Mga Sukaranang Legal o Polisiya sa

Free and Prior and Informed Consent

Bantay Kita Training Module on

Free Prior and Informed Consent

Presentation 3 of 4

• Desisyunan basi sa ilang customary laws ug mga naandan nga pamaagi

• Walay gikan sa gawas nga manipulasyon, panghilabot o panghadluk

• Makuha pakahuman sa tibuok nga paghatag sa intent ug kadak-on sa mga aktibidad, sa inistoryahan ug proseso nga nasabtan sa komunidad

PAGPASABUT sa FPICSEC 3g RA8371 Free and PriorAnd InformedConsent

Pagtiladtilad sa FPIC

Free o Libre Prior - Daan

Consent - Pagtugot

Informed - Pagpahibalo

Pagtiladtilad sa FPIC

Ang proseso sa pagkab-ut sa kolektibo/communal nga desisyon

FPIC base sa UN Declaration on the Rights of IPs

Artikulo 11

Ang katungod sa pagpraktis ug pagpabuhi usab sa kultural nga tradisyon o kostumbre

FPIC base sa UN Declaration on the Rights of IPs

Artikulo 26

Ang katungod sa yuta, territoryo ug kinaiyahan

Ang makapanag-iya, magpalambu, ug adunay kontrol sa yuta, teritoryo ug kinaiyahan nga ilang gigunitan

Legal nga pag-ila ug pagprotekta

FPIC base sa UN Declaration on the Rights of IPs

Artikulo 27

Usa ka tarung, independent, walay gidapigan, abre ug hinlo nga proseso

para mailhan ug ma-adjudicate ang katungod sa mga lumad

ang katungod nga makaapil niining mga proseso

FPIC base sa UN Declaration on the Rights of IPs

Artikulo 28

Ang katungod sa usa ka tarung ug maayo nga pagpasaka ug reklamo ug pagbayad

FPIC base sa UN Declaration on the Rights of IPs

Artikulo 29

Katungod sa pag-alima ug protektahan ang kinaiyahan

Programa nga makatabang sa mga lumad

Walay taguanan ug paglabay sa mga delikadong materyales

Programa sa pagmonitor, pag-amping o pagpabalik sa maayong lawas sa mga lumad

FPIC base sa UN Declaration on the Rights of IPs

Artikulo32

Ang katungod sa pagdeterminar o pagdesisyon sa prioridad ug istratehiya sa paglambu

Pagkonsulta sa mga lumad bago sa pag-aprobar san maski unsang proyekto nga makaapektar sa ilaha

Epektibong mekanismo para sa tarung ug walay gipalabi nga pagpasaka ug reklamo

RA 8371:IPRA of 1997 ug FPIC

Seksyon 2B

Protektahan ang katungod sa ICCs/IPs/lumad sa ilang yutang kabilin

Nag-ila nga mamahimong iapply ang customary laws

RA 8371:IPRA of 1997 ug FPIC

Seksyon 7

Katungod sa Yutang Kabilin•Pagpanag-iya•Pagpalambu sa yuta ug uban pa nga rekurso•Magpuyo sa teritoryo•Katungod sa panahon nga mapahawa sa ilang yuta•Katungod sa safe ug hinlo nga hangin ug tubig•Katungod sa pagpasulod o dili sa mga langyaw

RA 8371:IPRA of 1997 ug FPIC

Seksyon 2E

Protektahan ang katungod sa ICCs/IPs/lumad ug naghatag garantiya sa pagrespeto sa integridad sa ilang kultura

Nagsiguro nga aduna parehong tindog/posisyon ang ICC/IP/lumad sa uban pang miyembro sa populasyon

RA 8371:IPRA of 1997 ug FPIC

Seksyon16

Katungod nga Makaapil sa Pagdesisyon

Pagmentinar ug pagpalambu sa ilang kaugalingon nga istruktura

Mandatory nga representasyon sa policy-making bodies ug uban pang lokal nga konseho sa lehislatura

RA 8371:IPRA of 1997 ug FPIC

Seksyon17

Katungod sa pagdeterminar ug pagdesisyon sa prioridad para sa kalambuan

RA 8371:IPRA of 1997 ug FPIC

Seksyon 57

Natural nga rekurso sa sulod sa Yutang Kabilin

Adunay katungod nga maprioridad sa pagpupo, pagkuha, pagpalambu sa basin unsa nga natural nga rekurso sa sulod sa yutang kabilin

RA 8371:IPRA of 1997 ug FPIC

Seksyon 57

Ang dili miyembro mamahimong mag-apil pero dili dapat molapas sa 25 ka tuig pero pewede pa kini ma-renew sa sunod nha 25 ka tuig

Kinahanglan ang pormal ug nakasulat nga pagtugot gikan sa ICCs/IPs/lumad,

Ang tanan nga pagkuha sa rekurso gamiton sa pagpadagan sa pagpalambu ug pag-ayo sa ilang yutang kabilin

RA 7942: Mining Act of 1992

Seksyon 16

Pag-abre sa Yutang Kabilin para Pagmina

Walay yutang kabilin ang abrehan para sa pagmina kung walay nahiunang pagtugot gikan sa mga lumad ug sa ilang komunidad

NCIP AO Number 3

Nailhan sa tawag nga revised guidelines on the exercise of FPIC and related processes (May 16, 2012)

Giilisan ang AO No 1 (of 2006)

Tumong

Nagsiguro sa tinuuray nga paggamit sa lumad/ ICCs/IPs sa ilang katungod sa FPIC

Protektahan ang katungod sa mga lumad/ICCs/IPs sa pagpasulod ug implementasyon sa mga plano

Pagsiguro sa pagsunod sa mga proseso ug standard sa paghimo sa Field-Based Investigation (FBI) ug proseso FPIC

TumongTarung ug equitable nga partnership

Kung ang priority right sa pagpalambu ug paggamit sa natural nga bahandi sa mga lumad/ICC/IP, kinahanglan usab nga kina mabalidar gamit ang espiritu ug prisipyo sa FPIC

Pagsiguro nga ang nakuhang benepisyo hikan niini ayuhon sa pagdala ug tarungun ang paggamit sa, para ug uban ang komunidad

Garantiya sa proteksyon sa mga hibalhin/napahawa nga mga lumad/ICCs/IPs

Mga Prinsipyo

Empowerment

Ang lumad/ICC/IPs mamahimong himuon ang ilang ekonomiko, sosyal ug kultural nga paglambu gamit ang:

•partisipasyon sa pagdesisyon•pagpili sa prioridad•paghimo sa ilang kaugalingon nga sistema sa hustisya ug proseso sa peace-building

Mga Prinsipyo

Consensus-Building ug Decision-Making Process

Ang mga lumad/ ICC/IPs mag-apil sa ilang proseso sa pagdesisyon gamit ang ilang lumadnong istruktura sa sosyo-politikal

Mga Prinsipyo

Peace-building

Ang pamaagi sa pagpahibalo sa kalinaw, pakigdait, pagsinabtanay, paghiusa ug seguridad.

Mga Prinsipyo

Cultural Integrity

Paghatag importansiya sa kinatihuk-an nga kinaiyahan: pisikal, ispiritwal ug kultural

Mga Prinsipyo

Primacy of Customary Law

Kanunay nga pagmatngon, pagsunod ug paghatag importansiysa lumadnong balaod (customary law) ug proseso sa pagdesisyon mga lumad/ICCs/IPs

Mga Prinsipyo

Transparency ug Clarity

Ang mga proseso transparent o abre sa tanan nga interesado/apektado nga partido.

Ang aplikante kinahanglan nga maggawas sa tibuok ug sakto nga imoormasyon ug dali makuhabug nasabtan sa tanang miyembro sa komunidad

Dili apil nga mga lugarSagrado nga lugar ug lubnganan

Napili nga internasyunal ug lokal nga kultural ug heritage nga lugar

Mga kritikal nga lugarnga napili ug gireserba para sa espesyal nga tumong

Uban pa nga lugar nga napili sa lumad/ICCs/IPs sa ilang ADSDPP

Mga bawal nga aksyon sa aplikante

Paggamit ug kusog, panghadluk, pagpamugus, ug pagpanglisang

Pagdala ug armas sa komunidad sa ilang pagbisita

Pagsuhol

Sekreto nga negosasyon

Mga bawal nga aksyon sa aplikante

Donasyon

Dili awtorisado nga pakigkita

Pagpadugay-dugay sa proseso sa FPIC

Mga gidili nga aksyon saNCIP og empleyado

Pagdawat ug kuwarta, regalo, ug uban pang bililhon nga butang gikan sa aplikante

Pagkuyog sa aplikante

Mga gidili nga aksyon saNCIP og empleyado

Tinuyuan nga wala pag-aksyon sa reklamo sa komunidad

Grabe nga pagpasagad ug tinuyuan nga psgtanggal o pagbiya sa trabaho

Paggamit ug dili tinuod nga impormasyon sa pagsumite sa report

Mga gidili nga aksyon saNCIP og empleyado

Paglihuk o pahimo sa trabaho nga naghunahuna sa hangyo, bayad, o gilaum nga ganti, pribilehiyo o benepisyo hikan sa aplikante

Panghilabot sa trabaho sa FBIT/ FPICT/ RRT

Mga gidili nga aksyon saNCIP og empleyado

Wala gitugutan nga pakighimamat

Pagpangayo o pagdawat ug kuwarta o uban pang bililhon nga butang gawas sa ana sa plano

Gidili nga aksyon sa mga komunidad sa mga lumad o Miyembro ug/o ilang Katigulangan

Solisitasyon ug pagdawat ug regalo o uban pang bililhong butang gikan sa aplikante

Pagkuyog sa aplikante

Gidili nga aksyon sa mga komunidad sa mga lumad o Miyembro ug/o ilang Katigulangan

Pakig-negosasyon o isyorya sa aplikante nga walay tama nga awtoridad

Paghatag ug pagtugot nga nahuunahuna sa ihatag, tanyag, hilaum, ganti, pribilehiyo o benepisyon gikan sa aplikante

Sources:

• http://daccess-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N06/512/07/PDF/N0651207.pdf?OpenElement (UNDRIP)

• http://www.mgb.gov.ph/Files/Policies/RA%207942.pdf (Mining Act of 1992)

• http://www.ncip.gov.ph/downloads/category/1-administrative-orders.html (AO 3 Series of 2012)