Марвин Харрис /Marvin Harris 1927-2001/

Соёлын материалист онол

Нью-Йоркийн Брүклинд төрсөн.

Дэлхийн II дайны үед армид алба хааж байгаад Колумбын Их Сургуульд тэтгэлэгээр элсэн орсон ож шинэ үеийн антропологич болжээ.

Тэрээр сургуулиа морин уралдаанд бооцоо тавьж олсон мөнгө, эхнэрийнхээ дэмжлэг хоёроор төгссөн гэдэг.

1949 онд мастер1953 онд докторын зэрэг

хамгаалсан.

Дипломынхоо ажлыг Бразилийн нуугдмал тосгон болон Африкчуудыг судалж бичсэн байдаг.

Сургуулиа төгсөөд 1981 онд хүртэл Колумбын Их Сургуульд багшилж Антрополгийн тэнхимийн тэргүүн байв.

• Латин Америк, Бразил, Ангол болон Мозамбик, Португалийн колони байсан Африкийн улсуудад шинжилгээ хийдэг байжээ.

• 1956 онд түүний анхны ном Бразилийн хот ба хөдөө нэртэйгээр хэвлэгсэн. (Town and country in Brazil)

• 1981-2000 онд тэтгэвэрт гарах хүртлээ Флоридагийн Их Сургуулд ажиллаж байсан ба Америкийн Антропологийн Холбооны Ерөнхий Антропологийн хэсгийн захирал байв.

• Харрис хээрийн шинжилгээнүүд дээрээ тулгуурлан нийт 17 ном бичсэн юм.

Түүний үзлээр соёл гэдэг бол хүний аж амьдрал бөгөөд хүн амь зуухдаа олон бэрхшээлтэй тулгарч, тэр болгонд хариу үйлдэл үзүүлэн даван туулж ирсэн зүйл.

Ингэж үзвэл нийгэм соёлын энгийн бөгөөд ерөнхий оршихуй бол тулгарч байгаа зүйлд хариу үзүүлэх явдал болж байна.

Соёлыг тодорхойлогч хүчин зүйлс

1. Техно-орчин (орчиндоо зохицон амьдрах арга

ухаан)

2. Техно-эдийн засаг

(эдийн засгийн болон аж ахуйн нөхцөлдөө тохирсон ухаан)

Адилхан орчноос бий болсон арга технологи, соёл хоорондоо төстэй байна гэж тодорхойлжээ.

Нөхөн үржихүйд байгалийн шалгарл хамгийн чухал хүчин зүйл

Cultural Materialism: Struggle for the Sciense of Culture /1979/

Соёлыг судлах уялдаа холбоо бүхий 2 багц арга зүй боловсруулсан байна.

1. Oюун болон зан төлөв 2ыг ялган үзэх

2.Эмик болон этик 2ыг ялган үзэх

1. Зан төлөв гэдэг хүний бие орчинтойгоо харьцах харилцаа.

2. Оюун гэдэг бол хүний оюун санааны ухамсрын бүхийл бүтээгдэхүүн.

1. Эмик ажиллагаа нь судалгаанд судлагдахууны хувиар орлцож буй хүний үзэл

2. Этик ажиллагаа нь судлаачийн үзэл бодол

Харрис этик судалгааг шинжлэх ухаанч зөв судалгааны хандлага, энгийн хүмүүс энийг мэдэж, зөвшөөрч байх албагүй гэж үзсэн юм

1. Хамгийн анхан шатны үйл ажиллагаа хоол хүнс боловсруулах буюу хүнсний бүтээгдэхүүн үлдвэрлэл

2. Үр удмаа үлдээх буюу нөхөн үржихүйн үлдвэрлэл.

Эдгээр нь гэрийн хүрээний асуудал буюу нийгмийн үндсэн бүтэц юм.

Дараагийн зэрэглэл нь бол хүмүүс хоорондын зарилцаа, хөдөлмөрийн хувиарийг зохицуулж байдаг этик зан төлвийн улс төрийн эдийн засаг.

Эцсийн бүтэц буюу супер бүтэц нь бол иийгмээ тодорхойлж хэлбэржүүлж байдаг соёл болон спорт гэж үзжээ.

Дүгнэлт

Харрис соёлыг бодит нийгмийн үйл ажиллагааны хүрээнд авч үзэн түүнийг судлахдаа ч мөн адил хүн, байгаль, нийгмийн энгийн харилцаануудаас тодорхойлох санааг дэвшүүлсэн байна.

Эндээс үзэхэд биднийг өдөр тутмын амьдралдаа соёлын төлөөх бүтээлч үйл ажиллагаа хийж байдаг бөгөөд эргээд түүнийгээ хэт том зүйлсээс хайж төөрөлдөх хэрэггүйг сануулсан юм болов уу гэж бодлоо.

Соёл судлаач болохоор замнаж буй та бид өдөр тутамдаа соёлын үрийг тарьж, соёолуулж байх болтугай.

Анхаарал хандуулсанд

баярлалаа