MATERIAMATERIA

MATERIAREN AGREGAZIO EGOERAKMATERIAREN AGREGAZIO EGOERAK

AGREGAZIOEGOERAK

EGOERA SOLIDOA EGOERA LIKIDOA EGOERA GASEOSOA

FORMA ETA BOLUMEN KONSTANTEA

BOLUMEN KONSTANTEAONTZIAREN ITXURA

ITXURA ETA BOLUMENALDAKORRAK

INDARRAK APLIKATUZDEFORMA TU EDO

APURTUhttp://www.iesaguilarycano.com/dpto/fyq/mat/mat3.htm

PRAKTIKOKI KONPRIMAEZINAK

ERRAZ KONPRIMA EDO HEDA DAITEZKE

MATERIAREN EREDU ZINETIKO-MOLEKULARRAMATERIAREN EREDU ZINETIKO-MOLEKULARRA

GASAK ELKARRENGANDIK OSO URRUN DAUDEN PARTIKULAZ (MOLEKULAK), OSATUTA DAUDE, BERAZ GASAK ELKARRENGANDIK OSO URRUN DAUDEN PARTIKULAZ (MOLEKULAK), OSATUTA DAUDE, BERAZ GASEK BETETZEN DUTEN BOLUMENA IA-IA HUTSA DAGO ETA MOLEKULAK ESPAZIOAN DAUDEN GASEK BETETZEN DUTEN BOLUMENA IA-IA HUTSA DAGO ETA MOLEKULAK ESPAZIOAN DAUDEN PUNTUAK BEZALA KONTSIDERA DAITEZKE.PUNTUAK BEZALA KONTSIDERA DAITEZKE.

PARTIKULAK HIGIDURA JARRAIA ETA ZORIZKOAN DAUDE, ETA TALKA ELASTIKOAK PAIRATZEN PARTIKULAK HIGIDURA JARRAIA ETA ZORIZKOAN DAUDE, ETA TALKA ELASTIKOAK PAIRATZEN DITUZTE BAI ELKARREN ARTEAN, BAITA ONTZIAREN HORMEN KONTRA.DITUZTE BAI ELKARREN ARTEAN, BAITA ONTZIAREN HORMEN KONTRA.

GASAREN MOLEKULEK ES DUTE ELKARREN ARTEKO ELKAREKINTZARIK, EZ ERAKARLERIK EZ GASAREN MOLEKULEK ES DUTE ELKARREN ARTEKO ELKAREKINTZARIK, EZ ERAKARLERIK EZ ALDERTZAILERIK, ELKARREKIN TALKA EGITEN DUTENEAN IZAN EZIK.ALDERTZAILERIK, ELKARREKIN TALKA EGITEN DUTENEAN IZAN EZIK.

GAS BATEN MOLEKULEN BATEZBESTEKO ENERGIA ZINETIKOA, TENPERATURAREN ZUZENKI GAS BATEN MOLEKULEN BATEZBESTEKO ENERGIA ZINETIKOA, TENPERATURAREN ZUZENKI PROPORTZIONALA ETA GASAREN IZAERAREN INDEPENDIENTEA.PROPORTZIONALA ETA GASAREN IZAERAREN INDEPENDIENTEA.

EGOERA SOLIDOAEGOERA SOLIDOAPARTIKULAK OSO HURBIL DAUDE BATA PARTIKULAK OSO HURBIL DAUDE BATA BESTETIK. DENTSITATE OSO HANDIABESTETIK. DENTSITATE OSO HANDIA

BIBRATZEN ARI DIRA ETENGABE BAINO BIBRATZEN ARI DIRA ETENGABE BAINO DESPLAZATU GABEDESPLAZATU GABE

PARTIKULEN ARTEKO ERAKARPEN INDARRAK PARTIKULEN ARTEKO ERAKARPEN INDARRAK HANDIAK. DIFUSIO TXIKIAHANDIAK. DIFUSIO TXIKIA

TENPERATURA IGOTZEAN PARTIKULEN TENPERATURA IGOTZEAN PARTIKULEN BIBRAZIOA GERO ETA HANDIAGOA EGITEN DABIBRAZIOA GERO ETA HANDIAGOA EGITEN DA

EGOERA LIKIDOAEGOERA LIKIDOAPARTIKULAK HURBIL DAUDE BATA PARTIKULAK HURBIL DAUDE BATA BESTETATIK. BESTETATIK.

PARTIKULEK EZ DITUZTE POSIZIO FINKOAK, PARTIKULEK EZ DITUZTE POSIZIO FINKOAK, IRRISTATZEN ARI DIRAIRRISTATZEN ARI DIRA

ERAKARPEN INDARRAK ERTAINAK, ERAKARPEN INDARRAK ERTAINAK, HORREGATIK ONTZIAREN ITXURA HARTZEN HORREGATIK ONTZIAREN ITXURA HARTZEN DUTE.DUTE.

TENPERATURA IGOTZERAKOAN, PARTIKULAK TENPERATURA IGOTZERAKOAN, PARTIKULAK AZKARRAGO MUGITZEN DIRA, BAINA GUZTIZ AZKARRAGO MUGITZEN DIRA, BAINA GUZTIZ ALDENDU GABEALDENDU GABE

EGOERA GASEOSOAEGOERA GASEOSOAPARTIKULAK OSO URRUN DAUDE BATA PARTIKULAK OSO URRUN DAUDE BATA BESTEETATIK. DENTSITATE OSO TXIKIABESTEETATIK. DENTSITATE OSO TXIKIA

ETENGABE NORABIDE GUZTIETARA HIGITZEN ETENGABE NORABIDE GUZTIETARA HIGITZEN ARI DIRAARI DIRA

INDAR ELKARMOLEKULARRAK EZ DIRA INDAR ELKARMOLEKULARRAK EZ DIRA EXISTITZEN, TALKA EGITEN DUTENEAN IZAN EXISTITZEN, TALKA EGITEN DUTENEAN IZAN EZIK.DIFUSIO OSO HANDIAEZIK.DIFUSIO OSO HANDIA

TENPERATURA IGOTZERAKOAN PARTIKULAK TENPERATURA IGOTZERAKOAN PARTIKULAK AZKARRAGO MUGITZEN DIRA, TALKA AZKARRAGO MUGITZEN DIRA, TALKA KOPURUA HANDITZEN DA.KOPURUA HANDITZEN DA.

EGOERA-ALDAKETEN TEORIA ZINETIKO-MOLEKULARRAEGOERA-ALDAKETEN TEORIA ZINETIKO-MOLEKULARRA

AGREGAZIO EGOERAK , PRESIOAREN ETAAGREGAZIO EGOERAK , PRESIOAREN ETATENPERATURAREN BIDEZ TRANSFORMATUTENPERATURAREN BIDEZ TRANSFORMATUEGITEN DIRAEGITEN DIRA

TENPERATURA HANDITZERAKOAN TENPERATURA HANDITZERAKOAN PARTIKULAK AZKARRAGO MUGITZEN PARTIKULAK AZKARRAGO MUGITZEN DIRA ETA HALAKO BATEAN, POSIBLE DIRA ETA HALAKO BATEAN, POSIBLE DUTE ELKARREN ONDOAN DAUDEN DUTE ELKARREN ONDOAN DAUDEN PARTIKULEN ARTEKO ERAKARPEN PARTIKULEN ARTEKO ERAKARPEN INDARRAK GAINDITZEA ETA BESTE INDARRAK GAINDITZEA ETA BESTE EGOERARA PASATZEA.EGOERARA PASATZEA.

PRESIOA HANDITZERAKOAN, PRESIOA HANDITZERAKOAN, PARTIKULAK HURBILTZEN HASTEN PARTIKULAK HURBILTZEN HASTEN DIRA, ETA ORDUAN ETA PARTIKULEN DIRA, ETA ORDUAN ETA PARTIKULEN ARTEKO ERAKARPEN INDARRAK ARTEKO ERAKARPEN INDARRAK HANDITZEN HASTEN DIRA, LOTURAK HANDITZEN HASTEN DIRA, LOTURAK HANDITUZ ETA EGOERA ALDAKETA HANDITUZ ETA EGOERA ALDAKETA AHAL BIDERATUZ. AHAL BIDERATUZ.

Egoera-aldaketaEgoera-aldaketa :kondentsazioa, lurrinketa, :kondentsazioa, lurrinketa, sublimazioa, fusioasublimazioa, fusioa, solidatzea, solidatzea

MATERIAREN SAILKAPENAMATERIAREN SAILKAPENA

MATERIA

SUBSTANTZIA PURUAK

NAHASTEAK

ELEMENTUAK KONPOSATUAKNAHASTE

HOMOGENEOAKNAHASTE

HETEROGENEOAK

http://www.iesaguilarycano.com/dpto/fyq/Dalton.html (ekintzak/actividades)

ALDAKETA FISIKOAK ETA ALDAKETA FISIKOAK ETA KIMIKOAKKIMIKOAK

ALDAKETA KIMIKOA EDO ERREAKZIO KIMIKOA: HASIERAKO SUBSTANTZIA PURUEZ BESTELAKOA DEN ALDAKETA KIMIKOA EDO ERREAKZIO KIMIKOA: HASIERAKO SUBSTANTZIA PURUEZ BESTELAKOA DEN BESTE SUBSTANTZIA BAT SORTZEN DA, METODO FISIKOEN BIDEZ BANANDU EZIN DAITEKEENABESTE SUBSTANTZIA BAT SORTZEN DA, METODO FISIKOEN BIDEZ BANANDU EZIN DAITEKEENA

ALDAKETA FISIKOA: HASIERAKO SUBSTANTZIA PURUEN EZAUGARRIAK ASKO ALDATZEN EZ ALDAKETA FISIKOA: HASIERAKO SUBSTANTZIA PURUEN EZAUGARRIAK ASKO ALDATZEN EZ DIRENEAN, METODO FISIKOEN BIDEZ BETI ITZULGARRIA DEN PROZESU BAT DA.DIRENEAN, METODO FISIKOEN BIDEZ BETI ITZULGARRIA DEN PROZESU BAT DA.

ERREAKZIO KIMIKOEN LEGE ERREAKZIO KIMIKOEN LEGE KLASIKOAKKLASIKOAK

LAVOISIER-EN LEGEA EDO MASARENLAVOISIER-EN LEGEA EDO MASAREN KONTSERBAZIOAREN LEGEA:KONTSERBAZIOAREN LEGEA:

ERREAKZIO KIMIKO OROTAN, ERREAKZIONATZEN DUTEN ERREAKTIBOEN MASA TOTALA ETA ERREAKZIO KIMIKO OROTAN, ERREAKZIONATZEN DUTEN ERREAKTIBOEN MASA TOTALA ETA

ERREAKZIOZKO PRODUKTUEN MASA TOTALA BERDINAK DIRA.ERREAKZIOZKO PRODUKTUEN MASA TOTALA BERDINAK DIRA.

ERREAKZIO KIMIKOEN LEGE ERREAKZIO KIMIKOEN LEGE KLASIKOAKKLASIKOAK

PROUST-EN LEGEA EDO PROPORTZIO DEFINITUEN LEGEA: BI ELEMENTU EDO ELEMENTU GEHIAGO PROUST-EN LEGEA EDO PROPORTZIO DEFINITUEN LEGEA: BI ELEMENTU EDO ELEMENTU GEHIAGO BESTE KONPOSATU KONKRETU BAT SORTZEKO KONBINATZEAN, ELEMENTUEN MASEN ARTEKO BESTE KONPOSATU KONKRETU BAT SORTZEKO KONBINATZEAN, ELEMENTUEN MASEN ARTEKO PROPORTZIOA BETI DA KONSTANTEA ETA PROZEDURAREKIKO INDEPENDIENTEA.PROPORTZIOA BETI DA KONSTANTEA ETA PROZEDURAREKIKO INDEPENDIENTEA.

DALTONEN TEORIA ATOMIKOADALTONEN TEORIA ATOMIKOA

ELEMENTUAK ATOMOZ OSATURIK DAUDE, ATOMO HORIEK ZATIEZINAK ETA ALDAEZINAK DIRA.ELEMENTUAK ATOMOZ OSATURIK DAUDE, ATOMO HORIEK ZATIEZINAK ETA ALDAEZINAK DIRA.

ELEMENTU BEREKO ATOMO GUZTIAK BERDINAK DIRA, BAI MASARI DAGOKIONEZ ETA BAI BESTE KOELEMENTU BEREKO ATOMO GUZTIAK BERDINAK DIRA, BAI MASARI DAGOKIONEZ ETA BAI BESTE KOALITATE GUZTIEI DAGOKIENEZ ERE. ALITATE GUZTIEI DAGOKIENEZ ERE.

ELEMENTU DESBERDINEN ATOMOEK MASA ETA PROPIETATE DESBERDINAK DITZUTEELEMENTU DESBERDINEN ATOMOEK MASA ETA PROPIETATE DESBERDINAK DITZUTE

KONPOSATUAK ELEMENTU DESBERDINEN ATOMOEN BILKETAZ ERATZEN DIRA, ELEMENTU-KOPURUEKONPOSATUAK ELEMENTU DESBERDINEN ATOMOEN BILKETAZ ERATZEN DIRA, ELEMENTU-KOPURUEN ARTEKO ERLAZIO NUMERIKOA SINPLEA DELARIK N ARTEKO ERLAZIO NUMERIKOA SINPLEA DELARIK

LEGE PONDERALEN LEGE PONDERALEN INTERPRETAZIOAINTERPRETAZIOA

LAVOISSIEREN LEGEALAVOISSIEREN LEGEA

PROUSTEN LEGEAPROUSTEN LEGEA?

KONBINAZIO-BOLUMENEN KONBINAZIO-BOLUMENEN LEGEA (GAY-LUSSAC)LEGEA (GAY-LUSSAC)

ERREAKZIO KIMIKO BATEAN PAARTE HARTZEN DUTEN SUBSTANTZIA GASEOSOEN BOLUMENEN ERREAKZIO KIMIKO BATEAN PAARTE HARTZEN DUTEN SUBSTANTZIA GASEOSOEN BOLUMENEN ARTEKO ERLAZIOA, PRESIO ETA TENPERATURAREN BALDINTZA BERBERETAN NEURTURIK, ZENBAKI ARTEKO ERLAZIOA, PRESIO ETA TENPERATURAREN BALDINTZA BERBERETAN NEURTURIK, ZENBAKI SINPLEEN BIDEZKOA DA. SINPLEEN BIDEZKOA DA.

AVOGADROREN PRINTZIPIOAAVOGADROREN PRINTZIPIOA

GAS DESBERDIN BOLUMEN BERDINEK, PRESIO ETA TENPERATURAREN BALDINTZA BERDINETAN GAS DESBERDIN BOLUMEN BERDINEK, PRESIO ETA TENPERATURAREN BALDINTZA BERDINETAN NEURTURIK, PARTIKULA –KOPURU BERBERAK DITUZTENEURTURIK, PARTIKULA –KOPURU BERBERAK DITUZTE

MASA ATOMIKOA/MASA MASA ATOMIKOA/MASA MOLEKULARRA/MOLMOLEKULARRA/MOL

MASA ATOMIKOA: ATOMO BATEN MASA, BERE UNITATEA KARBONO-12 ISOTOPOAREN HAMABIREN MASA ATOMIKOA: ATOMO BATEN MASA, BERE UNITATEA KARBONO-12 ISOTOPOAREN HAMABIREN PARTEA. UNITATEAREN SINBOLOA U DA.PARTEA. UNITATEAREN SINBOLOA U DA.

MASA MOLEKULARRA: MOLEKULA BATEN MASA. BERE UNITATEA U DA, ETA KALKULATZEKO, MASA MOLEKULARRA: MOLEKULA BATEN MASA. BERE UNITATEA U DA, ETA KALKULATZEKO, MOLEKULA HORI OSATZEN DUTEN ELEMENTUEN MASA ATOMIKOAK BATZEN DIRA.MOLEKULA HORI OSATZEN DUTEN ELEMENTUEN MASA ATOMIKOAK BATZEN DIRA.

MOL: OINARRIZKO ELEMENTUEN (ATOMO, MOLEKULA, ELEKTROI..)KOPURU KONKRETUARI MOL: OINARRIZKO ELEMENTUEN (ATOMO, MOLEKULA, ELEKTROI..)KOPURU KONKRETUARI

(N(NAA=6,023 10=6,023 102323) DAGOKION SUBSTANTZIA KANTITATEA DA. KANTITATE HORREN MASA GRAMOTAN ) DAGOKION SUBSTANTZIA KANTITATEA DA. KANTITATE HORREN MASA GRAMOTAN EMANDA, ELEMENTUAREN MASA ATOMIKOA EDO MOLEKULARRALAREN BERDINA DA ZENBAKIARI EMANDA, ELEMENTUAREN MASA ATOMIKOA EDO MOLEKULARRALAREN BERDINA DA ZENBAKIARI DAGOKIONEZ, BAINA AZKEN HAU MASA ATOMIKOAREN UNITATETAN EMANDA DAGOELARIK.DAGOKIONEZ, BAINA AZKEN HAU MASA ATOMIKOAREN UNITATETAN EMANDA DAGOELARIK.

atomo-mol: n=gramoak/m.aatomo-mol: n=gramoak/m.a

molekula-mol: n=gramoak/m.mmolekula-mol: n=gramoak/m.m