malpractice

Malpractice ve hasta hakları: Azerbaycan,

Türkiye

Malpractice ve hasta hakları: Azerbaycan,

Türkiye

Necibe RafizadeNecibe Rafizade

İÇİNDEKİLER Malpractice (malpraktis) kavramı Hasta hakları:

Azerbaycan Türkiye

Hekim hataları (istatistikler, örnekler)

Azerbaycan Türkiye

İncelenen ülkeler üzre ceza uygulamaları

Sonuç Kaynakça

MALPRACTİCE (MALPRAKTİS) KAVRAMI

“Malpraktis” kelimesinin çeşitli tanımlamaları bulunmaktadır. Batıda “malpraktis” kavramı geniş yayılmaktadır ve hukukun bir parçasına dönüşmüştür.

Sözün etimolojisine baktığımızda latin kökenli “malpraktis” iki kelimeden oluşmuştur. Bunlar “male” – kötü ve “praxis” uygulama. Sözün anlamına baktığımızda bir mesleğin kötü uygulanması anlamına varabiliriz.


Dünya Tabipler Birliğinin tanımlamasına göre malpraktis - “hekimin tedavi sırasında standart güncel uygulamayı yapmaması, beceri eksikliği veya hastaya tedavi vermemesi soncunda oluşan zarar”dır.


Malpraktisin yaranmasında sorumluluk kavramı büyük rol oynamaktadır:

SORUMLULUKSÖZLEŞME

DEN DOĞAN

VARSAYILAN HAKİKİ

MESLEKTEN DOĞAN

TESADÜFİ


Malpraktis – tıbbi uygulama hataları - .üç grupa bölünmektetir:TANI•Tanı koyma sürücinde oluşan hatalar

TEDAVİ

•Tedavi nin süreci•Yanlış tedavi

DİĞER•Tanı ve tedavi dışında olumsuz etkenler


Günümüzde “malpraktis davaları” geniş yer almaktadır. Mahkemelerde malpraktis davalarına bakılırken hasta hakları ve tıbbi etik kavramları meydana çıkmaktadır. Aslında hasta hakları doğal insan haklarından kaynaklansa bile tıbbi etik önemli yerde durmaktadır.

HASTA HAKLARI“Hasta hakları” kavramı sağlık

çalışanı haklarıyla karşıt sanılsa bile aslında onlar kardeşdiler. Hasta hakları insan haklarının ayrılmaz bir parçasıdır. Bu düşünceden ilerileyerek hasta haklarını bu şekilde tarif etmek istiyorum: renkinden, cinsinden, sosyal statüsünden asılı olmayarak her bir insana gereken sağlık hizmetinin onurlu ve yüksek kaliteli bir ortamda alınmasının sağlanmasıdır.

HASTA HAKLARI

Türkiyede hasta haklarının uygulanması ve gelişimi insan haklarının kabulü ve gelişimi ile gerçekleşmiştir.

TC Sağlık Bakanlığı tarafından 01.08.1998 yılında kabul edilmiş ve Resmi Gazetenin 23420 sayısında yayımlanmış Hasta Hakları Yönergesine göre:

HASTA HAKLARI

hasta hakları “sağlık hizmetlerinden

faydalanma ihtiyacı bulunan fertlerin, sırf insan olmaları sebebiyle sahip bulundukları ve T.C. Anayasası, milletlerarası andlaşmalar, kanunlar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmış bulunan haklardır”

HASTA HAKLARIAzerbaycan Cumhuriyetinde

hastaların hukukları Azerbaycan Anayasal hukukunun 41ci maddesiyle ve 1997 yılında kabul edilmiş “Ahalinin sağlığının korunması hakkında” yasa ile korunmaktadır. Yasa geniş kapsamlı ve yaşamın tüm alanlarıyla alakalıdır. 10 bölüm ve 62 maddeden ibarettir. 2011 yılında Milli Mecliste “Hasta hakları hakkında” yasanın kabul edilmesi muzakereye çıkarıldı ama gerek duyulmadığından reddedildi

HASTA HAKLARI“Ahalinin sağlığının korunması

hakkında” yasanın 3-cü bölümünde farklı kategorilere mansub insanların sağlık hukukları yer almaktadır (madde 10-23):

Yasanın 4-cü bölümü tıbbi sosyal yardım alanında vatandaşların hukuklarını içeriyor. Bölüm 4, madde 24 Pasiyent (hasta) hukukları başlığı altında geçiyor ve aşağıdakı hukukları içeriyor:

HASTA HAKLARIHastanınAcil tıbbi yardım gereken

haller hariç doktorun rızasıyla hekim dahil hekimini ve tedavi hekimini ve tedavi-profilaksi kurumunu seçmek;

Sanitasyon-hijyen koşullarına uygun olan şartlarda müayene ve tedavi görmek;

Yatılı tedavi edildiği sağlık kurumunun uzmanlarının katılımıyla konsilium ve istişare yapılmasını taleb etmek;

HASTA HAKLARITıbbi yardım olgusunu,

tedavi, sağlık durumu, hastalığın teşhisi konusunda, hem de muayene ve tedavi sırasında elde edilen diğer bilgileri etrafdakılardan gizli tutmak;

Tıbbi müdahaleye sözlü veya yazılı gönüllü rıza vermek;

Tıbbi müdahaleden imtina etmek;

Hak ve görevleri hakkında, sağlığının durumu hakkında bilgi almak ve kendi çıkarları açısından bu bilgiyi verebileceği kişiyi seçmek;

HASTA HAKLARIİç kurallar bozulmaması

kaydıyla hastanede dini törenin icra edilmesi için ayrıca yerin sağlanması hakkı vardır.

Hastanın hakları ihlal edildiğinde, o, tedavi-profilaksi kurumunun yönetimine, ilgili yönetim organına veya mevzuatta belirlenen şekilde mahkemeye başvurabilir.

HASTA HAKLARITC HHYde aşağıdakı haklar yer

almaktadır:

1)Sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkı – adalet ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde sağlık hizmetlerinden ihtiyaclarına uygun olarak faydalanma;

2)Bilgi isteme – sağlık hizmetlerinden nasıl faydalanabileceği konusunda bilgi;

HASTA HAKLARI3)Sağlık kuruluşlarını seçme ve

değiştirme – sağlığına tehlike yaranmadığı taktirde sağlık kurum ve kuruluşunu seçme ve değiştirme;

4)Personel tanıma – hasta talebi ile istenilen sağlık personeli hakta bilgi elde etme;

5)Öncelik sırasının belirlenmenin istenilmesi – “Sağlık kuruluşunun hizmet verme imkanlarının yetersiz veya sınırlı olması sebebiyle sağlık hizmeti talebi karşılanmayan hallerde, hastanın öncelik hakkının tıbbi kriterilere dayalı belirlenmesini istemek hakkı”

HASTA HAKLARI6)Tıbbi gerekliklere uygun

teşhis, tedavi ve bakım – “tıbbi bilgi ve teknoloji gereklerine uygun teşhisin yapılması, tedavi ve bakımın istenilmesi;

7)Tıbbi gereklilikler dışında müdahele yasağı - teşhis, tedavi ve ya korunma maksadı olmaksızın ölüme, heyati tehikeye yol açabilecek hiç bir şey yapılamaz ve talep edilemez;

8)Ötenazi yasağı - kendinin ve ya başkasının talepi ile kimsenin hayatına son verilemez;

HASTA HAKLARI9)Tıbbi özen gösterilmesi -

“hastanın hayatını kurtarmak veya sağlığını korumak mümkün olmadığı taktirde bile, iztirabını azaltmaya veya dindirmeye çalışmak”

HEKİM HATALARI (İSTATİSTİKLER,

ÖRNEKLER)http://www.malpraktissigortasi.net/

sitesinin verdiği bilgiye göre:• Son 5 yılda Türkiye’deo Tıbbi hataya neden olan hekim

sayısı 282 o Açılan dava sayısı 416 o Hükmedilen tazminat 6 milyon 200

bin lira o Hakkında dava açılan doktorların

kusurlu bulunma oranı %66 o Kadın hastalıkları ve doğum

doktorları hakkında açılan dava oranı %25

http://www.malpraktissigortasi.net/



ÖRNEKLER)Tablo http://www.malpraktissigortasi.net/ sitesinden alınmıştır




ÖRNEKLER)Azerbaycan Devleti üzre malpraktisle ilgili hiç bir istatiksel bilgi bulunmamaktadır. Bu tıbbın gelişiminin ve bu tür hataların yapılmaması anlamına gelmiyor. Sadece bilgilerin saklanıldığı söylenilebilir. Medya vasıtasıyla bazen bu tür haller açığa çıkarılıyor. Azerbaycanda ahali genellikle İran İslam Cumhuriyetine, Türkiye Cumhuriyetine ve Rusiya Federasyonuna daha iyi teşhis olunmaları için baş vuruyorlar.


ÖRNEKLER)baku.ws sitesinin 2013 tarihi için verdiği bilgiye göre doğuş zamanı kayd edilmiş kadın ölümlerinin sayısı gösterilen yıl için azalmıştır. YIL SAYI NEDEN

2011 26 Genellikle hekim

veya sürec

hataları

2012 25

2013 23


ÖRNEKLER)Bazen hasta yakınları araştırmanın aparılmasına verdikleri kararlarla engel oluyorlar. Böyle olduğu taktirde kararlar otopsi sonucu yok, belgelere dayanarak veriliyor. 2013 yılında hekim ve süreç hatası sonucunda doğuş zamanı kadın ölümüyle ilgili 79 sağlık personeli, 9 hekime karşı ceza uygulanmıştır.

http://baku.ws/31619-v-azerbaydzhane-sokratilos-kolichestvo-smertey-zhenschin-pri-rodah.html




İNCELENEN ÜLKELER ÜZERE CEZA UYGULAMALARI

Her iki devletin kanunlarına göre hasta hukukları cezai ve özel (medeni) yasalarla korunmaktadır. Azerbaycan Ceza Kanununa göre kasten ve ya dikkatsizlik yüzünden zarar yetirme ve ya insan öldürme cezalanmaktadır. Ama bu Kanunda en önemli yeri suçun özel subjektinin hekim ve sağlık personelinin olduğu maddelere dikkat çekmek istiyorum.


ACK :Madde 135 ötenazi;Madde 136 yasadışı suni

tohumlama ve enbriyo implantasyonu etme, tıbbi sterilizasyon;

Madde 137 insan organlarının veya dokularının alım satımı ve nakli amacıyla götürülmesine zorlama;

Madde 138 yasadışı olarak biyomedikal araştırmaları gerçekleştirme veya yasaklanmış tanı ve tedavi yöntemlerini, ilaç araçlarını uygulama;


Madde 139 zuhrevi hastalıkların yayımı;

Madde 140 insanın immün yetersizliği hastalığına bulaştırılması;

Madde 141 yasadışı kürtaj etme;

Madde 142 hastaya yardım göstermeme;

Madde 143 tehlikede koyma;

Madde 143-1 doping araçlarından ve (veya) metodlarından kullanmaya zorlama.


TCK taksirli öldürme ve kasten yaralamayla yanaşı insan üzerinde deney, organ veya doku ticareti, tıbbi gereken olmadığı haıde çocuk düşürtme, kısırlaştırma gibi suç işleten kişilere ceza uygulanmaktadır. Bu suçları işleyen yine genellikle sağlık personeli ve hekimlerdir.

SONUÇ

Sonda Hipokrat yeminin hekimlerin mesleklerini onurla yerine yetirilmesi gibi en önemli yönüne dikkatinizi çekmek istiyorum. Ve düşünüyorum ki, hekimler verdikleri bu yemini unutmasalar, daha çok özen ve empati gösterseler, tıbbi malpraktis daha az oluşabilir. Ama hatalardan hiç kimse sığortalanmamıştır.

SONUÇ

Ünlü Amerika dahliyecisi Richard Rigelman diyordu ki “eğer siz hastanın ölümüyle sonuçlanan veya citti komplikasyon yaratan durumlarla karşılaşmış değilsinizse, siz tıpla yeni meşgul oluyorsunuz”

KAYANAKÇA Azerbaycan Respublikası Anayasal hukuku

(Konstitusiyası); Azerbaycan Respublikası “Ahalinin

sağlığının korunması hakkında” yasa; Ali Osman Özdilek “Tıpta Yanlış Uygulama

(Malpraktis) Sebebiyle Hekimin Hukuki Sorumluluğu” (Avaible at: http://www.turkhukuksitesi.com/makale_300.htm

Arş.Gör.Nizamettin Aydın – Hasta haklarının hukuki boyutu (Avaible at: http://www.ism.gov.tr/hastahaklari/haberler/hh_hukukiboyutu/index.htm);

Dr. Gülüm Gürsoy “Hasta hakları. Temel Kavramlar ve temel yanılgılar;

http://www.turkhukuksitesi.com/makale_300.htm

http://www.turkhukuksitesi.com/makale_300.htm

http://www.ism.gov.tr/hastahaklari/haberler/hh_hukukiboyutu/index.htm

http://www.ism.gov.tr/hastahaklari/haberler/hh_hukukiboyutu/index.htm

KAYNAKÇA Oğuz Polat, Işıl Pakiş – Tıbbi uygulama

hatalarında hekim sorumluluğu (Avaible at: http://acibadem.dergisi.org/pdf/pdf_AUD_83.pdf);

Prof.Dr. Erdem Aydın – Tıbbi Etik ve Malpraktis (Avaible at: http://www.deontoloji.hacettepe.edu.tr/ekler/doc/malpraktis.doc);

Prof.Dr. Gürsel Çetin - Tıbbi malpraktis (Avaible at: http://194.27.141.99/dosya-depo/stek/pdfs/48/4802.pdf);

Sermet Koç – Adli tıbbi açıdan malpraktis ve hekim sorumluluğu (Avaible at: http://www.toraks.org.tr/uploadFiles/book/file/173201492518-1422.pdf);

Tütkiye Cunhuriyeti hasta hakları yönetmeliği;

http://acibadem.dergisi.org/pdf/pdf_AUD_83.pdf

http://acibadem.dergisi.org/pdf/pdf_AUD_83.pdf

http://www.deontoloji.hacettepe.edu.tr/ekler/doc/malpraktis.doc

http://www.deontoloji.hacettepe.edu.tr/ekler/doc/malpraktis.doc

http://194.27.141.99/dosya-depo/stek/pdfs/48/4802.pdf

http://194.27.141.99/dosya-depo/stek/pdfs/48/4802.pdf

http://www.toraks.org.tr/uploadFiles/book/file/173201492518-1422.pdf

http://www.toraks.org.tr/uploadFiles/book/file/173201492518-1422.pdf

.

TEŞEKKÜRLER

malpractice

Law