HORTO ECOLÓXICO

CURSO 2014-2015

Memoria horto escolar

Proxecto do Ceip Barouta e subvencionado

por Voz Natura

Curso escolar 2014-15

XUNTA DE GALICIACONSELLERÍA DE EDUCACIÓN

E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA C.E.I.P. BAROUTA

ENCONTRO CO HORTO

Cando chegamos en setembro, tiñamos o horto algo desleixado mais aínda puidemos recoller algún dos froitos que quedaban: amorodos, framboesas e tamén cenorias, allo porro e as esponxas vexetais. Algunha cabaza, que aproveitamos para o Samaín e pouco máis. As froiteiras prenderan e gozaban de boa saúde.Respecto das esponxas, puidemos ver todo o proceso: sementar, transplantar, crecer pola rede, florear e ver como ía medrando o froito. Deron moitas pero foron morrendo debido ao mal tempo que veu en outono. Con todo, logramos cinco. Agora haberá que branquealas.

NOVO CURSO, NOVO PROXECTO

Para este curso tiñamos novos obxectivos:• Observar a importancia do abono e fertilización no crecemento das

plantas. • Facer actividades de medida, deseño e distribución dos tallóns co

alumnado de 5º e 6º.• Rexistrar o sucedido en fichas de aula.• Distinguir entre horto (zona de froitas e verduras) e fraga (zona de

arborado con froitos e para madeira).• Recoller a materia orgánica das árbores do patio, restos do comedor e

das merendas, para facer compost.• Observar o crecemento das sementes e das plantas.

Para iso deseñamos dúas grandes zonas:• O horto, onde poriamos as verduras, froitos, flores, aromáticas e

froiteiras.• A fraga, na que plantariamos dous castiñeiros, un bidueiro, algún

acivro... Para ir sumando ao arborado xa existente no patio.

RENOVACIÓN DO HORTO

Este ano queriamos darlle un cambio respecto do pasado. Mantemos a situación e as froiteiras plantadas pero imos organizar a plantación en dúas zonas, cada unha delas subdividida en 4 tallóns, cadanseu cun tipo de plantas similares.

• Na zona A: construímos, coa axuda duns papás, 4 caixóns de madeira (de 1,30x2,50 m) que enchemos coa terra do horto, e follas e logo botamos cal, abono e algo de substrato.

• Na zona B: hai tamén 4 tallóns feitos na terra pero sen engadir ningún fertilizante, agás a folla que recolleramos do patio.

Trátase de ver como inflúe o uso de abono do solo no crecemento das plantas. Fíxose un seguimento quincenal, a partir de marzo, co inicio das primeiras plantacións, e foise rexistrando en fichas que se poden ver no caderno do horto.O traballo máis duro, organización do horto, medición, apertura de carreiros, feitura dos buratos para plantar as árbores, recollida masiva de folla ... correu a cargo das titorías de 5º e 6º; o resto das aulas, participaron sementando, plantando, regando, observando ... e reflexionando sobre o acontecido.Houbo dúas datas nas que todo o cole, en diferentes recunchos, estaba facendo algunha tarefa para o horto: en febreiro, coas primeiras sementes (uns no horto e outros en caixas de porespán) e a outra foi para celebrar a festa da Primavera “Árbores e Poesía”. Era unha festa ver a todo o alumnado implicado, interesado e con ganas de participar.

Caderno do horto

Barouta, 2014-2015

Información e seguimento

As ferramentas

1. pá / laia2. angazo (rastrillo)3. sacho/eixada4. legoña5. vasoira6. carreta7. forcada

1

6 2

3

1

7 5

4

RECOMENDABLE NON RECOMENDABLE

• Restos de froita ou verdura• Pousos do café, te,

infusións• Flores, restos de plantas• Restos de poda, serradura,

cinsas• Restos da horta• Herba• Follas• Casca de ovo• Tonas das patacas, da

froita• Palla, toxo• Maleza

• Feces ou excrementos de animais

• Restos inorgánicos, plásticos, vidro, briks

• Restos de papel, cartón• Materiais contaminantes• Papeis brillantes ou con

tinta• Comida cociñada

Que podemos botar no composteiro?

O noso composteiro

Froitos

Solanáceastomate

berenxena millo

Cucurbitáceascabaciño cabaza

cogombromelón

Follas

Compostasleitugaeiruga

Quenopodiáceas

acelga espinaca

Raíz

Umbelíferascenoria

Liliáceas allo

porrocebola

Mellorantes

Leguminosasxudía

chícharosfaba

Crucíferas

brócoli

Abono:Moi esixentes

Abono:Esixencia media

Abono:Esixencia moderada

Abono:Pouca esixencia

Abono:Moi esixentes

Parcela 1 Parcela 2 Parcela 3 Parcela 4

ROTACIÓN DE CULTIVOS POR FAMILIAS BOTÁNICAS

meses Tallón 1 Tallón 2 Tallón 3 Tallón 4 sementeiros árboresfebreiro cenorias

cebolaschícharos allo porro

acelgaleitugaberenxenatomatebrócoliflores

marzo froiteirascastiñeirosacivrobidueiro

abril berenxenatomatecabazas

espinacasleitugaeirugaacelga

porro xudías brócoli

cártamoesponxasflores

maio millo leituga

CALENDARIO PREVISTO DE PLANTACIÓN

meses Parcela 1 Parcela 2 Parcela 3 Parcela 4

febreiro2ª quincena

Plantamos cebolas e cenorias

Plantamos chícharos

marzo1º quincena

2ª quincena

Saíron as cebolas e están ben .A finais, aparecen as cenorias

Naceron ben ao longo dos 3 regosOs chícharos seguen medrando.

abril1º quincena

2ª quincena

Transplantamos unhas cabazas.Transplante de cabaciño.

Puxemos uns tomates protexidos con botellas de plástico.Todo vai medrando.

Puxemos uns pés de leituga e de eiruga.

Transplante da acelga que tiñamos en maceta.

Están medrando ben.

As cenorias van a modo. As cebolas medran.

Vai asomando a cenoria.

O cebolo engorda e a cenoria vese mellor.

Puxemos unha rede para soster os chícharos.Plantamos brócoli para ver como se vai adaptandoPlantamos as xudías e os tirabeques.Saíron as xudías e os tirabeques.

maio1º quincena

2ª quincena

Botaremos o millo e as fabas.Transplantaremos a berenxena.

Seguiremos observando o crecemento.

Transplante de allo porro.

Agardamos que nazan as xudías e os tirabeques e que floreen os chícharos para poder probalos antes de fin de curso.

xuño

Zona AFicha de seguimento

meses Parcela 1 Parcela 2 Parcela 3 Parcela 4

febreiro2ª quincena

Plantamos cebolas e cenorias

Plantamos chícharos

marzo1ª quincena

2ª quincena

Saíron algunhas e vense máis febles.Parece que asoma algunha cenoria.

Saíron bastantes chícharos pero menos que na zona A.

Medran pero non naceron todos.

abril1ª quincena

2ª quincena

Transplante de cabazas.

Transplante de cabaciño.Puxemos uns tomates protexidos con botellas de plástico.Medran menos.

Puxemos uns pés de leituga e eiruga.

Transplante de acelga, que tiñamos en maceta.

Algunhas morreron e houbo que repoñer.

As cebolas ben pero as cenorias non medran.

Vai asomando algunha cenoria.O crecemento é lento.

Puxemos uns pés de brócoli.

Plantamos as xudías e os tirabeques.Os chícharos medran e xa teñen a súa rede tamén. O brócoli mantense.As xudías naceron moi poucas pero os tirabeques si.

maio1ª quincena

2ª quincena

Botaremos o millo e as fabas.Transplantaremos a berenxena.

Seguiremos observando o crecemento.

Transplante de allo porro. Agardamos que nazan as xudías e os tirabeques e que floreen os chícharos.

xuño

Zona BFicha de seguimento

O COMEZO

1º trimestre

2014-2015Volvemos ao horto!No outono, xuntamos un montón de folla para darlle un aporte importante de materia orgánica e que podrecese antes de fresar co tractor.

Recollida de folla no patio

Grandes e pequenos, no recreo ou noutros momentos do horario...

A través da ANPA, conseguimos que viñese un veciño co seu tractor para fresar o terreo.

Que ben quedou!

Grazas!

Logo, houbo que deseñar os tallóns e distribuír o espazo.O alumnado de 5º e 6º mediu o terreo e debuxou a forma do que será o novo horto.

Preparando o camiño central para acceder ao horto sen pisar no sementado.

Medir, marcar, apartar a terra para os tallóns... Colaborar e aprender xuntos!

Cada tallón terá 1,20 m de largo e 3 m de longo, aproximadamente.

COMO SE MIDE

CON ESTA CINTA

TAN LONGA?

Así quedou distribuído o horto: a zona A, na que botamos folla, abono e substrato; zona B, que só leva a folla pero nada de abono nin substrato.Observaremos o que pasa!

Plantando unha sebe para marcar o límite do horto e que faga bonito, mentres non poñemos a valla ou rede máis visible.

Plantación e sementeiros

2º trimestre

Plantación e sementeiros

O 19 de febreiro, aproveitando o bo tempo e a lúa

axeitada, saímos todo o colexio ao patio para iniciar a

plantación.

O alumnado de 5º e 6º, estivo no horto, botando

chícharos, cebolas e cenorias. Estas sementes van

directamente na terra pois resisten ben a

climatoloxía de agora en diante.

O resto das aulas, fixeron sementeiros de flores e

produtos de horta. Estes quedarán resgardados da

xeada e do mal tempo para asegurar un crecemento

rápido. Logo levarémolos ao horto.

Nunha pequena semente

cabe todo o verde,

cabe o trevo, cabe a ceiba,

cabe a selva enteira.Jorge Luján

Desfacer o substrato, botalo nos tallóns; logo encalar de botar o abono. Deixar todo listo para logo plantar.

Agora xa se poden botar as cebolas, os chícharos e as cenorias e plantar algún arbusto nun dos laterais.

Cada aula tiña unha caixa con terra e as súas sementes (flores , leituga, tomate, eiruga, berenxena ...). Houbo que collelas, enterralas, regar con xeitiño e logo deixalas na terraza protexidas do frío e orientados ao sol.

E. I. prepara sementeira de flores

Ranúnculos e zinnias

A leituga do sementeiro, nacendo

Transplante de brócoli

Xa hai varias plantas para levar ao horto.Á dereita, separar de unha en unha.

Distintos procesos

Festa da primavera

Barouta, 27 de marzo de 2015

Cada ano, polo 21 de marzo, celebramos a Festa da Primavera plantando árbores e recitando poemas. Esta vez, como caeu en sábado, decidimos adialo para o 27 de marzo. Fixémolo cadrar coa despedida de trimestre.

Antes do recreo, aproveitamos para ir ao horto a plantar. Cada curso tiña asinada unha árbore e tamén algunha planta aromática ou de flor. Puxemos froiteiras (figueira, ameixeira, cerdeira, mandarineiro), árbores ornamentais (marmelo de flor, acivro) e de froitos (castiñeiro, bidueiro, oliveira), menta, tomiño, romeu, xarxa, malva...

Despois do recreo, xuntámonos todas as aulas, no 1º andar, a carón da Biblioteca, para recitar poemas. Houbo versos en galego (de Rosalía, Curros, García Tiejeiro...) , en castelán (de Alberti) e ata en inglés.Para rematar, unha canción “As árbores da fraga” e a proba dos froitos do horto, aínda que de momento só poden ser de goma, claro!

Fixemos unha exposición con todos os traballos e máis cos libros de poesía e resultou un acto bonito.

Acivro, cerdeira e marmelo de flor

Observar, plantar e logo deixar todo recollido.

Aulas de 5º e 6º

É igual un mandarineiro ca un castiñeiro ou unha nogueira?

Observando as miñocas que tiña a nogueira no terrón.

Aulas de

3º e 4º

As aulas de 1º reflexionando:Son froiteiras, son de madeira, que son?

As aulas de Infantil, encheron de flores as macetas do seu parque de xogo. Que bonito se ve agora!

Na zona das aromáticas temos 5 grupos que ocupan toda a fronte do horto.Puxemos: lavanda, malva de olor, mentas, tomiño, ceboliño, perexil, romeu, ruda, ourego, macela. Tamén está deste lado a zona dos amorodos.

Recital de poesía

Traballos de aula

Reflexións sobre o traballo realizado ao redor do horto e da natureza, busca de información, debuxo, lectura, reciclaxe de briks para facer macetas para agasallar ás familias con plantas ...

Cadrar o traballo do horto co currículo.

2º B, Primaria

2º A, Primaria

Nestes días, a figueira, abriu todas estas follas.

Cando soubemos que iamos plantar un BIDUEIRO e un CASTIÑEIRO puxémonos mans á obra e primeiro

atendemos na pantalla ás explicacións das mestras.

Alumnado de

infantil

TRABALLO DE AULA EN INFANTIL

As 4 aulas de Infantil

UN ANO MÁIS EXPERIMENTANDO NO HORTOSachamos, fixemos regos, sementamos, transplantamos, abonamos, regamos, reflexionamos, observamos e sacamos conclusións, quitamos herbas, plantamos árbores e aromáticas... isto é parte da nosa colaboración no horto escolar.Fomos ao horto en grupo, con outros cursos e, mesmo, de xeito individual.Vimos como xurdían as primeiras folliñas e como ían medrando os chícharos, as cenorias... Aprendemos a diferenciar a pereira da maceira mirando as súas follas. Este ano vimos as flores da pereira e agardamos probar algunha pera.

Ter un horto no cole proporciona un descanso do traballo intelectual sen deixar de aprender. É máis lúdico e permite estar fóra, en contacto coa natureza, gozar xuntos e aporta experiencia no traballo. Por todo isto, gustaríanos seguir co proxecto do horto no futuro.

Aula de quinto

Aula de cuarto

Macetas para agasallar ás familias con plantas do horto.

Reciclando

Cal escollerei?

Situación do horto neste

momento

tomates

aromáticasXa temos a valla!

As froiteiras, adáptanse no noso horto.

Valoración do proxecto

O horto na escola permite que nenos de todas as idades, e adultos, poidan participar xuntos divertíndose e aprendendo.

AnaÉ unha actividade

cheíña de

aprendizaxe que

nos pon en

contacto coa

natureza.Rebe

Foi unha experiencia moi boa.Miguel

Traballando no

horto do cole

aprendín como

coidar o que

temos na nosa

casa. Teo

Fago unha valoración

positiva, polo moito

que descubrín e

aprendín . Ademais é

relaxante este

traballo.Anxo

Un horto escolar é xenial!

Non só coñecemos mellor

as plantas senón que

tamén aprendemos

matemáticas, distribuíndo

os regos, e lingua,

aprendendo palabras

novas. Elena

Ter un horto na escola é respectar as plantas. Foi unha boa idea, xa que ademais de obter alimentos sans, aprendemos cousas novas.Carla

Algunhas opinións do alumnado.

A modo de conclusións:A experiencia no horto foi estupenda, a pesar de que as condicións non son moi axeitadas. Partimos dun terreo areento, que leva máis de 20 anos sen traballar. A pesar de termos plantado xa o curso pasado e de botar folla, abono e algo de substrato e compost, as plantas van de vagariño.• Este curso démoslle unha renovación e foi valorado moi positivamente por toda a

Comunidade Educativa. Aprendemos da experiencia pasada.• Si que puidemos comprobar que as plantas medran mellor se hai abono. De momento

aínda están pequenas pero xa se nota a diferenza. • O alumnado vai con frecuencia polo horto (a veces en grupo e outras, de xeito individual),

pregunta, colabora, fala del na casa... Amosa interese por esta actividade.• As familias tamén se interesan: miran a evolución dos sementeiros, algunhas colaboran

aportando plantas, outras levan das que nós temos e axudan a manter a ilusión.• O profesorado participa, sobre todo, desenvolvendo as actividades propostas na súa

titoría. • Combinar o traballo no horto co curricular, resulta moi interesante xa que se pon en

práctica moito do estudado.• Estas actividades favorecen a relación entre cursos de idades diferentes, a cooperación, a

axuda, a motivación.Por todo isto, facemos unha valoración positiva e, de feito, solicitamos un ano máis, un novo proxecto.

Queremos deixar aquí o noso agradecemento a toda a Comunidade

Educativa:

• Ao profesorado e alumnado de Infantil e Primaria, que colaborou moito e

sen o que non se podería levar a cabo o proxecto.

• ANPA San Mauro, que nos facilitou contactos para levar a cabo algunhas

tarefas máis complicadas.

• Ás familias, que aportaron entusiasmo, compartiron plantas, levaron das

que nós tiñamos e preocupábanse por seguir o que ía acontecendo.

• A Luisa, da que tanto temos aprendido a través do seu blogue,

http://www.hortagalega.eu/Grazas!

Ceip Barouta – Ames, 29 de abril de 2015