İmalat sanayiinin dijital°malat-sanayiinin-dönüşümü...yatırımcı programı -...
TRANSCRIPT
İmalat Sanayiinin Dijital Dönuşumü Toplantısı
Renaissance Istanbul Polat Bosphorus Hotel
2 Mayıs 2019
Oğuz Babüroğlu
Tunç Evcimen
İsmet Erdi Somuncuoğlu
Mehmet Kahraman
Arama Araştırma Organizasyon Danışmanlığı ve Tic. Ltd. Şti
Kanlıca Çeşmesi Çıkmazı Sok. No:6
34810 Beykoz / İSTANBUL
Tel: 0216 – 425 95 70
Tel: 0216 – 425 95 72
Reşit Galip Cad.34/306550 Çankaya / ANKARA
Tel: 0312 – 447 63 18
Tel: 0312 – 447 63 21
URL : www.aramasearch.com E-Posta: [email protected]
Çalışma ve Raporun İçeriği
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, dijital dönüşüme ilişkin politika ve stratejiler geliştirmek amacıyla, 2016 yılında
"Sanayide Dijital Dönüşüm Platformu"nu oluşturmuştur. 2018 yılında ise sanayinin dijital dönüşümüne yönelik
temel politikaları belirleyerek, "Dijital Türkiye Yol Haritası"nı yayımlamıştır.
Bakanlık, aynı zamanda AB-Türkiye Mali İşbirliği kapsamında finanse edilen Rekabetçi Sektörler Programı'nın
hazırlanmasından ve projeler aracılığıyla uygulanmasından sorumlu Program Otoritesidir. Söz konusu programın
2020 yılına tahsis edilecek bütçesinin tamamının imalat sanayiinin dijital dönüşümüne yönelik bir projede
kullanılması planlanmaktadır. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yönetiminde bulunan AB Katılım Öncesi Mali
Yardımlarının (IPA), izleyen dönemlerde de dijitalleşme hususuna odaklanması öngörülmektedir.
İmalat sanayiinin dijital dönüşümü kapsamında, 2 Mayıs 2019 tarihinde, Renaissance Istanbul Polat Bosphorus
Hotel’de, konunun öncu konumdaki paydaşlarının katılımıyla bir toplantı gerçekleştirilmiştir.
Bu kapsamda düzenlenen Arama Konferansında, dijital dönüşümde öncü konumdaki paydaşların temsilcilerinin
rehberliğinde;
İmalat sanayiinin dijital dönuşumüne ilişkin hâlihazırda gerçekleştirilen faaliyetlerin ortaya konulması
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından beklentilerin anlaşılması
Uygun dijital dönüşüm ekosisteminin oluşturulması adına AB-Turkiye Mali İşbirliği kapsamında finanse
edilebilir faaliyetlerin saptanması amaçlanmıştır.
Konferans, Doç. Dr. Oğuz Babüroğlu yürütücülüğünde, imalat sanayii dijital dönüşüm ekosistemindeki kamu
kurumları, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör temsilcilerinden 70’e yakın katılımcıyla gerçekleştirilmiştir.
Çalışma iki temel soru etrafında dijital dönüşüm ekosistemini ele almıştır. Birinci bölümde (i) “Dönüşümdeki
mevcut durum, ihtiyaçlar ve beklentiler nelerdir?” sorularına cevap aranırken, ikinci bölümde ise (ii) “Dönüşüm
nasıl hızlandırılmalı, desteklenmeli ve yapılandırılmalıdır?” sorularına cevaplar aranmıştır.
Tamamı katılımlı olarak gerçekleştirilen bu bölümlerde dijital dönüşümün unsurlarını da kapsayacak şekilde:
(1) Teknoloji: Sektörlerin Sanayi 4.0 bileşenleri kapsamındaki ihtiyaçları ve olgunluk düzeyleri
(2) Yönetişim: Dönüşüm yönetişiminin kurumsallaştırılması ve güçlendirilmesi, yönetişim modeli alternatifleri
(3) Teknoloji Tedarikçileri: Tedarikçilerin dönüşümdeki rolü
(4) Kullanıcılar: Üretim değer zincirindeki firmalar arası dijital süreçler ve KOBİ’lerin entegrasyonu
(5) Dönüşüm Yapıları: Merkezler (dönüşüm, yetkinlik, mükemmeliyet merkezleri, mobil merkezler vs.), çevrimiçi
yapılar ve danışmanlık mekanizmaları
(6) Küresel Entegrasyon: Dönüşüm süreçlerinin küresel değer zinciri, “Digital Europe” ve “Digital Single Market”
uygulamaları ile uyumu
(7) Finansman: Finansman mekanizmaları ve finansmana erişim
(8) İnsan Kaynağı: Değişen yetkinlik gereksinimleri ve bunlara uyum noktasında öncelikli çözümleri
(9) İletişim: Dönüşümün tanıtımı, yaygınlaştırılması ve etkileşimi
(10) Altyapı: Temel teknoloji altyapısı gereksinimleri
Konuları ele alınmıştır.
Rapor iki ana bölümden oluşmaktadır: Yönetici Özeti ve Çalıştay Notları. Yönetici Özeti, Arama Konferansı'nda grup
çalışmalarından sonra ortak akılla üretilmiş ve sonra bütünleştirilmiş, imalatta dijital dönüşümün mevcut
durumunu ve nasıl geliştirilmesi gerektiğini içermektedir.
Konferansın her iki bölümünde de imalat sanayiinin dijital dönüşümü çerçevesinde belirlenen 10 madde (teknoloji,
yönetişim, teknoloji tedarikçileri, kullanıcılar, dönüşüm yapıları, küresel entegrasyon, finansman, insan kaynağı,
iletişim, altyapı) üzerinde grup çalışmaları yapılmış, yapılan çalışmalar tüm katılımcılara sunulmuş ve tüm
katılımcıların değerlendirmeleri alınmıştır. Değerlendirme sonrası yapılan tüm grup çalışmaları ortaklaştırılmıştır.
Çalıştay notları bölümünde, Arama Konferansı'nın akışıyla tutarlı olarak yapılan tüm çalışmaları, tartışmaları ve
değerlendirmeleri belgelemektedir.
Ortaklaştırılmış Mevcut Durum, İhtiyaç ve Beklentiler
Bölüm I - “Dönüşümdeki mevcut durum, ihtiyaçlar ve beklentiler nelerdir?”
(1) Teknoloji
Durum:
o Teknolojide sektörel heterojenlik
o Endüstri 4.0 bilinirliği, ancak uygulama ve öğretilme eksikliği
o Otomasyon-Dijital Dönüşüm kavram kargaşası
o Teknolojilerin gelişim sürecine ve dijital dönüşümüne ilişkin tam olgunlaşmaması
İhtiyaç ve Beklentiler:
o Firma ve sektörel bazlı dijital yol haritalarının çıkarılması
o İşbirliği ortamlarının geliştirilmesi ve ekosistem yaratılması
o İyi örnek uygulamalarının kullanılması (Sektör bölümlenmesinde NACE kodlarından yola çıkılabilir)
o Uçtan uca bütünleşik yaklaşım, IT+IOT entegrasyonu, teknoloji seçiminin ihtiyaç analizleri üzerine
oturtulması
o Yatay/Dikey entegrasyon, üretimde siber güvenlik, yapay zeka, büyük veri ve analitiği, dijital ikiz,
PLM/PDM, akıllı ürün olması
o Üst düzey yetkinlik araştırması yapılması ve Turquality örneğindeki gibi üst düzey kuruluşlar
tarafından test edilmesi
o Teknoloji uygulamasına yönelik fizibilite ve iş değeri yaratabilecek noktalara yönelik çalışma
yapılması
o Teknoloji envanterinin çıkarılması
o Endüstri 4.0 uygulamaları için teknoloji olgunluk seviyelerinin belirlenmesi, süreç
standardizasyonunun yapılması, firma ve sektör bazlı yol haritalarının çıkarılması
(2) Yönetişim
Durum:
o Dijital dönüşüm platformu mevcut olmasına rağmen bilinirlik düşüklüğü ve yönetişim eksikliği
o Dijital Dönüşüm Ofisi (DDO)’nin henüz aktif ve kurumsal olmaması
o Tüm diğer kamu kuruluşlarında genel merkezi bir otorite ihtiyacının varlığı
o Dünyadaki başarılı dijital dönüşüm kurumları ve projelerinin çalışma ve uygulama modellerinin takip
edilmesi ve hayata geçirilmesi eksikliği
o Tüm paydaşları bir araya getirecek bir platformun eksikliği
İhtiyaç ve beklentiler:
o Yol haritası ve eylem planı üst dokümanlarının sahaya inilerek güncel ve yaygın sahipliğinin
sağlanması
o Desteklerin etkin planlanması (open innovation platform/aid effectiveness)
o Koordinasyon ihtiyacı
o Üst çatı kuruluş-sahip-sorumlu-yetkili eksikliği
o Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının koordinasyonu olmalı
o Bütüne erişebilecek platform (arayüz) - tekil erişim
o Kaynak-ihtiyaç eşleştirilmesi yapılması
o Sektör-teknoloji bazlı gruplaşma ve buna özel teşviklerin olması
o Dijital teknoloji üreticilerinin yönetişime katılması/desteklenmesi
o Yerli tedarikçilerin güçlendirilmesi için projeler geliştirilmesi
o Üniversitelerin sürece dahil olması (Araştırma, Eğitim, Akademik yayın vs.)
o Ülke stratejisinin belirlenmesi ve hayata geçirilmesi
o Devletin ve büyük sermaye sahiplerinin dijital dönüşümü gerçek anlamda bir politika haline
getirmeleri
o Turquality kapsamında dijitalleşmenin etkin bir şekilde değerlendirilmesi
o Dijital dönüşümün nasıl yönetileceği ile ilgili yol haritasının ve başvuru mekanizmalarının
erişilebilirliğinin arttırılması
o Dijital dönüşüm envanterinin çıkartılması ve teşvik mekanizmalarının geliştirilmesi
(3) Teknoloji Tedarikçileri
Durum:
o Tedarikçilerin sınırlı teknoloji kullanımı,
o Tedarikçilerin yazılım şansları olmasına rağmen, robotik, otomasyon ve donanım gibi konularında
yetersizliklerinin olması,
o Yerlileşmenin zayıf olması; yerli teknoloji kapasitesinin düşük olması, ancak sınırlı uygulama
yapılabilmesi
İhtiyaç ve Beklentiler: o Tedarikçilerin gelişimi
o İş birliği ortamlarını geliştirilmesi ve ekosistem yaratılması
- Özel sektörle iş birliği
- Tecrübeli firmaların yeni firmalarla çalışması
o Tailor-made tedarikçilerin varlığı
o Teknoloji tedarikçileri envanterinin oluşması
o Teknoloji kullanıcıları (TK) ve Teknoloji Tedarikçilerinin bir araya gelmesi, teknoloji tedarikçilerinin
kümelenmesi, TÜSİAD SD² Programı gibi
o Teknoloji tedarikçilerinin sürdürülebilirliği, ihtiyaçlara göre teknoloji tedarikçilerinin
konumlandırılması, lojistik ve hizmet süreçlerine öncelik verilmesi
o Ulusal ve uluslararası birbirine uyumluluk, girişimci firmaların teşvik edilmesi
o Yetkin firmaların girebildiği, oylandığı, yorumlandığı bir portal oluşturulması
o AB-Türkiye arası standardizasyon
(4) Kullanıcılar
Durum:
o Tedarikçiler ve kullanıcılar arasında oluşan iletişim eksikliği (yerli tedarikçiler listesi) nedeniyle ürün
ve üreticiye erişim konusunda problemler vardır.
o Kullanıcılar kısmı için dijital dönüşüm oldukça önemlidir.
o KOBİ’ler rekabetçi ve yenilikçi ürün üretmiyor, dünya piyasalarını takip edemiyor. Buna istinaden
KOBİ’ler uluslararası risk sermayesini çekemiyor ve projelerini tam kapasite ile hayata geçiremiyor.
İhtiyaç ve beklentiler:
o KOBİ’lerin danışma ve bilgi almaları için mentorluk platformu ve enstitüsü oluşturulması
o Teknoloji üreticileri ve kullanıcıların buluşturulması, ihtiyaca göre üretim yapılması
o Uygulamaların izlenebileceği fabrikalar, fuarlar, teknoloji merkezleri ve model fabrikalar kurulması
(sektörel olabilir)
o Küçük üreticileri büyük firmalarla bir araya getirecek, ihtiyaç olunan ürünlerin birlikte üretilip,
tasarlanıp, global ölçekte pazarlanmasını sağlayacak bir mekanizmanın oluşturulması
o Kamu ile ilgili beklentiler:
- Düzenleyici, kolaylaştırıcı rol üstlenmesi
- Kaynak etkinliği sağlaması & dağılımını (nitelik önemli) gerçekleştirmesi
Yatırımcı programı
- Yönlendirmeler ve davranışsal analizler yapması
- İhtiyacı anlaması
- Arayüzleri canlandırması (mevcut + yeni) (inovasyon, platfom vb., TTO, Ar-ge, tasarım ve
dönüşüm merkezleri)
- Teşvik ve destek sağlaması
- Uygulanan politikalarla, dijital dönüşüm için gerekli ürünlerin (yerli-milli) Türkiye’de üretilmesini
teşvik edecek mekanizma eksikliğini gidermesi
- Standardizasyon
- Pilot uygulama desteği
- Yönetişimin kapsayıcı olmasını ve hızlı etki göstermesini sağlaması (çalışma grupları, yol haritası
bileşenleri kapsamında etkin yönlendirme: portal, platform)
- Yarışma: Katılımcılığı teşvik etmek için başarı hikâyeleri konulu organizasyonlar düzenlenmesi
o Firmalardan beklentiler:
- İhtiyaçların doğru belirlenmesi Start-upların büyümesi için katkı
Hızlandırıcılar (mentorluk)
Şirket evlilikleri
- Firma yetkinliklerinin belirlenmesi, mevcut durum tespiti
Uygulayıcı olma
Dönüşümü sahiplenme
Kaynak ihtiyacı (teknik, idari)
(5) Dönüşüm Yapıları
Durum:
o Dönüşüm yapılarında birçok kurum olmasına rağmen yetersiz kalıyor, ancak danışmanlık seviyesinde
bilgi verebiliyor.
o Tecrübe paylaşımı, iyi uygulama örnekleri yok.
İhtiyaç ve beklentiler:
o Özerk, paydaşlarıyla çalışan yapıların oluşturulması
o Sektörel farklılıkların dikkate alınması
o Dijital dönüşümdeki yapıların, firma ve sektör bazında yol haritası oluşturarak danışmanlık vermesi
o Danışman envanterinin yapılması
o İşbirliği anlayışının stratejik olarak benimsenmesi, katalizör yapıların oluşturulması, STK’lar ile birlikte
çalışılması
o Yetkinlik gelişimi için özel sektör-devlet-üniversite ortaklı, Fraunhofer gibi enstitülerin kurulması
o Yatırım tekrarından kaçınacak şekilde demo fabrikaların dışında, üniversite ve sanayi merkezlerinde
“dijital dönüşüm mükemmeliyet merkezleri”nin kurulması.
o Dijital Dönüşüm rehberi (Toolkit) oluşturulması, pratik satışının ve promosyonunun amaçlanması
o Endüstri 4.0 gibi sürekli açık fuar merkezlerinde mevcut projelerin ve atılması gereken adımların
gözlemlenebileceği bir alanın sunulması
(6) Küresel Entegrasyon
Durum:
o Kamu mevzuatı tamamlanmış değildir.
o Küresel entegrasyon konusunda üst düzey sahiplenme eksikliği vardır.
o Küresel değer zincirine entegrasyon eksikliği söz konusudur.
İhtiyaç ve beklentiler:
o AB Dijital tek pazar gerekliliklerinin belirlenmesi (kamu + lobi gücü)
o Digital single market ile koordineli şekilde bir çalışma ortamının sağlanması, ilgili kanun ve mevzuatın
AB ile uyumlu hale getirilmesi
o Mevzuatın tamamlanması
o Yatay ve dikey entegrasyonun tamamlanması
o Uluslararası standartlaşma çalışmalarına katılım (TSE) ve sertifikasyon
o Üreticilerin küresel değer zincirine entegrasyonunun sağlanması, yerli teknoloji üreticilerinin küresel
aktörlerle iş birliği yapması
o Rekabet edeceğimiz niş alanlarının belirlenmesi
o Farklılaşma ve rekabet avantajının belirlenmesi
(7) Finansman
Durum:
o Altyapı yatırımı için finansman ihtiyacı vardır.
o Finansman kaynağına ulaşım zordur.
o Kaynak olmasına rağmen ABD ve AB’ye göre çeşitliliğinde yetersizlik vardır.
İhtiyaç ve beklentiler:
o Kaynaklara erişimin kolaylaşması
o AR-GE / inovasyon, finansman konsolidasyonu
o Teknoloji tedarikçilerinin teşvik edilmesi
o Akıllı finansman modelleri
o Entegre finansman modeli: Birden fazla finansör, ortaklı proje, uluslararası tedarikçilerle birlikte
oluşturulması [Otomotiv örneği: TÜBİTAK (Ürün) + Bakanlık (Yayılma) + Sivil Toplum (Pazarlama)]
(8) İnsan Kaynağı
Durum:
o Ülkedeki işletmelerin ve işgücünün dijital yetkinlik seviyesinin ölçülmesi ve buna göre aksiyon
alınması gerekmektedir.
o Dijital yetkinliklerin teknoloji üreticisi ve kullanıcı kaynağı bağlamında arttırılması gerekmektedir.
o Mevcut eğitim ve çalışan yapısının dijital dönüşüm sürecine uyumunun sağlanması gerekmektedir.
İhtiyaç ve Beklentiler:
o İnsan kaynağı yetkinlik envanterinin çıkarılması ve buna istinaden eğitim planlarının oluşturulması
o Mevcut eğitim-öğretim müfredatının dijital yetkinlikleri geliştirilecek şekilde revize edilmesi
o Dijitalleşme kürsüleri ve müfredatı oluşturulması (geleceğin meslekleri)
o Kurum içi eğitim ve uygulama programları gerçekleştirilmesi
o Genç mühendisler (görev gücü): 1 yıl yatırım yapılması suretiyle kaynak grup olarak hizmet vermeleri
amacıyla eğitim almalarının sağlanması
o Temel eğitim/ilköğretim/okul öncesi eğitim seviyesinde dijitalleşme farkındalığı eğitimi
o Akademik güç birliği yapılması ve sektör ile bağlantı kurulması
o Hedef sektör ve projelerin belirlenmesi; üniversite/akademisyen ve teknoloji geliştiricilerin bu
bağlamda çalışmalar yapması
o Mevcut dijital yetkinliklerinin geliştirilmesi
o Mevcut çalışanların yetkinliğinin geliştirilmesi
o Dijitalleşme süreçlerinin sebep olacağı işsizlik, iş kaybı ve sosyal problemler için önlemler alınması;
mesleki adaptasyon kabiliyetlerinin artırılması
o Yetişmiş eleman göçünün önlenmesi
(9) İletişim
Durum:
o Ortak amaçların deklare edilmemiş, mevcut yapıların dağınık olması
İhtiyaç ve Beklentiler:
o İletişim stratejisi oluşturulması
o Bakanlıklar ve kamu kurumları ile koordinasyon
o Dijital dönüşümün Bakanlıklar ve firmalar bazında ücretsiz tanıtımının yapılması ve eğitimlerinin
verilmesi
o Çatı niteliğinde bir iletişim kanalı ile dijital dönüşüm kazanımlarının gösterilmesi
o Tematik oluşumlar ve fuarlar ile farkındalık artırımının, sağlanması
o Efektif bir portal kurulması
o IT Envanteri, platform, dijital dönüşüm kavramları ve bunlara ilişkin farkındalık ve toolkit/rehber gibi
hususlarda eksiklerin giderilmesi
o Başarılı-başarısız dijital dönüşüm uygulama örneklerinin gösterilmesi
(10) Altyapı
Durum:
o Teknoloji ve üretimin dönüşümü için altyapı ihtiyacı
İhtiyaç ve Beklentiler:
o Yerli üretimin kamu tarafından teşvik edilmesi
o İleri teknolojilerin geliştirilmesi (temel teknolojiler)
o Yasal altyapının tamamlanması
o Veri güvenliği/siber güvenlik testleri, belgelendirme, akreditasyon ve laboratuvar gibi imkanlarla
hizmet eden mükemmeliyet merkezlerinin oluşturulması
o DD süreçlerinin sürdürülmesinde gerekli olan ürün, yazılım ve alt-yapı süreçlerinde dışa bağımlılığın
azaltılması
o Yerli bulut: Bulut ve siber güvenlik konularında eksikliklerin projelerle giderilmesi
- “Buluttaki bilgi”: Veri analizi, Veri analitiği, Faydanın belirlenmesi, Faydanın gösterilmesi,
Yönetişim, Altyapı, Entegrasyon (üniversite-sanayi), İyi uygulama (çözüm) örneklerinin
paylaşılması
o Ucuz ve kesintisiz internet alt yapısının en ücra kesime kadar erişilebilir olması
o Üniversitelerde pratik deneyim oluşmasının sağlanması (uyumlaşma)
o Çok merkezli kuluçka modelinin oluşturulması
o Fikir-mobil iletişim altyapısı ve bağlantılılık düzeyi
o Ulusal geniş bant stratejisinin hayata geçirilmesi (5G ve ötesi)
o Open data kullanımının yaygınlaştırılması
o Yeni frekans altyapılarının lisanslandırılması ve ticarileştirilmesi
Dönüşümün Hızlandırılması, Desteklenmesi ve Yapılandırılması
BÖLÜM II – “Dönüşüm Nasıl Hızlandırılmalı, Desteklenmeli ve Yapılandırılmalıdır?”
(1) Teknoloji
Denetim firmalarının olgunluk düzeyi ölçülmeli (Teknoloji hazırlık ölçeği, 9 skalalı yöntem)
Yeni katma değerli ürün geliştirmeye ve inovasyona önem verilmeli
Start-Up’lar ve şirket evlilikleri/işbirlikleri desteklenmelidir.
İmalat sanayindeki firmaların mekanik, elektronik, yazılımlar, tasarım araçları ve temel teknolojiler
hususlarında yurtdışı bağımlılıklarının ortaya konulduğu bir IPA projesi yapılması; devamında kısa, orta ve
uzun vadeli bu teknolojilerin yerlileştirildiği projeler kurgulanmalı
Firmalar ihtiyaç duydukları teknolojiyi kendi içlerinde geliştirebilir.
Olgunluk ölçümü sonrası önceliklendirme, hedef geliştirme, gelişim takibi, gerektiğinde eğitim ve
danışmanlık konularında çalışacak bir enstitü kurulmalı (Fraunhofer modeli)
Belirtilen enstitü, firmaları sektör ve segment bazlı gruplandırarak çalıştırılmalı
ERP ve MES (Üretim ve iş kaynaklarını yönetmek için) mutlaka kullanılmalı. Sensörler ile süreç ve ortam
parametreleri, IOT Teknolojisi ile toplanarak kestirimci bakım, kestirimci kalite, kestirimci üretim yönetimi
uygulanmalı, maliyet düşürülüp çeviklik artırılmalı
Dijital dönüşüm araçlarının sektör bazlı önceliklendirilerek hayata geçirilmesi işini sektörel dernekler
organize etmeli
Rekabet öncesi işbirliği özendirilmeli ve teşvik edilmeli; projelerin fikir aşamasında iken bağlanması ideal
bir dijital dönüşüm ortamı için gereklidir
Finansal teşvik mekanizmaları hayata geçirilmeli (Ar-Ge merkezlerinde yerli malı kullanımına ekstra teşvik
sunulmalı)
Dijital dönüşüm platformları (teknolojik uygulamalar) oluşturulmalı
Dijital dönüşüm araçları için sanayi kuruluşları, teknoloji tedarikçileri ve üniversitelerden konsorsiyumlar
kurulmalı
Bunlar, pazarın ihtiyaç duyduğu diğer dijital dönüşüm araçlarını hazırlamalı
Odaklanmış mesleki eğitimler için gelişmiş hazırlıklar yapılmalı ve acilen eğitimler uygulanmaya
başlanmalı (Eğitim kuruluşları MEB, YÖK vs.)
Firmalar 10 yıllık stratejik planlar yaparak (ürün, pazar, pazar payı, karlılık), planlara uygun olarak dijital
araç, ekipman ve ekip dönüşümünü hayata geçirmeli; bu süreçte firmalara farkındalık eğitimleri verilmeli
Sanayi firmaları, start-up’lar ve teknoloji tedarikçileri ve üniversiteler tarafından geliştirilen ürünlerin
model olarak sergileyip incelenebilecekleri mükemmeliyet merkezleri, fabrikalar kurulmalı
(2) Yönetişim
DDO’nun kurumsallığı etkinleştirilmeli
Sanayide Dijital Dönüşüm Platformunu etkinleştirilmeli
o Platform genişletilmeli (kamu, üniversite ve sektör dernekleri ile)
o Eşgüdüm ve etkileşim sağlanmalı (yapılan çalışmalardan haberdar olunması)
o Teknoloji tedarikçileri geliştirdikleri çözümlere göre segmente edilmesi (üretim kanalı, uzmanlık ve
kategorilendirme)
o Küçük ölçekli olan teknoloji tedarikçileri dijital dönüşüm merkezleri ile desteklenmeli (çözüm ortağı
gibi kullanılması)
o Dönüşüm isteyen kuruluşlar da ölçeklerine göre segmente edilmeli ve platformda bir araya
getirilmeli
Sanayide dijital dönüşüm programı oluşturulmalı (Turquality örneği gibi)
o Dijital dönüşüm yetkinlikleri değerlendirilmeli (üniversite ve TÜBİTAK, TSE işbirliği ile)
o Kriter setleri oluşturulmalı
o Değerlendirmeleri geçenlerin yol haritaları oluşturulmalı, dönüşümleri projelendirilmelive
teşviklendirilmeli
(3) Teknoloji Tedarikçileri
Sorun: Yerlileşme zayıf!
Çözümler:
o Uluslararası standartlarda üretim artırılmalı
o Ülkedeki mevcut TT’lerin SWOT analizi yapılmalı (9onanım ve yazılım alanları olarak
gruplandırılabilir); güçlü olunan, rekabet avantajımızın olduğu alanlarda/sektörlerde üretim
önceliklendirilmei
o Bankacılık, sağlık, savunma sanayi gibi sektörler benchmark olabilir
o Teknoloji tedarikçi envanteri çıkarılmalı
Sorun: TT’lerin sürdürülebilirliği ve ekosistemin güçlendirilmesi
Çözümler:
o KOBİ/Start-up seviyesindeki TT’lerin olduğu konsorsiyumlara lokasyon, teknoloji ve bilgi paylaşımı,
finansal vs. konulu destek mekanizmaları tanımlanmalı
o “Design Thinking” ve “User Experience” odaklı eğitimler verilmeli; teknoloji kullanıcılarının (TK)
üretim süreçleri TT’ler tarafından öğrenilmeli ve çözümler bunlara uyarlanmalı
o Moleküler tasarım ve gen sekanslama gibi kuantum hesaplamada kullanılan algoritmalarda ortaya
çıkan büyük verinin işlenmesi ile ilgili ülkedeki büyük potansiyel yapay zeka vb. teknolojiler
aracılığıyla değerlendirilmeli
o TÜSİAD-SD2 benzeri modeller, KOBİ boyutundaki teknoloji kullanıcıları için de çağrı açılarak TT’lerden
proje toplama ve eşleştirmeler ile yaygınlaştırılmalı
o Kritik teknolojileri üretebilecek/potansiyel başarılı teknoloji tedarikçisi şirket oluşturabilmek için
lisans ve lisansüstü seviyede eğilim kalitesi artırılmalı ve lisans-lisansüstü tezler TT’lerin ihtiyaçlarına
cevap verecek şekilde tasarlanmalı
(4) Kullanıcılar
İmalat sektöründe dijitalleşme sürecine katkı sağlayacak yerli teknoloji geliştiricisi işletmeler aşağıdaki
alanlarda desteklenmeli:
o Ürün geliştirme
o Ar-ge
o Tasarımsal iyileştirme
o Kullanım alanı genişletme
o Farklı teknolojilere entegrasyon
o Sektörel ihtiyaçlara uyarlanma
o Modül ekleme
o İşlev optimizasyonu
o Ticarileşme (ar-ge/ ticaret)
İmalat sanayi sektöründe faaliyet gösteren teknoloji kullanıcısı işletmelerin üretim ve ilişkili iş
süreçlerinde dijital teknolojilerden yararlanma düzeyi aşağıdaki yöntemlerle arttırılmalı:
o TT’ler ile işletmeye özel ürünler geliştirilmesi amaçlı ortak çalışmalar
o Farkındalık artırımı (temel eğitim kanunu)
o Doğru bilgiye ulaşım (danışmanlık, mentorluk, rehberlik)
o Destek ve teşvikler (farklı kurumlarca tamamlayıcı ve sürekli nitelikte)
o İşletme ve sektör bazlı ihtiyaç analizi
o Stratejik planlar
o Destek tasarımı, İzleme ve değerlendirme ve etki analizinin etkin kullanımı
Büyük işletme-KOBİ işbirliği desteklenmeli, tedarikçi geliştirme programları (KOSGEB’in tedarikçi
KOBİ’lere, büyük işletmeler ile birlikte yapacakları proje ortaklığı veya işletici kuruluş modeli projelerine
sağladığı 10 milyon liraya kadar destek)
(5) Dönüşüm Yapıları
Dijital Dönüşüm Mükemmeliyet Merkezleri
o 1 Yıl içerisinde faaliyete geçmeli
o Sektörel kümelenmeyi baz alarak oluşturulmalı ve sektör liderleri mutlaka buralarda yer almalı
o Çok disiplinli bir yapı ile tüm teknolojilere birlikte odaklanmalı
o Ulusal ve uluslararası ağlar içinde
o Dijital dönüşüm rehberi oluşturmayı hedeflemeli (Assessment araçları vb.)
o Paydaşların baştan belirlendiği sürdürülebilir iş modelleri ile faaliyete geçmeli (%30 Kamu, %30 AB,
%40 Faaliyet gelirleri ile finansman)
o Bünyelerinde pilot uygulamalar hayata geçirilmeli, proof of concept ve sanayicilerin ilham alacağı iyi
uygulama örnekleri sergilenmeli (Ar-Ge, danışmanlık ve eğitim hizmetlerinin yanında dönüşümün
teşviki)
o Sektörel bazda ve firma bazında yol haritası oluşturmalı
o Merkezler arası bilgi aktarımının esas alındığı açık inovasyon platformu olarak hizmet vermeli
o Start-up’ların ve teknoloji tedarikçilerinin geliştirebileceği ortamlar sağlamalı
(6) Küresel Entegrasyon
Pazarlamanın geleneksel temel unsurları olarak kabul edilen ürün, fiyat, yer ve promosyon (4P),
dijitalleşen pazarlarla değişime uğramaktadır. Özellikle ‘yer’ unsuru, dijitalleşen ve elektronik halen satış
kanallarının yaygınlaşmasıyla önemini yitirmeye başlamıştır. E-ticaret ve nihai tüketici ürün özelleştirmesi
yaygınlaşmıştır.
Mevcut küresel gelişmeler incelenerek dijital pazarların oluşumu ile gelişmeler takip edilmelidir. Kamu
kurumları, Bakanlıklar başta olmak üzere, gelişmelerin takibi ve gelişmeler hakkında bilinçlendirmenin
yürütülmesinde öncülük edebilir.
Küresel gelişmelerden biri olan, Türkiye’nin en önemli ticaret ortaklarının olan Avrupa Birliği tarafından
yürütülen Digital Single Market Stratejisi ulusal politikalar düzeyinde incelenerek, e-ticaret gibi temel
bileşenlerinin Türkiye pazarına etkileri ve Türkiye pazarının dijitalleşmekte olan Avrupa pazarı ile
entegrasyonu için yol haritası çizilmesi dijital küresel entegrasyon açısından önem taşımaktadır.
Firmaların küresel entegrasyonlarını sağlayabilmeleri için, katma değer yapılarında ilerleme kaydetmeleri
gerekmektedir. Küresel entegrasyonun yerli üretimle yapılması önem arz etmektedir. Tasarımcı ve ürün
sahibi olmaları, ürünlerini rekabetçi ürüne çevirebilmeleri katma değer yaratma açısından önem
kazanmaktadır.
KOBİlerin dijitalleşen değer zinciri ve küresel gelişmelere entegrasyonu için dijital altyapı (cloud)
kullanımlarının artması gerekmektedir.
KOBİlerin e-ticaret gibi uygulamalarda küresel standartları ve koşulları sağlamaları, güvenilirlik sorunlarını
aşmaları ve sistemlerin kullanımı için gerekli yetkinliklere ve farkındalık düzeyine ulaşmaları
gerekmektedir.
KOBİler bu gibi küresel entegrasyon faaliyetlerinin yönlendirilmesi için Bakanlıklar politika düzeyinde
üretici gruplarıyla entegre şekilde öncülük etmesi, sektör temsilcisi kuruluşlar (MAKFED, MİB, TAYSAD
vs.) ise uygulama sürecinde öncü olması düşünülebilir. Sektör temsilcisi kuruluşlar tarafından
danışmanlık, eğitim ve seminer gibi faaliyetleri sunulabilir.
(7) Finansman
Dijital dönüşümde tedarikçileri yani üreticileri desteklemek gerekmektedir. Bununla ilgili hibe
mekanizmaları kurgulanmalıdır ya da hali hazırda olanlar gözden geçirilmeli ve haritalama çalışması
yapılmalıdır. (Aid Effectiveness)
Teknoloji tedarikçilerine yatırım yapacak risk sermayesi, hızlandırıcı fonlar ve melek yatırımcılar olmalıdır.
Gerekirse bunların kurulumlarını da kamu (TÜBİTAK 1514 vb) desteklemelidir.
Kullanıcıların fon ihtiyaçlarından hibe niteliğinde olanlar KOSGEB’in hâlihazırda açmış olduğu hibe ve
Bakanlığın Tekno-Yatırım desteği kapsamında desteklenebilir
Kullanıcıların dijital dönüşüm projesi fikri ile yaptıkları kredi başvurularına ilişkin fizibilite raporlarının
akredite DDM’ler tarafından hazırlanması veya teyit edilmesi kredi ve destek almada bir zorunluluk olarak
düşünülmelidir. Böylelikle dijital dönüşüm merkezlerinin sürdürülebilirliği, verecekleri danışmanlık
hizmetlerinin devamlılığı da sağlanmış olacaktır.
Finansman riskli olduğu için yurtdışından (EIB, EBRD) nitelikli kredi de alınabilir.
Dijital dönüşüm merkezileri bağlamında dijital dönüşümü bu alanda AR-GE çalışmaları, tematik
girişimcilere destek ve danışmanlık hizmetleri aracılığıyla destekleyecek olanlarının üç büyük şehirde,
sadece danışmanlık ve fizibilite hazırlama verenlerin (şubelerin) diğer şehirlerde olduğu bir kurgu
düşünülebilir.
(8) İnsan Kaynağı
Dijital dönüşüm alanında mevcut çalışanlar ve geliştirme yapan çalışanlar da Ar-Ge benzeri teşviklerden
faydalandırılmalı
Dijital dönüşüm konusunda çalışan akademisyen, stajyer öğrenci ve sanayi kuruluşlarının KÜSİ çatısı
altında bir arada çalışması sağlanmalı
o Akademisyenlere uygulama projeleri ile akademik kariyerlerinde ilerleme imkânı tanınmalı
o Öğrencilerin staj yaptıkları firmalarda bilgi ve deneyim paylaşımı bağlamında motivasyonu artırılmalı,
uygulama eğitimleri almaları sağlanmalı
o Sanayi kuruluşları Ar-ge merkezi kuramasa dahi inovasyon ve dijital dönüşüm odaklı personel
istihdamına yönlendirilmeli
o Bu yapı içinde görev alan öğrencilerin maaşlarının kamu teşvikleri ile ödenmeli
İlköğretimden üniversite düzeyine kadar bütün eğitim sistemi dijital dönüşüm yaklaşım ve alanlarına göre
güncellenmeli, her eğitim düzeyinde KÜSİ iş birliği ile uygulamalı pilot çalışmalar yapılmalı
İŞKUR dijitalleşmesi ile mevcut yetkinlikler belirlenmeli
Gerekli ölçümleme araçlarının kullanımı ile evden çalışma, esnek çalışma ve iş gücünün dijitalleşmesi
hususları teşvik kapsamına alınmalı
Start-up ve freelance vizesi gibi uygulamalar ile yurtdışı ile iletişim artırılmalı