madsg.comd9%be%d8%… · web viewجرایم رایانه ای و مقایسه ایران با...

جرایم رایانه ای و مقایسه ایران با سایر کشورها

شبکه آموزشی پژوهشی ایران – مادسیج

madsg.com

مادسیج – ایران پژوهشی آموزشی شبکهmadsg.com

چکیده- تب88ادل فض88اىآنارتباطات ن88وین، ک88ه تجلى روش88ن و اطالعاتامروز بحث فناورى جدی88دى را ب88ا عن88وان پاس88خگویى ب88ه س88وءاس88ت. مس88ئلهس88ایبر( اطالع88ات )فض88اى

استفادههایى که از فضاى تبادل اطالعات به عمل مىآید پیش روى دانشمندان علوم را و کالن در ابعاد خرد رایانهای را جرايمجنائى قرار داده است. در این پایان نامه

اول،مورد بررسى قرار مىدهم، این بحث در قالب دو بخش دنبال مىش88ود. در بخش ه88اي مختل88فتوضیحاتي راجع به تاريخچه جرائم رایانهاى، به تع88اريف و برداش88تازپس

ب88هو انواع و خصوص88يات هرك8دام را بي88ان ميك88نيم ودربخش دوم مقال88هآن پرداخته اي را بهمحتواي اين نوع جرايم گوشه چشمي داريم سپس آثار مخرب جرايم رايانه

ج88رايم و ب88االخره در آخ88ر ازتفصيل توضيح داده و در ادامه. نحوه پيش88گيري از اين كشورمان بحث خواهيم كرد. من در تالش بودم که یک پایان نام88هاي درجرايم رايانه کنم بخاطر همین پیگیرکارها و منابع خوبی بودم که در اول با کارآوری خوبی جمع

خودم در ض88مینه آش88ناییپلیس فتا نیروی انتظامی آشنا شدم که خیلی بر اطالعات با جرایم اینترنتی و دیگر مباحث آشنا شدم پس از آن به انقالب رفتم که منابعی در

کند.ماین ضمینه پیدا کنم که بتواند در نگارش پایان نامه کمک

اي –آثار مخرب جرايم رايانهاي جرايم رايانهها:جرم رایانهاى- پیشگیرىکلید واژه

همقدممادسیج – ایران پژوهشی آموزشی شبکه

madsg.com

گذاشته و هری88ک از آنه88ا را ب88ابشر در طول حیات خود اعصارگوناگونى را پشت سر الهام از تحول عظیمى که در آن عصر پدید آمده و گامى از رشد و تکامل بشرى را رقم زده نامگذارى کرده است، مانند: عصر آتش، عصر آهن و عصر حاضرکه عصر

فناورى اطالعات و ارتباطات نام گرفته است. ت88نى ک88ه البت88ه30گ88ذرد، آن هم رایانهاى اخ88تراع اولین رایان88ه نمیهنوز نیم قرن از

امروزى نیز کمتر ب88ود، ام88ا ب88هحسابهاى دیجیتالسرعت عمل آن از ابتدایىترین ماشین هرح88ال تح88ولى ش88گرف در دنی88اى علم و فن88اورى محس88وب مىش88د و از همین رو

را در تمامى شئون زندگى انسانخود جاىرایانهها در این مدت کم به خوبى توانستندی88ل عم88ومىاباز کنند و به نوعى خود را درتم88امى پیش88رفتها س88هیم س88ازند. این اقب

روزافزون از سیستمهاى رایانهاى زمانى شتاب بیشترى به خود گ88رفتبهرهبردارى ی نود میالدى امکان متصل شدن آنها به یکدیگر در سراسر جه88انکه در ابتداى دهه

فراهم شد. در این زمان بود که مشاهده شد مرزها و موانع فیزیکى بىاثر شده و به ین88وعى رؤیاه88اى جه88انى بش88ر واقعیت یافت88ه اس88ت. ام88ا از آنج88ا ک88ه این پدی88ده

ش88گفتانگیز از هم88ان ب88دو تول88د در دس88ترس همگ88ان ق88رار گ88رفت،ه88رکس مط88ابق اغ88راض و مقاص88د خ88ود از آن س88ود مىجس88ت و نتیج88ه آن ش88د ک88ه بعض88ى از این

و کالن را خ88رد سیاس88تگذاران و خ88ود گ88رفت ب88هاس88تفاده س88وءبهرهبردارىه88ا جنب88ه ندیشند. این سوءاستفادهها که در مجم88وع ج88رائم رایانهاىامجبور کرد که تدبیرى بی

از جرائم هستند ک88ه ب88ه س88بب ویژگىه88اى متم88ایزى ک8ه ب88انام گرفتهاند، طیف جدیدى ج88رائم س88نتى دارن88د،تص88میمگیران جامع88ه را ب88ر آن داش88تهاند ت88ا در ابع88اد مختل88ف

ان88د ك88هاي جرايمي سازمان يافت88هجرايم رايانه اقدامات متمایزى را طرحریزى کنند. ايق88وانين رايان88هش88وند و هميش88ه اي و باس88واد انج88ام مياز طري88ق اش88خاص حرف88ه

اشد چون هر روز جرايم جدي88ديبامروزه براي مجازات مجرمين كافي اما كامل نمي آيد كه براي مجازات آنها نياز به قوانين جديد داريم همانگونه ك88ه ج88رايمبه وجود مي

اينترنتي هميشه درحال روز ش8دن هس8تند بايس8تي تالش ك8رد ت8ابتوان ب8ا ن8و ش8دن جرايم هرساله قوانيني را كه در زمينه ج8رايم جدي8د قاب8ل اعم88ال باش88د ارائ88ه ك8رد

ه8888اي مختلفي ب8888ه خ8888ود چ8888ون رايان8888ه واين8888ترنت هميش8888ه وهميش8888ه ش8888كل


ه88ا تالش كنن88د و م88ردم ن88يزگيرند براي پيشگيري از اين جرايم باید هم88ه دس88تگاهمي هاي مسئولين را در اين مورد جدي بگيرن88د ودر هنگ88ام اس88تفاده از اين88ترنت وتوصيه

رايانه مورد استفاده قرار دهند تا مورد سوء استفاده ديگران قرارنگيرن88د. همچ88نين ارای88ه مطلب باش88داگر ديدند سايت يا وبالگي ب88رخالف ق88وانين تع88يين ش88ده در ح88ال

اق88دام به اعمال فيلتر درمورد آن سايتنسبتموضوع راسريعا به دادستاني اطالع تا كنن88داي ميبايست به شدت با كساني كه اق88دام ب88ه ج88رايم رايان88هشود قضات نيز مي

برخود نمايند چون اين جرايم هم سبب بردن مال وهم سبب بردن اب88روي اش88خاص ميگردد برخورد قضات نيز در پيش88گيري از وق88وع ج88رم اهميت دارد بايس88ت س88عي شود در زمينه جرايم رايانه اي مجازات ها بازدارندگي بيشتري داش88ته باش88د ت88ا هم سبب ارعاب مردم وهم سبب عبرت گرفت مجرمين شود تا ديگ88ر اق88دام ب88ه چ88نين

جرايمي ننمايند.


فصل اول

تاریخچ��ه ج��رایمایرایانه


یا جرايم رايانهتاريخچه1-1 هر زمان، و قرون مختلف و در گذشته اعصارهميشه در بدانيم که ما بايد البته

علمي وارد ک888888888888888888888888888888888888888888ه پدي888888888888888888888888888888888888888888ده و ش88ده وه88اي مثبت از آن ميعرصه زندگی شده و داراي بعد مثبت ب88وده و اس88تفاده

هاي منفي و رايانه هم از اين قاعده مستثني نيست. رايانه در عين حالهم استفاده-تواند بعنوان ابزار بزهکاری درجهت هاي مثبت فراواني است، میکه داراي استفاده

ضرر منافع مردم مورداستفاده قرار گیرد.

و تکنولوژي تعيين تاريخ دقيقمند نبودن دولت ها و کشورها از فناوري به دليل بهره-داني88د ب8رخيط8ور ک8ه مي هم88انک8هچ8را رس88د.اي سخت ب88ه نظ88رميشروع جرم رايانه

س8888طح تکنول8888وژي ب8888االيي برخوردارن8888د از ک8888هآمريک8888اازکش8888ورها مث8888ل اي بسيار زودتر از کشور ماست به هربه مراتب تاريخ وقوع جرم کالهبرداري رايانه

اگر ما حتي بگ88وييماست چرا که کار دشواري ايعنوان تعيين دقيق اولين جرم رايانه اي اتف88اق افت88اد ب88از هيچ دلي88ل ق88اطعيمثال در قضيه الدون رويس اولين جرم رايانه

وجود ندارد که قبل از آن جرم اتفاق نيفت8اده باش88د. ش88ايد بت88وان ت8اريخ اولين ج8رماي را به زماني نسبت دادکه چرتکه وارد محاسبات افراد بشر شد. رايانه

اس88ت. ک8امپيوتر ازک88ار دش88واريتعيين زمان واقعي ارتک88اب اولين ج8رم ک8امپيوتري ژاپن، چين و هند وجود داشته، به ن88وعياز ميالد در قبل سال3500ازچرتکه که زمان

-هاي مالي باعث شد ت88ا ژوزف ژاک88ارد يکي انگيزه1801مطرح بوده است. در سال کن88د. اينرا ط88راحيهاي نساجي درفرانس88ه، اولين ک88ارت ک88امپيوتريکارخانهصاحباناز

ف88راهممخص88وصهاي دریافت پارچهرا دستگاه امکان تکرار يک رشته مراحل پياپيساخت. مي

-حق88وق درکت88اب "پي88دايش بين الملليهاي »پروفس88ور ال88ريش زي88بر«براساس نوشته اي ناميده ش88ده ابت88داعا در مطبوع88ات" اولين مواردي که جرم رايانهعاتاطالکيفري

ه88ايش88امل س88وء اس88تفادهم88وارد ظاهرش88د. اين1960علمي دهةادبي88اتعمومي و در


-اي و اس88تفاده رايان88هاي، جاسوس88ياز رايان88ه، س88ابوتاژ )خرابک88اري( رايان88هابت88دايي ازسيس88888888888888888888888888888888888888888888تمغيرق88888888888888888888888888888888888888888888انوني

ها بود در موردهاي روزنامهاي بود. البته چون اکثر گزارشات بر مبناي نوشتهرايانه تردي88د وج88ود داش88ت، ازاي بحث و رايان88هواقعيت ي88ا خي88الي ب88ودن پدي88دة جدي88دجرم

از مت88دهاياي ب88ا اس88تفادهمطالع88ات تج88ربي در م88ورد ج88رم رايان88ه1970اواسط-رايان88هبرخي از جرائم به ناظراين مطالعات شد. انجامشناسيرشتة جرمتحقيقاتي

شد. مياي

ای رایانههای جرائم انواع و ویژگی1-2

گستردگی زیادی برخوردار است، اما ب88ه طورخالص88ه وای امروز ازرایانه جرایم در۲۰۰۰بندی دهمین کنگره سازمان ملل متحد که در آوری8ل براساس تقریبی دسته

زمین88888888ه ج88888888رم و رفت88888888ار مجرم88888888ان در وین برگ88888888زار ش88888888د،بندی کرد: توان آن را در چند دسته کلی بخش می

"دسترسی غیرقانونی" که عبارت است از دسترسی ب88ه بخش ی88ا ک8ل ی88ک سیس88تم ه88ایکامپیوتری بدون داشتن حق و مجوز، جلوگیری غیرقانونی از دسترسی به داده

شخص88ی ب88ا اس88تفاده از اب88زار تکنولوژی88ک و ی88ا در داخ88ل ی88ک سیس88تم ک88امپیوتری؛ مداخالت اطالعاتی همچون آسیب رساندن، حذف، جایگزینی، تخریب و یا س88رکوب

ه88ا ش88امل انس88داد وهای کامپیوتری بدون مج88وز؛ مداخل88ه در سیس88تمو توقیف دادهتوق8888888888ف ج8888888888دی و ب8888888888دون ح8888888888ق عملک8888888888رد سیس8888888888تم

ه88ایدادهرس88اندن، ح88ذف، ج88ایگزینی، تخ88ریب و ی88ا توقی88ف ک88امپیوتری ب88ا آس88یب برداری الکترونیک. ها جعل هویت و کالهکامپیوتری؛ سوءاستفاده از دستگاه


جرایم را به سه دسته میتوان تقسیم کرد:

-جرایم علیه اشخاص 1

-جرایم علیه اموال 2

- جرایم علیه دولت ها3

دسته بندی جرايم 1-3

شود: دهه تقسيم می3 به تواناي را می جرایم رايانه

60دهة: مطبوع88ات و حقوق88دانان، ايج88ادپي88دايش قض88يةرويس، توج88ه اين ارتک88ابي و م8اهيت مش8کل دري8افتن توص8يف مجرمان88ه ب88راي اعم88ال

آمد.پيشاعمال

ب88روز قض88يه ه88اي ژرمن هراش88تات، ام88ريکن اکوي88تي فالزين88گ، :70دهة و تحلي88ل تجزيهمحدود،صورتبهشرکت سوئدي ولو، شروع مطالعات جزايي

-حق88وق اقتص88ادي وکيف88ريموارد ارتکابي و مباحث تئوريک در قالب دکترينداد.روي


رايانهجرايمزمينه در تفسير بنيادين ديدگاه عمومي و علمي :80در دهة--استفاده هاي داران، سوءها، تخلف صندوقاي، افزايش سرقت برنامه

اوليةهايچارچوبدور، پيدايش راه ارتباطات حاکم بر آن، افزايش وسعت جرائم ارتکابي وجامعه اطالعاتي و قواعد

-همهمنافعاي به جرايم عليه رايانهتبديل نوع جرايم از جرايم اقتصادي»سازمانايرايانهجرايم تعريفارائة اولين اي،رايانهجانبة

رفتارغيرقانوني، غيراخالقيتوسعه و همکاري اقتصادي«. )هرگونهفناوريازاستفاده باوياغيرمجاز

-ها باقانوني سرمايهغيرها(، شيوع انتقالداده انتقاليا و خودکارپردازيداده ايرايانههاي ها و کرمالکترونيکي، خرابکاري، ويروساستفاده از ابزار

جعل اسناد و تغيير چارچوب بحث ها از دکترين حقوق اقتصادي، کيفريبه حقوق اطالعاتي، کيفري مطرح شد.


فصل دوم

تعری��ف ج��رایمایرایانه

ایتعریف جرم رایانه2-1

؟ای چیستجرم رایانه-1


-افع88ال گس88ترده جرایم جدید است که طيفای نوعی رایانه و جرایم اینترنتی ب88ه لحظ88ه پيشرفتاز ناشي آن متغير جا دارد و ماهيت مفهوم كه اينمجرمانه اي . از آن استسوءاستفاده شيوه هاي واطالعاتلحظه فناوري

-زمين88ه ک88ه در اين در بين المللي س88ند ج88امع ترين و جدي88دترين در ك88ه ت88ا آنج88ا ب88ه عم88ل نيام88ده ج88رايم بوداپست( تعريفي از اين2001سايبر جرايم )کنوانسيون

باش88د: »ه88ر ج88رمي ك88ه قانونگ88ذار ب88ه این تعری88فت88رین کام88لرسد مینظراست. به ك88رده آن اعالم م88اديركن ج88زء ج88رم يا وسيلهرايانه را به منزله موضوعصراحت

رايانه عمال باش88888888888888888888888888888888888888888888د، ي88888888888888888888888888888888888888888888ا-درم جرداليلانتقالپردازش يا ذخيره يا يا وسيله ارتكاب يا وسيله منزله موضوع به

باش88888888888888888888888888888888888888888د«. داش88888888888888888888888888888888888888888ته نقش آن این تعریف هم عالوه بر جرايم ذكر شده در دو دسته قبل، جرايمي را نيز كه صرفا داليل آنها يا اطالعات مربوطه در رايانه ذخيره شده اند، به لحاظ تأمين بهتر اه88داف تحقيق و تعقيب جرم با در نظ88ر گ88رفتن قواع88د خ88اص آيين دادرس88ي کيف88ري، ج88زء

جرايم رايانه اي دانسته است.

دانن88د و آن دو رامي ياي را م88ترادف ج88رم س88ايبربرخي از نويسندگان، ج88رم رايان88هو مفه88888888888888888888888888888888888888888ومداراي دو مع88888888888888888888888888888888888888888ني

دانند. »در تعريف دیگر، جرم کامپيوتري جرایمی است ک88ه در فض88اي س88ايبر رخ مي دهد از اين نظر جرايمي مثل هرزه نگاري، افترا، آزار و اذيت و سوء اس88تفاده ازمي

پست الکترونيکي و ساير ج88رايمي ک88ه در آنه88ا ک88امپيوتر ب88ه عن88وان اب88زار و وس88يلة گيرد. در تعري88فشود، در زمرة جرم کامپيوتري قرار نمي ميگرفتهارتکاب جرم بکار

دیگری از جرم کامپيوتري هر فعل و ترک فعلي که »در« ي88ا »از طري88ق« و ي88ا »ب88ه ده88د وکمک« اتصال به اينترنت، چه به طور مس88تقيم، ي88ا بط88ور غیرمس88تقيم رخ مي

توسط قانون ممنوع گرديده و براي آن مج88ازات در نظ88ر گرفت88ه ش88ده اس88ت ج88رم توان به سه دس88تهشود. و بر اين اساس جرايم کامپيوتري را ميکامپيوتري ناميده مي

تقسيم بندی کرد:


ایدسته بندی جرایم رایانه

:جرايمي هستند که در آنه88ا رايان88ه و تجه88يزات ج88انبي آن موض88وع دستة اول و غيره.جرم واقع مي شوند مانند سرقت، تخريب

:جرايمي هستند که در آنه88ا ک88امپيوتر ب88ه عن88وان اب88زار ی88ا وس88يله دستة دوم شود.توسط مجرم براي ارتکاب جرم بکار گرفته مي

:ج88رايمي هس88تند ک88ه مي ت88وان آنه88ا را ج88رايم ک88امپيوتري محض دستة سوم ناميد. اين نوع از ج88رايم ک88امال ب88ا ج88رايم کالس88يک تف88اوت دارن88د و در دني88اي

پيوندند. اما آثار آنها در دنياي واقعي ظاهر مي شود، مانندمجازي به وقوع مي دسترسي غير مجاز به سيستم هاي کامپيوتري، س88ازمان همک88اري و توس88عه

کن88د »س88وء اس88تفاده از ک88امپيوتراي را چنين تعري88ف مياقتصادي جرم رايانه شامل هر رفتار غير ق88انوني غ88ير اخالقي ي88ا غ88ير مج88از مرب88وط ب88ه پ88ردازش

هاست«.اتوماتيک و انتقال داده

گزارشگری بيان کرد1989»کميتة اروپايي مسائل جنايي در شوراي اروپا در سال که در آن يکي از متخصصان چنين تعريفي ارائه ک88رده اس88ت : ه88ر فع88ل مثبت غ88ير قانوني که کامپيوتر، ابزار يا موضوع جرم باشد، يعني به عبارت ديگر هر جرمي ک88ه

ابزار يا هدف آن تأثيرگذاري بر عملکرد کامپيوتر باشد«.

کنند »جرم ک88امپيوتريپليس جنائي فدرال آلمان جرم کامپيوتري را چنين تعريف مي در بر گيرندة هم88ة اوض88اع و اح88وال و کيفي88اتي اس88ت ک88ه در آن ش88کلهاي پ88ردازش

ها، وسيلة ارتکاب و يا هدف ي88ک ج88رم ق88رار گرفت88ه اس88ت و مبن88اييالکترونيک داده براي نشان دادن اين اس88ت ک8ه ج8رمي ارتک88اب يافت88ه اس88ت.«همچ88نين پليس ژاپن جرم کامپيوتري را چنين تعريف کرده است: »حوادثي ک88ه م88وجب تخ88ريب عملک88رد

سيستم کامپيوتر يا استفاده غير قانوني از آن باشد، جرم کامپيوتري است.«.


در مورد اين تعريف بايد گفت که پليس ژاپن حوادثي ک88ه م88وجب تخ88ريب سيس88تم اند که به اطالق ح8وادث در اين تعري8ف اي8رادکامپيوتر شود را نيز جزء جرايم آورده

کن88د و تخ88ريب دروارد است که چرا ما بايد بين زماني که ف88ردي حادث88ه را ايج88اد مي شود که در اين م88وردشود و موجب ضرر ميآورد مرتکب جرم ميعملکرد سيستم مي

-وج8ود عنص8ر اراده مخت8ل ش8ده و م8ا ميتوانيم آن را جرم بدانيم، چرا که به ما نمي دانيم که مسلوب اراده بودن باعث رفع مسئوليت کيفري اس8ت و در اين زم8ان م8ا

توانيم ف8رد را مج88رم ب8دانيم و اطالق تعري8ف در حادث8ه ش8امل م8ورد دوم يع8نينميرسد و بهتر بود حادثه را ب88ه ش88کلي شود که صحيح به نظر نميحوادث قهري نيز مي

آورد که فقط شامل مورد دوم شود. همچنين وزارت دادگستري آمريکا »هر گونهمي عم88ل ن88اقض ق88انون کيف88ري ک88ه مس88تلزم آش88نايي ب88ا دانش مرب88وط ب88ه تکنول88وژي کامپيوتر جهت ارتکاب عم88ل، تعقيب و ي88ا رس88يدگي ب88ه آن باش88د، ج88رم ک88امپيوتري

رس88د ب88دين توض88يح ک88ه ي88ک زم88ان رايان88هاست«. اين تعريف نيز کامل ب88ه نظ88ر نمي وسيلة ارتکاب جرم مي شود يعني اينکه ما از ک88امپيوتر ب88راي جع88ل و کاله88برداري

کنيم با دانشي ک8ه از ک8امپيوتر داريم اق88دام ب88ه عم8ل متقلبان88ه و بع8د ازاستفاده مي کنيم که در اين صورت کاله88برداري م88ا »کاله88برداريفريب بزه ديده کالهبرداري مي

ف88رق دارد و ي88ک زم88ان اي محض«است و با »کالهبرداري رايانه اي«کالسيک رايانه ما با مداخله در سيستم بدون اينکه آن را وسيله ق88رار دهيم و ب88دون اينک88ه ني88از ب88ه-فريب باشد در جرم کالهبرداري مثال ما اقدام به انتقال وجه به خ88ود ي88ا ديگ88ران مي

کنيم که در اين حالت کامپيوتر وسيلة نيست که تعريف اين مسأله را شفاف بي88ان که اين تعريف شامل مواردي مثلشودنکرده است و از تعريف اينگونه استنباط مي

شود قبل از هر چيز بايد بيان شود که ما بايد بين جرمنمياي محضکالهبرداري رايانه ب88ه معن88اي اعم هماياي به معناي اعم قائ88ل ب88ه تفکي8ک ش88ويم ج8رايم رايان88هرايانه

ش8ود ولي ج8رايمه8ا و هم ش8امل ج8رايم محي88ط س8ايبر ميشامل ج8رايم علي8ه دادهشود.اي نسل اول مياي شامل جرايم رايانهرايانه


ای نسل اول: قوانین جرایم رایانه2-2

اي با جرايم سايبر قائل به تفکي88ک ش88ويم چ88را ک8ه- ما بايد بين جرايم رايانه1 اي نس88لاي ج88زء ج88رايم رايان88ههمان طور که در گفتار اول اشاره شد جرايم رايانه

اي نسل سوم هستند که بين اينها ف88رقاول هستند و جرايم سايبر جزء جرايم رايانه اياي را ن88يز ب88ه ط88ور اعم بگ88يريم ج8رايم رايان88هوجود دارد. حتي اگر ج8رايم رايان88ه

مترادف جرايم سايبر )جرايم محي88ط مج88ازي( نيس88ت ک88ه ب88رخي از نويس88ندگان ب88هآورن8888888888888888د. بلک8888888888888888ه اش8888888888888888تباه اين دو را ب8888888888888888ا هم مي

ها واي شامل جرايم عليه دادهاي به معناي اعم هم شامل جرايم رايانهجرايم رايانههم ش8888888888888888888888888888امل ج8888888888888888888888888888رايم س8888888888888888888888888888ايبر

شود و شموليت دارد. که خود آن جزئي از جرايم فن88اوري اطالع88ات اس88ت. و ب88هميشود.اي به معناي اعم مينظر بنده جرايم اينترنتي نيز شامل جرايم رايانه

- تعريفي که سازمان همکاري و توس88عه اقتص88ادي اراي88ه داد ن88يز ب88ه نظ88ر بن88ده2 شود يا جرايمي ک88هجامع و کامل نيست و شامل جرايمي که عليه رايانه انجام مي

ش88ود و اين س88ازمان ه88ر رفت88ار غ88ير اخالقي ي88ا غ88ير مج88ازتوسط رايانه انجام مي ان88د ک88ه ي88کاي گفت88هه88ا را ج88رم رايان88همربوط به پردازش اتوماتيک و انتقال داده

آن. و همچ88نين تعري88ف کميت88ة اروپ88ايي ک88هاي است نه همهشکل از جرايم رايانهش888888888888امل مثال س888888888888رقت خ888888888888ود ص888888888888رف ک888888888888امپيوتر

شود. به نظر بنده نياز جامعه بين المللي است که يک کنوانسيون جامع و کلينمي ه88اياي به تصويب کشورها برسد که هم هماهنگ با سيس88تمدر مورد جرايم رايانه

حقوقي گوناگون باشد و هم جامع و کامل باشد و بعد به تبع آن ي8ک س8ازمان بين اي تش88کيل ش88ود ک88ه اوال در جهت کم88ک ب88هالمللي در مب88ارزه ب88ا ج88رايم رايان88ه

ه88اي خ88ود ثاني88ا کم88ک ب88هکشورهاي در ح88ال توس88عه ب88راي مح88افظت از سيس88تم کشورهاي در حال توسعه براي تضمين و قانونگذاري صحيح و در يک کالم مبارزه


با اين پديده محرمانه به شکل منسجم و صحيح که پيشنهادهاي بنده در ادام88ه درمورد اين سازمان بين المللي بيان خواهد شد.

ایبندی جرائم رایانه تقسیم3-2شوند: به دو دسته تقسیم می

ج88رايم راي88انه اي محض: ج88رايمي ك88ه ارتك88اب آنه88ا قب88ل از پي88دايش رايان88ه و.1اجزاي فناوري اطالعات امكان پذير نبوده اند؛ مانند دسترسي غيرمجاز.

جرايم رايانه اي سنتي: ك8ه ارتك88اب آنه8ا وس88يله رايان88ه داراي عواق88بي بس88يار.2 شديدتر نسبت به ارتكاب سنتي آن است؛ مانند برخي جرايم مرتبط با محتوا

مانند هرزه نگاري و يا تخريب فيزيكي نسبت به كامپيوتر.ای:تعریف موسع جرایم رایانه3-3

هر جرمي كه قانونگذار به صراحت رايانه را به منزله موضوع يا وسيله ج88رم جزء ركن مادي آن اعالم ك88رده باش88د ي88ا عمال رايان88ه ب88ه منزل88ه موض88وع ي88ا وس88يله ارتكاب جرم در آن نقش داشته باشد. اين تعريف عالوه ب88ر ج88رايم دس88ته قب88ل، آن دسته از جرايم سنتي را نيز كه با استفاده از رايانه و فناوري اطالعات ارتكاب يابند را، بدون اينكه تغييري در عنصر مادي آنها صورت گرفته باشد، ي88ا قانونگ88ذار رايان88ه را جزء اين عنصر برشمرده باشد، مشمول اين عنوان مي داند؛مانند ت88وهين ب88ه ي88ك فرد كه از طريق پست الكترونيكي صورت پذيرفته باشد يا تخريب عمدي تجه88يزات

رايانه اي.


سومفصل

های و ویژگیانواع جرایم

ایرایانه


ای امروز از گستردگی زیادی برخوردار است، اما به طور خالص88ه و ب88ررایم رایانهج در۲۰۰۰بن88دی دهمین کنگ88ره س88ازمان مل88ل متح88د در آوری88ل اساس تقری88بی دس88ته

بن88دیزمینه جرم و رفتار مجرم88ان در وین می ت88وان آن را در چن88د دس88ته کلی بخشکرده است.

دسترسی غیرقانونی :که عبارت از دسترس88ی ب88ه بخش ی88ا ک88ل ی88ک سیس88تم کامپیوتری بدون داشتن حق و مجوز این کار اس88ت؛ جلوگ88یری غیرق88انونی از دسترسی به داده ه88ای شخص88ی ب88ا اس88تفاده از اب88زار تکنولوژی88ک از و ی88ا در

،ح88ذف،رساندنکامپیوتری، مداخالت اطالعاتی همچون آسیبسیستم یک داخل ه88ای ک88امپیوتری ب88دون مج88وز،جایگزینی، تخریب و یا سرکوب و توقی88ف داده

ه88ا ش88امل انس88داد و توق88ف ج88دی و ب88دون ح88ق عملک88ردمداخل88ه در سیس88تم-توقی88ف و ی88ا رساندن، حذف، جایگزینی، تخریب آسیب باکامپیوتریهایسیستم

ه8ا، جع8ل ه8ویت و کاله8برداریکامپیوتری، سوءاس8تفاده از دس88تگاههای داده الکترونیک.

ايهاي رايانه انواع جرم3-1

"هك كردن" عبارتست از نفوذ به يك سيستم كامپيوتري ب88دون داش88تن مج88وز، ه8اي امني8تي ي8كمالكيت يا صالحيت الزم. هك كردن يع8ني غلب88ه ك88ردن ب8ر سيس88تم

سيستم كامپيوتري براي دسترسي غير قانوني به اطالع88ات ذخ88يره ش88ده. ل88و رفتنرمز عبور ب88ه قص88د دسترس88ي ب88ه اطالع88ات خصوص88ي اف88راد ي88ك س88ازمان يكي از

ايه88اي رايان88هت88رين خالف ك88ارياي اس88ت. يكي از خطرن88اكترين تخلف88ات رايان88هرايج تا بدين وسيله خالفكار خود را ب88ه ج88اي ش88خص IPعبارتست از هك كردن آدرس

ديگری جا بزند و افكار شوم يا جنايات مورد نظر خود را اجرا كند.

: عبارتس88ت از تالش ب88راي بدس88ت آوردن اطالع88اتي مانن88د رم88ز عب88ور،1فيش88ينگ شناسه عبور و جزئيات ك8ارت اعتب8اري ب8ا ج8ا زدن خ8ود ب8ه عن8وان ي8ك منب88ع قاب8ل

اعتماد.

1 Phishingمادسیج – ایران پژوهشی آموزشی شبکه

madsg.com

هاي ايميل يا با وعده هاي دروغ انجام مي گيرد يا با ايج88ادفيشينگ از طريق سرويس ه88اييكنند اطالع88ات خ88ود را در س88ايتبرخي جذابيت ها كاربران اينترنتي را ترغيب مي

كه توسط كاله برداران ساخته شده اس88ت وارد كنن88د. اين خالف ك88اران معم88وال وب كنند كه در كاربر احساس اعتماد و وارد شدن در ي88ك س88ايتسايت هايي طراحي مي

ه88ا افت88اده وش88وند يع88ني ك88اربر در دام آنامن را مي ده88د و معم88وال هم موف88ق ميکند. اطالعات خود را وارد می

حمله فيشينگ چيست؟

ای است که برای ف88ریب دادن ش88ما فیشینگ نوع بسیار خاصی از جرائم رایانه در زمینه افش88ای جزئی88ات م88الی و شخص88ی ش88ما، ط88راحی ش88ده اس88ت. مجرم88ان

کنند که بسیار شبیه به وب س88ایت بان88ک )ی88اای، یک وب سایت جعلی ایجاد میرایانه کنن88دشود س88پس تالش میهای مالی در آن انجام میهر وب سایت دیگری که تراکنش

تا شما را به منظور بازدید از این سایت و تایپ کردن اطالعات محرمانه خود نظ88یر اطالعات شخصی و ورود به سایت، و گرفتن کلمه عبور فریب دهند. نوعا مجرمان

کنند که ح88اوی ی88ک فراپیون88د ب88ههای الکترونیکی ارسال میای تعداد زیادی نامهرایانهسایت جعلی است.

حمله فیشینگ نوعی دیگر از جرایم سایبری است که در آن، مجرم یک ک88پی تقریب88ا کند تا ک88اربرانکند. و تالش می درصد شبیه یک وب سایت بنگاه تجاری، ایجاد می۱۰۰

، و غیره از طریق یک2را برای افشای جزئیات شخصی خود نام کاربری، کلمه عبور دهد با اس88تفاده از اینفرم در سایتی جعلی فریب دهد که این اجازه را به مجرم می

اطالعات پول به دست آورد.

ه88ای متع88ددی ب88رای ف88ریب دادن ک88اربران ب88هفیشرها یا مجرمان فیش88ینگ از تکنی88ک هایی که به نظرکنند. مثال، ارسال ایمیلمنظور دسترسی به سایت جعلی استفاده می

ه88ا اغلب از لوگوه88ای ق88انونی و ی88ک س88بک تج88اریآید از یک بانک باشد. این ایمیلمی کنند که ش88بیه این ب88های طراحی میکنند و سربرگ نامه را به گونهخوب استفاده می

2 PINمادسیج – ایران پژوهشی آموزشی شبکه

madsg.com

-ه88ا ب88ه دری88افتنظر برسد که به بانکی ق88انونی تعل88ق دارن88د. ب88ه ط88ورکلی، این نام88هکنن8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888دگان اطالع

خواهد کهخود را تغییر داده و از تمامی مشتریان می ITدهند که بانک، زیرساخت می ک88ه دری88افت کنن88ده، روی لین88کاطالعات کاربری خود را مجددا تصدیق کنن88د هنگ88امی

خواه88دش88ود ک88ه از او میکن88د، ب88ه س88ایتی جعلی ه88دایت میموجود در ایمیل کلیک میاطالعات شخصی خود را وارد کند.

هاي كامپيوتري: گروه ويروس

هاي جاسوس88يافزارها، نرمها، كرمهاي كامپيوتري )شامل ويروس ويروس دسته كنن88د وو غ88یره( در حقيقت ن88رم افزاره88ايي هس88تند ك88ه خ88ود را تكث88ير و منتش88ر مي

كامپيوترهاي موج8ود در ي8ك ش88بكه را ب8دون اطالع ك8اربران آل88وده ك8رده و ب8ه آنه8ا هاي سيستم يك شبكه ك88امپيوتري، اين88ترنت ي88اها از طريق فايلزند. ويروسصدمه مي

وارد كامپيوتره88اي ديگ88رو غیره هر وسيله نقل انتقال اطالعات مانند حافظه فلش، هاي كامپيوتري كدهايي هستند كه با هدف ضربه زدن به يك سيستمويروس شوند.مي

اند. نوشتن ويروس كامپيوتري در همهاي يا از بين بردن اطالعات نوشته شدهرايانه ه8اياي كه نويسنده وي88روس در براب88ر تم88ام خس88ارتجاي دنيا يك جرم است به گونه

وارده به همه كامپيوترهاي آلوده شده مسئول است.

:3وسایل سایبری3-2

ارتباطات به خصوص اينترنت براي آزار و است از استفاده از فناوري عبارتاذيت اف8888888888888888888888888888888888888888راد. تهمت، ارس8888888888888888888888888888888888888888ال

- ميو تجهيزات كامپيوتري دراين گروه ق88رار نرم افزارهاي مخرب و تخريب اطالعات روم ها، تاالره88اي تب88ادل نظ88ر وگيرند. اين خالفكاران اغلب كاربران را از طريق چت

اجتماعات اينترن8تي ش8كار مي كنن8د س88پس اطالع8ات آنه8ا را بدس88ت مي آورن8د )مثال شماره تلفن و آدرس، محل كار و غیره( و با استفاده از اين اطالعات قربانيان خود

-هاي تهديد آميز، مزاحمت تلفني و مانن8د ايندهند. ايميلرا مورد اذيت و آزار قرار مي3 Cyber stalking


اي خطرناك است كه در سراسرهاي رايانهدهند و اين مورد يكي از جرمها انجام ميگيرد.دنيا مجازات سنگيني برايش قرار مي

هويت جعلي: هويت جعلي يا خود را به ج88اي كس ديگ88ر ج88ا زدن يكي از جدي88دترين ه88اي زي88ادي رب88وده ش88ده و س88ودهاي كالنيهايي است كه به كمك آن پولكاله برداري

-شود. در اين شيوه كاله بردار خود را ب88ه ج88اي مال88ك ج88ا مينصيب كاله برداران مي زند. يا از هويت شخص ديگري براي بدست آوردن كاال ي88ا خ88دمات م88ورد ني88از خ88ود

ه8اي س8ياه در زم8ره اينكنند. مه8اجرت غ88ير ق8انوني، تروريس8م و ايمي8لاستفاده مي گيرد.جرائم قرار مي

اي هم8ه ج8رایم در ي8ك چ8يز مش8ترك اس8ت و آن هم به8رهدر انواع ج8رائم رايان8ه ه88اي خالفاي و ارتباط88ات ب88راي فع88اليتبرداري غير قانوني از فن88اوري جدي88د رايان88ه

كاران888ه اس888ت. هم888ان ط888ور ك888ه فن888اوري جدي888د راهي ب888راي مقابل888ه ارائه برن88د. و هميش88ه ي88كه88ا س88ود مي مي دهد از آن سو هم جنايتكاران از آخرين فن88اوري

هاي امنيتي جلوتر هستند. و هيچ راهي امن تر از احتياط نيس88ت پسقدم از سيستم هاي مش88كوك وهاي فلش، وب سايتها، حافظهمراقب ايميل هاي ناشناس، چت روم

غیره باشيد و سعي كنيد اطالعات بيشتري درباره امنيت در اينترنت پيدا كنید.


ایویژگی های جرایم رایانه3-3

توان به سه دسته تقسیم کرد:این گونه جرایم را می توان اذیت و آزارهای- جرایم علیه اشخاص : جرایم علیه اشخاص را می1

تواند به اشکال جنسی، نژادی، م88ذهبی و غ88یره رخ ده88د.اینترنتی دانست که می این جنبه معموال با حوزه دیگری به نام حریم خصوصی ش88هروندان ت88داخل پی88دا

کند که خود حوزه بسیار گسترده و قابل توجه دیگری است. از دیگ88ر ج88رایممی ه8ا ب8ااین دسته می ت88وان ب8ه ج8رایمی مانن8د پورن88وگرافی کودک88ان و آزار و اذیت

ت88رین و ش88ایع ت88رین ج88رایماستفاده از رایانه اش88اره ک88رد ک88ه یکی از گس88تردهموجود است.

دسته دوم شامل خرابک88اری ه88ای ک88امپیوتری و تب88ادل برنام88ه ه88ای-2 ج8888888888888رایم علی8888888888888ه ام8888888888888وال خطرن8888888888888اک اس8888888888888ت.

ها : شایع ت88رین نمون88ه این ج88رایم، س88رقت اطالع88ات ی88ا-جرایم علیه دولت3 ها و سیس88تم اس88ت. این در ح88الی اس88ت ک88ه در ب88رخیآسیب رساندن به رایانه

سیستم های حق88وقی، ام88وال غیرعی88نی و غ88یرملموس قاب88ل س88رقت نب88وده و آسیب وارده باید حتما دیده ش88ود. مش88کل دیگ88ر موج88ود در این عرص88ه، ارای88ه

های الزم درباره جوانب مختلف این تکنولوژی و ج88رایم محتم88ل درنشدن تعریف .درون آن است

نقض قوانین کپی رایت )حق مؤلف( را ن88یز می ت88وان یکی دیگ88ر از ج88رایم ش88ایعی دانست که امروزه از طریق رایانه و شبکه جهانی اینترنت به شدت در ح88ال انج88ام است. یک مورد از م88وارد ثبت ش88ده حمل88ه ب88ه برنام88ه »ی88اهو مس88نجر« در س88اعت

ب88ود ک8ه س88ه س88اعت ط88ول کش88ید و در این زم88ان،۲۰۰۰ دقیقه هفتم فوریه ۱۰:۳۰»پینگ« یاهو به یک گیگابایت درثانیه کاهش یافت.


های مالی و بانکی برای انتق88ال وج88وه و پ88ولکاله برداری و ایجاد اختالل در سیستم به حساب مج88رم یکی از ج88رایم مهمی اس88ت ک88ه ت88ا کن88ون خس88ارات زی88ادی را در کشورهای مختلف جهان به همراه داشته است. انتشار وی88روس »ملیس88ا« در س88ال

برای نخستین ب88ار در۹۹ یک نمونه مشهود دیگر است. این ویروس در مارس ۱۹۹۹ ه88ای ک88امپیوتری آمریک88ا و اروپ88ااینترنت ظاهر شده و با سرعت زی88ادی در سیس88تم

منتشر شد. برآورد شده که انتشار این ویروس در سراسر جهان، خس88ارتی هش88تاد میلی88ون ک88امپیوتر۱ / ۲میلیونی از خود بر جای گذاشت. این ویروس تنها در آمریکا

های این کشور را آلوده کرد. متعلق به یک پنجم بزرگ ترین تجارت ب88ه علت ط88راحی و۱۹۹۹ »دیوید اسمیت«، ط88راح این وی88روس، در نهم دس88امبر

ای،انتشار این ویروس به ارتکاب جرایم ایالتی و فدرال متهم شد. تروریس88م رایان88ه ه88ای گون88اگونی را درآخرین موج جرایم به وجود آمده در این عرصه است که نگرانی

میان کشورها پدید آورده است. اس88تفاده تروریس88ت ه8ا از ش88بکه ب88ه ص88ورت ه88ای گون88اگون ب88رای تب88ادل اطالع88ات ب88ه ص88ورت رم88زی و ک88د ش88ده و ح88تی در ق88الب پورنوگرافی کودکان و استخدام نیرو از این راه، معضلی اس88ت ک88ه در آین88ده ای ن88ه

چندان دور، می تواند به مهم ترین چالش بین المللی برای کشورها تبدیل شود. ه88ای پس88ت در عین ح88ال، مع88امالت م88واد مخ88در از طری88ق این88ترنت و س88رویس

الکترونیکی نیز زمینه دیگری است که باندهای قاچاق م88واد مخ88در ب88ه راح88تی از آن برای انجام معامالت و ردیابی محموله های غیرقانونی قرص ه88ا و تبلی88غ محص88والت

کنند. خود از آن استفاده می ای ب88وده ک88هپلیس فدرال آمریکا هم اکنون دارای یک شاخه جرایم اینترنتی و رایان88ه

چهار زمینه عمده را به عنوان هدف خ88ود بی88ان ک88رده اس88ت ک88ه در درج88ه نخس88ت، ای و گسترش آن است.مبارزه با جرایم جدی رایانه

شناس88ایی و دس88تگیری مجرم88ان جنس88ی ک88ه از این88ترنت ب88رای توزی88ع و تولی88د (1کنند. پورنوگرافی کودکان استفاده می

ای که مالکیت معنوی کشور آمریک88ا را ه88دف ق88رارهای مجرمانه( مبارزه با فعالیت2دهد.می


اندازد.( امنیت ملی و بازار رقابت را به خطر می3 ه88ای جع88ل وهای مجرمانه بین المللی سازمان یافته که در فع88الیت( سرکوب شبکه4

سرقت هویت اینترنتی فعالیت دارند.

ت88وان ب88ه پورن88وگرافی اینترن88تی کودک8اناز جرایم شایع دیگ88ر در محی88ط این88ترنت می اشاره کرد که در همه جهان جرم به شمار رفته و مرتک88بین آن ب88ه ش88دت از س88وی

گیرند. اینترپل چند ماه پیش موف88قکشورها و پلیس بین الملل تحت تعقیب قرار میشد با بازس8ازی چه8ره فیل8تر ش88ده ی8ک مج88رم جنس8ی ک8ودک آزار ب8ا اس88تفاده از

های دقیق وی را شناسایی ک88رده و س88رانجام ب88اهای پیچیده کامپیوتری و پیگیریروش همکاری پلیس تایلند موفق به دستگیری این مجرم ف88راری ش88ود ک88ه عکس اعم88ال

مجرمانه خود را در شبکه اینترنت منتشر کرده بود. های بین المللی گوناگون دیگری نیز در این زمینه جرایم الکترونیکی فع88الیتسازمان

ها عبارتن88د از: ش88ورای اروپ88ایی، س88ازمان مل88ل متح88د، اتحادی88هترین آندارند که مهم-ه88ای اقتص88ادی آس88یای، سازمان همکاری۸اروپا، سازمان کشورهای آمریکایی، گروه

کش88ورهای جن88وب ش88رق آس88یا، س88ازمان همک88اری ه88ا و توس88عهش88رقی، اتحادی88ه ه8ای، ام88اه8ای ش88انگاقتصادی، ناتو، اتحادیه آفریقا، اتحادیه عرب و سازمان همک88اری

شاید بهترین مرجع بین المللی در این زمینه برای الگو گرفتن دیگر کشورها و ایجاد اینترن88تی، ش88ورای اروپ88ایی باش88د ک88های وروندی مشابه، کنوانسیون ج88رایم رایان88ه

شمار بسیاری از کشورهای اروپایی به آن پیوسته و عضویت ب88رای کش88ورهای غ88یر هدف اص88لی این معاه88ده ک88ه هم88ه کش88ورها امک88ان عضو این شورا نیز آزاد است.

پیوستن به آن را دارند همان گونه که در مقدمه آن ن8یز ذک8ر ش8ده، ایج88اد سیاس88ت ای و اینترنتی با در پیشکیفری واحد با هدف حمایت از جامعه در برابر جرایم رایانه

است. این کنوانس88یون نتیج88ه چهارس88الالمللیهمکاری بینها و تقویتگذاریگرفتن قانون فعالیت کارشناسان شورای اروپ8ایی و کش8ورهای دیگ88ر ب8وده و دارای ی88ک پروتک8ل


ه88ای ک88امپیوتریالحاقی با موضوع تبلیغات نژادپرستانه و تبلیغ تنفر از طریق ش88بکه ای و اینترن88تی در بوده و هم اکن88ون ن88یز بحث تروریس88م رایان88ه۲۰۰۶مصوب مارس

. دستور کار این کنوانسیون قرار دارد

4

چهارمفصل

- ج��رایم محت��وایایرایانه

رایانه 4 جرایم ایکنوانسیونمادسیج – ایران پژوهشی آموزشی شبکه

madsg.com

محتوا علیه عفت واخالق4-1

اولین مورد از این گروه بندی هفتگانه به محتواهای علیه عفت و اخالق عمومی مربوط می شود و مواردی چون اشاعه فحشاء و منکرات، تحریک، تشویق، ترغیب، تهدید یا دعوت به فساد و فحشاء و ارتکاب جرایم منافی عفت یا انحرافات جنسی، انتشار، توزیع و معامله محتوای خالف عفت عمومی )مبتذل و مس88تهجن(، تحری88ک، تشویق، ترغیب، تهدید یا تطمیع افراد به دستیابی به محتویات مس88تهجن و مبت88ذل و استفاده ابزاری از افراد در تصاویر و محت88وا و تحق88یر و ت88وهین ب88ه جنس زن، تبلی88غ تشریفات و تجمالت نامشروع و غیرقانونی به عنوان مص88ادیقی از ج88رایم رای88انه ای معرفی شده اند و تمامی افرادی که نسبت ب88ه انتش88ار چ88نین م88واردی اق88دام ک88رده

باشند طبق قوانین مورد مجازات قرار خواهد گرفت.

محتوا علیه مقدسات اسالم4-2 در گروه دوم جرایم رایانه ای که به محتوا علیه مقدس88ات اس88المی مرب88وط

می ش88ود، ارائ88ه محت88وایی ک88ه مخ88الف م88وازین اس88المی، اه88انت ب88ه دین اس88الم و مقدسات آن، اهانت به هر یک از انبیاء ی8ا ائم8ه ط8اهرین )ع(، تبلی8غ ب8ه نف8ع ح8زب گروه ی88ا فرق88ه منح88رف و مخ88الف اس88الم، نق88ل مط88الب از نش88ریات و رس88انه ها و احزاب و گروه های داخلی و خارجی منحرف و مخالف اسالم به نح88وی ک88ه تبلی88غ از

آن ها باشد.

محتوا علیه امنیت وآسایش عمومی4-3 اما دسته سوم جرایم رایانه ای به محتواه88ای علی88ه ام88نیت و آس88ایش عم88ومی

گردد و مواردی چون تشکیل جمعیت، دسته، گروه در فضای مجازی )سایبر( بابرمی هدف برهم زدن امنیت کشور، هرگونه تهدید به بمب گذاری، انتشار محتوایی که به اساس جمهوری اسالمی ایران لطمه وارد کن88د، انتش88ار محت88وا علی88ه اص88ول ق88انون


اسالمی، تبلیغ علیه نظ88ام جمه88وری اس88المی ای88ران، اخالل در وح88دت ملی و ایج88اد اختالف مابین اقشار جامعه به ویژه از طریق طرح مسائل نژادی و ق8ومی، تحری8ک یا اغوای مردم به جنگ و کشتار یکدیگر، تحریک نیروهای رزمنده یا اشخاصی که ب88ه نحوی از انحا در خدمت نیروهای مس88لح هس88تند ب88ه عص88یان، ف88رار، تس88لم ی88ا ع88دم

ها ب88ه ارتک88اب اعم88الی علی88هاجرای وظایف نظامی، تحریص و تشویق افراد و گروه امنیت، حیثیت و منافع جمهوری اسالمی ایران در داخل یا خارج از کشور، تبلی88ع ب88ه نفع گروه ها و سازمان های مخالف نظ88ام جمه88وری اس88المی ای88ران، ف88اش ک88ردن و انتشار غیرمجاز اسناد و دستورها و مسایل محرمان88ه و س88ری دول88تی و عم88ومی ی88ا اس88رار نیروه88ای مس88لح، ف88اش ک88ردن و انتش88ار غیرمج88از نقش88ه و اس88تحکامات نظامی،انتشار غیرمجاز مذاکرات غیرعلنی مجلس ش88ورای اس88المی، انتش88ار ب88دون مجوز مذاکرات محاکم غیرعل88نی دادگس88تری و تحقیق88ات مراج88ع قض88ایی و انتش88ار

شود.محتوایی که از سوی شورای عالی امنیت ملی منع شده باشد را شامل می

محتوا علیه مقامات ونهادهای دولتی4-4 اما در گروه چهارم که به محتوا علیه مقامات و نهادهای دولتی و عمومی

ب8رمی گ8ردد: اه8انت و هج8و نس8بت ب8ه مقام8ات، نهاده8ا و س8ازمانهای حکوم8تی و عمومی، افترا به مقامات، نهادها و سازمانهای حکومتی و عمومی، نش88ر اک88اذیب و تش88ویش اذه88ان عم88ومی علی88ه مقام88ات، نهاده88ا و س88ازمانهای حکوم88تی، جع88ل

ها و نهاده88ای دول88تی و عم88ومی ج88رم محس88وبپایگاه های اینترنتی بانک ها، سازمان می شود.

محتوا برای ارتکاب جرایم رایانه ای4-5 به گزارش ایسنا، در گروه پنجم که به محتواهایی که برای ارتکاب جرایم

رایانه ای به کار می روند مربوط می شود، و مواردی از قبیل انتشار یا توزی88ع و ی88ا در دسترس قرار دادن، معامله داده ها یا نرم افزارهایی که صرفا برای ارتک88اب ج88رایم

ه88ارود، فروش انتشار یا در دسترس قرار دادن غیرمجاز گذرواژهرایانه ای به کار می


هایی ک88ه امک88ان دسترس88ی غیرمج88از ب88ه داده ه88ا ی88ا س88امانه های رای88انه ای ی88او داده کن88د، انتش88ار ی88ا در دس88ترس ق8رار دادنمخ88ابراتی دول8تی ی88ا عم88ومی را ف88راهم می

ه88ایمحتوی88ات آم88وزش دسترس88ی غیرمج88از، اف88ترا ب88ه مقام88ات، نهاده88ا و س88ازمان-حکومتی، شنود غیرمجاز، جاسوسی رایانه ای، تحریف و اخالل در داده ها یا سیستم

ه88ای رای88انه ای و مخ88ابراتی، آم88وزش و تس88هیل س88ایر ج88رایم رای88انه ای، انتش88ار ها و آموزش روشهای عبور از سامانه های فیلترینگ، انجام هرگونه فعالیتفیلترشکن

تجاری و اقتصادی رایانه ای مجرمانه مانند شرکتهای ه88رمی، ایج88اد مراک88ز قم88ار درشوند.فضای مجازی جزو جرایم رایانه ای تعریف می

امور سمعی و بصری و مالکیت معنوی4-6 بخشی دیگر از محتواهای مجرمانه فضای مجازی دسترسی به امور سمعی و

شود و بر همین اساس انتش88ار و س88رویس دهیبصری و مالکیت معنوی مربوط می ای دارای محتوای مجرمانه، معرفی آثار سمعی و بصری غیرمج88از ب88ههای رایانه بازی

-جای آثار مجاز، عرضه تجاری آثار سمعی و بصری ب88دون مج88وز وزارت فرهن88گ و ارش88888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888اد

اسالمی و تشویق و ترغیب ب88ه نقض حق88وق م88الکیت معن88وی ب88رخی از این م88وارد جرم محسوب می شوند.

محتوای دعوت کننده به جرم7- 4 اما در گروه دیگر محتواهایی که تحریک، ترغیب، یا دعوت به ارتکاب ج8رم

می کنند از جمله انتشار محتوای حاوی تحریک، ترغیب، یا دعوت به اعمال خش88ونت آمیز و خودکشی، تبلیغ و ترویج مصرف مواد مخدر، مواد روان گردان و سیگار، ب88از انتشار و ارتباط به محتوای مجرمانه تارنماها و نشانی های اینترن88تی مس88دود ش88ده، نشریات توقیف شده و رس88انه های وابس88ته ب88ه گروه ه88ا و جریان88ات منح88رف و غ88یر قانونی، تشویق تحریک و تسهیل ارتکاب جرائمی که دارای جنبه عم88ومی هس88تند از قبیل اخالل در نظم، تخریب اموال عمومی، ارتش88اء، اختالس، کاله88برداری، قاچ88اق


مواد مخدر، قاچاق مشروبات الکلی و غیره، تبلیغ و ترویج اسراف و تبذیر، ف8روش، تبلیغ، توزیع و آموزش استفاده از تجهیزات دریافت از ماهواره ج88زو نمونه ه88ای این

ای ب88888888888888ه ش88888888888888ماردس88888888888888ته از ج88888888888888رایم رای88888888888888انه روند. می

ای از زبان نوتورن جرایم رایانه4-8

ای و قربانی88ان آنه88اهای زیادی درباره آمار و ارقام جرایم رایان88ه ساالنه گزارشمی ش8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888نویم. یکی از این

-ای از شرکت امنیتی نورتون منتش88ر میها در مورد ارقام و آمار جرایم رایانهگزارش- میيا میلیون نفر در سال قربانی ج88رایم رایان88ه431شود. بر اساس این گزارش

میلیون دالر هزینه در بر داشته اس88ت. ح88ال400شوند. از طرفی این جرایم حدود شود.این جرایم از خالی کردن حساب دیگران تا دزدی اطالعات مردم نام برده می

ایدرصدهای مبتالیان به جرائم رایانه4-9

ای شده است. از افراد آنالین در طول عمر خود قربانی جرایم رایانه96%

شوند که در نتیج88ه ه88ر روز بیشای می نفر دو نفر قربانی جرایم رایانه14از هر شوند. میلیون نفر طعمه این جرایم می1از

ای را در تلفن های همراه خود نیز داشته اند.افراد آنالین جرایم رایانه10%

% بیشتر بوده است.42، 2009آسیب پذیری های تلفن همراه نسبت به سال

این گزارش همچنین بی88ان ک8رده اس88ت ک88ه عالوه ب88ر اف88زایش تهدی88دات نس88بت ب88ه کاربران تلفن همراه، شبکه ه88ای اجتم88اعی ن88یز در مع88رض خط88ر این ج88رایم ق88رار

س88ال ک88ه از۳۱ ت88ا ۱۸ از م88ردان س88نین %۸۰دارند. بر اساس گزارش88ات نورت88ون، -ای ش88دهطریق تلفن همراه خود به اینترنت متصل می شوند قربانی ج88رایم رایان88ه

ای، ویروس ها و نرم افزارهای مخرب هستند که ح88دودشایع ترین جرایم رایانه اند.مادسیج – ایران پژوهشی آموزشی شبکه

madsg.com

%11ان88د. کاله88برداری آنالین ن88یز % از کاربران اینترنت را طعمه خود قرار داده54 ای برای مح88افظتاز کاربران را قربانی کرده است. پس این قربانیان جرایم رایانه

% از اف88راد41توانند انجام دهند؟ پاسخ های بس88یاری وج88ود دارد. از خود چکاری می % ه8ر47گویند. که نرم افزارهای امنیتی آنها منسوخ شده است در حالیکه فقط می

% همچن88ان رمزه88ای61کنند وهای اعتباری خود را بررسی میروز میزان اعتبار کارت عبور مناسب را نادیده گرفته و هرگز از رمزهای پیچیده و غیرقابل تش88خیص اس88ت

دهند.و گاهی رمزهای عبور خود را تغییر نمی

دقیق��ه یک ۳حمله بدافزاری به رایانه های شرکت های تجاری ه��ر 4-10بار

شرکت های تجاری مختلف هر سه دقیقه یک بار مورد حمالت بدافزاری ق88رار از دهد خطرات سایبری تا چه حد گسترش یافته اس88ت.گیرند؛ امری که نشان میمی

گیرد می توان ب88ه ارس88الجمله حمالت متداولی که هر سه دقیقه یک بار صورت می ه88ای مش88کوک هس88تند و ک88اربران ب88ا کلی88کهای آلوده اشاره کرد که حاوی لینکایمیل

شوند. های آلوده هدایت میکردن بر روی آنها به سمت سایت


فصل پنجم

رایانه جرایم -آثارمخرب ای

ایآثار مخرب جرایم رایانه5-1های روانیالف. آثار و آسیب

اعتیاد مجازی اعتیاد مجازی، استفاده بیش از حد از اینترنت است تا آنج88ا ک88ه ب88دون


کند و روابط او با محیط متأثراستفاده از آن فرد احساس کمبود می-از استفاده مک88رر و دیوان88ه وار ف88رد ش88ده از ح88الت ع88ادی خ88ارج می

شود.این اختالل روانی در کشورهایی که اس88تفاه از این88ترنت آس88ان و ارزان است، بسیار چالش زا ب88وده و ت88ا آنج88ا ک88ه نهاده88ای مختل88ف را درگیر کرده است. در کشوری، مثل آمریکا تعداد معتادان ب88ه این88ترنت

س88اعت18از سایر معتادان بیشتر است، تا جایی که ب88رخی معت88ادان کنند. در آمریک8ا ب8ه ق8دریاز وقت روزانه خود را در اینترنت صرف می

فاجعه بار اس88ت ک88ه کلیس88اها، پیش88وایان م88ذهبی ب88ا فریاده88ای کم88ک خواهی زن و شوهر، ی88ا یکی از آنه88ا، ب88رای ره88ایی از این ن88وع اعتی88اد مواجه هستند و مؤسس88ه ه88ای مش88اوره ای مس88یحی در ح88ال ت88دوین

باشند. پیامدهای اعتیاد ب88ه این88ترنت وهای اعتیاد به اینترنت میمشاوره حتی کار زیاد با اینترنت، ک88ه در ح88د اعتی88اد نباش88د، نت88ایج و پیام88دهای

ه88ای ش88دیدزی88ان بخش88ی ب88رای ف88رد و جامع88ه در پی داش88ته و آس88یبجسمانی، مالی، خانوادگی، اجتماعی و روانی را به همراه دارد. گ88یرییکی از پیامدهای فردی و اجتماعی اعتیاد و کار زیاد با اینترنت، انزوا و کن88اره

اجتماعی است. س88ال گذش88ته ک8اهش چش88م گ8یری در35م( معتقد اس88ت در طی 1991پوت نام )

ارتباطات اجتم88اعی اف8راد در آمریک88ا رخ داده اس88ت. م88ردم کم8تر ب88ه رأی گ8یری و ه88ا در می88ان گذاش88ته ی88اکلیسا می روند، به ندرت موضوعات سیاسی را با همس88ایه

کنند، مهمانی شام کمتری دارند و کم88تر ب88ههای داوطلبانه را قبول میعضویت گروه ای برای جامع88هشوند. این موضوع پیامدهای عمدهمنظور اجتماعی دور هم جمع می

تر و خوشبخت ت88رو فرد دارد، زیرا وقتی مردم از نظر اجتماعی درگیر باشند، سالمکنند.زندگی می

از دیگر پیامدهای اعتیاد اینترنتی مشکالت خانوادگی و تأثیر آن بر روابط زناش88ویی، والدین و فرزندان است. امروزه اصطالح »بیوه اینترن88تی« ب88رای همس88ر معت88اد ب88ه

ده88د ک88ه اعتی88اد ب88ه این88ترنت ممکن اس88ت ب88هشود. آمار نش88ان میاینترنت اطالق می


فروپاشی خانواده و طالق منجر شود. شاید باور کردن اینکه شخصی همسر خود را کن88د، ب88رای کس88انی ک88ه ب88هفقط به علت ارتباط ب88ا ف88رد دیگ88ر در این88ترنت ت88رک می

اند، وحشتناک به نظر برس88د؛ ولی این مس88ئله ه88ر روز دراینترنت اعتیاد پیدا نکردهافتد.دنیای اینترنت اتفاق می

دکتر یانگ معتقد است: اگرچه زمان تنه8ا عام8ل تع8یین کنن88ده در تعری8ف اعتی88اد ب8ه درصد از وقت خود را با جلساتی80 تا 40اینترنت نیست، ولی عموما معتادان بین

کنن88د و این ک8ار ساعت طول بکش88د، ص8رف می20که ممکن است هر کدام حتی تا شود تا اختالالتی در میزان و زم88ان خ88واب ک88اربر ب88ه وج88ود آی88د. در م88واردباعث می

ش8888888888888888888888888888888888888888888888888دید، ح8888888888888888888888888888888888888888888888888تی شود.تری در اینترنت بودن مصرف میهای کافئین برای تسهیل زمان طوالنیقرص

کن88د، ک8ه ک8ارکرد درس88ی واین اختالل، خستگی بیش از اندازه ای در ب88دن ایج88اد می دهد و ممکن اس88ت نظ88ام ایم88نی ب88دن را ض88عف کن88د وشغلی را تحت تأثیر قرار می

ها پیدا کند. افزون بر این، به علت ع88دم ورزشفرد، آسیب پذیری بیشتری به بیماری ه88ای مچ و درد پش88ت، چش88م درد و مانن88د آن ب88هو حرکات مناسب، مش88کالت عص88ب

آید.وجود می

بحران هویت5-2هویت، واجد و دارای سه عنص88ر اس88ت: شخص88ی، ف88رهنگی و اجتم88اعی، ک88ه

ه88ا،کن88د. در مقایس88ههری88ک در تک88وین شخص88یت ف88رد نقش مهمی را ایف88ا می دهد و هویت اجتماعی درهویت شخصی، ویژگی بی همتای فرد را تشکیل می

گیرد.پیوند با گروه ها و اجتماعات مختلف قرار میاینترنت صحنه فرهنگی و اجتماعی است، که ف88رد خ88ود را در م88وقعیت ه88ای

ای ب88رایده88د و این خ88ود زمین88همتنوع نقش ها و سبک ه88ای زن88دگی ق88رار میشود.آسیب پذیری شخصیت کاربر و موجب چند شخصیتی شدن کاربر می

( به گفته میل88رWebLoge از این روست که ساختار و چینش پایگاه های شخصی )(Milerنشان از شخصیت آن کاربر است. جوانان در این محی88ط از آس88یب پ88ذیری )


گ88یرد، این خط88ربیشتری برخوردارند، به ویژه در دورانی که هویت ایشان ش88کل می ه88ایپررنگ تر می شود. دک88تر محم88د عط88اران معتق88د اس88ت: ب88ا امکان88ات و گزین88ه

گذارن88د، آن88انفراوانی که رسانه های عمومی، از جمله اینترنت در اختیار جوانان می ش88وند. چ88نین فض88ایی ه88ویتهای جدید و انواع مختلف رفت88ار آش88نا میدائما با محرک

آفریند، خصوص88ا ب88رای نس88لی ک88ه در مقایس88ه ب88انامشخص و پیوسته متحولی را مینس88888888888888888888888888888888888888888888888888ل قب88888888888888888888888888888888888888888888888888ل با

ه88ای جمعی، اف88راد، خ88طهای فراوانی مواجه است. همچنین از طریق رسانه محرک کنن88د و این امک88انیمفروضی میان فضای عمومی و خصوصی را تجدید س88ازمان می

کنند. جوان، به خصوص در دوران بلوغ کهاست که جوانان فعاالنه از آن استفاده می ه88ا و درونی ک88ردنمرحله شکل گیری هویت اوست و همواره به دنبال کشف ارزش

-باشد، با اینترنت و حجم گسترده، حیرت انگیز و گوناگون اطالعات مواجه میآنها می شود و ناچار که در این دنیای مجازی، هویت خویش را از طریق جستجو پیدا کن88د و بدین سان، ممکن است برخی و شاید تعداد زی88ادی از نوجوان88ان راه را در این88ترنت گم کنند و دوران هویت یابی خویش را بیش از پیش با بحران سپری کنند. از س88وی

های شخصیتی، مانند سن، تحصیالت، مح88ل س88کونت ودیگر، گاهی برخی از ویژگی رود، به عنوان نمون8ه، بس8یاری از اف8رادی ک8ه درحتی جنسیت در اینترنت از بین می

باش88ند. ب88ا مشخص88یاتی غ88یرواقعی ظ88اهرهای چت مشغول گفتگو ب88ا یک88دیگر میاتاق ان88د و آن را ب88ه مخ88اطب ی88اش88ده و از زب88ان شخص88یتی دروغین ک88ه از خ88ود س88اخته

کنند و با این حال، چه ت88أثیراتی ک88ه همیناند، صحبت میمخاطبان خود معرفی کرده شخصیتهای ناشناس بر یکدیگر دارند. از جمله نتایج بحران هویت نیز کم رنگ شدن عالیق کاربران به وطن خویش است، که نتایج خطرناکی چ8ون خی88انت ب88ه کش88ور و خودکم بینی و وابستگی فرهنگی و شخصیتی به کشورهای بیگانه خواه88د ب88ود. یکی

های وقوع جرایم امنیتی، وجود بحران هویت است که در جرایم جاسوس88یاز ریشهنماید.و خیانت به کشور بیشتر رخ می


انحرافات جنسی5-3ای، به ویژه جرایم مرتبط با محتوا )به ق88ولاز جمله آثار مخرب جرایم رایانه

ای( به وجود آم88دن انحراف88ات جنس88ی و اختالالتقانون مجازات جرایم رایانه جنسی است. اینترنت به دلیل رویکرد آزاد اندیشی در روابط جنسی از سوی گردانندگان اصلی آن )یعنی غرب و به ویژه آمریکا( و نگ88رش تج88اری نس88بت به مسائل جنسی موجب پدید آمدن پدیده کثیفی به ن88ام ه88رزه نگ88اری و ه88نر-پلید شهوانی و رواج سرسام آور آن گردید، ک88ه مرزه88ای اخالقی را درهم می

ه8ای دی8نی، چ8ون فرهن8گه8ا، ب88ه وی8ژه فرهن88گشکند و تهدی88دی ب88رای فرهن88گاسالمی است.

اصوال، پورن8وگرافی ب8ه عن8وان نم8ایش تص88ویری و ی8ا کالمی، رفتاره8ای جنس8ی ش88ود. این گون88هاست که با هدف ارضای خواسته های جنسی دیگران تعری88ف می

مط88888الب و تص88888اویر ک88888ه در پی تحری88888ک جنس88888ی دیگ88888ران عرض88888ه گردد، معموال به ارضای غیرطبیعی جنسی مراجعه کنندگان آن می انجامد.می

، ص88رفا ب88ه5نکته دیگر اینکه رجوع به اینترنت برای دسترسی به مط88الب مس88تهجن ش88ود و حجم قاب88ل ت88وجهی از مراجع88ان را اف88راد ط88بیعیافراد نابهنجار خالص88ه نمی

دهند. اصوال اینترنت به ج88وی دامن زده ک88ه در س88ایه وی88ژگی ه88ای خ88اصتشکیل می انجام88د و منش88أهای جنسی در کاربران خود میخود به تدریج به شکل گیری ناهنجاری

ای برای جرایمای )به ویژه محتوایی( و مقمهبه وجود آمدن بسیاری از جرایم رایانهگردد.جنسی می

دالیل رجوع مردم5-4 دالل رج��وع و اقب��ال م��ردم ب��ه این گون��ه مط��الب را در عرص��ه

5 Obscenityمادسیج – ایران پژوهشی آموزشی شبکه

madsg.com

اینترنت می توان در این موارد خالصه نمود: الف. گمنامی:

ناشناخته ماندن مراجعان در عرص88ه این88ترنت، ب88ه ن88وعی اعتم88اد ب88ه نفس در افراد را دامن می زند و این حالت، نوعی رفتار غیرمسئوالنه را در فرد شکل

ده888د. مراجع888ان درچ888نین ش888رایطی اس888ت ک888ه ب888ه خ888ود اج888ازه می دهند تا برخالف رفتارهای طبیعی به راحتی از دسترس زوج اینترن88تی خ88ودمی

دور شوند و یا بالفاصله به ف88رد دیگ88ری روی آورن88د. اص88وال در چ88نین فض88ایی خواه88د عم88ل کن88د و همینتواند در معرفی خود هرگونه که میاست که فرد می

ویژگی، خود محرکی است تا ک88اربران اینترن88تی ب88ه اس88تفاده از ه88ویت جعلی های فرهنگ فضای مجازی برشمرد،توان از جمله ویژگیروی آورند و این را می

ای برای ارتکاب جرایم فضای سایبر نیز هست.که این خود زمینهب. سهولت:

.مطالب شهوانی و تصاویر سکسی به آسانی در دسترس همگان قرار دارن88د وگوی سکس88ی،های گفتشمار اتاقعرضه گسترده این مطالب و وجود تعداد بی

کن88د. ی88ک زن ی88اهر کاربری را به داشتن اولین تجربه در این حوزه تحری88ک می ش88ود وشوهر کنجکاو به راحتی و دور از دیدگان همسرش وارد این فضاها می

کن88د چ88نین س88هولتی اس88ت ک88هگفت وگوهای سکسی با دیگ88ران را تجرب88ه می بسیاری را به تجربه رفتارهای ناهنجاری جنسی نه در فضای فیزیکی، بلکه در

کند. به ویژه اگر نظارت نهادهای مسئول در کشورهافضای مجازی هدایت میدر این زمینه کم رنگ و ناتوان باشند.

ب. آثار اجتماعی و فرهنگی- تزلزل در ارکان خانواده1

یکی از آثار جرایم مربوط به محتوا، همچون هرزه نگاری و ترویج مطالب مستهجن، تزلزل در روابط زناشویی است؛ چرا که از آثار هرزه نگاری اعتیاد


جنسی است، که در جوامعی ک88ه این88ترنت ارزان در اختی88ار اف88راد ق88رار دارد، شیوع بسیاری دارد. در این موارد زنان از همسران خود شکایت دارند که ب88ه ایشان بی توجهی کرده و بیش از آنکه از بودن در کانون خانواده و در

ه88ایکنار همسر لذت ببرند از ص88رف وقت در اینتنت و فض88ای مج88ازی و ل88ذت برن88د. بخش88ی از عوام88ل طالق در این قبی88لمنحرف جنسی و غیر آن لذت می

کشورها اعتیاد به اینترنت، به ویژه اعتیاد جنسی مجازی است. کسانی که به ان88د و نهاده88اییخاطر سودی کثیف رو به ترویج تجارت جنسی مج88ازی آورده

گذرن88د، خواس88ته ی88اکه بی تفاوت یا کم تفاوت از کنار این قبیل مس88ائل می های اجتماعی؛ یعنی خانواده را رو به انحیاطترین گروهناخواسته یکی از مهم

کش88انند. دیگ88ر، زن و ش88وهر از کن88ار یک88دیگرو نابودی و یا ح88داقل ض88عف می های رنگارنگ، اما پلیدبرند و بیشتر وقت خود را صرف لذتبودن کمتر لذت می

کنن88د. در نتیج88ه محبت ب88ه عن88وان رکن اص88لی و اساس88یدر فضای مجازی می آین88د، دچ88اررود. فرزن88دانی ک88ه در این محی88ط ب88ار میخانواده روبه سس88تی می

رود. ازانحراف اخالقی شده و س8الت روانی و رواب8ط جنس8ی پ8اک از بین می هایی، مثل فرزن88داناین روست که نتیجه اباحه گری جنسی به افزایش پدیده

کنند، بچه های نامشروع وغ88یرهتک والدینی، زنان و مردانی که تنها زندگی می خواهد انجامید. بنابراین لزوم نظارت سخت گیرانه و دقیق در فضای مج88ازی

نماید. وظیفه نهاده88ای ف88رهنگی ن88یزاز سوی نهادهای مسئول و والدین رخ می ب88رداری ص88حیح از این88ترنت بس88یار مهم ودر فرهن88گ س88ازی در جهت به88ره

تأثیرگذار است.

کاهش امنیت و احساس آرامش، به ویژه در کاربران اینترنتی5-5 یکی از آثار جرایمی؛ از قبیل دسترسی غیرمج88از، ش88نود و دری88افت غیرمج88از،

ه88ا، اختالل در سیس88تم، مم88انعت ازجع88ل داده ه88ا، تخ88ریب و ایج88اد اختالل در داده دستیابی، سرقت داده ها؛ کاهش امنیت شهروندان جامعه و به خطر افت88ادن ح88ریم


ها در مجاورات خصوصی، چ88یزی را بگ88وییمخصوصی ایشان است. شاید بعضی وقت ک88ه امی88د داش88ته باش88یم ک88ه خوانن88دگان آن را ب88ه فراموش88ی بس88پارند ی88ا چ88یزی را

ه8ای م88ابنویسیم که بعدها از آن پشیمان گشته و امیدوار باشیم که خوانندگان برگ88ه های متع88دد و متف88رق بایگ88انی خ88ویش گم کنن88د و دیگ88ر ب88هرا در البه الی دیگر برگه

دهد، ک88هخواندن آنها مبادرت نورزند؛ ولی فناوری اطالعات به همه این امکان را میهم88888888888888ه اطالع88888888888888ات ح88888888888888ال و گذش88888888888888ته را ب88888888888888ه

ای سامان مند بایگانی و ذخیره نموده و هر وقت ک88ه آن را الزم داش88تند، ف88وراگونهبیابن88888888888888888888888888888888888888888د. از این جهت، اگ88888888888888888888888888888888888888888ر

خصوصی شما در زمان و مکانی خ88اص افش88ا گ88ردد. امی88د نداش88ته باش88ید ک88هحریم ها آن را فراموش کنند، چرا که فناوری اطالعات این امک88ان را س88لبکاربران رایانه

اید، پ88ولشاید و از کجا آنها را تهیه کردهکرده است. اینکه شما چه چیزهایی خریده اید و از چه کس88ی چ88ه انتظ88اراتیاید و چقدر به چه کسی اهدا کردهرا از کجا آورده

ای، درونکنی88د، هم88ه و هم88ه در دنی88ای رایان88هدارید و با چه کسانی نام88ه پراک88نی می شود، که اوال: امکان شنیدن آن برای همگان وجود دارد و ثانی88ا:بلندگوهایی پخش می

شود و همواره ب88ا هرعملی88ات الک88ترونیکیهرگز آوای مکرر و باقی آنها خاموش نمیشود.شما، بر حجم آنها اضافه می

امروزه حریم خصوص8ی اش8خاص در مع8رض خط8راتی اس88ت، ک8ه قب8ل از فن8اوری اطالعات هرگز وجود نداشت، همان طور ک88ه قب88ل از پی88دایش فن88اوری الکتریس88یته هیچ کس درمعرض خطر برق گرفتی نبود، حال باید مواظب بود که توسعه فناوری، حریم خصوصی افراد را به آتش نکشد. اینکه چه کسانی در قبال این خطرات پیش آمده مسئولیت دارند؟ و یا با چه تدابیری باید این احساس ع88دم ام88نیت را ک88اهش

ای وهایی است که در این باره مطرح است. البته مقابله با ج88رایم رایان88هداد؟ سؤال ها، هم از طریق دولت و هم از طری8ق س8ازمان ه8ای خ8دمتحفاظت دقیق از داده

رسان و هم از طریق خود افراد، در کاهش این ناامنی بسیار م88ؤثر خواه88د ب88ود. در ،، نص88ب دی88وار آتش88ین6 و اس88تفاده از پروکسیIPاین مس88ر کارشناس88ان واگ88ذاری

6 Proxyمادسیج – ایران پژوهشی آموزشی شبکه

madsg.com

کاهش عالیق و ارزش های ملی نزد کاربر5-6 های اینترنت، جهانی بودن آن است، که با وجود فوای88دی ک88ه دارد، یکی از ویژگی

اث88888888888888888888888888888رات مخ88888888888888888888888888888ربی ن88888888888888888888888888888یز بر گذارد؛ چرا که کاربران با اس88تفاده از این88ترنت ض88من اینهای ملی جوامع میفرهنگ

ش88وند، ب88هکه با زبان انگلیسی حاکم بر آن درگیر هستند، از زب88ان ملی خ88ود دور می عنوان مثال در چت های اینترنتی، فارسی زبانان بیشتر از الفبای انگلیسی به ج88ای

کنند )که یکی از دالیل آن کمبود ن88رم افزاره88ای قدرتمن88دالفبای فارسی استفاده میفارسی است(. گسترش این کاربرد خود موجب تضعیف الفبای فارسی خواهد شد.

تغییر هنجارهای فرهنگی5-7 ای نس88بت ب88ه جامع88ه دیگ88ر، امکان88ات ب88ا توج88ه ب88ه تف88اوت هنجاره88ا از جامع88ه

دهد. در این بینالکترونیکی از جمله فضای مجازی تبادل و تأثر فرهنگی را رونق می ه88ای قدرتمن88د، ام88ا کم تالش مت88أثر از فرهن88گهای ضعیف یا ص88احبان فرهن88گفرهنگ

مهاجم قرار خواهند گ8رفت. فرهن88گ اس8المی ن88یز در این تب88ادل گرچ8ه ف8رهنگی ب8ا پشتوانه است، اما در صورتی که مسلمین در شناخت و شناس88اندن آن نکوش88ند در

برابر فرهنگ مهاجم غرب دچار التقاط و تغییر خواهند شد.

ناامنی مالی و سرمایه گذاری5-8 ترین باورهای مورد قبول اغلب جوامع، مالکیت بر اموال است. یکی از اساسی

در فضای مجازی، با مطرح شدن مال الکترونیکی، که ب88ه ش88کل پ88ول الک88ترونیکی، ها و اسناد با ارزش و غیره اس88ت، ل88زوم حف88ظ ام88نیت م88الی و م88راقبت از آنداده

برعه888ده حک888ومت خواه888د ب888ود. از این رو یکی از آث888ار کاله888برداری و س888رقت


الکترونیکی، ناامنی سرمایه گذاری درحوزه اموال الکترونیکی است.

کم رنگ شدن ارزش های مترقی5-9 هایی است که ناشی از فرهن88گ آن اس88ت، ام88ا ب88رخی هرجامعه، صاحب ارزش

های مترقی در جوامع اسالمی است، که در اثر تأثیر از فرهنگ بی بندبار غربارزش ه88ایی مث88ل حی88ا و عفت زن، اهمیت داش88تندر ح88ال کم رن88گ ش88دن اس88ت. ارزش

شخصیت انسان نه جنسیت آن، قبح عریان نمایی بدن به ویژه شرمگاه وغ88یره ک88ه در نتیجه رواج اس88تفاده از مط88الب مس88تهجن و مالک ش88دن بواللهوس88ی در رواب88ط

ای، چ88نین پیام88دهایی راانسانی در حال کم رنگ ش88دن اس88ت. دین چ88ابنر در مقال88ه گوید: »مطالعات دقی88قناشی از رواج اباحه گری جنسی و هرزه نگاری دانسته و می

ای در طول این سال ها در این باره صورت نگرفته است، در نتیجه رواجو گسترده بوالهوسی است که بلوت88وث و ارس88ال تص88اویر مس8تهجن در می8ان جوام88ع اس8المی

ش88ود، کم پوش88ی و عری88ان پوش88ی دریابد، روابط آزاد دختر و پسر ترویج میرشد مییابد.ها و عروسی ها، به ویژه در میان جوانان گسترش میمیهمانی

)تزلزل در حاکمیت و اقتدار سیاسی(ج. آثار سیاسی بارزترین ویژگی اینترنت، انباشت اطالعات متنوع در آن اس88ت و این وی88ژگی آن

ترین انبار اطالعاتی جهان تبدیل کرده است، به نحوی که خوب و بد، حقرا به بزرگپردازند.های خود میها و دانستههای رنگارنگ به ارائه خواستهو باطل به شیوه

-از این رو این کاربران هستند که در براب88ر حجم وس88یعی از اطالع88ات س88ردرگم می اند که این آزادی اطالعات گامی استمانند و باید انتخاب کنند. برخی بر این عقیده

در طریق دموکراسی؛ چرا که کاربران دسترسی به همه نوع اطالعات دارن88د و ل88ذا نماید، برگزینند و دنبال88ه به88ترینتوانند از میان آنها، آنچه به نظرشان درست تر میمی

های مختلف سیاسی، ف88رهنگی و غ88یره اس88ت. ام88ا آی88ا ک88اربران دراندیشه در زمینه انتخاب اطالعات آزادی کامل دارن88د؟ آی88ا اطالع88ات همانگون88ه ک88ه هس88ت در اختی88ار

گیرد، اینها سؤاالتی اس8ت ک8ه تأم8ل در آن، نظ8ر طرف8داران آزادیکاربران قرار می


کن88د. ب88ه عن88وان نمون88ه وق88تی ی88ک ک88اربر بخواه88د از طری88قاطالعات را م88تزلزل می جستجوگرهای قدرتمندی، چون گوگل و یاهو به دنبال موضوعی، مثال درب88اره ای88ران

را تایپ کند( بگ88ردد، آی88ا این موتوره88ای جس88تجو ص88ادقانه مهم ت88رین وIran)کلمه دهند؟ اما حقیقت جز این است، چرا کهدقیق ترین اطالعات را در این باره ارائه می

دهد، فضای حاکم بر اینترنت و س88اختار تش88کیل دهن88ده آن، هم88همطالعات نشان می ه88ای گردانن88ده اص88لی این88ترنت؛ یع88نی آمریک88ا و از طری88قبراساس اهداف و سیاست

های محوری، طرح ریزی شده است.شرکتتوان به دو مورد اشاره کرد:به عنوان نمونه می

. وب سایت مشهور گوگل و بسیاری از موتورهای جستجوی مشهور اینترنت.1 براساس برخی از سیاست های سانسوری که در فوق به آن اشاره شد، اق88دام ب88ه

کنن88د، ک88هه88ای ک88اربر میارائه اطالعاتی از پیش تع88یین ش88ده براس88اس کلی88د واژه نتایج جستجو50های اول تا معموال شمار زیادی از کاربران، این نتایج را که در ردیف

قرار دارد، مورد استفاده نهایی خ8ود ق88رار داده و اس88تنباط ه8ای نه8ایی و برداش88ت کنند. به عنوان مث88ال کلی88دهای کلی خود را براساس این موارد، کسب و معرفی می

واژه هایی، مانند ایران، عراق، کره، هنگ88امی ک88ه در ب88اکس جس88تجو ت88ایپ ش88ده و شودشود، در باالترین فهرست نتایج جستجو، صفحات وبی نشان داده میجستجو می

که به نوعی تعلق مستقیم و یا غیرمستقیم آشکار به بخش های اطالعاتی و امنی88تی آمریک88ا دارد. مثال در م88ورد ع88راق، ع88راقی ک88ه از نگ88اه اس88ناد س88ازمان جاسوس88ی

ه88ای اطالع رس88انی دیگ88ر داخ88ل و خ88ارج از آمریک88ا م88ورد بررس88ی وآمریک88ا و بخششود.مطالعه قرار گرفته است، به کاربران جستجوگر کلید واژه عراق، معرفی می

سرچشمه اصلی این ام8ر تالش گس8ترده آمریکائی8ان مب8نی ب8ر تس8لط بالمن8ازع ب8ر رس88انی و ارائ88ه تص88ویری از جه88ان براس88اس نگ88اه آمریک88ا وش88اهراه جه88انی اطالع

سیاست جهانی آن به هر شهرند دهکده جهانی است، که از طری88ق مک88انی ب88ه ن88امدهند.اینترنت، جهان را زیرکاوش خود قرار می

توان از آن به عنوان نوعی از دیپلماسی انحصارطلبی. از دیگر مواردی که می2 آمریکا در اینترنت به شمار آورد و آن را زمینه ساز بستر شعار: »جهان ی88ا این88ترنت


های خبری متعدد در اینترنت توس88طرا از نگاه آمریکا بنگرید«، دانست، ایجاد پایگاه-هایی است که توسط ایاالت متحده م88ورد حم88ایت معن88وی و م88ادی ق8رار میسازمان

ای که در اینترنت منتشر و درگیرند تا حجم قابل توجهی از اطالعات خبری و رسانه ای مرتب88ط ب88اگیرد، به گون88هاختیار اکثر کاربران شبکه در اقصی نقاط جهان قرار می

ای آمریک88ا خوان88د قرارگ88یرد. ب88هآنچه آن را می توان دیپلماسی انحصارطلبی رسانه عنوان مثال، شبکه اینترنتی ورلدنیوز، که دارای بیش از پانصد سایت اینترنتی خبری

باش88د و هم88واره اخب88ار منتش88ر ش88ده زب88ان زن88ده دنی88ا می10و اطالعاتی به بیش از های خبری مختلف این شبکه عظیم خبری در فهرست های باالیی نت88ایجتوسط سایت

ایگیرد، با روزآوری مرتب و مکرر خود و انتشار حجم قابل مالحظهجستجو قرار می از اخب88ار و اطالع88ات متن88وع در این88ترنت، تفس88یر خ88بری و اطالع88اتی خاص88ی را ب88ه

کند که در ورای آن نوعی خط دهی مبتنی بر س88ایبر آمریک88اییکاربران وب ارائه می قرار دارد. نوعی نسخه پیچی خودخواهان88ه و انحص88ارطلبی ب88رای فض88ای اطالع88اتی ش8ناور در این8ترنت ک8ه روزان8ه م8ورد اس8تفاده حجم عظیمی از ش88هروندان دهک8ده

گیرد. به هر حال دیپلماسی نوین واش88نگتن ک88ه ب88ر مح88ور اطالع88ات،جهانی قرار می ای اثرگذار و فراگ88یر بن88امارتباطات و تالش برای مونوپول کردن این روند در رسانه

ه88ای امنی88تی مطمئن ب88ااین88ترنت، بنیانگ88ذاری ش88ده اس88ت، بیش از پیش ی88افتن راه کند که در نهایت، راهضریب اثرگذاری بیشتر و اثرپذیری مخرب کمتر را جستجو می

-اندازی پلیس اینترنتی به مرکزیت آمریکا و به اختیار درآوردن رسانه وب را در سالهای آینده هدف قرار داده است.

امری که شدیدا مغایر ب88ا اص88ول فراگ88یری اس88ت، ک88ه این88ترنت را ش88اهراهی ب88رای تسریع ارتباطات و انتشار بهینه و غیرسانسوری اطالع88ات توس88ط ه88ر ش88خص و در

کند. قطعا هرک88اربری ک88ههر مکان با رعایت حقوق مادی و معنوی مربوط تصور می ای در رسانه س88ایبر تهی88ه ش88ده و ح88قهای از پیش تعیین شدهبداند برای وی برنامه

انتخاب و عمل بیشتر و به88تری را ن88دارد و هم88واره پلیس88ی مخفی و غیرتأیی88د ش88ده توسط کش88ورهای حاض88ر در این88ترنت، پس88ت الکترونی88ک، وبالگ، س88ایت اینترن88تی و


عملکردهای مختلف او را زیرنظر خواه88د داش88ت، هم88واره دیس88کانکت ب88ودن را ب88ر ه88ایدانیم، اطالع88ات در تص88میم گ88یریک88ه میآنالین بودن، ترجیح خواه88د داد. همچن88ان

سیاسی مردم بزگ ترین نقش را دارند، لذا اطالعات انبوه در انباری به نام اینترنت ه88ای سیاس88ی ک88اربرانمی تواند نقش پررنگی در ه88دایت افک88ار عم88ومی و گ88زینش

داشته باشد. در این ش88رایط نح88وه ارائ88ه اطالع88ات در انتخاب88ات ی88ک کش88ور بس88یار ه8ای ه8یئت حاکم8هتاثیرگ8ذار خواه8د ب8ود و خواه8د توانس8ت در نح88وه چینش مه8ره

تواند تهدیدی علیه حاکمیت کشورها باش88دکشورها مؤثر باشد. از این رو اینترنت می ه88ای آمریک88ایی هرص88دای مخ88الفو با ارائ88ه اطالع88ات هدفمن88د و همس88و ب88ا رس88انه

ای،ه88ای آمریک88ا را م88نزوی و کم اث88ر کن88د. در نتیج88ه ب88ا ک88ار هماهن88گ رس88انهدیدگاه خواهند، س88وق ده88د. ب88دینانتخابات کشورها را به جهتی که آمریکا و همدستانش می

سبب است که عمده کرده و برای مقابله با این روند تدابیری، چون فیلتر و مسدود-کنند، اتخاذ میهایی که در جهت تزلزل حاکمیت ایشان اطالعات ارائه میکردن سایت

نمایند. به همین ترتیب تقریبا در تمام کشورهای ع88ربی حاش88یه خلیج ف88ارس، کن88ترل ق88وی

ها به علل مذهبی، سیاسی ودولتی بر محتوا و توزیع اطالعات وجود دارد. این کنترل گ88یرد. روش اص88لی کن88ترل اطالع88ات الکترونی88ک در اینفشارهای داخلی صورت می

ه88ای دولت اس88ت. اس88رائیل ن88یز در می88انکش88ورها انحص88ار مخ88ابرات در ش88رکت کشورهای خاورمیانه تالش بسیاری در جهت دستیابی به امنیت کرد، ت88ا آنج88ا ک88ه ب88ا

با پیشنیه و ریشه در کاربردهای نظامی -Checkpointصرف هزینه کالنی به تولید های جه88ان ک88ه کش88ورهایترین فایروالبعنوان یکی از قابل اطمینان ترین و پرفروش

های اینترنتی خود اقدام کرد.عربی نیز به آن متکی هستند، در جهت سیاست


صل ششمفراهکارهای پیشگیرانه

ب888رای ج888رائمایرایانه

پیشگیرانهراهکارهایای و جرائم رایانه6-1

ای"، ج88رائمی اس88ت وارداتی ک88ه ب88ا ورود ک88امپیوتر و اس88تفاده از "جرایم رایانه اینترنت در س88طح گس88ترده در کش88ور رواج پی88دا ک88رده اس88ت. از ورود این88ترنت ب88ه

به تکامل رسید. اما در این چن8د س8ال1372آغاز شد و در سال1370کشور از سال


ای از زی8ر مج8ازات بس8یاری از مج8رمین رایان8ه نبود قانونی مدون باعث گردید ک8ه فرار کنند وبه جرایم خود ادامه دهند و استناد آنها نیز به اصل برائت و اصل قانونی بودن ج8رم و مج88ازات ب8ود ک88ه اس88تناد درس88تی هم ب8ود. ب8ا تص88ويب ق8انون ج8رايم

(، مفاهيم وج88رايم ت88ازه اي در حق88وق كيف88ري اي88ران خل88ق ش88د ك88ه1388رايانه اي ) هريك نيازمند بررسي هاي دقيق وكارشناسانه مي باش88د. وق88تي درخص88وص فن88اوري بحث مي شود، نمي توان رايانه را ناديده گرفت. رايانه هم خود بزرگ ت88رين فن88اوري عصر حاضر است و هم ساير فناوري هاي ن88وين ي88ا ب88ه وس88يله آن و ي88ا ب88ر بس88تر آن شكل مي گيرند. حقوق كيفري نوين، امروزه ب88ا ج88رايم و مجرم88ان راي88انه اي ط88رف است . ماهيت و ويژگي اين دسته از جرايم به نحوي اساسي با جرايم سنتي تفاوت دارد. امروزه، مجرم88ان راي88انه اي در مكان ه88ايي ب88ه غ88ير از نقاطي ك88ه آث88ار و نت88ايج اعمال آنها ظاهر مي شود، قرار دارند. در صورتي كه كارايي قوانين جزايي موجود و متداول، منحصر به قلمرو خاصي است و به دليل آنكه اجزاي عنصر مادي ك88امال ي88ا بعضا تغيير يافته و برخي عناوين مجرمانه تازه هم به وج88ود آم88ده اس88ت، نمي ت88وان

ای ن88وعی ج88رایمج88رایم اینترن88تی و رایان88ه مجرمان را با قوانين قبلي محاكمه كرد. باشد. طي8ف گس8ترده افع8ال مجرم8انه اي ك8ه ذي8ل اين مفه8وم ج8ا دارن8د وجدید می

م88اهيت متغ88ير آنه88ا ك88ه ناش88ي از پيش88رفت لحظ88ه ب88ه لحظ88ه فن88اوري اطالع88ات و شيوه هاي سوءاستفاده از آن است ارائه تعريف جامع و مانع و خالي از مناقش88ه را مشكل و چه بسا غيرممكن مي سازد؛ ت88ا آنج88ا ك88ه در جدي88دترين و ج88امع ترين س88ند

بوداپست( تع88ريفي2001بين المللي موجود در اين زمينه )کنوانسيون جرايم سايبر رس88د کام88ل ت88رین تعری8ف این باش88د:از اين جرايم به عمل نيامده است. به نظر می

»هر جرمي كه قانونگذار به صراحت رايانه را به منزله موضوع يا وسيله جرم ج88زء ركن مادي آن اعالم كرده باشد، يا عمال رايانه به منزله موضوع يا وسيله ارتكاب ي88ا وسيله ذخ88يره ي88ا پ88ردازش ي88ا انتق88ال دالي88ل ج88رم در آن نقش داش88ته باش88د«. این تعریف هم عالوه بر جرايم ذك88ر ش88ده در دو دس88ته قب88ل، ج88رايمي را نيز ك88ه ص88رفا داليل آنها يا اطالعات مربوطه در رايانه ذخيره شده اند، به لحاظ تأمين بهتر اه88داف


تحقيق و تعقيب جرم با در نظ88ر گ88رفتن قواع88د خ88اص آيين دادرس88ي کيف88ري، ج88زءجرايم رايانه اي دانسته است.

نقش اشخاص حقیقی و حقوقی در جهت نظ��ارت و پیش��گیری از6-2ای:وقوع جرایم رایانه

ای:نقش دادستان برای پیشگیری از وقوع جرایم رایانه-1

واقع بينانه بايد در نظر داشت ك88ه اس88تفاده از بس88ياري اهرم ه88اي اعم88ال روش هاي پيشگيرانه در دسترس ما نيست ؛چ88را ك88ه اساس88ا اين فن آوري، ي88ك فن آوري وارداتي اس88ت و م88ا در براب88ر جري88ان ي88ك ط88رفه اي ق88رار گرفته ايم كه از خيلي جهات دست ما را براي اعمال اراده بسته است، اما در عين حال از روش كن88ترل و نظ88ارتي فيلترين88گ مي ت88وان ب88ه عن88وان ي88ك اقدام پدافندي تا حدودي بازدارنده استفاده ك88رد، چنانچ88ه بم88وجب مص88وبه

،كميته اي81دي س88ال 10 مورخ 59شوراي عالي انقالب فرهنگي، شماره تحت عن88وان »كميته تع88يين مص88اديق پايگاه ه88اي اطالع رس88اني راي88انه اي غيرمجاز« براي بررسي و احراز مصاديق فعاليت هاي غيرمج88از در عرص88ه سايبر تشكيل تا اعمال فيلترينگ با توجه به جميع جهات فرهنگي، امنيتي و

غيره مورد بهره برداري قرار داده شود.


ای: - نقش مردم در پیشگیری از وقوع جرایم رایانه2

مردم خودشان اطالعات خود را در فضاي مجازي فاش مي كنن8د. ب8ه عب8ارتی اشخاصی هستند که از اینترنت اطالع کافی ندارند و بدون اطالع ، اق88دام ب88ه

نمایند. این اشخاص اطالعات شخص88ی خودش88انناآشنا می چت کردن با افراد اف88راد دهند. به این گونه که توس88طرا در معرض دسترس این افراد قرار می

گ88یرد.متخصص هک شده و اطالع8ات شخص88ی ش88ان در اختی88ار آنه8ا ق88رار می همچنین گاهی اوقات اشخاص برای خرید ی8ک محص88ول از ی8ک س88ایت ، رم8ز-عبور کارت شتاب خود را در اختیار متص88دیان س88ایت ق88رار داده و س88بب می

بایس88ت پس از اق88دام ب88هشوند که از کارت آنه88ا پ88ول برداش88ت ش88ود ک88ه می های اینترنتی از جمله شهریه و قب88وض، رم88ز خ88ود را ب88ر روی سیس88تمپرداخت

قرار نداده و یا حذف نماییم که مورد سوء استفاده دیگران قرار نگیرد.

ها و نرم افزارهایی که وظیفه حذف یا جلوگ88یری از ورود - نصب آنتی ویروس3 های اینترنتی دارند:کرم

ه88ای اینترن88تیه88ا و ک88رمب88رای جلوگ88یری از دزدی اطالع88ات، خیلی از وی88روس اندازن88د وش88وند سیس88تم امنی88تی را از ک88ار میهنگامی که وارد ک88امپیوتر می

به ش88خص فرس88تنده وی88روس اقدام به دادن اطالعات شخص دریافت کننده-های اینترنتی که به روز شدهها و ضدکرممی نمایند که از طریق آنتی ویروس

اندها جلوگیری کرد.توان از ورود آن ها و سرقت داده می

- اقدامی که جدیدا توسط وزارت بازگانی صورت گرفته:4

ه88ای اینترن88تی ک88ه در ام88ور بازرگ88انیبه منظور کنترل و نظارت بر روی سایت دهند ، جلس88اتی می88ان پلیسفعال بوده و خدمات اینترنتی به کاربران ارائه می

های ارائه دهنده خدمات اینترن88تی وشرکت فتا و وزارت بازرگانی برگزار شد وفعال در امور بازرگانی تحت نظارت پلیس قرار گرفته و ساماندهی شوند.


- ارتش سایبری ایران: 5

کنن88د( ن88امای عم88ل میهایی که برخالف ق88انون ج88رایم رایان88ه)هک کردن سایت ارتش سایبری ایران زمانی بر س88ر زبان ه88ا افت88اد ک88ه در اولین حمل88ه س88ایت توئیتر را مورد حمل88ه ق88رار داد و در پی88امی ک88ه در س88ایت ق88رار داده ب88ود، از حمایت از اغتشاش در ایران توسط توئیتر انتق88اد ک88رده ب88ود. در پی88ام هکره88ا

اش کن88ترل وکندک88ه دارد این88ترنت را ب88ا دسترسیآم88ده ب88ود: »آمریک88ا فک88رمی کند، اما این طور نیست؛ این ما هستیم ک88ه این88ترنت را ب88ا ق88درت مدیریت می

کنیم. بنابراین، سعی نکنید م88ردم ای88ران را تحری88ک کنی88د.کنترل و مدیریت می ارتش س88ایبری ای88ران ن88امی اس8ت ک88ه اف8راد نامشخص88ی ب88رای فعالیت ه8ای غیرمتعارف خود روی این88ترنت ب88ه ک88ار می برن88د. درب88اره این گ8روه اطالع8ات چندانی در دسترس نیست، اما ب88رخی من88ابع احتم88ال وابس88تگی آن ب88ه دولت

ایران را مطرح کرده اند.- هشدار:6

ه88ایتوانید با انجام چند دستورالعمل مؤثر، از رایانه خود در برابر تهدی88د شما می کنید. پیروی از رهنمودهای ساده زیر کمک خواه88د ک88رد ت88ا خط88ر محافظت سایبری

حمله را به حداقل برسانید.

خواهند. بسیار بعید استهایی باشید که از شما اطالعات شخصی می▪ مراقب ایمیل که بانک شما چنین اطالعاتی را توسط ایمیل از شما بخواهد. اگر تردید دارید ب88ا آن

تماس بگیرید تا موضوع را بررسی کنند.

خواهد، فرم مربوطه را پر نکنید. چنین▪ در ایمیلی که از شما اطالعات شخصی میاطالعاتی را تنها با استفاده از یک سایت ایمن وارد کنید.

▪ هر مورد مشکوکی را فورا به بانک گزارش دهید.


های داخل ایمیل برای بارگذاری ی88ک ص88فحه وب اس88تفاده نکنی88د. در▪ هرگز از لینکعوض، آدرس اینترنتی را در مرورگر تایپ کنید.

کند یا نه و آی88اهای فیشینگ را مسدود می▪ کنترل کنید که آیا آنتی ویروس شما سایتن88888888888888888888888888888وار اب88888888888888888888888888888زاری را نص88888888888888888888888888888ب

کند که هنگام حمالت شناخته شده فیشینگ، هشدار بدهد؟می

های پیش پ88رداخت و اعتب88اری،▪ به طور منظم حساب های بانکی خود )شامل کارت-لیست گردش مالی حساب بانکی و غیره( را کنترل کنید تا مطمئن ش88وید ت88راکنش

های فهرست شده، قانونی و درست هستند.

ت88ان، اس88تفادهمطمئن شوید که از آخرین نسخه مرورگر وب نصب ش88ده در رایان88ه کنید و هرگونه وصله امنیتی نصب شده است.می

فصل هفتممادسیج – ایران پژوهشی آموزشی شبکه

madsg.com

ای درکشور رایانهجرایم


ای مهم در کشورجرایم رایانه7-1

26 ه88زار نف88ر اس88ت 500 میلی88ون و 36 آمار کاربران اینترن88تی ای88ران بیش از میلیون نفر از کاربران اینترنتی کشور را جوانان تشکیل می دهند که بخش زیادی از

درصد فضای اینترنتی کش88ور توس88ط دانش88جویان22آنها دانشجو هستند و در واقع استفاده می شود. سردار سید کمال هادی88انفر رئیس پلیس فت88ا در حاش88یه شش88مین اجالس معاون88ان ف88رهنگی و اجتم88اعی و نماین88دگان وزی88ر در هیأت ه88ای نظ88ارت ب88ر

ب8ا اش88اره ب88ه تشکل های اسالمی دانشگاه ها که در شهر مشهد مقدس برگزار شد، اینکه فضای مجازی، فضای جدیدی است که ب88ه م88وازات فض88ای ف88یزیکی و واقعی شکل گرفته است، گفت: این فضا فرصت های بی نظیری را به بسیاری از کش88ورها می دهد و لیکن باید به آسیب های جنگ نرمی که از این فضا متوج88ه جامع88ه هس88ت توجه شود، وی ادامه داد: دانشگاه ها باید در این عرصه فعال باشند و به شناس88ایی

ه88زار ج88رم500 میلی88ون و 8فرصت ها، تهدیدات وآسیب های این ح88وزه بپردازن88د، 900 به ثبت رسیده ک88ه ی88ک میلی88ون و 2009 کشور جهان در سال 20اینترنتی در

هزار فق88ره ج88رم164هزار مورد آن مربوط به کشور آمریکا است و کشور کره با 3.8 اینترنتی در رتبه چهارم ج88رایم اینترن88تی ق88رار دارد. رئیس پلیس فت88ا ب88ه رش88د

اش88اره ک88رد و89 نس88بت ب88ه س88ال 90برابری آمار جرایم سایبری ای88ران در س88ال فقره جرم اینترنتی در ایران به ثبت رس88ید ک88ه35 تعداد هزار و 89گفت: در سال

این آمار در س88ال گذش88ته ب88ه چه88ار ه88زار م88ورد اف88زایش ی88افت. وی یادآورش88د: در صورت ادامه روند کنونی رشد جرایم سایبری در ایران، میزان این ج88رایم در س88ال

یاب88د. وی ادام88ه داد: چ88ه بخ88واهیم و چ88هه88زار فق88ره اف88زایش می10 ت88ا 8جاری ب88ه نخواهیم مردم وارد فضای مجازی می شوند و کسی نمی تواند از آن جلوگ88یری کن88د؛ هم اکنون استفاده از اینترنت در دنیا به عنوان یکی از حقوق بشر در سازمان مل88ل

اعتقاد وی باید به دنبال مدیریت فضای مجازی با آگاهی ب88ر زوای88ایبه مطرح است. پنهان باشیم نه تقابل با این فضا چراکه با توجه به کاهش هزینه ها و س88رعت انج88ام کار مجبور به استفاده از این فضا هستیم، رئیس پلیس فت88ا ادام88ه داد: س88اختارهای

درص88د ص88رفه جویی در پی25 ت88ا 8کسب و کار سنتی با ساختار تجارت الکترونیک مادسیج – ایران پژوهشی آموزشی شبکه

madsg.com

12.8 میلی88ارد چ88رخش فن88اوری در ق88الب 750 ه88زار و 88،3 2010دارد؛ در س88ال تریلیون دالر سهم تجارت صورت گرفت.

درآمدهای ناشی از جرایم سایبری7-2 میلیارد دالر و388 وی )سردار هادیانفر( درآمدهای ناشی از جرایم سایبری را

میلی88ارد دالر دانس88ت و اف88زود:105 درص88دی تج88ارت الکترونی88ک را 25 تا 8تفاوت کشورها مجبورند که به این سمت گام بردارن88د؛ کش88ورهای توس88عه یافت88ه ب88ه جهت انتقال ساختارها و بستر ها شتابان تر به این سمت می روند به همین جهت از آس88یب

هادیانفر اف8زود: کش8ورهای در ح8ال توس88عه مانن88د پذیری بعدی آن در امان نیستند. ایران به جهت تهدیدات زیاد فضای س8ایبری س88عی ک8رده ب8ا حوص8له وارد این فض88ا شود، برهمین اساس خیلی از کشورهای دیگ88ر در اس88تفاده از این فن88اوری عقب ت88ر

وی درخصوص وضعیت دانشگاه ها در استفاده از فضای مجازی تصریح ک88رد: است. دانشگاه ها هنوز هم حضورشان در فضای مجازی کم است و خیلی جای ک8ار دارن8د؛ البته پلیس نیز وظیفه دارد به دانشجویان آسیب ها، چالش ه88ا، تهدی88دات و ج88رایم را

بشناساند تا آسیب ها کاهش یابد.

ای درکشور بانکی بیشترین آمار جرایم رایانهجرایم7-3 درصد از ج88رائم48.5 وی در خصوص بیشترین جرایم اینترنتی درکشور گفت:

برداشت از حساب بانکی اس88ت ک88ه این ب88ه جهت بی م88واالتی م88الکین در نگه88داری رمزهایشان، سوء استفاده اینترنتی از حساب هایشان یا نفوذ هکر به شبکه بانکی و

هت88ک حی88ثیت دومین ج88رم اینترن88تی در کش88ور اس88ت ک88ه برداشت پول بوده اس88ت. ارائه اطالعات غلط از اس88اتید دانش88گاه، دزدی88دن عکس ه88ا ب88ا هادیانفر نمونه آن را

رئیس پلیس فت88ا استفاده از ایمیل های ایجاد شده و انتشار آن در سایت ها دانس88ت. کالهبرداری اینترنتی با استفاده از فیشینگ و فارمینگ را سومین ج88رم س88ایبری در کشور تلقی کرد و در توضیح فیشینگ بای8د گفت: پای8ه فیش8ینگ در آنط8رف مرزه8ا

بسته شده است.مادسیج – ایران پژوهشی آموزشی شبکه

madsg.com

های کشور در ضمینه ارسال بدافزار ترین استانآلوده7-4

های ارسال کننده بد افزار اینترنتی در کل کشور ترین استانآلوده

درصد( و استان چهارمحال50دراین میان استان آذریجان شرقی با بیشترین ) درصد( جز کمترین و بیشترین ارسال1بختیاری و البرز و ایالم با کمترین میزان )

های بدافزار در ایران به شمار میروند.های آدرسکننده

فصل هشتممادسیج – ایران پژوهشی آموزشی شبکه

madsg.com

1-7شکل

سواالت مهم در زمینه ج888رایم

ایرایانه

سواالت ذیل از جمله مهمترین مسائل مربوط به جرایم رایانه است:8-1

- منظور از جرم دسترسی غیرمجاز چیست؟1

ب88ر اس88اس ق88انون اش88اره ش88ده ه88ركس ب88ه ط88ور غیرمج88از ب88ه داده ه88ا ی88ا سامانه های رایانه ای یا مخابراتی كه به وسیله ت88دابیر امنی88تی حف88اظت ش88ده اس88ت

شود. در برخی ج88رایم مث88لدسترسی یابد، مرتكب دسترسی غیر مجاز محسوب می ای ن88یزش88ود در ج88رایم رایان88هكالهبرداری یا جعل مجازات ماموران دولتی تشدید می

همینطور است و چنانچه مأموران دولتی كه مسئول حفظ داده های سری مق88رر درمادسیج – ایران پژوهشی آموزشی شبکه

madsg.com

ای یا سامانه های مربوط هستند و به آنها آم88وزش الزم( قانون جرایم رایانه3ماده ) داده شده است یا داده ها یا سامانه های مذكور در اختیار آنها قرار گرفت88ه اس88ت ب88ر اثر بی احتیاطی، بی مباالتی یا عدم رعایت تدابیر امنیتی موجب دسترس88ی اش88خاص

ه88ای داده ی88ا س88امانه های م88ذكور ش88وند مج88ازاتفاق88د ص88الحیت ب88ه داده ه88ا، حام88لشدیدتری خواهند داشت.

-مجازات جرم دسترسی غیرمجاز چیست؟2

بر اساس قانون اشاره شده مرتكب دسترسی غیر مج88از ب88ه حبس از ن88ود و ( ری88ال ت88ا بیس88ت5.000.000یك روز ت88ا یك س88ال ی88ا ج88زای نق88دی از پنج میلی88ون )

( ریال یا هر دو مجازات محكوم خواهدشد.20.000.000میلیون )

منظور از شنود غیرمجاز چیست؟-3

بر اساس قانون اش88اره ش88ده ه88ر كس ب88ه ط88ور غیرمج88از محت88وای در ح88ال انتق88ال ارتباط88ات غ88یرعمومی در س88امانه های رای88انه ای ی88ا مخ88ابراتی ی88ا ام88واجالكترومغناطیس888ی ی888ا ن888وری را ش888نود كن888د، م888رتكب ش888نود غیرمج888از تلقی

شود.می

مجازات جرم شنود غیرمجاز چیست ؟-4 مرتكب جرم شنود غیرمجاز به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نق88دی از

( ری88ال ی88ا ه88ر40.000.000( ریال تا چهل میلی88ون )10.000.000ده میلیون ) دو مجازات محكوم خواهدشد.

اسوس رایانه ای كیست ؟-ج5


هركس به طور غیرمجاز نسبت به داده های سری درحال انتقال یا ذخیره شده در س88امانه های رای8انه ای ی8ا مخ88ابراتی ی88ا حامله8ای داده م8رتكب اعم88ال زی88ر ش88ود

ای تلقی می گردد.جاسوس رایانه

؟ای- مصداق اول جاسوس رایانه6

کسی كه به داده ها ی88ا تحص88یل آنه88ا ی88ا ش88نود محت88وای س88ری در ح88ال انتق88الدسترسی پیدا كند.

ای؟- مصداق دوم جاسوس رایانه7

کسی كه داده های ر برای اشخاص فاقد صالحیت در دسترس قراردهد.

ای؟- مصداق سوم جاسوس رایانه8

كسی كه داده های برای دولت، سازمان، شركت یا گروه بیگانه یا ع88امالن آنه88اافشاء یا در دسترس قرار دهد.

ای چه خواهد بود؟های جاسوس رایانه- مجازات9

ای عبارت است از: الف( مجازات مصداق اول جاسوس رایانه

(60.000.000( ریال تا شصت میلیون )20.000.000بیست میلیون ) ریال یا هر دو مجازات.

ای عب88ارت اس88ت از حبس از دو ت88ا ده ب( مجازات مصداق دوم جاسوس رایان88ه سال

ای عب88ارت اس88ت از حبس از پنج ت88ا ج( مجازات مص88داق س88وم جاس88وس رایان88هپانزده سال

تشدید مجازات ماموران دولتی در این جرایم1-8


- در برخی جرایم مثل كالهبرداری یا جعل مج88ازات م88اموران دول88تی تش88دید می ای نیز همینطور است و چنانچ88ه م88أموران دول88تی ك88ه مس88ئولشود در جرایم رایانه

( این قانون یا س88امانه های مرب88وط هس88تند و3حفظ داده های سری مقرر در ماده ) به آنها آموزش الزم داده شده است یا داده ها یا س88امانه های م88ذكور در اختی88ار آنه88ا قرار گرفته است ب88ر اث88ر بی احتی88اطی، بی مب88االتی ی88ا ع88دم رع88ایت ت88دابیر امنی88تی

ه88ای داده ی88ا س88امانه هایموجب دسترسی اشخاص فاقد صالحیت به داده ه88ا، حام88لمذكور شوند مجازات شدیدتری خواهند داشت.

ای:*قانون جرایم رایانه

-ای این اشخاص به مجازات زیر محك88وم می قانون جرایم رایانه5 بر اساس ماده شوند:

( ری88ال5.000.000 سال یا جزای نقدی از پنج میلی88ون )2 روز تا 91 ازحبس ( ریال یا هر دو مج88ازات. بعالوه این اش88خاص40.000.000تا چهل میلیون )

به انفصال از خدمت از شش ماه تا دو سال نیز محكوم خواهندشد.

نتیجه گیری است که گرچه برخی از جرایم آنهای نوظهوری ای یکی از پدیدهرایانه جرایم

ج8رم دارده8ایی در روش و م8اهیت و ن88وعهایی با جرایم سنتی دارد، اما تفاوتشباهت طلبد.های نوی را میشناسی و کیفرشناسی و حقوق کیفری پژوهشکه از لحاظ جرم

اطالع88اتی وک88اربران دارد،دلی88ل ت88أثیرات ن88اگواری ک88ه برجامع88های ب88ه رایان88هج88رایممادسیج – ایران پژوهشی آموزشی شبکه

madsg.com

طلب88د. نظ88ارت وت88ری را از س88وی دولت م88ردان سیاس88ی و قض88ایی میبرخورد ج88دی ه88ایتری، چه برای جلوگیری از آسیب امنیتی و چ88ه آس88یبفیلترکردن دقیق تر و جدی

طلبد.فرهنگی را می ای گرچه تالش های مفی88دی داش88ته، ولی همن88ان رایانهحقوق ایران در زمینه جرایم

نی88از ب88ه ک88ار و پ88ژوهش در زمین88ه ابع88اد مختل88ف آن دارد. ض88من اینک88ه در عرص88ه هایی نیز وجود دارد که امید است با تصویب قانون مجازات جرایمقانونگذاری کاستی

هاست در فراموشخانه مجلس مورد بی مهری است، گ88امی در اینای که سالرایانه راه برداشته شود متخصصان معتقدند جرم جاسوسي رايانه اي، با شدت و پيچيدگي بيش8تري در س88طح وس8يع جه8اني ادام88ه پي88دا خواه8د ك8رد(. رفت88ه رفت88ه جاسوس88ي اينترن88تي ب88ه عن88وان اب88زاري ب88راي حص88ول برت88ري در رق88ابت بي پاي88ان كش88ورها در زمينه هاي صنعتي، اقتصادي، نظامي وغیره تبديل خواه88د ش88د وكش88ورهاي بيش88تري وارد ص88حنه بازارک88ار راي88انه اي مي ش88وند. اين جنگي اس88ت ك88ه در آن ني88ازي ب88ه استفاده از پياده نظام، هواپيما جنگنده و موشك نيست. كليد موفقيت در اين جن88گ اطالعات است، عوامل جاسوسي راي8انه اي و اينترن8تي نقش پي88اده نظ8ام اين جن8گ

پسامدرن را بازي مي كنند. در حال حاضر با عنايت به پيشرفت هاي لحظه اي در عرص88ه رايان88ه و فض88اي س88ايبر ضرورت آموزش بيش از پيش مشخص شده و ب88راي اج88راي ي88ك سياس88ت كيف88ري

اي و اينترن88تي،مؤثر جهت پيشگيري از جرايم رايانه اي به خص88وص جاسوس88ي رايان88هاين آموزش ها بايد در مقاطع مختلف زماني تكرار و روزآمد شوند.

ای:*آموزش هایی برای کشف جرایم رایانه - از آنجاكه پليس به عنوان ضابط دادگستري وظيفه كشف جرايم را بر عه88ده1

دارد، در كنار آموزش قضات وساير مقدمات قضايي، آموزش پليس نيز باي88د درسرفصل برنامه ريزي ها قرار گيرد.


-آموزش هاي عمومي در سطح كارمندان دولت و نظاميان.2 - تا حد ممكن ع8دم ذخ88يره س88ازي داده ه88ا و اطالع8ات طبق88ه بن88دي ش88ده ب88ه3

شبكه هاي رايانه اي به خصوص شبكه جهاني اينترنت. - تشكيل هرچه سريع تر مراجع تخصصي قض88ايي وپليس ب88ا عن88ايت ب88ه ال88زام5

ق.ج. رو تقويت آنها.30قانوني ماده - مسدود كردن درگاه هاي رايانه ه88اي حس88اس در ادارات ب88ه عن88وان راهك88اري6

س888ريع وكم هزين888ه و در عين ح888ال م888ؤثر. در اين روش تم888امي درگاه ه888اي وغیره از طري88ق س88رور USB سيستم هاي رايانه اي از قبيل درايورها، پورت هاي

)شبكه( بسته شده و به اين ترتيب كاربر رايانه نمي توان88د هيچ داده و اطالع88اتي را وارد رايانه كرده و يا از آن خارج كند. در اين ح88الت ك88اربر تنه88ا ب88ه داده ه88اي مجازي كه از سوي مسئوالن و به منظ8ور انج88ام وظيف8ه روي سيس8تم او ق8رار داده شده، دسترسي خواهد داشت. اما واقعیت این است ک88ه مب88ارزه و کش88ف

ه88ای فض88ایاینگونه جرایم کاری بس دشوار است، چ88را ک88ه ب88ه واس88طه وی88ژگی ه88ایی؛ چ88ون ب88دونمجازی که ظرفیت سوء استفاده از آن را باال می برد. ویژگی

مرز بودن فضای مجازی، کم هزینگی و پرثمری و پایین بودن احتمال دس88تگیری یا مجازات، امکان وارد آوردن خسارات باال بدون آسیب جسمانی مجرم، آسان بودن تهیه و امکانات و عوامل مورد نیاز جرم، بازتاب جهانی موفقیت، به وی88ژه در مالت تروریستی و مکتوم ماندن شکست، امکان هماهنگی یکدیگر در جرایم سازمان یافته، امکان جذب حامی و همکار برای ارتکاب جرم از سراسر جه88ان

ش88ویی آس88ان ت88ر و هرگون88هبدون حضور فیزیکی، امکان جذب منابع مالی و پولهای مالی الکترونیکی در جهت اهداف مجرمانه و غیره.انجام فعالیت

ج��دول راهکاره��ای ای��ران و کش��ورهای دیگ��ر ب��رای مقابل��ه ب��ا ج��رائمای:رایانه


راهکار مقابلهنام کشور

کنترل کاربران اینترنتی خود ازآمریکاطریق جاسوسی )در سطح جهانی(

شورای امنیت و مقابله با جرایمانگلیساینترنتی

)اعزام بالن به آسمان و تجهیز این ها به تجهیزات کنترل کنندهبالن

ارتباطی(

پلیس فتا و ستاد مبارزه با جرائمایراناینترنتی

1-8جدول گفتنی است که به غیر از ای88ران هم تلفن و هم این88ترنت ک8اربران توس88ط اس88تخدام

ای با نفوذ به اطالعات شخصی کاربران و کنترل و بررس88ی روزم88رههکرهای حرفه کنن88د ولی اینک88ارای جلوگ88یری میکارهای کاربران در ایترنت از ب88رخی ج88رائم رایان88ه

ای است. نقض حقوق بشریت است و خود به نوعی بدتر از جرم رایانه

مراجعای)اینترنتی(".عاطفه زاهدی "قوانین ومقررات ناظر بر جرایم رایانه -1


- گروه علمی موسسه آموزش عالی آزاد چ8تر دانش.ناش88ر,آراس88بز.ن88وبت وس88ال2"مجموعه قوانین ومقررات کاربردی جزایی"1391چاپ,اول-

رضوي.محمد.)جرايم سايبري ونقش پليس در پيشگيري ازاين ج8رايم وكش8ف -3 آنها(فصل نامه دانش انتظ88امي.س88الن نهم.ش ي88ك.ق88انون ج88رايم س88ايبري مص88وب

1388- پلیس فتا – نیروی انتظامی جمهوری اسالمی ایران 4

[1]: policing cybercrime BY: petter Gottschalk for www.bookboon.com


madsg.comd9%be%d8%… · web viewجرایم رایانه ای و مقایسه ایران با...

Documents