lurraren atmosfera
TRANSCRIPT
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRAKURGAIA
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Tensing Norgay eta Edmund Hillary
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
Irakurgaia
1953. urtera arte, Everest gailurrera iristeko hamasei espedizio egin zituzten. Bakar batek ere ez zuen lortu, eta hamahiru eskalatzaile hil ziren ahalegin haietan.Urte horretako maiatzaren 29an, Edmund Hillary eskalatzaileak eta Tensing Norgay sherpak gailurrera heltzea lortu zuten. Botilako oxigenoz baliatu behar izan zuten; halako altitudean, izan ere, hain da arina airea, arnastea oso nekeza baita.Hara nola kontatu zuen Hillaryk iristeko unea:«Tensingi begiratu nion; eta buru-berokia, betaurrekoak eta oxigeno-maskara bazeramatzan ere, dena izotz-kandela luzez estalita eraman ere, ezin ezkuta zezakeen inguruari begiratzeak sortutako poz izugarrizko irribarre kutsakor hura. Elkarri eskua eman eta gero, Tensingek lepotik besarkatu ninduen, eta bizkarrean elkar jo genuen, ia arnasarik hartu ezinda geratu arte».
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
HASI
Unitatearen azalpenerako baliabideak
IRTENAURREKOA
Airearen konposizioa
Atmosferaren egitura
Atmosferaren jatorria
Meteorologia Presio atmosferikoa eta haizea
A
Hezetasuna eta hodeiak
Prezipitazioak Zerua Klima eta eguraldi-iragarpenak
Giza jardueren eragina
Eragina zuzentzea
Haize-orratz bat egitea
Estekak
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Edukien eskema
Lurraren atmosfera
KonposizioaEgituraJatorria
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
Atmosferaren dinamika
MeteorologiaPresio atmosferikoa eta haizeaHezetasuna eta hodeiakPrezipitazioakZerua
Klima
Eguraldi-iragarpenak
Atmosferaren gaineko eragina
Giza jarduerakEragina zuzentzea
Zientzia zure esku
Haize-orratz bat egitea
HASI
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Argona
Ozonoa
Karbono dioxidoa
Nitrogenoa (N2)
Airearen konposizioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTENAURREKOA
% 78
Oxigenoa (O2)% 21
Beste gas batzuk% 1
Berotegi-efektua
IKUSI XEHETASUNAK
Airea
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Argona
Ozonoa
Karbono dioxidoa
Nitrogenoa (N2)
Beste gas batzuk
Airea
Airearen konposizioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTENAURREKOA
Berotegi-efektua
Kristalek ez diote beroari alde egiten uzten.
Karbono dioxidoak kristalaren antzera jokatzen du.
Eguzkiaren argia
Beroa
% 78
Oxigenoa (O2)% 21
% 1
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Atmosferaren egitura
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTENAURREKOA
0 km
10 km Tropopausa
Estratopausa
Mesopausa
40 km
80 km
500 kmIonosferaIzar uxoakAurora polarrakSateliteak
Mesosfera
TroposferaAirearen % 90
- 55 ºC
+
-Tenperatura
OzonosferaEstratosferaO2 + UVA O3
(Ozonoa)
- 17 ºC
-
+
- 100 ºC
+-
-
+
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
Atmosferaren jatorria
IRTENAURREKOA
Hasierako atmosfera: Karbono dioxidoa Ur-lurruna
Duela 4.500 milioi urte
NOLAKOA IZANGO LITZATEKE LURRA, BERTAN BIZIRIK SORTU IZAN EZ BALITZ?
Ur-lurruna
Kondentsazioa
Gaur egun
Hidrosfera
Sufre oxidoa OzeanoakIgeltsua
Nitrogeno oxidoa OzeanoakAutotrofoak
Egungo atmosfera:NitrogenoaOxigenoa
FOTOSINTESIA OxigenoaKarbono dioxidoa
KareharriaArgona
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
Artizarraren atmosfera
IRTENAURREKOA
Atmosferaren konposizioa
% 98, karbono dioxidoa
Berotegi-efektua
Tenperatura: 480 ºC
+
Ura + sufre oxidoak
Azido sulfurikozko
hodeiak
ATZERA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Meteorologia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTENAURREKOA
Meteosatek ateratako argazkia
Mapa meteorologikoa Mapa adierazgarria
Tresna meteorologikoakTenperatura neurtzeko
Haizearen abiadura neurtzeko
Presio atmosferikoa neurtzeko
Metro koadroko jasotako ur kantitatea neurtzeko
Airearen hezetasuna neurtzeko
Haizearen noranzkoa adierazteko
IRUDIA IKUSTEKO, SAKATU BOTOI BERDEA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Meteorologia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTENAURREKOA
Meteosatek ateratako argazkia
Mapa meteorologikoa Mapa adierazgarria Termometroa
ATZERA
Tresna meteorologikoakTenperatura neurtzeko
Haizearen abiadura neurtzeko
Presio atmosferikoa neurtzeko
Metro koadroko jasotako ur kantitatea neurtzeko
Airearen hezetasuna neurtzeko
Haizearen noranzkoa adierazteko
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Meteorologia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTENAURREKOA
Meteosatek ateratako argazkia
Mapa meteorologikoa Mapa adierazgarria Anemometroa
ATZERA
Tresna meteorologikoakTenperatura neurtzeko
Haizearen abiadura neurtzeko
Presio atmosferikoa neurtzeko
Metro koadroko jasotako ur kantitatea neurtzeko
Airearen hezetasuna neurtzeko
Haizearen noranzkoa adierazteko
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Meteorologia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTENAURREKOA
Meteosatek ateratako argazkia
Mapa meteorologikoa Mapa adierazgarria Barometroa
ATZERA
Tresna meteorologikoakTenperatura neurtzeko
Haizearen abiadura neurtzeko
Presio atmosferikoa neurtzeko
Metro koadroko jasotako ur kantitatea neurtzeko
Airearen hezetasuna neurtzeko
Haizearen noranzkoa adierazteko
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Meteorologia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTENAURREKOA
Meteosatek ateratako argazkia
Mapa meteorologikoa Mapa adierazgarria Plubiometroa
ATZERA
Tresna meteorologikoakTenperatura neurtzeko
Haizearen abiadura neurtzeko
Presio atmosferikoa neurtzeko
Metro koadroko jasotako ur kantitatea neurtzeko
Airearen hezetasuna neurtzeko
Haizearen noranzkoa adierazteko
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Meteorologia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTENAURREKOA
Meteosatek ateratako argazkia
Mapa meteorologikoa Mapa adierazgarria Higrometroa
ATZERA
Tresna meteorologikoakTenperatura neurtzeko
Haizearen abiadura neurtzeko
Presio atmosferikoa neurtzeko
Metro koadroko jasotako ur kantitatea neurtzeko
Airearen hezetasuna neurtzeko
Haizearen noranzkoa adierazteko
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Meteorologia
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTENAURREKOA
Meteosatek ateratako argazkia
Mapa meteorologikoa Mapa adierazgarria Haize-orratza
ATZERA
Tresna meteorologikoakTenperatura neurtzeko
Haizearen abiadura neurtzeko
Presio atmosferikoa neurtzeko
Metro koadroko jasotako ur kantitatea neurtzeko
Airearen hezetasuna neurtzeko
Haizearen noranzkoa adierazteko
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Presio atmosferikoa eta haizea
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
IRTENAURREKOA
AIRE BEROA
AIRE HOTZAPresio
atmosferikoa
Handiagoa
Txikiagoa
D
A 9961000
D
1012
A
1012
1008
1016
1004
1000
992
988
984980D
996
A (antizikloia): presio atmosferikoa ingurukoa baino handiagoa da.D (depresioa): presio atmosferikoa ingurukoa baino txikiagoa da.
Haizea
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Hezetasunaren iturriak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
Hezetasuna eta hodeiak
IRTENAURREKOA
Lainoa
Hodeien oinarrizko itxurak
LurruntzeaIzaki bizidunen jarduera
Zirruak Altostratuak
Kumuluak Ninbostratuak
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
Prezipitazioak
IRTENAURREKOA
EuriaUr-lurruna kondentsatu egiten da
ElurraUr-lurruna izoztu egiten da, berehala
Txingorra
Ura izoztu egiten da
Tª Tª Tª
IKUSI EURI HORIZONTALA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
Euri horizontala
IRTENAURREKOA
Kanariar uharteak
Alisio haizeak
IE
Laurisilva
Mendiak
KONDENTSAZIOA
Ur tantak: euri horizontala
ATZERA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Zerua, gauez
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
Zerua
IRTENAURREKOA
Zerua, egunez
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
Eguraldi-iragarpenak
IRTENAURREKOA
D
A
D
Depresioa:Presio atmosferiko txikia
Haizea depresioaren barnealderantz
Hodeiak eratuko dira Prezipitazioak sortuko
dira
Antizikloia:Presio atmosferiko
handiaHaizea kanpoalderantzEz da hodeirik egongo
Argi egingo du Eguzkiak
Iberiar penintsula: Depresioak, mendebaldetik ekialderantz
U O M A M E U A I U A A
Prezipitazioak,mm-tan
Tenperatura,ºC-tan
200180
150140120100 80 60 40
20 0
50
40
30
20 10
0Klimograma
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
Giza jardueren eragina
IRTENAURREKOA
Karbono dioxidoaBerotegi-efektua
Klima-aldaketa
Emily urakana Sufre oxidoak eta nitrogeno oxidoak Euri azidoa
CFC gasak Ozono-geruza txikitzea
Kedarra Zikinkeria areagotzea
Kutsadura
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
Energia aurreztea- Ur beroa neurriz erabili
- Berokuntza neurri gabe ez erabili- Elektrizitatea aurreztu
- Garraio publikoa erabili
Aerosolik ez erabiltzea
Birziklatzea
Kutsadurarik ez eragiteko nazioarteko protokoloak
CFC gasen erabilera debekatzeko legeak
Herritarrak erregaiak aurreztea zein garrantzitsua den ohartarazteko kanpainak
Birizklatzea erraztea
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
Atmosferaren gaineko eragina zuzentzea
IRTENAURREKOA
Gobernuei dagozkien erabakiak Banakoei dagozkien erabakiak
Sorgailu eolikoak
Eguzki-plaka
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
Haize-orratz bat egitea
IRTENAURREKOA
URRATSAK
Erabili zurezko ohol bat euskarri gisa 1
Erabili alanbrea ardatza egiteko3
Marraztu puntu kardinalak paperean2
Artelazkizko tapoiak, botila finkatzeko5
Erabili plastikozko botila bat, moztuta4
Itsatsi paperezko zerrendak muturrean6
HASI
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Lurraren atmosfera
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET
Estekak
HASI
IRTENAURREKOA
Klima-aldaketa
SARTU WEBORRI HONETARA
Lurraren atmofera
SARTU WEBORRI HONETARA