Menaxhimi i NVM-ve ne zhvillim

Juhapekka Suutarinen

Këshilltar, Konfederata e Industrive finlandeze EK

Seminar nderkombetar ne Prishtine, Kosove

Tetor 20-21, 2011

17.10.2011 JSu

2

Menaxhimi I NVM-ve ne zhvillim: permbajtja

• Historia: Struktura e ndërmarrjeve në Finlandë• Çfarë është EK dhe menyrat e punës?• Rritjen si një strategji e zgjedhur në një NVM• Tregjet ndërkombëtare mund të bëjne ndryshim• Bashkepunimet dhe blerjet si stimulim I rritjes• Përfito nga njohuritë dhe përvoja e anëtarëve të bordit• Sfidat për financimin, dhe sistemet e taksave• Si të angazhohen dhe shpërbehet të personelit kyç?

3

Elinkeinoelämän keskusliitto

Finlands Näringsliv

Confederation of Finnish Industries

Konfederata e Industrive finlandeze

3 EK/Eng/shs11.2004

17.10.2011 JSu

4

EK prezenton

• Gjithë sektorin privat dhe kompanitë e të gjitha madhësive

• 27 dege te shoqatave

• Rreth 16.000 kompani anëtare, nga të cilat 96% janë të NVM-ve

• Mbi 70% e PBB-së Finlandës

• Mbi 95% të eksporteve të Finlandës

• Rreth 950 000 të punësuar

Njohuri të pashembullt dhe informacion të biznesit Finlandez

17.10.2011 JSu

5

Drejtor Gjeneral

Mikko Pukkinen

EK organisation

Zyrat rajonaleAsistent menaxher Annaleena Mäkilä

SME AffairsDrejtor Pentti Mäkinen

EK BrukselHead of EK BrusselsTytti Peltonen

DrejtorTellervo

Kylä-Harakka-Ruonala

Infrastrukture

DrejtorTimo Kekkonen

InovacioniMjedisi &

Kompetencat

DrejtorJussi Mustonen

Politikat ekonomike

DrejtorEeva-Liisa Inkeroinen

Marredheniet industriale

DrejtorJukka Ahtela

Legjislacioni dhe politikat

tregtare

KomunikimDrejtor Leena Jaakkola

AdministrateDrejtor Markku Järvenpää

17.10.2011 JSu

6

EK activities

Zyrat rajonaleZyrat rajonale

EK BrukselEK Bruksel

• Energji• Furnizime

Menaxhimi• Logjistike• Infrastrukture• Klime • Ambient• Zhvillim I

Qendrueshem

KominikimeKominikime

Infrastruktura e biznesit

• Ligji I punes dhe ceshtjeve sociale

• Ligji biznesit• Konkurrenca

dhe BE-ligji• Sigurimi i

korporates• Politikat

tregtare

• Ekonomi• Tatimet• Ciklet e

Biznesit• Punesimi• Financimi I

Mireqenies

• Koordinimi I negociatave kolegtive

• Zhvillimi I jetes se punes

• Rritja e pagave dhe analiza e tregut te punes

• Statistikat e tregut te punes

Ceshtjet ligjore dhe

Politikat tregtare

Politikat Ekonomike

Marredheniet Industriale

• Trajnim dhe edukim

• Punesim dhe emigracion

• Mjedise te reja• Rritja e

kompanise dhe internacionalizimi

• Largpamesi• Shoqeri

informative

InovacioniMjedisi dhe

Kompetencat

SME Affairs SME Affairs

17.10.2011 JSu

7

Delegacioni per Sipermarresit

Asambleja e Pergjithshme

Bordi

Grupi i menaxhimit i zgjeruar

Drejtor Gjeneral

Grupi i Menaxhimit Komiteti i federatave anetare

• Infrastruktura e biznesit• Ceshtjet ligjore dhe Politikat dregetare• Politikat ekonomike• Marredheniet industriale• Mjedisi, Inovacioni dhe Kompetencat• SME Affairs• Zyrat rajonale• EK Bruksel • Kominikime

Bordet keshillimore rajonare

Komiteti

Kompanite anetare Federatat anetare(27)

Vendim-marrja ne EK

17.10.2011 JSu

8

Departamentet e EK

DrejtorMr Jussi Mustonen

DrejtorMs Tellervo

Kylä-Harakka-Ruonala

DrejtorMr Jukka Ahtela

Drejtor Znj.Eeva-Liisa Inkeroinen

Ligji i punes dhe ceshtjeve socialeDrejtor i legjislativitMr Lasse Laatunen

Ligji i biznesitDrejtor i legjislativit

Mr Hannu Rautiainen

Politika e Tregtise dhe Marredhenieve Nderkombetare

Pergjegjes dhe keshilltar i politikave

Mr Simo Karetie

Sigurimi i korporatave

EkonomiEkonomist i larteMr Penna Urrila

TatimetPergjegjes dhe keshillta

i politikaveMr Tero Honkavaara

Koordinimi i negociatave

kolektive

Zhvillimi i jetes se punes

Rritja e pagavedhe Analiza e

Tregut te punes

Statistika e tregut te punes

Energjia dhe Klima Pergjegjes dhe keshilltar

i politikave Mr Mikael Ohlström

Transport dhe Infrastrukture

Pergjegjes dhe keshilltar i politikave

Ms Tiina Haapasalo

Brimet natyrore dhe Menaxhimi i firnizimeve

DrejtorMr Timo Kekkonen

Inovacioni dhe rritjaDrejtor i InovacionitMs Hannele Pohjola

Edukim, Trajnimdhe Punesim

Drejtor i Edukimit dhe

trajnimitMs Jaana Lehto

Infrastruktura e biznesit

Ceshtjet ligjore dhe

Politikat tregtare

Politikat Ekonomike

Marredheniet Industriale

InovacioniMjedisi dhe

Kompetencat

17.10.2011 JSu

9

Menyrat e EK per te ndikuar ne politikat nderkombetare dhe legjislacionit

Presideti I Republikes

Qeveria

Ministrite

Parlamenti

Komitetet

Partite Politike

• Opinionet me kerkese• Vet iniciativ e deklaratave dhe rekomandimeve • Pjesemarrja ne komitet dhe grupet e punes• Degjimet• Historiku I kontakteve

EK

Departamentet

Federatat anetare

17.10.2011 JSu

10

Menyrat eEK per te ndikuar ne Evrope

Komisionet ParlamentiEvropian

Keshill

Ministrite dhe Misioni I BE-

Finlandez

• Opinionet e EK dhe Biznis Evropian me kerkim• Vet iniciativ e deklaratave dhe rekomandimeve• Pjesemarrja ne komitet dhe grupet e punes• Degjimet ne Finland dhe Bruksel• Kontaktet direkt ne Bruksel

Biznis Evropian

Sektori I Federatave

EK

Departamentet

Federatat anetare

Struktura e ndërmarrjeve në Finlandë

17.10.2011 JSu

1212

Punonjesit

Numri dhe përqindja e ndërmarrjeve (2009)*

N % Grumbulues %

1-4 228 517 86,6 86,6

5-9 17 814 6,8 93,4

10-49 14 486 5,5 98,9

50-249 2 334 0,9 99,8

250- 608 0,2 100,0

Total 263 759 100,0Burimi: Statistikat Finland  * me përjashtim të sektorëve të prodhimit primar

Numri dhe ndarja e ndërmarrjeve sipas madhësisë klasës

17.10.2011 JSu

13

Ndërmarrjeve Finlandeze sipas klases dhe madhësisë

Size class

Numri i Ndermarrjeve (përjashtim të sektorëve të prodhimit primar)

1995 2000 2005 2009

1-4 156142 183833 196421 228517

5-9 14280 15644 16369 17814

10-49 9351 12728 13085 14486

50-249 1746 2200 2293 2334

250- 496 560 576 608

Total 182015 214965 228744 263759

Pjesa e bazës e ndërmarrjes, %

1995 2000 2005 2009

85,8 85,5 85,9 86,6

7,8 7,3 7,2 6,8

5,1 5,9 5,7 5,5

1,0 1,0 1,0 0,9

0,3 0,3 0,3 0,2

100,0 100,0 100,0 100,0

Burimi: Statistikat Finlanda, Statfin-bazës së të dhënave

17.10.2011 JSu

14

Source: OECD (2009). Measuring Entrepreneurship. A Collection of Indicators. 2009 Edition

17.10.2011 JSu

15

Source: OECD (2009). Measuring Entrepreneurship. A Collection of Indicators. 2009 Edition

17.10.2011 JSu

1616

Ndërmarrjet si punëdhënës dhe personat e vetëpunësuar në Finlandë

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Employers

Self-employed persons

Source: Eurostat

Rritja si një strategji e zgjedhur në një NVM

17.10.2011 JSu

18

Rëndësia e NVM-ve ne rritje të lartë

• Interesit politik 1: shumica e vendeve të reja të krijuara në kompanitë e rritjes

• Interesit politik 2: rritja e qarkullimit dhe të kursit të fitimit kulm në rritje të kompanive, që do të thotë më shumë të ardhura tatimore

→ Politika ndërmarrjes duhet të jetë perditesuar për të mbështetur rritjen në mënyrë per te maksimizuar mirëqenien e shoqërisë

• Rëndësishme për të identifikuar jo vetëm fillimin e rritjes, por edhe kompani të orientuar drejt rritjes gjatë ciklit jetësor të sipërmarrjes

17.10.2011 JSu

19

Zgjedhja e rritjes si një rrugë strategjike 1 / 2

• Përcaktimi i faktorëve për një sipërmarrës :

2) Aftesia e rritjes– Njohurive

– Inoviacionit

– Resurseve

– Rrjeteve

– Realizem

1) Gatishmëria për të zgjeruar biznesin– Qendrimi

– Kontrolli I marrjes persiper te rrezikut

– Vizioni nderkombetar

17.10.2011 JSu

20

Zgjedhja e rritjes si një rrugë strategjike 2/2

3) Avantazh konkurrues dhe faktorët për sukses p.sh.:– Know-how e personelit dhe stimuj të suksesshëm

– Kontrol efektiv I kostos

– Kualitet I larte

– Ide te reja, markë

– Marrëdhëniet me klient, Vendndodhja e kompanise

4) Potenciali I tregut– Fokus I qarte I tregut

– Kerkesat per produkte/sherbime

– Njohja e deshirave te konsumatoreve

Tregjet ndërkombëtare mund të bëjë një ndryshim

17.10.2011 JSu

22

Rritjet nga jashte

• Zgjerimi gjeografik është një zgjedhje e ndërgjegjshme– Ekspor (Import)

– Krijimi e shitjes ose njësise se prodhimit jashtë vendit

– Bashkëpunimi dhe rrjetezim(partneritet)

• Ne Kosove dhe Finlande tregu lokal eshte I kufizuar

• Kërkim i mundësive të biznesit të ri do të thotë të zgjerohesh jashtë vendit

– veçanërisht të orientuara nga teknologjia produkte për tregjet ne trend

– mbështetje për ndërkombëtarizim nga burime publike apo private në dispozicion

– nënkontraktimin për furnizuesit kryesore

17.10.2011 JSu

23

Faktoret e suksesit

• Tolerancën e rrezikut dhe planifikimi i mirë; orientimit të konsumatorëve

• Pervetesimi I tregut (marrëdhëniet klient, marketing, njohuri të tregut, të komunikimit)

• Pervetesimi I prodhimit (teknologji progresive, përzgjedhje të ndryshme të produkteve)

• Pervetesimi I pertneritetit(rrjetezimit) (kontaktet e biznesit, zinxhirit të shpërndarjes, imazhin e korporatave)

• Pervetesimi I strategjis (planifikimin strategjik, menaxhimin, përvoja ndërkombëtare e bordit planifikimin strategjik, menaxhimin, përvoja ndërkombëtare e bordit)

17.10.2011 JSu

24

Pengesat e mundshme

• Kostot dhe vështirësitë e marketingut

• Gjetja e kanaleve funksionale të shpërndarjes 

• Rregullat dhe standarded e prodhimit

• Vendndodhja e klienteles

• Legjislacioni dhe rregulloret në tregun e synuar

Bashkimet dhe blerjet si pershpejtues te rritjes

17.10.2011 JSu

26

Kur rritja organike nuk është e mjaftueshme

• Rritja me bashkimet dhe blerjet (B & B) përdoret si një përshpejtues

• 2/3 e kompanive Finladeze kan perdor B & B– Perfitoje nga sinergjia

– Gjetje te shitjeve ose kanaleve te reja te marketingut dhe konsumatorve

– Zgjeruar produktet e tyre apo zgjidhjet e sherbimeve

• Sipermarres tipik duke perdorur B & B’ne si pershpejtues per tu rritur zoterojne ose kane zoteruar disa kompani ne karrieren e tyre (Sipermarres serik apo portofol)

17.10.2011 JSu

27

Sukseset ose dështimet në një blerje

• Qfare te ndjekim:– Objektiv kompania operon në të njëjtën - ose mjaft të ngushtë -, ne tregun

e industrisë, ose fazën e zinxhirit të furnizimit

– Qëllimet e synuara dhe strategjite e biznesit per të plotësuar ato të blerësit

– Kompania objektiv tashmë është e njohur për menaxhim

• Detajet që kanë nevojë për vëmendje të veçantë :– Kapërcye opoziten për ndryshime e  synuara në kompani

– përdorimin e burimeve të mjaftueshme për planifikim të plotë të procesit të blerjes, dhe percaktimi ne afat kohor

– Identifikimi I mangesive tona!

Përfitojmë nga njohuritë dhe  përvoja e anëtarëve të bordit

17.10.2011 JSu

29

Bordi tregon drejtimin, menaxhmenti e ekzekuton

• Në një NVM mesatare, Bordi përbëhet kryesisht, ose krejtësisht, prej anëtarëve të menaxhimit dhe / apo pronarit familjar

• Ndjekja e rritjes nuk është gjithmone strategji e mirë

• Sipas studimeve të shumta, njohuri të gjerë dhe përvoja janë pasuritë e paçmueshme në arritjen e rritjes së synuar

• Në të njëjtën kohë si ngritje ne kohën e tyre dhe përpjekje për punë bordi, sipërmarrës me përvojë apo engjujt e biznesit janë shpesh të gatshëm për të investuar në një ndërmarrje premtuese

17.10.2011 JSu

30

Per te arritur me te miren nga bordi:

• Kini kujdes të diversitetit të mjaftueshëm të anëtarëve– mosha, gjinia, historiku, eksperienca

• Mbani një kontakt aktiv me anëtarët e bordit, madje edhe në mes të mbledhjeve të bordit

• Të jetë gati të shpërblejë anëtarët, dhe të mbuluar shpenzimet e tyre për takimet

• Mos harroni: Detyra kryesore e bordit nuk është për të dëgjuar raportet e performancës, por për të përcaktuar drejtimin strategjik dhe "ndeshje boksi" të menaxhmentit

Sfidat për financimin, dhe sistemet e taksave

17.10.2011 JSu

32

Qasje në financa, faktor kyç në rritjen e ndërmarrjeve

• Rritja nënkupton nevojën e financave, dhe rritja e lartë normalisht kërkon financime nga burime të jashtme

• Kriza aktuale ekonomike dhe rregullat e reja për sfidat financiare për ndërmarrjet te formuara nga bankat– Rritja e burimeve sekondare ësht ë me rëndësi, nëse ka të tilla

• Në Finlandë, p.sh. kompanitë e sigurimeve, institutet e pensioneve, Finnvera dhe Tekes (Agjencia finlandez Financimi për Teknologjisë dhe Inovacionit) ofrojnë financim për sipërmarrësit

17.10.2011 JSu

33

Kapitali në mungesë mund të rezultojë në rezultate të padëshirueshme

• Veshtiresite per te gjetur kapital do te thote rritje e ngadalshme ,ose aspak rritje– Nese kapitali punues shkakton veshtiresi, kjo mund te rezultoj ne bankrrotim

• Problemet e zakonshme me te cilat ndermarresit ballafaqohen jane:– Kosto e larte e kapitalit

– kërkesës për letrat me vlerë dhe të kolateraleve reale

– procedurat burokratike në lidhje me shumë burime sekondare

• Sistemi financiar duhet të jetë në gjendje të sigurojnë kapitale për ndërmarrjet në çdo fazë të ciklit të jetës

- nëse burimet private nuk janë të disponueshme, mangësitë duhet të kapërcehen nga sektori publik

17.10.2011 JSu

34

Stimujt e taksave mund të konsiderohen

• Stimujt per kerkim, zhvillim dhe inovacion (R&D&I)– p.sh. zbritje të taksave nga pagat në lidhje me R & D & I

– Nen diskutime ne Finlande; do te perfitonin vecanerisht NVM-te

• Norma me te larta te shlyerjes se interesit

– Jo taksa ne perfitime perderisa ajo qendron brenda kompanise

– Modeli estonian: lejon me shume hapesire per investime dhe zhvilime te komoanive

• Nxitje për investime kapitale ne NVM

Si të angazhojmë dhe shpërblejmë personelin kyç?

17.10.2011 JSu

36

Rëndësia e personelit duhet të shihet nga sistemi i shpërblimeve dhe bonuseve të një kompanie

• Aftesite e kerkuara per rritje– të jenë të përgatitur për të shpërblyer aftesite mbeshtetes per rritje

– marrë parasysh që të gjitha grupet e personelit në bazë të një skeme të performancës lidhur me pagesën

• Sipërmarrësit ne rritje dhperblimin dhe bonuset i shohin te dobishem,si nje faktor kyc per ndryshime dhe një mjet për të komunikuar vlerat e personelit te kompanisë

• Shperblimet dhe bonuset duhet te permbajne si vlera monetare ashtu edhe jo monetare

• Vendimeve mbi ngritjen e pagave ne nivel te kompanise

17.10.2011 JSu

37

Faleminderit Per Vemendjen!

This Presentation has been produced with the financial assistance of the European Commission. The views expressed herein are those of EK and can therefore in no way be taken to

reflect the official opinion of the European Commission.