Улаанбаатар Их СургуульБизнес менежментийн тэнхим

МАРКЕТИНГИЙН ҮНДЭСЛекц :№ 4

МАРКЕТИНГИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН СИСТЕМ БА МАРКЕТИНГИЙН

СУДАЛГАА

Хичээлийн кредит: 3

Хичээлийн индекс: BA202

Судлах анги: ММ-2,СМ-2, НББ-2, ҮМ-2, АЖМ-2,ОУЭЗ-2,БЭЗМ-2

Хичээлийн агуулга

1. Маркетингийн мэдээллийн систем гэж юу вэ?

2. Маркетингийн мэдээллийн системийн бүтэц

3. Мэдээллийн хэрэгцээг тодорхойлох

4. Мэдээлэл боловсруулалт

2

3

Маркетингийн мэдээллийн систем гэж юу вэ?

Маркетингийн шийдвэр гаргагч нарыг цаг тухайд нь хэрэгцээтэй, боловсруулсан мэдээллээр хангах зорилгоор мэдээлэл цуглуулж, ангилж, үнэлж буй хүн, техник хэрэгсэл, үйл явцаас бүрдсэн систем.

4

Маркетингийн мэдээллийн системийн бүтэц

Маркетингийн мэдээллийн систем

Мэдээлэл боловсруулалт

Дотоод

тайлан

Маркетин-гийн

гадаад мэдээлэл

Мэдээл-лийн

шинжилгээ

Маркетин-гийн

судалгаа

Мэдээллийн

хэрэгцээг

тодорхой-лох

Мэдээл-лийг

îëîõ

Маркетингийн

менежер:

Шинжил-гээТөлөвлөгөө

Хэрэг-жүүлэлтЗохион

байгуу-лалтХяналт

Маркетингийн

орчин:Зорилтот зах зээл

Маркетин-гийн

сувгуудӨрсөлдөг

чОлон

нийтийн харилцаа

Макро орчны хүчин зүйлсМаркетингийн шийдвэр ба

харилцаа

5

Мэдээллийн хэрэгцээг тодорхойлох

1. Та ямар төрлийн шийдвэр байнга гаргадаг вэ?

2. Тэдгээр шийдвэрийг гаргахын тулд Танд ямар төрлийн мэдээлэл хэрэгцээтэй вэ?

3. Танд ашигтай ямар мэдээлэл олддог вэ?4. Өмнө нь олдож байгаагүй ямар төрлийн

мэдээлэл олж авахыг хүсдэг вэ?5. Танд ашиггүй ямар мэдээлэл олддог вэ?

6

Мэдээллийн хэрэгцээг тодорхойлох

6. Өдөр бүр, 7 хоног бүр, сар бүр, улирал бүр танд ямар мэдээлэл хэрэгцээтэй вэ?

7. Ямар салбар (сэдэв)-ийн талаар Та мэдээлэлтэй байхыг хүсдэг вэ?

8. Мэдээллийн ямар сан танд хэрэгтэй вэ?9. Мэдээлэл боловсруулдаг ямар програмыг

эзэмшихийг хүсэж байна вэ?10. Одоогийн мэдээллийн системийг

сайжруулах хамгийн оновчтой 4 арга зам?

7

Мэдээлэл боловсруулалт

Маркетингийн менежерүүдэд шаардлагатай мэдээллийн эх үүсвэр:

Компаний дотоод тайлан Маркетингийн гадаад мэдээлэл Маркетингийн судалгаа

8

Дотоод тайлангийн систем

Дотоод тайлангийн систем нь маркетингийн үйлажиллагааг үнэлэх, маркетингийн тулгамдсан асуудлууд мөн боломжуудыг тодорхойлох зорилгоор компаний дотоод эх үүсвэрээс гаргаж авсан мэдээллээс бүрдэнэ.

Компаний дотоод бичлэг болон тайлангууд нь маркетингийн менежерт өдөр тутмын төлөвлөлт хийх, хэрэгжүүлэх, шийдвэрийг хянахад хэрэглэгддэг.

9

Дотоод тайлангууд

Санхүүгийн тайлан (санхүүгийн тайлан, борлуулалт, гүйлгээний утга, захиалга, өртөг, зардал, мөнгөний урсгалын талаарх мэдээлэл)

Үйлдвэрлэлийн тайлан (үйлдвэрлэлийн хуваарь, тээвэрлэлт, тоног төхөөрөмж техник хэрэгслийн тооллогын талаарх баримт)

10

Дотоод тайлангууд

Борлуулалтын тайлан (бөөний болон жижиглэнгийн худалдаачдын бодлого, үйл ажиллагаа, өрсөлдөгчдийн үйл ажиллагааны талаарх мэдээлэл)

Хэрэглэгчдийн үйлчилгээний албаны тайлан (хэрэглэгчдийн сэтгэл ханамж, үйлчилгээнд гарсан бэрхшээлийн талаарх мэдээлэл)

11

Дотоод тайлангууд

Давуу тал • Хугацаа хэмнэдэг• Сул тал• Өөр зорилгоор цуглуулсан • Том компани их мэдээлэл цуглуулдаг

учир мэдээллийн илүүдэл үүсгэдэг

12

Маркетингийн гадаад мэдээлэл

Маркетингийн орчин дахь хөгжлийн талаарх мэдээлэл агуулдаг бөгөөд энэ нь маркетингийн менежерүүдэд маркетингийн төлөвлөгөөг өөрчлөлтөнд бэлтгэх, уялдуулахад тусалдаг.

13

Маркетингийн гадаад мэдээлэл

Хөгжлийн талаарх мэдээллийн эх үүсвэр: Компанийн дотоод ажилчид- гүйцэтгэгч

нар Инженерүүд Эрдэмтэд Худалдааны агентлагууд Борлуулалтын ажилтан Бэлтгэн нийлүүлэгчид Зууч/ дистрибютор Хэрэглэгч/ үйлчлүүлэгч

14

Маркетингийн гадаад мэдээлэл

Өрсөлдөгчдийн талаарх мэдээллийн эх үүсвэр: Жилийн тайлан Сонин, сэтгүүлийн нийтлэл Хэвлэлийн бага хурал Зар сурталчилгаа Бусад хүмүүс тэд нарын талаар сонин, сэтгүүл, ТВ,

радиогоор цацсан мэдээлэл Үзэсгэлэн худалдаа Өрсөлдөгчийн бүтээгдэхүүнийг худалдан авах,

шинжлэх Борлуулалтыг нь хянах Шинэ патент гарсан эсэхийг шалгах Мэдээлэл худалдаж авах

15

Маркетингийн судалгаа

Хэрэглэгч, үйлчлүүлэгч нарыг маркетеруудтай мэдээллээр холбох

үйл ажиллагаа.

16

Маркетингийн судалгааны төрөл

Бизнес/ эдийн засаг, корпорацийн судалгаа

Үнийн судалгаа Бүтээгдэхүүний судалгаа Хуваарилалтын судалгаа Идэвхжүүлэлтийн судалгаа Худалдан авах зан төлөвийн

судалгаа

17

Маркетингийн судалгаа

МС-ны мэдээллийг нь дараах зорилгоор ашиглана:

Маркетингийн тулгамдсан асуудал болон боломжуудыг тодорхойлж, тодруулах;

Маркетингийн үйл ажиллагааг эхлүүлэх, сэргээх, үнэлэх;

Маркетингийн гүйцэтгэлийг үнэлэх; Маркетингийн үйл ажиллагааны

талаарх ойлголтыг сайжруулах.

18

Маркетингийн судалгаа

Маркетингийн судлаачийн үүрэг: Маркетингийн асуудалтай холбоотой

шаардлагатай мэдээллийг тодорхойлох;

Мэдээлэл цуглуулах аргыг загварчлах;

Өгөгдөл цуглуулах процессыг удирдах, зохион байгуулах;

Үр дүнг шинжлэх;

19

Маркетингийн судалгааны процесс

4 үндсэн үе шатаас бүрдэнэ:• Асуудал болон судалгааны

зорилгыг тодорхойлох• Судалгааны төлөвлөгөө

боловсруулах• Судалгааны төлөвлөгөөг

хэрэгжүүлэх• Үр дүнг танилцуулах, тайлагнах

20

Маркетингийн судалгааны процесс

5. Түүвэр тодорхойлох, мэдээлэл цуглуулах

4. Мэдээлэл цуглуулах

анкет зохиох

7. Тайлан бэлтгэж

гаргах

1. Асуудал, судалгааны зорилго тодорхойлох

3.Өгөгдөл цуглуулах

аргаа тодорхойлох

2. Судалгааны загвар тодорхойлох

6. Өгөгдлийг шинжлэх

8. Эргэх холбоо

21

¯е шат 1: Судалгааны асуудал, зорилгыг тодорхойлох

Судалгаа маркетингийн тулгамдсан асуудал болон боломжийг тодорхойлохоос эхэлнэ :

Маркетингийн тулгамдсан асуудал: Гүйцэтгэлийг тогтоон барих эсвэл сайжруулахын тулд одоо байгаа эсвэл шинээр тодорхойлсон стратегийг ажиллуулахыг шаардаж буй зах зээлд эсвэл компаний дотор үүссэн хэд хэдэн нөхцөл байдлын нийлбэр

Зах зээлийн боломж: компани одоо байгаа эсвэл шинэ стратегийг хэрэгжүүлснээр гүйцэтгэлээ сайжруулж болох зах зээлд үүссэн нөхцөл байдал

22

Үе шат 1: Судалгааны асуудал, зорилгыг тодорхойлох

• Маркетингийн судалгааны асуудал: Удирдлагын шийдвэр

гаргахад тулгарч буй асуудлыг шийдвэрлэхэд шаардлагатай

мэдээллийн хэрэгцээг илэрхийлсэн тодорхойлолт .

Ямар мэдээлэл шаардлагатай;

Мэдээллийг хэрхэн олохыг тусгасан байна.

• Маркетингийн судалгааны зорилго: Маркетингийн судалгааны

асуудлыг шийдвэрлэхэд шаардлагатай тодорхой мэдээлэл .

• Удирдлагын шийдвэрийн асуудал: Маркетингийн судалгааны

асуудлыг шийдвэрлэх зорилгоор хэрэгжүүлсэн удирдлагын

үйлдэл.

23

Үе шат 2: Судалгааны загвар тодорхойлох

Судалгааны загвар: Маркетингийн судалгааны зорилгыг биелүүлэхийн тулд мөрдөх төлөвлөгөө; тодорхой асуудлын шийдвэр ажлын бүтэц, төлөвлөгөө.

Шинжих (асуудлыг тодорхойлох, таамаглал дэвшүүлэхийн тулд хийдэг урьдчилсан судалгаа),

Тодруулах (тайлбарлах, тодорхой үйлдэл, тохиолдлын давтамжийг тодорхойлох судалгаа),

Учир шалтгааны (таамаглалыг нөхцөл- үр дагавар талаас нь шалгана)

24

Үе шат 3: Өгөгдөл цуглуулах аргаа тодорхойлох

Хоёрдогч мэдээлэл одоогийн судалгааны зорилгоос өөр зорилгоор

урьд өмнө нь цуглуулагдсан мэдээлэл.

Хоёрдогч мэдээлэл:Урьд өмнө нь байсан мэдээлэлӨөр зорилгоор цуглуулагдсанШинэ мэдээлэл хайхаас өмнө нь заавал хянаж үзэх шаардлагатай

25

Хоёрдогч мэдээллийн эх үүсвэр

Дотоод – байгууллага доторх эх үүсвэр Борлуулалтын мэдээлэл Бүтээгдэхүүний мэдээлэл Зах зээлийн мэдээлэл

Гадаад- арилжааны зорилгоор хэвлэгдсэн гадаад эх үүсвэр

Номын сан Засгийн газар Хувийн эх үүсвэрүүд

26

Хоёрдогч мэдээллийн давуу тал

Зардал бага Олдоц их Цаг хугацаа

хэмнэнэ Агуулга баялаг Баталгаатай эх

үүсвэртэй Хайгуулын

(урьдчилсан) судалгааг орлоно.

27

Хоёрдогч мэдээллийн сул тал

Хуучирсан байж болзошгүй

Зорилгод нийцэхгүй Судалгааны арга нь

тодорхойгүй Зөвхөн үр дүнг

харж болно Үр дүн нь

зөрчилдөөнтэй Найдваргүй

28

Анхдагч мэдээлэл

Анхдагч мэдээлэл маркетингийн тодорхой асуудалд уялдуулан цуглуулсан мэдээлэл. Анхдагч мэдээлэл гэдэг нь: Тодорхой асуудлыг шийдвэрлэх зорилгоор цуглуулагдсан Хоёрдогч мэдээлэл хангалтгүй бол цуглуулах шаардлагатай Ихэвчлэн шийдвэрлэх судалгаа хийх шаардлагатай

29

Анхдагч мэдээлэл

Давуу тал Тодорхой, нарийн Тогтмол Цаг үетэйгээ

уялдсан Судалгааны арга нь

тодорхой Нууцлагдмал Найдвартай

Сул тал Зардал ихтэй Цаг их зарцуулна Ирээдүй

хязгаарлагдмал Байгууллагын

хязгаарлалтууд

30

Шинжлэх: респондентуудтай телефон утас, шуудан, интернетээр биечлэн харьцаж мэдээлэл авах.

Ажиглалт: хэрэглэгчийн зан төлөвийг харж, тэмдэглэх.

Туршилт: хяналттай нөхцөлд нэг ба хэд хэдэн хүчин зүйлсийг зохицуулан судлах.

Загварчлал: бодит амьдралд байдаг хүчин зүйлсийг дууриалган компьютерээр шалгах арга .

Анхдагч мэдээлэл цуглуулах арга

31

Үе шат 4: Мэдээлэл цуглуулах анкет зохиох

Судалгааны зорилгод шинжилгээний ямар хэлбэр эсвэл асуулга тохирох вэ?

Хэр нууц бай ёстой вэ? Хаалттай эсвэл нээлттэй асуулт байх уу? Үнэлгээний ямар хэлбэрийг ашиглах вэ? Эцсийн үр дүн ямар хэлбэртэй байх ёстой

вэ?

32

Анкетыг боловсруулах үе шат

1. Асуулгын зорилгоо тодорхойлох2. Өгөгдөл цуглуулах аргачлалаа сонгох3. Асуултуудаа боловсруулах4. Асуултуудаа үнэлэх5. Захиалагчаар хүлээн зөвшөөрүүлэх6. Туршилт7. Анкетаа нягтлах 8. Анкетаа олшруулах9. Өгөгдөл цуглуулах10. Хүснэгтлэн, эцсийн дүгнэлтийг гаргах

33

Анкетын бүтэц

Ихэнхдээ асуулга нь 3 хэсгээс бүрддэг : * Удиртгал, * Реквизит (шалгах) хэсэг,* Үндсэн хэсэг.

34

Удиртгал хэсэг

Гол зорилго нь хариулагчийг асуулганд оролцоход ятгах.

Асуулгын зорилго, түүнд оролцсоноор хариулагчид ямар ашигтай байхыг харуулах

Асуулгыг удирдан зохион байгуулагчийн нэр, Хариулахад шаардагдах хугацаа нь тодорхой

байх ёстой. Хэрвээ асуулгыг шуудангаар авч байвал

оршил /тайлбар/ хэсэг нь дагалдах захианы хэлбэртэй байх ёстой.

35

Реквизит хэсэг

Респондентод хамааралтай мэдээлэл тусгагдсан байна

Хувь хүмүүсийн хувьд нэр, хаяг нас, хүйс, гэр бүлийн байдал, нийгмийн байдал, ажил; байгуулагуудын хувьд хэмжээ, байршил, үйл ажиллагааны чиглэл, хариулагчийн нэр, албан тушаал.

Үүнээс гадна асуулгыг өөрийг нь тодорхойлох, ө.х. түүндээ нэр өгч,судалгаа авсан газар огноо, байршил, цаг хугацаа, судлаачийн нэрийг энэ хэсэгт оруулна.

36

Үндсэн хэсэг

Энэ хэсгийг боловсруулахдаа асуултын хэлбэр, тэдгээрийн агуулга, тоо, хяналтын асуултууд байгаа эсэхийг анхаарах хэрэгтэй.

Асуултын нээлттэй, хаалттай, хуваарьтай хариулт бүхий гэсэн үндсэн гурван хэлбэр байдаг.

37

Асуултын хэлбэр1. Энгийн. Жишээ нь “Та банкинд данстай юу?” Тийм Үгүй2. Олон сонголттой. Жишээ нь “Та мөнгөө хаана хадгалдаг вэ?” Банкинд Даатгалын компанид Барилгын компанид Гэртээ 3. НээлттэйЖишээ нь: “Та Маркетингийн үндэс хичээлийн талаарх

санал сэтгэгдлээ бичнэ үү?” …………………………………………

…………………………………………………………………..

38

Үе шат 5: Түүвэр тодорхойлох, мэдээлэл цуглуулах

Түүвэр: нийт нийдмийн төлөөлөгч Магадлалт ба магадлалт бус түүвэр Респондентын тоо Холбоо тогтоох арга Хариулахгүй байх тохиолдлын удирдлага Судалгааны нарийвчилсан зааварчилгаа Мэдээлэл цуглуулах

39

Шинжилгээний зорилго нь их хэмжээгээр цуглуулагдсан мэдээллийг хөрвүүлэн нэгдсэн дүгнэлт гаргах явдал юм

Үе шат 6: Өгөгдлийг шинжлэх

40

Тайлан бичих зорилго Үр дүнг шийдвэр гаргагч нарт хүргэх Удирдлагад үр дүн нь итгэл

үнэмшилтэй бөгөөд цуглуулсан мэдээллээр баталгаажсаныг харуулна

Судалгааны чанарыг судалгааны үр дүнг судалгааны санал (загвартай)-тай харьцуулж хийнэ.

Үе шат 7: Тайлан бэлтгэж гаргах

41

Үе шат 8: Эргэх холбоо

Судалгааны үр дүнг нэвтрүүлэх үнэлэх

Үр дүнгийн нэвтрүүлэлтийг дотоод үүргийн зохион байгуулалтаар хийнэ.

42

Шийдвэр гаргагч нар маркетингийн судалгаанд

тавьдаг шаардлага

1. Захиалагчийн нууц байдлыг хадгалах2. Үнэнч байх3. Цагаа барих4. Уян хатан байх5. Төслийн дагуу гүйцэтгэгдэх6. Өндөр түвшний үр дүн гаргах7. Захиалагчийн сонирхолд нийцсэн байх8. Хяналтын өндөр стандарттай байх9. Төслийн явцыг захиалагчид байнга мэдээлж

байх

Анхаарал тавьсан та бүхэнд баярлалаа