mers- cov

Türkiye Halk Sağlığı KurumuT.C. Sağlık BakanlığıT.C. Sağlık Bakanlığı

MERS-CoV

TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMUBULAŞICI HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞI


İlk Bildirim

2

Published Date: 2012-09-20 15:51:26Subject: PRO/EDR> Novel coronavirus - Saudi Arabia: human isolate Archive Number: 20120920.1302733NOVEL CORONAVIRUS - SAUDI ARABIA: HUMAN ISOLATE***********************************************A ProMED-mail posthttp://www.promedmail.orgProMED-mail is a program of theInternational Society for Infectious Diseaseshttp://www.isid.org

Date: Sat 15 Sep 2012From: Ali Mohamed Zaki <[email protected]> [edited]

A new human coronavirus was isolated from a patient with pneumonia by Dr Ali Mohamed Zaki at the Virology Laboratory of Dr Soliman Fakeeh Hospital Jeddah Saudi Arabia.The virus was isolated from sputum of a male patient aged 60 years old presenting with pneumonia associated with acute renal failure. The virus grows readily on Vero cells and LLC-MK2 cells producing CPE in the form of rounding and syncetia formation.[The clinical isolate] was initially tested for influenza virus A, influenza virus B, parainfluenza virus, enterovirus and adenovirus, with negative results. Testing with a pancoronavirus RT-PCR yielded a band at a molecular weight appropriate for a coronavirus. The virus RNA was tested also in Dr. Ron Fouchier's laboratory in the Netherlands and was confirmed to be a new member of the beta group of corononaviruses, closely related to bat coronaviruses. Further analysis is being carried out in the Netherlands.

The Virology Laboratory at the Dr Fakeeh Hospital will be happy to collaborate with others in studies of this virus.

Ali Mohamed ZakiProfessor of MicrobiologyDr. Fakeeh Hospital Jeddah Saudi Arabia


3


4


5


6


CORONAVİRÜSLER

• İnsanlarda dolaşımda olan Coronavirüsler– HCoV-229E– HCoV-OC43– HCoV-NL63– HKU1-CoV

• SARS-CoV

7


• Yeni bir “β coronavirus”

• MERS-CoV– “Middle East Respiratory Syndrome”

– nCoV: novel coronavirus– Human coronavirus EMC

• Erasmus Medical Center


MERS-CoV

• İnsandan insana bulaşma• Virüsün kaynağı• Bulaş yolu• Kuluçka dönemi• Bulaştırıcılık süresi


Yarasa koronavirüsleri ile yakın akraba

• MERS-CoV yarasa kaynaklı hücre kültürlerinde üretilebiliyor

İnsan hücrelerinde • Alt solunum yolu h– Üst solunum yolu h DEĞİL!

• Böbrek h• Barsak h• Karaciğer h• Histiyositler


MERS-CoV ile Enfekte Vero Hücreleri

11


MERS-CoV’un Virolojisi

Betakoronavirüs reseptörü:• Dipeptidil peptidaz (DPP4): CD26– Silyasız bronş epitel hücreleri

• Doku tropizmi en geniş spektrumlu koronavirus– Solunum, böbrek, bağırsak,

• Diğer memelileri de enfekte edebiliyor– İnsan harici primatlar -Yarasa– Domuz -Tavşan– Misk kedisi


Mısır’daki 110 binek devesinde MERS CoV Antikoru pozitif!


MERS-CoV Yayılımı

• Hayvanların seyahati• İnsanların seyahati• Hayvansal ürünlerin dolanımı

• Muhtemelen Haziran 2011’de ortaya çıktı


MERS CoV Kaynağı ve Bulaşma Yolları

• Hayvan kaynaklı– Yarasa– Deve – ara konak– İnsandan insana bulaşma var

– Suudi Arabistan’da serolojik tarama: Geçirme oranı düşük– Hacılarda tarama: Nazofarinks salgılarında pozitiflik yok• 22 ülkeden 5225 hacı (nazofarinks)

15


MERS-CoV

ECDC 17 Ekim 2014 güncellemesi14 Ekim 2014 itibarıyla• Doğrulanmış olgu sayısı :896• Ölen olgu sayısı :357

http://www.ecdc.europa.eu/en/press/news/_layouts/forms/News_DispForm.aspx?List=8db7286c-fe2d-476c-9133-18ff4cb1b568&ID=1087


Pandemi Potansiyeli Düşük


MERS-CoV (13.10.2014 itibarıyla)

Ülke MERS CoV (+) Olgu Sayısı Fatal Olgu Sayısı

Suudi Arabistan 762 324

Birleşik Arap Emirlikleri 73 9

Katar 8 4

Ürdün 18 5

Umman 2 2

Kuveyt 3 1

Mısır 1 0

Yemen 1 1

Lübnan 1 0

İran 5 2



Avusturya 1 0

Birleşik Krallık 4 3

Almanya 2 1

Fransa 2 1

İtalya 1 0

Yunanistan 1 1

Hollanda 2 0

Tunus 3 1

Cezayir 3 1

Malezya 1 1




Filipinler 1 0

Amerika Birleşik Devletleri 2 0

Türkiye (18.10.2014) 1 1

Toplam 1 1


Doğrulanmış olgu sayısı* :897

Ölen olgu sayısı* :358*Yeni bildirim 18.10.2014


21


Ülkemizde Yürütülen Çalışmalar

• Yeni Coronavirüs Bilim Kurulu (Ekim 2012)• Grip Bilim Kurulu (Nisan 2013)• Grip Bilim Kurulu (Haziran 2013)• Grip Bilim Kurulu (Kasım 2013)• Yeni Coronavirüs Bilim Kurulu (Nisan 2014)• Sağlık çalışanlarımızın bilgilendirilmesi• Hacılarımızın bilgilendirilmesi, Hac dönüşü takipleri

• MERS Sürveyansı: Yaklaşık 500 olası olgunun takibi


Lancet Infect Dis 2013;13:752


İnkübasyon Periyodu

• Ortalama 5,2 gün

• 1,9-14,7 gün


Klinik TabloBulgu % •Ateş (>38C) 98•Üşüme ve titreme ile ateş 87•Öksürük 83•Solunum sıkıntısı 72•Miyalji 32•İshal 26•Kusma 21•Boğaz ağrısı 21•Hemoptizi 17•Radyolojik bulgu 100

• Pnömoni• ARDS• Böbrek yetmezliği• DIK• Septik şok• Perikardit• GİS semptomları



Ağır Klinik Tablo

• Yoğun bakım ihtiyacı % 89• Mekanik ventilasyon ihtiyacı % 72• Ölüme kadar geçen süre 16,5 gün

• Gebe 2 kadın– İlki 5. ayda spontan ölü doğum– İkincisi terminde gebe kadın, sağlıklı bebek, anne doğum sonrası ex


Klinik Tablo

• Komorbidite ve ölüm oranı %96– DM %68– KBH %49– HT %34– Kardiyak hastalık %28– Sigara %23– Malign hastalık %2

• Yoğun bakım hastalarında 90. günde mortalite %58

28

• Ortalama yaş 50

• 9 ay - 94 yaş

• %77 erkek x %23 kadın– Erkek/kadın oranı 3,3:1

• Mortalite % 35

• Komorbidite olanlarda %60

• Ölüme kadar geçen süre 16,5 gün

• Yoğun bakımda kalış süresi 30 günMcIntosh Uptodate 2014CDC


Laboratuvar

Bazı hastalarda•Lenfopeni %34•Trombositopeni%36•LDH artışı %49•ALT yüksekliği %11•AST yüksekliği %15



Radyolojik Bulgular –Ac Grafisi

• Hafif Şiddetli• Bilateral veya ünilateral– Bronkovasküler dallanmada belirginleşme– İnterstisyel tutulum– Yama tarzında veya birleşme gösteren infiltrasyonlar– Retikülonodüler gölgelenme– Plevral effüzyon– Tüm akciğerin veya bir lobun total opasifikasyonu


Radyolojik Bulgular BT

–Subplevral ve bazal havalanma bozuklukları

–Buzlu cam görünümü (konsolidasyondan daha fazla)


Hastanede MERS-CoV Salgını

N Engl J Med 2013;369:407


Hastanede MERS-CoV Salgını

• 23 olgu

• %74 erkek

• Medyan yaş: 56 (24-94)

• Hastaneye yatış %96 (22)

• Yoğun Bakıma yatış %78 (18)

• Mekanik ventilasyon ihtiyacı %78 (18)

• İyileşme %26 (6)

• Hastanede kalan %2 (9)

• Exitus %65 (15)

N Engl J Med 2013;369:407


Ac Histopatolojisi

• Rhesus makakları• Ac grafisinde yaygın, multifokal birleşme gösteren infiltrasyonlar

• “Akut interstisyel pnömoni ile uyumlu”• “Nötrofil ve makrofajların infiltrasyonu”

34


Tanı

• DSÖ : Hastanın değerlendirilmesi için bir sorgu formu

35


Olası Vaka Tespit Edildiğinde• Klinisyen olası vaka ile karşılaştığında MERS-CoV

Olası Vaka Bilgi ve Laboratuvar İstem Formunu 3 nüsha halinde düzenleyip imzalar ve HSM’ne uygun olarak alınan numune ile birlikte iletilir

• HSM, formlardan birini HSM’de tutar, birini numune ile birlikte uygun koşullarda Referans Laboratuvarına iletir diğerini de THSK Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı’na fax ya da e-mail ile iletir.

• İl Temas Noktası: HSM tarafından doldurulacaktır

• THSK Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı:• [email protected] • Fax: 0 312 432 29 94


Örnek Alımı ve Taşınması• Alt solunum yolu örnekleri = Balgam, endotrakeal aspirat, bronkoalveolar lavaj, plevral sıvı

– Steril, vida kapaklı ve sızdırmaz kaplara 2-3 ml alınmalıdır. Alındıktan hemen sonra buzdolabında (2-8 derece arası) muhafaza edilmeli ve en fazla 72 saat içerisinde laboratuvara ulaştırılmalıdır. Eğer ulaştırma süresi 72 saati geçerse, -70 derecede muhafaza edilmeli ve kuru buz ile gönderilmelidir.

• Üst solunum yolu örnekleri = Boğaz - burun sürüntüsü, nazofaringeal sürüntü – Alt solunum yolu örnekleri alınamadığı durumlarda alınabilir– Viral taşıyıcı ortamlarda (virocult veya benzeri) gönderilmelidir.– Viral taşıma vasatı Halk Sağlığı Müdürlüklerinden temin edilecektir

• Başka bir viral taşıyıcı ortam kullanılması söz konusu ise laboratuvar ile temasa geçilmelidir. • Örneklerin uygun koşullarda ve sürede ulaştırılmalıdır


Vaka Tanımları

• MERS-CoV kesin vaka tanımı:– Laboratuvar yöntemleriyle MERS-CoV enfeksiyonu saptanan olgular


Vaka Tanımları

DSÖ MERS-CoV olası vaka tanımı:•Akut solunum enfeksiyonu (ateşi olsun ya da olmasın) ve•Pulmoner parankim hastalığı olan– Klinik– Radyografik– Histopatolojik olarak

•Laboratuvarda doğrulanma şansı olmayan•Laboratuvarca doğrulanmış vaka ile yakın teması olan

• Hastaya bakan, onu ziyaret eden, sağlık personeli vb.


Kimlere Test Yapılmalı• Akut solunum enfeksiyonu (ateşi olsun ya da olmasın) ve

– Pulmoner parankim hastalığı olan (klinik ve radyolojik)• Pnömoni• ARDS• Hastaneye yatış gerektiren

ve– Son 14 gün içinde kümelenme (salgın özelliği) gösteren

• Özellikle okul, kışla, yatakhane vb. yerlere dikkat

– Ağır solunum hastalarına bakan sağlık personelinde – Son 14 gün içinde Orta Doğu ülkelerine seyahat öyküsü– Umulmadık seyir gösteren ağır hastalık gelişen bireyler

• Akut solunum yolu enfeksiyonu (hastalık süresi 14 gün içinde) olup doğrulanmış MERS-CoV olgusu ile yakın temas öyküsü olan


Tanı

• rRT-PCR– Balgam, BAL, endotrakeal aspirat– Üst solunum yolu örnekleri– Kan– Dışkı

• Seroloji– ELISA

41


Tedavi

• Etkili antiviral YOK!– Deneysel çalışmalar

• DPP-4 inhibitörleri• K22 inhibitörleri

• Peg-Ifn + Ribavirin– Hücre kültüründe umut verici– Makaklarda denenmiş; yararı?

• İnsanlarda denenmiş, başarısız!– Yoğun bakımdaki ağır olgular– Ortalama 19 günde verilmiş

42


Göz Önünde Bulundurulması Gereken Bilgiler

• Hastalık insandan insana bulaşabilmektedir• Vakaların çoğu erkektir


• Vakalar immün sistemi baskılanmış kişilerde atipik semptomlar taşıyabilmektedir.

• Hastalık kendisini hafif semptomlarla da gösterebilmektedir.

Göz Önünde Bulundurulması Gereken Bilgiler


Korunma

• Enfeksiyon kontrol önlemleri– Şüpheli– Doğrulanmış olgulara önlem

• Standart önlemler• Damlacık önlemleri• Temas önlemleri ve gözlük• Solunum izolasyon önlemleri:

– Aerosolizasyon riski olan durumlarda

– CDC tümünü öneriyor!45


Korunma

• Evde izolasyon– Şüpheli, tetkik edilen– İyi durumdaki olgular

• Develerle temastan kaçının!– Hijyen önlemlerine uyun

• Seyahat önlemleri

46


DSÖ: 14 gün içinde Seyahat Öyküsü

• Bahreyn • Irak• İran• İsrail• Ürdün• Kuveyt• Lübnan

• Umman• Filistin toprakları• Katar• Suudi Arabistan• Suriye• Birleşik Arap Emirlikleri• Yemen


Suudi Arabistan Sağlık Bakanlığı Önerileri-2014

• Hac veya umre planı yapanlardan aşağıdaki özellikleri olan bireyler seyahatlerini ertelemelidirler:– > 65 yaş

– Çocuklar

– Kronik hastalığı olanlar (DM, KBY, kalp, akciğer veya nörolojik hastalığı )

– Bağışıklık sistemi zayıf olanlar

– Kanser veya başka bir hastalığın son döneminde olanlar

– Gebe kadınlar


Seyahat Önerileri

• Solunum semptomları olan bireylerden uzak durulması

• Sık el yıkama (özellikle hasta insana temas edilirse)

• Gıda güvenliği ve temizlik önlemlerine uymak

• Canlı çiftlik hayvanları veya vahşi hayvanlara temastan kaçınılması

• Orta Doğu’da seyahatten dönenlerde belirti ortaya çıkarsa hastaneye başvurulması


Korunma

• Henüz onaylanmış aşısı yok

• Yüzey spike proteinlerinden deneysel aşı

http://www.novavax.com/download/releases/2013-06-06%20CoronaV%20FINAL%20PR.pdf

• Full-length enfeksiyöz cDNA klonu• Full-length enfeksiyöz “spike” protein

50


Teşekkür Ederim

mers- cov

Documents