meri krismas na hepi niu yia olgeta!...c y m y y k namba1846 wanwik, desemba24,2009-janueri6, 2010...

29
K Y Y M Y C Namba 1846 Wan Wik, Desemba 24 , 2009 - Janueri 6, 2010 K1 tasol long olgeta hap Meri Krismas na Hepi Niu Yia Olgeta! Amamasim krismas wantaim gutpela sindaun! ...Wantaim femili tu, long haus o ples! Em nau! Maski Spak na paol raun! Jada ‘09! Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret!

Upload: others

Post on 29-Jan-2021

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • KYYMYC

    Namba 1846 Wan Wik, Desemba 24 , 2009 - Janueri 6, 2010 K1 tasol long olgeta hap

    MMeerrii KKrriissmmaass nnaa HHeeppii NNiiuu YYiiaa OOllggeettaa!!

    Amamasimkrismas wantaimgutpela sindaun!

    ...Wantaimfemili tu, long

    haus o ples!

    Em nau!

    Maski Spakna paol raun!

    Jada ‘09!

    Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret!

  • KYYMYC

    Niuspepa Bilong Yumi Ol PNG Stret!Namba 1846 Wan Wik, Desemba 24, 2009 - Jenuari 6, 2010 K1 tasol long olgeta hap

    Julian Moti ripot maskamap: ManekRIPOT bilong Australialoya na bipo AtoniJenerel bilong SolomonAilan Julian Moti i maskamap ples klia.Palamen Spika Jeffery

    Nape aninit long Seksen 23(1) (d) bilong Oganik Lolong Ombudsmen Komiseni mas tokaut long dispelaripot long Palamen namellong 8-pela de bilong ki-bung bilong en.Na Ombudsmen

    Komisen aninit long Seksen23 bilong Oganik Lo longOmbudsmen Komisen i bi-hainim dispela lo na ikamapim ripot na givimlong Spika long em i tokautlong Palamen taim Pala-men i holim kibung.Dispela i toktok bilong Sif

    Ombudsmen ChronoxManek taim em i tokautlong tripela ripot emKomisen i givim long Spikalong dispela wik.Narapela tupela ripot

    Komisen i givim em wokpainim i go insait longmakim bilong HamishSharp long Nesenel Mari-

    taim Sefti Autoriti Bod(NMSAB) na long polis imasim ol meri long 3 MailGes Haus i go long BorokoPolis Stesin.Spika Nape i stap long

    Krismas holide na i no staplong opis long kisim naolsem Deputi Klak bilongPalamen Simon Ila i kisimlong nem bilong Spika.Palamen bai bung gen

    long Mas 2, 2010 na statlong dispela taim i go longnarapela 8-pela de bilongkibung Spika i mas tokautlong dispela ripot.

    Komisen i tok em i noinap long tokaut long olgetasamting i stap long ripottasol i putim long han bilongSpika long tokaut long Pala-men.Manek i tok lo i tok wok

    em Komisen i mekim pinisna nau em wok bilongSpika long tokaut long Pala-men.Long ripot bilong Julian

    Moti askim i go olsem longlas wik Australia kot i painimMoti i nogat asua na i friman nau, olsem wanemKomisen i go het longaskim Palamen long tokautlong dispela tok?Long bekim Manek i tok

    lo bilong Australia em lo bi-long Australia."Wanem samting i kamap

    long PNG i stap aninit longlo bilong PNG na olsem bi-hainim lo Komisen i maskamapim ripot long dispelatok.""Lo bilong Australia i

    kamap long ol samting istap long Australia," Maneki tok.Arere long dispela wok

    painim bilong KomisenDifens Minista Martin Ainilong dispela taim long Mas2007 i kamapim Difens Bodov Inkwaiari long Komisen ipainim husat i givim odalong Papua Niugini DifensFos (PNGDF) i kisim Moti igo long Solomon Ailan.Difens COI i pinisim ripot

    long Me 2007 na i givimripot long Praim Minista SeMichael Somare long em ibihainim ol askim i stap in-sait long ripot long givimoda.Inap long dispela taim i

    nogat wanpela samting ikamap bihainim kamap bi-long dispela ripot.Na Moti i praivet man na

    bilong wanem em i mas golong balus bilong ami?Moti husat i Fiji India lo

    man tasol i sitisen bilongAustralia em SolomonAilani makim olsem Atoni Jen-erol bilong en tasol Aus-tralia polis i tok Moti i gatasua.Polis i tok Moti i mekim

    pasin nogut long wanpela13-yia meri long Vanuatu

    long sampela 11-pela yia igo pinis taim em i stap longVanuatu.Long dispela as em i gat

    asua na i mas kamap bipolong Australia polis nabekim ol sas.Tasol Moti i ronawe na

    kam long PNG bipo longem i go long SolomonAilan.Em i kam long PNG long

    taim Australia i givim odalong PNG polis long ol iholim pasim em.Toktok bilong salim em i

    go long Australia i stap bipolong PNG Kot taim sampelaopisa bilong ami i kisimbalus bilong ami longTunde moning bilong Ok-toba 10, 2006 na kisim em igo long Solomon Ailan.

    Long dispela as asua ikamap:�MOTI ronawe long PNGKot;

    �MOTI i no ami opisa;�MOTI i yusim balus bi-long ami na ronawe;

    �HUSAT i givim oda longami i kisim Moti i go?

    Paul Zuvani i raitim

    KIRAPIM BEK: Sif Ombuds-men, Chronox Manek.

  • Pes 2 WANTOK Desemba 24, 2009 - Janueri 6, 2010 KOMENTRI/NIUS

    KomentriYUMI ol Papua Niugini, yumi ol lain i gatstrongpela tingting. Sapos yumi save longrot bilong sotkat long mekim sindaun bi-long yumi i orait, bai yumi bungim tingtingtasol namekim.Sampela taim, dispela em i gutpela samting,

    na sampela taim em i no gutpela tumas.Nau yumi lukim pinis bilong yia 2009. Wan-

    pela yia we i bin gat planti salens long tingtingbilong yumi PNG long kain kain samting.Long kirap bilong dispela yia, bikpela tingting

    long kantri, i bin sut longol lainEsia husat i stapna wok namel long yumi long bisnis, na ol ara-pela wok.Nesenel Gavman yet i bin kirapim wokbung

    wantaim kantri Saina. Nambawanbikpela pro-jek tru we PNG i bin mekimwantaim Saina emi Ramu Nikel na Kobal projek long Madangprovins.Dispela projek em nau i luk olsem em bai go

    het nau.Tingting bilong wok bilong ol Saina, yumi bin

    lukim na tok olsem em i no stret.Tasol long ol Saina yet, pasin bilongwok, em

    ol i savepinis, naol i bihainimnamekim igoyet.Wanpela bikpela tok luksave long Saina, em'saposmi lukim, bai mi bilip'.Dispela tok luksave, em Gavana bilong Ne-

    senel Kapitel Distrik Powes Parkop i save. Em iwok go het na sanapim kain kain nupela samtinglong siti PotMosbi, we i wok long senisim tingtingbilong ol manmeri.Sapos ol arapela gavana bilong ol provins bi-

    longyumi i lukluknabihainimwokPowes imekim,ating bai kantri i kirap na wokabaut i go het liklik.Long 2010, planti i tok em i yia bilong LNG.Bikpela mani plen bilong kantri, em ol i bungim

    bihainim ol winmani bai kam long dispela bikpelaLNG risos projek.Long dispela las Wantok isiu bilong 2009,

    mipela i lukluk i go bek long ol bikpela samting ikamap long kantri, na tu, mipela i lukluk i go hetlong wanem samting 2010 bai givim yumi.WantokNiuspepabaikambekgen longJanueri

    7, 2010 wantaim sampelamoa tok glasim long olsamting mipela i bungim long dispela yia, na tu,traim skelim ol salens mipela bai kisim wantaim2010.Long makim olgeta wokmanmeri bilong Word

    PublishingKampaninaWantokNiuspepa longol-getahap longkantri,mipela iwisimyuna famili bi-long yu Hepi Krismas!

    'Sapos mi lukim, bai mi bilip'2010 em taimbilong senisimbilip na tingting

    Telikom senisim wok pasin na tingtingTELIKOM PNG, kampani i bosim olgeta fiks lainteleponsevis long kantri bai bihainimnupela tingt-ing long apimmakbilong sevis ol i givim longpab-lik.Dispela senis bai kamap bihainim 2010 Bisnis Yia

    HetTok, em 'Back to basics andGrowing the business'(Bek to Bisnis na Groim bisnis).Sif Ekseketiv Opisa bilong Telikom, Peter Loko i lon-

    sim dispela nupela wok tingting bilong 2010 tude.Dispelaprogrembilongsenisimwoktingtingnapasin

    bilong ol wokmanmeri long Telikom PNG, i kamap bi-hain long sinia menesmen bilong kampani i bin lukluklong ol bikpela salens i kamap long 2009, na i bin gat

    Ol Ramu Nikelmain masin i redilong mekim wok

    Michael Novingu i raitim

    OLmasin bilong karimaut wok long stretim nabrukim nikel i redi na wetim tasol opim bilongwokmaining long 2010.Bosmeri bilong Ramu Nico (MCC) Ltd, Luo

    Shu, i tokaut longwanpelaKrismasbungkaikailongMadangRisot laswikolsemkampani i luk-luk long salim nambawan lot nikel i go aut longmunmas 2010.Madang Luo i tok gavman na kampani i bin

    wokbungwantaimna i lukimol woklain i wokim135 kilomita paiplain long Kurumbukari i golong Basumuk.Long wankain taim, Siaman bilong ol papa-

    graun, David Tigavu, i tok main bai op long2010, tasol i gatplanti hevi bilongolpapagraun,i no stret yet.Em i tok bai mobeta sapos i gat glasim long

    ol tok orait o MOA long givim wok bisnis i golongol papagraun imas kamap long2010pas-taim longmain i

    PNG ken kamapnamba wan blak nesenPaul Zuvani i raitim

    PAPUA Niugini i kamapnamba wan blek nesinsapos em i bihainim ol gut-pela Kristen pasin na veliuna strongim stap bilong yu-mi.Bai wan wan manmeri i

    painimgutpelaol samting in-sait long ol yet, komyuniti oli stap longem, famili bilongolna kantri bilong ol.Dispela em toktok bilong

    Gavana Jenerel Se PauliasMatane longKrismas naNiuYia toktok bilong en."Taim yumi gat ol gutpela

    pasin em bai gutpela tu longlukautim ol risoses PapaGod i givim yumi.""Long dispela taim insait

    long olgeta hap bilong wol ihevi bilong klaimet senis.""Ol wol lida i bung nau

    (Copenhagen, Denmark)long painim ol rot long dau-nim ol smok nogut.""Ol I kamapim tu ol rot bi-

    long helpim ol divelopingkantri olsem PNG long dis-pela taim nogut.""Level bilong solwara i so-

    lap i go antap, bikpela sol-wara, strongpela win naguria insait long kantri na ri-jon i wok long bagarapimplesnaol samting i stap longem.""Nau yet yumi wok long

    pilim ol hevi bilong klaimet

    senis.""Yumi i no inap long

    senisim ol dispela samting,tasol yumi wan wan i kengivim luksave long lukautimbus, wara na graun bilongyumi," Se Paulias i tok.Em i tok ol flaua na diwai

    long bus na ol risoses bilongkantri i mekim PNG olsemples tru bilong planti kainkain samting i stap long em.Long dispela as em i

    askim ol manmeri longwanem samting tru ol baimekim long dispela Kris-mas.Em i tok taim kantri i tok

    gut-bai long 2009 na muv igo insait long 2010, ol man-meri i mas glasim pasin bi-long na askim long wanemgutpela samting ol i mekimlong ol yet, family, komyunitina kantri wantaimbai ol i kenkisimwantaim igo longnara-pela yia.Sapos nogat dispela em i

    taim bilong senisim tingtingna mekim gutpela pasin."Taim yumi bung wantaim

    long dispela spesel taim, milaik kisim dispela taim longaskim olgeta papamamalong givim taim long stapwantaim pikinini bilong ol.""Ol papamama i mas stap

    wantaim ol yangpela bilongyumi na givim gutpela skultoktok long ol."Tokim ol long putim gut-

    pela gol o mak long bihaintaim bilong ol na bihainimgutpela laip.""Givimgutpela toktok long

    ol tu long was na bringim ol igo longkamapgutpelaman-meri bilong wok long kantribilong yumi," Se Paulias itok.Em i tok mipela i kam gen

    long pinis bilong narapelayia na long dispela taimmipela olsem wanpela Kris-ten kantri i kam bung wan-taim long tingim na ama-masim de mama i karimBikpela Lod Jisas bilongmipela."Dispela taim bilong yia i

    givim yumi taim long luklukbek long wanem ol gutpelasamting yumi mekim nawanem ol hevi, na dispela iken was long mipela longkamapim bel-isi na bringimgutpela taim long nesin bi-long yumi," Se Paulias i tok.Em i tok longGavman i tok

    orait long kamap bilong tu-pela likuifaid neturel ges(LNG) projek na long em ikamapim Visen 2010-2050plen bai bringim PNG i golong gutpela na longpela rottasol i gat ol hevi i stap.Dispelaolheviol famili i no

    stap gut, planti sosel disoda,HIV/AIDS na klaimet senisna olsemkantri i mas stretimdispela ol hevi tu taim em iwokabaut.

    luksave olsem tingting bilong ol wokmanmeribilong kampani i mas senis bai wok kastomasevis i ken strongmoa long yia i kam.Aninit long lukaut na stia bilongwanpelaSe-

    nisMenesmenTim,emol lainsiniamenesabi-long kampani, Telikom i kamapim dispela lon-sim progrem we bai kamap tude, na lukim olwokmanmeri long olgeta bisnis opis i tokpromis long senisim wok tingting na pasin bi-long ol.Sapos dispela wok progrem bilong senisim

    tingting bilong ol Telikom wokmanmeri longkantri, embai lukimmobetawok sevisTelikomi givim long ol kastoma bilong em long nupelayia na i go.

  • Desemba 24, 2009 - Janueri 6, 2009 WANTOK Pes 3NIUS

    Ekonomi bai strongPaul Zuvani i raitim

    Ol samting we bai kamap long2010:� GAVMAN pasim K7.5 bilion Mani

    Plen bilong 2010� GAVMAN givim K499.9 million

    long groim ikonomi� TUPELA LNG bilion Kina projek

    bai stat� RAMU Nikel na Hidden Veli Gol

    Main stat salimminarol� BILDING na konstraksen wok

    kamap planti� PLANTI manmeri kisim wok� KOMYUNIKESEN resis namel

    long bemobail na Dijisel kamapstrong

    � NADP kisim K109 milion longBaset

    � PISERIS na forestri sekta baigivim sapot tu long ikonomi

    � 2010GDPbai stap long8.5pesen� INFLESEN bai stap long 9.5 pe-

    sen� PRAIS bilong ol sevis na ol samt-

    ing long stua bai go antap na� MANMERI bai painim hat long

    baim ol sevis na guds

    GAVMANi laiksenisimnastrongimrurel ikonomi long 2010.Na em i statim dispela taim em i

    givim narapela K3 milion antap longK14 milion long Distrik Sevises Im-pruvmen Progrem (DSIP0 bilong en.Em i tokaut long dispela plen taim

    em i tokaut long 2010 K7.5 BilionBaset.Long dispela Baset K4.1 Bilion i go

    longRikarenBasetnaK3.4Bilion i golong Divelopmen Baset.Tasol salens bilong gavman em

    sapos em bai bihainim plen nakamapim gutpela sindaun long olrurel ples.Ol manmeri i wet yet long lukim

    kaikai bilongK14milionDistrik Sevis-es Impruvmen Progrem (DSIP) manina nau wantaim K3 milion i bringimmani mak bilong wan wan 89 distrik igo long K17milion.Sampela ol memba i kamap wan-

    taimplenna i yusimsampelamani bi-long ol pinis.Tasol sori tumas long ol manmeri

    husat ol Memba bilong ol i no kamapwantaimplen long helpim sindaun bi-long ol wantaim dispela mani.We ol memba i yusim gut mani, ol

    bai lukim senis long distrik bilong ol.

    Manmeri nogat bilip long 2010Baset

    Damien Suamang bilong Yambil,Maprik, Is Sepik Provins i tokimWan-tok Nius olsem em i no wanbel longhet tok bilong Gavman long 2010Mani Plen.Em i tok Gavman i no ken tok em i

    kamapim mani plen bilong strongimrurel ikonomi.Dispela tok i kamap long ol yia i go

    pinis na las yia kamap na nau iwankain.I nogat wanpela gutpela mak i

    kamap bihainim dispela ol tok naSuamanginomoabilipimdispela tok."Dispela ol tok i no tru long wanem

    maski Gavman i tok long givim manilongol rurel plesnogatwanpelasenisi kamap.""Olgeta samting i stap wankain.""Sindaun bilong ol manmeri i

    bagarap yet.""Ol rot i bagarap, haus sik i nogat

    marasin, nogat skul o i bagarap.""Sapos dispela i kain sindaun orait

    bilongwanemgavman i tokemigivimmani long sapotim rurel ikonomi?"Mista Suamang i askim.

    Rot gavman i kisimmani longkamapimMani Plen

    Gavman i kisim planti mani long

    sait bilong takis.Dispelamani i kamlongmainingna

    petrolium sekta. Inap olsem K10 Bil-iongavman i kisim long2009mainingna petrolium takis tasol Gavman iyusim tasol K5 Bilion long 2010ManiPlen.Gavman i kamapim dispela Mani

    Plen wantaim tingting long kisimsapot long tupela maining projek emlong Ramu Nikel long MadangProvins na Hidden Veli long MorobeProvins we bai stat long 2010.Em i lukluk tu long kisim takis mani

    long kamap bilong tupela LNG (ges)projek.Long taim bilong tokaut long 2010

    Baset Minista bilong Fainens na Tre-sari Patrick Pruaitch i tok as tingtingbilong dispelaBaset i bilong strongimna senisim laip long rurel ples.I olsem Gavman i laik lukim man-

    meri longrurelples ikisimgutpelasin-daun.Minista Pruaitch i tok dispela tingt-

    ing i skruim yet tingting bilong 2009Mani Plen.Mista Prutaitch i tok dispela Mani

    Plen i gutpela long wanem em iBalens Baset.Gavman i kamapim Mani Plen bi-

    hainimhamasmani em i gat longhanpaus bilong en na i no go moa longdispela.Em igutpela tu longwanememino

    inap kisim dinau mani long ausaitlong helpim em.

    Pruaitch i tokGavman ibihainim Midium Tem Di-velopmen Strateji(MTDS), Midium TemFiskol Strateji (MTFS) naMidium TemDebt Strateji(MTDS) long kamapimmani plen.Na long we gavman i

    kisimmani long kamapimdispelaManiPlenbikpelahap i kam long takis gav-man i kisim long ol kam-pani na dispela i sanapolsem K5,735.3 milion.K400.5milion i kamau-

    sait long takis, K285.2million i kam long ol gav-man bodi olsem Benk bi-long Papua Niugini (K20million), Nesenel PiserisAtoriti (K10 milion), In-dipenden Pablik BisnisKoporesen (K25 milion),Ok Tedi (K220.2 milion)

    na Petromin (K10milion).K1,293.9 milion em Gavman bai

    kisim long ol dona ejensi olsem Au-sAID, JICA na ol arapela ejensi.Gros Domestik Prodak (GDP) bai

    gro longmakbilong9.5 pesennadis-pela gavman i hop bai kisim sapotlong kamap bilong Likwuifaid NeturelGes (LNG) projek.Na2010GDPi stap long8.5pesen

    na i stap antap long populesen groem 3.3 pesen.Inflesen bai go antap long 10.5 pe-

    sen.

    Deputi Oposisen Lida Bart Phile-mon bekim toktok bilong 2010

    Mani Plen

    Tasol long bekim Deputi OposisenLida na mausman bilong Fainens naTresari Bart Philemon i tok dispela2010Mani Plen i bilong giamanim napaulim ol manmeri tasol.Em i tok Gavman i kamapim wan-

    pela fasmani skim.Kamap bilong mani plen i driman

    mani plenna i bihainim tingtingbilongkago kalt (cargo cult).Gavman long Divelopmen Baset i

    no tok klia we em bai kisimmani longkarim aut ol projek em i makim.Long Rikaren Baset gavman bai

    tromoi long hap we em bai i no inaplong kisim winmani.

    "Mani Plen bilong Gavman long2010 i kamapim giaman hop long olmanmeri.""Em i kamap bilong trikim ol pipel

    bilongmipela tasol.""Tresara i no tokaut klia long

    wanem rot em bai strongim rurelikonomi.""Dispela em ol toktok bilong politik

    tasol," Philemon i tok.Ol samting Gavman i mekim we

    Oposisen i no laikim em:� YUSIM ol mani long Tras Akaun;� NOGAT mak bilong wok bilong

    Distrik Sevises Impruvmen Pro-grem (DSIP);

    � NOGAT gutpela senis long sin-daun bilong ol manmeri;

    � BAIM bilong K120 milion Falconbalus bilong gavman na

    � NOGAT gutpela sapot bilongagrikalsa na piseris sekta.

    PraimMinista luksave longInterOil

    Projek InterOil we bai go pas longenbai givimbikpela sapot long ikono-mi bilongGalpProvins na kantri wan-taim.""Mi amamas long Kebinet i givim

    orait long kamap bilong dispela pro-jek we InterOil na Petromin baikamapim.""Tok orait bilong dispela projek i

    wankain long tok orait Kebinet i givimlong PNG LNG projek," Se Michael itok.Em i tok Kebinet i makim Petromin

    long em i makim Gavman long wokinsait long dispela projek.Em i tok long dispela projek Gav-

    man bai gat 22.5 pesen.Gavman tingting long kamapim

    namba tri LNG projek.Gavman i tinting long kamapim

    namba tri LikwuifaidNeturelGes pro-jek.NadispelaemTalismanLimitedbai

    go pas long en.Dispela projek bai kamap long

    Westen Provins.SeMichael isainimol tokoraitpepa

    wantaimkampani longSidniAustralialong stat bilong Novemba na projekyet bai kamap long sampela taim2018 0 2020.Se Michael i tok wantaim dispela

    projek em i bilip kantri bai lukimbikpela senis long laip bilong en.

    … tasol manmeri bai kisim taim

    PAIA LAIT: InterOil Antelope-2 ges sait long Baimuru, Galp Provins i lait.

  • KYYMYC

    Pes 4 WANTOK Desemba 24, 2009 - Janueri, 2010 NIUS

    WokbilongParkop,yiabilongNCD

    Andrew Molen i raitim

    GAVENA bilong NesenelKapitelDistrik,PowesParkopi soim siti bilong em longplanti nupela na gutpelasamting we ol manmeri tu iamamas long kisim.LongmunMedispela yia, em

    i putim ol piksa bod bilong olmanmeri long sindaunwantaim

    na lukimStet ovOrisin ragbi lig resis long nait.Olmanmeri kambung long dispela na i nogat ripot bi-

    long ol bikpela hevi kamap.Long Ogas, em i opim nupela ples bilong sindaun na

    lukimol pilai longEla nambis.Nau ol manmeri save pulap long hap na lukim ol ara-

    pela lain i goantap longstesnamekimol liklik pilai bilongol.Long taim bilong Hiri Moale na independens, Mista

    Parkopigivimmani longmekimdispelasoikamapbilongolgetamanmeri longlukimnaamamaswantaimolasplesbilongMosbi.MistaParkop i tokbikpela luksavemas i gobek longol

    asplesbilongMosbibilongwanemol i givimgraunbilongol long gavman longmekimdispela siti antap.Em i putim tu ol toksave long ol trefik lait we i tokim ol

    manmeri long noken spetim buai nabaut bilong wanemdispela i ken kamapim kain kain sik.Sampela Sande avinun, Gavana Parkop yet i save

    kisimbaketwarawantaimmarasinnabrasna igowasimol dispela spet buai long sait bilong rot.Em i laik soim ol manmeri olsem ol i mas save long

    lukautimplesbilongolna tuol imas luksave longolpasinol i mekimwe i ken bagarapim o lukautim ples bilong ol.Long taimbilongklinimolnambis,mistaParkop iputim

    karamap long han na i go helpim ol manmeri tu longrausim ol pipia long solwara na nambis long Mosbi.MistaParkop ino lustingting tu longol femilinaolpikini-

    ni, dispela yia em i mekim tu ol liklik pilai graun bilong olmanginaolplesbilongolmanmerina famili longsindaunna kisimwin tasol.Dispela ol liklik pilai graun i kamap olgeta hap long siti

    aninit long wanpela program bilong NCD we mistaParkop yet i go pas long en.Wanpela bilong dispela ol ples we i gat ol dispela pilai

    graun em Unagi fil long Gordons we gavman i kirap nasalim longwanpela ovasis kampani long sanapimbisnisbilong ol long hap.Mista Parkop naNCDC i pait long kisim dispela graun

    bek bilong ol manmeri long yusim olsem pilai graun naples bilongmalolo tasol ol i lus.Dispelakampanisalimtokolsemolmanmerikenama-

    masimkrismas longdispela hapgraun tasol longnupelayia,NCDC imas rausimolgeta samting longdispelahapgraun.Mista Parkop i putim tu ol krismas lait long Unagi ovol

    we ol manmeri save pulap olgeta nait long lukim.Dispela yia tu em namba tu krismas bilong mista

    Parkop longputimolkrismas lait long5-mailnaemiopimwanpelanupelawara fauntenopleswemasin i savesu-timwara i go antap na pudaun i go daun gen.Ol dispela nupela samting i opim ai bilong ol manmeri

    na kirapim tingting bilong ol moa yet long lukautim naamamas long dispela ol samting.Mista Parkop i tokem i laik bai ol manmeri mas lainim

    long stap na raun gut long nait na noken pret.Ol pasinbilongkamapimbikhet pasin longolmanmeri

    long nait i mas pinis, olgeta i mas lainim long lukautim olyet na raun gut wantaim long nait na san wantaim."Planti ol haus bilong yumi gat ol traipela banis bilong

    wanem yumi save stap wantaim tingting bilong pret."Mi laikimdispela imaspinis,nayumimasstapnaraun

    friwantaimgutpelatingtinginsait longsitibilongyumi,"emi bin tok long wanpela bikpela bung wantaim pablik dis-pela yia.Mista Parkop mekim na i soim tu planti samting we i

    wok long senisim tingting na pasin bilong ol manmeri isiisi.Dispela i gutpela yia bilong wok bilong mista Parkop

    tasol long wankain taim em i gutpela yia bilong NCD.2010bai narapela yiaweplanti ol samtingwewok i ki-

    rap long ol dispela yia, i go strongmoa.Olmanmeri bai putimai tu long lukimsapos lidabilong

    ol bai kamapim sampelamoanupela samting.Tasol wanpela samting we olgeta i ken lukim nau em

    olsem, gavana i gat gutpela sapot long wok em i mekimna sapos dispela sapot i stap olgeta taim bai Mosbikamap tru olsemwanpela nambwan siti insait longPasi-fik.NadispelaemwanpelaastingtingbilongMistaParkop.

    YIA BILONG POWES:Yia 2009 long NCD i

    kamap gut tru long han bi-long Gavana PowesParkop. Yia 2010 bai

    olsem wanem long han bi-long em gen?

  • Desemba 24, 2009 - Janueri 6, 2010 WANTOK Pes 7WANTOK SISTEM

    Vision2050embikpeladrimanbilongPNGPAPUA Niugini inapkamapim biksiti bilong em,Pot Mosbi i kamap olsemSingapo, London o sampelabikpela siti insait long wol sapostingting na pasin bilong ol man-meri i ken senis gut long stopimoltrabel, bikhet pasin, tromoi pipianabaut na lukautim gut ol samtingwe i save givim sevis long ol man-meri.Dispela em toktok bilong Gavana

    bilong Nesenel Kapitol Distrik (NCD)Powes Parkop long las wik Sandetaim em opim Wota Fitsa o Fauntenwe wara i sut kam antap wantaim olkala kala lait we ol manmeri ken kamlukim na kisim poto long nait long 5Mail raunabaut.

    DrimanGavana Parkop i tok dispela em

    wanpela drimanbilong em long lukimMosbisiti i kamapwanpelabikpelananaispela siti long Papau Niugini naPasifik Ailan we ol kainkain bikpelasevis bilong ol loya, akaunten, bisnis,ol bikpela pilai bilong spot i kenkamap, ol bikpela bikpela stua bilongsalim ol samting ol manmeri i laikimmas stap long hia, olgeta turis longwol mask am long Mosbi long pulimmoa bisnis i kam na planti arapelasamting we PNG mas gat wankainolsem ol bikpela kantri gat long Lon-don, Singapo, Dubae na arapelamoa.Bikos long dispela driman em gat,

    em laikim ol yangpela bilong yumitude mas gat kain driman olsem. Olnoken sindaun nating na raun nating.Ol mas driman long ol gutpela samt-ing long laip ol laik kamapim long bi-hain taim. Wantaim dispela kain dri-man, tingting na pasin bilong ol man-meri save senis gut na ol bai luklukfowet long stretim laip na sindaun bi-long ol na lukluk fowet long mekimwok bilong kamap painim dispela dri-man bilong ol.Dispela toktok bilong Gavana

    Powes Parkop i kisim tingting bilongyumi kam bek long lukim ol bikpelabikpela risos na ol samting PapuaNi-ugini i gat long han bilong em nauweem ken yusim long kamapim kainbikpela senis na bikpela samtingolsem.Sapos wanpela bikpela senis i laik

    kamap long lukim kantri bilong yumi isenis gut tru we hevi bilong lo na odabai daun olgeta, ol manmeri bai gatgutpela sevis olsem haus sik, gatspes long skul, gat mani long poketlong baim ol samting ol laikim, ranimol liklik projek o wok bisnis bilong olyet, ol rot na bris kamap gut na olbikpela sevis i ron gut, i mas gat statbilong em.Olsem ol Saina save tok. Long

    wokabaut 1000 mail, yu mas statimdispela wokabaut nau. Em olsemsapos yumi laik lukim gutpela senis ikamap longkantri bilongyumi longbi-hain taim, orait yumi mas stat nau

    Vision 2050Gavman bilong Somare bin

    kamapimpinis wanpelawokabaut bi-long yumi bairon long en olsemkantrii go inap long 2050. Dispela emPraimMinista yet Gren Sief SirMichael Somare bin opim dispelaplen ol kolim Vision 2050 long munNovemba tasol.Dispela vision 2050 em olsem rot

    bai kantri i ron long en long kamapwantaim ol kainkain senis Gavman i

    laik lukim kantri bai kamap long en.DispelaplenodrimanbilongGavmani sut long kirapim ol wok divelopmenlong sait bilong bisnis we bai pulimplantimoabisnis i kam longovasisnatu kirapimmoa lokol bisnis insait longkantri. Dispela plen inap longkamapim moa wok bilong plantiyangpela bilong yumi long gat wok.Moa mani inap kamap we Gavmanken yusim long surim ol wok na divel-

    opmen bilong kantri go het. Stretim olskul, haus sik, ol rot na bris na plantiarapela moa.Em i sut tu long kirapim yumen di-

    velopmen bilong kantri. Em longkamapim moa save manmeri longkantri weedukesenembikpela samt-ing long kamapim dispela yumenrisoses bilong kantri.Em olsem ol driman bilong Gav-

    man long kamapim insait long yia2050 na sapos yumi sanapim maknaunawokabautbihainimdispelabaiyumi ken lukim ol dispela senis ikamap long yia 2050.Tasol long Papua Niugini, yumi

    save gat pasin bilong senisim ol plenna wok klostu klostu. Nupela Gav-man save kamap na putim nupelaplennadrimanbbilongem.Olsemnadispela Gavman mas tok klia long olpipel bilong PNG sapos dispela Vi-sion 2050 bai nogatman i senisim nabai em wok go inap long dispela dri-man i kamap tru long yia 2050.

    Ekonomik DivelopmenInsait long PapuaNiugini nau yumi

    lukimplantibikpelabikpelawokmain-ing i kamap na em wanpela strong-pela kantri long pulimmoamani kaminsait long strongim wok bisnis na di-velopmen bilong kantri. Planti papa-graun kisimplantimani longgraunna

    planti mani long ol kontrak wok nakainkaineriawewokmaining imekimwok long en.Emgutpelasainbilongdivelopmen

    bilongkantri tasol bikpelasamtingemyumi mas save long yusim gut ol dis-pelamaniwewokmaining i kamapimna givim long yumi. Putim mani golong ol gutpelawok na bisniswemoamani bai kam yet maski wokmainingi pas long bihain taim. Planti papa-graun i kisimmani na raunspaknapi-lai poka masin na danis long ol naitklap long Mosbi na Lae siti i stap.Amamas em wan de samting tasoltaim mani i sot long poket em nara-pelahetpen tuya.Bai yumigobeknapairap pairap long ol maining opis naFainens opis long raitim sek hariap

    maski taim bilong mekim pemen i noyet. Ol dispela pasin i kamap pinisbikos yumi laik kisim mani na ama-mas long wan de na sot long tumoro.Mi harim planti stori pinis olsem ol

    bikpelamaning longOkTedi, Kutubu,Porgera, HidesGes na arapelamoa ino kamapim wanpela trupela senislongol taunweol dispelaprojek i staplong en. Tokimmi stret saposWabegtaun i divelop na kamap gut tru wan-taim nupela rot, strit lait, gutpela haussik na ol skul, lo na oda hevi nogatbikos ol manmeri gat mani na ol ara-pela moa gutpela samting. Wankaintu long Mendi taun na Tari sapos olbikpela sevis i kamap gut na laipstailbilong ol manmeri i senis na kamapgut. Sapos nogat, mi ting yumi west-immani nabaut nabaut na wok tru bi-long lukim na pilim amamas long enemnogat.Wanemtaimbaiolmanibi-long ol dispela maning i kam stret nayumi pilim na lukim stret wok bilongem we ol senis yumi laikim i kamapples klia na yumi lukim.Dispelaemwok tru tru bilongol lida

    bilongyumi longNesenelGavmannaol Provinsel Gavman long sanapstrong na kontrolim gut ron bilong oldispelamani long go stret long olwokdivelopmen tru bilong ol sevis naekonomiobisnis insait longol plesnaprovins.

    LNG projek bai karim planti bilienkinakamlongPNGnaoldispelamanibai go long mekim wanem kain wokbilongdivelopimostretimgutsindaunna laipstail bilong ol manmeri. Yumigat rekotpinisweolmani lain tasolbaisubimbisnis interesbilongol go insaitlong kisim ol projek na sampela baikisim sait mani na ol liklik wok projekweol pipel baimekim longkisimmanilong en bai nogat. Ol pipel bai ama-mas longkisim liklikmani tasolnapin-isim wan de na ol biklain wantaimmani na pawa bilong Gavman baistap antap yet na amamas raun nalap stap.Gavman mas mekim klia long ol

    pipel bilong Papua Niugini long olmani bilong LNG na ol maining bai

    kam na go olsem wanem na wanemsamting bai ol dispela mani ikamapimnawanemkain senis na di-velopmen bai yumi lukim long bihaintaim.Tok klia namekimsamting stret.

    Politikel DivelopmenPolitiks bilong yumi long PapuaNi-

    ugini i bin go insait long sampela se-nis nau taim nupela rifom bilong sis-tem bilong rausim olpela ProvinselGavman sistem bin kamap na LokolLevel Gavman sistem kamap nakisimplesnau.Astingtingemnesenelpalamen tok sevis go daun na pas tu-mas long Provinsel level na i no godaun long kirapimol distrik o ilektoret.Orait em gutpela tasol nau dispelatingting em wok o nogat?. Ol distriklukim kaikai bilong mani kam daunstret longWaigani na go daun long oldistrik long kisim namekimwok o no-gat? Sapos dispela i no wok, i lukolsem ol nesenel lida long NesenelPalamenyetwok longkontrolimolge-ta pawa long Waigani stap. Em stretna klia olsem. Open memba kamapsiaman bilong Distrik Plening Komitina em bai kontrolimmani bai go longwod we em bai kisim sapot na votlong en taim nesenel ileksen laikkamap. Em klia wan. Lari mol wodkaunsela karim ol projek bilong olkam na Distrik Edministreta wantaim

    ol pablik sevens bilong em skelim nalevelim gut orait putim yesa long enna mani kam daun long Waigani nago karimaut dispela wok. Wok bilongmemba em long pusim dispela manibilong distrik longWaigani kamdaun.Em ken putim hap distrik fans bilongemantapnastrongimol projekbilongwanwan ples i go.Rifom sistem bin kamap tu long

    politikel pati bilong yumi we ol kolimIntagriti ov Politikel Pati na Kendidet.Dispelasenis i kamapgutnaatingemgutpela bikos em holim Gavmanwantaim longol kenkamapimwoknapinisim gut. Taim Gavman i sanapstrong, orait ol bisnis komyuniti tusavepilim strong long ranimbisnis bi-long ol go moa na tu pulim moa ova-sis bisnis kam longkirapimkantri. Emgutpela sistem we yumi lukim Gav-man bilong Somare bin holim opislong2007 ikamnaunabaipinisimgutlong 2012.Helt, edukesen, Lo na Oda na ol

    arapela bikpela sevis bilong stretimgut laip na sindaun bilong yumi i nokamap yet long mak we yumi laikim.Marasin sot yet long planti haus sik,planti klinik longol distriknaasples in-ogat marasin o i pas pinis na ol man-meriwokabaut longwehap longkisimmarasin. Sik TB na malaria we i gatmarasin long stopim i wok long kilimplanti pipel yet. Yumi no kamap yetlong mak we helt sevis bilong yumi iron gut long sevim laip na sindaun bi-longyumi longkantri.Olsemnaputimhelt sevis go insait long dispela dri-man bilong 2050 na putim mani bi-long olmaining na LNGgo insait longkirapim gut olgeta helt sevis insaitlong kantri bilong yumi.Wankain tu long edukesen sistem

    bilong yumi. Yumi lukim pinis Ministabilong Edukesen James Marabetokaut pinis long bikpela plen bilongYunivesel Edukesen we wanpelataim bai edukesen bai fri olgeta na ol-geta pikinini bai go long skul. Oraitputim ol dispela mani bilong mainingna LNGgo insait long kirapimdispelaYunivesel Edukesen plen baistrongim tu dispela Vision 2050 longYumen Risoses Divelopmen drimanya.Divelopim tingting bilong pipelSapos olgeta samting yumi toktok

    longen longantap ya i nowokgut, at-ing yumi pulim tingting bilong yumikam bek long toktok bilong GavanabilongNCD,HonPowesParkop.Nauem taimbilongsenisim tingtingbilongolmanmeri long ol ken tingting gut natingting klia long mekim gutpela di-sisen na wokabaut stret na mekimsamting stret nau. Bai yumi mekimdispela olsem wanem? Orait ol lidamas stat wantaim gutpela piksa.Stopim ol dispela stil o hait pasin bi-long paulim na stilim mani bilongkantri yumi kolim korapsen, wanemsamting yu lida tok long mekim, yumekim tru na ol pipel bai lukim naaskim ol long sapotim yu, kamapimsampela Lo we i ken helpim olgetamanmeri, wok poroman wantaim olsios na NGO husat save wok klostuwantaim ol pipel olgeta taim na olsampela moa samting we i ken stre-tim gut tingting na pasin bilong olpipel.Lidamas senis orait pipel bai senis

    na olgeta arapela gutpela senis baikamap bihainim. Em nau yumi kentok, driman bilong Vision 2050 baikamap tru.

    Wantok Sistem glasim ol bikpela senis bilongPNG na ol driman PNG laik go long en....

    VISION 2050 PLEN: Gavman i lonsim Vision 2050 plen long Se John Guise Stedium long mun Novemba 2009.

  • Pes 8 WANTOK Desemba 24, 2009 - Janueri 6, 2010 ENTATENMEN

    FONDE DESEMBA 24, 2009

    5.00AM G JOYCE MEYER - ReligiousProgram

    5.30AM G TODAY9.00AM G MALOLO CLUBHoliday school specials - keep your kids entertainedthroughout the holiday season. Join Dora the Ex-plorer on her many adventures; new gadgets on Cy-bershak; The Saddle Club, Madigan's Quest, the funand energetic Rock Eisteddfod competition, moviesand lots more ….2.59PM STATION OPENKIDS KONA3.00PM G PINKIE PIXEL3.30PM G HI-54.00PM G THE SLEEPOVER CLUB4.30PM G THE SHAK4.57PM G EMTV TOK SAVE5.00PM G HOT SOURCE5.29PM G EMTV NEWS UPDATE6:00PM G NATIONAL EMTV NEWS6.30PM G A CURRENT AFFAIR6.59PM NEWS UPDATE IN TOK PISIN7.00PM PG AUSRALIA'S FUNNIEST HOME

    VIDEOS - DAILY EDITION7.30PM PG ELITE MUSIC ZONE7.57PM EMTV TOK SAVE8.00PM G PREMIERE SPECIAL EVENTROTARY CAROLS BY CANDLELIGHT

    Join us on EMTV as we celebrate Christmas alongwith the 2009 Rotary Carols by Candlelight, at theLamana Gold Club, Port Moresby.9.30PM G PREMIERE SPECIAL EVENTVISION AUSTRALIA'S CAROLS BY CANDLELIGHTLisa Wilkinson and Karl Stefanovic host the prestigiousVision Australia's Carols by Candlelight. From the Syd-ney Myer Music Bowl in Melbourne, Guy Sebastian,The Jersey Boys, The Ten Tenors, Hi-5, Santa andmany more will take the stage singing Christmas carols.10.00PM M THE STRIP11.00PM G NATIONAL EMTV NEWS

    REPLAY11.30PM Australia Network

    FRIDAY, 25 DECEMBER 2009

    6.59AM G STATION OPEN7.00AM G JOYCE MEYER:

    Enjoying Every Day Life7.30AM G HI-5 CHRISTMAS8.00AM G WINNIE THE POOH: A Very

    Merry Pooh Year9.00AM G MALOLO CLUBHoliday school specials - keep your kids entertainedthroughout the holiday season. Join Dora the Exploreron her many adventures; new gadgets on Cybershak;The Saddle Club, Madigan's Quest, the fun and ener-getic Rock Eisteddfod competition, movies and lotsmore ….

    11.00AM G THE VIENNA PHILHARMONICS,PART II

    12.30PM G A CHRISTMAS BELL1.00PM PG CHRISTMAS RECESS:MIRACLE ON 3RD STREET(2001) Principal Prickly gets his car stuck in asnowbank and decides it has to be the Recess gang'sfault, but the teacher look back and remember all thegood times chey've had with T.J. and the rest of thegang.Stars: Dabney Coleman, Andrew Lawrence,James Earl Jones.2.00PM G ENCORE PRESENTATIONROTARY CAROLS BY CANDLELIGHTJoin us on EMTV as we celebrate Christmas along withthe Rotary Carols by Candlelight at the Lamana GoldClub, Port Moresby.3.30PM G ENCORE PRESENTATIONVISION AUSTRALIA'S CAROLS BY CANDLELIGHTLisa Wilkinson and Karl Stefanovic host the presti-gious Vision Australia's Carols by Candlelight. Fromthe Sydney Myer Music Bowl in Melbourne, Guy Se-bastian, The Jersey Boys, The Ten Tenors, Hi-5,Santa and many more will take the stage singingChristmas carols.5.55PM G CRIME STOPPERS6:00PM G NATIONAL EMTV NEWS6.30PM G A CURRENT AFFAIR6.59PM NEWS UPDATE IN TOK PISIN7.00PM G 2009 PRIME MINISTER'SCHRISTMAS MESSAGE

    7.14PM NEWS UPDATE IN TOK PISIN7.15PM G IN MORESBY TONIGHT7.45PM G 2009 QUEEN'S CHRISMAS

    MESSAGE7.55PM G EMTV TOK SAVE8.00PM PG AUSRALIA'S FUNNIEST HOME

    VIDEOS - DAILY EDITION8.30PM PG FAMILY HOLIDAY PREMIEREMOVIE: SHREK THE THIRD(2007) Family Comedy Adventure - When his new fa-ther-in-law, King Harold falls ill, Shrek is looked at asthe heir to the land of Far, Far Away. Not one to giveuup his beloved swamp, Shrek recruits his friends Don-key and Puss in Boots to install the rebelliousArtie andthe new king. Princess Fiona, however, rallies a bandof royal girlfriends to fend off a coup d'etat by the filtedPrince Charming.

    Stars: Mike Myers as (Shrek (voice); Eddie Murphy asDonkey (voice); Cameron Diaz as Princess Fiona(voice); Antonio Banderas as Puss in Boots (voice);Julie Andrews as Queen (voice); John Cleese as King(voice); Rupert Everett as Prince Charming.10.30PM PG 20 TO 1: "Big Screen Buddies"11.30PM Australia Network

    SARERE DESEMBA 26, 2009

    8.29AM STATION OPEN09.00AM G 1ST TEST

    DAY 1: AUSTRALIA v PAKISTANJoin your expert commentary team for all the cricketaction from the Melbourne Cricket Grounds, Melbourne.11.30AM G THE CRICKET SHOW12.00PM G AUSTRALIA v PAKISTAN….continues….5.30PM G SPEED MACHINE5.30PM G MXTV6.00PM G NATIONAL EMTV NEWS6.30PM PG WIPEOUT (New Series)7.27PM EMTV TOK SAVE7.30PM G MORESBY TONIGHT8.00PM PG GHOST WHISPERER9.00PM PG THE PURSUIT (Series Premiere) -9.30PM PG ELITE MUSIC ZONE10.00PM M GREY'S ANATOMY11.00PM G NATIONAL EMTV NEWS RE-PLAYMidnight Australia Network

    SANDE DESEMBA 27, 2009

    6:30AM G IT IS WRITTEN: "Modern-DayMiracle in Paradise"It Is Written is an international, Christian televisionministry dedicated to sharing insights from God’sword with peoplearound the world.7.00AM G HILLSONG09.00AM G 1ST TEST

    TV GAID

    Program bilong Wanwan DeMande – Fraide

    6am – 10am – Sankamap show – Host: KAS.T6:15am – Komiuniti Notis Bod6:30am – Nius Hetlains / Bondei gritingsTrukai Rais - GES FAIAKOMPETISEN6:45am – Niuspepa Hetlains7:00am – Major Nius Bulletin – YUMIFM Nius Senta7:15am – Toktok sapotim LO na JASTIS Sekta7:30am – Trukai Rais - GES FAIAKOMPETISEN8:00am – Major Nius Bulletin – YUMIFM Nius Senta8:15am – Stori b’long Skelim Tingting

    8:30am - Trukai Rais - GES FAIAKOMPETISEN9:00am – Nius Bulletin – YUMIFM Nius Senta9:15am – Luksave long Komiuniti (Redio Pilai)9:30am - Trukai Rais - GES FAIAKOMPETISEN9:45am – YUMI PAINIMWOK Segment10:00am – Nius – YUMIFM Nius Senta10am – 2pm –Monin Trek na Belo Pack – Host: VAVIESSIE10:10am – Lukatim yu yet – Helt toktok – RH Hyper Mart10:45am – YUMI PAINIMWOK Segment11:00am – Nius – YUMIFM Nius Senta11:10am – Cont’d – Lukauti yu yet - Helt toktok11:30am – Nius Hetlains b’long Belo Taim12:00pm – Major Nius Bulletin – YUMIFM Nius Senta12:10pm – BELO Taim – wantaim sapot b’long TELIKOM12:15pm – Komiuniti Notis Bod12:20pm – BELO Taim – wantaim sapot b’long TELIKOM1:00pm – Nius – YUMIFM Nius Senta1:10pm – BELO Taim – wantaim sapot b’long TELIKOM

    2:00pm – Major Nius Bulletin – YUMIFM NIUS SENTA2pm – 6pm –Avinun Draiv Taim – Host: Enjo Dabix2:00pm – 4:00pm (Tundei / Fondei) TOKAUT TOKSTRET2:45pm – YUMI PAINIMWOK Segment3:00pm – Nius – YUMIFM Nius Senta3:10pm –Avinun cruz4:00pm – NIUS - YUMIFM Senta4:10pm – “FOAPELAKAM GUD LONG 4”4:30pm – Nius Hetlains4:45pm – YUMI PANIMWOK Segment5:00pm – MAJOR NIUS BULLETIN – YUMIFM Nius Senta5:10pm – 6:00pm – FLAME KULCHA (1 hr) listeners request6:00pm – MAJOR NIUS BULLETIN – YUMIFM NIUS Senta6 – 7pm - Maggi noodles request aua6pm – 00am – NAIT BEAT – Host: ANGRAKENNEDY6:10pm – 7:00pmMun kamap sho6:45pm – Komiuniti Notis Bod7:00pm – 9:00pm – COCACOLAGARAMUT

    9:00pm – 00am - Nait Beat – Isi Cruz long nait00am – 6am – BRUKIM TULAIT SHOW – Host: Papa Raegs/ Sally / Nenge00:00 – Early Monin Taim Cruz ( ol lain brukim tulait shift)- Miusik / Request / Tok pilai- Kipim Kampani long ol nait shift.Weekend Shift – Saturday & Sunday6:00am – 11:00am – Wiken Sanrais6:30am - Komuniti Notis Bod - Bondei gritings7am – 9am – Wiken Spots9am – 11am – Monin Raun11am – 1pm – National Weekly Hit Parade (Host Kas.T)2pm – 6pm – Sarere Avinun Draiv6pm – 00am – Nait Beat (Host Angra Kennedy)

    YUMIFM POROMAN TEAM:Turner (KAS.T) Arifeae – Team Leader / Program DirectorAngra KENNEDY – Senior Announcer

    RadioAustralia Tok Pisin Progrem -MANDEMoning - Nait6AM StesenOp -NiusHetlain -Musik na ol intaviu6.30AM Nius na Karent Afes7AM Stesen Pas7PM StesenOp7.01PM Ol Hetlain na ProgremPriviu7.15PM Spots7.30PM Nius na KarenAfeas8PM Helt8.15PM Musik8.30PM NIUS8.40PM Spots Riplei8.55PM Musik9PM Stesen PasTUNDEMoning - Nait6AM Stesen Op - Nius Hetlain - Musik na ol intaviu6.30AM Nius na Karent Afes7AM Stesen Pas7PM StesenOp7.01PM Ol Hetlain na ProgremPriviu7.15PM Musik na Chit-Chat7.30PM Nius na KarenAfeas8PM MamaGraun8.15PM Musik/Spots8.30PM NIUS8.40PM Helt Riplei8.55PM Musik9PM Stesen PasTRINDEMoning - Nait6AM Stesen Op - Nius Hetlain - Musik na ol intaviu6.30AM Nius na Karent Afes7AM Stesen Pas7PM StesenOp7.01PM Ol Hetlain na ProgremPriviu7.15PM Musik na Chit-Chat7.30PM Nius na KarenAfeas8PM Focus8.15PM Musik/Spots8.30PM NIUS8.40PM MamaGraun Riplei8.55PM Musik9PM Stesen PasFONDEMoning - Nait6AM Stesen Op - Nius Hetlain - Musik na ol intaviu6.30AM Nius na Karent Afes7AM Stesen Pas7PM StesenOp7.01PM Ol Hetlain na ProgremPriviu7.15PM Musik na Chit-Chat7.30PM Nius na KarenAfeas8PM Youth8.15PM Musik/Spots8.30PM NIUS8.40PM Focus Riplei8.55PM Musik9PM Stesen PasFRAIDEMoning - Nait6AM Stesen Op - Nius Hetlain - Musik na ol intaviu6.30AM Nius na Karent Afes7AM Stesen Pas7PM StesenOp7.01PM Ol Hetlain na ProgremPriviu7.15PM Musik na Chit-Chat7.30PM Nius na KarenAfeas8PM Wantok8.15PM Musik8.30PM NIUS8.40PM Youth Riplei8.55PM Musik9PM Stesen PasSARERENait7PM Stesen op - Ol Nius Hetlain/Progrem Priviu7.05PMMusik na Chit Chat7.30PM Nius7.40PMWantok8PM Lokal Ben8.30PM Nius8.40PMMusik/Chit Chat9PM Stesen PasSANDENait7PM Stesen op - Ol Nius Hetlain/Progrem Priviu7.05PMMusik na Chit Chat7.30PM Nius7.40PM Femili Blong Serah (Redio Plei)8PM Lukluk Bek LongWik8.30PM Nius8.40PMMusik/Chit Chat

    RADIO AUSTRALIA TOK PISIN PROGRAMHARIM LONG: 101.9 FM

    Redio Progrem

    Raun wantaim Wantok

    Sponsor: Digicel - bigger, better networkProduced &Host by: Kas.TSatistics: Enjo Dabix & Poroman Crew

    Week Ending: Saturday - 26th December 2009

    W/B L/W T/W C/ S Artist:1 1 1 U say BJ Nagura6 3 2 Stella Briixie2 2(7) 3 Mori e BJ Nagura4 4 4 Bungim yu Leonad Kania ft Potts3 5 5 OlsemKainMahn David Rangs8 7 6 Red Rose Leonard Kania5 6 7 Pretty Girl BJ Nagura9 9 8 Kisim Bus Awax13 10 9 Solo Pasis Young Isles11 11 10 Kudougu Charlotte7 8 11 Fairy Tale Apox0 19 12 5th Element KMala12 13 13 Awong Satsco Neps of Kabwum10 12 14 Egu Lalogau GouGaoma0 0 15 Morobean Girl DJAAR0 0 16 Body Mixan0 0 17 Yoate Apox0 0 18 CrazyWorld Apox15 15 19 Lokitoitoe Pitz14 14 20 Afore Seth Mahn

    Song in: Morobe Girl DIJAARBody MixanYoate ApoxCrazyWorld Apox

    SongOut: Pasin Barata Twin tribeSteady Lewa Choke bandAelau TexasAllenHiffzz Medley Malahiffzz

    Midia Awodsnait long poto...

    Ol poto:AndrewMolen naNickyBernard

    KISIM AWOT: Lephan igo long rait, Jada Wilson i kisimawot na amamas wantaim ol wokman James Kila na An-drew Molen bilongWantok Niuspepa.

    Jada Wilsoni kisim awotlong Krietiv Edvataising...

    Andrew Molen i kisim awotlong Best Photographer bi-long 2009...

    Paul Taumik Junior i kisim awot longSpot ripota bilong 2009 - Redio...

    NoreenDada BestTV pre-senta bi-long2009...

  • KOMIK NA PILAI Desemba 24, 2009 - Janueri 2010, 2009 WANTOK Pes 9

    DAY 2: AUSTRALIA v PAKISTANJoin your expert commentary team for all the cricket ac-tion from the Melbourne Cricket Grounds, Melbourne.11.30AM G THE CRICKET SHOW12.00PM G AUSTRALIA v PAKISTAN….continues….5.00PM PG WWE AFTERBURN6.00PM G NATIONAL EMTV NEWS6.30PM G EARLY CHILDHOOD CARE ANDDEVELOPMENT - A short video film on The EarlyChildhood Care Development Policy developed to pro-vide guidelines for co-ordinated approaches by relevantpartners in the areas of curriculum development,parental & child care responsibilities.7.00PM G MIND YOUR BUSINESSAnew monthly business program focusing on businessand financial issues affecting PNG.7.30PM PG DOMESTIC BLITZ8.27PM EMTV TOK SAVE8.30PM PG SUNDAY NIGHT MOVIE:TSUNAMI: THE AFTERMATH(2006) A gripping tale of personal loss, survival andhope as the lives of those caught in the aftermath of thetragic Boxing Day Tsunami, are irrevocably transformedby one of history's most cataclysmic natural disastersFilmed on location in Phuket and Khao Lak, Thailand.Starring Toni Collette and Tim Roth.8.27PM EMTV TOK SAVE10.30PM G HEALING PLACE TV11.00PM G NATIONAL EMTV NEWS

    REPLAY

    11.30PM Australia Network

    MANDE DESEMBA 28 , 2009

    5.00AM GJOYCE MEYERReligious Program

    5.30AM G TODAY9.00AM G MALOLO CLUBHoliday school specials - keep your kids entertainedthroughout the holiday season. Join Dora the Ex-plorer on her many adventures; new gadgets on Cy-bershak; The Saddle Club, Madigan's Quest, the funand energetic Rock Eisteddfod competition, moviesand lots more ….10.00AM G 1ST TEST DAY 3: AUSTRALIA vPAKISTAN - Join your expert commentary team for allthe cricket action from the Melbourne Cricket Grounds,Melbourne.11.30AM G THE CRICKET SHOWJoin Simon O'Donnell for all the latest news, updatesand analysis of the day's play along with special guestslive in the studio.12.00PM G AUSTRALIA v PAKISTAN….continues….5.29PM EMTV NEWS UPDATE5.30PM G WHO WANTS TO BE A

    MILLIONAIRE6:00PM G NATIONAL EMTV NEWS6.30PM G A CURRENT AFFAIR7.00PM G TOK PIKSA7.57PM EMTV TOKSAVE

    8.00PM PG AUSRALIA'S FUNNIEST HOMEVIDEOS - DAILY EDITIONPASTOR JOSEPH KINGAL MINISTRIES:9.00PM PG SURVIVOR: GABON10.00PM M GHOST WHISPERER11.00PM G NATIONAL EMTV NEWS RE-PLAY11.30PM Australia Network

    TUNDE DESEMBA 29, 2009

    5.00AM G JOYCE MEYERReligious program

    5.30AM G TODAY9.00AM G MALOLO CLUBHoliday school specials - keep your kids entertainedthroughout the holiday season. Join Dora the Exploreron her many adventures; new gadgets on Cybershak;The Saddle Club, Madigan's Quest, the fun and ener-getic Rock Eisteddfod competition, movies and lotsmore ….10.00AM G 1ST TESTDAY 4: AUSTRALIA v PAKISTAN11.30AM G THE CRICKET SHOW12.00PM G AUSTRALIA v PAKISTAN….continues….5.29PM G EMTV NEWS UPDATE5.30PM G WHO WANTS TO BE A

    MILLIONAIRE - HOT SEAT6:00PM G NATIONAL EMTV NEWS6.30PM G A CURRENT AFFAIR

    6.57PM NEWS UPDATE IN TOK PISIN7.00PM G HAUS & HOME7.30PM PG WHAT'S GOOD FOR YOUWhat's Good For You gives you the best survival tipsand tricks for getting through the warmer months. (se-ries return)8.00PM M RPA: WHERE ARE THEY NOW ?

    (series return)9.00PM M GREY'S ANATOMY

    (New Series)10.00PM M ARMY WIVES10.00PM M GREY'S ANATOMY(New Series)11.00PM G EMTV NEWS REPLAY11.30PM Australia Network

    TRINDE DESEMBA 30, 2009

    5.00AM G JOYCE MEYERReligious Program

    5.30AM G TODAY9.00AM G MALOLO CLUBHoliday school specials - keep your kids entertainedthroughout the holiday season. Join Dora the Ex-plorer on her many adventures; new gadgets on Cy-bershak; The Saddle Club, Madigan's Quest, the funand energetic Rock Eisteddfod competition, moviesand lots more ….10.00AM G 1ST TESTDAY 5: AUSTRALIA v PAKISTANJoin your expert commentary team for all the cricket ac-

    tion from the Melbourne Cricket Grounds, Melbourne.11.30AM G THE CRICKET SHOW12.00PM G AUSTRALIA v PAKISTAN….continues….6.57PM NEWS UPDATE IN TOK PISIN7.00PM PG THE WORLD AROUND US:SECRETS OF THE FIRST EMPEROR, PART IIThis week we continue with the second part of ourthought-provoking biographical program Secrets of theFirst Emperor.7.27PM EMTV TOK SAVE8.00PM PG AUSRALIA'S FUNNIEST HOME -

    VIDEOS - DAILY EDITION8.30PM M RESCUE: SPECIAL OPSIn this brand new Aussie drama, the members of Aus-tralia's most elite rescue unit rely on courage, mate-ship and extreme skills as they risk their lives to saveothers. Stars Peter Phelps, Libby Tanner, Les Hill,Gigi Edgley, Daniel Amalm, Katherine Hicks, AndrewLees.9.30PM PG WEDNESDAY NIGHT MOVIE: MYBIG FAT GREEK WEDDING - (2002) Com-edy/Romance- A young Greek woman falls in love witha non-Greek and struggles to get her family to accepthim while she comes to terms with her heritage and cul-tural identity. Stars: Nia Vardalos, Michael Constantine11.30PM G NATIONAL EMTV

    NEWS REPLAY -12.00MIDNAIT Australia Network

    TV GAID

    TORO

    BIABIA

    KANAGE

    TOKWIN...

    PAINIM NEMbilong las wik isu...

    SUDOKUbilong laswik isu...

    National Newspaperkisim olgeta...

    Media Awod bilong 2009 long RHlong Mosbi long wik i go pinis,planti bilong ol nius manmeri i gokam long dispela nait, dispela yiaem wan sait liklik long wanem 3pela print media tasol i go kamapna wanpela i no kam, ol na Nesinoltasol i kisim olgeta awod bilongdispela yia, Olsem wanem ol tasolsave printim niuspepa o i gatsampela tu stap?

    Sikau o man...

    Dispela nait tu, wanpela redioman yumi save harim nek bilongem olgeta morning long Yumi FM ibin go stap, em bilas olsem sikaubilong bik bus, taim ol man i gokisim prais bilong ol, em save sin-gaut bikpela tru, ol nius manmeriles long harim em tasol em imekim ples i laif liklik long dispelanait.

    Krismas i kam nau...Krismas nau, planti bai amamaslong dispela de, planti opis tu baipas inap nupela yia, tasol taim bi-long kam bek long wok, bai dispela

    amamas bai stap yet o baipinis na yumi bai stat kilimskin gen? Olsem na amamasinap long mak, maski longabrus nogut dispela amamasbai tanim i go kam sore.

    Meri Krismas na HepiNiu Yia olgeta ridasbilong Wantok Nius-pepa na Tokwin! Plislukautim yu yet na baiyumi bung gen longyia 2010!

    Tokwin Tasol...

  • KRISMAS NU YP10 Desemba 24, 2009 - Janueri 6, 2010

    Wanem samting em PNG LNG projek?PNG LNG projek kamapim plen long mekim kamap komesal Hides, Angore na Juha fil na ol narapela netsural ges risoslong ol oil fil nau wok i kamap long en long Kutubu, Gobe na Moran insait long Sauten Hailans na Westen provins bilongPNG.

    Ol bai stretim ges long wanpela ges kondisining plent long Hides na bihain trenspotim bihainim wanpela paiplain i go longwanpela LNG likwifeksin we i ken kisim 6.6 milien tan long wan wan yia na storej fektori we bai i stap 20kilomita not-weslong Mosbi long Galp bilong Papua.

  • KRISMAS NU YIA SPESOLP12 Desemba 24, 2009 - Janueri 6, 2010

    Go tokim ol manmeri long olgeta hap bilong graunolsem Sevia i kamap long graun tudeYU go na telimautim Gutnius,Jisas, pikinini bilong God, ikamap man, em i ridima bilong ol-geta manmeri.Mipela ol Kristen manmeri selebre-

    tim dispela bilip olgeta wan wan yialong Krismas taim. Mipela redimsios, na haus, klos na kaikai. Sampelai wokim naispela krismas tri, naispelakrib o naispela lait. Mipela baim lik-lik presen long wanwan memba bi-long famili o pren: ol dispela em webilong redim rot bilong Bikpela i laikkam long hat bilong mipela. Longbaibel, long buk bilong Isaia, profet itok, “...wanpela pikinini man i kamappinis long yumi, em wanpela pikininiGod i givim long yumi. Em bai stapKing bilong yumi, na em bai gat oldispela nem, ‘man bilong givim gut-pela tingting tru’, na ‘God i gat

    bikpela strong’ na ‘Papa bilong stapoltaim oltaim’ na ‘King bilongkamapim gutpela sindaun na bel isi.’Krismas selebresen i gat tupela

    hap, i gat selebresen long ausait longskin tasol, olsem bilas mipela i putimna bihain mipela i wasim, na i gat se-lebresen na amamas in stap long belna long leva bilong mipela. Dispelaem i selebresen tru, bikos dispelatasol inap givim mining long Kris-mas. Mipela i tok long Jisas i King bi-long bel isi. Sapos mipela i bilipimdispela, ol laipstail bilong mipela imas bihainim dispela pasin tu. Kris-mas em i taim bilong lusim tingtingbilong birua, bilong bagarapim nara-pela, bilong kros na pait. Yu noken gi-amanim Jisas. Yu noken tok ‘yesa’long maus tasol na leva bilong yu i nogat spes long King bilong bel isi bikos

    leva bilong yu i pulap long samtingnogut. Yes, Jisas i laik kam long ‘hausbilong yu’ tasol yumi mas askim emlong helpim mipela long lusim olgetasamting i no stap bel isi yet.Long dispela taim bilong Krismas,

    mi laik pre wantaim yupela bai God iken blesim ol famili: papa, mama napikinini bilong Papua Niugini,bai Bel Isi Tru bilong God iken stap dispela Krismas,2009, na i go i go inap long2010 tu.

    Bel Isi bilong Krismasi stap wantaim yupelana Hepi Nu Yia.

    KKrriissmmaass ttookkttookk ii kkaamm lloonngg FFrr NNiicckk ddee GGrroooott,, SSiiaammaann bbiilloonngg WWoorrdd PPuubblliisshhiinngg KKaammppaannii

    Fr. Nick de Groot SVD (Siaman bilong Bodbilong Word Publishing Kampani)

    Yumi kam gen long pinis bilong narapela yia na long dispela taimyumi olsem wanpela Kristen kantri i kam bung-wantaim longamamasim de mama i karim Lod bilong yumi. Dispela taim bi-long yia i givim yumi taim long lukluk bek long wanem ol gutpela samt-ing yumi mekim na wanem ol hevi, na dispela i ken was long mipelalong kamapim bel-isi na bringim gutpela taim long nesin bilong yumi.Ol Samting i kamap long dispela yia:Yumi i lukim pinis wanpela bikpela divelopmen i kamap we i redim

    rot long gro na divelopmen bilong kantri bilong yumi. Dispela bikpelaol samting we i kamap bai strongim bilip bilong yumi long bringimkamap ol divelopmen yumi laikim long en long ol pipel na nesin bilongyumi. Long nambawan taim tru insait long histori bilong nesin bilongyumi, ol lidas i putim wantaim wanpela nesinol strateji plen we i gat olgutpela wok long was long divelopmen na gro insait long ekonomi bi-long yumi, na kamapim gutpela sosel sekta long ol eria bilong helt naedukesin sevises na ol samting bilong mekim wok na gutpela gava-nens na akantabiliti long sait bilong yusim pablik mani long sait bilongwok na posisen bilong yumi. Ol plis, ami, woda na kot sistem bai kisimstrong na i gat helpim long givim gutpela was na oda, dispela pasinna kamapim bel-isi long sosaiti bilong yumi. Dispela 2050 Visin baikamapim gutpela wokabaut long sait long divelopmen plen bilong olpipel bilong yumi we olsem wanpela nesin yumi ken lukim kamapsapos yumi olgeta i wok bung wantaim na lukluk long wanpela gol omak long sait bilong bel-isi na gutpela sindaun insait long sosaiti bi-long yumi.Mi gat bikpela bilip olsem yumi ken lukim dispela ol samting i

    kamap. Yumi olsem wanpela nesin wantaim planti kain kain pasintumbuna na kalsa na tok-ples i stap wantaim olsem wanpela nesin,Papua Niugini. Mipela i soim tru ol narapela kantri insait long wololsem tru tumas yumi wanpela pipel, maski olsem yumi i gat plantikain kain kalsa. Na long dispela as, yumi ken lukim planti gutpelasamting i kamap insait long sosaiti bilong yumi.Ekonomi bilong kantri bilong yumi i ron gut tru mas olsem i gat hevi

    long sait bilong mani insait long wol long stat bilong dispela yia. Mipelai stap long rot long kamapim gutpela ekonomi bilong yumi na dispelaem i kamap binain long stabiliti o gutpela ron bilong Gavman na gut-pela kontrol long mani bilong yumi insait long nesinol baset o mani-plen blong kantri. Gutpela fiskol menesmen i bringim kamap butpelamaikro-ekonomik kondisen we i kamapim infleisin i daunbilo naintares reit, Kina i stap gut na tu daunim pablik dinau, gros domestikprodak (GDP) gro na long nambawan taim tru long planti yia, i bin gatmoa mani i stap we ol ino yusim i stap long nesinol baset. i gat bilipolsem dispela bai helpim foren invesmen na bikpela long dispela em

    likwifaid netsurel ges (LNG) projek.Ino long taim igo pinis, Nesinol Gavman i bin sainim bikpela-bilion

    Kina PNG LNG projek we nau bai i lukim wok konstraksin i stat longstat bilong neks yia. PNG bai nau i kamap olsem namba 17 kantri wei save salim LNG insait long wol husat i save salim dispela samting.Dispela projek tasol, bai gohet long strongim ekonomi wantaim GDPi dabol igo antap na mani yumi bai kisim long sait bilong expot bai goantap tripela taim moa insait long narapela tu yia. Dispela projek baibringim kamap planti tausen wok long ol pipel bilong yumi, husat baigo insait long ol kisim ol trening long sait bilong wok long projek. Baii gat tu sans long olgeta lain long Papua Niugini long kisim helpimlong sait bilong ekonomi we bai i kamap taim dispela projek i statimwok operesin bilong en.Wanem tingting bilong pipel bilong yumi:Ol wok kamap na gro bilong ekonomi bai bringim tu planti ol salens

    i kam we yumi mas redi long bungim na daunim. Yumi mas nokenlusim tingting olsem yumi gat planti wok i stap yet long pait egensimHIV/AIDS. Taim yumi luksave long ol sapot yumi kisim long on in-tanesinol donas na ejensi, yumi ino inap win insait long dispela paitegensim HIV/AIDS, taim yumi olsem wanpela nesin ino bihainim olgutpela rot long traim daunim ol hevi i stap we i save mekim dispelasik long go bikpela. Wok nau i stap long yumi olgeta wan wan manna meri, papa, mama, ol pikinini man na pikinini meri long sanapstrong na mekim wok na sait bilong riprodaktiv helt na long mekimolsem laip bilon ol na laip bilong ol narapela ino ken kisim painim hevi.Tru tumas, wanem ol pasin yumi mekim nau bai bringim wanem

    samting nesin i ken lukim long bihain. Sapos yumi soim gutpela pasinna stap gut na was gut long ol man na meri yumi bai stap amamasolsem wanpela nesin. Tasol, planti bilong yumi ino gat gutpela pasin.Planti moa pipel ino save was gut na ino save bihainim gutpela pasinna long dispela as tasol i gat planti lo na oda hevi i stap long ol taunna siti bilong yumi. Giaman pasin long stil, paul pasin, kilim ol man-meri nau pasin bilong holim pasim narapela man na askim long manii penim nogut piksa long Papua Niugini. Olsem na sapos yu larim oldispela pasin nogut igo het yet em bai bagarapim kantri bilong yumi.Taim yumi muv igo insait long Nu Yia, mi laik askim yupela wan wanna olgeta manmeri long kisim dispela taim long lukluk long laip bilongyupela wan wan yet na lukluk long wanem kain ol gutpela senis yu laiki mas kamap long laip bilong yu long stretim yu yet. Yumi ken mekimPapua Niugini kamap olsem wanpela naispela blek nesin sapos yumibihainim ol gutpela Kristen pasin na veliu na strongim stap bilongyumi. Sapos yumi mekim ol dispela gutpela pasin bai yumi painimgutpela ol samting insait long nesin bilong yumi, komyuniti bilong

    yumi, femili bilong yumi na insait long laip bilong yumi wan wan mano meri.Taim yumi gat ol gutpela pasin em bai gutpela tu long lukautim ol

    risoses Papa God i givim yumi. Insait long olgeta hap bilong wol nauem hevi bilong klaimet senis em bikpela hevi tru. Ol wol lidas i bungnau long painim sampela kain rot long daunim ol smok nogut i kamautna tu long givim helpim igo long ol ted wol kantris olsem PNG long olhevi we i kamap bihain long klaimet senis. Nau yet yumi wok longpilim ol hevi bilong klaimet senis. Level bilong solwara i solap i goantap, bikpela solwara, strongpela win na guria insait long kantri narijon i wok long bagarapim ples na ol samting i stap long en. Yumi inoinap lon senisim ol dispela samting, tasol yumi wan wan i ken givimluksave long lukautim bus, wara na graun bilong yumi. Ol bus bilongyumi, ol gutpela flaua na diwai long bus na ol risoses bilong yumi imekim PNG olsem ples tru bilong planti kain kain samting i stap longdispela graun. Ol pasin bilong yumi long lukautim gut bus, graun nawara bilong yumi bai i helpim long givim naispela ples long ol samt-ing we i stap insait long en, na dispela bai mekim ol i stap long taimna ol pikinini na tumbuna long bihain taim i ken lukim na amamaslong en.Askim igo long olgeta manmeri long Papua Niugini long dispelaKrismasTaim yumi tok gut-bai long 2009 na muv igo insait long 2010, yumi

    lukluk long lewa bilong yumi wan wan long mekim PNG wanpela gut-pela ples na seif ples bilong ol pikinini bilong yumi na ol tumbuna longbihain taim long mekim wanem ol gutpela senis long laip bilong yumiyet na komyuniti bilong yumi. Taim yumi bung wantaim long dispelaspesel taim, mi laik kisim dispela taim long askim olgeta papamamalong givim taim long stap wantaim pikinini bilong ol na ol yangpela bi-long yumi na givim gutpela skul toktok long ol long putim gutpela golo mak long bihain taim bilong ol na stap gutpela laip. Givim gutpelatoktok long ol tu long was na bringim ol igo long kamap gutpela man-meri bilong wok long kantri bilong yumi. Long dispela tok, mi makimmeri bilong mi, Ledi Kaludia, long tok amamas long yupela olgeta,wanpela Meri Krismas na wanpela Gutpela 2010.

    Tenkyu.Paulias MataneGavana Jenerol bilong Papua Niugini

    GAVANA JENEROL - PAPUA NIUGINIKrismas Toktok igo long Nesin

    I kam long His Ekselensi Gren Sif Sir Paulias Matane, GCL,GCMG.KStJ,DDG

    Gavana Jenerol bilong Papua NiuginiLong Fraide Disemba 11, 2009

    Gavman Haus - Konedobu, Nesinol Kapitol Distrik.

    Gutpela amamas bilong Krismas na Hepi Nu Yia, Papua Niugini

  • JAMES KILA i raitim

    WANPELA polisi bi-long gavman bi-long Papua Niugini istopim kamap bilongples o haus bilonglukautim ol pikinini empapama bilong ol i daipinis. Dispela ples longtok inglis ol i kolim ‘or-phanage’Tasol sore tru olsem

    dispela ol pikinini i masgat wanpela ples longstap na i mas kisim gut-pela lukautim na tu pasinbilong laikim ol.Wanpela pater husat i

    kamapim Bethany Hos-pices, wanpela senta longlukautim ol pikinini wepapamama bilong ol i daipinis i tokaut long dis-pela long Sande.Nem bilong dispela

    pater em Pater Jude Ron-ayne-Ford na em i lukau-tim dispela ol pikininilong senta em i kirapimlong 16-mail autsait longMosbi.Dispela ples Bethany

    em hap bilong ogenais-esin ol i kolim longSimon ov Cyrene Senta(SCC) long Hohola, we isave givim ol skul toktoko kaunseling long ol

    manmeri husat i stapwantaim HIV/AIDS.Pater Jude i tok olsem

    namba bilong ol pikininihusat papamama ol i dai iwok long go antap trunau.Planti ol dispela

    pikinini i save go hangrena painim kaikai na tunogat ples bilong ol longgo long kisim helpim.Planti bilong ol dispelapikinini i save go longkisim helpim long PaterJude long senta bilongem long Bethany Hos-pice.“Sapos wanpela liklik

    pikinini i kam long yu natokaut olsem nogat lain ilaik lukautim em, bai yupilim sore tu long em onogat,“Dispela em bikpela

    askim tru na planti taimbai yu sore tru longlukim dispela pikinini”Pater Jude i tok.Em i tok olsem pasin

    bilong nogat samting(poverty), femili i bruk naHIV/AIDS i wok longbagarapim dispela kantriem gavman mas luksavenogat.Long Sande moa long

    100 pikinini bilong kainkain ples i bin kisim

    helpim i kam long SCCtai mol i go long wanpelaKrismas pati emMalaysian Hai Komisin ibin redim wantaim sapoti kam long ol bisnis hausbilong Malaysia insaitlong Nesinol Kapitol Dis-trik.Dispela Krismas pati i

    bin kamap longBotanikol Gaden na i bingo wantaim tu KrismasPati bilong ol wokman-meri bilong MalaysianHai Komisin.Dispela pati i stat wan-

    taim Santa Klaus i givi-maut ol Krismas presenigo long ol wan wanpikinini husat papamamai dai lusim ol pinis.Hai Komisina bilong

    Malaysia, Datin BlancheOlbery i tok Malaysia emkantri we i gat planti olkain kain pipel na kalsa istap long en na ol i saveselebret wantaim ol kainkain ol selebresins olsemSainis Niu Yia na ol nara-pela festival.Em i tok dispela Kris-

    mas pati ol i kamapim embilong 18-pela wokmanmeri bilong hai komisin,tasol ol i ting olsem embai gutpela long serimdispela selebresin wan-

    taim ol turangu pikininibilong SCC.Gavana bilong Nesinol

    Kapitol Distrik (NCD),Powes Parkop i bin gostap tu long dispela Kris-mas pati na i helpimMalaysian hai komisinalong givimaut ol presenigo long ol turangupikinini em papamama idai lusim ol.Pater Jude wantaim ol

    wokman bilong em bi-long SCC tu i kisim sam-pela presen na tusampela beg rais na begflaua long karim igo beklong senta bilong ol.Gavana Parkop i givim

    bikpela tok tenkyu igolong Malaysian HaiKomisina, Ms Olbery naol wokmanmeri bilonghai komisin long gutpelapasin ol i mekim.

    Em i tok olsem taimgavman ino gat wanpelapolisi long kamapim pleso haus bilong lukautim olpikinini em papamama idai lusim ol, gavman inosave givim wanpelasapot.Em i tok em bai toktok

    wantaim Pater Jude nalukluk long sampela kainrot we NCDC i kenhelpim wok bilong SCC.

    KRISMAS NU YIA SPESOL Desemba 24, 2009 - Janueri 6, 2010 P13

    Krismas presen bilong ol pikinini nogatpapamama long Mosbi

    Pater Jude husat i go pas long SCC long Mosbi.

  • KRISMAS NU YIA SPESOLP14 Desemba 24, 2009 - Janueri 6, 2010

    Hull Kingston Rovers givimpresen long olsik pikininilong Goroka hausik

    JAMES KILA i raitim

    OL LIKLIK pikinini insait long wanpela wod longGoroka Bes hausik long Isten Hailans provins ilap, smail na soim amamas bilong ol stret long laswik Fonde taim ol i kisim sampela spesel presen ikam long wanpela ragbi lig tim bilong kantri Inglen,ol i kolim Hull Kingston Rovers.Dispela ol presen em ol klos na ol tois o samting ol

    pikinini i save pilai long en. Ol dispela spesel presenem ol manmeri long Hull insait long Inglen i bungimna salim igo long Goroka long soim tenkyu bilong ollong komyuniti long Goroka long givim ol gutpelaragbi lig pilaia em foma PNG Stanley Gene.Ol pipel bilong Hull i amamas olsem dispela nam-

    bawan ragbi pilaia Stanley Gene i pilai long klab bi-long Hull insait long 14-pela krismas olgeta. Olsem nalong soim gutpela pasin na tingim ples we StanleyGene i kam long en, ol manmeri long hap i bungim oltois na tu ol liklik ol jesi bilong Hull Kingston Roversna salim igo long Goroka.Olgeta dispela samting i bin kam long kantri bihain

    long gutpela wok bung namel long Stanley Gene na olsapotas bilong em na tu ol femili membas bilong emlong Goroka, husat i helpim long kisim ol dispela pre-sen na karim igo givim ol lain long Goroka bes hausiklong wod bilong ol pikinini.Ol lain husat i helpim long go bringim ol dispela pre-

    sen igo long ol pikinini long wod long Goroka hausikem Fainens menesa bilong Pacific Helicopters, BenIgnas, brata bilong Stanely Gene yet em long DicksonGene na Dokta Nick Dala. Ol dispela lain i helpim longMista Ignas i tokim ol pikinini long hausik olsem dis-

    pela ol presen ol i kisim em Stanley Gene wantaim olsapotas bilong em long Hull Kington Rovers i salim ikam long givim amamas bilong Krismas long olpikinini long Goroka.Ol i bin givim aut gut tru ol dispela presen igo long

    ol pikinini long Goroka hausik na planti ol pikinini iamamas na pilai pilai wantaim ol tois na tu i amamaslong putim ol naispela yunifom bilong Hull KingstonRovers.Wanpela mama nem bilong em Rachel yama, husat

    pikinini bilong em Angela i sik na stap long hausik igivim bikpela tok amamas na tenkyu igo long StanelyGene na ol sapotas bilong Hull Kington Rovers.Em i tok olsem dispela ol presen i kam long rait taim

    stret long helpim ol pikinini long stap amamas maskiolsem ol i sik na stap long hausik.Kain presen olsem bai i ken amamasim bel bilong ol

    pikinini na ol bail us tingting long sik na ol bai oraitgut gen na go bek long stap wantaim ol femili bilong ollong ples o wan wan haus bilong ol.

  • KYYMYC

    KRISMAS NU YIA SPESOL Desemba 24, 2009 - Janueri 6, 2010 P15

    LONG taim yumi bin bung pastaim longHoliday Inn long 20th Oktoba, 2009,wanpela hap bilong bung I luklik long oltoktok I kam long Siaman bilong NesinolStratejik Plen Task Fos na mi yet long ol divel-opmen I kamap ino long taim long pinisimnastretim fainol pepa wok bilong PAPUA NI-UGINI VISIN 2050 em, “presen bilong PraimMinista bilong yumi igo long pipel”

    Yumi save long wok bilong gavman insaitlong dispela Plen bilong Pipel long narapela 40yia I bin kamaut gut tru taim Praim Minista yetI launsim long 18th Novemba 2009 long franlong planti ol pipel olsem ol pablik sevans, olkain kain stekholdas, ol invaited gest na ol timhusat I bin pilai long PNG Gems long dispelataim long Mosbi na I bin lukim tu dispela laun-sing seremoni.

    Bikpela samting long yumi ol Pablik Sevansem taim yumi lukim Deputi Praim Minista Igivim PNG Visin 2050 igo long Gavana Jenerol,na bihain igo long Praim Minista, bihain I kamlong mi long LUKAUTIM olsem Ekting SifSeketeri igo long Gavman long makim yumiolgeta, em ol pablik sevans bilong Stet na pipelbilong yumi long karimaut wok long lukimdispela VISIN 2050 I karim kaikai.

    Yes, em wok bilong Pablik Sevis long kari-maut ol Gavman polisi, plen, projek, programna ol narapela sevis wok ol I givim ol.

    Pablik Sevis ino nupela long wok wantaim oldispela plen na programs. Em I save wokimdispela insait long 34 yia long karimaut ol sot-taim na midium-taim Plens na Progrem aninitlong MTDS s na LTDSs na ol narapela longlukim olsem sevis igo long ol pipel bilongyumi.

    Somare-Temu Gavman I tokim mipela longSeptemba 2008 olsem wei o pasin yumi savemekim ol samting olsem wanpela pipel naolsem ol Pablik Sevans I gat bikpela kwesten Istap. Long sotim tok, Stet I wok long pundaunlong bringim sevis na ol pipel long kantri inolukim sevis ol I laikim. Olsem na PAPUA NI-UGINI VISIN 2050 KAMAP.

    Insait long las 14-pela mun yumi olsem pab-lik sevans na ol narapela insait long sosaiti Ikisim strongpela toktok pinis olsem yumi massenisim pasin, long sait long wokim ol wok napasin bilong yumi wantaim ol narapela olsemol pipel tru bilong kantri yumi stap long en.

    Sapos yumi wok long painim as bilong oldispela ol samting long histori o wanem yuminid long wokim insait long narapela 40 yialong stap bihain long Gavman, yumi yet na ollain brata-susa long PNG, ol wanwok bilongyumi nau I gat ol wok insait long PNG VISIN2050. Dispela Papua Niugini Visin 2050 nau em“BAIBEL” bilong yumi.

    Yes, em I stap olsem “tok” bilong PNG weyumi lukluk igo antap long en, kisim was nastia long en long helpim yumi mekim wok bi-long yumi. Em I setim visin, gol na ol plen bi-long yumi. Em I putim kaap 7-pela Pos o

    bikpela eria em Gavman I laik lukimol wok I kamap long en long sait

    long pablik na praivet sekta wok-man-meri na ol narapelastekholdas long rot yumi no save

    lukim insait long las 34 yia.

    Long wanem em I putimaut long kantri bi-long yumi long mekim kamap insait long nara-pela 40 yia, Ol Bikpela Toktok o stetmen longbihainim, wantaim ol bikpela gol long putimlong kantri antap long top 50 mak insait longol Yunaited Nesins HDI na antap long dispela,sosaiti bilong mipela long 2050 bai kamapSmat, Gat Gutpela tingting, Fea, Helti na Ama-mas. Gavman i tokaut pinis na autim tok olsemI gat a bai igat wapela Stratejik Visin na dispelaem PAPUA NIUGINI VISIN 2050.

    Olgeta ol Midium na Long-taim Plen I masgo wantaim dispela visin bilong wanem I masgat wanpela bikpela Plen tasol o visin I stap.

    Ol gutpela wanwok bilong mi, yupela bailukim olsem dispela Visin bai was long mipealong wanem kain rot olsem wanpela liklikEjensi I mas wok bung ataim na wok long gut-pela wok-bung pasin namel long ol narapelastat long 2010 na igo.

    Em I tru olsem mipela I laik lukim CACC Igo pas long kamap wantaim ol gol o as-tingt-ing bilong dispela VISIN. Taim CACC I go pas,yumi no inap go rong.

    Insait long las 34 yia olsem wanpela Nesin,mipela I bin mekim planti asua na mipela maslain long ol dispela asua mipela I kamapim.Mipela mas noken go rong long wanem mipelaI tingting long en o mipela yet I laik kamapimol asua. Bai ino gat ples log kain ol samting Ikamap namel long ol pablik sevans na nogatkain pablik sevans. Bai mi tok narapela taimgen, BAI NOGAT PLES NA NOGAT KAINPABLIK SEVANS.

    Miting long tude em taim long putim kamaptaim bilong “komisin” na “givim wok” long yuolsem het bilong Pablik Sevis ejensi long gofowat, redim ol wok plen bilong yu bihainimVisin long wan wan ol Ejensi bilong ol na kari-maut ol wok.

    Task Fos bilog Nesinol Stratejik Plen em Pro-fesa David Kavanamur igo pas long en na Istap aninit long lukaut bilong Deputi PraimMinista I givim mipela dispela Visin bihainimwanem ol wok ol I laikim a tem ov referens. Mitok tenkyu pinis na toksae long Task Fos longtoktok bilong Praim Minista long wanem samt-ing ol I mekim na ol wok long wokim longkarimaut na mekim wok bilong dispela Visin.

    Em wok bilong Pablik Sevis nau long kisimdispela wok long karimaut ol wok bilongVisin.

    Presiden bilong PEA na memba bilong NSPTask Fos, Mista Michael Malabang I tok trutaim em I tok long las wik Fraide long 34thTrainenial PEA Kongres olsem “Pablik Sevisem ki stekholda, draiva na lain bilong mekimwok bilong PNG Visin 2050. Em I mas sanapstrong long wok bilong en”

    Sapos yumi no kisim dispela salens na givimol gutpela wok na wok I ken karim kaikai baiyumi daunim yumi yet, Gavman bilong Yumi,kantri na pipel bilong yumi.

    Olsem na ol wanwok ino gat gut long pun-daun. Mi kisim ol strongpela toktok longPraim Minista na Het bilong Gavman, RaitHonorabol Gren Sif Sir Michael Somare long7TH Disemba, 2009. Praim Minista ino miksimol toktok bilong em.

    Olsem na tude bikpela wok bilong mi em

    long tokim yupela olgeta dispela ol Dairektivbilong Gavman, em sampela bilong yupela Isave long en pinis. Mi senisim ol dispelaDairektiv igo kamap olsem wanpela ofisal tok-save o sekula em bai mi givimaut klostu taim.

    Em duti bilong mi na mi daunim mi yet longtoksave long yupela. Tasol long ‘komisin nagivim wok” long yupela olsem ol lain I makimGavman na embeseda bilong PAPUA NIUG-INI VISIN 2050.

    Yupela goaut nau wantaim Praim Ministaolsem “presen igo long pipel”. Go nau, savelong dispela Visin long lewa bilong yupela nabihainim wanem ol samting I stap insait longen long tingting na spirit na was gut tru longen na planim gut long kisim ol gutpela kaikailong en long gutpela bilong pikinini bilong yu-pela na tumbuna bilong yupela long bihain.

    Fainol toktok bilong mi em toksave tasol.Mipela I kisim strong long pipel na kantri bi-long yumi long lukautim ol ofis yumi holim naamamas long en I stap. Ol pipel husat I givimbilip na trast long yu long sevim ol. Na ol pipelI gat rait long kisim bek dispela ol samtingsapos yumi no mekim gutpela wok. Longsotim tok, Gavman komisin na dikomisin.Noken larim narapela igo daun.

    Bai yupela I lukim long dispela SEKULA migivim olsem, long sait bilong mi, mi givimstrongpela tok pinis igo long Dipatmen ovPraim Minista na NEC long kamapim wanpelaTransisinol Komiti long helpim, long sait bi-long was na lukluk long operesis bilong dis-pela VISIN insait long Dipatmen na longlukluk moa long stretim na redim ol wok longwok wantaim ol 7-pela pos o pila wataim ol-geta ol eria Ejensi na ol stekholda.

    Mi gat olgeta bilip olsem yupela bai wokimwankain samting long ol wan wan Ejensi naredi long bung wantaim ol dispela Pos o Pilaofisas insait long Dipatmen bilong Praim Min-ista na NEC. Long pinisim toktok, goaut nauna yupela I kisim komisin na kisim wok pinis.Goaut long givim sevis igo long ol pipel bilongyumi na God I ken Wasman bilong yumi naStrongim yumi.

    Toktok bilong Ekting Sif Seketeri, ManasupeZurenuoc long lansion bilong Putim Aut na

    Komisin bilong ol Het bilong Dipatmen, Provin-sal Edministresin, Statutori Bodi na Konstitusi-

    nol Ofis long Karimaut Papua Niugini Visin2010-2050, long stat long Janueri 2010.

    Meri Krismas na HepiNu Yia long yupela

    wantaim olgeta femilibilong yupela.

  • KRISMAS NU YIA SPESOLP16 Desemba 24, 2009 - Janueri 6, 2010

    Krimas em taim bilong tingimlaip bilong yu wan wan

    JAMES KILA i raitim

    KRISMAS em speseltaim insait longKriten kalenda o taim bi-long ol Kristen bilip man-meri long lotu na tingimtaim mama I karimbikpela bilong yumi JisasKrais long Betlehem.Planti ol bilipmanmeri bai

    tingim dispela taim long golotu na tingim olsem JisasKrais em I kamapolsemLodnapeimanwe I stap namel tru longKristen bilip bilong yumi.Long planti ol haus-lotu,

    planti ol gutpela bilas em ol Iputimpinis long olmanmeri Igo long lotu long amamasimdispela de mama karimLod na peiman bilongyumi.Insait longplanti ol senta

    o taun long kantri bai yupainim planti ol haus-lotuemol pipel I redi pinis longgo lotu long amamasimdis-pela bikpela de.Long dispela yia Krismas

    De em long Fraide Disemba25. Maski olsem em I de bi-longwok insait longwik, baiI gat holide long planti plesna ol manmeri bai go longlotu.Gutpela tok lukaut tu I

    go long ol manmeri olsemdispela taim em bikpelatru insait long laip bilongyumi olKristenmanmeri long graun.Olsem na yumi mas tingim dispelade long laip bilong yumiwanwannamekim sampela kain sakrifais o pe-nens long traim long stretim laip nasindaun bilong yumi wan wan na tuwantaim femili bilong yumi.Em I tru olsem planti kain kain

    hevi I save bungimyumi long laip bi-long yumi wan wan. Long dispelayia tu planti ol hevi I bungim laip bi-long yumi wan wan. Tasol moabetalong dispela spesel taim bilong Kris-mas yumi mas stop pastaim na ske-limyumi yet na traimprea namekimsampela gutpela disisen long laip bi-

    long yumi wantaim femili.Yumi mas tingim laip bilong Jisas,

    mama Maria na Josep long taim bi-long bipo em samting olsem 2000krismas igo pinis taim ol I stap longdispela graun nawokabaut long hapbilong Israel. Laip I bin hat tru longtupela papa namama bilong.

    PNG Ports givim Krismas presen long ol sik pikinini long Angau

    Krismas Message I kamlong Fr Lollington Wiam,Angliken Sios- 9 Mile

    KRISMAS em gutpelataim bilong tingim na tuhelpim ol lain turangu na tuol sik pikinini husat i stapsore na i nidim tru amamasinsait long dispela speseltaim bilong Krismas.Las wik wanpela gutpela

    presen tru igo long wanpelawod long Angau MemorialHausik long tingim na tuhelpim ol sik pikinini longdispela taim bilong Krismas.OL WOD bilong ol pikinini

    long Angau Memorial Hausik

    insait long Lae, Morobeprovins i gat bikpela nid longmoa dokta na tu ol samting bi-long helpim ol lain pikininilong hausik.Long nau yet dispela sektin

    bilong hausik we i save kisimol sik pikinini i kam longplanti ol ples i ken lukautimtasol 45-pela bet long slip nanarapela tupela bet em long olpikinini i kisim marasinpinis long slip na pilim orait.Em i lukautim tu 5-pela rejis-tra, 6-pela nes na 7-pela

    komyuniti helt woka.Dokta Enename Susuke i bin

    tokaut long dispela ino longtaim igo pinis insait long wan-pela seremoni we i lukimPNG Port Corporation wan-taim Attache Software i givimK1,260 olsem Krismas presenigo long ol wod bilong ol sikpikinini long Angau hausik natu presen bilong ol sikpikinini husat i stap long hap.Dokta Susuke i

    tok olsem wod bilongol pikinini em wanpela seksin

    bilong hausik we i save pulapolgeta taim. Na i gat nid yet istap long moa helpim i mas golong dispela seksin we i savehelpim na lukautim ol sikpikinini.Em i tok dispela helpim ol

    helt wokman meri long hausiki kisim em i gutpela longsapotim ol long givim gutpelamedikol sevis na o helpim igolong ol sik pikinini.Meri husat i makim gutpela

    lain ogenaisesin, MadlyneArua-Samuel bilong PNG Port

    Corporation i bin mekim wan-pela gutpela raun igo longhausik wantaim nogat toksavena i bungim ol pikinini na ollain husat i save was long olinsait long hausik.Sif Ekskutiv ofisa bilong

    PNG Ports Corporation, BrianRiches, husat i gat gutpelawok bung wantaim AttacheSoftware i amamas long givimdispela helpim igo long wodbilong sik pikinini longAngau Memorial hausik longLae.

    YUMI manmeri bilongPNG na ol arapelakristen long wol, yuminau i rere long selebretimbikpela bung amamas bi-long krismas.Dispela bung amamas

    em bikpela presen God ibin givim nating longyumi.Em pikinini bilong em,

    Jisas.Insait long buk tambu,

    yumi bai harim ensel itokim yumi long gut niusbaimekimolgetamanmerii amamas.EmgutniusbilongGod i

    salim pinis pikinini bilongem longkisimbekyumi olmanmeri bilong dispelawol.Yumi i bin stap kalabus

    longsinnadainaGod ibinsalimdispela spesolpresenlong yumi.Long dispela wanpela

    rot tasol yumi kamappikinini bilong God na istap pas wantaim em. dis-pela presen em God igivim yumi nating na inogat kos long em.Yumi i no mekim wan-

    pelahatwoknaGodi salimpikinini bilong em longyumi, em wok marimaribilong em tasol na dispelaspesolpresen i sidaunstretlong hat bilong yumi.Longbel sori bilongGod

    tasol em i bin salimpikinini bilong em longkisim bek yumi i bin luspinis.Maski wanem rot na

    woknapasinyumimekimbai yumi i no inap liklikdispela bipolar laik bilongGod yumi mas bekimtenkyu tasol long Godwantaim laip bilong yumina traim long soim emolsem yumi amamas longkisimdispela spesolpresenGod i bin givimyumi.

    Sapos yumi laik givimtenkyu long God dispelapresen, orait yumi mastenkyu wantaim lewabilogn yumi na yumi masyusim gut dispela spesolpresen.Em dispela spesol pre-

    sen tasol Jisas i oraitimyumiantap longdiwaikrisna kisim yumi bek namekim yumi kamapmemba bilong em.Tude yumi lukimPNG i

    stap long graun bilong ko-rapsen.Gavman i korap na sin-

    daun long pasin stil nabraiberi, ol helt dipatmen isindaun long wankain rotolsem gavman, ofis bilongForen Afea na kastom tu ibagarap.Inonaunasios iwokhat

    tru long mekim gavman iluksave long ol dispelahevi. Tasol i hat tumas.Longwanemdispela sik

    nogut i kisim ples longgraun bilong yumi pinis.Sapos iolsemmoabetaol

    lidaman ol biklain bilongol dipatmen imas sindaunna glasimwanem emkris-mas na mekim senis wan-taim stretpela rot longamamasim dispela bungbilong krismas insait longhat.Krismas em min ama-

    mas bilong Jisas na yumimas reflex, trensfom narifomwantaim spesol pre-sen God i givim yumi nayumi mas bekim tenkyulong em.

    Fr Lollington Wiam

  • KRISMAS NU YIA SPESOL Desemba 24, 2009 - Janueri 6, 2010 P17

    2 Fast holim pas maket long yus kar bisnis long Mosbi2FAST Motors LimitedI stat nau long holimpas sea bilong en insaitlong moto kar bisnis in-sait long Nesinol KapitolDistrik.Olsem na long dispela

    spesel taim bilong Kris-mas, ol menesman nawokmanmeri bilong 2Fast Motors I laik givimbikpela tok amamamasbilong Krismas na HepiNu Yia igo long ol kas-tomas bilong ol.Long taim kampani I

    bin statim wok operesinbilong en long 2006 em Iwok long gro wantaimstrong olgeta taim na Iresis gut tru wantaim olnarapela yus kar kam-pani o dilas insait longNCD.Sif eksekutiv ofisa bi-

    long 2 Fast Motors, BillyLin I tok olsem ol I ama-mas long gro bilong kam-pani bikos long gutpela

    wok bung wantaim ol ko-poret kastomas naklaients blong ol.Mista Lin I tok ol I

    kamap wantaim sampelagutpela kain bisnis wokplen na stail we I lukimgutpela kaikai I kamaplong en na tu planti ol nu-pela kastoma tu I amamaslong wok bisnis wantaim2 Fast Motors.Mista Lin I tok gohet a

    gutpela wok kamap bi-long 2 Fast Motors Ikamap bihain long gut-pela save long wok emsels tim I wok long soimwantaim maketing a selsmenesa Mista MahuruDoriga wantaim sels-meriem Ms Betty Leka.Wok long sait bilong

    edministresin I stap longhan bilong meneseresLucy Malai na operesinsmenesa em Ricky Ani,husat I save luksave longron bilong bisnis long ol-

    geta de long sait bilongedmin long luksaveolsem olgeta samting Iron orait tasol.Long sait bilong wok-

    sop tu I gat ol gutpela lainmekanik I stap husat Iwok gut wantaim ol. Oldispela stail wokmanolsem Jackie Chen (save-man tru long panel bit-ing/sprei peint) Robert naDennis wantaim sapot Ikam long Naime Naimena LeoMaikao na tu wan-pela ol nupela rikruit.Mista Lin I tok dispela

    tim i go pas long givimgutpela kwaliti sevis bi-long 2 Fast Motors longNCD.Mista Lin I tokaut tu

    olsem ol spesels kampanii save salim I givim tustrong long gro bilongdispela kampani insaitlong NCD bikos prais Igutpela na ol kastomas Iken amamas.

    Bos bilong 2 Fast Motors Mista Lin (lep han) na ol wokmeri bilong em na(daunbilo) ol woksop man bilong 2 Fast Motors. Poto: NICKY BERNARD

  • KRISMAS NU YIA SPESOL Desemba 24, 2009 - Janueri 6, 2010 P19

    CIVIL AVIATION AUTHORITY

    NOTIS IGO LONG OL LAIN BRUKIM LO NA STAPLONG POT MOSBI INTANESINOL PLES-BALUS (JACKSONS)

    SIVIL AVIESIN ATORITI BILONG PNG NAU I GIVIM NOTIS IGO LONG OLGETA LAINHUSAT I BRUKIM LO PINIS NA I STAP SINDAUN OLSEM SETELMEN LONG GRAUN BI-LONG POT MOSBI INTANESINOL PLES-BALUS (JACKSONS) OLSEM STAT LONG DIS-PELA NOTIS I STAP NAU LONG GASET NAMBA G5 DEIT 26/06/80 EM PIKSA I SOIMDAUNBILO. DISPELA EM I KARAMAPIM POSEN 2437 (2098), 2432,2483 1229 NA 2179.

    CAA I WOK NAU WANTAIM DIPATMEN OV LENS NA FISIKOL PLENING (DLPP) LONGTOKSAVE OLSEM DISPELAOLERIAEM INO BIHAINIM LO. CAA I GIVIMWOK LONGWAN-PELA PRAIVET SEVEIA LONG KARIMAUTWANPELAKADASTRAL SEVEI. GUTPELAROTLONG KISIM WANPELA PLES-BALUS LIS EM LONG GO LUKIM KOMESAL DIVION LAINBILONG CAA O RINGIM OL LONG 3244656.

    CAA I ASKIM OLGETALAIN HUSAT INO BIHAINIM LO LONG LUSIM DISPELAOL PLES NARAUSIM OL HAUS OL I WOKIM INSAIT LONG WANPELA MUN TAIM DISPELA NOTIS IKAMAUT. SAPOS YU NO BIHAINIM DISPELA POLIS BAI MEKIM WOK BILONG EN.

    AUTHORIZED BY CEO/DAIREKTA - CAA

    Bipo Praim Minista bilong AustraliaBob Hawke I bin kisim luksave bilongGavman taim Gavana Jenerol I givimem taitol olsem ‘Sif’ long Star ofMelanesia. Hia em I sanap toktokwantaim Praim Minista bilong yumiSir Michael Somare na apim wanpelaglas SP bia tu wantaim.

    Sif Seketeri bilong Gavman, Mana-supe Zurenuoc I apim na soim nupelaplen bilong kantri ol I kolim PNG Vi-sion 2050.

    Wanpela Katolik pater bilong Goroka,Pater Bodgan Cofalik I soim golmedol em I winim insait long spot bi-long weitlifting long namba 4 PNGGems long Mosbi. Em I bin makimTim Isten Hailans.

    Digicel wantaim FPDA I mekim isi trulong yu nau long kisim maket in-fomesin long prais bilong ol kaikailong ol bikpela fres fud maket insaitlong PNG. Hia em siaman bilong FresProdius Divelopmen Ejensi (FPDA)Fabian Chow na Sif Eksekutiv ofisabilong Digicel PNG, Joe Mangos Isoim infomesin long mobail fon.

    Piksa I soim olmemba bilong Wa-tete tieta I karim olgaden kaikai igolong Gavana Jen-erol Sir Paulias

    Matane long taimbilong launsing bi-long Fres ProdiusDivelopmen Ejensi

    (FPDA) koporetplen long Mosbi.

  • KRISMAS NU YIA SPESOL Desemba 24, 2009 - Janueri 6, 2010 P21

    WANPELA naispelapasin bilong Kris-mas em taim yumi salimol Krismas kat igo longyumi yet na givim grit-ings bilong Krismas.Long kantri we mi kamlong en, planti ol dispelakain kat save gat ol piksabilong waitpela sno longfran bilong ol. Ol nara-pela kat save gat ol piksabilong Bethlehem obokis kaikai we mama ikarim bebi Jisas o sam-pela i soim star i laitantap long skai longsoim rot long ol tripelasaveman. Insait longwanpela stua longMosbilas wik mi painim sam-pela naispela ol PNG-stail gritings kat. Oltoktok insait long kat itok olsem: “Hepi Kris-mas PNG-stail”. Ol piksalong fran ino gat sno naol enimol olsem sipsip okamel. Long ples bilongole m i soim Fada Kris-mas i bilas long wanpelabikpela karamap siot.Long wanpela kat piksa isoim Fada Krismas iswing long rop insaitlong bus long wanpeladiwai igo long narapela,na long narapela piksa isoim em i dring wanpeladrink long wanpela betol i wokim long rop longnambis long Trobriandailan, na long namba-tripiksa i soim Fada Kris-mas i pul long wanpelakanu we i pulap tru longol presen. Olgeta dispelapiksa i nais tru na i kenbringim smail na ama-mas long ples bilong olmanmeri. Tasol em i tok-save tu long yumi olgetaolsem gutpela nius bi-long Krismas igo long ol-geta hap bilong graun,stat long liklik taun longBethlehem igo long olnambis, ol riva, ol bik-bus, ol viles, taun na sitilong PNG.Namba-4 kat i narakainliklik. Em i soim piksa bi-long Holi Femili – emMama Maria, Josep nabebi Jisas insait longbokis-kaikai bilong ol en-imol long Bethlehem,tasol em i soim ol man-meri na pikinini bilong olkain kain ples insait longPNG i putim ol gutpelabilas na i sanap klostu

    long ol. Mining bilongdispela piksa em olsemolgeta bilongmipela i kengo long Bethlehem,mipela olgeta i ken kamlong Jisas long bilip naonarim em wantaimMaria na Josep. i gat rumlong dispela haus wemipela olgeta i welkamtasol long go long hap.Dispela poin long saitbilong welkam embikpela samting. Long2009 mipela i wokimwanpela nupela haus-lotulong graun bilong Daiosisbilong Pot Mosbi longNot Waigani. Em i stap

    baksait tasol long ol hausbilong Anglicare na yuinap lukim taim yu bihainrot igo olsem longTokarara. Em wanpelaraun-haus wantaim ret-pela ruf. Wanpela samt-ing yu ino inap lukim emwanpela dua. Dispela embikos ino gat dua longdispela haus-lotu. Dispelahaus-lotu save open tasol–