MADDEYİ TANIYALIM

LALE GÜNDOĞDU

MADDE VE CİSİM

Uzayda yer kaplayan kütlesi ve hacmi olan her varlığa madde denir. Örnek: demir, bakır, taş, toprak,

altın vb.

Maddelerin şekil almış haline

cisim denir. Örneğin demir, makas, cam bir

maddedir.

Maddenin Özelliklerio Görülebilir

özellikler.

o Ölçülebilir özellikler.

Görülebilir Özelliklero Renk o Görünüşo Saydamlık o Matlıko Koku o Tato Sertlik o Yumuşaklıko Düzgünlük o Pürüzlülük

Ölçülebilir Özellikler

Kütle(m) :Varlıklardaki değişmeyen madde miktarıdır.

Hacim(v): Cisimlerin kapladığı boşluktur.Ağırlık (G) : Yer çekiminin kütleye

etkisidir.

MADDENİN DİĞER ÖZELLİKLERİ

Eylemsizlik:Kütlenin harekete karşı tepkisidir.

Tanecikli Yapı: Bütün maddelerin atom ve molekül gibi çok küçük

taneciklerden oluşuyor olmalarıdır.

MADDENİN ORTAK ÖZELLİKLERİ

o KÜTLEo HACİMo EYLEMSİZLİKo ELEKTRİKLİ YAPI

NOT:BU ÖZELLİKLER MADDE MİKTARINA GÖRE DEĞİŞİRLER

Maddenin Halleri

Maddeler üç halde bulunurlar.o Katı hali.o Sıvı hali.o Gaz hali.

KATI HALİ

o Katı maddelerin belirli şekil ve hacimleri vardır

o Tanecikler birbirine çok yakındır ve bu tanecikler arasında güçlü çekim kuvveti vardır

o Moleküller titreşim hareketi yaparlar. Örnekler :Bardak saat masa sıra vs

Çeşitli Katı Maddeler

Tanecikler arasında boşluk çok azdır..

SIVI HALİo Sıvı maddelerin belirli hacimleri vardır o Şekilleri yokturo İçinde bulundukları kabın şeklini alırlaro Tanecikler arası boşluk daha fazladıro Tanecikleri bir arada tutan kuvvet

zayıftıro Akışkandır(moleküller birbirinin

üzerinden kayar) Örnekler :Süt su zeytinyağı vs vs

Tanecikler arasında boşluk katılardan fazladır.

GAZ HALİ

o Belirli şekilleri ve hacimleri yokturo İçinde bulundukları kabın şeklini ve

hacmini alırlaro Tanecikler arası boşluk fazla çekim

kuvveti ise çok azdıro Kolaylıkla sıkıştırılabilirler ve

genişletilebilirler Örnek :hava, duman ,su buharı vs vs

Tanecikler arasında boşluk sıvılardan fazladır.

Maddenin Plazma Hali

Maddeler çok düşük veya çok yüksek sıcaklıklarda plazma halinde olabilir. Bu hal maddenin 4. hali olarak adlandırılabilir. Elektrik kıvılcımları, lavlar, alev, ateş ve yıldızlar plazmaya örnek verilebilir.

Maddenin Plazma Hali

MADDENİN DEĞİŞİMİ

Dereler ve akarsular da yataklarından kopardıkları taş ve toprağı sürükleyerek yeryüzünü şekillendirir.

Rüzgâr da yağmur gibi doğada aşınmaya sebep olmaktadır. Rüzgâr, bitki

örtüsü az olan, kurak ve verimsiz alanlarda daha çok etkilidir.

Maddelerin Hal Değiştirmesi

Maddenin Hal Değişimi

ERİME : Katı haldeki bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesidir.

DONMA : Sıvı haldeki bir maddenin ısı vererek katı hale geçmesidir.

BUHARLAŞMA : Sıvı haldeki bir maddenin ısı alarak gaz hale geçmesidir.

YOĞUNLAŞMA : Gaz haldeki bir maddenin ısı vererek sıvı hale geçmesidir.

SÜBLİMLEŞME : Katı haldeki bir maddenin ısı alarak gaz hale geçmesidir.

KRİSTALLEŞME : Gaz haldeki bir maddenin ısı vererek katı hale geçmesidir.

Maddenin Hal Değişimi