen). Die bezoe-kers kunnen een impact hebben op het verbruik (onder meer voor de maaltijden ’s middags), maar het is tamelijk moeilijk om die impact in cijfers uit te drukken.

De gebruikte oppervlakte van het gebouw van het HB werd berekend door een EPB-certificateur die erkend is door het Brussels Instituut voor Milieubeheer. Ze bedraagt 16 917 m².

De gebruikte oppervlakte van de gebouwen van de kantoren van Brugge, Gent, Antwerpen, Kortrijk, Oostende, Turnhout en Vilvoorde wordt berekend door een energie-expert type C bij het opstellen van het energieprestatiecertificaat voor de openbare gebouwen. De oppervlaktes bedragen respectievelijk 2 418 m² voor het kantoor van Brugge, 3 403 m² voor het kantoor van Gent, 3 415 m² voor het kantoor van Antwerpen, 2 318 m² voor het kantoor van Kortrijk,

29

3 048 m² voor het kantoor van Oostende, 3 059 m² voor het kantoor van Turnhout en 2 041 m² voor het kantoor van Vilvoorde.

De oppervlaktes van de kantoren Charleroi, La Louvière, Bergen en Doornik werden berekend door de dienst Gebouwen van de directie Werken en Materieel volgens de methode die wordt gebruikt voor de Vlaamse energieprestatiecertificaten. Ze bedragen respectievelijk 4 896,5 m², 3 480 m², 2 774 m² en 2 706 m². Elke oppervlakte staat voor de som van de bruto-oppervlaktes van alle verwarmde ruimtes van het gebouw.

30

5.1 ElektriciteitHoofdbestuur

In 2011 heeft het hoofdbestuur zich als doel gesteld om het jaarlijks elektriciteitsverbruik met 2% te verminderen in vergelijking met 2010, en dat vanaf 2012.

Eind 2011 is het actieprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties het uitzetten van de stroom tijdens de weekends, het verminderen van het geïnstalleerde verlichtingsvermogen, het verminderen van de diensturen van de verluchtingsinstallaties en de sensibilisering van het personeel. Op warme zomerdagen wordt eveneens de buitenzonwering preventief naar beneden gelaten, om opwarming van de lokalen te vermijden. Op die manier kan men het elektriciteits-verbruik, nodig voor de koeling, enigszins wat beperken. In 2013, 2014, 2015 en in 2016 werden die acties voortgezet. Bovendien werden in 2014 de binnenmuren geïsoleerd van een lokaal waar elektrische bijverwarming gebruikt werd. De directie ICT startte een project voor de virtu-alisatie van de processen in het datacenter. Daardoor werd het aantal benodigde servers sterk gereduceerd in de loop van 2014, 2015 en 2016. Naar het einde van 2016 toe werden de servers verhuisd naar een gemeenschappelijk datacenter voor alle openbare instellingen van Sociale zekerheid.

De gegevens in deze verklaring zijn afkomstig uit de maandelijkse facturen van de leverancier.

Het globale verbruik van 2015 bedroeg 1 869 059 kWh.

Het niet overschrijden van een totaal verbruik van 1 800 000 kWh was het streefdoel voor 2016.

Jaarlijks totaal elektriciteitsverbruik van de site Hoofdbestuur in kilowattuur per voltijds equivalent

0

500

1 000

Verbruik Doelstelling 2016

2011 2012 2013

1 500

2 000

2 500

3 000

3 500

4 000

4 500

kWh/

VTE

2014 2015 2016

Het globale verbruik van 2016 bedraagt 1 678 564 kWh. De doelstelling wordt dus ruimschoots behaald. In VTE uitgedrukt, bedraagt het verbruik voor 2016 3 220 kWh/VTE, wat een daling met 3,7% betekent ten opzichte van het jaar 2015.

Het streefdoel voor 2017 is om het verbruik nog verder te doen dalen tot 1 300 000 kWh.

31

Kantoor van Brugge

In 2013 had het kantoor van Brugge als streefdoel om het globaal elektriciteitsverbruik met 2% per jaar te laten dalen t.o.v. het referentiejaar 2012.

In 2013 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: sensibilisatie van het personeel, het installeren van timers op waterkoelers en een waterboiler, het verhogen van de insteltemperatuur van de klimatisatie van het serverlokaal, het gebruik van de actieve ventilatie beperken tot het stookseizoen en de optimalisatie van de regeling van de buitenverlichting. Zo is het globale elektriciteitsverbruik gedaald van 99 402 kWh in 2012 tot 81 036 kWh in 2013, d.i. een vermindering met 18,5 %. Het verbruik in 2012 is aanzienlijk hoger dan in 2011. Bij de fase van de milieuanalyse en het opstellen van het milieuprogramma werden een aantal sluipverbruiken vastgesteld en geremedieerd. Het verbruik is markant beginnen dalen vanaf mei 2013.

Gelet op de goede resultaten in 2013 werd een nieuwe doelstelling vastgelegd voor 2014, namelijk een daling van het verbruik (in kWh/VTE) met 15% in vergelijking met het gemiddelde verbruik van 2011, 2012 en 2013. In 2014, 2015 en 2016 werden de acties van 2013 voortgezet.

In 2014 bedroeg het globale verbruik 67 647 kWh, dit is een daling met 16,5% ten opzichte van 2013; in 2015 was het 59 751 kWh, dit is een daling met 11,7% ten opzichte van 2014.

In 2016 werd het aantal printers verminderd en werd een energiebeheer van de computers en van de schermen in de onthaalruimte ingevoerd.

In 2016 was het de bedoeling om het verbruik van 2015, met name 59 751 (kWh), niet te overschrijden.

In 2014 bedroeg het globale verbruik 67 647 kWh, dit is een daling met 16,5% ten opzichte van 2013; in 2015 was het 59 751 kWh, dit is een daling met 11,7% ten opzichte van 2014.

In 2016 werd het aantal printers verminderd en werd een energiebeheer van de computers en van de schermen in de onthaalruimte ingevoerd.

In 2016 was het de bedoeling om het verbruik van 2015, met name 59 751 (kWh), niet te overschrijden.

Jaarlijks totaal elektriciteitsverbruik van het kantoor Brugge in kilowattuur per voltijds equivalent

0

200

400


2011 2012 2013

600

800

1 000

1 200

1 400

1 600

1 800

2 000

kWh/

VTE

2014 20162015

32

Voor 2016 stelt men een daling vast van het globale verbruik tot 56 054 kWh, dit is een daling met 6,2%. De doelstelling werd dus bereikt.

In VTE uitgedrukt is het verbruik van 900 kWh/VTE in 2015 naar 994 kWh/VTE in 2016 gestegen, dat is een stijging met bijna 10,5%.

De doelstelling voor 2017 zal erin bestaan het totale verbruik met 8% te doen dalen in verge-lijking met 2015.

33


In 2013 had het kantoor van Charleroi als streefdoel om het globaal elektriciteitsverbruik met 2% per jaar te laten dalen t.o.v. het referentiejaar 2012.

In 2013 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: sensibilisering van het personeel, het installeren van timers op waterkoelers en op een apparaat voor insectenver-delging in de keuken en het verminderen van het aantal printers.

In 2014 werden deze acties verder gezet. Er vond een belangrijke sensibiliseringscampagne plaats voor het personeel, met name tijdens de EMAS-week in september.

Het globale elektriciteitsverbruik is van 227 910 kWh in 2013 naar 213 394 kWh gegaan in 2014, d.i. een daling met 17,3% in vergelijking met het referentiejaar 2012. In 2015 ging het globale elektriciteitsverbruik naar 76 565 kWh, d.i. een daling met 17,8% in vergelijking met 2012.

Het streefdoel voor 2016 was het verminderen van het totale electriciteitsverbruik tot 200 000kWh door het voortzetten van de acties van het milieuprogramma. Als bijkomende acties werden de uren van werking van de ventilatie geoptimaliseerd en werden enkele weinig gebruikte sanitaire lokalen en de lokalen die vroeger door de dienst DISPO2 werden gebruikt, afgesloten om zo het verbruik voor de verlichting te minderen.

Jaarlijks totaal elektriciteitsverbruik van het kantoor Charleroi in kilowattuur per voltijds equivalent

In 2016 bedroeg het globale elektriciteitsverbruik 178 170 kWh, d.i. een daling met 16% in vergelijking met 2015. Ten opzichte van het beoogde streefdoel, wordt de doelstelling dus ruim-schoots behaald.

Het verbruik per voltijds equivalent in 2016 (1 292 kWh/VTE) is bijna 20% hoger dan in 2015 (1 078 kWh/VTE).

Er werd een nieuw tweejarig streefdoel vastgelegd dat het totale electriciteitsverbruik met 2% wil verminderen ten opzichte van 2016.

0

200

400


600

800

1 000

1 200

1 400

1 600

1 800

2 000

kWh/

VTE

2011 2012 2013 2014 20162015

2 De dienst Dispo was verantwoordelijk voor de activering van de werkzoekenden. Die opdracht werd geregionaliseerd door de 6de staatshervorming.

34

Kantoor van Gent

In 2013 had het kantoor van Gent als streefdoel om het elektriciteitsverbruik per voltijds equi-valent met 2% per jaar te laten dalen t.o.v. het referentiejaar 2012.

In 2013 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: sensibilisering van het personeel, het installeren van timers op de waterkoelers, het verhogen van de insteltempe-ratuur van de klimatisatie van het serverlokaal, de optimalisatie van de klimaatregeling en de verlichting van de ondergrondse parking.

Het verbruik in 2012 is hoger dan dat van 2011. Een groot deel van het verschil is in de zo-mermaanden waargenomen. Een intensiever gebruik van de airco zou daarin een rol hebben gespeeld. In 2013 was het verbruik markant lager vanaf juni. Het globale elektriciteitsverbruik was in 2013 met 254 584 kWh 8,1% lager dan in 2012. Het globale verbruik was in 2014 met 212 335 kWh 17% lager dan in 2013.

In 2015 ging het globale elektriciteitsverbruik naar 202.348 kWh, d.i. een daling met 4,7% in vergelijking met 2014.

Het streefdoel voor 2016 was om het globale verbruik met 2% te doen dalen in vergelijking met 2015 en daarbij de acties van het milieuprogramma voort te zetten. Als bijkomende actie werd de ventilatie dagelijks minder lang gebruikt.

Jaarlijks totaal elektriciteitsverbruik van het kantoor Gent in kilowattuur per voltijds equivalent

In 2016 ging het globale elektriciteitsverbruik naar 196 465 kWh, d.i. een daling met 2,9% in vergelijking met 2015. De doelstelling werd dus bereikt.

Het verbruik per voltijds equivalent bedroeg 1 466 kWh/VTE in 2015. In 2016 bedraagt het ver-bruik 1 571 kWh/VTE en bijgevolg is het met 7,1% gestegen in vergelijking met 2015.



0

200

400

600

800

1 000

1 200

1 400

1 600

1 800

2 000

kWh/

VTE

2011 2012 2013 2014 20162015

35


In 2014 had het kantoor van Antwerpen als streefdoel om over een periode van 3 jaar het elek-triciteitsverbruik (in kWh/VTE) met 5% te laten dalen t.o.v. het gemiddelde verbruik van 2011, 2012 en 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van het verbruik, het verhogen van de instel-temperatuur van de van de klimatisatie van het serverlokaal, afstellen van de waterboiler van de douches en de waterfonteinen op de kantooruren, richtlijnen voor de vermindering van de verlichting voor de onderhoudsploeg.

Het globaal electriciteitsverbruik is van 196 145 kWh in 2013 naar 164 524kWh in 2014 gegaan en naar 158 240 kWh in 2015. In termen van voltijds equivalenten bedroeg het verbruik in 2014 891 kWh/VTE en 850 kWh/VTE in 2015.

De doelstelling voor 2016 werd herzien en vastgelegd op een daling met 2% van het globale electriciteitsverbruik t.o.v. 2015.

Jaarlijks totaal elektriciteitsverbruik van het kantoor Antwerpen in kilowattuur per voltijds equivalent

Het globale verbruik voor 2016 was 143 815 kWh, dit is een daling met 9,1% ten opzichte van 2015.

In voltijds equivalenten werd in 2016 (980 kWh/VTE) 15,4% meer verbruikt in vergelijking met het verbruik van 2015.

Het streefdoel voor 2017 zal erin bestaan het totaal verbruik met 2% te verminderen in verge-lijking met 2016.

0

200

400


600

800

1 000

1 200

1 400

1 600

1 800

2 000

kWh/

VTE

2011 2012 2013 2014 20162015

36


Voor 2014 had het kantoor van Kortrijk als streefdoel om het elektriciteitsverbruik met 2% (kWh/VTE) per jaar te laten dalen t.o.v. het referentiejaar 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van het verbruik, het verhogen van de insteltempera-tuur van de klimatisatie van het serverlokaal, het installeren van bewegingssensoren voor de verlichting in de toiletten, de optimalisatie van de afstelling van de ventilatie en het installeren van timers op waterverdelers.

Het globale elektriciteitsverbruik ging van 108 272 kWh in 2013 naar 96 650 kWh in 2014, d.i. een daling met 11%. In 2015 bedroeg het verbruik 84 560 (kWh), met andere woorden 12,5% minder dan in 2014

Het streefdoel voor 2016 was een vermindering van het totale verbruik met 3% in vergelijking met 2014, wat een stijging is in vergelijking met 2015 maar kon worden gerechtvaardigd door het feit dat de ventilatie opnieuw werkt.

Jaarlijks totaal elektriciteitsverbruik van het kantoor Kortrijk in kilowattuur per voltijds equivalent

In 2016 bedroeg het globale electriciteitsverbruik 81 202 kWh, dat is een daling met bijna 4% t.o.v. 2015 en met 16% t.o.v. 2014. De doelstelling werd dus bereikt.

Het verbruik per voltijds equivalent in 2016 (1 426 kWh/VTE) is 1,2% lager dan het verbruik in 2014 (1 443 kWh/VTE).

Het streefdoel voor 2017 zal erin bestaan het elektriciteitsverbruik te verminderen met 1,5% in vergelijking met het verbruik van 2016.

0

200

400


600

800

1 000

1 200

1 400

1 600

1 800

2 000

kWh/

VTE

2011 2012 2013 2014 20162015

37


Voor 2014 streefde het kantoor van La Louvière naar een daling met 2% van het totale elektri-citeitsverbruik per eenheid VTE per jaar t.o.v. het gemiddelde van de referentiejaren 2011, 2012 en 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van het verbruik, het verhogen van de instel-temperatuur van de klimatisatie van het serverlokaal, het plaatsen van timers op de dranken snackautomaten en op de waterfonteinen en het plaatsen van stekkerdozen met een schakelaar op nuttige plaatsen.

Het globaal electriciteitsverbruik is van 119 951 kWh in 2013 naar 112 659 kWh in 2014 gegaan en naar 104 077 kWh in 2015.

In 2016 was het de bedoeling om het verbruik per VTE op 1 007 kWh te houden, dit is het ver-bruik van 2015. Als bijkomende actie heeft het kantoor een deel van het gebouw niet meer gebruikt ingevolge de sterke daling van het aantal medewerkers.

Jaarlijks totaal elektriciteitsverbruik van het kantoor La Louvière in kilowattuur per vol-tijds equivalent

In 2016 is het globale verbruik gedaald naar 83 614 kWh, zijnde een vermindering met 19,7% ten opzichte van het verbruik in 2015.

In kilowattuur per voltijds equivalent bedroeg het verbruik in 2016 (1 100 kWh/VTE) 9,2% meer in vergelijking met het verbruik per VTE in 2015 (1 007 kWh/VTE). De doelstelling, die de meest ambitieuze van alle kantoren was, werd dus niet bereikt.

In 2017 wil men het globale electriciteitsverbruik doen zakken naar 80 000 kWh of min 4,3% t.o.v. 2016.


0

200

400

600

800

1 000

1 200

1 400

1 600

1 800

2 000

kWh/

VTE

2011 2012 2013 2014 20162015

38

Kantoor van Bergen

Voor 2014 had het kantoor van Bergen als streefdoel om het totale elektriciteitsverbruik per eenheid VTE te behouden t.o.v. het referentiejaar 2013. Vóór de implementering van het milieubeheersysteem had het kantoor immers al acties ondernomen voor de vermindering van het elektriciteitsverbruik.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: de sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van het verbruik, het verhogen van de insteltem-peratuur van de klimatisatie van het serverlokaal, het installeren van timers op waterverdelers.

Dankzij de acties die werden ondernomen, daalde het globale elektriciteitsverbruik van 100 940 kWh in 2013 naar 99 240 kWh in 2014, d.i. een daling van 1,5%. Het globale verbruik bedroeg 95 530 (kWh) in 2015, dit is 3,9% minder dan in 2014.

Het streefdoel voor 2016 was een daling van het globale jaarverbruik tot 90 000 kWh

Jaarlijks totaal elektriciteitsverbruik van het kantoor Bergen in kilowattuur per voltijds equivalent

Het globale verbruik voor 2016 is 81 048 kWh. De doelstelling werd dus bereikt. Er wordt een daling vastgesteld van het verbruik met 15,2% t.o.v. 2015.

In termen van verbruik per VTE is het verbruik van 2016 (1 085 kWh/VTE) 12,5% hoger dan dat van 2015 (964 kWh/VTE).

Voor 2017 is het verlagen van het globale electriciteitsverbruik tot 80 000kWh of min 1,25% t.o.v. het verbruik in 2016 de doelstelling.

0

200

400


600

800

1 000

1 200

1 400

1 600

1 800

2 000

kWh/

VTE

2011 2012 2013 2014 20162015

39


In 2014 had het kantoor van Oostende zich als doel gesteld om het elektriciteitsverbruik met 2% per jaar (in kWh/VTE) te laten dalen t.o.v. het referentiejaar 2013.

In 2014 is het programma van start gegaan met als belangrijkste acties: de sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van het verbruik, het verhogen van de insteltempe-ratuur van de klimatisatie van het serverlokaal, het installeren van timers op waterkoelers, de optimalisering van de verlichting in de garage.

Dankzij de acties die in 2014 werden ondernomen, daalde het globale elektriciteitsverbruik van 115 291 kWh in 2013 tot 102 095 kWh in 2014, d.i. een daling met 11%. Het globale verbruik in 2015 bedroeg 95 104 kWh, met andere woorden een daling met 17,5% ten opzichte van het referentiejaar 2013.

Het streefdoel voor 2016 bestond erin het totaalverbruik te verminderen met 20% in vergelij-king met het referentiejaar 2013.

Jaarlijks totaal elektriciteitsverbruik van het kantoor Oostende in kilowattuur per voltijds equivalent

In 2016 bedraagt het totaalverbruik 87 120 kWh, wat overeenstemt met een daling van het totaalverbruik van 24,4% in vergelijking met 2013. De doelstelling werd dus bereikt.

In termen van voltijdse equivalenten is het verbruik in 2016 (1 719 kWh/VTE) gestegen met 10,8% in vergelijking met dat van 2015, maar slechts met 1,2% t.o.v. 2013.

Het streefdoel voor 2017 zal erin bestaan het totale elektriciteitsverbruik (in kWh) met 25% te verminderen in vergelijking met het verbruik van 2013

0

200

400


600

800

1 000

1 200

1 400

1 600

1 800

2 000

kWh/

VTE

2011 2012 2013 2014 20162015

40

Kantoor van Doornik

Voor 2014 had het kantoor van Doornik als streefdoel het elektriciteitsverbruik met 2% per jaar (kWh/VTE) te laten dalen t.o.v. het gemiddelde verbruik van 2011, 2012 en 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties de sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van het verbruik, het verhogen van de insteltem-peratuur van de klimatisatie van het serverlokaal, het installeren van timers op waterkoelers, de plaatsing van stekkerdozen met schakelaar op de werkposten, richtlijnen voor het uitzetten van de printers en multifunctionele toestellen 's avonds.

Het globale elektriciteitsverbruik is gedaald van 97 728 kWh in 2013 tot 86 915 kWh in 2014, d.i. een daling met 11%. In 2015 is het globale verbruik gedaald naar 176 565 kWh, zijnde een vermindering met 11,9% ten opzichte van 2014.

Voor 2016 werd gestreefd naar het behouden van het totale verbruik op het niveau van 2015, m.a.w. 76 565 kWh.

Jaarlijks totaal elektriciteitsverbruik van het kantoor Doornik in kilowattuur per voltijds equivalent

In 2016 ging het globale elektriciteitsverbruik naar 68 508 kWh, d.i. een daling met 10,5% in vergelijking met 2015. De doelstelling wordt dus ruimschoots behaald.

In termen van voltijdse equivalenten lag het verbruik in 2016 (1 082 kWh/VTE) 6,4% hoger dan in 2015 (1 018 kWh/VTE).

Het streefdoel voor 2017 zal erin bestaan niet meer dan 65 000 kWh elektriciteit te verbruiken op het jaar.


0

200

400

600

800

1 000

1 200

1 400

1 600

1 800

2 000

kWh/

VTE

2011 2012 2013 2014 20162015

41


Het kantoor van Turnhout had voor 2014 als streefdoel het elektriciteitsverbruik met 2% per jaar (kWh/VTE) te verminderen t.o.v. het gemiddelde verbruik van 2011, 2012 en 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties de sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van het verbruik, het verhogen van de insteltem-peratuur van de klimatisatie van het serverlokaal, het installeren van timers op waterkoelers, de stopzetting van de afkoelingsfunctie op de waterverdelers in de winter, het plaatsen van een tijdschakelklok op de boiler in de keuken.

Dankzij de acties die in 2014 werden ondernomen, daalde het globale elektriciteitsverbruik van 114 172 kWh in 2013 tot 99 470 kWh in 2014, d.i. een daling met 13%. In 2015 zakte het globale verbruik naar 90 039 (kWh), dit is 9,5% minder dan in 2014 dankzij de permanente acties en de installatie van bewegingsdetectoren voor de regeling van de verlichting in de toiletten.

In 2016 wilde men het totale verbruik onder de 90 000 kWh krijgen. De acties van het voorbije jaar werden voortgezet.

Jaarlijks totaal elektriciteitsverbruik van het kantoor Turnhout in kilowattuur per voltijds equivalent

In 2016 is het totale verbruik naar 86 507 kWh gegaan, zijnde een daling met 3,9% in vergelij-king met het verbruik van 2015. De doelstelling werd dus bereikt.

In kilowattuur per voltijds equivalent lag het verbruik in 2016 (981 kWh/VTE) 12,8% hoger dan in 2015 (870 kWh/VTE).

Voor 2017 zal getracht worden om het verbruik van 2016 niet te overschrijden, dat wil zeggen een jaarverbruik van 86 507 kWh.

0

200

400


600

800

1 000

1 200

1 400

1 600

1 800

kWh/

VTE

2011 2012 2013 2014 20162015

2 000

42


Voor 2014 had het kantoor van Vilvoorde als streefdoel het elektriciteitsverbruik met 2% per jaar (kWh/VTE) te verminderen t.o.v. het referentiejaar 2013.

In 2014 is het programma van start gegaan met als belangrijkste acties: de sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van het verbruik, het verhogen van de insteltempera-tuur van de klimatisatie van het serverlokaal, het installeren van timers op waterkoelers, een aanpassing van de afstelling van de verlichting op de parking.

Het globaal electriciteitsverbruik is van 89 199 kWh in 2013 naar 83 116 kWh in 2014 gegaan en naar 77 471 kWh in 2015.

Het streefdoel voor 2016 bestond erin het totaal electriciteitsverbruik met 10% te verminderen in vergelijking met 2015, dat is 69 729 kWh

Jaarlijks totaal elektriciteitsverbruik van het kantoor Vilvoorde in kilowattuur per voltijds equivalent

0

200

400


600

800

1 000

1 200

1 400

1 600

1 800

2 000

kWh/

VTE

2011 2012 2013 2014 20162015

En 2016 daalde het globale verbruik tot 71 893 kWh, dit is een daling met 7,2% tegenover 2015. De doelstelling - de tweede meest ambitieuze van alle kantoren - werd niet bereikt. Die doelstel-ling was gebaseerd op de eerste verbruiksgegevens van januari 2016, die niet overeenstemden met de gegevens van de rest van het jaar.

In termen van voltijdse equivalenten lag het verbruik in 2016 (1 027 kWh/VTE) 14,8% hoger dan in vergelijking met het verbruik van het referentiejaar 2015 (895 kWh/VTE).

Het streefdoel voor 2017 zal erin bestaan niet meer dan 65 000 kWh elektriciteit te verbruiken op het jaar.

43

Overzicht van het totale elektriciteitsverbruik per vestiging (MWh)

Streefdoel 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

HB 2 444 2 279 2 259 2 062 1 869 1 679 1 300

Brugge 87,2 99,0 81,0 67,7 59,8 56,0 51,6

Charleroi 262 258 229 213 212 178 175

Gent 265 277 255 212 202 196 192

Antwerpen 183 191 195 165 158 144 141

Kortrijk 119 113 108 96,6 84,6 81,2 79,9

La Louvière 116 116 120 113 104 83,6 80,0

Bergen 108 103 101 99,4 95,5 81,1 80,0

Oostende 99,5 104 115 102 95,1 87,1 86,5

Doornik 93,9 96,4 97,7 86,9 76,6 68,5 65,0

Turnhout 114 118 114 99,5 90,0 86,5 86,5

Vilvoorde 86,0 90,5 89,2 83,1 77,5 71,9 70,0

Totaal 3 892 3 754 3 675 3 317 3 047 2 813 2 408

Overzicht elektriciteitsverbruik per personeelslid (kWh/VTE)

2011 2012 2013 2014 2015 2016

HB 4 079 3 814 3 791 3 582 3 344 3 220

Brugge 1 314 1 519 1 233 1 023 900 994

Charleroi 1 309 1 302 1 149 1 079 1 078 1 292

Gent 1 827 1 975 1 813 1 484 1 466 1 571

Antwerpen 948 1 023 1 027 891 850 980

Kortrijk 1 655 1 593 1 530 1 443 1 375 1 426

La Louvière 1 096 1 114 1 150 1 053 1 007 1 100

Bergen 1 048 1 025 1025 986 964 1 085

Oostende 1 448 1 555 1 699 1 587 1 552 1 719

Doornik 1 118 1 179 1 216 1 110 1 018 1 082

Turnhout 1 036 1 104 1 088 980 870 981

Vilvoorde 968 1 029 1 001 952 895 1 027

Gemiddelde 1 487 1 519 1 477 1 348 1 277 1 373

Sinds april 2010 sloot de RVA een contract af met een energieleverancier voor 100% groene stroom, en dat voor alle gebouwen.

44

5.2 Brandstoffen voor verwarming: stookolie en aardgasHoofdbestuur

Sinds 2012 wil het hoofdbestuur het verbruik van stookolie onder controle houden.

Stookolie wordt gebruikt om het gebouw en het sanitair water te verwarmen.

Er worden regelmatig sensibiliseringsacties ondernomen om op te roepen de lokalen met de nodige zin voor verantwoordelijkheid te verwarmen. Bijna alle lokalen hebben thermostatische kranen, wat een betere controle van het verbruik mogelijk maakt. De installatie van stookolie-tellers eind 2011 heeft een effectieve monitoring van het verbruik mogelijk gemaakt. In 2013 werden er bijkomende thermostatische kranen geïnstalleerd en werden de kranen van verga-derzalen, leszalen en circulatieruimten zo ingesteld dat een bovenmatige verwarming vermeden wordt. In 2014, 2015 en 2016 ging de sensibilisering verder en werd de goede werking van de kranen gecontroleerd.

Het in liters gemeten verbruik wordt omgezet in kilowattuur aan de hand van de factor die wordt gebruikt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor het opmaken van de certificaten van energieprestaties. Die factor is 10,64894 kWh/liter. De verbruiken zijn genormaliseerd voor de weerschommelingen met behulp van de 'graaddagen', ter beschikking gesteld door de aardgas-federatie.1 Het gasverbruik voor de andere sites wordt eveneens genormaliseerd.

In 2012 bedroeg het genormaliseerd verbruik 1 578 373 (kWh), met andere woorden 11% onder het gemiddelde van de aangekochte hoeveelheden in 2008-2011. In 2013 ging het genormali-seerd verbruik naar 1 494 476 (kWh).

Het genormaliseerde verbruik van 2014 was 3,5% hoger dan in 2013, maar toch nog 2,0% lager dan in 2012. 2013 was het koudste jaar op het vlak van graaddagen sedert 2010. In 2014 daar-entegen waren er minder dan 1 900 graaddagen, wat nog nooit is vastgesteld sedert in 1961 werd gestart met de berekening van de graaddagen. In die extreme situaties is het te verwach-ten dat het rendement van de verwarmingsinstallatie erg varieert: Wanneer het koud is, is het rendement optimaal. Tijdens een zachte winter vermindert het rendement omdat de installatie gedurende hetzelfde aantal dagen moet draaien voor een minder grote warmteproductie.

In 2015 werd de doelstelling niet behaald. De doelstelling was een genormaliseerd verbruik voor de verwarming van 1 439 715 kWh; het genormaliseerd verbruik bedroeg 1 529 094 kWh, zijnde 6,21% meer. Die stijging van het verbruik was te wijten aan problemen met de regulatie van het verwarmingssysteem. In een poging om het verbruik te doen dalen heeft men slechts één stook-ketel in werking te gesteld zodra de buitentemperatuur dat toeliet (eind maart).

De regulatieproblemen werden opgemerkt na een analyse van de opgenomen dagelijkse meter-standen toen is gebleken dat het verbruik hoog bleef na de herlancering van de verwarming in de herfst. Die problemen werden opgelost tegen het einde van het jaar.

Voor 2016 bestond de doelstelling erin het genormaliseerde verbruik voor de verwarming te verminderen tot maximum 1 425 000 kWh. Het verbruik voor het verwarmen van sanitair warm water, dat tot in 2014 één van de doelstellingen was, wordt niet langer gevat door deze doel-stelling.

1 De graaddagen geven een invers beeld van de temperatuur (de warmte) weer. De graaddagen zijn dus een maatstaf voor de koude en dus ook de behoefte aan verwarming over een bepaalde periode.

http://www.aardgas.be/consumenten/over-aardgas/nieuws-en-publicaties/graaddagen

45

Jaarlijks genormaliseerd stookolieverbruik voor de site Hoofdbestuur in kWh/m²

In 2016 bedroeg het genormaliseerd stookolieverbruik voor de verwarming 1 315 433 kWh; het streefdoel werd dus gehaald.

Voor 2017 streeft men naar eenzelfde resultaat als in 2016.

Opmerking: het hoofdbestuur verbruikt ook aardgas, maar enkel voor de bereiding van de maaltijden. Daarvoor wordt dus geen actie opgezet. De meterstanden worden wel regelmatig opgeschreven om de goede werking van de installaties na te gaan

0

20

40

Genormaliseerd verbruik voor verwarming

Doelstelling 2016 (verwarming)

2012 2013

60

80

100

120

kWh/

m2

20162014

Genormaliseerd verbruik voor warm water

2015

46

Kantoor van Brugge

De doelstelling in 2013 bestond erin het globaal genormaliseerd aardgasverbruik met 2% te verminderen in vergelijking met het referentiejaar 2012.

In 2013 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: sensibilisatie van het personeel en het optimaliseren van de regeling van de installatie (uitschakeling bij variabele verlofdagen, brugdagen en in de zomermaanden). In 2014 en 2015 werden die acties voortgezet.

Gelet op de goede resultaten, werd de doelstelling voor 2014 herzien. Die was de daling van het globale genormaliseerde verbruik van aardgas met 2% per jaar t.o.v. het gemiddelde verbruik van de jaren 2011, 2012 en 2013. Die doelstelling werd dus gerealiseerd.

Het globaal genormaliseerd verbruik is van 189 050 kWh in 2013 naar 185 875 kWh in 2014 gegaan en naar 133 606 kWh in 2015.

Het oplossen van een regulatieprobleem begin 2014 had al een forse daling van het verbruik sinds april 2014 met zich meegebracht. Het oplossen van een geurhinderprobleem eind 2014 zorgde ervoor dat het verbruik nog daalde omwille van het feit dat er minder moest worden verlucht door de ramen open te zetten in de bureaus.

Voor 2016 beoogde men een behoud van het genormaliseerd gasverbruik op het niveau van het jaar 2015, dat wil zeggen tot maximum 133 606 kWh.

Jaarlijks genormaliseerd aardgasverbruik van het kantoor Brugge in kilowattuur per vier-kante meter

In 2016 bedroeg het globaal genormaliseerd verbruik 134 771 kWh, zijnde een stijging van 0,9% in vergelijking met het verbruik van 2015. De doelstelling werd dus nipt niet gehaald. Nochtans leek dit het hele jaar door tot de mogelijkheden te behoren. Een verkeerde manipulatie van de afstelling van de verwarming tijdens een onderhoudsbeurt is er waarschijnlijk de oorzaak van dat het verbruik in november gestegen is. Voortaan worden de afstellingsparameters maande-lijks gecontroleerd en ook na elke interventie op de installatie.

Het streefdoel voor 2017 zal erin bestaan het genormaliseerd verbruik te behouden (in kWh) in vergelijking met het verbruik van 2015.

02040

Genormaliseerd verbruik Doelstelling 2016

6080

100120

kWh/

m2

2011 2012 2013 2014 20162015

47


In 2013 had het kantoor van Charleroi als streefdoel om het globale genormaliseerd aardgasver-bruik met 2 % per jaar te verminderen t.o.v. het referentiejaar 2012.

Het milieuprogramma is van start gegaan met als belangrijkste acties: sensibilisering van het personeel, het vastzetten van de thermostatische kranen in de circulatieruimten en de onbe-zette lokalen zoals de archiefruimten, het nagaan van een correcte instelling van de thermosta-tische kranen, en een dynamisch en systematisch beheer van de verwarming. In 2014 en 2015 werden deze acties voortgezet.

Het globaal genormaliseerd verbruik is van 577 365 kWh in 2012 naar 548 863 kWh in 2013 gegaan, naar 542 951 kWh in 2014 en tot slot naar 542 180 kWh in 2015.

Het kantoor van Charleroi had zich in 2016 tot doel gesteld om het genormaliseerd gasverbruik te beperken tot 530 000 kWh op jaarbasis, via het voortzetten van zijn milieuprogramma.

Bovendien werden de toegangen tot de verdieping die niet meer werd gebruikt, afgesloten en werden op die verdieping de thermostatische kranen laag gezet.

Ook werden werkingstijden van de ventilatie verminderd.

En 2016 bedroeg het globale genormaliseerd verbruik 463 464 kWh, wat betekent dat de doel-stelling werd gehaald. Het verbruik daalde met 14,5% ten opzichte van 2015.

Jaarlijks genormaliseerd aardgasverbruik van het kantoor Charleroi in kilowattuur per vierkante meter

Er werd een nieuw doel gesteld over 2 jaar met het oog op een daling van het globale genor-maliseerde verbruik met 2% tegenover 2016.

02040


6080

100120

kWh/

m2

2011 2012 2013 2014 20162015

48

Kantoor van Gent

Het kantoor van Gent had in 2013 als streefdoel om het genormaliseerd aardgasverbruik (per m² verwarmde oppervlakte) met 2% per jaar te verminderen t.o.v. het referentiejaar 2012.

In 2013 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties sensibilisering van het personeel, het uitschakelen van de verwarmingsinstallatie in de zomermaanden en het verlagen van de insteltemperatuur tot 21°C.

Het genormaliseerde verbruik van 2013 is gestegen met 5,5% in vergelijking met 2012, en ging van 184 828 kWh naar 194 734 kWh. In 2013 werd de doelstelling niet behaald. Voor het jaar 2014 werd gemikt op een verbruik van 185 000 (kWh). Het genormaliseerd verbruik voor 2014 bedroeg 194 049 kWh en in 2015 190 939 kWh. Er valt op te merken dat het het kantoor van Gent, een van de recentst gebouwde bureaus in eigendom van de RVA, een laag aardgasverbruik heeft.

Net zoals in 2014 en 2015 werd voor 2016 een globaal genormaliseerd verbruik van 185 000 kWh vooropgesteld. De acties van het milieuprogramma werden voortgezet. Bijkomend werd in de niet-wintermaanden één van de twee verwarmingsketels afgezet en werd de werkingstijd van de actieve ventilatie verminderd.

Jaarlijks genormaliseerd aardgasverbruik van het kantoor Gent in kilowattuur per vier-kante meter

In 2016 bedroeg het globale genormaliseerde verbruik 170 598 kWh wat een daling met 10,6% was ten opzichte van het verbruik in 2015. De doelstelling werd bereikt (- 7,8% in vergelijking met de doelstelling).

02040


6080

100120

kWh/

m2

2011 2012 2013 2014 20162015

49


Voor 2014 had het kantoor van Antwerpen als doelstelling de stabilisatie van het genormaliseerd stookolieverbruik (per m² verwarmde oppervlakte) ten opzichte van het gemiddelde verbruik in 2011, 2012 en 2013. Het verbruik was immers al relatief laag voor een gebouw dat in de jaren 80 is opgetrokken en nog wordt verwarmd door de oorspronkelijke installatie.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van de verbruiken en mededeling van de resultaten aan het personeel, stopzetting van het verwarmingssysteem van mei tot oktober (voor zover de buitentemperaturen het toelaten), integratie van de variabele verlof- en brugdagen in de programmatie van de verwarming, evaluatie en eventuele aanpassing van de ventilatieregeling, installatie van thermostatische kranen in de lokalen die er niet waren mee uitgerust.

Het genormaliseerd stookolieverbruik voor de verwarming liep in 2014 op tot 225 656 kWh. Het gemiddelde genormaliseerde verbruik voor de jaren 2011, 2012 en 2013 bedraagt 221 534 kWh. Er wordt een verhoging met 1,9 % vastgesteld. Het verbruik is toegenomen nadat de verwar-ming in oktober opnieuw werd opgestart.

Het streefdoel voor 2015 was het behoud van het genormaliseerd verbruik ten opzichte van het gemiddelde van de jaren 2011, 2012 en 2013, maar voor stookolie en aardgas samen.

De verwarmingsketels op stookolie werden begin oktober 2015 vervangen door verwarmingsketels op gas en de verwarmingsketel van de conciërgerie werd eveneens vervangen

Totaal genormaliseerd brandstofverbruik voor de verwarming in kWh/m²- Site kantoor Antwerpen

IIn 2015 bedroeg het genormaliseerde brandstofverbruik (stookolie + gas) voor de verwarming 250 918 kWh, wat een stijging is van 4,9% in vergelijking met het gemiddelde verbruik van de jaren 2011, 2012 en 2013. Die stijging is te verklaren, enerzijds, door een slechtere de werking van de oude stookolieverwarmingsketels en, anderzijds, door opstartproblemen met de nieuwe installatie. De afstelling diende immers nog te worden verfijnd, wat in 2016 is gebeurd.

Het streefdoel voor 2016 was hetzelfde als in 2015, namelijk een genormaliseerd verbruik van 70 kWh/m². Het globale genormaliseerd verbruik bedroeg 223 111 (kWh) zijnde 65 kWh/m². De doelstelling werd dus bereikt.

Voor 2017 wil men het verbruik stabiliseren ten opzichte van 2016.

02040

Stookolie Doelstelling 2016

6080

100120

kWh/

m2

Gas

2011 2012 2013 2014 20162015

50


Voor 2014 had het kantoor van Kortrijk als streefdoel om het genormaliseerd aardgasverbruik (per m² verwarmde oppervlakte) met 2% per jaar te verminderen t.o.v. het referentiejaar 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van het verbruik en de mededeling van de resultaten aan het personeel, een stopzetting van een op de twee verwarmingsketels van april tot oktober, de integratie van de variabele verlof- en brugdagen in de programmatie van de verwarming, het vastzetten van de thermostatische kranen in de gangen.

Voor 2014 bedroeg het genormaliseerde gasverbruik 238 036 kWh, wat een daling van 1,8 % betekent ten opzichte van 2013 (242 491 kWh). Het streefdoel werd dus net niet gehaald.

Dankzij de monitoring voorzien in het MBS, werd een oververbruik in de zomer vastgesteld wan-neer de installatie enkel dient om het sanitair water te verwarmen.

De regulatieparameters werden herzien en aangepast. De impact ervan was in 2015 voelbaar.

Het totaal genormaliseerd verbruik voor 2015 is gedaald tot 203 487 kWh, zijnde een daling met 14,5%. Die daling is grotendeels te wijten aan het feit dat de ventilatie-installaties buiten werking werden gesteld vanaf eind 2014 tot in oktober 2015.

Het streefdoel voor 2016 bestond erin het genormaliseerd verbruik met 3% te verminderen in vergelijking met 2014.

Een versterking van de sensibilisering werd voorzien.

Jaarlijks genormaliseerd aardgasverbruik van het kantoor Kortrijk in kilowattuur per vierkante meter

Het globale genormaliseerd verbruik voor 2016 bedroeg 269 421 kWh, zijnde een stijging met 13% tegenover 2014. De doelstelling werd dus niet behaald. Tijdens de zomer is er een fout gebeurd in de afstelling van de verwarming van sanitair water. Tegen het einde van het jaar is gebleken dat de thermostatische afstelling van de verwarming van de lokalen niet meer werkt, wat leidt tot oververbruik vooral bij milde temperatuur.Voor 2017 wordt een daling van het verbruik met 3% t.o.v. 2014 vooropgesteld.

02040


6080

100120

kWh/

m2

2011 2012 2013 2014 20162015

51


Voor 2014 had het kantoor van La Louvière als streefdoel om het genormaliseerd aardgasver-bruik (per m² verwarmde oppervlakte) met 2 % per jaar te verminderen t.o.v. de gemiddelde verbruiken van 2011, 2012 en 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van het verbruik en de mededeling van de resultaten aan het personeel, een positionering van de thermostatische kranen op positie 2 in de gangen en de niet bezette lokalen, een optimalisatie van de bezetting van de lokalen, een dynamisch en systematisch beheer van de verwarming, een daling van de termperatuur met 1°C gedurende 1 dag per maand.

Het globale genormaliseerde verbruik bedroeg 283 761 kWh voor het jaar 2014 wat een daling met 5,1% was ten opzichte van de gemiddelde verbruiken van de jaren 2011, 2012 en 2013 (298 764 kWh).

Het verbruik is van 283 761 kWh in 2014 naar 273 419 kWh in 2015 gegaan.

Het streefdoel voor 2016 bestond erin het genormaliseerd verbruik te verminderen met 15% in vergelijking met het gemiddelde van 2011, 2012 en 2013 door het milieuprogramma voort te zetten.

Bovendien werden thermometers geplaatst in de lokalen om het personeel te sensibiliseren, werd de werking van de thermostaten gecontroleerd, werden de slecht geïsoleerde ramen (luchtspleten) behandeld en werden, na een interne verhuizing, meerdere lokalen afgesloten.

Jaarlijks genormaliseerd aardgasverbruik van het kantoor La Louvière in kilowattuur per vierkante meter

Voor 2016 bedroeg het genormaliseerde gasverbruik 239 500 kWh, dit is een daling met 20% in vergelijking met het gemiddelde verbruik in 2011, 2012 en 2013.

De doelstelling werd dus bereikt.

Voor 2017 beoogt men een daling met 22% van het globale genormaliseerd verbruik t.o.v. de gemiddelde verbruiken van 2011, 2012 en 2013 of min 2,7 ten opzichte van 2016.

020406080

100120

kWh/

m2

2011 2012 2013 2014 20162015


52

Kantoor van Bergen

Voor 2014 had het kantoor van Bergen als doelstelling zijn genormaliseerde aardgasverbruik op het peil van het referentiejaar 2013 behouden. Vóór de implementering van het milieubeheersys-teem had het kantoor immers al acties ondernomen voor de vermindering van het gasverbruik.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van de verbruiken en de mededeling van de resultaten aan het personeel, een positionering van de thermostatische kranen op positie 2 in de gangen en de niet bezette lokalen, een optimalisatie van de bezetting van de lokalen, een dynamisch en systematisch beheer van de verwarming, een daling van de temperatuur met 1°C gedurende 1 dag per maand.

Het globale genormaliseerde verbruik bedroeg 193 940 kWh voor het jaar 2014 wat een daling met 9,2% is ten opzichte van het verbruik van het referentiejaar 2013 (213 529 kWh). In 2015 bedroeg het genormaliseerd gasverbruik 204 227 kWh, zijnde een stijging van 5,3% in vergelij-king met het verbruik van 2014.

Die stijging deed zich voornamelijk voor in november en december. De oorzaken werden onder-zocht en er wordt nog gezocht naar duurzame oplossingen. In afwachting zou het manueel beheer van de watertemperatuur in de verwarmingscircuits door een regelmatige en handma-tige aanpassing van de ketelthermostaat in functie van de bereikte temperatuur in de bureaus en de buitentemperatuur moeten toelaten het verbruik beter te beheren. Er werden acties ondernomen zoals 'Dikketruiendag' waarbij de temperatuur met 1° wordt verminderd en die acties lijken hun vruchten af te werpen.

Het streefdoel voor 2016 bestond erin het resultaat van 2014 te evenaren of te overstijgen door het voortzetten van het milieuprogramma waaraan de hierboven aangehaalde acties werden toegevoegd.

Jaarlijks genormaliseerd aardgasverbruik van het kantoor Bergen in kilowattuur per vier-kante meter

In 2016 bedroeg het globale genormaliseerd verbruik 172 837 kWh, dit is een daling met 11% ten opzichte van 2014. Het streefdoel wordt gehaald.

De doelstelling voor 2017 houdt in dat men het globale genormaliseerd verbruik wil stabiliseren in vergelijking met 2016.

02040


6080

100120

kWh/

m2

2011 2012 2013 2014 20162015

53


Het kantoor van Oostende had als doelstelling om in 2014 het genormaliseerd aardgasverbruik te verminderen (per m² verwarmde oppervlakte) met 2% per jaar in vergelijking met het refe-rentiejaar 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van de verbruiken en de mededeling van de resultaten aan het personeel, een stopzetting van de verwarmingsketels van mei tot oktober (voor zover de buitentemperaturen het toelaten), de integratie van de variabele verlofdagen in de program-matie van de verwarming, een positionering van de thermostatische kranen op positie 2 in de secundaire lokalen, een daling van de verwarming in de niet-bezette lokalen en de deuren dicht houden.

Het globale genormaliseerde verbruik bedroeg 255 138 kWh voor het jaar 2014 wat een daling met 6% is ten opzichte van het verbruik van het referentiejaar 2013 (271 561 kWh).

In 2015 werd de jaarlijkse controle van de werking van de thermostatische kranen aan het pro-gramma toegevoegd.

Het genormaliseerd gasverbruik bedroeg in 2015 243 779 kWh, zijnde een daling met 10% in vergelijking met het verbruik van 2013.

Dat resultaat had nog beter kunnen zijn als de regulatie niet in panne was gevallen aan het einde van het jaar. Dat probleem heeft ook het verbruik van 2016 beïnvloed.

In 2016 was de doelstelling een daling van het genormaliseerd verbruik met 10% t.o.v. 2013 (maximum 244 405 kWh).

Jaarlijks genormaliseerd aardgasverbruik van het kantoor Oostende in kilowattuur per vierkante meter

In 2016 bedroeg het globale genormaliseerd gebruik 241 266 kWh, zijnde een daling met 11,2% t.o.v. 2013. Die doelstelling werd bereikt.

Het streefdoel voor 2017 zal erin bestaan het genormaliseerd gasverbruik met 15% te vermin-deren in vergelijking met het verbruik van 2013.

02040


6080

100120

kWh/

m2

2011 2012 2013 2014 20162015

54

Kantoor van Doornik

Het kantoor van Doornik had zich tot doel gesteld in 2014 om zijn genormaliseerd gasverbruik (per m² verwarmde oppervlakte) te stabiliseren ten opzichte van de gemiddelde verbruiken in 2011, 2012 en 2013 en dit omdat aanpassingen aan de verwarmingsinstallaties werden gepland die ook een beter thermisch comfort in het gebouw beoogden.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties sensibilisering van het personeel, een optimalisatie van de bezetting van de lokalen, een dynamisch en systema-tisch beheer van de verwarming, een daling van de temperatuur met 1°C gedurende 1 dag per maand.

Het globale genormaliseerde verbruik bedroeg 258 460 kWh voor het jaar 2014 wat een stijging met 3,7% is ten opzichte van de gemiddelde verbruiken van de jaren 2011, 2012 en 2013. De doelstelling voor 2014 werd dus niet gehaald. De regulatie van de verwarmingsinstallatie werd vernieuwd in 2014, maar dat heeft niet de verwachte resultaten opgeleverd. Intussen werd de instelling per lokaal van de vaste thermostatische kranen herzien.

Het globaal genormaliseerd verbruik voor 2015 bedroeg 270 463 kWh, 8,5% hoger dan het vooropgestelde verbruik.

Een van de eerste oorzaken waaraan gedacht werd, is het gebrek aan isolatie van de ramen. Alle raamwerken werden gecontroleerd en waar nodig werden de voegen vervangen.

De doelstelling van 2016 was dezelfde als voor 2015, m.a.w. het genormaliseerd gasverbruik behouden ten opzichte van het gemiddelde van de referentiejaren 2011, 2012 en 2013 door het voortzetten van het milieuprogramma met als bijkomende actie de revisie van de werking van een verwarmingscircuit dat de aerothermen die de kelder verwarmen, voedt.

Jaarlijks genormaliseerd aardgasverbruik van het kantoor Doornik in kilowattuur per vier-kante meter

Het globale genormaliseerde verbruik bedroeg 243 087 kWh voor het jaar 2016 wat een daling met 2,44% was ten opzichte van de gemiddelde verbruiken van 2011, 2012 en 2013.

Voor 2017 beoogt men een globaal genormaliseerd jaarverbruik van maximum 240 000 kWh.

02040


6080

100120

kWh/

m2

2011 2012 2013 2014 20162015

55


In 2014 had het kantoor van Turnhout als streefdoel om het genormaliseerd aardgasverbruik (per m² verwarmde oppervlakte) met 2% per jaar te verminderen t.o.v. de gemiddelde verbrui-ken van 2011, 2012 en 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van de verbruiken en de mededeling van de resultaten aan het personeel, een stopzetting van de verwarmingsketels van mei tot oktober (voor zover de buitentemperaturen het toelaten), de integratie van de variabele verlofdagen in de program-matie van de verwarming, een positionering van de thermostatische kranen op positie 1 in de secundaire lokalen, een daling van de verwarming in de niet-bezette lokalen en het dichthouden van de deuren.

Het globale genormaliseerde verbruik bedroeg 253 579 kWh voor het jaar 2014 wat een daling met 5,7% is ten opzichte van de gemiddelde verbruiken van de jaren 2011, 2012 en 2013.

In 2015 werd een jaarlijkse controle van de werking van de thermostatische kranen en een da-ling van de verwarmingstemperatuur in de onthaalzone toegevoegd aan het milieuprogramma. Het globale genormaliseerde verbruik voor 2015 bedroeg 244 596 kWh, zijnde een daling met 6,3% in vergelijking met het gemiddelde van de 3 voorgaande jaren.

Het streefdoel voor 2016 bestond erin dat het genormaliseerd jaarverbruik tot 245 000 (kWh) werd beperkt door het voortzetten van het milieuprogramma.

Jaarlijks genormaliseerd aardgasverbruik van het kantoor Turnhout in kilowattuur per vier-kante meter

In 2016 bedroeg het genormaliseerd gasverbruik 249 897 kWh, zijnde een stijging van 1,9% in vergelijking met het verbruik van 2015. Die stijging gebeurde in de zomer omdat het bureau oordeelde dat het grillige weer niet toeliet dat de verwarming werd stopgezet.

De doelstelling voor 2017 zal een beperking zijn van het globale genormaliseerd jaarverbruik tot 245 000 kWh.

02040


6080

100120

kWh/

m2

2011 2012 2013 2014 20162015

56


Voor 2014 had het kantoor van Vilvoorde als streefdoel om het genormaliseerd aardgasverbruik (per m² verwarmde oppervlakte) met 2% per jaar te verminderen t.o.v. het referentiejaar 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties sensibilisering van het personeel, een regelmatige opvolging van de verbruiken en de mededeling van de resultaten aan het personeel, een stopzetting van de verwarmingsketels van mei tot oktober (voor zover de buitentemperaturen het toelaten), de integratie van de variabele verlofdagen in de program-matie van de verwarming, een positionering van de thermostatische kranen op positie 1 in de secundaire lokalen, een daling van de verwarming in de niet-bezette lokalen en het dichthouden van de deuren.

Het globale genormaliseerde verbruik bedroeg 137 153 kWh voor het jaar 2014 wat een daling met 11,7% was ten opzichte van het verbruik van het referentiejaar 2013 (155 342 kWh). De doelstelling werd dus ruimschoots behaald.

Het globale genormaliseerde verbruik bedroeg 121 040 kWh voor het jaar 2015 wat een daling met 22% was ten opzichte van het verbruik van 2013.

Het streefdoel voor 2016 bestond erin het genormaliseerde verbruik van 2015 dat 123 592 kWh bedroeg niet te overschrijden door het milieuprogramma voort te zetten.

Jaarlijks genormaliseerd aardgasverbruik van het kantoor Vilvoorde in kilowattuur per vierkante meter

In 2016 bedroeg het globale genormaliseerde gasverbruik 155 081 kWh, dit is een verhoging met 28%. Het streefdoel wordt niet gehaald. Het is gebleken dat de regelapparatuur voor de verwarming defect was. De vervanging van het systeem wordt voorzien in 2017.

Het streefdoel voor 2017 zal erin bestaan het genormaliseerde verbruik (in kWh) te behouden in vergelijking met het verbruik van 2016.

02040


6080

100120

kWh/

m2

2011 2012 2013 2014 20162015

57

Overzicht totaal genormaliseerd energieverbruik gerelateerd aan de verwarmde opper-vlakte (kWh/m²)

Streefdoel 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

HB - Totaal / 93 88 91 94 81 HB - Verwarming / 89 85 87 90 78 78Brugge 82 82 78 77 55 56 55Charleroi 111 118 112 111 111 95 91Gent 54 54 57 57 56 50 50Antwerpen 70 71 69 70 74 65 65Kortrijk 116 111 105 103 88 116 100La Louvière 87 84 86 82 79 69 67Bergen 75 81 74 70 74 62 62Oostende 112 97 89 84 80 79 76Doornik 89 90 97 96 100 89 89Turnhout 88 82 86 81 78 79 78Vilvoorde 84 80 76 67 60 76 76Gemiddelde 91 86 84 82 79 76

Overzicht van het totaal genormaliseerd verbruik (MWh)

Streefdoel 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

HB - Totaal / 1 578 1 494 1 547 1 593 1 369 HB - Verwarming / 1 502 1 430 1 474 1 529 1 315 1.315Brugge 196 198 189 186 134 135 134Charleroi 545 577 549 543 542 463 458Gent 185 185 195 194 191 171 171Antwerpen 241 237 240 240 251 223 223Kortrijk 270 258 242 238 204 269 230La Louvière 304 293 299 284 273 240 233Bergen 209 224 207 194 204 173 173Oostende 334 295 272 255 244 241 231Doornik 241 244 263 258 270 243 240Turnhout 276 259 272 254 245 250 245Vilvoorde 172 164 155 137 123 155 155Totaal / 4 512 4 377 4 331 4 274 3 932

58

5.3 WaterHoofdbestuur

In 2012 was het streefdoel voor het hoofdbestuur het waterverbruik onder controle te houden in vergelijking met het voorgaande jaar.

In het gebouw bevinden zich een groot aantal sanitaire voorzieningen, een restaurant (warme keuken) en douches. Die elementen beïnvloeden het waterverbruik aanzienlijk.

Sinds oktober 2011 gebeuren er dagelijks opnames van de watertellers. Dankzij die opmetingen konden al problemen worden opgespoord, die dan vlug konden worden opgelost. Ook worden de hoofdkranen van vrijdagavond tot maandagmorgen dichtgedraaid, waardoor er geen waterver-lies is door mogelijke lekkages. Tegelijkertijd werd ook een campagne gevoerd om het personeel te sensibiliseren om lekkende kranen en toiletten te melden. In de sanitaire ruimtes werden ondermeer affiches opgehangen om de medewerkers opmerkzaam te maken.

De gegevens van 2011 zijn afkomstig van de facturen van de leverancier. De gegevens sinds 2012 zijn afkomstig van de opmetingen van de tellers.

Jaarlijks totaal verbruik van drinkwater - site van het Hoofdbestuur in m³ per voltijds equivalent

Het verbruik in 2014 (7,6m³/VTE) is 22,5% lager dan in 2011 (9,4 m³/VTE). Ten opzichte van 2013 is het verbruik 6,5% lager. In 2014 was het verbruik in absolute cijfers 4 368 m³.

Het totale verbruik in 2015 bedroeg 4 188 m³, wat overeenstemt met een verbruik van 7,5 m³/VTE en een daling van 6% in vergelijking met het gemiddelde van de drie voorgaande jaren.

Voor 2016 was de doelstelling een verbruik van 4 150 m³ water.

In 2016 bedroeg het totale waterverbruik 3 746 m³. De doelstelling werd dus bereikt.

Dit stemt overeen met een verbruik van 7,2 m³/VTE en met een daling per VTE van 4% in verge-lijking met het voorgaande jaar.

Voor 2017 zal de doelstelling erin bestaan het niveau van 2016 te behouden.

2011 2012 2013 2014 201620150

2

4

6

8

10

12

m3 /

VTE


59

Kantoor van Brugge

Het kantoor van Brugge heeft geen formele doelstelling i.v.m. het waterverbruik.

Het verbruik van leidingwater in het kantoor van Brugge is het laagst van alle kantoren. Dat is te verklaren door de afwezigheid van een warme keuken en door het gebruik van regenwater voor het doorspoelen van de toiletten. Bij lange droogteperiodes moet er overgeschakeld worden op leidingwater.

De gegevens in onderstaande grafiek zijn voor de jaren 2011, 2012 en 2013 een weergave van het verbruik op basis van jaarlijkse opnames van de tellerstand van de watermeter. Deze jaar-lijkse opnames gebeurden in mei of juni. Een probleem met waterinfiltratie in de put waar de meter is geïnstalleerd, belemmerde een maandelijkse opname van de tellerstanden. Dat pro-bleem is verholpen eind 2014.

Jaarlijks totaal verbruik van drinkwater - site van het kantoor Brugge in kubieke meter per voltijds equivalent

Het verbruik voor 2012 is beduidend hoger. Een defect aan de peilstift die het niveau in het re-genwaterreservoir aangeeft, is daarvan de oorzaak. Er werd immers meer leidingwater verbruikt dan nodig. De peilstift werd begin 2013 hersteld. In 2014 bedroeg het globale waterverbruik 94 m³ of 1,4m³/VTE.

In 2015 bedroeg het globale waterverbruik 101 m³of 1,5 m³/VTE.

In 2016 bedroeg het globale waterverbruik 87 m³, zijnde 1,5m³/VTE.

2011 2012 2013 2014 201620150

2

4

6

8

10

12

m3 /

VTE

Verbruik

60


Het kantoor van Charleroi heeft geen formele doelstelling i.v.m. het waterverbruik.

In het gebouw bevinden zich een groot aantal sanitaire voorzieningen en een restaurant (warme keuken). Die elementen beïnvloeden het waterverbruik aanzienlijk.

De gegevens in onderstaande grafiek zijn tot in 2013 een weergave van het verbruik op basis van jaarlijkse opnames van de tellerstanden van de watermeters, op vraag van de leverancier. De gegevens zijn dus een benadering van het werkelijke verbruik. Vanaf 2014 wordt het waterver-bruik frequenter opgevolgd.

Jaarlijks totaal verbruik van drinkwater - site van het kantoor Charleroi in kubieke me-ter per voltijds equivalent

In absolute cijfers was het verbruik in 2013 1 115 m³ of 5,6 m³/VTE. In 2014 was het jaarverbruik 1 061 m³ of 5,4 m³/VTE. In 2015 was het waterverbruik 1 105 m³. Die stijging is waarschijnlijk te wijten aan het opnieuw in werking stellen van de luchtbevochtigers voor de ventilatie.

In 2016 verbruikte het kantoor 812 m³ water, zijnde 5,9 m³/VTE

2011 2012 2013 2014 201620150

2

4

6

8

10

12

m3 /

VTE

Verbruik

61

Kantoor van Gent

Het kantoor van Gent heeft geen formele doelstelling i.v.m. het waterverbruik.

In het gebouw bevinden zich een groot aantal sanitaire voorzieningen, een restaurant (warme keuken) en douches. Die elementen beïnvloeden het waterverbruik aanzienlijk. Daarentegen wordt opgevangen regenwater gebruikt voor het doorspoelen van de toiletten en de urinoirs. Bij lange droogteperiodes moet er overgeschakeld worden op leidingwater.

De gegevens in onderstaande grafiek zijn een weergave van het verbruik op basis van jaarlijkse opnames van de tellerstanden van de watermeters en vanaf 2014 van de maandelijkse opmetingen in het kader van het MBS.

Jaarlijks totaal verbruik van drinkwater - site van het kantoor Gent in kubieke meter per voltijds equivalent

In absolute cijfers was het verbruik in 2014 613 m³, zijnde een daling met 2,9% t.o.v 2013 (631 m³). Het verbruik per voltijds equivalent daalde met 4,4% (van 4,5 naar 4,3 m³/VTE). In 2015 bedroeg het totale waterverbruik 528 m³, zijnde 3,8 m³/VTE.

In 2016 bedroeg het totale waterverbruik 497 m³, zijnde een daling met 5,9% in vergelijking met 2015. In voltijds equivalent bedroeg het verbruik 4,0 m³/VTE, zijnde een stijging met 4,5% in vergelijking met het verbruik van 2015.

Op het einde van het jaar werd een probleem vastgesteld op het niveau van de pompen van de regenwaterinstallatie dat geleid heeft tot een stijging van het verbruik van het leidingwater. De pompen moeten worden vervangen in 2017.

2011 2012 2013 2014 201620150

2

4

6

8

10

12

m3 /

VTE

Verbruik

62


Het kantoor van Antwerpen heeft geen formele doelstelling i.v.m. het waterverbruik.



Hoewel het waterverbruik geen doelstelling vormde, heeft het kantoor toch een aantal acties ondernomen: • spaarknoppen geplaatst op WC’s voor dames;• het keukenpersoneel is gesensibiliseerd wat betreft het belang van het volledig vullen van de

bakken die de vaatwas ingaan;• het onderhoudspersoneel is gesensibiliseerd aan het spaarzaam watergebruik bij het

uitspoelen van de vuilniscontainers;• het voltallige personeel is gevraagd om lekken te signaleren zodat ze zo snel mogelijk

verholpen kunnen worden.

Jaarlijks totaal verbruik van drinkwater - site van het kantoor Antwerpen in kubieke me-ter per voltijds equivalent

In absolute cijfers was het verbruik in 2014 1 534 m³, zijnde een daling met 11% t.o.v. 2013 (1 731m³). Het verbruik per voltijds equivalent daalde met 8,8% (van 9,1 naar 8,3 m³/VTE).

In 2015 bedroeg het totale waterverbruik 1 588 m³, zijnde 8,5 m³/VTE.

In 2016 is het waterverbruik gedaald tot een totale waarde van 1 235 m³, zijnde een daling met 22% in vergelijking met 2015. In voltijdse equivalenten is het verbruik gegaan van 8,5 m³/VTE naar 8,4 m³/VTE, zijnde een daling met 1,3%.

2011 2012 2013 2014 201620150

2

4

6

8

10

12

m3 /

VTE

Verbruik

63


Het kantoor van Kortrijk heeft geen formele doelstelling i.v.m. het waterverbruik.


Het regenwater wordt opgevangen en gebruikt voor het doorspoelen van de toiletten en de urinoirs. Bij lange droogteperiodes moet er overgeschakeld worden op leidingwater.


Jaarlijks totaal verbruik van drinkwater - site van het kantoor Kortrijk in kubieke meter per voltijds equivalent

Het globale waterverbruik bedroeg 482 m³ in 2014, zijnde een verhoging van 1,5% t.o.v. 2013 (475 m³). Het verbruik per voltijds equivalent steeg met 7,5% (van 6,7 naar 7,2 m³/VTE).

Voor een gebouw met een regenopvanginstallatie was het verbruik hoog. De reden hiervoor was een defect aan het regenwatersysteem. Sedert de herstelling in juli 2014 wordt gemiddeld 23 m³ per maand verbruikt, wat zou gelijkstaan met een jaarverbruik van 276 m³.

Voor 2015 bedroeg het totale waterverbruik 250 m³, zijnde 4,1 m³/VTE, wat veel normaler is voor een gebouw met een regenopvanginstallatie.

In 2016 bedroeg het verbruik 216 m³, zijnde 3,8 m³/VTE.

2011 2012 2013 2014 201620150

2

4

6

8

10

12

m3 /

VTE

Verbruik

64

2011 2012 2013 2014 201620150

2

4

6

8

10

12

m3 /

VTE

Verbruik

16

18


Het kantoor van La Louvière heeft geen formele doelstelling i.v.m. het waterverbruik.


De gegevens in onderstaande grafiek zijn een weergave van het verbruik op basis van jaarlijkse opnames van de tellerstanden van de watermeters en vanaf 2014 van de maandelijkse opmetin-gen in het kader van het MBS

Jaarlijks totaal verbruik van drinkwater - site van het kantoor La Louvière in kubieke me-ter per voltijds equivalent

Het globale waterverbruik bedroeg 1 025 m³ in 2014.

In 2013 werd het kantoor geconfronteerd met lekken. Er zijn regelmatig lekken in delen van de sanitaire installaties. Ook in 2014 werden er lekken vastgesteld. Het verbuik was nog 10% hoger dan in 2012 (931m³). Het verbruik per voltijds equivalent was nog 6,6% hoger (9,6 m³/VTE in 2014 vs. 9,0 m³/VTE in 2012). De vervanging van de sanitaire toestellen is voorzien voor 2016.

Het totale waterverbruik voor 2015 bedroeg 639 m³, zijnde 6,2 m³/VTE.

In 2016 bedroeg het totale verbruik 614 m³, zijnde 8,1 m³/VTE. De verhoging van het verbruik is waarschijnlijk te wijten aan problemen met lekken in de hydranten. De vervanging van de lek-kende kranen wordt voorzien voor 2017.

65

Kantoor van Bergen

Het kantoor van Bergen heeft geen formele doelstelling i.v.m. het waterverbruik.



Jaarlijks totaal verbruik van drinkwater - site van het kantoor Bergen in kubieke meter per voltijds equivalent

Het globale waterverbruik in 2014 bedroeg 616 m³, zijnde een stijging met 4,7% t.o.v. 2013 (588 m³). Het verbruik per voltijds equivalent steeg met 2,2% (van 6,0 naar 6,1 m³/VTE).

In 2015 bedroeg het totale waterverbruik 744 m³, zijnde een verbruik van 7,5 m³/VTE. Dat is een stijging van het totaalverbruik met 20,8%. Die stijging kan worden verklaard door het verlies van water door een breuk in een kraan van de boiler in 'open' positie door een onderhoudskar. De kraan werd eerst in 'gesloten' positie gezet alvorens ze werd vervangen.

In 2016 is het totale verbruik opnieuw 'normaler' geworden en bedroeg 601 m³, zijnde 8 m³/VTE.

2011 2012 2013 2014 201620150

2

4

6

8

10

12

m3 /

VTE

Verbruik

66


Het kantoor van Oostende heeft geen formele doelstelling i.v.m. het waterverbruik.


De gegevens in onderstaande grafiek zijn een weergave van het verbruik op basis van jaarlijkse opnames van de tellerstanden van de watermeters en vanaf 2014 van de maandelijkse opmetin-gen in het kader van het MBS.

Jaarlijks totaal verbruik van drinkwater - site van het kantoor Oostende in kubieke meter per voltijds equivalent

Het globale waterverbruik bedroeg in 2014 700 m³, zijnde een daling met 6,8% t.o.v. 2013 (751 m³). Het verbruik per voltijds equivalent daalde met 1,8% (van 11,1 naar 10,9 m³/VTE).

In 2015 bedroeg het totale waterverbruik 639 m³, zijnde 10,4 m³/VTE. Dat is een daling van het totaalverbruik met 8,8% (4,2% in VTE).

In 2016 bedroeg het waterverbruik 496 m³, zijnde een verbruik van 9,8 m³/VTE en een daling met 22,3% van het totale verbruik (6% in VTE).

2011 2012 2013 2014 201620150

2

4

6

8

10

12

m3 /

VTE

Verbruik

67

Kantoor van Doornik

Het kantoor van Doornik heeft geen formele doelstelling i.v.m. het waterverbruik.



Het verbruik in 2016 werd geschat, aangezien de watermeter defect was vanaf augustus. Er werd een nieuwe meter geinstalleerd midden november.

Jaarlijks totaal verbruik van drinkwater - site van het kantoor Doornik in kubieke meter per voltijds equivalent

In 2014 bedroeg het globale waterverbruik 490 m³, zijnde een daling met 2,9% t.o.v. 2013 (505 m³). Het verbruik per voltijds equivalent bleef status quo (6,3 m³/VTE). In 2015 bedroeg het globale waterverbruik 353 m³, zijnde 4,7m³/VTE.

In 2016 bedroeg het totale waterverbruik 247 m³, zijnde een daling met 30% in vergelijking met het verbruik in 2015. In voltijds equivalent bedroeg het verbruik 3,9 m³/VTE en een daling met 17%.

2011 2012 2013 2014 201620150

2

4

6

8

10

12

m3 /

VTE

Verbruik

68


Het kantoor van Turnhout heeft geen formele doelstelling i.v.m. het waterverbruik.

Er wordt voornamelijk water verbruikt voor de sanitaire installaties.


Jaarlijks totaal verbruik van drinkwater - site van het kantoor Turnhout in kubieke meter per voltijds equivalent

Het globale waterverbruik bedroeg 515 m³ in 2014; dezelfde waarde als in 2013. Door een daling van het aantal voltijdse equivalenten is het specifieke verbruik gestegen van 4,9 naar 5,1 m³/VTE.

In 2015 bedroeg het totale waterverbruik 490 m³, zijnde een daling met 4,8% in vergelijking met het verbruik in 2014. In voltijds equivalent bedroeg het verbruik 4,7 m³/VTE, zijnde een da-ling met 6,8%.

In 2016 bedroeg het waterverbruik 428 m³, zijnde een daling met 12,6%. In voltijds equivalent vertegenwoordigt dit een verbruik van 4,9 m³/VTE en een verhoging met 2,6%.

2011 2012 2013 2014 201620150

2

4

6

8

10

12

m3 /

VTE

Verbruik

69


Het kantoor van Vilvoorde heeft geen formele doelstelling i.v.m. het waterverbruik.

Er wordt voornamelijk water verbruikt voor de sanitaire installaties.

De gegevens in onderstaande grafiek zijn een weergave van het verbruik op basis van jaarlijkse opnames van de tellerstanden van de watermeters en vanaf 2014 van de maandelijkse opmetin-gen in het kader van het MBS.

Wij beschikken over maandelijkse opmetingen vanaf begin 2014 tot juli. Bij de telleropname van augustus bleek de watermeter defect, waardoor er geen opmetingen meer konden worden uitgevoerd. Er werd een raming gemaakt van het waterverbruik van 2014 op basis van de ge-gevens van het begin van het jaar. Op 1 juni 2015 werd een nieuwe meter geplaatst en kon een raming gemaakt worden voor het jaar 2015 op basis van het verbruik van de laatste 7 maanden van het jaar.

Jaarlijks totaal verbruik van drinkwater - site van het kantoor Vilvoorde in kubieke meter per voltijds equivalent

Het globale waterverbruik wordt geschat op 616 m³ in 2014, een daling met 13% t.o.v. 2013 (707 m³). Het verbruik per voltijds equivalent daalde met 10% (van 7,9 naar 7,1 m³/VTE).

Het geraamde totaalverbruik in 2015 bedroeg 641 m³. In voltijds equivalent stemt dat overeen met een verbruik van 7,4 m³/VTE.

De stijging heeft waarschijnlijk te maken met de toestand van de sanitaire installaties. Er werd een vervanging voorzien in 2016.

In 2016 bedroeg het totale waterverbruik 614 m³, zijnde een verbruik van 8,8 m³/VTE.

Dit vertegenwoordigt een daling met 4,2 % in vergelijking met het totale verbruik maar een stijging met 18,5% in VTE.

De vervanging van de sanitaire installaties voorzien in 2016 werd uitgesteld tot 2017.

2011 2012 2013 2014 201620150

2

4

6

8

10

12

m3 /

VTE

Verbruik

70

Overzicht leidingwaterverbruik per personeelslid (m³/VTE)

2011 2012 2013 2014 2015 2016

HB 9,4 8,2 8,1 7,6 7,5 7,2

Brugge 2,0 2,6 3,3 1,4 1,5 1,5

Charleroi 5,9 5,2 5,6 5,4 5,6 5,9

Gent 4,0 4,5 4,5 4,3 3,8 4,0

Antwerpen 8,8 9,2 9,1 8,3 8,5 8,4

Kortrijk 5,8 7,0 6,7 7,2 4,1 3,8

La Louvière 8,5 9,0 16,4 9,6 6,2 8,1

Bergen 6,7 5,8 6,0 6,1 7,5 8,0

Oostende 11,2 11,0 11,1 10,9 10,4 9,8

Doornik 6,1 5,5 6,3 6,3 4,7 3,9

Turnhout 4,7 4,6 4,9 5,1 4,7 4,9

Vilvoorde 7,2 7,4 7,9 7,1 7,4 8,8

Gemiddelde 6,7 6,7 7,5 6,6 6,0 6,2

Overzicht totaal leidingwaterverbruik (m³)

2011 2012 2013 2014 2015 2016 Streefdoel voor 2017

HB 5 638 4 903 4 833 4 368 4 188 3 746 3 750

Brugge 134 169 154 94 101 87

Charleroi 1 174 1 032 1 115 1 061 1 105 812

Gent 586 625 632 613 528 497

Antwerpen 1 691 1 717 1 732 1 534 1 588 1 235

Kortrijk 419 499 475 482 250 216

La Louvière 897 931 1 713 1 025 639 614

Bergen 691 579 588 616 744 601

Oostende 767 740 752 700 639 496

Doornik 512 452 505 490 353 247

Turnhout 515 496 515 515 490 428

Vilvoorde 636 653 707 616 641 614

Totaal 13 660 12 796 13 721 12 114 11 266 9 593

71

5.4 PapierHoofdbestuur

In 2012 bestond het streefdoel voor het hoofdbestuur erin het verbruik van kantoorpapier per voltijds equivalent met 2% per jaar te doen dalen t.o.v. 2011.

In het kader van het actieprogramma is beslist om uitsluitend printers met een recto-versofunctie ter beschikking te stellen. Bijkomend werd onderzocht om een scanfunctie toe te voegen aan de apparaten. Zo werd beslist om bepaalde kopieermachines en printers te vervangen door multi-functionele toestellen, waarbij ook een scanfunctie is voorzien. In 2013 werden die toestellen in gebruik genomen. Het personeel werd eveneens gesensibiliseerd om papier te besparen.

In 2015 werd het beveiligd afdrukken aan de hand van een badge geïmplementeerd.

In 2016 heeft het NOC het aantal afdrukken voor de interne opleidingen sterk verminderd. De directie HRM heeft het uitreiken van de mededelingen aan het personeel herzien en ze heeft het aantal kopieën verminderd,maar met respect voor de reglementaire informatieplichten.

Het papier dat in rekening wordt gebracht is het witte en gekleurde A4- en A3-papier met dikte 80g/m². Het gekleurde A3-papier wordt heel weinig gebruikt. Het witte A4-papier vertegen-woordigt 80 à 90% van het gebruikte papier.

De gegevens betreffende het papierverbruik zijn gebaseerd op een systeem van bestellingen bin-nen elke dienst. Dat systeem maakt het mogelijk het algemene papierverbruik van het gebouw te berekenen.

De bepaling van het papierverbruik door de Drukkerij gebeurt enigszins anders.

De Drukkerij beschikt over een database waarin voor elke job die door hen werd gedrukt/geprint, tal van gegevens worden bijgehouden (type papier, bestemmeling, aantal vellen …). Op basis van die gegevens is het dan ook mogelijk om accuraat het verbruikte papier voor het hoofdbestuur te bepalen. Drukopdrachten die zowel voor het hoofdbestuur als voor de plaatselijke kantoren worden gedrukt, worden standaard voor 100% aangerekend op het hoofdbestuur. De druk-opdrachten die gelieerd zijn aan de opdrachten van de RVA (werkloosheidsformulieren, mailings DISPO ...) worden niet meegeteld in het totaal.

Onderstaande grafiek geeft de hoeveelheid van het verbruikte papier weer.

In 2012 bedroeg het papierverbruik op het hoofdbestuur 32 kilogram per voltijds equivalent of 19 183 kg in totaal. In 2013 daalde dat verder tot 28kg/VTE of 16 736 kg in totaal.

In 2014 bedroeg het papierverbruik 29kg/VTE, zijnde lichtjes meer dan in 2013. In totaal was het verbruik gedaald tot 16 588 kg.

In 2015 bedroeg het papierverbruik 20,5 kg/VTE en daalde het totale verbruik tot 11 472 kg.

De doelstelling voor 2016 was een verbruik lager dan 11 000 kg papier (-4% in vergelijking met 2015).

Het papierverbruik bedroeg 9 090 kg, zijnde een daling met 20,8% t.o.v. 2015. Het streefdoel wordt gehaald. In VTE vertegenwoordigt dit een verbruik van 17,4 kg kantoorpapier.

72

Totaal verbruik kantoorpapier voor de site Hoofdbestuur in kg/VTE

Voor 2017 zal de doelstelling erin bestaan een papierverbruik te bereiken lager dan 8 500 kg, zijnde een daling met 6,5% in vergelijking met het verbruik van 2016.

Papierverbruik in de werkloosheidbureaus Het papierverbruik in de kantoren wordt in grote mate bepaald door de reglementering van de opdrachten en het fluctuerende werkvolume. Er werd in 2014 een nieuwe procedure inge-voerd voor de activering van de jonge werkzoekenden, wat heeft geleid tot een stijging van het papierverbruik. In de huidige milieuverklaring worden de cijfers weergegeven in verhou-ding tot het aantal personeelsleden. In 2015 werd het papierverbruik opgevolgd in functie van het aantal behandelde dossiers voor bepaalde kantoren.

Door de reorganisatie van de opdrachten van de RVA is de totale hoeveelheid verbruikt kan-toorpapier per kantoor vaak heel sterk gedaald in 2016. Door de daling van het aantal perso-neelsleden is de daling van het verbruik per voltijds equivalent vaak minder.

01020


3040506070

kg/V

TE

2012 20132011 20162014 2015

73

Kantoor van Brugge

Het oorspronkelijke streefdoel voor 2013 was om het globale jaarlijkse papierverbruik met 2% per jaar te laten dalen t.o.v. het referentiejaar 2012. Het streefdoel werd herzien voor 2014. De bedoeling is om het verbruik per VTE te verminderen met 2% per jaar in vergelijking met het gemiddelde verbruik van de jaren 2011, 2012 en 2013.

In 2013 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties de sensibilisering en de communicatie werden voortgezet in 2014 en in 2015.

De gegevens weergegeven in de grafiek zijn gebaseerd op de hoeveelheid papier besteld via het hoofdbestuur. Vanaf 2013 werden de stocks van A4-papier die aan het begin en het einde van het jaar overbleven uit de bestelde hoeveelheden gehaald zodat de cijfers voor die jaren het werkelijke verbruik weergeven.

De globale hoeveelheid is gestegen van 2 760 kg in 2012 naar 2 984 kg in 2013, zijnde een stij-ging met 8,1%. In 2014 is het globale verbruik gedaald naar 2 931 kg, zijnde een vermindering met 6,5% ten opzichte van het gemiddelde verbruik van de jaren 2011, 2012 en 2013. In kg per VTE stemde dit overeen met een daling van 6% (van 47,4 kg/VTE naar 44,3 kg/VTE). Het streef-doel leek dus bereikt.

In 2015 bedroeg het kantoorpapierverbruik 41,8 kg/VTE.

Voor 2016 bestond het streefdoel erin het papierverbruik met 10% te doen dalen (in kg) in ver-gelijking met het verbruik van 2015 (2 777 kg).

Totaal verbruik kantoorpapier voor het kantoor Brugge in kg/VTE

Het totale papierverbruik in 2016 bedroeg 2.302 kg, zijnde een daling met 17% in vergelijking met het verbruik van 2015. Het streefdoel wordt gehaald.

In voltijds equivalent bedroeg het verbruik 40,9 kg/VTE.

Voor 2017 zal het de bedoeling zijn om het verbruik met 20% te doen dalen t.o.v. 2015.

01020


3040506070

kg/V

TE

2012 20132011 20162014 2015

74


In 2013 had het kantoor van Charleroi als streefdoel om het globale papierverbruik met 2% per jaar te laten dalen t.o.v. het referentiejaar 2012.

In 2013 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties sensibilisering van het personeel, verificatie van de recto/verso-instelling, reflectie over de mogelijkheid de interne papierstromen en deze met de partnerorganisaties te digitaliseren, promotie van het beveiligd afdrukken, inzameling van herbruikbaar papier om kladblokken te maken.

De gegevens weergegeven in de grafiek zijn gebaseerd op de hoeveelheid papier besteld via het hoofdbestuur. Voor het jaar 2014 werd de stock van A4-papier die begin januari 2015 overbleef uit de bestelde hoeveelheden gehaald opdat de cijfers van het verbruik dichter bij de realiteit zouden liggen.

Voor 2015 werd de stock die begin januari 2015 overbleef, toegevoegd aan de bestelde hoeveel-heden en de stock die begin januari 2016 overbleef, werd eruit gehaald. Hetzelfde werd gedaan voor het verbruik van 2016.

Jaarlijks totaal kantoorpapierverbruik voor het kantoor Charleroi in kg/VTE

De gecorrigeerde cijfers van 2014 en 2015 moeten met voorzichtigheid worden vergeleken: de stock van begin 2014 werd niet meegeteld. Mochten we de stock van begin 2014 kunnen toevoegen aan de berekening van het papierverbruik in 2014 (zelfde berekeningswijze als voor 2015), dan zou het reële verbruik nog fors hoger liggen dan het equivalent van 1 740 000 A4-bladen dat werd opgegeven voor 2014.

Het totale verbruik voor 2015, met inbegrip van de stockcorrecties van het begin van het jaar (2015 en 2016) bedroeg 7 235 kg en het verbruik per persoon bedroeg 36,8 kg/VTE. De hoeveel-heid in A4-equivalent bedraagt 1 445 500.

Voor 2016 bestond de doelstelling erin te komen tot een verbruik van 1 000 000 A4-equivalen-ten op het jaar, wat overeenstemt met een daling van 32% in vergelijking met 2015.

In 2016 bedroeg het totale kantoorpapierverbruik 4 953 kg, wat overeenstemt met 996 000 A4-equivalenten en een daling met 31,6%.

Dit vertegenwoordigt een verbruik van 35,9 kg/VTE.

Het streefdoel voor 2017 zal erin bestaan het papierverbruik te behouden op 996 000 equiva-lente A4-bladen op het jaar.

010203040506070

kg/V

TE

2012 20132011 20162014 2015


75

Kantoor van Gent

In 2013 had het kantoor van Gent als streefdoel een stabilisering van het verbruik per voltijds equivalent van kantoorpapier t.o.v. het referentiejaar 2012.

In 2013 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: sensibilisering en communicatie.

De gegevens vermeld in de grafiek zijn gebaseerd op de hoeveelheid papier besteld via het hoofdbestuur en na correctie, rekening houdend met het papier dat begin januari van elk jaar nog in stock was.

De hoeveelheid papier verbruikt per VTE is zo gegaan van 45 kg in 2012 naar 41,6 kg in 2013, 37,9 kg in 2014 en 40,5 kg in 2015. In totale hoeveelheden gaat het om respectievelijk 6 313 kg, 5 848 kg, 4 923 kg en 5 594 kg

De verhoging van het verbruik in 2015 is te wijten aan de toename van het aantal dossiers behandeld in het kader van de activering van het zoekgedrag naar werk tijdens de eerste helft van het jaar en aan de toename van het aantal te behandelen tijdskrediet-dossiers. Het kantoor van Gent kent, door de socio-economische situatie in zijn ambtsgebied, een relatief hoog aantal aanvragen voor tijdskrediet. In 2015 betreft 32% van de maandelijkse betaaldossiers werkne-mers die hun arbeidstijd aanpassen met de steun van de RVA (waarvan het grootste deel dossiers tijdskrediet). Het gemiddelde voor de kantoren waarvan de prestaties in huidige milieuverklaring worden besproken is 26%.

Voor 2016 was de doelstelling een vermindering met 10% in vergelijking met het verbruik van 2015.

Jaarlijks totaal papierverbruik voor het kantoor Gent in kg/VTE

Het verbruik in 2016 bedroeg 4 640 kg, zijnde een daling met 17% die groot genoeg is om het streefdoel te halen.

Het verbruik per VTE bedroeg 37,1 kg/VTE.

Voor 2017 is het streefdoel een behoud van het vebruik t.o.v. het verbruik van 2016.

2012 20132011 20162014 20150

10203040506070

kg/V

TE


76


In 2014 had het kantoor van Antwerpen als doelstelling het verminderen van het verbruik per voltijds equivalent van kantoorpapier met 1% per jaar ten opzichte van het gemiddelde van het verbruik van de jaren 2011, 2012 en 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties de sensibilisering, de opvolging van het verbruik en de communicatie, de realisatie van blokken kladpapier met het overschot van het papier, een analyse van het papierverbruik per dienst, het hergebruik van het papier waarop op slechts een zijde werd afgedrukt.

De gegevens vermeld in de grafiek zijn gebaseerd op de hoeveelheid papier besteld via het hoofdbestuur en gecorrigeerd met de voorraad die in het begin van elk jaar nog aanwezig was.

We merken in 2014 een daling op van 3,9% van het papierverbruik per VTE ten opzichte van het gemiddelde van het verbruik van de jaren 2011, 2012 en 2013 (40,4 kg/VTE t.o.v. 42,0 kg/VTE). In jaarlijkse globale hoeveelheid is het verbruik gedaald tot 7 459 kg in 2014 ten opzichte van het gemiddelde verbruik van de jaren 2011, 2012 en 2013 dat op 7 987 kg lag. In 2015 bedroeg het totale verbruik 7 206 kg, zijnde 38,7 kg/VTE.

Voor 2016 bestond het streefdoel erin het papierverbruik in kg/VTE van 2015 met 2% te ver-minderen, zijnde een maximumverbruik van 37,9 kg/VTE, dit door het milieuprogramma voort te zetten.

Totaal kantoorpapierverbruik voor het kantoor Antwerpen in kg/VTE

Het kantoorpapier verbruikt in 2016 bedroeg 4 555 kg, zijnde een daling van de totale hoeveel-heid papier met 37%. In voltijds equivalent stemt dit overeen met een verbruik van 31,1 m³/VTE, zijnde een daling met 20%.


01020


3040506070

kg/V

TE

2012 20132011 20162014 2015

77


In 2014 had het kantoor van Kortrijk als streefdoel een stabilisering van het verbruik per voltijds equivalent van kantoorpapier t.o.v. het referentiejaar 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties de sensibilisering, de opvolging van het verbruik en de communicatie van de resultaten naar het personeel toe.

De gegevens weergegeven in de grafiek zijn gebaseerd op de hoeveelheid papier besteld via het hoofdbestuur.

Voor het jaar 2014 werd de stock van A4-papier die begin januari 2015 overbleef uit de bestelde hoeveelheden gehaald opdat de cijfers van het verbruik dichter bij de realiteit zouden liggen.

Voor 2015 werd de stock die begin januari 2015 overbleef, toegevoegd aan de bestelde hoeveel-heden en de stock die begin januari 2016 overbleef, werd eruit gehaald.

Het kantoorpapierverbruik is gegaan van 21,8kg/VTE in 2013 naar 37,1kg/VTE in 2014, zijnde een stijging met 70%. De globale hoeveelheid papier is gegaan van 1 542 kg in 2013 naar 2 486 kg in 2014. De doelstelling werd dus niet behaald.

In het geval van het het kantoor van Kortrijk is het duidelijk dat de bestelde hoeveelheden sterk variëren van jaar tot jaar. Ten opzichte van het gemiddelde van de twee vorige jaren (39,2 kg/VTE) was er een verbetering.

In 2015 bedroeg het totale papierverbruik 2.138 kg, zijnde een daling van het totale kantoorpa-pierverbruik met 14%. In voltijds equivalent is het verbruik gegaan van 37,1 kg naar 34,8 kg/VTE.

Totaal verbruik kantoorpapier voor het kantoor Kortrijk in kg/VTE

01020

Verbruik

3040506070

kg/V

TE

2012 20132011 20162014 2015

Doelstelling 2016

Voor 2016 bestond het streefdoel in een vermindering van het totale verbruik met 2% in kg (of equivalente A4-bladen) t.o.v. 2015, zijnde een maximum van 2 095 kg door het milieupro-gramma voort te zetten en door mails te gebruiken in plaats van brieven voor bepaalde brief-wisselingen.

Voor 2016 bedroeg het verbruik 1 691 kg, zijnde een daling met 20,9% t.o.v. 2015. Het streefdoel werd ruimschoots gehaald. In voltijds equivalent bedroeg het verbruik 29,7 kg, zijnde een daling met 14,6%.

Voor 2017 bestaat het streefdoel erin het resultaat van 2016 te behouden.

78


In 2014 had het kantoor van La Louvière als doelstelling het behouden van het papierverbruik ten opzichte van het gemiddelde van de jaren 2011, 2012 en 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: de sensibilisering, de opvolging van het verbruik en de communicatie van de resultaten naar het personeel toe.



Vanaf 2015 werd de stock papier die begin van het jaar overbleef, toegevoegd aan de bestelde hoeveelheden en werd de stock die begin van het volgende jaar overbleef eruit gehaald

In 2014 was het verbruik per VTE 41,6kg, zijnde een vermindering met 1,2% ten opzichte van het gemiddelde verbruik van de jaren 2011, 2012 en 2013 (42,1 kg/VTE).

In 2015 bedroeg het totale kantoorpapierverbruik 4 438 kg, zijnde een verbruik per voltijds equivalent van 42,9 kg/VTE. In vergelijking met het gemiddelde verbruik van 2011, 2012 en 2013 betreft het een toename met 2%.

De exacte reden van die stijging kon niet worden bepaald. Naar aanleiding van die vaststel-ling werd het verbruik meer regelmatig opgevolgd, werden de sensibiliseringsacties versterkt en werd het personeel gevraagd om zijn ideeën te delen om zo bijkomende acties te ondernemen.

De resultaten van die acties zijn zichtbaar geworden vanaf november 2015.

De doelstelling voor 2016 bestond erin het papierverbruik met 5% te doen dalen in vergelijking met 2015 in kg/VTE door het milieuprogramma voort te zetten en door een actie van monitoring van het verbruik per dienst in te voeren.

Totaal verbruik kantoorpapier voor het kantoor La Louvière in kg/VTE

In 2016 bedroeg het verbruik 2 648 kg, wat een daling met 40% t.o.v. 2015 vertegenwoordigt.

In VTE bedroeg het verbruik 34,8 kg/VTE, zijnde een daling met 32% t.o.v. 2015. De doelstelling wordt dus ruimschoots behaald.

De doelstelling voor 2017 zal erin bestaan het totale papierverbruik te behouden in vergelijking met het verbruik in 2016.

01020

Verbruik

3040506070

kg/V

TE

2012 20132011 20162014 2015

Doelstelling 2016

79

Kantoor van Bergen

In 2014 had het kantoor van Bergen als streefdoel om het verbruik van het kantoorpapier per voltijds equivalent met 2% per jaar te laten dalen t.o.v. het referentiejaar 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: de sensibilisering, de opvolging van het verbruik en de communicatie van de resultaten naar het personeel toe, het scannen van de bewijzen van het zoekgedrag DISPO in plaats van het kopiëren ervan en een benchmarking met het kantoor van La Louvière.


Tot in 2015, aangezien de laatste bestelling van elk jaar (telkens 100 000 bladen) werd geplaatst in de laatste twee weken, werd die hoeveelheid telkens toegewezen aan het volgende jaar.

Voor 2015 werd de stock A4-papier die begin januari 2016 overbleef, uit de bestelde hoeveel-heden gehaald.

Het globale papierverbruik is van 4 973kg in 2013 naar 5 473kg in 2014 gegaan. Het kantoor heeft in 2014 een stijging gekend van het aantal gevoerde gesprekken in het kader van de activering van werklozen, in het aantal aanvragen voor loopbaanonderbreking of tijdskrediet, en in het aantal aanvragen voor attesten. Dit zou de toename van het papierverbruik kunnen verklaren.

Het streefdoel voor 2015 is om het verbruik in functie van het aantal uitkeringsgerechtigden met 5% te verminderen op 2 jaar.

In 2015 bedroeg het totale kantoorpapierverbruik 3 978 kg/VTE, zijnde een verbruik van 40,2 kg/VTE.

Het papierverbruik werd ook berekend per sociaal uitkeringsgerechtigde.

De cijfers daarvan worden weergegeven in onderstaande tabel. We kunnen vaststellen dat het voor 2015 vastgelegde doel bereikt werd.

Jaar Hoeveelheid Totaal g papier per papier (kg) uitkeringsgerechtigden uitkeringstrekker

2011 5 284 40 245 119

2012 4 361 39 239 111

2013 4 973 37 804 132

2014 4 976 35 761 139

2015 3 978 31 949 125

Gelet op de reorganisatie van de entiteit van Bergen die ook een verschillende verdeling van het werk tussen de drie kantoren met zich meebracht, was de nieuwe doelstelling voor 2016 het behoud van het papierverbruik in absolute termen in vergelijking met 2015.

80

Totaal verbruik kantoorpapier voor het kantoor Bergen in kg/VTE

In 2016 bedroeg het totale kantoorpapierverbruik 2 451 bedroeg, zijnde een daling met 38% in vergelijking met het verbruik van 2015. De doelstelling werd dus bereikt.

In VTE bedroeg het verbruik in 2016 32,8 kg per VTE tegen 40,2 kg in 2015.

De doelstelling voor 2017 zal erin bestaan het totale papierverbruik te behouden t.o.v. het ver-bruik in 2016.

01020

Verbruik

3040506070

kg/V

TE

2012 20132011 20162014 2015

Doelstelling 2016

81


Bij de start van de implementatie van EMAS had het kantoor van Oostende geen formele doel-stelling i.v.m. het kantoorpapierverbruik


Voor het jaar 2014 werd de stock van het A4-papier die begin januari overbleef uit de bestelde hoeveelheden gehaald opdat de cijfers van het verbruik dichter bij de realiteit zouden liggen.

Vanaf 2015 werd de stock papier die begin van het jaar overbleef, toegevoegd aan de bestelde hoeveelheden en werd de stock die begin van het volgende jaar overbleef eruit gehaald

Het globale papierverbruik is gegaan van 3 071kg of 45,3 kg/VTE in 2013 naar 2 747kg of 42,7 kg/VTE in 2014.

Totaal verbruik kantoorpapier voor het kantoor Oostende in kg/VTE

01020

Verbruik

3040506070

kg/V

TE

2012 20132011 20162014 2015

Doelstelling 2016

In 2015 bedroeg het totale kantoorpapierverbruik 2 573 kg, zijnde 42 kg/VTE.

Het kantoor van Oostende heeft beslist om zichzelf in het kader van EMAS een nieuwe doelstel-ling op te leggen, namelijk de vermindering van het verbruikte kantoorpapier.

Het streefdoel voor 2016 was een daling met 10% in vergelijking met het papierverbruik in 2015 (in kg). Het milieuprogramma voorzag de sensibilisering, de opvolging en de communicatie van de resultaten naar het personeel toe.

Het totale kantoorpapierverbruik in 2016 bedroeg 2 126 kg, zijnde een daling met 17,4% t.o.v. 2015. Het streefdoel wordt gehaald. In voltijds equivalent bedroeg het verbruik 41,9 kg/VTE.

Voor 2017 zal het de bedoeling zijn om het totale verbruik met 20% te doen dalen in vergelij-king met het verbruik in 2015.

82

Kantoor van Doornik

In 2014 had het kantoor van Doornik als doelstelling het verminderen van het papierverbruik per voltijds equivalent met 2% per jaar ten opzichte van het gemiddelde van de referentiejaren 2011, 2012 en 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: de sensibilisering, de opvolging van het verbruik en de communicatie van de resultaten naar het personeel toe, en het onderzoek van de papierstromen binnen alle diensten.



Vanaf 2015 werd de stock die begin van het jaar overbleef, toegevoegd aan de bestelde hoeveel-heden en werd de stock die begin van het volgende jaar overbleef eruit gehaald

Het totale papierverbruik is gegaan van 3 481kg in 2013 naar 2 959kg in 2014.

Het verbruik in kg/VTE is in 2014 (37,8 kg/VTE) gedaald met 8,2% ten opzichte van het gemid-delde van het verbruik van de jaren 2011, 2012 en 2013 (41,2 kg/VTE). Het streefdoel leek dus behaald, maar het verbruik van 2014 zou hoger kunnen liggen vermits er geen gegevens zijn over de voorraad aan het begin van het jaar.

Het streefdoel voor 2015 bestond erin het papierverbruik in twee jaar tijd met 5% te doen dalen per uitkeringsgerechtigde volledig werkloze.

In 2015 bedroeg het totale papierverbruik 2 971 kg, zijnde een verbruik van 39,5 kg/VTE.

Het papierverbruik werd ook berekend per sociaal uitkeringsgerechtigde en per uitkeringsge-rechtigde volledig werkloze.

De cijfers daarvan worden weergegeven in onderstaande tabel

Jaar Totaal g papier per Hoeveelheid aantal sociaal g papier per uitkeringsgerechtigd papier (kg) uitkeringstrekkers uitkeringstrekker volledig werkloze

2011 3 481 33 061 105 208

2012 3 170 32 448 97,7 195

2013 3 481 31 419 111 215

2014 2 959 30 109 98,3 193

2015 2 971 28 375 105 216

Het verbruik bedraagt 216 kg per uitkeringsgerechtigd volledig werkloze. In vergelijking met 2014 gaat het om een stijging met 12% en de doelstelling werd dus niet behaald.

Deze toename valt te verklaren door een stijging van het aantal dossiers in het kader van de activering van het zoekgedrag naar werk.

De nieuwe doelstelling voor 2016 is een vermindering met 5% van het totale papierverbruik in vergelijking met 2015.

83

Totaal verbruik kantoorpapier voor het kantoor Doornik in kg/VTE

Verbruik

010203040506070

kg/V

TE

2012 20132011 20162014 2015

Doelstelling 2016

In 2016 bedroeg het totale kantoorpapierverbruik 1 977 kg, zijnde een daling met 67%. Dit stemt overeen met een verbruik van 31,2 kg/VTE (-21% t.o.v. 2015).

Voor 2017 zal de doelstelling erin bestan het verbruik te behouden t.o.v. 2016.

84


Oorspronkelijk had het kantoor van Turnhout geen formele doelstelling voor zijn kantoorpapier-verbruik.



Vanaf 2015 werd de stock die begin van het jaar overbleef, toegevoegd aan de bestelde hoeveel-heden en werd de stock die begin van het volgende jaar overbleef eruit gehaald

Gelet op de toename van het verbruik in 2014 heeft het kantoor zichzelf voor 2015 een doel-stelling opgelegd inzake papierverbruik, te weten een vermindering van het totale verbruik met 2% in vergelijking met het gemiddelde van de drie voorgaande jaren. Om die doelstelling te bereiken, werden er sensibiliseringsacties gevoerd.

Het totale papierverbruik in 2015 bedroeg 3 956 kg, zijnde een daling met 5% in vergelijking met het verbruik van 2014, maar de doelstelling van 2015 werd niet behaald.

In voltijdse equivalenten is het verbruik gegaan van 41,1 kg naar 38,2 kg/VTE, wat een verbe-tering is in vergelijking met 2014, maar geen daling ten opzichte van het gemiddelde van het verbruik van de laatste 3 jaar. Dat was allicht te wijten aan de stijging van het aantal dossiers tijdskrediet. Het kantoor van Turnhout kent, door de socio-economische situatie in zijn ambts-gebied, een relatief hoog aantal aanvragen voor tijdskrediet. In 2015 betrof 32% van de maan-delijkse betaaldossiers een dossier van werknemers die met de steun van de RVA hun arbeidstijd aanpassen (waarvan het grootste deel dossiers tijdskrediet). Het gemiddelde voor de kantoren waarvan de prestaties in huidige milieuverklaring worden besproken is 26%.

De doelstelling voor 2016 bestond erin het totale papierverbruik met 10% te doen dalen in vergelijking met 2015 (in kg). Volgende acties werden gevoerd om die doelstelling te bereiken: voortzetting van de sensibilisering van het personeel en een meer regelmatige opvolging van het verbruik door een maandelijkse opname van de tellerstanden van de afdrukapparaten.

Totaal verbruik kantoorpapier voor het kantoor Turnhout in kg/VTE

In 2016 bedroeg het verbruik 3 198 kg, zijnde een daling met 19,2% t.o.v. 2015. In voltijdse equivalenten vertegenwoordigt dit een verbruik van 36,3 kg/VTE (-5% t.o.v. 2015).

De doelstelling voor 2017 zal erin bestaan het verbruik van het jaar 2016 dat 3 198 kg bedroeg niet te overschrijden.

010203040506070

kg/V

TE

2012 20132011 20162014 2015


85


Het kantoor van Vilvoorde had in 2014 als streefdoel een stabilisering van het kantoorpapierver-bruik t.o.v. het referentiejaar 2013.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: de sensibilisering, de opvolging van het verbruik en de communicatie van de resultaten naar het personeel toe.


Voor het jaar 2014 werd de stock van het A4-papier die begin januari overbleef uit de bestelde hoeveelheden gehaald opdat de cijfers van het verbruik dichter bij de realiteit zouden liggen.

Vanaf 2015 werd de stock die begin van het jaar overbleef, toegevoegd aan de bestelde hoeveel-heden en werd de stock die begin van het volgende jaar overbleef eruit gehaald.

Het papierverbruik per voltijds equivalent is gegaan van 57,2kg in 2013 naar 46,5kg in 2014 gegaan, zijnde een daling met 18,6%. Het totale verbruik was 5 097 kg in 2013 en 4 065 kg in 2014.

Het totale papierverbruik in 2015 bedroeg 4 413 kg, zijnde een stijging met 8,6% in vergelijking met het verbruik van 2014.

In voltijdse equivalenten vertegenwoordigde dat een stijging met 9,5% (46,5 kg/VTE in 2014 en 51 kg/VTE in 2015). Die stijging was te wijten aan de aanzienlijke stijging van het aantal dos-siers tijdskrediet. Het kantoor van Vilvoorde kent, door de socio-economische situatie in zijn ambtsgebied, een relatief hoog aantal aanvragen voor tijdskrediet. In 2015 betrof 40% van de maandelijkse betaaldossiers werknemers die met de steun van de RVA hun arbeidstijd aanpassen (waarvan het grootste deel dossiers tijdskrediet). Het gemiddelde voor de kantoren waarvan de prestaties in huidige milieuverklaring worden besproken is 26%.

De doelstelling voor 2016 bestond erin het totale papierverbruik met 10% te doen dalen in vergelijking met 2015.

Totaal verbruik kantoorpapier voor het kantoor Vilvoorde in kg/VTE

Het totale verbruik op het jaar bedroeg 2 999 kg, zijnde een daling met 32% t.o.v. 2015.

In voltijdse equivalenten stemt dat overeen met 42,9 kg/VTE.


010203040506070

kg/V

TE

2012 20132011 20162014 2015Verbruik Doelstelling 2016

86

Overzicht papierverbruik per personeelslid (kg/VTE)

2011 2012 2013 2014 2015 2016

HB 35,2 32,1 28,0 28,8 20,5 17,5

Brugge 54,7 42,2 45,4 44,3 41,8 41,3

Charleroi 48,5 45,3 40,3 43,7 36,5 35,7

Gent 41,9 45,0 41,6 37,9 40,5 37,1

Antwerpen 45,1 38,9 42,0 40,4 38,7 31,1

Kortrijk 20,8 56,6 21,8 37,1 34,8 29,7

La Louvière 43,8 37,8 44,7 41,6 43,0 34,8

Bergen 46,4 43,4 50,5 49,3 40,2 32,8

Oostende 38,7 32,8 45,3 42,7 42,0 41,8

Doornik 41,5 38,7 43,3 37,8 39,5 31,2

Turnhout 40,7 33,1 33,3 41,1 38,2 36,3

Vilvoorde 54,0 46,8 57,2 46,5 51,0 42,9

Gemiddelde 42,6 41,0 41,1 41,3 39,8 34,7

Overzicht papierverbruik in equivalente A4-bladen Streefdoel 2011 2012 2013 2014 2015 2016 voor 2016

HB 4 241 500 3 857 625 3 365 426 3 335 757 2 307 047 1 828 000 1 700 000

Brugge 730 000 555 000 600 000 589 500 558 500 463 000 446 800

Charleroi 1 950 000 1 805 000 1 418 500 1 740 000 1 443 500 996 000 996 000

Gent 1 220 000 1 269 500 1 176 000 1 090 000 1 125 000 986 000 986 000

Antwerpen 1 750 000 1 855 000 1 400 000 1 500 000 1 417 500 916 000 897 680

Kortrijk 300 000 813 500 310 000 500 000 430 000 340 000 340 000

La Louvière 930 000 789 000 938 500 895 000 892 500 532 500 532 500

Bergen 1 062 500 877 000 1 000 000 1 000 500 800 000 493 000 493 000

Oostende 535 000 442 500 617 500 552 500 517 500 427 500 414 000

Doornik 700 000 637 500 700 000 595 000 597 500 397 500 397 500

Turnhout 901 000 711 000 701 500 750 167 795 500 619 000 619 000

Vilvoorde 965 000 827 500 1 025 000 817 500 887 500 603 000 590 940

Totaal 15 285 000 14 440 125 13 252 426 13 365 924 11 772 047 8 601 500

De RVA koopt zijn wit A4- en A3-papier via het kadercontract FOR-CMS dat zelf het beleid van duurzame ontwikkeling toepast bij overheidsopdrachten voor leveringen.

De prijsaanvraag of het bestek voor de aankoop van gekleurd papier bevat de volgende techni-sche specificatie: 'Het papier zal in elk geval ECF (elementary chlorine free) zijn, dat wil zeggen gebleekt zonder chloorgas. TCF-papier (totally chlorine free) wordt ook aanvaard.'

Voor de procedures via offerteaanvraag, vormt de oorsprong van de vezels (gerecycleerd, FSC of PEFC) een gunningscriterium.

87

5.5 AfvalHoofdbestuur

Het oorspronkelijke streefdoel in 2012 was een jaarlijkse daling van het restafval met 50 000 liter, wat overeenkomt met een daling van 45 containers van 1 100 liter.

Er is een procedure ingevoerd om het systeem van afval sorteren te optimaliseren, waarmee de RVA heeft geanticipeerd op wetgeving die in 2013 van kracht is geworden. Verder werd er ook de aparte inzameling van gebruikte batterijen en piepschuim van verpakkingsmateriaal gere-geld. Er werden ook herbruikbare batterijen en opladers aangekocht, om zo het aantal gewone batterijen te verminderen. Het implementeren van een register van gevaarlijk afval (verplicht) maar ook van het andere afval, maakt het mogelijk om de evolutie van het afval beter op te volgen.

Wat de periode betreft voor de implementatie van het MBS kon er slechts een raming worden gemaakt wat de hoeveelheid afval van het HB betreft. Aangezien de telling niet voldoende gedefinieerd en regelmatig was, heeft de implementatie van het MBS ervoor gezorgd dat een meer systematisch meetsysteem kon worden ingevoerd. Dat systeem werd begin 2012 ingevoerd op het HB om volledige cijfers te hebben over de afvalcontainers die de site verlaten.

Het naburige 'HOSPI'-gebouw, waar de RVA 3 verdiepingen huurt en waar zich verschillende directies bevinden, heeft hier een zekere impact. Het papierafval en het PMD worden immers verzameld en naar de site van het toepassingsgebied gebracht.

Daarom houden we rekening met 810 VTE en geen 559.

Het organisch afval van het restaurant van de site wordt getransporteerd naar een vergisting-sinstallatie waar het wordt omgezet in biogas.

De firma die het afval ophaalt, weegt de buitengaande containers niet. Het volume werd bepaald door het aantal opgehaalde containers te vermenigvuldigen met de nominale inhoud. Dat geeft aanleiding tot overschattingen omdat de containers vaak niet helemaal gevuld zijn.

De gegevens uit onderstaande grafieken stemmen overeen met de hoeveelheid containers die in 2012, 2013, 2014 en in 2016 werden genoteerd. De RVA heeft moeten vaststellen dat het oorspronkelijke streefdoel wellicht te ambitieus was en bovendien gebaseerd was op een over-schatting van de beginsituatie die fors hoger lag dan de werkelijke hoeveelheden. Het streefdoel voor 2014 werd aangepast naar 572 000 liter restafval. Dat streefdoel werd behaald met een totaalresultaat van 563 000 liter restafval.

Voor 2015 was het streefdoel op 560 000 liter restafval bepaald.

Eind 2014 werden de individuele vuilnisbakken in de bureaus weggehaald en vervangen door collectieve vuilnisbakken (restafvalen en PMD) die op strategische plaatsen in de gangen werden gezet.

In 2015 werd de selectieve sortering uitgebreid naar plastieken verpakkingen van logistieke activiteiten (leveringen op paletten, zoals papier, informaticatoestellen ...).

Er werden coffeecorners ingericht met automaten voor warme en koude dranken. Er worden tassen en glazen voorzien voor de gebruikers ter vervanging van wegwerpbekertjes.

Het resultaat voor 2015 was 470 250 liter restafval, zijnde een daling met 16%.

Het streefdoel voor 2016 voorzag een maximale hoeveelheid van 460 000 liter afval van ge-mengde afkomst, zijnde een daling met 4,2% t.o.v. 2015.

88

In 2016 bedroeg de hoeveelheid restafval 379 500 liter, zijnde een daling met 19,3% t.o.v. 2015. Het streefdoel wordt gehaald.

Afval op de site van het HB in liter

Wat het papier betreft, komt de hoeveelheid papierafval neer op 92 680kg voor 2012, wat ge-lijk is aan 114 kg/VTE. Voor 2013 is dat 90 640 kg in totaal, zijnde 113 kg/VTE. Voor 2014 is dit 87 120 kg in totaal, zijnde 111 kg/VTE.

Voor 2015 wordt de totale hoeveelheid papierafval geraamd op 86 110 kg (geraamd, want geen factuur met het exacte gewicht van april), zijnde 106 kg/VTE.

In 2016 bedroeg de totale hoeveelheid papier 86 639 kg, zijnde 123 kg/VTE.

De RVA moet zich ook ontdoen van gevaarlijk afval.

Om geen te grote hoeveelheid van dat afval te stockeren, doet de RVA regelmatig een beroep op een erkende onderneming om het volgens de geldende reglementering te laten verwijderen.

In 2011 werd 3 244 kg gevaarlijk afval opgehaald. Het gaat om toners en om inktpatronen (1 699 kg), verf en inkt, afval bevuild met inkt en gevaarlijke producten, ontwikkelings- en fixeerafval (producten van de drukkerij), neon- en andere lampen en verpakkingen van gevaar-lijke producten. Dat afval is ook afkomstig van de andere gebouwen van de RVA en wordt in het hoofdbestuur opgehaald door erkende ondernemingen.

In 2012 werd er 4 718 kg gevaarlijk afval opgehaald.

Voor 2013 was dat 4 468 kg. Daarnaast werd er nog informaticamateriaal verwijderd (afge-dankte elektrische en elektronische apparaten): 438 computers, 422 harde schijven en 406 kg divers materieel.

0

100 000

200 000

Restafval Streefdoel 2016: restafval

2012 2013

300 000

400 000

500 000

600 000

700 000

800 000

Afva

l in

L

2014 2016

Keukenafval

Glas

PMD

2015

89

In 2014 werd 4 564 kg gevaarlijk afval verwijderd. Bovendien werden er ook batterijen verwij-derd (65 kg), net als informaticamateriaal: computers, harde schijven, en divers materieel. In 2014 werden de desktops vervangen door laptops in alle sites van de RVA. Er werd ook over-gegaan tot een vernieuwing van het printerpark. Dat verklaart de grote hoeveelheid afgevoerd informaticamateriaal.

In 2015 werd 5 438 kg gevaarlijk afval verwijderd. Bovendien werden er ook batterijen verwij-derd (226 kg), net als informaticamateriaal en divers materieel voor 6 934kg.

In 2016 werd 3 078 kg gevaarlijk afval opgehaald. Er was geen ophaling van gebruikte batterijen in 2016 (wel begin 2017).

11 009 kg informatica materieel en divers afval van de dienst ICT werden opgehaald.

90

Kantoor van Brugge

Het kantoor van Brugge heeft geen formele doelstelling i.v.m. het afvalbeheer.Uiteraard wordt ervoor gewaakt dat de wettelijke bepalingen gevolgd worden, onder meer door het personeel te sensibiliseren op het vlak van het selectief sorteren van het afval.De belangrijkste afvalstromen naast restafval zijn PMD, karton en papier.In de loop van 2013 werd begonnen met de maandelijkse registratie van de buitengezette vuil-niszakken voor restafval en PMD. Daardoor is er voor 2013 geen volledig beeld van de hoeveel-heid restafval en PMD.

In de onderstaande tabel wordt de evolutie weergegeven van de hoeveelheid afval vanaf 2014.

Aantal Aantal Aantal zakken containers zakken Papierafval Papierafval restafval (80 l) restafval (240 l) PMD-afval (kg) (kg/VTE)

2014 193 49 4 318 65,3

2015 145 49 4 764 71,7

2016 95 43 39 4 457 79,0

Naar aanleiding van een nieuwe inzamelwijze van het restafval en is de nominale hoeveelheid gestegen. Dit laat zich verklaren door het feit dat het afval niet meer wordt samengeperst in-gevolge de oppensioenstelling van een arbeider. Omwille van de budgettaire beperkingen is het niet voorzien om die arbeider te vervangen. Er is geen reden om aan te nemen dat de werkelijke hoeveelheid afval is gestegen.


In 2013 had het kantoor van Charleroi als streefdoel om de hoeveelheid restafval met 2% per jaar te laten dalen t.o.v. de veronderstelde uitgangssituatie van 2 containers van 1 100 liter per week in 2012.

De belangrijkste afvalstromen naast restafval zijn PMD, karton en papier.

In 2013 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties de sensibilisering van het personeel en de verbetering van de inzameling van de verschillende afvalstromen.

In 2013 was er een status quo voor het restafval waargenomen: er werden 2 containers per week meegegeven met de ophaler. Vanaf 2014 werden de hoeveelheden nauwkeuriger opgevolgd, dit door te registreren in hoeverre de containers gevuld zijn.

In 2014 werd berekend of de afvalcontainers voor het restafval volledig gevuld waren, ¼, ½ of ¾. Voor januari hebben we ons gebaseerd op een raming van 2 containers per week.


Aantal Aantal Aantal containers containers containers Papierafval Papierafval restafval PMD karton (kg) (kg/VTE)

2014 81,25 20,25 20,75 16 948 85,62015 79 21 22,75 22 744 1152016 52 14 16,75 20 129 145

De doelstelling voor 2016 bestond erin het aantal containers verder te verminderen tot 70. Het resultaat voor 2016 was 52 containers. De doelstelling werd dus gehaald.Het kantoor heeft zichzelf geen doelstelling gesteld op het vlak van het afval in 2017.

91

Kantoor van Gent

In 2013 had het kantoor van Gent als streefdoel een stabilisering van de productie van restafval t.o.v. het referentiejaar 2012.

In 2013 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: de sensibilisering van het personeel en de verbetering van de inzameling van de verschillende afvalstromen.

Volgens de inzamelaar is er in 2012 112,8 m³ restafval opgehaald. In 2013 was dit 108,46 m³.

In 2014 werd berekend of de afvalcontainers voor het restafval volledig gevuld waren, ¼, ½ of ¾.


Aantal Aantal Aantal Aantal Afval containers containers containers containers vertrouwelijk Papier- restafval PMD keuken- papier/karton papier afval (1000L) (770L) afval (240L) (kg) (kg/VTE)

2014 94,75 21,25 13 41 8 990 62,9

2015 84,8 18,5 10,25 44,75 10 627 77,0

2016 87,75 16,25 17,75 43,75 13 071 104,5

De doelstelling voor 2016 bestond erin de hoeveelheid restafval te doen verminderen met 2% in vergelijking met 2015. De doelstelling voor 2016 werd niet gehaald; integendeel is de hoeveel-heid restafval gestegen met 3,5%. De toename van de hoeveelheid restafval is te wijten aan een interne verhuis waarbij materieel werd opgeruimd en gesorteerd.

De doelstelling voor 2017 zal erin bestaan de productie restafval te doen dalen met 4% t.o.v. 2015.

92


Het kantoor van Antwerpen heeft geen formele doelstelling i.v.m. het afvalbeheer.

Het personeel wordt weliswaar gesensibiliseerd voor het sorteren van afval.


De containers met restafval en PMD werden geregistreerd vanaf januari 2014.


Aantal Aantal Afval containers containers vertrouwelijk restafval PMD papier Papierafval (240L) (1100L) (kg) (kg/VTE)

2014 364 24 14 869 80,5

2015 352 22 16 762 90,0

2016 326 13 29 231 199,3

De stijging van de hoeveelheid papierafval is te wijten aan een opruimactie in de archieven bin-nen het kantoor.


Het kantoor van Kortrijk heeft geen formele doelstelling i.v.m. het afvalbeheer.




Aantal Aantal Afval containers containers vertrouwelijk Papierafval restafval PMD papier (kg) (kg/VTE)

2014 48 76 5417 81,0

2015 48 85 5322 86,5

2016 46,5 92 9 392 157,8

De stijging van de hoeveelheid papierafval is te wijten aan een opruimactie in de archieven bin-nen het kantoor.


Het kantoor van La Louvière heeft geen formele doelstelling i.v.m. het afvalbeheer.



De opgehaalde containers worden geregistreerd sinds januari 2014. Dankzij het selectiever sor-teren, werden sinds 1 juli de 2 containers van 1 100 liter restafval vervangen door een container van 1 100 liter en een van 770 liter. In 2016 werd de container van 770 liter terugbezorgd aan de leverancier en heeft het kantoor alleen maar die van 1 100 liter behouden.

93


Gewicht van Aantal Aantal Aantal het vertrouwelijk containers zakken containers papier Papierafval restafval PMD PMD (kg) (kg/VTE) 240L (660L (voor april vanaf en mei 15 juni 1 100L 770L 2015) 2015)

2014 58 20 120 10 777 100,7

2015 50 29 26 2 11 10 393 100,6

2016 40 0 0 21 13 775 181,3

De hoeveelheid opgehaald papierafval werd berekend op basis van 11 maanden (we beschikken niet over de cijfers van de maand november).

Voor 2015 werd de opgehaalde hoeveelheid papier geraamd op basis van 10 maanden (geen cijfers voor juli en november).

Kantoor van Bergen

Voor 2014 was de doelstelling van het kantoor van Bergen een daling van de hoeveelheid rest-afval met 2% per jaar ten opzichte van de beginsituatie die werd geraamd op 2 containers van 1 100 liter per week.

In 2014 is het milieuprogramma van start gegaan met als belangrijkste acties: de sensibilisering van het personeel, de aankoop van vuilnisbakken die beter zijn aangepast voor het sorteren van afval en het composteren van afval van fruit en rauwe groenten van de keuken.

Het aantal containers restafval dat werd opgehaald in 2014 bedroeg 76, zijnde een gemiddelde van 1,46 containers per week ten opzichte van de beginsituatie van 2 containers per week. Het streefdoel voor 2015 was het verminderen van het restafval met 5% in twee jaar tijd.


Aantal containers

restafval (1100 l)

Aantal zakken

PMD Aantal containers PMD

Gewicht van het

vertrouwelijk papier (kg)

Papierafval (kg/VTE)

240 l (vanaf

april 2015)

770 l (vanaf

september 2015)

2014 76 247 7 688 76,22015 49 57 32 6 10 376 1052016 38 17 8 036 108

94

Voor 2016 bestond het streefdoel erin de hoeveelheid restafval te doen dalen met 5% t.o.v. 2015.In vergelijking met 2015 is de productie restafval gedaald in 2016 met 5%.

Voor 2017 zal het streefdoel erin bestaan de productie van restafval te doen dalen met 5% t.o.v. 2016.


Het kantoor van Oostende heeft geen formele doelstelling i.v.m. het afvalbeheer.




Aantal Aantal Afval zakken zakken vertrouwelijk Papierafval restafval PMD papier (kg) (kg/VTE)

2014 480 49 5 646 87,8

2015 483 70 6 582 105

2016 441 71 4 965 97,9

Kantoor van Doornik

Het kantoor van Doornik heeft geen formele doelstelling i.v.m. het afvalbeheer.


Aangezien de cijfers voor januari 2014 niet beschikbaar zijn, werd het restafval geraamd op 1 container per week en de PMD-zakken op 1 zak om de twee weken.

Wat het afval van vertrouwelijk papier betreft, hebben we in 2014 nog niet alle attesten ont-vangen van de firma die het papier ophaalt. We kunnen een schatting maken op basis van 9 maanden.

Voor 2015 hebben we geen attest ontvangen voor augustus en is er geen ophaling geweest in november.


Aantal Aantal Aantal PMD (240L Afval containers zakken vanaf vertrouwelijk Papierafval restafval PMD april 2015) papier (kg) (kg/VTE)

2014 52 43 9 950 127

2015 50 19 15 10 264 136

2016 41 14,75 6 732 106

95


Het kantoor van Turnhout heeft geen formele doelstelling i.v.m. het afvalbeheer.


De belangrijkste afvalstromen naast restafval zijn PMD, groenafval, karton en papier.

Aangezien het aantal opgehaalde containers (1100 liter) in januari niet gekend is, werd een raming gemaakt op basis van een container per week. Sinds april 2014 wordt groenafval opge-haald.

Wat het papierafval betreft, hebben we voor 2014 nog niet alle attesten ontvangen van die firma die het papier ophaalt. We kunnen een raming maken op basis van 8 maanden.

Voor 2015 hebben we geen attest ontvangen van de firma die het papier ophaalt, maar op basis van de ophalingsbonnen van 7 maanden op 12 kunnen we de hoeveelheid opgehaald papier schatten.


Aantal Aantal containers Aantal groene Afval restafval zakken bakken vertrouwelijk Papierafval (1100l) PMD GFT papier (kg) (kg/VTE)

2014 45 48 15 8 443 83,2

2015 45 49 21 7 135 68,9

2016 41 40 19 8 028 91


Het kantoor van Vilvoorde heeft geen formele doelstelling i.v.m. het afvalbeheer.



Wat het papierafval betreft, hebben we het attest van de maand december 2014 nog niet ont-vangen van de firma die het papier ophaalt. We kunnen een raming maken op basis van 11 maanden. In 2015 hebben we het attest van juli niet ontvangen. Op basis van de ontvangen at-testen en de ophalingsbonnen van de laatste 2 maanden van het jaar (nieuwe firma) wordt het gewicht van het papier geraamd.


Afval Aantal Aantal vertrouwelijk containers zakken papier Papierafval restafval PMD (kg) (kg/VTE)

2014 51 46 9 437 108

2015 48 28 8 952 103

2016 47 30 7 765 111

96

5.6 Mobiliteit

Hoofdbestuur

Het eerste streefdoel inzake mobiliteit is een status quo in het aantal verplaatsingen voor woon-werkverkeer met duurzame transportmiddelen.

Die doelstelling laat zich verklaren door het feit dat wanneer de doelstellingen in 2011 werden vastgelegd, ongeveer 90% van de verplaatsingen al via de duurzame transportmiddelen gebeur-den (openbaar vervoer of fiets).

Voor het woon-werkverkeer worden de kosten voor het openbaar vervoer (NMBS, MIVB, TEC of De Lijn) volledig terugbetaald (individueel jaarabonnement) en er wordt een fietsvergoeding voorzien. Bijgevolg maakt de overgrote meerderheid van de medewerkers de woon-werkver-plaatsing op een duurzame manier.

De dienstverplaatsingen die met het openbaar vervoer of met de eigen fiets gebeuren, worden ook vergoed.

Het actieprogramma voorziet in de sensibilisatie voor duurzame verplaatsingswijzen, zowel voor dienstverplaatsingen als voor privé-verplaatsingen tijdens pauzes. Zo heeft de RVA een huur- en onderhoudscontract voor 2 dienstfietsen afgesloten die ter beschikking worden gesteld van het personeel voor dergelijke verplaatsingen. Ook werd plaats vrijgemaakt en een fietsenrek aange-kocht, zodat de personeelsleden veilig hun (privé)fietsen kunnen plaatsen.

In het kader van de pollutiepieken werd eveneens een plan opgemaakt en meegedeeld aan het personeel.

Procentuele verdeling vervoerswijze hoofdverplaatsing

2011 2014

trein

tram, bus of metro

fiets

wagen

13,8 9,6

76,3

0,314,23 7,93

77,71

0,13

97

De grafiek geeft het aandeel weer van de belangrijkste vervoerswijzen gebruikt voor de woon-werkverplaatsingen. De gegevens werden verzameld door de directie HRM in het kader van het opstellen van het bedrijfsvervoerplan. Een dergelijk plan is een verplichting voor grote organi-saties in het Brussels Gewest.

De gegevens beslaan het HB en HOSPI aangezien de 2 sites minder dan 500 m uit elkaar liggen. Het gaat om 794 personen.

In 2011 gebeurden 90,4% van de verplaatsingen voor het woon-werkverkeer met duurzame transportmiddelen.

In 2014 waren het 92,7% van de verplaatsingen voor het woon-werkverkeer die met duurzame transportmiddelen gebeurden.

De doelstelling werd dus bereikt.

Er werd een nieuwe doelstelling aangenomen waarmee het behoud van de verhouding duurza-me vervoersmiddelen voor de woon-werktrajecten wordt nagestreefd, op basis van de resultaten van het volgende bedrijfsvervoerplan dat moet worden opgemaakt in 2017.

Het tweede streefdoel inzake mobiliteit was het verhogen van de brandstofefficiëntie van de dienstvoertuigen voor verplaatsingen van personen met 3% per jaar.

De dienst Vervoer van het HB beschikt, voor het vervoer van personen, over 2 minibussen, 6 breaks en 6 voertuigen type sedan.

Het algemene rendement wordt berekend op basis van het aantal afgelegde kilometers (telkens geregistreerd op het einde van de maand) en het theoretische verbruik tijdens het jaar. Dat ver-bruik is het product van het gemiddelde van de individuele rendementen en de afgelegde kilo-meters. Het algemeen rendement kan verbeteren door de voertuigen met het beste rendement het meest te gebruiken.

De gegevens zijn afkomstig van de brandstoffacturen waarop de kilometerstanden zijn aange-geven bij elke tankbeurt.

Algemeen rendement van de voertuigen voor verplaatsingen van personen

0

1

2

Rendement Doelstelling 2015

2011 2012 2014

3

4

5

6

7

rend

emen

t l/1

00km

2013 2015

98

In 2014 was het algemeen rendement 5,9 l/100km. Het streefdoel voor 2014 was 5,94 l/100 km. De doelstelling werd dus bereikt.

Voor 2015 was het streefdoel dit prestatieniveau aan te houden. In 2015 was het algemeen rendement 6,19 l/100 km, dus een stijging met 4,4% in vergelijking met die van 2014.

De RVA heeft beslist om het streefdoel inzake het verbruik van de voertuigen niet meer te be-houden, aangezien het belang ervan duidelijk minder hoog is dan de andere indicatoren. Hij zal echter het verbruik wel nog blijven monitoren.

In de volgende tabel worden de gegevens in verband met alle voertuigen gebruikt door de dien-sten van het HB weergegeven. De vrachtwagens en lichte vrachtwagens zijn opgenomen in de cijfers. Verbruik van Verbruik van Afgelegde GlobaalJaar diesel (l) benzine (l) kilometers rendement (l/100 km)

2012 19 227 234 985 8,2

2013 18 607 213 505 8,7

2014 19 347 246 688 8,1

2015 18 213 235 185 8,1

2016 14 709 765 199 597 8,0

Kantoren van Brugge, Charleroi en Gent, Antwerpen, Kortrijk, La Louvière, Bergen, Oos-tende, Doornik, Turnhout, Vilvoorde

Die kantoren hebben geen formele doelstellingen in verband met de mobiliteit. Het rapporteren over de mobiliteit is niet verplicht door de EMAS-verordening. Informatie over de woon-werk-verplaatsingen van de betrokken vestigingen is evenwel op aanvraag beschikbaar.

99

5.7 BiodiversiteitVolgens de richtlijnen van de EMAS-verordening werd de invloed op de biodiversiteit nagegaan. Die invloed kan zich, wat ons betreft, vertalen door de manier waarop de bodem wordt gebruikt, met name door de bebouwde oppervlakte te vermelden. Omdat een bebouwd oppervlak niet-waterdoorlatend is, kan ze dus aan geen enkele plantensoort plaats bieden en bevordert het dus de biodiversiteit niet.

HoofdbestuurHet hoofdbestuur is voor 100% bebouwd.Gezien de ligging van het hoofdbestuur zijn acties betreffende de 'zichtbare' biodiversiteit moei-lijk te ondernemen. Toch kunnen bepaalde handelingen een onrechtstreekse impact hebben op de biodiversiteit zoals de keuze van de vezels voor het papier of het hout of de keuze van de voedingsmiddelen van de dienst Mess & Kantine. Het is niettemin moeilijk, zelfs onmogelijk, om die impact te bepalen en in cijfers uit te drukken.

Kantoor van Brugge

Het terrein van het kantoor van Brugge is voor 60% bebouwd (gebouw + parking).

Het gebouw is omringd door een groene strook met gras, heesters en een aantal bomen.Kantoor van CharleroiHet terrein van het kantoor van Charleroi is voor 100% bebouwd.

Kantoor van GentHet terrein van het kantoor van Gent is voor 60% bebouwd (gebouw + parking).Een deel van het dak van het gebouw is een groendak. Er staan bomen op het terrein en er is een buffergracht gegraven die het regenwater laat insijpelen in de ondergrond.

Kantoor van AntwerpenHet terrein van het kantoor van Antwerpen is voor 99,5% bebouwd. Er staan enkele bomen op de parking.

Kantoor van KortrijkHet terrein van het kantoor van Kortrijk is voor 78% bebouwd. De niet-bebouwde oppervlakte wordt ingenomen door een siertuin en gazon.

Kantoor van La LouvièreHet terrein van het kantoor van La Louvière is voor 65% bebouwd (gebouw + parking).Het gebouw is omringd door een groene strook met gras, heesters en een aantal bomen.

Kantoor van BergenHet terrein van het kantoor van Bergen is voor 65% bebouwd (gebouw + interne wegenis). Naast het gebouw ligt een parking met doorlatende bodem met een aantal bomen en aan een kant afgeboord met heesters.

Kantoor van OostendeHet terrein van het kantoor van Oostende is voor 100% bebouwd.

Kantoor van DoornikHet terrein van het kantoor van Doornik is voor 95% bebouwd.Het gebouw is omringd door een groene strook met gras, heesters en een aantal bomen.

Kantoor van TurnhoutHet terrein van het kantoor van Turnhout is voor 97% bebouwd. Op de parking zijn een paar plantsoenen.

Kantoor van VilvoordeHet terrein van het kantoor van Vilvoorde is voor 98% bebouwd. De parking is afgeboord met een groene strook.

100

5.9 EmissiesDe RVA heeft een systeem ingevoerd voor de preventie van bodemverontreiniging.

De hoofddoelstelling voor het HB is om de toegelaten hoeveelheden van gevaarlijke producten en vloeistoffen niet te overschrijden, conform onze milieuvergunning.

Er werd nagegaan of de opslag van gevaarlijke producten in de kantoren moet gemeld worden aan de overheid. De kantoren in Vlaanderen deden dat, aangezien een melding verplicht is vanaf 50 liter. In de Waalse kantoren bleven de hoeveelheden onder de drempels die een melding aan de overheid verplichten.

5.9.A Uitstoot van Vluchtige Organische Stoffen (VOS) voor de drukkerij

De RVA heeft een inventaris gemaakt van de producten van de Drukkerij die vluchtige organi-sche stoffen verspreiden. Het gaat voornamelijk om isopropylalcohol en inkt. Het percentage VOS kan worden teruggevonden op de fiches met veiligheidsgegevens van elk product. Op basis van de gebruikte hoeveelheden van die producten kan de emissie van vluchtige organische stoffen berekend worden.

Emissie VOS drukkerij (kg)

2010 761

2011 505

2012 608

2013 493

2014 447

2015 360

2016 303

5.9.B Uitstoot van broeikasgassen

Door hun dagelijkse activiteiten, stoten het HB en de kantoren broeikasgassen uit.Met behulp van onderstaande conversiefactoren werd de uitgestoten hoeveelheid CO2, gerelateerd aan het energieverbruik, berekend. Zowel de directe uitstoot, ten gevolge van de verbranding van stookolie en aardgas ter plaatse, als de indirecte uitstoot die gelinkt is aan de opwekking van de verbruikte elektriciteit, werden berekend.Conversiefactoren broeikasgasuitstoot in CO2-equivalent per eenheid van energie. De factor voor de groene elektriciteit varieert volgens de samenstelling ervan (wind, water, biomassa).

101

Energiebron Conversie- foctor

(kgCO2-eq./kWh)

Referenties

Stookolie 0,306 Ministerieel Besluit van 24.07.2008 tot vaststelling van de energetische hypothesen te gebruiken bij het uitvoeren van de haal-baarheidsstudies – Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Aardgas 0,217Standaardelektriciteit 0,395

Groene elektriciteit 2011 - 2012 0,060 www.CO2emissiefactoren.nl – Initiatief van Milieu Centraal, Stichting Stimular, Connekt, SKAO en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu van Nederland

Groene elektriciteit 2013 - 2014 0,085Groene elektriciteit 2015 0,130Groene elektriciteit 2016 0,064

Hoofdbestuur

Tabel verbruik energie en CO2-uitstoot.

Stookolie Aardgas ElektriciteitJaar Verbruik

(kWh)Emissies

(T eq. CO2)Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

2012 1 598 115 438,5 30 134 6,5 2 279 060 192,72013 1 604 522 491,0 30 933 6,7 2 259 038 191,02014 1 196 531 366,1 28 158 6,1 2 062 782 174,42015 1 423 618 435,6 26 404 5,7 1 869 059 242,92016 1 351 076 413,4 27 175 5,9 1 678 564 107,8

Tabel totale directe uitstoot en som directe en indirecte uitstoot, absoluut en per werknemer

Directe uitstoot (stookolie en gas)

Directe en indirecte uitstoot (stookolie, gas en elektriciteit)

Jaar Absoluut(T eq. CO2)

Per werknemer(T eq. CO2/VTE)

Absoluut(T eq. CO2)

Per werknemerT eq. CO2/VTE

2012 495,6 0,83 688,2 1,152013 497,7 0,84 688,7 1,162014 372,2 0,65 546,6 0,952015 441,4 0,79 684,1 1,222016 419,3 0,80 527,2 1,01

102

Directe uitstoot van CO2 op de site van het Hoofdbestuur - stookolie en gas

Directe en indirecte uitstoot van CO2 op de site van het Hoofdbestuur - stookolie, gas en electriciteit

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

1,3

1,4

1,5

2011 20162012 2013 20152014

20162012 2013 20152014

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

103

Kantoor van BruggeTabel verbruik energie en CO2-uitstoot

Aardgas Elektriciteit

Jaar Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

2011 166 153 36,1 87 252 5,22012 194 537 42,2 99 042 6,02013 214 331 46,5 81 036 6,92014 147 804 32,1 67 647 5,72015 119 544 25,9 59 751 7,8

2016 131 945 28,6 56 054 3,6


Directe uitstoot(aardgas)

Directe en indirecte uitstoot(aardgas en electriciteit)



Absoluut(T eq. CO2)


2011 36,1 0,54 41,3 0,622012 42,2 0,64 48,2 0,742013 46,5 0,71 53,4 0,812014 32,1 0,48 37,8 0,572015 25,9 0,39 33,7 0,512016 28,6 0,51 32,2 0,57

Directe uitstoot CO2 op de site van het kantoor Brugge - aardgas

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

104

Directe en indirecte uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Brugge - aardgas en electriciteit

Kantoor van CharleroiTabel verbruik energie en CO2-uitstoot.


Jaar Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

2011 437 091 94,8 261 550 15,692012 567 958 123,2 258 027 15,602013 612 738 133,0 227 910 19,272014 405 869 88,1 213 394 18,042015 485 278 105,3 212 115 27,52

2016 453 657 98,4 178 170 11,4






Absoluut(T eq. CO2)


2011 94,8 0,47 110,5 0,55

2012 123,2 0,62 138,8 0,70

2013 133,0 0,67 152,2 0,77

2014 88,07 0,44 106,1 0,542015 105,3 0,53 132,8 0,67

2016 98,4 0,71 109,9 0,79

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

105

Directe en indirecte uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Charleroi - aardgas en electriciteit

Directe uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Charleroi - aardgasTo

n CO

2/VT

E

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

106

Kantoor van GentTabel verbruik energie en CO2-uitstoot.


Jaar Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

2011 153 721 33,4 265 409 15,92012 178 571 38,7 276 156 16,72013 218 798 47,5 254 584 21,52014 150 115 32,6 212 335 17,92015 170 818 37,1 202 348 26,32016 169 624 36,8 196 465 12,6






Absoluut(T eq. CO2)


2011 33,4 0,23 49,3 0,342012 38,8 0,28 55,4 0,392013 47,5 0,34 69,0 0,492014 32,6 0,23 50,5 0,352015 37,1 0,27 63,3 0,462016 36,8 0,29 49,4 0,39

Directe uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Gent - aardgas

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

107

Directe en indirecte uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Gent - aardgas en electriciteitTo

n CO

2/VT

E

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

Kantoor van AntwerpenTabel verbruik energie en CO2-uitstoot.

Stookolie Aardgas ElektriciteitJaar Verbruik

(kWh)Emissies

(T eq. CO2)Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

2011 182 653 55,9 13 463 3,0 182 769 1,92012 216 518 66,3 22 462 4,9 191 210 11,62013 237 136 72,6 14 756 3,2 195 196 16,52014 173 716 53,2 11 061 2,4 164 524 13,92015 155 602 47,6 68 876 14,9 158 240 20,62016 / / 222 403 48,3 143 815 9,2






Absoluut(T eq. CO2)


2011 58,9 0,31 69,9 0,362012 71,1 0,38 81,7 0,442013 75,8 0,40 92,9 0,492014 55,6 0,30 71,1 0,382015 62,6 0,34 90,5 0,492016 48,3 0,33 57,5 0,39

108

Directe uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Antwerpen- stookolie en aardgas

Directe en indirecte uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Antwerpen- aardgas en electriciteit

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

109

Kantoor van KortrijkTabel verbruik energie en CO2-uitstoot.


Jaar Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

2011 257 336 55,8 118 867 7,12012 227 237 49,3 113 261 6,82013 318 759 69,2 108 272 9,12014 181 142 39,3 96 650 8,22015 196 233 42,6 84 560 10,92016 260 318 56,5 81 202 5,2






Absoluut(T eq. CO2)


2011 55,8 0,78 63,0 0,882012 49,3 0,69 56,2 0,792013 69,2 0,98 76,3 1,112014 39,3 0,59 47,5 0,712015 42,6 0,69 53,5 0,872016 56,5 0,99 61,7 1,08

Directe uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Kortrijk- aardgas

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

110

Directe en indirecte uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Kortrijk - aardgas en electriciteit

Kantoor van La LouvièreTabel verbruik energie en CO2-uitstoot.


Jaar Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

2011 259 717 56,3 116 486 7,02012 283 514 61,5 105 686 6,42013 325 641 70,7 120 936 10,22014 208 624 45,3 116 672 9,92015 244 724 53,1 104 077 13,52016 238 203 51,7 83 614 5,4






Absoluut(T eq. CO2)


2011 56,4 0,53 63,3 0,602012 61,5 0,59 67,9 0,652013 70,7 0,68 80,9 0,782014 45,2 0,42 55,1 0,522015 53,1 0,51 66,6 0,642016 51,7 0,68 57,1 0,75

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

111

Directe uitstoot van CO2 op de site van het kantoor La Louvière - aardgas

Directe en indirecte uitstoot van CO2 op de site van het kantoor La Louvière - aardgas en electriciteit

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

112

Kantoor van BergenTabel verbruik energie en CO2-uitstoot.


Jaar Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

2011 184 880 40,1 108 090 6,52012 226 989 49,2 102 959 6,22013 225 132 48,8 100 940 8,52014 150 354 32,6 99 420 8,42015 183 061 39,7 95 530 12,42016 171 887 37,3 81 048 5,2






Absoluut(T eq. CO2)


2011 40,1 0,39 46,6 0,452012 49,3 0,49 55,5 0,552013 48,9 0,50 57,4 0,582014 32,6 0,32 41,0 0,412015 39,7 0,40 52,1 0,532016 37,3 0,50 42,5 0,57

Directe uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Bergen - aardgas

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

113

Directe en indirecte uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Bergen - aardgas en electriciteit

Kantoor van OostendeTabel verbruik energie en CO2-uitstoot.


Jaar Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

2011 286 750 62,2 99 457 6,02012 285 869 62,0 104 222 6,32013 292 959 63,6 115 291 9,72014 208 672 45,3 102 095 8,62015 218 091 47,3 95 104 12,32016 236 365 51,3 87 120 5,6






Absoluut(T eq. CO2)


2011 62,2 0,91 68,2 0,992012 62,0 0,93 68,3 1,022013 63,6 0,94 73,3 1,082014 45,3 0,70 53,9 0,842015 47,3 0,77 59,7 0,972016 51,3 1,01 56,9 1,12

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

114

Directe uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Oostende - aardgas

Directe en indirecte uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Oostende - aardgas en electriciteit

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

115

Kantoor van DoornikTabel verbruik energie en CO2-uitstoot.


Jaar Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

2011 202 511 43,9 93 859 5,62012 241 255 52,3 96 628 5,82013 322 646 70,0 97 728 8,32014 200 707 43,5 86 915 7,32015 242 118 52,5 76 565 10,02016 244 592 53,1 68 508 4,4






Absoluut(T eq. CO2)


2011 43,9 0,52 49,6 0,592012 52,4 0,64 58,2 0,712013 70,0 0,87 78,3 0,972014 43,7 0,56 51,0 0,652015 52,5 0,70 64,2 0,852016 52,5 0,83 56,9 0,90

Directe uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Doornik- aardgas

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

116

Directe en indirecte uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Doornik - aardgas en electriciteit

Kantoor van TurnhoutTabel verbruik energie en CO2-uitstoot.


Jaar Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

2011 230 750 50,1 113 964 6,82012 257 187 55,81 118 079 7,12013 289 737 62,9 114 172 9,72014 208 615 45,3 99 470 8,42015 219 314 47,6 90 039 11,72016 244 592 53,1 86 507 5,6






Absoluut(T eq. CO2)


2011 50,1 0,46 56,9 0,522012 55,8 0,52 62,9 0,592013 62,9 0,60 72,5 0,692014 45,3 0,45 53,7 0,532015 47,6 0,46 59,3 0,572016 53,1 0,60 58,6 0,67

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

117

Directe uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Turnhout - aardgas

Directe en indirecte uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Turnhout - aardgas en elektriciteit

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

118

Kantoor van VilvoordeTabel verbruik energie en CO2-uitstoot.


Jaar Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

Verbruik(kWh)

Emissies(T eq. CO2)

2011 149 390 32,4 86 486 5,22012 162 723 35,3 91 028 5,52013 164 263 35,6 89 248 7,52014 117 294 25,5 83 179 7,02015 104 802 22,7 78 675 10,22016 155 228 33,5 71 893 4,6






Absoluut(T eq. CO2)


2011 32,4 0,36 37,6 0,422012 35,3 0,40 40,8 0,462013 35,6 0,40 43,2 0,482014 25,5 0,29 32,5 0,372015 22,7 0,26 33,0 0,382016 33,5 0,48 38,1 0,54

Directe uitstoot van CO2 op de site van het kantoor van Vilvoorde - aardgas

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

119

Directe en indirecte uitstoot van CO2 op de site van het kantoor Vilvoorde aardgas en electriciteit

Besluit

In alle vestigingen was de CO2-uitstoot hoger in 2013 dan in 2012. Dit komt door het hogere gas- en stookolieverbruik tengevolge van de lage temperaturen in het eerste kwartaal. Om die-zelfde reden is de uitstoot gedaald in 2014 en opnieuw gestegen in 2015.

In tegenstelling tot de gegevens in deel 5.2 zijn deze niet genormaliseerd.

Ton

CO2/

VTE

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

2011 20162012 2013 20152014

120

6. Communicatie en sensibilisering

De RVA betrekt zijn personeel actief bij de invoering van het milieubeheersysteem in het kader van EMAS en stelt het publiek de nodige informatie ter beschikking voor het verminderen van de impact op het milieu.

Interne communicatie

Om het personeel te informeren, worden alle interne communicatiekanalen van de Rijksdienst gebruikt. Er wordt daarbij zoveel mogelijk de voorkeur gegeven aan elektronische informatie-verspreiding om het papierverbruik tot een minimum te beperken. Bovendien verschijnt het maandelijkse ‘Dixit Kader’ sinds mei 2012 enkel nog elektronisch. De medewerkers die het drie-maandelijkse ‘Dixit Magazine’ niet meer op papier wensen te krijgen, kunnen het sinds februari 2014 elektronisch consulteren.

In 2016 waren er 22 publicaties over EMAS voor alle medewerkers: er werden 16 artikels gepu-bliceerd op het nationale intranet van de RVA (Kiosk), 5 artikels op het lokale intranet (Rimini HB) en 1 in ‘Dixit Magazine’. Hoewel het oor-spronkelijk de bedoeling was om het personeel enkel op de hoogte te brengen van de imple-mentatie van een milieubeheersysteem (MBS) bij de RVA en te communiceren over de geno-men milieumaatregelen, werden de commu-nicatieacties snel uitgebreid naar elk mogelijk onderwerp dat verband houdt met het milieu. Er werden bijvoorbeeld artikels gepubliceerd over thema’s zoals duurzame voeding, mobili-teit of over gebeurtenissen zoals de Week van de duurzame ontwikkeling, van de mobiliteit, van de afvalvermindering, de ‘Dikke-truiendag’ of de wereldwaterdag.

De leukste SOFI-activiteiten

EFQM: in de sporen van de assessoren

Culturele diversiteit bij de RVA: 4 collega’s vertellen over hun afkomst

Dossier:

de RVA nieuwe stijl krijgt vorm

dixit5701•10•14

Intern tijdschrift van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening

Het gebouw van het hoofdbestuur, waarvoor de RVA de EMAS-registratie heeft behaald in 2013, beschikt over een eigen intranet. Daarop werden in 2016 7 artikels gepubliceerd die verband houden met EMAS. Het personeel van het hoofdbestuur werd dus regelmatig geïnformeerd over de resultaten van de geleverde inspanningen om het water-, energie-, papier- en elektriciteits-verbruik van het gebouw te verminderen.

De kantoren van Charleroi, Gent, Brugge, Kortrijk, La Louvière, Bergen, Oostende, Doornik, Turnhout, Vilvoorde en Antwerpen, waarvoor de RVA de EMAS-registratie heeft behaald, hebben eveneens op hun intranet gecommuniceerd over de doel-stellingen die ze in het kader van EMAS nastreven en over de aan te nemen goede praktijken.

121

De medewerkers sensibiliseren, houdt in ze tegelijkertijd te informeren en te betrekken om ze aan te zetten om deel te nemen en om blijvend goede praktijken aan te nemen. In 2013 werd een "inhouse"-tentoonstelling "De avonturen van onze ECOllega’s!" georganiseerd op het hoofdbestuur. In 2014 vond die tentoonstelling gedurende ten minste een maand plaats in 12 werkloosheidsbureaus. Die tentoonstelling, samengesteld uit korte strips, met medewerkers in de hoofdrol, stelt goede praktijken voor die ze dagelijks kunnen toepassen.

ECOllega-affiches werden ook opgehangen in be-langrijke doorgangsplaatsen in de RVA-gebouwen. Er werden ook op belangrijke plaatsen affiches op-gehangen die specifiek gericht zijn op het sorte-ren van afval, en in het bijzonder van PMD, en het vermijden van waterlekken.

Er wordt ook een, regelmatig bijgewerkte, gids voor het sorteren van afval elektronisch ter be-schikking gesteld van alle medewerkers en er werd een catalogus ontworpen van de ECO-mede-delingen om alle mogelijke communicatie-acties alsook alle tools die door de bureaus kunnen wor-den gebruikt, te inventariseren.

PMD-vuilbakken lusten graag:• plastic flessen en flacons;• metalen verpakkingen;• drankkartons.

PMD sorteren doe je zo

Dit werpt u in de gewone vuilbak voor niet-gesorteerd afval

PMD-vuilbakken verteren geen:• plastic bekertjes en bakjes;• plastic zakken;• aluminiumfolie;• piepschuim; ...

In 2014 deden nieuwe leervormen hun intrede in de onthaalopleiding. De klassieke presentaties werden namelijk aangevuld met ‘serious games’, een soort educatieve spelen. Het gaat om spelen die als doel hebben de deelnemers nieuwe kennis of attitudes bij te brengen. Een van de spelen die wordt voorgesteld tijdens de onthaalopleiding is het spel ECOllega, dat de nieuwe collega’s wil sensibiliseren op het vlak van EMAS en het milieu.

Sinds september 2015, kunnen de medewerkers van de RVA op LeD space aan een afvalsorteer-quiz deelnemen. Tijdens de online leerquiz, die toegankelijk is voor alle medewerkers, worden hun kennis getest over het sorteren van afval en krijgen ze via de feedback tips om hun ecolo-gische voetafdruk zoveel mogelijk te verkleinen.

122

Extern communiceren

Het is essentieel om ons doelpubliek en onze partners te informeren over al onze activiteiten. Op de RVA-website (www.rva.be) werd onder de rubriek ‘De RVA’, 'De RVA en de maatschappij' een tabblad ‘Emas – milieubeheer’ gecreëerd. Onder dat tabblad wordt de bezoeker geïnformeerd over de acties die de Rijksdienst organiseert om zijn impact op het milieu te verminderen, in het bijzonder door zijn Milieubeleid, zijn Milieuverklaring, de Validatieverklaring MBS en de Verkla-ring van deelname EMAS.

De RVA zorgt ervoor dat de bezoekers van de bureaus en het hoofdbestuur worden gesen-sibiliseerd over het milieu door affiches op te hangen in de wachtruimtes en door het open-baar vervoer te promoten om naar het bureau te komen.

123

7. Verwijzingen naar de wettelijke vereisten die van toe-passing zijn inzake het milieu

Het Hoofdbestuur van de RVA is onderworpen aan Europese reglementeringen, Belgische nationale reglementeringen en regionale en gemeentelijke Brusselse reglementeringen inzake het milieu, met inbegrip van de voorwaarden van de milieuvergunning.

Op 8 januari 2013 werd een nieuwe milieuvergunning (dossier n° 393867) toegekend door het Leefmilieu Brussel voor een periode van 15 jaar.

De kantoren van Antwerpen, Brugge, Gent, Kortrijk, Oostende, Turnhout en Vilvoorde zijn onderworpen aan Europese reglementeringen, Belgische nationale reglementeringen, geweste-lijke Vlaamse en gemeentelijke reglementeringen inzake het milieu.

De aanwezige installaties zijn niet vergunningsplichtig, wel meldingsplichtig. De vereiste mel-dingen aan de gemeentelijke overheden zijn gedaan.

De kantoren van Charleroi, La Louvière, Bergen en Doornik zijn onderworpen aan Europese reglementeringen, Belgische nationale reglementeringen, gewestelijke Waalse en gemeentelijke reglementeringen inzake het milieu.

De aanwezige installaties zijn niet vergunningsplichtig, wel meldingsplichtig. De vereiste mel-ding aan de gemeentelijke overheid is gedaan.

De opvolging van de verschillende reglementeringen gebeurt door het opstellen van een register van toepasselijke milieuwetgeving en door het realiseren van regelmatige audits i.v.m. de regle-mentaire conformiteit.

Wanneer zich een ongeval of incident voordoet dat schadelijk is voor het milieu of voor de gezondheid en de veiligheid van personen, brengt de RVA onmiddellijk de bevoegde autoriteiten op de hoogte, met name Leefmilieu Brussel en Brussel stad voor het Hoofdbestuur, het gemeen-tebestuur voor de overige vestigingen.

124

8. Verklaring van de milieuverificateur over de verificatie- en valideringswerkzaamheden

Vinçotte N.V., EMAS-milieuverificateur met registratienummer BE-V-0016 geaccrediteerd met als reikwijdte 1, 10, 11, 13, 16, 18, 19, 20 (excl. 20.51), 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30.2, 30.9, 31, 32, 33, 35, 36, 37, 38, 39, 41, 42, 43, 45, 46, 47, 49, 50, 52, 53, 55, 56, 58, 59, 60, 62, 63, 70, 71, 72, 73, 74, 79, 80, 81, 82, 84, 85, 86, 87, 88, 90, 93, 94, 95, 96, 99 (NACE-code) verklaart dat hij heeft geverifieerd of de vestigingen van het hoofdbestuur van de RVA en van de RVA-kantoren van Brugge, Charleroi, Gent, Antwerpen, Turnhout, Kortrijk, Oostende , Vilvoorde, La Louvière, Bergen en Doornik zoals vermeld in de milieuverklaring 2017, gegevens 2016, van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening voldoet aan alle eisen van Verordening (EG) nr. 1221/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2009 inzake de vrijwillige deelneming van organisaties aan een communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem (EMAS).

Met de ondertekening van deze verklaring verklaar ik dat:• de verificatie en validering volledig overeenkomstig de voorschriften van Verordening (EG)

nr. 1221/2009 zijn uitgevoerd; • uit het resultaat van de verificatie en validering blijkt dat er geen aanwijzingen zijn dat niet

aan de toepasselijke wettelijke milieuvoorschriften is voldaan; • de gegevens en informatie van de milieuverklaring 2017, gegevens 2016, van de vestigingen

betrouwbaar, geloofwaardig en juist beeld geven van alle activiteiten van de vestigingen binnen de in de milieuverklaring vermelde reikwijdte.

Dit document is niet gelijk aan een EMAS-registratie. EMAS-registratie kan alleen worden ge-daan door een bevoegde instantie in de zin van Verordening (EG) 1221/2009. Dit document wordt niet gebruikt als een zelfstandig stuk openbare communicatie.

Gedaan te Brussel op 31 juli 2017

Handtekening

Bart Janssens

Voorzitter van de Certificatiecommissie.

125

9. Glossarium• HB: Hoofdbestuur (van de RVA)

• EMAS: Eco-Management and Audit Scheme

• RVA: Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening

• MBS: Milieubeheersysteem

• VTE: voltijds equivalent

milieuverklaring 2017 - rva · 2017-09-05 · patrick boribon idpb veiligheids-en...

Documents