Mamuty żyją na koszt małolatówKto płaci za starzenie się społeczeństwa i marnotrawstwo PRL

25 maja 2006

2

1. Jak starzy żyją na koszt młodych?

2. Dlaczego młodzi odwiną się starym?

3. Jak sprawiedliwie podzielić się kosztami?

3

Rynek pracy, transfer pieniędzy przez budżet

Młodzi ponoszą szkodę w wyniku dwóch zjawisk:

Dyskryminacji na rynku pracy

Wpłacania do budżetu więcej niż z niego wyjmą

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

4

Źródła dyskryminacja na rynku pracy

Polska ma największą w cywilizowanym świecie różnicę pomiędzy stopą bezrobocia

ogółu obywateli, a stopą bezrobocia młodych. To nie jest przypadek. To jest wynik

dyskryminacji młodych za pomocą:

socjalistycznego kodeksu pracy, który chroni miejsca pracujących, kosztem

szukających pracy,

politycznie wpływowych związków zawodowych usadowionych w przemyśle,

broniących swoich przywilejów kosztem bezrobotnych i nowych branż

barier w sektorze usług tworzonych przez kilkadziesiąt istniejących w Polsce

korporacji zawodowych, oraz

jednego z najwyższych na świecie obciążeń kosztów pracy podatkami, które jest

szczególnie dotkliwe dla młodych wchodzących na rynek pracy.

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

Rynek pracy

5Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

Młodzi Polacy są bezrobotni częściej niż starzy Polacy

Bezrobocie w Polsce ma dwie charakterystyczne cechy.

Po pierwsze, bezrobocie w Polsce jest wysokie.

Po drugie, bezrobocie młodych Polaków jest szczególnie wysokie.

Młodzi Polacy (stopa bezrobocia prawie 40%) są bez pracy o wiele

częściej niż starzy Polacy (stopa bezrobocia poniżej 15%).

Rynek pracy

6

Ludność i stopa bezrobocia według wieku(ludność niebieskie słupki, stopa bezrobocia czerwone linie)

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

800000

16

18

20

22

24

26

28

30

32

34

36

38

40

42

44

46

48

50

52

54

56

58

60

62

64

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

różnica!!!

Rynek pracy

7

Młodzi Polacy są bezrobotni częściej niż młodzi z innych krajów

Wszędzie na świecie stopa bezrobocia młodych jest wyższa niż

starych (bo młodzi mniej potrafią i nie udowodnili swojej przydatności

do pracy), jednak różnica w stopach bezrobocia na korzyść starszych

w Polsce jest ogromna.

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

Rynek pracy

8

Różnica w stopie bezrobocia pomiędzy populacją ogółem a populacją w wieku poniżej 25 lat

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

Przeciętna = 9,2%

Polska = 19%

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

Rynek pracy

9

Budżet państwa działa na korzyść starszych

Budżet państwa to piramida finansowa. Wczorajsi i dzisiejsi wyborcy poprawili sobie stopę życia, a młodym przyjdzie spłacać ich rachunki.

Podatki netto (podatki wpłacone do budżetu przez całe życie pomniejszone o świadczenia uzyskane przez całe życie) płacone przez młodych są o wiele wyższe niż podatki płacone przez starych.

Tego numeru nie da się powtórzyć. Obecna młodzież nie powtórzy tego numeru dzisiejszym dzieciom, oraz nienarodzonym pokoleniom.

Jawne i ukryte zobowiązania państwa rosną w takim tempie, że przyszłe rządy będą zwiększać podatki oraz zmniejszać świadczenia.

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

Transfer pieniędzy przez budżet

10

Kto zapłaci za starzenie się społeczeństwa i marnotrawstwo PRL?

Model transferów międzygeneracyjnych wypracowany w epoce wysokiej

dzietności, stał się w epoce niskiej dzietności niesprawiedliwy, bowiem

powoduje, że pokolenia starsze obciążają młodzież i pokolenia nienarodzone,

nieproporcjonalnie dużą częścią kosztów starzenia się społeczeństwa

Starsi nie stworzyli oszczędności na swoje emerytury i leczenie.

Pieniądze wpłacane do ZUS przez starszych Polaków, zapłaciały za

emerytury i leczenie ich dziadków i rodziców

Dziś młodzi płacą za leczenie i emerytury swoich dziadków i rodziców,

ale również zapłacą za własne emerytury i leczenie.

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

Transfer pieniędzy przez budżet

11Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

Transfer pieniędzy przez budżet

12

Młodzi zapłacą dwa razy za emerytury i leczenie

Reforma emerytalna polegająca na przejściu od systemu pokoleniowego, w którym dzieci i

wnuki płaciły za emerytury rodziców i dziadków, na system składkowy, w którym każdy

oszczędza na swoją emeryturę oznacza, że obecni młodzi zapłacą za emerytury dwa razy.

Najpierw zapłacą za emerytury swoich rodziców, a potem jeszcze raz zapłacą za swoje

emerytury:

1 2 3 4 5 6 7 8 9

System pokoleniowy(dzieci i wnuki płacą za

dziadków i rodziców)

System składkowy(każdy oszczędza na

własną emeryturę)

Pokolenia przejściowe(płacą dwa razy)

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

Transfer pieniędzy przez budżet

13

1. Jak starzy żyją na koszt młodych?

2. Dlaczego młodzi odwiną się starym?

3. Jak sprawiedliwie podzielić się kosztami?

14

Podział polityczny na komunę i solidarność jest nieaktualny

Za 4 lata ok. 35% pełnoletnich obywateli nie będzie pamiętała stanu

wojennego (urodzeni w 1976 lub później).

Dyskusja o teczkach będzie coraz częściej olewana, bo nie dotyczy

realnych problemów rosnącej ilości Polaków.

Kto strajkował na styropianie, a kto bił gumową pałą jest dla

rosnącej części społeczeństwa historią.

Młodzi są inni i jest ich wielu

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

15

Ludność wg. wieku(stan na VI 2004)

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

800000

1 5 9 13 17 21 25 29 33 37 41 45 49 53 57 61 65 69 73 77 81 85

Nie pamiętają stanu wojennego. I nie załapali się na prosperity lat 90-ych.

Ponieważ nie pamiętają realsocjalizmu i mają przechlapane na rynku pracy, różnią się znacznie od wcześniejszych pokoleń…

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

Młodzi są inni i jest ich wielu

16

Młodzi niedługo zaczną głosować

Ludność i udział w wyborach według wieku

-

2

4

6

8

10

12

18 - 34 35 - 54 55 +

wiek

mili

on

y

Ludność

Głosujący43%

71%

68%

Procent biorących udział w wyborach w danej grupie wiekowej

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

Źródło: "Rocznik Demograficzny 2002" GUS, "Uzasadnienia przyczyny absencji wyborczej" CBOS

W większości krajów po przekroczeniu 30-ki udział w wyborach rośnie z 25-40% do 50-60%.

17

Młodzi mogą wyjechać

Praca w Polsce jest opodatkowana tak jakby państwo chciało zmniejszyć konsumpcję tego zbędnego i luksusowego towaru. Praca osoby bez dzieci zarabiającej średnią krajową opodatkowana jest w wysokości 43,5%! Jest to jedna z najwyższych stawek w cywilizowanym świecie:

Podatki w Polsce są wysokie ponieważ dopiero obecnie płacimy

za starzenie się społeczeństwa, oraz dziurę w finansach

publicznych po PRLu (braku oszczędności na renty, emerytury

i leczenie starszych).

Ale młodzi mogą odmówić płacenia wysokiego ZUS oraz PIT

poprzez wyjazd za granicę.

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

18

Obciążenie pracy podatkami

0

10

20

30

40

50

60

Belgia

Niemcy

Wegr

y

Franc

ja

Szwec

ja

Austri

a

Wloc

hy

Finlan

dia

Czech

y

Polska

Turcja

Dania

Hiszpan

ia

Grecja

Holandia

Slowac

ja

Norwegia

Portu

galia

Luks

meburg

Wlk

Bryta

nia

Kanad

a

Szwajc

aria

USA

Islan

dia

Austra

lia

Japo

nia

Irlan

dia

Nowa Zela

ndia

Mek

sykKor

ea

(jak

o %

ko

sztu

pra

cy) Średnia dla OECD

Polska

IrlandiaWlk. Brytania

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

Źródło: Taxing Wages 2004-2005, OECD

Młodzi mogą wyjechać

19

(A) Migracja młodych ludzi do miast i wyjazdy do pracy zagranicę unowocześnią światopogląd części Polaków.

(B) Wymieranie elektoratu radia Maryja osłabi partie narodowo-etatystyczne.

Młodzi będą bardziej liberalni

Rynek

Permisywizm

Etatyzm

Tradycjo-zamordyzm

(A)

(A)

(B)

(A)

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

20

1. Jak starzy żyją na koszt młodych?

2. Dlaczego młodzi odwiną się starym?

3. Jak sprawiedliwie podzielić się kosztami?

21

Uczciwość pokoleniowa

Gdyby seniorzy byli uczciwi wobec młodych to:

Stworzyliby w poprzednich dziesięcioleciach odpowiednie oszczędności na

pokrycie przewidywalnych wydatków obiecanych obywatelom w poprzednich

dziesięcioleciach (niestety zamiast oszczędności na przewidywalne wydatki,

mamy duży i rosnący dług publiczny),

A gdy już znaleźliśmy się w sytuacji, w której wydatki starszych pokoleń będą

spłacane przez kolejne pokolenia to przynajmniej stworzyliby rejestr

zobowiązań państwa, który zawiera wszystkie jego zobowiązania – a nie

oszukiwali swoje dzieci i wnuki oficjalnymi danymi na temat zadłużenia

publicznego, które obejmuje tylko część zobowiązań publicznych.

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

22

Wiatr historii sprzyja młodym

Obecne instytucjonalne status-quo już zostało naruszone przez:

Przechodzenie od gospodarki rolniczo-przemysłowej do gospodarki opartej

o usługi o wysokiej wartości dodanej

Liberalizujący wpływ UE

Masowe migracje młodych za pracą (wyprowadzili się z domu) – zarówno

w kraju jak i do krajów UE.

Dużą ilość młodych (jest ich dużo i sami dla siebie stanowią punkt

odniesienie bo z wapniakami rzadziej mają styczność)

Rosnące przekonanie o tym, że anglosasko model gospodarczy daje większy

dobrobyt i większą wolność

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

23

Przez następne 10-15 lat nic nie jest przesądzone

(institutonal status quo)

24

Porządek bitwy

Polska wczoraj - redystrybucja i kontrola:

Redystrybucja w celu równania konsumpcji, Kontrola i inwigilacja w wykonaniu państwa, Mnożenie przywilejów i polityczna konkurencja o przywileje.

Polska jutra – indywidualizm i odpowiedzialność:

Redystrybucja w celu równania szans, Społeczeństwo obywatelskie:

• wzajemna kontrola obywateli, zwłaszcza tych sprawujących funkcje publiczne,

• kontrola władzy poprzez równowagę i wzajemną kontrolę organów państwa, wspomagana przez świadomych obywateli korzystających z przejrzystości państwa

Mniej przywilejów więcej konkurencji na rynku i w polityce.

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

25

Strategia: rzeczywiste zmiany instytucjonalne (1/2)

Zmiany w instytucjach prawa nie muszą oznaczać zmian w

rzeczywistym funkcjonowaniu gospodarki i polityki.

Niewydajne rozwiązania instytucjonalne mogą trwać w nowej postaci

pod pozorem tworzenia nowych ustaw oraz przekazywania władzy

nowym osobom.

Przykład 1: Zniesienie niewolnictwa na południu USA nie zniosło wykorzystywania taniej siły roboczej murzynów, którzy pozbawieni byli większości praw formalnie im przyznanych.

Przykład 2: Rosjanie dają głos w wyborach Ale przy braku wolnych mediów i niezależnych partii opozycyjnych nie mają możliwości wyboru władzy.

Przykład 3: Powołanie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta nie chroni nas przed najwyższymi w Europie cenami usług telekomunikacyjnych i wysokimi opłatami w bankach.

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

26

Strategia: rzeczywiste zmiany instytucjonalne (2/2)

Sprawiedliwy i sprawny rynek wymaga jednoczesnego zaistnienia szeregu instytucji, np:

Deregulacja przynosi największy wzrost gospodarczy w krajach o elastycznym

prawie pracy

Sfinansowanie przez podatników komputeryzacji sądów będzie opłacalna tylko przy

zmianie organizacji pracy sądów i procedur sądowych opisanych w prawie.

Odpłatność za studia, która skończy dotowanie bogatych przez biednych (patrz tabela)

oraz zwiększy nakłady na uczelnie, wymaga stworzenia rozsądnego systemu kredytów

i grantów.

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój

Wydatki publiczne na edukację uniwersyteckę w przeliczeniu na jednego uczącego się na miesią Rodziny biedniejsze Rodziny bogatsze

(według kwintyli dochodowych) 1 2 3 4

8 zł 17 zł 23 zł 35 zł

27

Taktyka: Osłabić grupy trzymające społeczeństwo za mordę

Zmniejszyć ekonomiczne korzyści z trzymania władzy, np.:

Likwidować synekury, którymi elity nagradzają posłusznych (n.p.

prywatyzacja, by zlikwidować rady nadzorcze i zarządy w gestii polityków)

Zwiększyć koszt trzymania władzy, np.:

Większa przejrzystość

Ułatwienia konkurencji (np. niskie kaucje do wpisu na listy wyborcze, zamiast

zbierania podpisów wymagającego kontroli na aparatem partyjnym)

Instytucjonalizować równość szans, np.:

Ograniczyć rolę korporacji zawodowych

Profesor z mianowania uniwersytetu wedle uznania uniwersytetu zamiast

profesora z ustawy

Mamuty grabią Młodzi są inni Równość i rozwój