MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARISMERLERBABLLLERASURLULARELAMLILARAKADLAR

BEREKETL HLAL

Mezopotamya, Dicle ve Frat Nehirlerinin arasndadr...

Tarih boyunca istilaya uram bir blgedir.

Ta az

Verimli toprak

Gl ordular

Nehirler nedeniyle su setleri

Bulutsuz gkyz

Dnyann ilkleri!!!

SMEROLOG Muazzez lmiye

*20 Haziran 1914, Bursa*

stanbul Eski ark Eserleri Mzesi iviyazl Belgeler Arivine uzman olarak atand. Ayn yl Kemal ile evlenmiti. Mzede alt 31 yl boyunca meslekta Hatice Kzlay ve Dr. F. R. Kraus ile birlikte mzenin deposunda bulunan Smer, Akad ve Hitit dillerinde yazlm on binlerce tableti temizleyip, snflandrp numaralandrd, 74.000 tabletten oluan ivi yazl belgeler arivini oluturdu, 3.000 tabletin kopyasn yapp katalog halinde yaymlad.

Birbirinden bamsz STE denilen ehir devletleri halinde yaadlar. En nemli ehirleri; Ur, Uruk, Laga'tr.

Bu ehir devletleri ENS veya PATES denilen Rahip-krallar tarafndan ynetiliyordu.

ok tanrl inanca sahip Smerlerin tapnaklarna ZGGURAT denirdi.

Gnmz Uygarlnn temeli olan yazy (V YAZISI) ilk kez Smerler bulmutur.(M. 3500)

Tarihte lk yazl hukuk kurallar Smerler tarafndan oluturulmutur. Bu zellikleri ile Smerlere dnyadaki ilk Hukuk devleti diyebiliriz.

NOT: Laga Kral URUKAGNA tarafndan oluturulan ilk yazl kanunlar "fidye ve bedel" sistemine dayanyordu.

Glgam Destan, tarihin en eski yazl destannn ad olup, 12 kil tablete Akad ivi yazs ile kaydedilmitir. Uruk kral Glgam'n lmszl araynn yksnn anlatld destan ayn zamanda Nuh Tufan'nn daha eski srmn de barndrmaktadr. Glgam, en yakn dostu Enkidu'nun lmnn ardndan giritii lmszle ulama abasnn nfile olduunu ve Tanr Enlilin tleriyle, insann ancak byk bir ad brakmakla lmszle eriebileceini kabul etmitir.

Smerlerin en nemli edebiyat eserleri; Glgam Destan, Yaradl Destan ve Tufan Hikayesi'dir.

Zigguratlar yedi katl olup toplam ana blmden oluur. lk katlar erzak deposu,orta katlar okul ve tapnak,son katlar ise rasathane olarak kullanlmtr. Yaznn icad serveni bu tapnaklara dayanr.

Mezopotamya'da evler ve tapnaklar,ta az olduundan kerpi ve tuladan yaplmtr. Hem bu zelliinden hem de sk sk istilalara uradndan bu yaplar gnmze kadar ulamamtr.

Smer dini, oktanrl bir dindi. Dnyada, evrende, doada grlen, hissedilen her nesnenin bir Tanrs vard.

Yer, Gk, Hava, Su Tanrlar yaratc, dierleri ynetici ve koruyucu Tanrlard.

Smerler Matematik ve Geometrinin temellerini atmlardr.

(Drt ilemi bulmular, dairenin alann hesaplamlar, arpma ve blme cetvelleri hazrlamlardr.)

Smerliler astronomide de gelimilerdir. Burlar ilk Smerler bulmutur ve gnmze dein gelmitir.

Doru bir takvim kullanmlar, bir ay 30, bir yl 360 gn olarak hesaplamlardr. Ayrca gne saatini icat etmilerdir.

Dnyada ilk kez ay yl hesabna dayanan takvimi Smerliler bulmulardr.

Ksacas;Orta Asya kkenlidirler.M.. 4000 ylnda gney Mezopotamyaya gelmilerdir.ehir devletleri halinde yaamlardr. (Ur, Uruk, Ki, Laga, Nippur)Rahip Kral zellii grlr. ok tanrl inan vardr, ahiret inanlar zayftr.Ziggurat denilen ok katl, ok amal tapnaklar vardr.M.. 3000 ylnda ivi yazsn bulmu ve tarihi alar balatmlardr.Urgakina kanunlar tarihte bilinen ilk yazl kanunlardr. (Bilinen ilk hukuk devleti Smerler).Kanunlar hafiftir ve fidye esas vardr.Glgam, Yaratl, Tufan gibi dini nitelikli destanlar vardr.Herkes askerdir.Kalc mimari eserleri yoktur.Astronomi, takvim ve matematikte gelimitir.

BABLLLER(M.2000LERM.500LER)

Babillerlk "Mutlak Krallk" anlay Babil'de ortaya kmtr. nl krallar HAMMURAB, ilk ANAYASA olarak bilinen "Hammurabi Kanunlarn" oluturdu. (Bu kanunlar Sami geleneklerinden ve Urukagina kanunlarndan yararlanlarak hazrlanmtr.)

Hammurabi ve Tanr ama...

Arkeolog Jean Vincent Scheilin 1901 de Susa, Elamda bulduu (bugnk Huzistan, ran) ve Fransaya tad Hammurabi Kanunlarnn yazl olduu stel, Louvre Mzesinde sergilenmektedir. Yaklak iki metrelik silindirik bir tan stne ivi yazs ile yazlm olan kanunlar tam 282 maddedir, ancak bu maddelerin 30 u (madde 66-99) u anda okunamayacak durumdadr. 13 says uursuz sayld iin 13. madde yazlmamtr.

HAMMURAB KANUNLARI...Bir kimse bir eve girecek delik aarsa, o deliin nnde lmle cezalandrlr ve gmlr.

Bir evde yangn kar ve oraya yangn sndrmeye gelen bir kimse evin sahibinin malnda gz gezdirip evin sahibinin maln alrsa, kendisi de ayn atee atlr.

adam kendisine bir ocuk veren karsndan ya da kendisine bir ocuk veren kadndan ayrlmak isterse, o zaman karsna eyizini geri verir ve ocuklarna baksn diye tarlann, bahenin ve mallarn bir ksmnn kullanm hakkn verir. ocuklarn bytt zaman ocuklara verilenlerden bir para, olannkine eit olan bir para da ona verilir. Ondan sonra kalbinin erkei ile evlenebilir.

Bir adam bir kadn alr da bu kadn ona bir kadn hizmeti verirse ve ocuklarna bakarsa; ancak, buna ramen adam baka bir kadn almak isterse ona izin verilmez; bu adam ikinci bir kadn alamaz.

Bir adam bir ocuu evlatlk alr ve olu olarak ona ismini verirse ve onu besleyip bytrse, bym bu ocuk bir daha geri istenemez.

Dnemin en zengin ve gzel ehri olarak bilinen Babil, Frat nehrinin kysnda kurulmutu. Ayrca su kaynaklarn en yksek seviyede kullanabilmek iin atklar kanallardan tarm arazilerine su tamaktaydlar.

Resimde de grld gibi frat Nehri kysnda kurulmu olan Babilde, su kaynaklarndan en yksek seviyede yararlanabilmek iin nehirden ehre ve tarm arazilerine su tayan kanallar yaplmt.

Babilin Asma Baheleri Nebuchadnezzar'n sla hasreti eken kars Amyitis'i neelendirmek iin yaplmt. Amytis, Medes kralnn kzyd ve iki lkenin mttefik olmas amacyla Nebuchadnezzar ile evlendirilmiti. Onun geldii lke yeil, engebeli ve dalkt. Mezopotamya'nn bu dmdz ve scak ortam onu depresyona itmiti. Kral, karsnn sla hasretini gidermek iin onun memleketinin bir benzerini yapmaya karar verdi. Yapay dalar ve sularn akaca byk teraslar yaptrd. Babil'in asma bahelerinin gnmze gelen kesin izleri yoktur. Fakat, blgede aratrma yapan arkeologlar, Babil'deki sarayn kuzeydousunda grn garip olan temel ve tonozlar buldular. Bunlarn Babil'in Asma Bahelerine ait olup olmadn dnlmektedir. Babil'in Asma Baheleri, klasik yazarlar tarafndan ayrntl bir ekilde tanmlanmtr. Gnmzde bu tanmlara gre izilen resimler bulunmaktadr. Kkken sandmz gibi bu efsanevi baheler bir yerlere asl fidan deildir, sadece stunlarla desteklenen taraalar zerinde kurulmutur.

En eski gzlem kaytlar Vens gezegenine aittir ve Eski Babil ana kadar gider. Eski Babilliler daha pek ok gzlemler yapmlardr. rnein Ay ve plak gzle grlen 5 gezegenin, Gnein yrngesinden ok uzaklamadklarn saptamlardr. Eski dnem Babilde, gkyz olaylarn gizemli bir biimde okuma ve yorumlama da nemliydi. Bu nedenle Babilli din adamlar, gk cisimlerinin devinimlerini okumada, krallarn yazglarn, hava durumunu ngrmede byk beceri kazanmlard. Ay ve Gne tutulmalar, kuyruklu yldzlar gibi iaretleri yorumlayarak grevlerini yerine getiriyorlard. Ayrca Babillilerin,Gne tutulmasn nceden bilebilme olanan veren birtakm hesaplamalar yapabildikleri bilinmektedir.

AKADLARM.2000ler

Akad

*Arap Yarmadasndan Mezopotamya'ya gelen Sami kkenli bir kavimdir. *lk srekli ve dzenli ordular kurmulardr. (Bu sayede ksa zamanda Mezopotamya'nn tamamna sahip olmulardr.) *Tarihte bilinen ilk byk imparatorluu kurdular. *Kurucular SARGON, bakentleri AGADE'dir. (Tapnaklarna da AGADE denilirdi.)

Yukar Mezopotamya'da(Gneydou Anadolu) kurulmular, Toroslar ve Kapadokya'ya kadar yaylmlardr.

Anadolu'da ticaret kolonileri kurdular. KLTEPE'de

ivi yazsn Anadolu'ya reterek, Anadolu'da tarih devirlerini balattlar.

Tm ivi yazl eserleri bakentleri NNOVA'da toplayarak, ilk KTPHANECLK ve ARVCLK faaliyetini balattlar.

ANADOLU ASURLULAR SAYESNDE TARH DEVRLERNE GETM.2000LER

ASUR TCARET KOLONLER...KANE KARUMU...KAYSER

KAYSER-KLTEPE KANE KARUMU

ASURLULAR ANADOLUYU NEDEN BLNMEYEN BR EKLDE TERK ETTLER

YERLER SOUMADAN HTTLER GELD

ANADOLUNUN YZYILLARCA KARNINI DOYURAN TCARET YOLU

KRAL YOLUSus-Ninova-Kltepe-Hattua-Gordion-Sard-Efes

HAYD KENDN DENEAnadoluyu lkaa geiren devlet kim?

Kral yolu hangi krfezle deniz arasnda bir ticaret yoludur?

Karum nedir?

Akadlarn ok tipik zellii nedir?

Kane Karumu neden ok nemli?

Babilllerin en tipik zellikleri neler?

Site, patesi,ziggurat nedir?

DNYANIN YEN 7 HARKASIDnyann Yeni Yedi Harikas, svire'de bir

organizasyon tarafndan cep telefonu ve internet araclyla yaplan bir oylama sonucunda, Dnyann Yedi Harikas'na alternatif olarak seilmi ve 7 Temmuz 2007 tarihinde aklanmtr. UNESCO ise bu seimi, oy kullananlarn ahsi grlerini yanstt gerekesiyle desteklemediini ve klsik Dnyann Yedi Harikas listesinin korunmaya ve benimsenmeye devam edileceini aklamtr.

YEN 7 HARKA...Dnyann Yeni 7 Harikas;

rdn'deki Petra Antik Kenti,

in Seddi,

Brezilya'daki Kurtarc sa Heykeli,

Peru'daki Machu Picchu Antik Kenti,

Meksika'daki Chichen Itza Piramidi,

talya'nn Roma kentindeki Kolezyum

Hindistan'daki Tac Mahal antmezar eklinde sraland.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Petrahttp://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87in_Seddihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kurtar%C4%B1c%C4%B1_%C4%B0sa_Heykelihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Machu_Picchuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Chichen_Itzahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kolezyumhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Tac_Mahal