map persmap online-1 - geestelijkgezondvlaanderen.be · spreken net een deel van de oplossing is....
TRANSCRIPT
lessenpakket over geestelijke gezondheidvoor het secundair onderwijs
PERSMAP TAKE OFF:
lessenpakket geestelijke gezondheid voor
jongeren uit het secundair onderwijs
Take offVrijdag 9 maart
VIP-school Martelaarslaan 13
Gent
take off 1PERSMAP
Angst, euforie, twijfel, blijdschap, onzekerheid… De emoties van jongeren in het secundair onderwijs schieten alle kanten uit. Logisch dat ze heel wat vragen hebben over hun eigen denken en doen en dat van anderen. Take off, een gloednieuw lessenpakket van de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid (VVGG), Eetexpert en Cera, helpt gees-telijke gezondheid bespreekbaar maken.
Een lessenpakket over geestelijke gezondheid. Is dat écht nodig, dan?
Helaas wel, ja. Bijna 40% van de Vlaamse jongeren voelt zich niet goed in z’n vel (cijfer: Vlaamse Jeugdraad, 2016). Een dipje op zich hoeft natuurlijk geen drama te zijn. Maar veel psychische problemen ontstaan op jonge leeftijd. Logisch ook, want jongeren uit het secundair krijgen heel wat op hun bordje. Ze moeten voor het eerst écht presteren, ont-wikkelen een eigen (seksuele) identiteit, bouwen aan een netwerk en krijgen als klap op de vuurpijl een hormonenbombardement te verduren. Je zou je voor minder kwetsbaar en hulpeloos voelen! En precies daar wil Take off iets aan doen. Door geestelijke gezond-heid bespreekbaar te maken. En een positief verhaal te brengen van veerkracht en weer-baarheid. Zodat jongeren sterker staan. Spinazie voor de geest, met andere woorden…
Take offSpinazie voor de geest:
Take off maakt jongeren mentaal sterk!
take off 2PERSMAP
voor TAKE OFF!1010/
1 Maakt geestelijke gezondheid bespreekbaar in de klas
2 Voor leerlingen uit het secundair onderwijs
3 Twee delen: eentje voor jongeren van 12-15 en eentje voor 15-plussers
4 Zowel voor ASO, BSO, TSO als BUSO
5 Positieve insteek, geen zware problematieken
6 Makkelijk te integreren in alle lessen
7 Over concrete en actuele thema’s: eigenwaarde, lichaamsbeleving, mediawijsheid, complimenten geven en krijgen…
8 Extra lesmateriaal: powerpoints, voorstellen voor groepsgesprekken, spelletjes, links naar andere websites…
9 Getest en goedgekeurd door verschillende proefscholen en experten geestelijke gezondheid
10 Gratis ter beschikking van scholen en leerkrachten via:
• www.geestelijkgezondvlaanderen.be/takeoff-lessenpakket
• www.eetexpert.be/eetexpert-project-preventie-op-school
take off 3PERSMAP
“Onze belangrijkste boodschap? Het is niet erg om je eens niet super te voelen”
Relaties, prestatiedruk, stress, … In de loop van de puberteit krijgt elke jongere er vroeg of laat mee te maken. Alleen blijven ze met heel wat vragen achter, en dat mag je letter-lijk nemen. Uit een onderzoek van de Vlaamse Jeugdraad blijkt dat jongeren niet weten hoe ze hiermee om moeten. Of waar ze antwoorden kunnen vinden. Zonder het te beseffen, zijn ze elke dag bezig met hun geestelijke gezondheid.
Jongeren zijn zoekende, zo veel is duidelijk. Ook scholen en leerkrachten zitten met vragen. Zij hebben vooral nood aan een kader van waaruit ze geestelijke gezondheid kunnen uitleggen aan jongeren. Daarom heeft de VVGG in 2016 beslist om samen met Cera en Eetexpert een lessenpakket geestelijke gezondheid uit te werken. Er bestaan al heel wat lessenpakketten, maar die focussen vaak op één thema en vertrekken vanuit een probleem. Wij pleiten voor een preventieve positieve insteek. Onze belangrijkste boodschap: het is niet erg om je eens niet super te voelen. Een mindere dag hoort er nu eenmaal bij. Die positieve insteek is de rode draad. We hebben het uitdrukkelijk niet over depressie of psychose. Waarom? Omdat jongeren dan op zoek gaan naar sympto-men bij klasgenoten. Wat de deur naar stigmatisering wagenwijd open zet.
We hebben trouwens twee pakketten ontwikkeld. Eentje voor de eerste graad, zeg maar de 12-15 jarigen, en eentje voor de tweede graad, de 15-plussers. Bij 12-15 jarigen focus-sen we meer op beschermende factoren. Hoe kan je mentaal fit blijven? Bij 15-plussers leggen we uit wat geestelijke gezondheid precies inhoudt. De twee pakketten bestaan uit gedetailleerde lessen. Elke leerkracht kan er mee aan de slag. We hebben gezorgd voor voldoende aanknopingspunten. Zelfs een wiskundeleraar kan ermee weg! De pakketten zijn trouwens geschikt voor alle onderwijstypes: zowel ASO, BSO, BUSO als TSO.
Jan Van Speybroeck directeur Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid (VVGG), initiatiefnemer TAKE OFF
take off 4PERSMAP
“De volledige school én de ouders: iedereen moet mee in bad”
In het secundair onderwijs gaan jongeren door een turbulente periode. Ze moeten de overgang van de basisschool naar het middelbaar verteren, zelfstandig worden, een sociaal netwerk uitbouwen, meer presteren én een eigen en seksuele identiteit aannemen. Kortom, het gaat om een cruciale tijd waarin jongeren vaak kwetsbaar zijn. e cijfers liegen er niet om. Vier op de tien jongeren voelen zich niet goed. Voornaamste oorzaak? Een negatief zelfbeeld en een negatieve lichaamsbeleving. Het lessenpakket wil jongeren een beschermend jasje aanreiken door hun zelfwaardering te versterken. We leren jongeren zichzelf beter kennen, hoe complimenten geven en krijgen een verschil kunnen maken en op welke manier je jezelf met anderen kan vergelijken. Ons pakket wil jongeren actief aan het werk zetten. Het zijn dus zeker geen theoretische lessen. Leerkrachten krijgen concrete methodieken waarmee ze jongeren kunnen laten groeien. Het spreekt voor zich dat het thema niet beperkt mag blijven tot het klaslokaal. De volledige school én de ouders : iedereen moet mee in bad.
An Vandeputte Coördinator van het Vlaamse Kenniscentrum voor eet- en gewichtsproblemen, Eetexpert.be schreef het lessenpakket voor de 12-15 jarigen.
take off 5PERSMAP
“Jongeren beter zorg leren dragen voor zichzelf en elkaar”
Wat dit pakket wil bereiken? Drie doelstellingen. Eén: het psychisch welbevinden van jongeren verhogen. Twee: hen attent maken op het risico om psychische problemen te ontwikkelen. En drie: jongeren zichzelf en anderen helpen aanvaarden, zodat vooroor-delen en stereotypering geen kans maken. Jongeren ouder dan 15 stellen zich het vaakst negatief op tegenover mensen met psychische problemen. Uit onderzoek blijkt ook dat je zo snel mogelijk werk moet maken van beeldvorming. Jongeren leggen al vroeg de basis voor hun gezondheidswijsheid. 15-plussers hebben nood aan een specifiek lessenpakket. Op die leeftijd ontwikkelen ze volop een eigen identiteit en een wereldbeeld.
Wat ons lessenpakket absoluut niet wil, is problemen uitvergroten. We mijden onderwerpen als depressie of suïcide. Voor alle duidelijkheid: leerkrachten hoeven zeker niet de rol van hulpverlener op te nemen. We reiken hen wel handvatten aan om jongeren door te ver-wijzen. De CLB-koepels, jongerenorganisaties, gezondheidsorganisaties, de Vlaamse logo’s: we zijn met een heleboel mensen aan tafel gaan zitten. Het eindresultaat is een pakket voor 15-jarigen dat zes thema’s behandelt. Zo laten we jongeren onder meer kennismaken met geestelijke gezondheid, leggen we uit hoe je je kunt beschermen tegen psychische problemen en leren we jongeren zorg dragen voor elkaar. Verder zijn er vijf extra modu-les waarmee leerkrachten het thema verder kunnen verdiepen of creatiever aanpakken. We tonen hen onder meer hoe ze geestelijke gezondheid aan bod kunnen laten komen tijdens de lessen. Er zijn best wat aanknopingspunten. Een selectie van informatieve web-sites, theaterproducties en confronterende films helpt het thema nog aanschouwelijker maken. En we leggen ook uit hoe je ouders en grootouders kunt betrekken: zij zijn vaak cruciaal voor de geestelijke gezondheid.
Marlien De Coen Stafmedewerker VVGG Schreef het lessenpakket voor de 15-plussers.
take off 6PERSMAP
“Door het taboe op geestelijke gezondheid zwijgen we, terwijl spreken net een deel van de oplossing is”
Leerlingen tot burgers opvoeden is één van de kerntaken van een school. Geestelijke gezondheid staat daarbij hoog op de agenda. Logisch, want sommigen jongeren durven niet te zijn wie ze willen zijn. Ze vinden hun plaatsje niet in de samenleving omdat ze het er met niemand over kunnen hebben. Met 70 nationaliteiten en 50 verschillende talen mag je ons gerust een superdiverse school noemen. Onze jongeren hebben het niet makkelijk. Thuis staat men vaak anders tegenover thema’s die in onze samenleving vanzelfsprekend zijn.
Dit lessenpakket kan delicate zaken bespreekbaar maken. Anders dreigen we in een vicieuze cirkel terecht te komen: door het taboe op geestelijke gezondheid zwijgen we, terwijl spreken net een deel van de oplossing is. Leerkrachten moeten handvatten krijgen om discussies aan te gaan met jongeren. Het spreekt voor zich dat we daarbij de leefwereld van elke leerling respecteren, ongeacht zijn eigen opvattingen en thuiscultuur. Dit lessen-pakket is een prima aanzet. Al denk ik dat we ook in de lerarenopleiding hier aandacht voor moeten hebben.
De VIP-school zet sterk in op geestelijke gezondheid. Onze klastitularissen en leerkrachten organiseren regelmatig groepsgesprekken. Zij praten veel met hun leerlingen. Dat klinkt banaal, maar het is cruciaal. Veel van onze leerlingen hebben geen vangnet of “significant others”. Luisteren naar leerlingen, dat is de sleutel. Echt luisteren. Met een onbevangen blik. Geen makkelijke oefening, maar wél een bijzonder waardevolle. Het bijzondere van het lessenpakket is dat het gebruik maakt van getuigenissen. Ik vind dat een prima manier om zaken te bespreken. Het is veel beter dan het bijvoorbeeld te hebben over een incident uit de klas. Dan dreigt het allemaal net iets persoonlijker te worden. En dus moeilijker te bespreken. Door een fictief voorval te gebruiken, verklein je de stap naar je eigen problematiek.
Daniël DeBlock Directeur VIP-school, Gent. Liet TAKE OFF proefdraaien.
take off 7PERSMAP
“Elk sprankeltje hoop is méér dan welkom”
In de ideale wereld besteden we minstens één uur per week aan geestelijke gezond-heid op school. Vergis je niet: onze jongeren hebben dat nodig. Er sluimert veel onder de oppervlakte waar je moeilijk de vinger op kunt leggen. Het komt er dus op aan, zoals het lessenpakket suggereert, heel laagdrempelig te zijn. Een kringgesprek kan bijvoorbeeld veel losmaken. Een tijdje geleden vroeg ik mijn leerlingen: hoe voel je je eigenlijk? De reacties waren overweldigend. Of dat stroef loopt? Helemaal niet. Veel jongeren vertellen spontaan hoe ze zich voelen. Anderen zijn iets meer geremd. Je moet er wel op toezien dat iedereen aan bod komt. Belangrijk is dat je de vertrouwde klasomgeving verlaat en in een neutrale ruimte gaat zitten. Mijn ervaring leert me dat jongeren best wel over hun gevoelens durven praten, als je hen voldoende vrijheid geeft. Anders blijven ze ermee zitten en fantaseren ze erop los. Al moet je ook uitkijken. Je hoeft niet te veel te gaan wroeten, anders dreig je te raken aan écht zware problematieken. Daarom vind ik de positieve insteek van het lessenpakket net zo goed: jongeren moeten hoop kunnen putten.
Vergeet niet dat sommige jongeren weinig perspectief hebben. Elk sprankeltje hoop is meer dan welkom. Ook als leerkracht moet je de ruimte krijgen om hier werk van te maken, anders sta je er alleen voor. Het beleid van de school moet aandacht hebben voor geestelijke gezondheid. Of ik nog een tip heb voor leerkrachten? Zet stapje voor stapje. Het onderwerp is té gevoelig, een voorzichtige aanpak kan geen kwaad.
Caroline Van Assche Leerkracht VIP-school. Geeft verzorging en participatie in derde graad TSO en SO. Klastitularis van 5 BSO.
take off 8PERSMAP
50% van de psychische problemen bij volwassenen ontstaan voor de leeftijd van 14 jaar, 75% zelfs voor het 25ste levensjaar. Het is bijgevolg evident dat we ons Vlaams beleid inzake geestelijke gezondheid prioritair naar kinderen en jongeren richten. Denken we maar aan de recente lancering van het programma vroegdetectie en -interventie, onze geslaagde #LeefZonderFilter-campagne, de uitbouw van de eerstelijnspsychologische functie in het kader van de oproep ‘één gezin, één plan’, … Het Take off-lessenpakket dat vandaag gelanceerd wordt, is een volgende actie die aansluit bij dit beleid en het Vlaams Actieplan Geestelijke Gezondheid. Het bespreekbaar maken van geestelijke gezondheid bij jongeren is een cruciaal element om de geestelijke gezondheid op korte, maar ook op lange termijn te verbeteren.
Volgens Cera-programmacoördinator Stéphanie De Smet sluit het project perfect aan op het maatschappelijk doel van de organisatie.
Mentale, fysieke en sociale invloeden zorgen er samen voor dat iemand zich al dan niet goed voelt. Cera investeert in de kwaliteit van zorg en gezondheid, door in te zetten op de vermaatschappelijking van de zorg, gebruikers participatie en innovatie. Eén van onze klemtonen is de beeldvorming in de geestelijke gezondheidszorg.
Jongeren leren praten over hun welbevinden, over hoe ze zich voelen op school en hoe ze staan in het leven, kan latere problemen helpen voorkomen. Daarom is geestelijke en emotionele gezondheid ook opgenomen als sleutelcompetentie bij de ontwikkeling van de nieuwe eindtermen. School is meer dan pure kennisoverdracht. Het gaat om de hele ontwikkeling van leerlingen, ook psychisch en sociaal. Vanaf 1 september 2018 vragen we aan scholen dit in te bedden in een schoolbreed zorgbeleid. Didactisch materiaal, zoals het Take off-lessenpakket, bieden onze leraren klasklare hulp om geestelijke gezondheid bespreekbaar te maken. Ik wens de jongeren alvast veel leergenot. De school is alvast de ideale plek om te werken aan de mentale gezondheid van vandaag en morgen.
Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, volksgezondheid en gezin
Stéphanie De Smet Cera-programmacoördinator
Minister Crevits Vlaams minister van Onderwijs
“
“
“
”
”
”
take off 9PERSMAP
inhoudlessenpakketten
Inhoud lessenpakket 1: Jongeren tot 15 jaar ( 1e, 2e, 3e leerjaar )
Hoe het zelfbeeld van leerlingen versterken? 4Doel en situering van dit materiaal 4Achtergrondinformatie 4Opbouw van het pakket Take off 5Waarom versterkend werken? 5
Welke factoren bevorderen de groei en het welzijn van jongeren? 6Versterkend lesmateriaal 7Dit lespakket als nieuw en aanvullend aanbod 8
Een beleidsmatige aanpak: De hele school doet mee! 9Methodiekenbundel: concreet aan de slag om versterkend te werken 10
Ontwikkelingsdoelen en (vakoverschrijdende) eindtermen 10Inhoud van de methodiekenbundel 13Kan dit lespakket gebruikt worden bij een crisissituatie of waar kan ik dan terecht? 15
Algemene tips voor je aan de slag gaat 16
THEMA 1: Jezelf voor de spiegel 17I. Vraagstaart 18II. Jezelf in Beeld 20III. Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet 22IV. Iedereen in de kring 24IV. Stelling innemen 26V. Wat vind jij belangrijk? 29VI. Picture your life 31VII. “4 in 1”: Een creatieve voorstelling 32VIII. Music and me, myself and I 32
take off 10PERSMAP
THEMA 2: De kracht van complimenten 33I. Vraaggesprek in de klas: Waarom zijn complimenten zo belangrijk? 34II. Complimentenspelletjes 39
II.I Complimentenmuur 39II.II Ontwikkelmuur 40II.III Complimentenharmonica 40II.IV. Complimentensleutel 41I.V Sluit de dag positief af 41
Thema 3: De invloed van vergelijking 42I. Vraaggesprek in de klas: de invloed van vergelijking 43II. Het fotospel 44III. Social Media en vergelijking 45IV. Hoe vergelijk jij jou? 46V. Rollenspel 47VI. Je bent goed zoals je bent 48Werkblad 49
Thema 4: De hele school doet mee! 50I. De school doet mee 51II. De ouders doen mee 54
Bijlage 1 55Bijlage 2 56Bijlage 3: Algemene informatiebrief aan de ouders 57Bijlage 4: Informatiebrieven per thema aan de ouders 58Bijlage 5: Slogans voor posters die gebruikt kunnen worden in de school 59Bijlage 6: Checklist voor de school 60
take off 11PERSMAP
Inhoud lessenpakket 2: Jongeren vanaf 15 jaar ( 4e, 5e, 6e, 7e leerjaar )
Inleiding 5Een beleidsmatige aanpak: De hele school doet mee! 6
Tips om een gezondheidsbeleid rond geestelijke gezondheid te installeren 2Tips voor je met ‘Take off’ aan de slag gaat 4
Het lessenpakket ‘Take off’ 5Doelstellingen 5Inhoud 6Les op maat van uw klas 8Aandachtspunten bij ‘Take off’ 8Kan ‘Take off’ gebruikt worden bij een crisissituatie of waar kan ik dan terecht? 8Eindtermen 9
Basislessen 29
Thema 1: Kennismaking met geestelijke gezondheid: Wat is het? 30Wat is geestelijke gezondheid?! 31Beïnvloedende factoren 34Feiten en cijfers 36Jouw geestelijke gezondheid 38Wegwijs: Waar kan je terecht? 42Werkblad 1: Wat is geestelijke gezondheid? 45
Opdracht 1: ‘Ander’ gedrag 45Opdracht 2: Stress?! 45Opdracht 3: De stresscirkel 46Opdracht 4: Wat is het? 46Opdracht 5: Stellingenspel 46Opdracht 6: Meningen over cijfers 47
Aansluitend materiaal 1: Wat is geestelijke gezondheid? 48
Thema 2: Wat beschermt tegen geestelijke gezondheidsproblemen? 56Zelfbeeld en zelfvertrouwen 57Veerkracht 58Coping en Copingstrategieën 59Sociale mediaweerbaarheid 61Werkblad 2: Beschermende factoren 64
Opdracht 1: Zelfbeeld ontdekken 64Opdracht 2: Hoe zie ik mezelf? 64Opdracht 3: Anderen en ons zelfbeeld 65
take off 12PERSMAP
Opdracht 4: Eigenwaarde 65Opdracht 5: Kwaliteiten 65Opdracht 6: Een moment van trots 66Opdracht 7: Complimenten 66Opdracht 8: Wat houdt ons in balans? 67Opdracht 9: Positieve dingen herkennen en waarderen 67Opdracht 10: De kracht van muziek 67Opdracht 11: Tot rust komen 68Opdracht 12: Over de streep 68Opdracht 13: Dit is belangrijk voor mij! 69Opdracht 14: Coping 70Opdracht 15: Uitdagingen 71Opdracht 16: Doe eens zot 71Opdracht 17: Ontspanningsoefening 71Opdracht 18: Aansluitende website(s) ontdekken 71Opdracht 19: Kaartje sturen 71Opdracht 20: Sociale media 72
Aansluitend materiaal 2: Beschermende factoren 73
Thema 3: Zorg dragen voor elkaar – Hoe elkaar helpen? 92Hoe een gesprek beginnen? 93Innerlijke overtuigingen 94Communicatieve vaardigheden 94Grenzen 95Werkblad 3: Zorg dragen voor elkaar 96
Opdracht 1: Jouw kennissenkring 96Opdracht 2: Belangrijke mensen 97Opdracht 3: Hulp vragen 97Opdracht 4: Pay it forward 98Opdracht 5: Ooit al zo gereageerd? 98Opdracht 6: ‘Gewoon niet aan denken’ – Het experiment 99Opdracht 7: Bedankt! 99
Aansluitend materiaal 3: Zorgen voor elkaar 100
Thema 4: Stigma en discriminatie 102Stigma wat?! 103Misvattingen en mythes 105Soorten stigma 107Gevolgen van stigma 108Werkblad 4: Stigma en discriminatie 109
Opdracht 1: Debat over misvattingen en mythes 109Opdracht 2: Soorten stigma 109
take off 13PERSMAP
Opdracht 3: Stigma in de media 109Opdracht 4: Inspector stigma 109Opdracht 5: On the scene 109Opdracht 6: Integratie 110
Aansluitend materiaal 4: Stigma en discriminatie 111
Thema 5: Ontmoeting 113Getuigenis 114Brieven 114Levende bibliotheek 115Werkblad 5: Ontmoeting 116
Opdracht 1: Opdracht voor de getuigenis 116Opdracht 2: Complimenten aan de ervaringsdeskundige! 116Opdracht 3: Individuele opdracht na de getuigenis 116Opdracht 4: Klasgesprek over de getuigenis 116Opdracht 5: Reacties op de brieven 116
Thema 6: Reflectie
117Bijlage 1: Bij wie kan je terecht 120Bijlage 2: Energizers 130Bijlage 3: Ontspanningsoefeningen 131
take off 14PERSMAP
Voorbeeldpagina’s: lessenpakket 1
Take
off
less
enpa
kket
ove
r ge
este
lijke
gez
ondh
eid
voor
het
sec
unda
ir on
derw
ijs Jong
eren
tot 1
5 jaa
r1e
2e 3
e ja
ar s
ecun
dair
onde
rwijs
take
off
17HO
E HE
T ZE
LFBE
ELD
VAN
LEER
LING
EN V
ERST
ERKE
N?
THEM
A 1
Jeze
lf vo
orde
spi
egel
Cove
rTh
ema
tuss
enpa
gina
take off 15PERSMAP
take
off
32TH
EMA
1 Jez
elf v
oor
de s
pieg
el
VII. “
4 in
1”: E
en cr
eatie
ve vo
orst
elling
DOEL
STEL
LING
De
leer
linge
n:
• lere
n el
kaar
bet
er k
enne
n
• dele
n hu
n go
ede
en m
inde
r goe
de k
ante
n m
et a
nder
en
• vert
alen
bee
lden
waa
r ze
voor
sta
an
LESK
ERN 1.
Maa
k gr
oepj
es v
an e
en 4
-tal
leer
linge
n. P
robe
er e
rove
r te
wak
en d
at d
e le
erlin
gen
in
even
wic
htig
e gr
oepe
n ve
rdee
ld w
orde
n, z
odat
iede
reen
ook
ech
t zic
hzel
f kan
zij n
. Zet
ze
ker o
ok e
ens l
eerli
ngen
sam
en d
ie e
lkaa
r nie
t zo
goed
ken
nen.
2. D
e le
erlin
gen
mog
en h
un c
reat
ivite
it de
vrij
e lo
op la
ten.
Ze
mog
en ie
ts v
an z
ichz
elf
late
n zi
en a
an d
e an
dere
leer
linge
n va
n de
kla
s en
ze d
oen
dit i
n gr
oep.
Ze
mak
en d
us
sam
en 1
gehe
el: d
it ka
n ee
n vo
orst
ellin
g zij
n, e
en li
edje
, pre
sent
atie
, tek
enin
g, o
f film
-pj
e w
aar i
eder
een
rol i
n sp
eelt,
waa
rin e
r iet
s ‘ty
pisc
h’ v
an e
lk g
roep
s-lid
ver
wer
kt z
it (D
it ka
n ee
n ke
nmer
k zij
n v
an z
ichz
elf,
iets
wat
de
leer
ling
bela
ngrij
k of
leuk
vin
dt, o
f iet
s waa
r ze
goed
in z
ij n).
3. O
rgan
isee
r een
show
mom
ent w
aarb
ij de
leer
linge
n hu
n cr
eatie
f pro
ject
aan
de
ande
re g
roep
en v
oors
telle
n.
VIII.
Mus
ic an
d me,
mys
elf an
d I
DOEL
STEL
LING
De
leer
linge
n:
• druk
ken
zich
zelf
uit v
ia m
uzie
k
LESK
ERN 1.
Laat
de
leer
linge
n op
zoe
k ga
an n
aar e
en li
edje
dat
hen
type
ert.
Een
bepa
alde
song
w
aaro
p ze
zic
h he
lem
aal k
unne
n la
ten
gaan
; waa
rbij
ze so
ms e
cht k
unne
n w
enen
; de
teks
t van
een
bep
aald
lied
je d
ie p
reci
es v
erw
oord
t wat
hij
of z
ij ei
genl
ij k o
ok g
raag
zo
u w
illen
zeg
gen,
een
lied
je d
at h
en h
elpt
om
zic
h be
ter t
e vo
elen
… Be
lang
rij k
is
dat z
e ee
n lie
dje
kiez
en d
at h
en ty
peer
t om
een
die
perli
ggen
de re
den
en n
iet e
nkel
“o
mda
t ze
het e
en g
oed
num
mer
vin
den”
.
2. V
erza
mel
de
liedj
es e
n zo
ek z
e al
lem
aal o
p vi
a Yo
uTub
e.
3. L
aat e
en li
edje
hor
en. W
eet d
e kl
as v
an w
ie h
et li
edje
is?
Laat
hen
rade
n.
4. L
aat d
e pe
rsoo
n in
kw
estie
ver
telle
n w
aaro
m h
ij of
zij
dat l
iedj
e ge
koze
n he
eft.
5. S
luit,
nad
at je
alle
lied
jes b
elui
ster
d he
bt, a
f met
een
kla
sges
prek
. Wat
is b
ij de
leer
-lin
gen
blij v
en h
ange
n? Z
ij n e
r din
gen
waa
rvan
ze
gesc
hrok
ken
zij n
? D
ie z
e no
g ni
et
wis
ten
over
iem
and
ande
rs?
TIP
deze
met
hodi
ek p
ast
prim
a bi
nnen
de le
ssen
Muz
iek
of P
last
isch
eO
pvoe
ding
!
take
off
33HO
E HE
T ZE
LFBE
ELD
VAN
LEER
LING
EN V
ERST
ERKE
N?
THEM
A 2
De k
rach
t van
co
mplim
ente
n
take off 16PERSMAP
Voorbeeldpagina’s: lessenpakket 2
Take
off
less
enpa
kket
ove
r ge
este
lijke
gez
ondh
eid
voor
het
sec
unda
ir on
derw
ijs Jong
eren
vana
f 15
jaar
4e 5
e 6
e 7
e ja
ar s
ecun
dair
onde
rwijs
hebb
en. H
ij zel
f voe
lt zi
ch o
p de
ze m
omen
ten
supe
r maa
r and
eren
zie
n da
t hij
niet
ok
is.
THEM
A 1
Kenn
isma
king
met g
eest
elijk
ege
zond
heid
: W
at is
het
?
Cove
rTh
ema
tuss
enpa
gina
take off 17PERSMAP
take off 52THEMA 1 Kennismaking met geestelijke gezondheid: Wat is het?
AAN SLUITEND MATERIAAL 1: WAT IS GEESTELIJKE GEZONDHEID?
MATERIAAL LEEFTIJD TYPE KORTE INHOUD MEER INFO?
3D – DENKEN! DURVEN! DOEN!
SECUNDAIRONDERWIJS
SPEL Interactief spel over sociaal emotionele thema’s: gezond-heid, ruzie, seksualiteit, agressie, middelengebruik, multimedia en welbevinden worden besproken, zowel de positieve als de negatieve aspecten. De leerlingen verwoorden hun mening of wisselen van gedachten bij een korte vraag, een kringgesprek of een teamopdracht die te maken heeft met het gekozen thema. Tussendoor komen speelse doe-opdrachten aan bod die het geheel luchtig en plezierig maken.
www.leefsleutels.be
AANBOD DE BLEEKWEIDE -JONGEREN
SECUNDAIRONDERWIJS
WORKSHOP Ervaringsgericht werken met jongeren. De bleekweide: [email protected] Leen: 0479 55 39 18Julie: 0474 45 49 31
AANBOD DE BLEEKWEIDE - LEERKRACHTEN
LEERKRACHTEN WORKSHOP Ervaringsgericht werken met leerkrachten. De bleekweide:[email protected] Leen: 0479 55 39 18Julie: 0474 45 49 31
AL TE GEK – PSYCHOSE TUSSEN BREIN ENSAMENLEVING
SECUNDAIRONDERWIJS
LEZING + BOEK Geerdt Magiels geeft inzicht in de problematiek van psy-chose en van mensen die psychisch afwij ken van de ‘norm’. Aan de hand van gesprekken met specialisten-psychiaters en onderzoekers, zoals Erik Thys, Marc De Hert en Inez Germeys, schetst hij de lange weg die de voorbij e decennia is afgelegd op het vlak van onderzoek, behandeling en sensibilisering. Maar hij stelt ook kritische vragen over het blij vende stigma dat op psychische problemen rust, ont-maskert hardnekkige misverstanden en toont haarfij n aan waar wij als maatschappij tekortschieten.
take
off
44TH
EMA
1 Ken
nism
akin
g me
t gee
stel
ijke
gezo
ndhe
id: W
at is
het
?
kost
vee
l ene
rgie
om
dez
e on
der w
ater
te h
oude
n. H
oe la
ng h
oud
je d
it vo
l? E
n he
b je
on
dert
usse
n no
g tij
d om
dat
gene
te d
oen
wat
je e
igen
lij k
graa
g w
ilde
doen
? W
at g
ebeu
rt
er a
ls je
de
bal l
osla
at?
Dan
plo
pt h
ij m
etee
n bo
ven
wat
er! M
aar h
ij ra
akt j
e ni
et, h
ij do
b-be
rt d
aar a
lleen
maa
r. Al
s je
de b
al m
et ru
st la
at, h
ou je
ene
rgie
en
aand
acht
ove
r om
aan
an
dere
zak
en te
bes
tede
n19.
WEG
WIJ
S: W
AAR
KAN
JE T
EREC
HT?
Er b
esta
an h
eel w
at d
iens
ten
en h
ulpv
erle
ners
waa
r jon
gere
n te
rech
t kun
nen
bij g
eest
e-lij
ke g
ezon
dhei
dspr
oble
men
. Voo
reer
st z
ij n e
r enk
ele
dien
sten
waa
r ze
grat
is en
ano
niem
ee
n be
roep
op
kunn
en d
oen.
Ze
kunn
en o
ok b
ij hu
n hu
isart
s ter
echt
met
dez
e pr
oble
men
en
indi
en n
odig
zal
hij /
zij s
amen
met
hen
zoe
ken
bij w
elke
die
nst z
e be
st te
rech
t kun
nen.
M
aar z
e ku
nnen
ook
rech
tstr
eeks
een
ber
oep
doen
op
een
gesp
ecia
lisee
rde
dien
st.
MAA
R W
ELKE
SOO
RTEN
HUL
P BE
STAA
N ER
NU
JUIS
T?
Voor
jong
eren
bes
taan
er h
eel w
at la
agdr
empe
lige
orga
nisa
ties d
ie h
ulp
bied
en ro
nd
psyc
hisc
he p
robl
emen
, zow
el w
anne
er d
e jo
nger
e di
e ze
lf er
vaar
t als
wan
neer
zij
iem
and
kenn
en d
ie h
ier m
ee te
mak
en h
eeft
.
Anon
iem
e hu
lp
Som
s will
en z
e lie
ver p
rate
n m
et ie
man
d di
e he
n ni
et p
erso
onlij
k ke
nt e
n aa
n w
ie z
e hu
n na
am n
iet h
oeve
n te
zeg
gen.
Dan
kun
nen
ze te
rech
t bij
deze
org
anis
atie
s:
• Awel
,
• Tele
-ont
haal
,
• CLB
ch@
t
• Zelfm
oord
1813
,
• Dru
glij n
,
• Tele
blok
,
• Vert
rouw
ensc
entr
um,
• Nu
praa
t ik
erov
er,
• Ik m
aak
de k
lik,
• Sens
oa,
• Hol
ebifo
on, e
n
• Wel
jong
nie
t het
ero.
19
Sam
sen,
M. &
Heu
s, J.
de (2
017)
. Acc
epta
nce
and
Com
mitm
ent T
hera
py b
ij ki
nder
en e
n jo
nger
en. B
ohn
Staf
leu
van
Logh
um: H
oute
n.
take off 18PERSMAP
take
off
5IN
LEID
ING
Inleid
ing Best
e le
erkr
acht
,
Zelfb
eeld
, rel
atie
s, ve
rsla
ving
, dep
ress
ie, …
Het
zij n
gee
n on
beke
nde
begr
ippe
n vo
or jo
n-ge
ren.
Het
zij n
them
a’s d
ie h
en p
erso
onlij
k ra
ken
en d
ie h
en w
el e
ens i
n de
war
bre
ngen
. Jo
nger
en le
ven
in e
en w
erel
d w
aarin
o.a
. str
ess,
seks
ualit
eit,
rela
ties,
onze
kerh
eid
over
de
toek
omst
, pre
stat
iedr
uk e
n ve
rsla
ving
een
bel
angr
ij ke
plaa
ts in
nem
en. Z
elf z
ulle
n ze
het
ni
et z
o be
schr
ij ven
, maa
r eig
enlij
k zij
n z
e da
gelij
ks b
ezig
met
hun
gee
stel
ij ke
gezo
ndhe
id.
Toch
wet
en jo
nger
en m
aar w
eini
g ov
er d
it on
derw
erp,
zoa
ls w
at h
et v
ersc
hil i
s tus
sen
een
dipj
e en
een
dep
ress
ie, h
oe z
e zi
chze
lf en
and
eren
kun
nen
besc
herm
en te
gen
psyc
hisc
he
klac
hten
, of w
elke
invl
oed
stig
ma
heef
t. Vo
or d
e m
eest
e jo
nger
en b
lij kt
de
gees
telij
ke
gezo
ndhe
id e
en o
nbek
ende
wer
eld
te z
ij n.
Vanu
it de
ze a
chte
rgro
nd w
erd
‘Tak
e of
f’ - e
en le
ssen
pakk
et v
oor h
et se
cund
air o
nder
wij s
ro
nd g
eest
elij k
e ge
zond
heid
- vo
or ju
llie
als l
eerk
rach
ten
uitg
ewer
kt, o
m ju
llie
te h
elpe
n le
erlin
gen
weg
wij s
te m
aken
rond
het
ond
erw
erp
gees
telij
ke g
ezon
dhei
d en
hun
men
taal
w
elbe
vind
en te
ond
erst
eune
n.
WAA
ROM
DIT
LESS
ENPA
KKET
?U
it on
derz
oek1 b
lij kt
dat
mee
r dan
een
der
de v
an d
e jo
nger
en m
et p
sych
isch
e pr
oble
-m
en k
ampt
of r
eeds
hee
ft g
ehad
, in
die
mat
e da
t het
hun
func
tione
ren
bele
mm
ert.
Slec
hts
een
klei
n de
el v
an d
eze
jong
eren
zet
ook
de
stap
naa
r hul
pver
leni
ng. A
anvu
l-le
nd b
lij ke
n ve
el p
sych
isch
e pr
oble
men
op
volw
asse
n le
eftij
d hu
n oo
rspr
ong
te k
enne
n tu
ssen
de
leef
tij d
van
12 to
t 25
jaar
. Dit
gaat
zow
el o
m e
rnst
ige
psyc
hisc
he p
robl
emen
zo
als
eets
toor
niss
en, p
sych
ose,
suï
cida
litei
t, dw
angs
toor
niss
en, m
idde
leng
ebru
ik, e
n de
rgel
ij ke
mee
r als
het
ver
erge
ren
van
reed
s be
staa
nde
prob
lem
atie
ken.
Bij g
evol
g is
he
t bel
angr
ij k o
m h
et w
elbe
vind
en v
an jo
nger
en u
it he
t sec
unda
ir on
derw
ij s te
ver
-st
erke
n vi
a pr
even
tie ro
nd g
eest
elij k
e ge
zond
heid
. Wan
t zor
gen
voor
jong
eren
is z
org
drag
en v
oor d
e to
ekom
st.
WAA
ROM
VERS
TERK
END
WER
KEN?
We
hebb
en e
r bew
ust v
oor g
ekoz
en o
m in
‘Tak
e of
f’ de
kle
mto
on te
legg
en o
p he
t ver
-st
erke
n va
n jo
nger
en. H
et is
imm
ers e
en p
ak e
ffect
ieve
r om
jong
eren
wee
rbaa
rder
, ste
r-ke
r en
mee
r zel
fzek
er te
mak
en, e
erde
r dan
hen
enk
el te
wij z
en o
p w
at e
r alle
maa
l fou
t ka
n ga
an. B
oven
dien
is e
en v
erst
erke
nde
aanp
ak n
uttig
voo
r ied
eree
n (e
n du
s nie
t enk
el
voor
jong
eren
die
al k
ampe
n m
et p
robl
emen
) en
maa
kt h
et a
lle jo
nger
en w
eerb
aard
er
en s
terk
er o
m, w
anne
er z
e ge
conf
ront
eerd
wor
den
met
pro
blem
en, h
ier o
p ee
n go
ede
man
ier m
ee o
m te
gaa
n. H
et d
oel v
an d
it le
ssen
pakk
et is
dus
om
leer
linge
n st
erke
r en
gelu
kkig
er te
mak
en e
n he
n (b
eter
) te
lere
n om
gaan
met
tege
nsla
gen.
1 Vl
aam
se Je
ugdr
aad
(201
6). C
ij fer
s bev
ragi
ng p
sych
isch
wel
zij n
zij n
bin
nen.
Opg
ehaa
ld v
an h
ttps
://v
laam
seje
ugdr
aad.
be/n
ieuw
s/cij
fers
-bev
ragi
ng-p
sych
isch
-wel
zij n
-zij n
-bin
nen
take
off
8IN
LEID
ING
TIPS
VOO
R JE
MET
‘TAK
E OF
F’ A
AN D
E SL
AG G
AAT
1 Z
org
voor
pos
itiev
e ho
udin
g in
alle
lage
n va
n de
sch
ool
‘Tak
e of
f’ ka
n sl
echt
s opt
imaa
l wor
den
inge
zet a
ls h
et g
ekad
erd
is b
inne
n ee
n go
ed
zorg
bele
id, h
ét fu
ndam
ent o
m o
p sc
hool
de
gees
telij
ke g
ezon
dhei
d va
n de
leer
linge
n te
ond
erst
eune
n. H
oe d
e sc
hool
en
leer
krac
hten
met
gee
stel
ij ke
gezo
ndhe
id o
mga
an, i
s vo
or jo
nger
en n
amel
ij k e
en b
elan
grij k
rolm
odel
. Ond
erst
eune
nd h
ierb
ij zij
n e
en d
uide
-lij
k zo
rgco
ntin
uüm
en
het g
ebru
ik v
an a
ansl
uite
nde
dida
ctis
che
inst
eken
.
Zorg
voo
r een
vei
lige
klas
sfee
r, sp
reek
ook
een
aan
tal s
pelre
gels
af (
bv. r
espe
ct v
oor
elka
ars m
enin
g, lu
iste
ren
naar
elk
aar,
niet
lach
en).
De
PIC
KA
SOLL
-reg
els v
an S
enso
a ku
nnen
hie
r goe
de h
andv
aten
bij
bied
en.
Jong
eren
zij n
vol
op a
an h
et o
ntde
kken
wie
ze
zij n
en
will
en z
ij n. Z
e zij
n v
aak
onze
ker e
n sc
anne
n vo
ortd
uren
d w
at a
nder
en o
ver h
en d
enke
n. L
eg v
oora
l de
nadr
uk o
p he
t fei
t dat
ie
dere
leer
ling
unie
k is
en
een
eige
n m
enin
g m
ag h
ebbe
n. B
enad
ruk
het z
oeke
n en
exp
e-rim
ente
ren,
wan
t dat
pas
t bij
hun
leef
tij d.
Vee
l jon
gere
n zi
en b
ij zi
chze
lf en
bij
ande
ren
wat
ze
niet
goe
d do
en. P
robe
er h
un a
anda
cht t
e ve
rlegg
en n
aar w
at z
e w
el g
oed
doen
en
hoe
ze o
p ee
n po
sitie
ve e
n re
spec
tvol
le m
anie
r met
elk
aar k
unne
n om
gaan
. Daa
rdoo
r kr
ij gen
ze
zelfv
ertr
ouw
en e
n ei
genw
aard
e.
2 Z
org
voor
maa
twer
k
Elk
basi
sthe
ma
of e
lke
mod
ule
kan
op z
ichz
elf g
ebru
ikt w
orde
n. Je
hoe
ft d
us n
iet h
et
hele
pak
ket t
e do
orlo
pen
of e
en b
epaa
lde
volg
orde
te re
spec
tere
n. K
ies z
elf w
at b
est
past
bij
de le
efw
erel
d va
n je
leer
linge
n of
pas
de
les a
an z
odat
ze
bete
r aan
slui
t bij
wat
je
leer
linge
n no
dig
hebb
en.
3 B
reng
een
ges
prek
op
gang
Alle
en in
form
atie
ver
scha
ffen
is n
iet v
oldo
ende
voo
r ech
te v
eran
derin
g. A
ttitu
deve
ran-
derin
g is
noo
dzak
elij k
en
dat l
ukt a
lleen
doo
r int
erac
tief t
e w
erke
n. W
anne
er le
erlin
gen
over
gee
stel
ij ke
gezo
ndhe
idsz
org
gaan
lere
n, le
zen,
get
uige
n ho
ren,
film
s bek
ij ken
, pro
-je
cten
uitw
erke
n, e
nzov
erde
r, ra
akt d
it hu
n ge
voel
en
zulle
n ze
ook
een
men
ing
vorm
en.
Er k
omt r
eact
ie o
p. O
ver h
un b
elev
ing
refle
cter
en e
n er
op m
ogen
reag
eren
is z
eer
bela
ngrij
k in
het
leer
proc
es. Z
e le
ren
hun
eige
n er
varin
gen
verw
oord
en, d
ie a
an a
nder
en
dele
n en
er k
ritis
ch o
ver n
aden
ken.
Bov
endi
en is
wat
leef
tij ds
geno
ten
zegg
en o
ver d
it on
derw
erp
voor
jong
eren
vee
l bel
angr
ij ker
dan
wat
vol
was
sene
n vi
nden
. Max
imal
isee
r ov
erle
g en
dis
cuss
ie tu
ssen
leer
linge
n en
kie
s zel
f voo
r een
mod
erer
ende
rol.
4 Z
org
voor
de
nodi
ge r
uim
te e
n he
t nod
ige
mat
eria
al
Bij e
lk b
asis
them
a zi
t een
pow
erpo
int-
pres
enta
tie m
aar i
n ‘T
ake
off’
zitt
en o
ok h
yper
links
m
et b
ij kom
end
mat
eria
al. I
ndie
n ju
llie
hier
van
gebr
uik
will
en m
aken
, voo
rzie
je d
us b
est
een
inte
rnet
conn
ectie
, pc,
bea
mer
en
audi
o.
Take off is een realisatie van de Vlaamse Vereniging
voor Geestelijke Gezondheid, Eetexpert en Cera.
De VVGG werkt samen met Te Gek!? in de Associatie
Beeldvorming Geestelijke Gezondheid Vlaanderen.
www.vvgg.be || www.eetexpert.be www.cera.be
Marlien De Coen
Coördinator lessenpakket ‘Take off’
Tel. 09 221 44 34
gsm 0494 63 78 05