luis torres vázquez · mesmo tempo, coa utilización do libro, reparei en que había carencias,...

REPERTORIO TABERNARIO

Luis Torres Vázquez

Cánticos_03.11.16.Imprimirqxp_Proxec_11x18 3/11/16 22:28 Página 3

Edita:Asociación Cultural Maravallada

1.ª edición, 20122.ª edición, 2016

© da escolma: Luis Torres, 2016

ISBN: 978-84-617-6042-8Depósito legal: VG 634-2016

Edición técnica: Rita Bugallo

Impresión: Tórculo Comunicación Gráfica


PRÓLOGO

Dizen que por eu cantara vida alegre me corre.

Eu son como o paxariño,canta, canta, ata que morre.

Maravallada é unha asociación cultural,nacida na cidade de Pontevedra,impulsada por un grupo de mulleres ehomes comprometidos coa recuperaciónda música tradicional galega. A iniciativaxurdiu hai aproximadamente seis anos edende aquela continuamos na procurados obxectivos marcados inicialmente.Unha das actividades máis importantesé a do traballo de recuperación doxénero chamado canto de taberna. Epara isto desenvólvense ao longo do anodiversas actividades, entre elas adenominada Cantos de Taberna doConcello de Pontevedra. Esta consiste


nunha intervención musical, taméncon grupos convidados, en distintastabernas de Pontevedra os últimosvenres de cada mes.

Dende Maravallada tentamos dar unpunto de vista sobre o que ao nosoxuízo, debe ser o canto de taberna, epara iso limitamos a participación dosgrupos ao cumprimento de certascondicións de instrumentación, xa que anosa intención é cinguirnos o máximoposible ao que era antigamente o cantorealizado nas tabernas. Un canto que, polasúa condición de espontáneo, seexecutaba maioritariamente de xeitovocal e con unha mínima instrumentación.Polo tanto, tentamos fuxir da modaamplamente estendida polo país, do malchamado canto de taberna, con excesivainstrumentación e incluso, moitas veces,con ausencia total de voces.

Despois do éxito da primeira edición,consideramos que este libro está acontribuír a darlle difusión ao canto detaberna e por iso, dende Maravallada,propuxémonos a publicación dunhasegunda edición corrixida e ampliada doRepertorio tabernario.


Queremos darlle as grazas e os parabénsao autor, o noso benquerido amigo LuisTorres, polo magnifico e encomiabletraballo feito. Luis Torres sempre estivovencellado ao eido da cultura e damúsica a través de distintas entidades doterceiro sector, formou parte na Estradado grupo musical Penadona nos difícilesanos da década dos oitenta; é membro,desde o seu inicio, da Asociación e doGrupo de Música Tradicional Maravalladae colabora no deseño e realización dasactividades de recuperación e difusiónque se levan a cabo.

Xosé Manuel Espiño MonteceloPresidente da Asociación

Cultural Maravallada


INTRODUCIÓN

Choveu moito dende que naquel entroidode 2008 cando comecei a xuntar cantigasen fotocopias, que despois lles regalabaaos amigos para que as cantaran nastabernas e xuntanzas.Logo, saíu no ano 2012 a primeira edicióndo Repertorio tabernario, editado polaAsociación de PAS da Universidade de Vigo,en colaboración coa Área de NormalizaciónLingüística desta universidade. Chegou apouco..., esgotouse axiña. Pero cumpriu afunción á que foi destinado: servir de guíapara que cada vez que alguén se animabaa iniciar unha cantiga, puidera chegar aoseu remate, e incluso ter acompañantesque executaran ao tempo outras voces.Un manual de primeiros auxilios dacantiga nas tabernas e sobremesasfamiliares.


Ofréceme agora a AsociaciónMaravallada a posibilidade de facer unhasegunda edición e eu acepto o reto.Trato nesta nova edición de melloraraquela primeira, por iso, corrixoalgunhas cantigas que, ou ben non seaxustaban estritamente ao concepto demúsica de taberna ou ben contiñanletras potencialmente ofensivas. Aomesmo tempo, coa utilización do libro,reparei en que había carencias, cantigasque debían estar e que nun principio, pordiversos motivos, non foron incluídas.

No aspecto exterior non se apreciancambios. Tentouse manter o formatoinicial do libro porque parece o máisaxeitado ao poderse transportar no petode maneira doada.A orde de aparición das cantigas, comona edición anterior, non se axusta aningunha clasificación determinada,pero na parte final pódese atopar uníndice alfabético de todas elas parafacilitar a súa rápida localización.

Para rematar, quero agradecer áAsociación Cultural Maravallada aposibilidade que me ofrece para publicaresta segunda edición. Ademais, debo


recoñecer e eloxiar o traballo que estálevando a cabo de cara á recuperaciónracional e posta en valor deste xénero demúsica, en decadencia no último terzo doséculo pasado, pero que grazas aentidades coma esta, renace das súascinzas e, de seguir así, augúrolle unesplendoroso futuro.

Luis Torres Vázquez


O RODABALLO

Popular

(Nunha lancha de Marín, coa proa de carballo,) [BIS]

catro rapaces da Póboa, ai! ui ai ai, ui ai ai,roubaron un rodaballo,catro rapaces da Póboa roubaron un rodaballo.

(Mala chispa te coma,mala chispa te dé,

mala chispa te trague, ai ai é.) [BIS]

(O patrón que a mandaba tamén era de Marín) [BIS]

e díxolle o rodaballo, ui ai ai, ui ai ai,moito miras para min,e díxolle o rodaballo, moito miras para min.

Retrouso

(Foron a vendelo á lonxa, e con moito disimulo) [BIS]

e quen llo foi mercar-e, ui ai ai, ui ai ai,a filla do cachirulo

e quen llo foi a mercar-e, a filla do cachirulo.

Retrouso

72


(Eiquí se acaba a historia, diste peixe rodaballo) [BIS]

que por non haber aceite, ui ai ai, ui ai ai,houbo que comelo asado,que por non haber aceitehoubo que comelo asado.

Retrouso

Xocaloma

73


O VERDEGAIO

Popular

As penas do Verdegaioson verdes e amarelas,

non me toques senón caio,non me rompas as canelas.

A do Verdegaio, o do ras-tras-trás,quero o meu amor, quero o meu rapaz,

a do Verdegaio, o do rus-trus-trús,quero o meu amor, quero o meu Xesús.

Vai tu, vai tu, vai ela,vai tu prá casa dela,vai tu, vai tu, vai ela,vai tu prá casa dela.

(É do meu gosto,é da miña opiniao,

é da madeira máis finada raíz do coraçao.) [BIS]

Anubía i anubíai aunque anubía non chove,

o meu amor está malo,aunque está malo non morre.

Oh señora Ana, señora María,o seu galo canta e o meu asubía.

Oh señora Ana, o seu galo veunha latadiña na cara do meu.

74


75

Retrouso

Meu caño, meu cañotiñotodos te chaman pequeno,

a min me pareces grandeco cariño que che teño.

A do Verdegaio, o do ras-tras-trás,quero o meu amor, quero o meu rapaz,

a do Verdegaio, o do rus-trus-trús,quero o meu amor, quero o meu Xesús.

Retrouso

Cantadeiras do Berbés


PANDEIRETADA DE OUTES

M. Alegre e X. L. Rivas Cruz

Eu caseime no Araño,coa filla dun arañón-e;

ela bonita non é,pobre si, honrada non-e.

Ailalelo ailaleloAilalelo ailalalo-o

Heime de casar hogano,anque seña co raposo,heille de afeitar o rabopra que sexa vanidoso.

Ailalelo...

Sei tocar-e e sei bailar-e,tamén sei facer o tonto,

como son fillo dun probe,teño que saber de todo!

Ailalelo...

O raposo vai ao monte,pola rodeira do carro,

leva os ollos na cabezae o cu debaixo do rabo.

Ailalelo...

[INSTRUMENTAL]

76


77

Verbo xido, miña purria,que intervás por areona,

héiche de valdrir os zurose rosmarche na morrona.

Ailalelo...

Son de Lugo, son de Lugo,e non o podo negar-e;miraime prá miña cara,o leite que podo dar-e!

Ailalelo...

Os amores dunha vellason amores dunha santa,desque se deita na cama

toda a noite o cu lle canta!

Ailalelo...

Miña nai como era probefixo as papas nunha ola,

eu como son fillo delao que é rico que se foda!

Ailalelo...

Fuxan os Ventos


78

O GALO

Popular

O galo cando canta é día, é día, é día,o galo cando canta é día,

imos de varanda, imos todo o día.

E como somos tan gandules,gandules, gandules,

e como somos tan gandulesimos de varanda de sábado a lunes.

E como somos da ribeira, ribeira, ribeira,

e como somos da ribeiraimos de varanda a semana enteira.

E como somos da orquestra, da orquestra, da orquestra,e como somos da orquestra

imos de varanda de festa en festa.

E como somos os gaiteiros, gaiteiros, gaiteiros,

e como somos os gaiteirosimos de varanda todo o ano enteiro.

E como somos os gaiteiros, gaiteiros, gaiteiros,

e como somos os gaiteirospara ir de varanda somos os primeiros.

Os Terribles de Arousa


SEMENTEIRA

L. Álvarez - X. L. Rivas

(Sementar, sementarei, loguiño de crarearen canto no pobo medre

un meniño, un vello e un cantar.) [BIS]

Un meniño rebuldeiroque fale na lingua nai,

que suba aos pexegueirosá froita verde roubar.

Retrouso

Un vello que dé consellos,un rostro de fume e pan,

que conte contos aos nenosdo cuco e do paspallán.

Retrouso

Un cantar de redención,un vello e novo cantar,

que troque a desolaciónnun limpo e claro alborear.

Retrouso

Logo deixaime morrerentre dous regos queimados

cando veñan os solporesdos homes esfamiados.

Retrouso [BIS]

Fuxan os Ventos

79


A Carolina........................................ 30A filla................................................ 15A galiña e os pitiños........................ 147A miña burriña................................ 144A raíz do toxo verde....................... 106A regueifa........................................ 104A Rianxeira...................................... 166A roxiña do pelo............................. 90A rumboia........................................ 32A Santa Lilaina................................. 93A tardiña na viúva........................... 135A vasoira.......................................... 148A vendima....................................... 109A Virxe do Portovello.......................... 23A volta da festa............................... 40Aguanta corazón!........................... 53Ai Maruxiña..................................... 112Ai Rianxo............................................ 164Aí vén o maio................................... 86Alalá de Padrón............................... 149Alecrín............................................. 171Amor rianxeiro................................ 36Apagha o candil............................... 22Árdelle o eixe.................................. 130Camariñas........................................ 175

ÍNDICE


Cantar de arrieiro............................ 174Cantiga de Laíño............................ 131Cantiga de Montefurado............... 92Cantiga de Pontevedra.................. 16Cantinela da Fonsagrada............... 26Cantinela do Piepe......................... 173Carmiña, Carmela........................... 63Catro vellos mariñeiros.................. 176Dáme lume Sara............................. 169Desfeita galega.............................. 48En pé............................................... 70Eu che darei.................................... 87Eu chorei chorei............................ 17Eu de Marín ausenteime................ 35Fadinho da tia Mari Benta............. 83Falemos galego.............................. 124Festa no muíño............................... 98Fisterra............................................ 56Foliada da Peroxa.............................. 161Foliada de Amoeiro........................... 160Foliada de Anllóns.......................... 59Foliada de Asén.............................. 141Foliada de Baiona........................... 57Foliada de Barroso......................... 159Foliada de Barro de Arén............... 51Foliada de Betanzos....................... 27Foliada de Carramales.................... 137Foliada de Carril.............................. 82Foliada de Corme........................... 170Foliada de Entrimo......................... 177Foliada de Nadela........................... 132Foliada de Olás............................... 24Foliada de Pontevedra................... 114Foliada de Portonovo.................... 168Foliada de Rebordelo.................... 95


Foliada de Santiago........................ 117Foliada de Sarela............................. 58Foliada de Tenorio.......................... 34Foliada de Vilaxoán......................... 44Foliada do Celta............................... 38Foliada do rueiro............................. 150Foliada mariñeira............................ 84Himno galego.................................. 178Jota de Fontenla............................. 142Jota de Malpica.................................... 162Jota de rondadores......................... 127Labregos.......................................... 129Lela.................................................. 94Lévame............................................. 126Marica............................................... 20Mariñada de Rianxo........................ 55Miña nai............................................ 140Miñas cousas................................... 69Miñas cunchas................................. 60Miudiño............................................ 91Muiñada........................................... 122Muiñeira do Santo Amaro.............. 123Na beira do mar............................... 46Nosa Señora da Guía...................... 62O aradiño.......................................... 154O caneco.......................................... 138O estraperlo..................................... 21O gaiteiro......................................... 18O galo............................................... 78O gato............................................... 54O letreiro................................................... 103O magosto....................................... 105O melro............................................ 47O pandeiro de Marica..................... 139O paraugas do Ghosé...................... 81


O pirimpimpim................................ 88O rodaballo..................................... 72O sancristán de Coimbra................ 136O testamento do gato................... 42O verdegaio.................................... 74O vira vira........................................ 120O vivir en Vigo................................. 152Os bistéqueles................................. 158Os capadores.................................. 151Os de Marín..................................... 116Os mariñeiros.................................. 110Os vellos.......................................... 155Pandeirada de Tella......................... 13Pandeirada do Grove...................... 121Pandeiretada.................................. 66Pandeiretada de Outes.................. 76Para onde vas María....................... 118Pousa, pousa.................................. 41Quen puidera namorala...................... 61Quen teña viño............................... 65Ribeirana........................................ 115Romance da solteiriña.................... 167Ruada de Chamosa......................... 100San Benitiño................................... 14San Benito de Angoares................. 52San Fins do Castro.......................... 172San Sadurniño................................ 96Se chove......................................... 68Se te casas en Ourense................... 108Sementeira..................................... 79Señor cura...................................... 111Sete cuncas..................................... 64Terra de maragatos........................ 146Troulada das Rías Baixas................ 43Vaite lavar....................................... 156


Valse mariñeiro............................... 145Velaí vai........................................... 80Vilagarcía........................................ 134Viva o amor..................................... 128Xa fun a Marín............................... 28Xota de Vilar................................... 50


luis torres vázquez · mesmo tempo, coa utilización do libro, reparei en que había carencias,...

Documents