mediastinum -...
TRANSCRIPT
MEDIASTINUM
Dr. Weiczner Roland
SZTE ÁOK Anatómiai, Szövet- és Fejlődéstani Intézet
2014.
(Nevezéktan: Terminologia Anatomica, 1998.)
Fókuszpontok
Hogyan definiáljuk a mediastinumot?
Melyek a mediastinum határai?
Hogyan osztjuk fel a mediastinumot?
Milyen anatómiai rétegeket különítünk el?
Milyen képletek találhatóak a mediastinum
egyes részeiben?
WR 2014 2
A mediastinum definíciója• = gátor
• latin: „quod per medium stat”= „ami középen van”), azaz szó szerint „(a mellüregben) középen lévő (térség)”
• Cavitas thoracis = Cavitas pleuralis dextra + Mediastinum + Cavitas pleuralis sinistra
Th V.
Cavitas pleuralis dextra et Pulmo dexter
Cavitas pleuralis sinistra et Pulmo sinister
WR 2014 3
A mediastinum határai
• Elülső határ: Sternum
• Hátsó határ: Pars thoracica columnae vertebralis
• Oldalsó határ: Pleura mediastinalis
• Alsó határ: Diaphragma
• Felső határ: Apertura thoracis superior (lamina praetrachealis et praevertebralis fasciae cervicalis közti nyaki zsigeri térség folytatása)
WR 2014 4
A mediastinum felosztása
• Elsődleges osztósík: Angulus sterni – Th IV-V. csigolya közti discus intervertebralison át (szív feletti horizontalis sík, ún. transthoracalis sík)
• Az osztósík felett: Mediastinum superius
• Az osztósík alatt: Mediastinum inferius= Mediastinum anterius, Mediastinum medium et Mediastinum posterius
WR 2014 5
A mediastinum felosztása
Mellkas, lateralis röntgenfelvétel Mellkas, sagittalis MR-felvétel
S= Mediastinum sup., A= Mediastinum ant., M= Mediastinum medium, P= Mediastinum post.
Angulus sterni
Angulus sterni
Th IV
Th VTh V
Th IVS S
AM P
AM
P
WR 2014 6
WR 2014 7
MEDIASTINUM SUPERIUSNr. Anatómiai rétegek Képletek
1. Thymus Felnőttben: Thymus adiposus/ Corpus adiposum retrosternale
2. Vena cava superior (VCS) és gyökerei
VCS, Vv. brachiocephalicae
2-3. réteg között: Nn. phreniciNn. vagi
3. Arcus aortae és ágai Arcus aortae: Truncus brachiocephalicus, A. carotis communis sinistra, A. subclavia sinistra; a nn. laryngei recurrentes eredése
4. Trachea (C VII. Th IV.) Trachea
4-5. réteg között (Sulcus oesophageotrachealis):
Nn. laryngei recurrentes
5. Oesophagus Oesophagus, Ductus thoracicus
6. Hátsó mellkasfali képletek Vénák, truncus sympathicus
MEDIASTINUM INFERIUSMEDIASTINUM ANTERIUS
MEDIASTINUM MEDIUM
MEDIASTINUM POSTERIUS
Ligg. sternopericardiaca
Cor + PericardiumNagyerek kezdeti / végső szakaszai, V. azygos végsőszakasza
Oesophagus (C VI. Th XI.), Pars thoracicaNn. vagi (X.)
Vasa thoracica internaNn. phreniciVasa pericardiaco-phrenica
Aorta thoracica + fali és zsigeri ágak
Nodi lymphoidei parasternales
Radix pulmonis V. azygos et V. hemiazygos rendszere
Membrana bronchopericardiaca
Ductus thoracicus
Truncus sympathicus Nn. splanchnici thoracici
WR 2014 8
Nodi lymphoidei parasternales
A. et V. thoracica interna
Thym
us
adip
osus
V. brachiocephalica sinistra
V. brachiocephalica dextra
WR 2014 9
V. subclavia sinistraV. subclavia dextra
V. jugularis interna dextra V. jugularis interna sinistraTruncus
lymphaticus dexter* Ductus thoracicus*
* Angulus venosusba nyílik (PIROGOV-szöglet)
Arcus
aortae
WR 2014 10
A. subclavia sinistra
Truncus brachiocephalicus
A. carotis communis sinistra
N. phrenicus sinister
N. phrenicus dexter
N. vagus sinister
N. vagus dexter
VCS
Nn. phrenici: topográfiaEredet: Plexus cervicalis ( C3-4-5)Variáns: N. phrenicus accessorius
(C5 szelvényből eredő rostok a nyakon külön futnak)
Nyaki szakasz:M. scalenus anterior elülső felszínén
Apertura thoracis superior:A. et V. subclavia között, N. vagustól ventralisan
Cavum thoracis:Radix pulmonistól ventralisan, a Pleura mediastinalis és a Pericardium fibrosum között(kísérik: Vasa pericardiacophrenica)
Sensoros végág:R. phrenicoabdominalis dexter(Foramen venae cavae inferioris) R. phrenicoabdominalis sinister(Hiatus oesophageus)
WR 2014 11
Nn. phrenici: funkció
Szenzoros funkció:Pericardium fibrosum (Rr. pericardiaci) Pleura mediastinalis et diaphragmatica (Rr. pleurales) Diaphragma Peritoneum parietale (rekesz alatt, Rr. phrenicoabdominales)
Mozgató funkció:Diaphragma (Rr. musculares)
WR 2014 12
Nn. vagi (Nn. X.), Pars thoracica1. Apertura thoracis superior:
N. vagus dexter: V. brachiocephalica dextra és a Truncus brachiocephalicus között N. vagus sinister: V. brachiocephalica sinistra és a A. subclavia sinistra között
2. Recurrens ágak leadása:
A. subclavia dextra alatt (jobb)Arcus aortae alatt (bal)
3. Mediastinum posterius:
Radix pulmonis mögött halad, Plexus oesophageus létrehozása
4. Hiatus oesophageus diaphragmatis:
Truncus vagalis anterior (bal N. X.-ból, nyelőcső előtt) et Truncus vagalis posterior (jobb N. X.-ból, nyelőcső mögött)
WR 2014 13
Nn. vagi (Nn. X.), Pars thoracica*Visszakanyarodó ágak:
1. N. laryngeus recurrens dexter(végág: N. laryngeus inferior dexter (3.) a Sulcus oesophageotrachealis-ban)
2. N. laryngeus recurrens sinister(végág: N. laryngeus inferior sinister, a Sulcus oesophageotrachealis-ban)
Szívhez futó ágak:
4. Rr. cardiaci cervicales superiores
5. Rr. cardiaci cervicales inferiores
7. Rr. cardiaci thoracici
Légutakhoz futó ágak:
6. Rr. tracheales
9. Rr. bronchiales
Nyelőcsőhöz haladó ágak:
8. Rr. oesophageales
10. Plexus oesophageus(Truncus vagalis anterior et posterior)
*Visszakanyarodás helye: A. subclavia dextra alatt (jobb oldalon)Arcus aortae alatt (bal oldalon)
WR 2014 14
WR 2014 15
N. vagus dexterN. vagus sinister
N. laryngeus recurrens sinister
R. cardiacus cervicalis superior
R. cardiacus cervicalis inferior
R. cardiacus thoracicusN
. va
gus
dext
er
N. laryngeus recurrens sinister
Oeso
pha
gus
Aort
a
Bifurcatio tracheae (Th IV.)
Ductus thoracicus
N. X.
R. communicans albus
Truncus sympathicus
Vasa intercostalia posteriora + N. intercostalis
V. azygos
N. splanchnicus major
Bronchus principalis sinister
N. X.
Aorta thoracica
Plexus oesophageus, Oesophagus
A. intercostalis posterior
Mediastinum posterius
WR 2014 16
Aorta thoracicaRr. parietales:*
Aa. intercostales posteriores (Spatia intercostalia III-XI.)
Aa. subcostales ( Spatium intercostale XII.)
Aa. phrenicae superiores ( Diaphragma)
Rr. viscerales:*
Rr. bronchiales (= Vasa privata pulmonum)
Rr. oesophagei ( Oesophagus)
Rr. mediastinales ( Nll. mediast.)
Rr. pericardiaci ( Pericardium)
*
*
*
*
*
*
WR 2014 17
Eredet: V. lumbalis ascendens dextra Eredet: V. lumbalis
ascendens sinstra
Diaphragma
V. hemiazygos accessoria← Vv. intercostales posteriores IV-VIII.
V. hemiazygos← Vv. intercostales posteriores IX-XI.; V. subcostalis sinistra (XII.)
V. intercostalis sup. sin.: ← Vv. intercostales posteriores II-III.
V. intercost. suprema sin. (I.)
VCS-ba: Th IV-V.
V. azygosba: Th VIII.V. azygos← Vv. intercostales posteriores II-XI.; V. subcostalis dextra (XII.)
V. intercostalis suprema dex. (I.)
V. intercostalis sup. dex.: ← Vv. intercostales posteriores II-III.
WR 2014 18
Angulus venosus sinister (PIROGOV)
Angulus venosus dexter (PIROGOV)
mellü
reg
i kép
lete
kb
őlm
ellkasfa
li
kép
lete
kb
ől
Ductus thoracicus
WR 2014 19
Gerincvelői szelvény áttekintéseAfferens rostok:
-somatosensoros rostok (bőr, vázizmok, ízületek)
-viscerosensoros rostok
Efferens rostok:
-somatomotoros rostok(vázizmok)
-visceromotoros rostok(simaizmok, mirigyek)
N. intercostalis (a mellkasi szakaszon a gerincvelői idegek r. ventralisai (=r. anterior) NEM alkotnak plexust, segmentalisan haladnak)
Truncus sympathicus(paravertebralis sympathicus ganglionok)
WR 2014 20
Mellkasi nn. splanchnici eredete
Th 5-9.
Th 10-11.
Th 12.
WR 2014 21
Boncolási feladatok I.:(Mediastinum boncolása a szív
és a tüdők kivétele előtt)
A preparálás megkezdése előtt: mediastinalis képletek in situ megfigyelése
Vasa thoracica interna megkereséseCorpus adiposum retrosternale eltávolításaN. phrenicus felpreparálásaVasa pericardiacophrenica kiboncolásaVena cava superior megkeresése, a beömlő
vénák preparálásaAz aortaív ágainak azonosításaA nn. vagi + nn. laryngei recurrentes felkeresése
WR 2014 22
Ductus thoracicus felkeresése
Nn. vagi kipreparálása az oesophagus mentén
V. azygos beszájadzási helyének megkeresése (a vénás rendszer variációinak megfigyelése az egyes tetemekben)
Truncus sympathicus boncolása (egyes preparátumokon a rr. communicantes is jól azonosíthatóak!)
Néhány spatium intercostale feltárása (segmentalis képletek követése)
Boncolási feladatok II.:(Mediastinum boncolása a szív és
a tüdők kivétele után)
WR 2014 23