mhima bipolar dx viet

8/17/2019 MHIMA Bipolar Dx Viet

http://slidepdf.com/reader/full/mhima-bipolar-dx-viet 1/6

Vietnamese

Chứng r ối loạn tính khí

lưỡng cực là gì?(What is bipolar mood disorder?)



Chứng r ối loạn tính khílưỡng cực là gì?

Chứng r ối loạn tính khí lưỡng cực làmột dạng của chứng tr ầm cảm mà

tr ước đây thường được gọi là bệnh

loạn tâm thần hưng-tr ầm cảm.

Bệnh nhân mắc chứng r ối loạn tính

khí lưỡng cực tr ải qua các đợt thay

đổi tính khí cực độ - từ u uất tr ầmcảm và buồn r ầu qua phấn khích và

hoan hỉ . Các đợt thay đổi tính khí

này có khuynh hướng tái diễn, có thể

từ nhẹ đến nặng và có thể có khoảng

thời gian dài ngắn khác nhau.

Chứng r ối loạn tính khí lưỡng cực

ảnh hưởng khoảng 1 phần tr ăm dân

số Úc- Đại-Lợi, và cứ trong 200người thì có một người bị bệnh nặng

vào một lúc nào đó.

Việc nhận biết sớm và chữa tr ị hiệu

quả ngay từ đầu là chuyện hệ tr ọng

đối với sự an lạc sau này cho bệnh

nhân mắc chứng r ối loạn tính khílưỡng cực. Với việc chữa tr ị hiệu

nghiệm, bệnh nhân có thể sống một

cuộc đời tr ọn vẹn và hữu ích.

Những triệu chứng củachứng r ối loạn tính khílưỡng cực là gì?

Tr ầm cảm

Rối loạn tính khí chủ yếu của người

mắc chứng r ối loạn lưỡng cực là bị tr ầm cảm và biểu hiện rõ qua:

• Mất niềm hứng thú và ưa thíchtrong những sinh hoạt mà tr ước

đây họ vẫn thường thích thú.• Buồn r ầu khôn xiết• Xa lánh bạn bè và tránh né các

sinh hoạt giao tiếp tiệc tùng• Bỏ bê việc chăm sóc bản thân

như đi chợ mua sắm và tắm r ửa.• Thay đổi khẩu vị và nếp ngủ nghê• Thiếu tập trung tư tưởng, cực kỳ

mệt mỏi và có mặc cảm tội lỗihoặc thấp kém.

• Hình thành niềm tin sai lạc (ảotưởng) ám hại hay có lỗi đối vớiai đó.

Dùng r ượu và chất ma túy độc hạikhác thường đi đôi với các triệuchứng của bệnh tr ầm cảm. Điều nàykhiến cho việc chữa tr ị thêm phầnphức tạp, và điều quan tr ọng là phảixử trí hiệu quả việc dùng r ượu vàchất ma túy khác.Người mắc chứng tr ầm cảm có nhiềunguy cơ tự tử.Muốn biết thêm chi tiết về chứngtr ầm cảm, xin đọc tập tài liệu:

Chứng tr ầm cảm là gì?

2/6



Hưng cảm

Thuật ngữ ‘hưng cảm’ được dùng để

diễn tả tr ạng thái tr ầm tr ọng nhất của

tâm tr ạng phấn khích tột cùng vànăng hoạt quá mức. Một thiểu số

người mắc chứng r ối loạn tính khí

lưỡng cực chỉ bị những cơn hưng

cảm mà không bị những cơn tr ầm

cảm.

Các triệu chứng thường gặp của

tr ạng thái hưng cảm bao gồm nhữngmức độ biến đổi như sau

• Tâm tr ạng phấn khởi – đương sự

cảm thấy sảng khoái, phấn khích

tột độ và tràn đầy sức lực. Kinh

nghiệm này thường được diễn tả

như người bệnh cảm thấy đang

hoan hỉ tột cùng và cảm thấy vôđịch.

• Sung sức và năng hoạt quá mức

• Ngủ ít đi

• Cáu gắt – người bệnh có thể nổigiận và cáu gắt với những ngườibất đồng hay bác bỏ những ýkiến hay kế hoạch lắm khi hãohuyền của mình.

• Suy ngh ĩ và nói năng mau lẹ – ýngh ĩ ập tới nhanh chóng hơnbình thường. Điều này có thể khiến cho người bệnh nói thaothao bất tuyệt và nhảy từ đề tàinày sang đề tài khác.

• Thiếu suy xét - chuyện này có thể là do khả năng người bệnh dự

kiến được những hậu quả củaviệc mình làm đã sút kém đi, thídụ như tiêu xài một số tiền lớn để mua những đồ vật mà thật sự

không cần tới.• Niềm tin hay các kế hoạch v ĩ đại -

Người ta thường thấy người mắcchứng hưng cảm tin r ằng họ cótài năng hay năng khiếu dị thường, hoặc họ là vua chúa,minh tinh màn bạc hay thủ tướngchẳng hạn. Thường thường,

niềm tin vào tôn giáo ở họ càngmãnh liệt và người bệnh tin r ằnghọ là một đấng tối cao quan tr ọngnào đó.

• Thiếu ý thức tự thân về bệnhtr ạng - người đang mắc chứnghưng cảm có thể không nhận rar ằng hành vi xử sự của họ làkhông thích hợp, mặc dầu họ có

thể hiểu r ằng những người kháccó thể nhận thấy những hànhđộng và ý kiến của người bệnh làkhông thích hợp, thiếu suy xéthoặc phi lý.

• Bác s ĩ chẩn đoán chứng hưngcảm khi các triệu chứng kéo dàitừ một tuần tr ở lên. Chứng hưngcảm nhẹ ít tr ầm tr ọng hơn và cókhoảng thời gian ngắn hơn.

Tính khí bình thường

Hầu hết những người có các cơnhưng cảm và tr ầm cảm đều tr ở lạitính khí bình thường vào khoảng thờigian giữa các cơn bệnh. Họ đều cóthể sống một cuộc đời hữu ích và lo

liệu được chuyện nhà, việc sở.

3/6



Chỉ khi tính khí tr ở nên thái quá và

ảnh hưởng đến cuộc sống của người

đó thì mới cần đến việc thăm khám

và chữa tr ị bệnh tâm thần.

Nguyên nhân nào gây rachứng r ối loạn tính khílưỡng cực?

Cả nam lẫn nữ giới đều có một tỉ lệ mắc bệnh tâm thần này ngang nhau.

Bệnh thường xuất hiện khi bệnhnhân trong lứa tuổi đôi mươi nhưngcũng có thể xảy ra sớm hơn hay tr ễ hơn trong cuộc đời. Người ta tin r ằngchứng r ối loạn tính khí lưỡng cực domột mối tổng hợp của các yếu tố gâyra bao gồm yếu tố di truyền, sinh hóavà môi tr ường.

Yếu tố di truyền

Các cuộc nghiên cứu quan hệ huyết

thống gần gũi, thí dụ như ở cặp sinh

đôi cùng tr ứng và con nuôi có bố mẹ

ruột mắc chứng r ối loạn tính khí

lưỡng cực, đã mạnh mẽ cho r ằng

bệnh này có lưu truyền theo di truyềnthể (gien). Con cái có bố mẹ mắc

chứng r ối loạn này dễ có nguy cơ bị

bệnh này hơn các tr ẻ khác.

Yếu tố sinh hóa

Người ta tin r ằng tr ạng thái hưng

cảm, cũng như tr ầm cảm, xảy ra một

phần là do sự mất quân bình hóa

chất trong não bộ. Thuốc men có thể

tr ị được chuyện này.

Căng thẳng tinh thần

Căng thẳng tinh thần có thể đóng

một vai trò trong việc khơi mào các

triệu chứng, nhưng không phải luôn

luôn như vậy. Thỉ nh thoảng chính

bản thân căn bệnh có thể gây ra

những biến cố căng thẳng (chẳnghạn như ly dị hoặc công việc kinh

doanh lụn bại) và r ồi những biến cố

này lại bị quy lỗi là gây ra căn bệnh.

Hiện có phương cáchchữa tr ị gì?

Hiện có các phương cách chữa tr ị hiệu nghiệm cho chứng r ối loạn tínhkhí lưỡng cực. Giáo dục về chứngbệnh và biết nhận ra những dấu hiệubáo động sớm của một cơn bệnh vàlàm thể nào để thực hiện những biệnpháp phòng ngừa là điều quan tr ọng.Theo cách thức này thì hỗ tr ợ của

những người đồng cảnh ngộ hayđồng đẳng có thể đặc biệt hữu ích.Các thuốc men đặc hiệu giúp choviệc xử trí tính khí thất thường.

Đối với giai đoạn tr ầm cảm của

chứng bệnh này, các thuốc tr ị tr ầm

cảm có thể làm giảm đi cảm giác u

sầu, phục hồi nếp ngủ nghê bình

4/6



thường và khẩu vị, giảm bớt lo âu.

Các thuốc tr ị tr ầm cảm không gây

nghiện. Chúng dần dần tái lập lại sự

quân bình của các chất dẫn truyềnxung động thần kinh trong não bộ; vì

thế, nên dùng thuốc từ một đến bốn

tuần thì thuốc mới có hiệu nghiệmkhả quan.

Trong các cơn hưng cảm tr ầm tr ọng

hay cấp tính, bác s ĩ dùng một vàithuốc men khác nhau. Một số thuốc

được dùng để xoa dịu niềm hoan hỉ

do tr ạng thái hưng cảm của người

bệnh, một số thuốc khác dùng để giúp ổn định tính khí của người bệnh.

Một số thuốc men cũng được dùng

như là những biện pháp phòng ngừavì các thuốc này giúp kiềm tỏa được

tính khí thất thường và giảm bớt mức

độ thường xuyên và tr ầm tr ọng của

các giai đoạn hưng cảm và tr ầm

cảm. Bệnh nhân có thể cần phải

dùng thuốc men lâu dài để phòng

ngừa các cơn bệnh tái phát.

Thay đổi lối sống, tỉ như tập thể dụcvà giảm bớt việc dùng r ượu và chấtma túy độc hại khác và giảm bớt cácyếu tố khơi mào cơn bệnh, có thể giúp cho người bệnh bình phục.

Tr ị liệu về tâm lý có thể là một phần

trong việc chữa tr ị. Các liệu pháp, tỉ

như Liệu pháp Nhận thức Hành vi

(CBT), nhắm vào việc thay đổi lối suy

ngh ĩ , hành vi, và niềm tin góp phần

gây ra căn bệnh. Liệu pháp quan hệ cá nhân đôi bên giúp cho người ta có

thể học được những cách thức mới

mẻ để có thể thông cảm và gần gũi

với những người quan tr ọng trong

cuộc đời của họ.

Một khi người bệnh đang trong cơn

hưng cảm, có thể khó mà thuyếtphục họ r ằng họ cần được chữa tr ị. Đôi lúc người bệnh cần được nhậpviện nếu có các triệu chứng tr ầmtr ọng.

Nhiều người chẳng bao gìờ phải

nhập viện cả và việc chăm sóc sức

khỏe cho họ đều được hoàn toànthực hiện trong cộng đồng dân cư.

Khi được chữa tr ị và hỗ tr ợ thích

hợp, người mắc chứng r ối loạn tính

khí lưỡng cực có thể sống cuộc đời

tr ọn vẹn và hữu ích.

Gia đình và bạn bè của người mắcchứng r ối loạn tính khí lưỡng cực có

thể thường cảm thấy bối r ối và đau

khổ. Vì thế, một phần quan tr ọng

trong việc chữa tr ị là việc hỗ tr ợ và

giáo dục, cũng như tạo mối hiểu biết

sâu sắc hơn trong dân chúng.

5/6

mhima bipolar dx viet

Documents