Kay ki fKay ki fèèt an Wozo yot an Wozo yo

Yon istwa sou vizyon PACA, enspire apre yon misyon Yon istwa sou vizyon PACA, enspire apre yon misyon

konsiltasyon nan peyi Salvador nan mwa Fevriye 2003.konsiltasyon nan peyi Salvador nan mwa Fevriye 2003.

Ti vil sa te Ti vil sa te

twouve l btwouve l bòò yon yon

gwo larivygwo larivyèè. .

Abitan yo tap viv Abitan yo tap viv

nan kay ki byen nan kay ki byen

solid e tap solid e tap

mennen aktivite mennen aktivite

yo trankilman. yo trankilman.

Se konsa lavi tap koule Se konsa lavi tap koule

dous jiskaske yon gwo dous jiskaske yon gwo

tranbleman dtranbleman d’’ttèè frape vil frape vil

la. la. Pandan twa jou e twa Pandan twa jou e twa

nwit, latnwit, latèè te tranble e te tranble e

sekous yo te tsekous yo te tèèlman fò lman fò

menm pi gwo bilding yo menm pi gwo bilding yo

te tonbe plat atte tonbe plat atèè takou takou

yon chato kat. Tout yon chato kat. Tout

moun ki pat gen tan moun ki pat gen tan

chape pouchape pou l yo te antere l yo te antere

anba tout pil tanba tout pil tèè sa yo. sa yo.

Pandan tranbleman Pandan tranbleman

dd’’ttèè sa tap sa tap

kontinye fkontinye fèè ravaj, ravaj,

chak moun tap fchak moun tap fèè

sa l kapab pou ede sa l kapab pou ede

sove viktim yo. sove viktim yo.

Gason tankou fanm Gason tankou fanm

nan ti vil sa te degaje nan ti vil sa te degaje

yo mete sou pye yon yo mete sou pye yon

lopital ak sa yo jwen lopital ak sa yo jwen

pou ede pran swen pou ede pran swen

moun ki blese epi moun ki blese epi

pataje sa yo te jwen pataje sa yo te jwen

kkòm manje. òm manje.

KKèèk jou te finn k jou te finn

pase, lpase, lèè llòt moun te òt moun te

sòti nan vil sòti nan vil

vwazinaj yo, te gen vwazinaj yo, te gen

menm ki te sòti menm ki te sòti

byen lwen, vinn byen lwen, vinn

pote sekou a moun pote sekou a moun

sila yo. sila yo.

Nou pa bezwen Nou pa bezwen

mande jan abitan mande jan abitan

yo te kontan jwenn yo te kontan jwenn

sipsipò saò sa. Moun ki te . Moun ki te

ppèèdi kay yo tap viv di kay yo tap viv

kounye a anba tant kounye a anba tant

annatandan lòt annatandan lòt

solisyon. solisyon.

Apre kApre kèèk tan, lk tan, lèè

moman ijans yo moman ijans yo

finn pase, moun ki finn pase, moun ki

te vinn bay kout te vinn bay kout

men yo tounen men yo tounen

lakay yo.lakay yo.

Abitan yo pat konn Abitan yo pat konn

kote yo gad e tap kote yo gad e tap

poze tpoze tèèt yo kesyon:t yo kesyon:

““Sak kap rive nou si nou pa jwen lSak kap rive nou si nou pa jwen lòt òt èèd pou d pou

nou kenbenou kenbe??””

Moun ki tap viv anba tant yo tap plenyen: Moun ki tap viv anba tant yo tap plenyen:

““Nou bezwen bon jan kay pou nou rete! Si nou pa Nou bezwen bon jan kay pou nou rete! Si nou pa

jwen ljwen lòt moun vinn ede nou, nou chireòt moun vinn ede nou, nou chire! Tal! Talèè konsa konsa

sezon fredi a ap vini, nou tout ap mouri ak fredi anba sezon fredi a ap vini, nou tout ap mouri ak fredi anba

lanlanèèjj!!””

AlAlòòske abitan yo te ske abitan yo te

finn dezespere nfinn dezespere nèèt e t e

yo pat konn kisa pou yo pat konn kisa pou

yo fyo fèè yon ti yon ti

demwazdemwazèèl te poze l te poze

kesyon sakesyon sa: :

““Pouki nou pa Pouki nou pa

eseye konstwi eseye konstwi

pwpwòp kay nou nou òp kay nou nou

menmmenm??””

Apre yon ti silans, tout moun tonbe ri. Apre yon ti silans, tout moun tonbe ri.

””Ki tenten wap di la!", di yon gwo machann byen Ki tenten wap di la!", di yon gwo machann byen

fache, fache, ““pou fpou fèè kay, nou bezwen brik ki vann chkay, nou bezwen brik ki vann chèè e nou e nou

pa gen mwayen pou achte yo si lòt vil ki pi rich yo pa pa gen mwayen pou achte yo si lòt vil ki pi rich yo pa

vinn pote n sekouvinn pote n sekou..””

Se konsa yon jenn ti Se konsa yon jenn ti

atis pran lapawatis pran lapawòlòl: :

““Si nou pa gen brik, Si nou pa gen brik,

poukisa nou pa poukisa nou pa

konstwi kay yo ak konstwi kay yo ak

wozo kap pouse pa bwozo kap pouse pa bò ò

isit an kantiteisit an kantite?"?"

PPèèsonn potko janm tande kozsonn potko janm tande koze sila. Direkte sila. Direktèè

planifikasyon amenajman vil la di konsa: planifikasyon amenajman vil la di konsa: ‘‘Nap di Nap di

nepnepòt tentenòt tenten! Depi tout tan, nap konstwi kay nou yo ! Depi tout tan, nap konstwi kay nou yo

anbrik.anbrik.’’

Yon ti granmou kise Yon ti granmou kise

MMèèt asosyasyon t asosyasyon

atizan nan vil la atizan nan vil la

reponn, li di konsareponn, li di konsa: :

““Se pa paske nou Se pa paske nou

poko janm fpoko janm fèè yon yon

bagay ki fbagay ki fèè li pa li pa

posibposib““..

““Se sSe sèèlman trese pou nou byen trese wozo yo lman trese pou nou byen trese wozo yo

pou nou kreye yon baz solidpou nou kreye yon baz solid””, madanm ki , madanm ki

abitye trese a deklare. abitye trese a deklare.

Se konsa diskisyon tap kontinye sou menm lanse an e Se konsa diskisyon tap kontinye sou menm lanse an e

tout asanble a te komanse enterese a sa kap di a. Ktout asanble a te komanse enterese a sa kap di a. Kèèk k

moun te dmoun te dééjjàà ap gade kijan pou yo mete lide a anpratik ap gade kijan pou yo mete lide a anpratik

e finalman yon gwoup te dakò konstwi yon e finalman yon gwoup te dakò konstwi yon ‘‘kay kay

temwentemwen’’ an wozo. an wozo. Nan demen Nan demen

maten, atizan yo maten, atizan yo

ak medam ki ak medam ki

abitye trese yo abitye trese yo

mete tmete tèèt yo t yo

ansanm pou ansanm pou

diskite kijan yo diskite kijan yo

pral bati kay wozo pral bati kay wozo

sa pou li solid e sa pou li solid e

bbèèl an ml an mèèm tanm tan..

Apre gwo diskisyon gwoup la tonbe dakApre gwo diskisyon gwoup la tonbe dakò e kiltivatò e kiltivatèè yo te yo te

twò kontan ftwò kontan fèè moun yo jwenn kantite wozo yo te bezwen moun yo jwenn kantite wozo yo te bezwen

an. an.

Se konsa tout moun te Se konsa tout moun te

mete tmete tèèt ansanm, atizan, t ansanm, atizan,

medam kap trese yo, medam kap trese yo,

kiltivatkiltivatèè yo te kòmanse yo te kòmanse

travay. Twa mwa apre travay. Twa mwa apre

sa, se te tout fysa, se te tout fyèète yo te yo

pou yo te prezante pou yo te prezante

popilasyon an nouvo popilasyon an nouvo

kay an wozo sila. kay an wozo sila.

Abitan yo ou ti jan gade Abitan yo ou ti jan gade

l dwl dwòlòl e yo tap poze te yo tap poze tèèt t

yo tout kalte kesyonyo tout kalte kesyon..

Fanmi jenn ti atis la te vinn enstale l nan nouvo kay la.Fanmi jenn ti atis la te vinn enstale l nan nouvo kay la.

AlAlòske moun yo te kòmanse ap viv byen alòske moun yo te kòmanse ap viv byen alèèz nan kay an z nan kay an

wozo yo, lòt moun te vle gen pwòp kay pa yo tou. wozo yo, lòt moun te vle gen pwòp kay pa yo tou.

Se konsa anpil lSe konsa anpil lòt kay an wozo te vinn ap konstwi. Apre òt kay an wozo te vinn ap konstwi. Apre

yon ti tan, tout fanmi yo te retounen gen kay yo. yon ti tan, tout fanmi yo te retounen gen kay yo.

Nou dwe konfese: kay la pat finn bon nNou dwe konfese: kay la pat finn bon nèèt paske van te t paske van te

travtravèèse l epi dlo tap koule nan fetay lase l epi dlo tap koule nan fetay la. .

Sepandan, tout defo sa yo te motive atizan yo jwenn Sepandan, tout defo sa yo te motive atizan yo jwenn

Solisyon pou rezoud pwoblSolisyon pou rezoud pwoblèèm yosm yos

LLèè moun yo gade yo wmoun yo gade yo wèè kay wozo yo kanpe djanm aprkay wozo yo kanpe djanm aprèè yonyon

llòt tranbleman dòt tranbleman d’’ttèè vinn pase, san yo pa gen krik, tout lòt vinn pase, san yo pa gen krik, tout lòt sa sa

ki potko kwki potko kwèè yo vinn wyo vinn wèè reyalite areyalite a. .

Se konsa pSe konsa pèèsonn pat regrsonn pat regrèèt lòt vye kay anbrik yo ankòt lòt vye kay anbrik yo ankò..

Tout vil la te fyTout vil la te fyèè e moun te sòti tout kote vinn gade kay an e moun te sòti tout kote vinn gade kay an

wozo yo. wozo yo.

Atizan ki te gen lide a, li te kAtizan ki te gen lide a, li te kòmanse granmoun, te deja ap òmanse granmoun, te deja ap

gade kijan pou yo ta vann lide kay anwozo yo byen lwen gade kijan pou yo ta vann lide kay anwozo yo byen lwen

andeyò ti vil yo a.andeyò ti vil yo a.......

Fen.Fen.

Kont sila Kont sila ““Kay an Wozo yoKay an Wozo yo””©© jwenn enspirasyon l apre jwenn enspirasyon l apre

yon misyon konsiltasyon nan peyi Salvador, an Fevriye yon misyon konsiltasyon nan peyi Salvador, an Fevriye

2003.2003.

Lide ak tLide ak tèèks la se ks la se Ulrich HarmesUlrich Harmes--Liedtke ki te ekri lLiedtke ki te ekri l

Ilistrasyon yo se Ilistrasyon yo se Arnoldo Baltodano CuadraArnoldo Baltodano Cuadra

Tradiksyon kreole la seTradiksyon kreole la se WORLD VISION HAITIWORLD VISION HAITI

avavèèk sipò k sipò ‘‘CoopCoopéération Technique Allemande (GTZ)ration Technique Allemande (GTZ)’’

San Juan del Sur, Nicaragua 1/2004San Juan del Sur, Nicaragua 1/2004