materialetndertimorei prezentim 110310092427 phpapp02

7/23/2019 Materialetndertimorei Prezentim 110310092427 Phpapp02

http://slidepdf.com/reader/full/materialetndertimorei-prezentim-110310092427-phpapp02 1/128

MATERIALET NDERTIMORE I

Mr.sc. Muhamed Vranica;Dr.sc.Naser Kabashi:Materialet NdertimoreLi!"erata #$shtrime%

&ro' asoc. (isni) Kadiu: Te)nolo!"ia eMateriale*e te Nd+rtimit

Neil ,ac)son and Ra*indra K. Dhir: -i*il

En!inerin! MaterialsK.*an reu!el: /imulation o' h0dration and'ormation o' structure in hardenin! cement1based materials

/cha''ler2ru32/chellin!: aussto')unde

A.M.Ne*ille: &ro4erties o' -oncrete

Literatura:



50r"e

Njohja e vetive te materialeve është esenciale ne fazëne projektimit dhe fazën e ndërtimit te objekteve , veprave

ndërtimore. Gjate fazës fillestare te projektimit , gjegjësisht fazës se

konceptimit merren parasysh ekonomizimi dhe ndikimi iambientit (inkorporomi urbanistik), ndërsa ne fazën eprojektimit konceptual mirret parasysh lokacioni dhe

përshtatshmëria e materialeve or prapëseprapë zgjedhja e materialeve është ne

varshmeri nga një numër i faktorëve ndikues sic mund te jene! "mimi, vetitë e materialeve, jetëgjatësia e

materialeve, lehtësia e vuarjes ne vepër si dheshpejtësia e ndërtimit.



6!"edh"a e dre"te e materialit:

njohje e mire e materialeve ne përgjithësi

njohje e vetive te caktuara te materialeve përdorimi i drejte i materialeve ne varësi te

kushteve te ambientit(kushtet klimatike )

#hvillimi i teknologjisë se prodhimit te

materialeve ka mundësuar edhe një lehtësimdhe një avangarde ne projektimin e vepravendërtimore. $ëtë do ta tregojmë me disa fig.



6h*illimi te)nolo!"i) i materiale*e ne

'un)sion te )ohes



Materialet e nd+rtimit7 )lasi'i)imi dhe

)+r)esat e /tandarde*e

%arësisht nga pozita ne konstruksion materialete ndërtimit klasifikohen ne dy grupe themelore!

& materialet 'e përdoren për ndërtimin ekonstruksioneve mbajtëse (guri, betoni, "eliku,alumini, materialet argjilore etj)

& materialet me kërkesa te ve"anta përmbrojtjen e konstruksioneve nga mjediset e

dëmshme si dhe per te rritur vetite e shfrytëzimit tegodinave dhe komoditetin ne to (materialettermoizoluese, akustike, hidrozoluese, dekorative etj)



/tandardet

Ne menyre te pergjithesuar mund te themi se vlerësimi isecilit material apo grupi te materialeve behet me

standardet perkatese nacionale te aprovuara /I7 DIN7$NI7 EN%.

/tandardi +sht+ n"+ s4eci'i)im te)ni) i miratuar n!a n"+or!an i n"e *endi1A!"ension i /tandardi3imit1 4er4+rdorim te *a3hdueshem7 3batimi i te cilit nu) eshte

i det0rueshem dhe 8e sherben si do)ument 4erarrit"en e cilesise.

tandardet ndikojnë ne jetën tone ne shume mënyra, dukee bere atë me te lehte, me te sigurte dhe me teshëndetshme. tandardet zhvillohen ne baze te

mirëkuptimit ne mes paleve te interesuara, dhepërfundimisht duhet te diktohen nga tregu.



Or!anet nder)ombetare 4er /tandardi3im

*N& $omiteti *vropian i tandardizimit me seli ne+ruksel eshte themeluar me -, dhe misioni eshte

'e te promovoje harmonizimin teknik vullnetar ne*vrope, ne bashkëpunim me organizmat botëror dhepartneret e tij ne *vrope.

Ne $osove prej vitit /001 funksionon 2gjensioni i

tandardizimit 'e eshte ne zhvillim e siper, 'e teavancoje edhe miratimin e tandardeve edhe ne$osove, por per per momentin jo ne lidhje tedrejtpërdrejte me *N&in, por indirekt.



/tru)tura dhe *etite

truktura e materialit studiohet nga tri aspekte!

sipas makrostruktures se materialit (strukture 'e verehet

vizuelisht)

sipas mikrostruktures se materialit (strukture 'e verehet

me mikroskop)

sipas struktures se brendshme te lendes 'e e perben

materialin



/TR$KT$RA E MATERIALEVE

Makrostruktura materialit – ne gjendje te ngurte,mund te jete ajo qe vlerësohet tek materialet sic jane

: betoni, materialet argjilore, druri etj. Mikrostruktura e materialit- mund te jete :

Kristalore dhe Amorfe.or ne raste te caktuaramund te jene prezente te dy format per materialin enjejte, p.sh. kuarci si forme kristalore, ndersa silicit si

forme amorfe. Struktura e brendshme e materialit- $arakterizihen

me lidhjen e ne mes grimcave duke formuar rrjeta&forma kristalore karakteristike



/tru)tura )ristalore

Nder format me te shpeshta gjeometrike jane , kristalet

mund te jene! $ubike, tetragonale, heksagonale, rombike,monoklinike, triklinike.

forma kubike forma heksagonale



/hembull1stru)tura )ristalore

trukture kristalore e kalcitit

Struktura amorfe- karakterizohet ngase thermiat e

3ateries janë te shpërndara ne forme te parregullt,

p.sh. polimeret.



Vetit+ e Materiale*e te nd+rtimit

%etitë kimike %etitë fizike %etitë mekanike %etitë fiziko&mekanike (teknologjike)

Vetit+ )imi)e14+rsh)rua"n+ 4+rb+r"en )imi)e

te materialit7 !"e!"+sisht ndr0shimet 8e ndodhinne material si 4aso"e e *e4rime*e )imi)e7!"e!"+sisht )ur *ie ne )onta)t me rea!ens+ tendr0sh+m



Vetit+ 'i3i)e

%etitë fizike karakterizohen me atë se nuk ndryshojnë gjatepërdorimit te materialit dhe e karakterizojne atë ne cfardo

gjendje 'e është, d.m.th. para, gjate dhe pas veprimit tengarkesës. masa vëllimore masa specifike dendësia

poroziteti thithshmëria e ujit 'endrushmeria ndaj ngricave percueshmeria e n4ehtësisë percueshmeria akustike

percueshmeria elektrike



Masa V+llimore

para'et materialit ne njesi vëllimi ne gjendje natyrore (me

pore dhe zbrastesira).

)/(),/( 330 mkg cm gr V

m= ρ

− ρ masa vellimore

−0

m masa e mostres ne gjendje te thate (gr),(kg)

−V %ellimi ne gjendje natyrore (me pore dhe

zbrastesira) (gr), (kg)

5 3asa e mostrës ne gjendje te thate (masa e mostrës ne

gjendje konstante ) &6 01 0



V+llimi i mostr+s 7 ne *ar+si te 'orm+s

!"eometri)e 4+rca)tohet ne d0 m+n0ra:

mostrat me forme te rregullt gjeometrike7 me matjen e

dimensioneve

mostrat me forme jo te rregullt gjeometrike7 mevolumenometer

3irepo te forma jo e rregullt gjeometrike dallojmë mostrat ne

gjendje te ngurte, 'e kërkojnë kushte te tjera dhe mostratne forme pluhuri 'e kërkojnë kushte tjera te përcaktimit te

vëllimit



Masa s4eci'i)e densiteti%1

ara'et masën e materialit ne njësi vëllimi ne gjendje

absolutisht kompakte (pa pore dhe zbrastesira)

)/(),/( 330 mkg cm gr V

m

o

s = ρ

− s ρ masa specifike

−0m masa e mostres ne gjendje te thate (gr),(kg)

−oV %ellimi ne gjendje absolutisht kompakte

(pa pore dhe zbrastesira) (gr), (kg)Ne pergjithesi masa vellimore eshte me e vogel se masa

specifike, apo ne raste te caktuara e barabarte !

s ρ ρ ≤



&erca)timi i *ellimit 4a 4ore dhe3brastesira

$eta dy parametra per materiale te

ndryshme dallojne shume8e te arrijme ne realizimin e vëllimit

absolutisht kompakt, eshte ne varesi te llojit

te materialit. 9e materialet e ngurta (te pa

ndrydhshme), kjo realizohet vetem mebluarjen e tyre (tharmimin e tyre), e me

pastaj percaktojme masen specifike.



&erca)timi i *ellimit me Volumenometra

Ne te dy rastet kemi ne përdorim gypin e shkallëzuar me

%:10 cm;

volumenometri i *rdmenger&3an, e ne raste me teshpeshta +yreta 2utomatike me iknometer

<astet me te shpeshta te përdorimit te ketille jane per

materialet! guri, "imento, etj.

p.sh. gjate përcaktimit te mases specifike te "imentos!masim ;0 gr "imentos, e me pastaj ne principin e

cvendosjes se lengut përcaktohet masa specifike!

hV

m

so

o

s −==50

30; ρ ρ

(gr=cm;)



Dendesia sh)alla e dendesis+%

ara'et shkallen e mbushjes se vëllimit me lende te

ngurte, apo para'et raportin ne mes vëllimit ne gjendje

absolutisht kompakte dhe vëllimit ne gjendje natyrore.

V

V o=δ s

oo

mV

ρ =

ρ omV =

ρ

ρ δ

o

s

o

m

m

=

s ρ

ρ : 1≤



&orositeti

ara'et shkallen e mbushjes se vëllimit me pore dhe

zbrastesira, ne njesi vëllimi, dhe shprehet ne për'indje.

V

V V p o−

= (>)

100)1(1

0

xm

mm

p s s

s

o

s

o

δ ρ

ρ

ρ

ρ ρ

ρ

ρ ρ −=−=

−=

−

=

ic shihet poroziteti eshte cilësi e kundërt e dendesise, dhe

vlera e porozitetit sillet nga (0&-?)>.



Llo"et e 4oro3itetit

3e'enese poroziteti eshte i ndërlidhur me shumen e

poreve, atehere poret mund te jene!

& kapilare

& poret e lidhura

& poret e mbyllura

poret kapilare poret e lidhura poret e mbyllura



/i *eti 4oro3iteti mund te "ete :

poroziteti i hapur&

poroziteti i mbyllur&

&oro3iteti i ha4ur &para'et raportin e shumes se vëllimit te te gjitha poreve te

ngopura me uje ndaj vëllimit te materialit

V

mm

p n

o

0−

= (>)7

nm

0m

V

0 p

&masa e mostrës se ngopur me uje

& masa e mostrës ne gjendje te thate

& vëllimi i mostrës

& poroziteti i hapur



&orositeti i mb0llur

ara'et pjesën e mbetur te poreve nga poroziteti i hapur .

0 p p pm −= (>),

m p & poroziteti i mbyllur

Ne pergjithesi materialet permbajne pore te hapura dhe te

mbyllura.<ritja e porozitetit te mbyllur ne krahasim me ate tehapur shpie ne rritjen e jetegjatesise se materialeve.



/hembull numeri)

er ekzaminimin e gurit eshte marre mostra kubike me

dimensione 04040 cm, me mase , ndersa ;0 gr te

pluhurit te po atij guri kane cvendose lengun ne gypin evolumenometrit per lartesine . 9e caktohen cilesite fizike

te gurit@

)/( 30 cm gr

V

m= ρ )/( 30 cm gr

V

m

o s

= ρ s ρ

ρ δ = (%)100)1( x p δ −=



/hembull numeri)

er ekzaminimin e gurit eshte marre mostra cilindrike me

dimensione dhe lartesi , me mase , ndersa te pluhurit te

po atij guri kane vendose lengun ne volumenometer perlartesine . 9e caktohen cilesite fizike te gurit.

32

65.3844

cmhd

V =⋅⋅

= π

gr m 9000 = 3/34.265.384

900cm gr == ρ

3

0 2.11 cmhV == gr m 300 = 3/68.22.11

30cm gr s == ρ

873.068.2/34.2 ==δ %7.12100)873.01( =−= x p



Thithshm+ria e u"it

9e materialet e ngurta nënkupton aftesine e tij 'e ne kushte

normale, apo ne kushte te posa"me ne kontakt me ujin te

thithe ate, gjegjësisht 'e tAa mbaje ne masen e tij.

oashtu uji i thithur , nese materiali i nenshtrohet ndryshimit

te temperaturave, kalon ne gjendje aggregate tjeter, me

cArast shkakton rritje te vellimit, e me kete forcat ebrendshme 'e tentojne te shkatrrojne ate material.



/hembull I demtimit

9hithshmeria e ujit e materialeve poroze percaktohet sipas

metodes tandarde, duke e zhytur dhe mabajtur mostren ne uje,

9emperatura e ujit eshte , ndersa kohezgjatja eshte

/B h, ne nivele te ndryshmeC 0220±



9hithshmeria e ujit ndaj vellimit llogaritet

(%)1000 xV mmW n

V −=

nm masa e mostres se ngopur me uje

0m masa e mostres ne gjendje te thate

V vellimi C mostres



Thithshmeria e u"it nda" mases

3irepo nese mostra C nenshtrohet thithshmerise se ujit me

shtypje te rritur, atehere eshte e 'arte se ne ate rast kemi

thithshmeri me te madhe , gjegjesisht kjo do te shprehet

(%)1000

0 xm

mmW n

m

−=

(%)1000

xV

mmW

np

VP

−=

VP

V n

W

W k = D koeficientin e thithshmerise se ujit



/hembull:

Gjate ekzaminimit te mostres kubike te gurit me gjatesi te

brinjes a:E0 mm, gjegjesisht me vellim ;B; cm;, jane

regjistruar keto masa te mostres! ne gjendje te thate! gr

ne gjendje te ngopur ne shtypje normale! gr

ne gjendje te ngopur me shtypje te rritur! gr

9e vleresohet perdorshmeria e ketij guri duke marre perbaze koeficientin e ngopjes@

(%)1000 xV

mmW n

V

−= (%)100

0

0 xm

mmW n

m

−=

(%)1000

xV

mm

W np

VP

−

=VP

V

th W

W

k = 87.0

1.13

4.11==nk F0.?0



9endrueshmeria nda" n!rica*e

eshte veti e materialit te ngopur me uje 'e u nenshtrohet

ndryshimeve te njepasnjeshme te temperaturave&ngrirje&

shkrirje 8endrueshmeria ndaj ngricave eshte e lidhur me

jetegjatesine e materialeve, gjegjesisht konstruksioneve

'e u nenshtrohen ketzre veprimeve.

$lasa ne 'endrueshmeri ndaj ngricave vendoset neproject, ne funksion te llojit te konstruksionit dhe kushteve

te shfrzteyimit te konstruksionit&materialit. .sh. rezistenca

ndaj ngricave 7 nenkupton rezistencen ndaj 10 cikluseve

te ngrirje shkrirjes



3undesia e kalimit te ujit ne akull, ne varesi te hapesires se

lire (pores)



Vleresimi I 8endrueshmerise se

materialit nda" n!rica*e ne humb"e nemase

(%)100

0

0 x

m

mmm

ng −=∆

m∆

Hhe sipas ketij kriteri humbja nga masa kufizohet ne !

0m

ng m

humbja nga masa

masa e mostres ne gjendje te thate

masa e mostres pas cikluseve te ngrirje shkrirjes

%5≤∆m

sh

sh

n

n R

Rk

0

= 1≤

nk :(0.E1&0.-0), per gurin si material ndertimor



&+rueshm+ria e neht+sis+

eshte vetia 'e ka materiali per përcjelljen e n4ehtesise

nga nje sipërfa'e ne sipërfa'en tjeter

i veti eshte kryesore te materialet termoizoluese, mirëpoeshte prezente te te gjitha materialet, 'e perdoren per

mure, mveshje te mureve, sisteme meskate dhe shtresa

te dyshemeve, si dhe materialet tjera

3aterialet e ndryshme nga ky aspekt kane edhe veti tendryshme termike, prandaj gjate projektimit apo ndertimit

përdorim termin teknik! dilatimi termik i materialeve



Koeficienti termik i bymimit

T l l t ∆⋅⋅=∆ 0α

l ∆ zgjateshmeria e materialit nga veprimi termik

t α koeficienti termik i bymimit

T ∆ ndryshimi i temperaturës ( 12 T T −

)

Nga aspekti praktik i përdorimit te materialeve dhe kushteve te

parashtruara mund te themi se!

per objektet e banimit kërkohet 'e gjate temperaturave te ulëta

mos te te kemi humbje te menjëhershme te energjisë se

brendshme, gjegjësisht 'e ne temperatura te larta mos te kemi

kalim te energjisë se jashtme.



/asia e neht+sis+ %

e cila kalon nga një trup ne trupin tjetër me ndryshimin e

temperaturës prej ne temperaturën , është proporcionale

me masën e trupit (m) dhe ndryshimit te temperaturës .

Q

1T 2T

T ∆

)( 12 T T mcQ −⋅= (I)

Q sasia e n4ehtësisë

c n4ehtësia specifike

m masa

12 T T T −=∆ ndryshimi i temperaturës

Ne këtë lidhje! n4ehtësia specifike e materialit para'et sasinë e

n4ehtësisë e cila masës se trupit prej një njësie ia ngrit temperaturën

për $.



)a4aciteti termi) i materiale*e

T

Qmc

∆=⋅

'e para'et sasine e n4ehtesise e cila nevojitet 'e masa (m) ematerialit te ngrohet per $.

ercueshmeria e n4ehtesise eshte ne varesi nga koeficienti

i percueshmerise termike te materialit λ , i cili jipet me shprehjen

t

d x

T T A

Q

)( 21 −=λ (J=m$

λ koeficienti C percueshmerise termike

Q sasia e n4ehtesise

A siperfa'ja e prerjes terthore



Kara)teristi)at 'i3i)e dhe termi)e 4erdisa materiale*e



Anali3a e termi)e e materialit

ecili material ka karakteristikat e veta, 'e nenkupton,

trashesine ,koeficientin e percueshmerise termike

, ,mirepo ne ne kete rast do teanalizojme si nje tersi, permes koeficientit te kalimit te

n4ehtesise( )!

)(md i)/( mK W λ

K

d K

λ = (J=m/$)

'e definohet me sasine e n4ehtesise e cila kalon prej nje anenormal ne siperfa'en prej m/, te ndonje elementi konstruktiv

me trashesi &m) gjate ndryshimit te temperatures

se ajrit ne te dy anet e elementit prej $

ra koeficienti& & eshte vetia e percueshmerise termike te ndonje

elementi ndares

d

K



&ercueshmeria e nehtesise ne

materialet shtresore

Ne praktike manifestohet te muret, dyshemete, apo edhe te

ndonje element tjeter konstruktiv, ku napara'iten me shume

materiale te cilat bashkepunojne dhe sillen si tersi.



Llo!arit"a e re3istences se )alimit

rezistencen e kalimit neper shtresa

i

i

i

d r

λ =

∑ ∑== )(i

i

ii

d r R

λ

iii RqT T ⋅=− +1

rezistencen e pergjithshme te murit

temperature neper shtresa



/hembull

3uri i betonit me trashesi /0 cm ( ), nga

ana e brendshme eshte mveshur me pllaka

allcie me trashesi /.1 cm ( ), ndersa

nga ana e jashtme eshte C suvatosur me llac

cimentoje me trashesi /.0 cm ( ), te

caktohen temperaturat neper shtresat nese

1.2=λ

35.0=λ

87.0=λ

C T m0

20= dhe C T j05−=



6!"idh"e

<ezistenca e kalimit ne shtresa!i

i

i

d r

λ =

023.087.0

02.0

095.01.2

20.0

071.0

35.0

025.0

3

33

2

22

1

11

===

===

===

λ

λ

λ

d r

d r

d r

∑ == )/(189.0 2 W K mr R i

)/(27.132189.0

520 2 K mW r

T T q

i

jm=

+=

−=∑

er temperaturat e dhena, rrjedhja specifike e n4ehtesise do te jete



tem4erature ne4er shtresa do te "ete

C qr T T 0

121 40.939.927.132071.0 ≈=⋅=⋅=−

C T T m

0

1 20== ⇒ C T 0

2 6.1040.920 =−=

C qr T T 0

232 6.1256.1227.132095.0 ≈=⋅=⋅=−

C T 0

2 6.10= ⇒ C T 0

3 26.126.10 −=−=

C qr T T 0

343 304.327.132023.0 ≈=⋅=⋅=−

C T 0

3

2−=

C T

0

4 532 −=−−=⇒



Koe'icienti i )alimit te nehtesise 4er

mure shtresore

Gjate kalimit te n4ehtesise nga siperfa'ja e jashtme ne siperfa'en

e brendshme, ndodh ndryshimi iC temperatures, 'e do te thote se

nuk kemi temperature te njejte$jo manifestohet me koeficiente te kalimit ( ) dhe

rezistences se kalimit te n4ehtesise! dhe .

jmb dheα α ,

mbr jr

mb

mbr

α

1=

j

jr

α

1=



Koe'icienti I )alimit te nehtesise K%

jmb

d d R K

α λ λ α

11

11

2

2

1

1+⋅⋅⋅+++

== (J=m/$)



/hembu" 4ra)ti):



/hembull

Gjate renovimit te nje objekti te vjeter me mure prej tullave te plotame trashesi dhe ( ), parashihen keto shtresamveshese!

iperfa'ja e brendshme e murit suvatohet me llac gel'eror&allcime trashesi dhe ( )ndersa siperfa'ja e jashtmemveshet me shtrese termoizoluese te caktuar me koeficient () J=m$, dhe shtrese mbrojtese te izolimit, llac me trashesi

( cm) dhe ( )J=m$.

a duhet te jete shtresa termoizoluese ne menyre 'e koeficienti C

kalimit te n4ehtesise te jete .

cmd 24= 81.0=λ

cmd 5.2= 75.0=λ 035.0=λ

5.0=d 50.0=λ

40.0≤W K



6!"idh"e

0.5 X 24 2.5

40.011

1

4

4

3

3

2

2

1

1

≤

+++++

=

jmb

d d d d K

α λ λ λ λ α

13.01

=mbα

04.01

= jα

333.075.0

025.0

1

1 ==λ

d 296.081.0

24.0

2

2 ==λ

d

035.03

3 xd =

λ 01.0

5.0

005.0

4

4 ==λ

d

40.0

33.0296.0035.0

01.013.0

1≤

++++

=

x

K

cm x 0.6=



&ercueshmeria e 3erit

si veti fizike e materialeve është e lidhur drejtpërdrejt për objektet e

banimit, objektet industriale si dhe ato publike

8ëllimi i pegjithshem është! mbrojtja e njeriut nga zhurmat te cilatne 'ytete rriten "do vit.

#gjedhja e materialeve akustike varet nga lloji i zhurmës, nga niveli

i saj dhe karakteristikat e frekuencës

#hurma mund te jete ! ajrore dhe goditëse

#hurma ajrore& është ajo nga pajisjet punuese, ngainstrumentet muzikore, nga televizori, 'e përhapet ne formën e

valëve te zërit ne ajër.

& #hurma goditëse& është ajo nga goditjet ne konstruksion, vibrimi

ne konstruksion, si dhe lëvizja e orendive apo gjësendeve tjera.



I3olimi

Czolimi nga zhurmat ajrore përcaktohet nga aftësia zeizoluese e

konstruksionit , dhe tregon zvogëlimin e presionit te zërit ( )

pas depërtimit neper konstruksion. 2ftësia zeizoluese llogaritet me formulën!

η dB

pa

1lg10=η dB

pa koeficienti i depertueshmerise se zërit

Niveli kufitar i zhurmave caktohet sipas rendesise se objektit dhe

karakteristikave te frekuences se zerit



Disa shembu" 4er *lerat )u'itare

ne repartet e prodhimit jane ato

per objekte administrative

per spitale

nga aspekti i intensitetit

kemi

8580 − dB

7038− dB

5015 − dB

5 intensitet shume i dobet

zhurma nga lëkundja e gjetheve te pemeve.5Cntensitet i dobet

hapësirat e nje blloku banimi naten5Cntensitet i pranueshem

trafiku intensiv ne rruge

dB20

dB40

dB60



/hembu" te *lera*e 4ra)ti)e

Cntensitet i padeshirueshem

stacionet e trenave, metrove etj

Cntensitet i padurueshem

zhurma te aeroplanëve ne momentin e fluturimit dhe aterimit.

Ne praktike takohen zhurma te llojeve dhe niveleve tendryshme , prandaj edhe materialet akustike 'e perdoren jane

te llojeve te ndryshme

dB100

dB140120 −



Materiale 3ei3oluese dhe *lera

rela*ante



Materialet 3eabsorbuese1*etite dhe

)ara)teristi)at

$oeficienti i absorbimit te zerit& para'et karakteristiken kryesore

akustike te materialeve zeabsorbuese, dhe shprehet

zer

abs

a =

a & koeficienti i absorbimit te zerit

abs &energjia e absorbuar e zerit

zer &energjia e përgjithshme e zerit



/)ema e 4erha4"es dhe absorbimi i

3erit



Absorbimi i ener!"ise se 3erit

$oeficienti i absorbimit te zerit varet nga poroziteti i materialit

$oeficienti i absorbimit rritet me rritjen e porozitetit, dhe kjo tregon se

ne raste te tilla synohen materialet 'e kane porozitet

Nga materialet baze jane materialet me strukture fibrore, pra ato me

fibra minerale, apo fibra 'el'i apo edhe asbesti. Ne fig. me poshte

jane para'itur disa nga keto materiale

%9040 −



Kara)teristi)a te 4erdorimit te

materiale*e 3ei3oluese

%eshja akustike 'uhet e përshtatshme nese niveli i uljes se

zhurmave eshte me i larte se

Klja e nivelit te zhurmes mund te përcaktohet sipas shprehjes!

dB3

)1lg(10!

! "

∆+=

! & siperfa'ja ekuivalente zeabsorbuese

! ∆ &shtesa e vetise absorbuese pas vendosjes se materialit akustik



Materialet 3ei3oluese1*etite dhe)ara)teristi)a



/hembu" te 4erdorimit te materiale*e

3ei3oluese ne 'un)sion te ob"e)tit



/hembu"



/hembull te llo!arit"es



Vetite me)ani)e te materiale*e

%etite mekanike te materialeve jane ato veti 'e karakterizojne

sjelljen e materialit gjate veprimit te ngarkesave

3ostra e materialit e cila i nënshtrohet veprimit te ngarkesavepara'et nje strukture te 'endrushme, gjegjësisht grimcat e vogla

jane te lidhura ne mes veti me forca kohesive, 'e deri ne nje mase

te caktuar i perballojne veprimit te ngarkesave te jashtme

3irëpo gjate gjithe veprimit te ngarkesave mostra peson deformime te

cilat ne pergjithesi deri ne nje stad mund te jene elastike (te

kthyeshme), ndersa me tej kalojne ne deformime joelastike. * gjithe

kjo përcillet deri ne momentin e thyerjes apo shkatërrimit



Disa llo"e te *e4rimit te 'orca*e



De'ormimet

kjo përcillet me deformime te cilat para'iten me shprehjet

l

l ∆

=ε mm=mm



Li!"i i 5oo)1ut

Ndersa lidhshmëria ne mes sforcimeve dhe deformimeve jipet me

shprehjen

l

A

# l ⋅=∆

⋅= ε σ & moduli i *lasticitetit



Vetite de'ormuese te materiale*e

Elasticiteti1 i trupit te ngurte eshte veti 'e materiali ka, 'e pas

ndërprerjes se veprimit te ngarkesave i njëjti te kthehet ne gjendje

paraprake sa i perket formes dhe dimensioneve fillestare (nuk kadeformime te mbetura).

&lasticiteti& i trupit te ngurte para'et vetine e materialit ne ndryshimin

e formes dhe dimensioneve fillestare nga veprimi C ngarkesave te

jashtme, mirëpo pa u shkatërruar (ende ka aftesi mbajtese).

Heformimet e mbetura pas ndërprerjes se veprimit te ngarkesave jane

deformime plastike.

$arakteristikat kryesore te vetive deformuese te materialeve jane !

moduli i *lasticitetit, koeficienti i uasonit, moduli i erdredhjes, etj.



Moduli Elasticitetit

shpreh ne vetevehte masen e shtangesise se materialit 3aterialet me energji lidhese nderatomike te larte

karakterizohen me modul te larte te elasticitetit %etite mekanike te materialeve karakterizohen nga diagrami i

Lsforcim deformimM

3oduli i *lasticitetit përcaktohet edhe si tangjente e kendit , 'e

para'iten si ne fig.

ε σ −



Koe'icienti i &ooison1it

para'et raportin ne mes deformimeve terthore dhe atyre

gjatesore, dhe shprehet me shprehjen!

3oduli i rrësh'itjes&para'et lidhshmerine ne mes modulit te

*lasticitetit dhe koeficientit te ooison&it, dhe jipet me

shprehjen

$%AT TRTT ε ε ν /=

)1(2 ν += $



/"ell"a 4lasti)e e materiale*e

materiali nen veprimin e ngarkesave mund te sillet edhe si

material viskoz



Re3istenca /oliditeti% i materiale*e

<ezistenca (oliditeti) eshte veti e materialit 'e tAi rezistoje

shkatërrimit nen veprimin e sforcimeve te brendshem te shkaktuara nga

forcat e jashtme ose edhe nga faktoret tjere (temperatura.) i parametër vlerësohet me kufirin e rezistences (soliditetin maksimal) per nje

deformim te dhene.

Ne varesi nga lloji i materialit,dhe menyra e veprimit te forces rezistenca

(soliditeti) mund te jete!

ne shtypje

ne tërhe'je

ne përkulje

ne prerje

ne goditje



Re3istenca ne sht04"e

përcaktohet ne mostrat standarde 'e mvaren nga lloji i materialit 'e

ekzaminohet, te cilat i neneshtrohen veprimit te forces me rritje

graduale deri ne thyerje

A

# R &A'

!( = N=mm/



Re3istenca/oliditeti% ne t+rhe8"e

si veti përcaktohet per materiale te caktuara, p.sh. celiku, druri

3ostrat e caktuara i nënshtrohen veprimit te forces ne

tërhe'je , me rritje graduale deri ne momentin e këputjes

0 A

# R &A'

t = N=mm/



Metoda indire)te <me car"e



Re3istenca /oliditeti% ne 4+r)ul"e

ercaktohet ne mostrat standarde mostrave prizmatike, duke u

mbështetur ne dy mbeshtetes ne distance te caktuar , kur edhe

veprojne dy forca koncentrike

W

& R p = N=mm/

p R &rezistenca ne përkulje

& &momenti i përkuljes

W &momenti rezistues i prerjes terthore



E)3aminimi ne 4er)ul"e

2

0max

2

3

hb

l # R p

⋅⋅

⋅⋅=



Re3istenca ne 4rer"e

percaktohet ne mostra te caktuara ku veprimi i forces shkakton

shkëputje(prerje) pergjate mostres

λ τ

τ ⋅⋅

=b

# R

2N=mm/



Re3istenca ne !odit"e

është veti e materialeit 'e tAi rezistoje shkatërrimit nga goditjet

dinamike

$jo veti eshte e rendesishme te materialet 'e perdoren perndertimin e bazamenteve nen makineri

A

h ( $ )( −= ρ I=cm/



Vetite 'i3i)o1me)ani)e te materiale*e

Iane ato veti 'e e karakterizojne materialin gjate përpunimit

apo shfrytëzimit te tij. Nga vetite me te rendesishme fiziko&

mekanike per disa prej materialeve jane!

rezistenca ndaj brehjes(te guri)

aftësia e materialit per saldim (te celiku)

*shte me rendesi se secili material ka edhe karakteristika te

ndryshme prandaj kjo rezulton ne cilesite e ndryshme fiziko&mekanike te ti



=$RI NDERTIMOR D5E &ROD5IMET&RE, =$RIT

Ne materialet prej gurit natyror bejne pjese materialet dhe elementet

'e përfitohen me anen e përpunimit mekanik (copëtimit, prerjes) te

shkembinjeve natyror

9e gjitha keto materiale ruajne te pandryshueshme strukturen dhe

vetite e shkëmbit baze.

3inerali i gurit ndërtimor ne aspektin e struktures bene pjese ne

mineralet me strukture kristalore, 'e kane forma te ndryshme te

rregullta (kubike, heksagonale, tetragonale, rombike, etj.)

Ne pergjithesi guri ndërtimor fitohet nga masivet shkembore 'e mund

te jene nga me te ndryshmet, mirëpo ne dallojme kryesisht!

/h)embin"te ma!mati);

/h)embin"te sedimentare

/h)embin"te metamor'i)



Llo"et e sh)embin"e*e nat0rore



/h)embin"te ma!mati)

jane fituar si rezultat i ftohjes dhe ngurtësimit te magmes ngathellësia e tokes.

%aresisht se ku ka ndodhur procesi i ftohjes, ne sipërfa'e apo nethellesi, edhe vetite e ketyre kane 'ene te ndryshme.Ne funksionte kësaj shkembinjte magmatik ndahen



Ndar"a e sh)embin"e*e ma!mati)e

ne shkembinje te thellsise

Nga perfa'esuesit kryesor te ketyre masiveve jane! graniti,

sieniti,gabro, dioriti ) ne shkëmbinj te sipërfa'es ketu bejne pjese! andenziti, bazalti, diabazi etj.

hkembinjte magmatik karakterizohen me mineralet përberse

kryesore dhe ate! kuarci, feldshpate, silikatet ferromagneziale,

mikatet etj. Hisa prej karakteristikave te ketyre mineraleve do ti

para'esim ne tabelen ne vijim!



Kara)teristi)at e minerale*e 4erberse



/h)embin"te /edimentar

jane fituar si rezultat i proceseve kimike, fiziko&kimike dhe

biologjike 'e kane ndodhur ne sipërfa'en e tokes

hkembinjte sedimentare sipas menyres se depozitimit ndahenne tri grupe!

depozitime mekanike

depozitime kimike

depozitime organike

Ne depozitimet mekanike te shkrifta bejne pjese! argjilet,agregati, 'e jane formuar si rezultat i shkatërrimeve mekanike

te shkembinjeve



De4o3itimet )imi)e dhe or!ani)e

Ne depozitimet kimike bejne pjese allcia, dolomit, magneziti, 'e

jane formuar ne basene te ndryshme gel'eroresh apo basena te

mbyllur.

Ne depozitime organike bejne pjese! gel'eroret etj. 8e jane

formuar me dekompozimin e organizmave shtazore e bimore,

duke u bere me vone sedimentimi i tyre

3ineralet shkembformuese te shkëmbinjve sedimentare jane!

shkembinjte silikat (opali, kalcedoni, kuarci) shkembinjte karbonat (kalciti, dolomiti, magneziti)

shkembinjte e mineraleve argjilore (kaolinit, montmoriloniti)

shkembinjte sulfatik (allcia, anhidritet tjera)



/h)embin"te Metamor'i)

jane formuar si rezultat i shendrrimeve te shkembinjeve magamtik

dhe sedimentare nen veprimin e temperaturave, shtypjeve te larta,

dhe fluideve kimikisht aktive

Iane shkembinje me pamje kristalore, dhe si perfa'esues 'e kane

zene vend ne ndërtimtari jane! gnajst, mermeret, kuarcitet, shistet

argjilore.

Ne pergjithesi shkembinjte metamorfik ndahen ne dy kategori!

shkembinjte 'e formohen ne procese metamorfike te natyres termikeapo kimike

3ineralet shkembformuese te ketyre shkembinjeve metamorfik jane!

grupi i mineraleve silikate! feldshpatet, kuarci, mikat,olivinet etj

grupi i mineraleve karakteristike! kalciti, dolomiti



&er'itimi7 4+r4unimi i materiale*e 4re"!urit nat0ror

3aterialet dhe elementet prej guri natyror prodhohen nga

formacionet shkembore me anen e përpunimit mekanik (copetim,

sharrim, carje etj), ku edhe pas ketyre veprimeve ruhen plotësishtstruktura dhe vetite e shkëmbit baze

Guret e copetuar& para'esin materialin e formuar me minim

apo ndonje procesi te ngjashen teknologjik nga masivet

shkembore

erdoren per përfitimin e agregatit 'e do te perdoret per betonapo asfalt.



&er'itimi i a!re!atit n!a !uri i co4etuar



=uret e 4+r4unuar

itohen duke i përpunuar elementet e gurit deri ne nje shkalle te

caktuar, ku ne varesi te shkales se përpunimit mund te jene!

gjysme te gdhendur, te gdhendur, dhe posa'erisht te gdhendur.



Vetite e !urit nd+rtimor

i cdo material tjeter edhe gurin e pershkruajne keto veti!

& perberja mineralogjiko petrografike

& %etite kimike& %etite fizike

& %etite mekanike

& %etite fiziko&mekanike

a i perket perberjes 3ineralogjiko&petrografike eshte prezantuar me

pare dhe ka te beje me mineralet perverse te gurit, e ne funksion te

tyre te behet vlerësimi i metejm i përdorimit te gurit per destinacionin

e

kërkuar. Ne pergjithesi sa i perket kësaj vetie karakterizohet! ngjyra,

struktura dhe tekstura e mineralit.



Ngjyra &varet nga materialet dominonte 'e e ndërtojnë atë, por

edhe nga lendet tjera lidhëse

truktura &karakterizohet nga lloji i shkëmbit dhe gjithsesi mepjesëmarrjen sasiore te mineraleve ne gurin si material

9ekstura &para'et kahjen e shpërndarjes se mineraleve ne gur,

gjegjësisht shpërndarjen e larave ne masen e gurit, 'e ka

rendesi per dukjen e gurit pas fazes se përpunimit.



Vetite kimike

jane te lidhura ngushte me perberjen mineralogjiko&petrografike

te gurit

jane te lidhura ngushte me perberjen mineralogjiko&petrografikete gurit

ku fitohet bikarbonati i kalciumit 'e me kohen tretet dhe vie deri

tek degradimi i tij.

23223 )( (C)Ca) ( C)CaC) =++



Vetite 'i3i)e

ara'esin parametrat dhe karakteristikat e gurit te ekzaminuar.

Huke ditur, apo njohur keto karakteristika, mundesojme nje

përdorim me te drejte te gurit per destinimin e caktuar.

3asa vellimore

3asa specifike

Hendesia (shkalla e kompaktesise)

oroziteti

9hithshmëria e ujit 8endrushmeria ndaj ngricave



Vetite me)ani)e

ershkruajne sjelljen e gurit nen veprimin e ngarkesave, 'e

direktvaren nga perberja mineralogjiko&petrografike e masivit

shkëmbor oliditeti ne shtypje

*kzaminimi behet ne mostrat standarde& zakonisht 1 mostra,

kubike me dimensione (E.0E4E.0E4E.0E cm, 1.041.041.0 cm) te

cilat pergaditen me prerje apo edhe ne mostrat cilindrike ten4jerrura nga shkembi ne thellesi te ndryshme si ne fig.



&er!adit"a e mostra*e 4er e)3aminim



Vleresimi i soliditetit ne sht04"enderlidhet 4er tri !"end"e

ne gjendje te thate

ne gjendje te ngopur me uje

pas cikleve te ngrirje shkrirjes

!( R'

!( R''

!( R

N=mm/

N=mm/

N=mm/



/hembull

9e vleresohet soliditeti ne shtypje per gurin e n4jerrur nga nje

3asiv shkembor ne nje burimore, me cArast jane pergaditur 1

(pese) mostra cilindrike, e te cilat jane thyer, me cArast jane regjistruar

keto vlera!3ostra d(mm) h(mm) Amm>% F

sh(k) R

sh N2mm>%

.1 00.

/ 0.0E 00.0

; .0 --.-0B /.00 00.0

1 0.00 --.-1



6!"idh"e

3e'enese kemi mostrat cilindrike, atehere per percaktimin e

siperfa'es shfrytezohet shprehja )(4

22

mmd

A ⋅

= π

3ostra d(mm) h(mm) Amm>% F sh(k) Rsh N2mm>%

.1 00.0 >[email protected] ;E.0 >.??

/ 0.0E 00.01 >[email protected]@ ;-1.11 @?.CG

; .0 --.-0 >?@>.FC B1./ .>

B /.00 00.00 @F?.FG ;1B./0 G.@>

1 0.00 --.-1 >B>G.@ ;1.1 >?.



3e'enese kemi 1 (pese) mostra , atehere si rezultat do te mirret

vlera mesatare!

∑∑ =−=++++==

5

1

2

5

1

' /52.1305/)14.12932.11762.14157.13999.124(ii

!( &! !( mm * R R



/hembull:

er vleresimin e kualitetit te gurit nga nje burimore e gurit janepergaditur 1 mostra kubike me dimensione mesatare, te prezentuarane tabele, e te cilat jane nenshtruar ekzaminimit te soliditetit ne shtypje,dhe ate!

ne gjendje te thate ne gjendje te ngopur me uje pas cikluseve te ngrirje shkrirjes

ku edhe jane regjistruar keto forca thyerse!

Gjendja a(mm) b(mm) c(mm ) A(mm2

) sh(k!) " sh(!#mm2

)

1 e thate GF.F GF.C GF.F GB.>

1 e n!o4ur GF.>F GF.FC GF.FF @.@C

14as n!r.1

sh)r.

GF.FF GF.F GF.>F [email protected]



6!"idh"e

Ne kete shembull vlerat jane te dhena si vlera mesatare, nga pese

rezultate ne te tri gjendjet. 3e'enese jane dhene te tri

Hdimensionet(a, b, c) atehere siperfa'et e shfrytezuara jane

ato (a,b).

!jendja a(mm) b(mm) c(mm )

A(mm2 )

F sh

(k) " sh

(!#mm2 )

1 e thate "#.$# "#.$% E0.B0

?G.C E?./ @B.FF

1 e n!o4ur "#.&# "#.#% E0.00

?G.C ;B.;1 >B.??

14as n!r.1

sh)r.

"#.## "#.$# E0./

0

?FG.F 1-;.E1 >.FF



$oeficienti C zbutjes D, dhe eshte ne

intervalin e caktuar FF.BF1F.?F%7 nga ky aspect guri C ekzaminmuar ploteson kushtin e parashtruar.

93.000.138

99.128'

===!(

!( z

R

Rk

$oeficienti C 'endrushmerise ndaj ngrirje&shkrirjes

87.0

00.138

00.121''

===

!(

!( n

R

Rk D, dhe eshte ne kufinjte e parashikur

F.GC1F.?F%, nga ky aspect guri C ekzaminuar

ploteson kushtin e parashtruar.



Re3istenca e !urit nda" breh"es

ara'et njeren nga vetite me te rendesishme te gurit si material

ndertimor , e vecanarisht ne rastet kur guri ne konstruksion i

nenshtrohet veprimit te gerryerjes (abrasionit), nga i cili proces edhe

vie deri te shkakterrimi. idomos kjo vie ne shprehje te ! rruget,trotuaret, dyshemete, shkallet etj.

Ne pergjithesi si veti eshte edhe e ndryshme per llojet e ndryshme te

gurit si material. ercaktimi i parametrave te gerryerjes (abrasionit)

sot behet me pajisje te ndryshme sic jane ! 2parati i +ohmes, apo

edhe pajisjet tjera te ngjashme 'e sot perdoren.



A4aratura 4er *leresimin e abrasionit

$y ekzaminim sot bazohet ne tandardin

*uropian *N ;B/,gjegjesisht ne perpunim e

siper pr*N B1E, dhe ne kete rast konsistonne gerryerjen e mostres se gurit apo edhe te

betonit me rrotullim, kur ne mes mostres

dhe pllakes rrotulluese eshte nje material i for

p.sh. korundi, i cili gjate procesit me

nje numer te caktuar te rrotullimeve bene gerryerjen e mostres.

3ostra e cila ekzaminohet ka trashesi 6 E0 m

Vlerat numeri)e te 4arametra*e te



Vlerat numeri)e te 4arametra*e teabra3ionit

$oeficienti i 2brasionit cm;=10 cm/

ρ 1mm

K o

a

−=

a K &$oeficienti i 2brasionit

om &masa e mostres para ekzaminimit

1m &masa e mostres pas ekzaminimit

ρ &masa vellimore e mostres

V m K a ∆=∆= ρ



er'indja e abrazionit (%)1001 ⋅−

=o

oa

m

mm p

3e'enese rendesia e ketij parametri eshte e madhe atehere kjo

edhe eshte e kufizuar ne varesi te komunikacionit , dhe ate!

&$omunikacion i rende&$omunikacion i mesem&$omunikacion i lehte

)50/(8 23

cmcm Ka ≤

)50/(12 23 cmcm Ka ≤

)50/(15 23 cmcm Ka ≤



&erdorimi i !urit



/hembu" te 4erdorimit te !urit



Vendos"a e )ube3a*e te !urit

&erdodrimi i !urit ne 4osicione te



&erdodrimi i !urit ne 4osicione tendr0shme

Di ) )t i ti) i l



Disa )ara)teristi)a 4er !urin !el8erorme /tandardet



/hembull

llaka e gurit me dimensione 104104B0 mm, gjate

eksploatimit do tAi nenshtrohet komunikacionit te mesem.

araprakisht eshte bere ekzaminimi i mostrave, me cArast eshte

percaktuar masa vellimore e materialit 3/2650 mkg = ρ

Nese pas ekzaminimit masa e mostres eshte

atehere te caktohen parametrat e brehjes, dhe me kete te behet

vleresimi i ketij guri 'e do te perdoret.

gr m 75.23001 =

#gjidhje! 3e'enese kemi te vleresojme kete guri, atehere do

te percaktojme !

V mmm

K oa ∆=

∆=

−=

ρ ρ 1

(%)1001 ⋅−

=o

oa

m

mm p

V tit t it



Vetite e 4osacme te !urit

ercueshmeria e n4ehtesise

Heformimet nga temperatura

8endrueshmeria ndaj zjarrit <ezistenca kimike

<ezistenca ndaj ndikimeve te ambienit

2tehezioni i gurit per llac



Mbro"t"a e !urit ne )onstru)sion

Ietegjatesia e gurit si material e me kete edhe e konstruksioniteshte ngushte e lidhur me 'endrushmerine e gurit. * me 'ellim territjes se jetegjatesise, ne ndermarrim masa te caktuar per

mbrojtjen e gurit , eato mund te jene! 3asat konstruktive 3asat mbrojtese i masa konstruktive mund te konsiderohen pjerrtesite, pikoret e

ndryshme, me 'ellim 'e uji dhe substancat tjera mos te mbesin ne

trupin e gurit por te levizin. Ndersa si masa mbrojtese mund te konsiderohen lyerjet me

materiale te ndryshme 'e materialet e gurit i bejne te ngopura(nuk thithin uji), e ne ane tjeter edhe ruajne pamjen nese e njejtakerkohet, .sh. silikonet etj,



A=RE=ATET INERTET %

2gregati eshte material i palidhur (koherent) me perberje te

kokerrzave me madhesi te caktuar. 3adhesia e tyre sillet nga te

dhjetat e milmetrit deri ne disa centimetra 2gregati me prejardhje natyrore

2gregati me prejardhje artificiale

2gregati natyror& fitohet nga materialet (masivet shkembore), me

ane te procesit teknologjik te thyerjes , 'e emertohet si a$re$at i

thyer dhe a!re!ati i lumit.



A$re$ati i thyer

3e prejardhje nga shkembinjte magmatik (eruptiv), sedimentar

dhe metamorfik

Hallimi ne perpunim&thyerje mund te 'endroje ne mullirin per thyerje, kur edhe menyra e thyerjes mund te jete ! me cekana, me

nofulla apo edhe ndonje menyre e kombinuar.

2gregati ne funksion te madhesive te sitave ndahet ne fraksione.

raksioni para'et kokerrzat me madhesi te caktuar, p.sh. < C

(0=B) mm7 r CC (B=?) mm7 r CCC (?=) mm7 r C% (=;/) mm,

/) 'iti it t tit



/)ema e 4er'itimit te a!re!atit



(a3at e 4rocesit te)nolo!"i)

rocesi C minimit rocesi C transportit



rocesi C seperimit dhe

pastrimit

rocesi C pastrimit



2grehati C gatshem per perdorim

Ndar"a e a!re!atit



Ndar"a e a!re!atit

2gregati ne aspektin e madhesise se kokerrzes ndahet ne dy

grupe te medha!

2gregati kokerrmadh (dma4 F Bmm)

2gregati kokerrimet (dma4)DB mm

materialetndertimorei prezentim 110310092427 phpapp02

Documents