mariologia ikonologiczna
TRANSCRIPT
Mariologia
ikonologiczna
Cele wykładu
Ikonografia maryjna
należy do
najstarszych nurtów
kultu
chrześcijańskiego
Ikonografia maryjna
wykracza poza prostą
wizualizację pamięci ,
a niesie w sobie sens
teologiczny:
- dogmatyczny
- moralny
- kontemplacyjny
Podstawowe typy ikon
mariologicznych Ze względu na formę
ikony samodzielne Maryi
ikony chrystologiczne (Maryja w tajemnicy Chrystusa)
ikony eklezjologiczne (Maryja w tajemnicy Kościoła)
ikony ilustracyjno-liturgiczne (Maryja w Biblii i życiu Kościoła)
Oranta Panhagia
Hodegetria Eleusa
Podział ze względu na treść
Ze względu na kult
- sanktuaryjne
- ikonostasowe
- procesyjne
- domowe
- podróżne
- przekazów apokryficznych
(np. Protoewangelia Jakuba)
Kształtowanie się typu wizerunku
W kierunku Oranty
W kierunku macierzyństwa Maryi
W kierunku godności Królowej (Mądrości)
Ku typowi Oranty
Św. Cecylia.
Katakumby św.
Kaliksta I.poł III w.
Katakumby św. Pryscylii
Zuzanna i dwaj
oskarżyciele. III w.
Oranta
Bogurodzica – Mur
Obronny. Kijów,
Cerkiew św. Sofii X w.
Panhagia
Wielka Panhagia.
[Oranta Jarosławska].
Galeria
Trietiakowska.
Moskwa XII w.
Panhagia
Ku typowi macierzyństwa
Madonna z
Dzieciątkiem i
Prorokiem.
Katakumby św.
Pryscylii III w.
Typ macierzyństwa Maryi
Hodegetria. Kościół
św. Franciszki
Rzymskiej. Rzym VI
w.
Ku typowi macierzyństwa
Dziewica Kykkotissa.
Klasztor św.
Katarzyny. Synaj
ok..1280 r.
Hodegetria
Jasna Góra, podkład
XI-XII w. kompozycja
malarska XV w.
Eleusa
Bogurodzica
Wyszhorodzka
(Włodzimierska)
Galeria
Trietiakowska.
Moskwa XII w.
Eleusa – Serdeczna
Kardiotissa. Klasztor
św. Katarzyny. Synaj.
Koniec XIII w.
Eleusa - Igrająca
Pelagonitissa. Mnich
Makarije Cerkiew
Przemienienia Zrze.
Muzeum Narodowe w
Skopje 1422 r.
Tronująca
Bogurodzica
Tronująca. Klasztor
św. Katarzyny. Synaj
VI w.
Tronująca Tryptyk Klasztor św.Katarzyny. Synaj XII w.
Pokrow – Wspomożycielka Wiernych
Galeria
Trietiakowska.
Moskwa XVI w.
Pochwała Bogurodzicy
Kolekcja prywatna.
Włochy XVIII w.
Ikony
sanktuaryjne
Jerozolimska
Smoleńska
Kazańska
Korsuńska
Supraska Supraśl
k/Białegostoku
Chełmska
Ikony akatystowe
Tobą raduje się
Góra nie ręką
sieczona
Krzak Gorejący
Życiodajne Źródło
Niespodziana Radość (ikona w ikonie)
Synaksa Bogurodzicy
Wariant Bożego Narodzenia. Maryja na
tronie otoczona pasterzami, magami,
aniołami, Ziemią (szopka) i Pustynią
(żłób). Chwałę Jej głoszą hymnografowie i
Ojcowie Kościoła. Ikona ilustruje sticherę z
Bożego Narodzenia
Sofia (wariant maryjny)
Wersja kijewsko-jarosławska. Maryja na
tle kolumn Siedmiu Soborów.
Sofia Kijowska
Ikony ikonostasowe
Deesis
Zwiastowanie z drzwi carskich
Panhagia
Ikony dodekaortonu: Narodzenia,
Wprowadzenia do świątyni, Zaśnięcia,
Zesłanie Ducha Świętego
Patrocinia cerkwi (regionu)
Maryja w ikonostasie
Deesis - Błaganie
Ikony tytułów ludowych
Trojerucznica
Semistrielna
Galaktotrofusa
Ikony tytułów ludowych
Nie płacz Mnie Matko
Chwała Maryi - Zaśnięcie