lokalni plan za razvoj usluga socijalne zaŠtite u … · organizacije civilnog društva na...

LOKALNI PLANZA RAZVOJ USLUGA SOCIJALNE ZAŠTITE

U OPŠTINI KOTOR(2016-2020)

Lokalni plan za razvoj usluga socijalne zaštite u opštini Kotor

2

SADRŽAJ

Uvod .....................................................................................................................4

Metodologija izrade lokalnog plana.......................................................................6

Situaciona analiza.................................................................................................8

Pravni i institucionalni okvir na nacionalnom nivou važan za izradu plana ...........8

Strateški okvir na nacionalnom nivou koji je u direktnoj vezi sa obezbjeđivanjem

usluga socijalne zaštite i drugih socijalnih servisa ..............................................12

Institucionalni okvir: akteri ključni za razvoj socijalnih servisa na nacionalnom

nivou ...................................................................................................................15

Lokalne strategije, akcioni planovi, odluke u oblasti socijalne zaštite .................19

Institucije na lokalnom nivou ...............................................................................19

Organizacije civilnog društva na lokalnom nivou aktivne na polju pružanja

socijalnih servisa.................................................................................................25

Procjena broja korisnika i potencijalnih korisnika socijalnih servisa ....................28

Prioritetne ciljne grupe ........................................................................................29

Analiza stanja u odnosu na prioritetne ciljne grupe.............................................30

Vizija i misija plana..............................................................................................35

Ciljevi ..................................................................................................................36

Operativni – akcioni plan.....................................................................................38

Plan prikupljanja sredstava .................................................................................45

Plan praćenja sprovođenja i procjene uspješnosti ..............................................47

Plan komunikacije sa javnošću ...........................................................................48


3

ZNAČENJE SKRAĆENICA I IZRAZA KORIŠTENIH U DOKUMENTU

Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom dokumentu imaju sljedeće značenje:

- CSR je skraćenica za Centar za socijalni rad;- ZZZCG je skraćenica za Zavod za zapošljavanje Crne Gore;- OCD je skraćenica za Organizacije civilnog društva (pojam koji u najširem smislu

podrazumijeva sve institucije nekog društva koje obavljaju određene javne funkcije, aiza kojih ne stoji autoritet države i istovremeno nemaju primarni ekonomski interes. Uužem smislu se pod tim podrazumijeva sveukupna masa nevladinih organizacija,aktivističke grupe, dobrotvorne organizacije, klubovi (sportski, društveni, itd.),fondacije, organizacije u zajednici, asocijacije profesionalaca, vjerske organizacije,sindikalna udruženja, Crveni krst itd.

- UNDP je skraćenica od engleskih riječi United Nations Development Program ili uprevodu na crnogorski jezik: Razvojni program Ujedinjenih nacija;

- NVO je skraćenica za nevladine organizacije;- Pružalac usluge je ustanova, drugi oblik organizovanja i fizičko lice, za koju

nadležni organ državne uprave utvrdi da ispunjava uslove za obavljanje djelatnostisocijalne i dječije zaštite i izda licencu za obavljanje djelatnosti;

- Licenca je javna isprava, kojom se potvrđuje da pružalac usluge, odnosno stručniradnik ispunjava utvrđene uslove i standarde za pružanje određenih usluga, odnosnoobavljanje stručnih poslova u oblasti socijalne i dječije zaštite;

- Korisnik je pojedinac odnosno porodica, koji su ostvarili pravo iz socijalne i dječijezaštite, odnosno za koje se sprovodi postupak za ostvarivanje prava;

- Dijete je lice do navršenih 18. godine života;- Porodicu čine bračni, odnosno vanbračni drugovi i djeca (bračna, vanbračna,

usvojena i pastorčad) i srodnici u pravoj liniji bez obzira na stepen srodstva, kao isrodnici u pobočnoj liniji uključujući i druge srodnike koji zajedno žive; dijete koje neživi u porodici ako je na redovnom školovanju u srednjoj školi, do kraja rokapropisanog za to školovanje i bračni drug bez obzira gdje živi;

- Samohrano lice je: roditelj koji je razveden ili je drugi roditelj umro ili je nepoznat, aizdržava dijete, odnosno vrši produženo roditeljsko pravo, u skladu sa zakonom, dozasnivanja bračne ili vanbračne zajednice; punoljetno lice nesposobno za rad, kojenema srodnike koji su po zakonu kojim se uređuju porodični odnosi dužni da gaizdržavaju ili ima srodnike koji nijesu u mogućnosti da ga izdržavaju.

- OSI (osoba sa invaliditetom - lice sа invаliditetom) je lice koje imа dugoročnаfizičkа, mentаlnа, intelektuаlnа ili senzornа oštećenjа kojа u sаdejstvu sа rаzličitimbаrijerаmа mogu otežаti puno i efektivno učešće ovih lica u društvu nа osnovujednаkosti sа drugimа;

- Beskućnik je lice koje nema imovinu, nema mjesto stanovanja niti sredstva kojimabi moglo namiriti potrebu stanovanja te je privremeno smješteno u prihvatilištu iliboravi na javnim ili drugim mjestima koja nijesu namijenjena za stanovanje;

- Nasilje u porodici označava svako djelo fizičkog, seksualnog, psihičkog, odnosnoekonomskog nasilja do kojeg dođe u porodici ili domaćinstvu, odnosno između bivšihili sadašnjih supružnika ili partnera, nezavisno od toga da li učinilac dijeli ili je dijeliodomaćinstvo sa žrtvom.


4

UVOD

U Crnoj Gori, usluge u oblasti socijalne i dječije zaštite definisane su Zakonom osocijalnoj i dječijoj zaštiti ("Službeni list Crne Gore, broj 27/2013"od 11.06.2013.god.), gdje se u članu 60 navodi da su to:

1) procjena i planiranje;2) podrška za život u zajednici;3) savjetodavno-terapijska i socijalno-edukativna usluga;4) smještaj;5) neodložne intervencije i6) druge usluge.

Međunarodni pravni akti na kojima se bazira ovaj Lokalni plan za razvoj uslugasocijalne zaštite su:- Evropska socijalna povelja (1961.god) i Izmijenjena Evropska socijalna povelja

(1996.god);- Univerzalna deklaracija UN –a o pravima čovjeka (1948.god);- Međunarodni pakt o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima;- Konvencija o pravima djeteta, usvojena od Generalne Skupštine UN (1989.god);- Milenijumski razvojni ciljevi (2002.god);- Konvencija UN-a o pravima osoba sa invaliditetom (2006.god);- UN Konvencija o zabrani svih oblika diskriminacije žena iz 1979 i Opcioni protokol uz

ovu konvenciju;- Evropska povelja o jednakosti muškaraca i žena u lokalnom životu (2006. god);- Standardna pravila UN-a o izjednačavanju mogućnosti za osobe sa invaliditetom;- Preporuka EU o koherentnoj politici za osobe sa invaliditetom,- Konvencija Savjeta Evrope o sprječavanju i suzbijanju nasilja nad ženama i nasilja u

porodici (“Službeni list Crne Gore - Međunarodni ugovori, broj 4/2013”), poznata kaoIstanbulska konvencija.

Kada je riječ o socijalnim, ekonomskim i kulturnim pravima u Evropi, jedan od centralnihmeđunarodno-pravnih mehanizama zaštite predstavlja Evropska socijalna povelja. Svanavedena prava su u ovom dokumentu jasno formulisana i na taj način upućuju državečlanice Savjeta Evrope da i u svojim pozitivno-pravnim propisima predvide Poveljomutvrđene standarde, uspostave njihovu institucionalnu zaštitu i predvide procedure imehanizme za njihovo ostvarivanje.

Izmijenjena Evropska socijalna povelja je osnovni dokument Savjeta Evrope u oblastiradnih i socijalnih prava i ujedno najvažniji dokument Savjeta Evrope poslije Evropskekonvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Ona obavezuje straneugovornice da prihvataju kao cilj svoje politike, kojem teže svim odgovarajućimsredstvima, kako nacionalnim, tako i međunarodnim, postizanje uslova u kojima u njojnavedena prava i principi mogu biti djelotvorno ostvareni, a jedan od principa tj pravanaveden je u Dijelu I Povelje pod br 14: „Svako ima pravo da koristi usluge službisocijalnog staranja“. Da bi obezbijedile efikasno ostvarivanje prava na beneficije izsocijalnog staranja, strane ugovornice obavezuju se:1. da promovišu ili obezbijede službe koje, metodama socijalnog rada, mogu da

doprinesu socijalnom staranju i razvoju kako pojedinaca tako i grupa u zajednici, injihovom prilagođavanju socijalnoj sredini;


5

2. da podstiču učešće pojedinaca i dobrovoljnih ili drugih organizacija u uspostavljanju iodržavanju takvih službi.

Pored ovog, važno je napomenuti i pravo navedeno u dijelu I Povelje: „Svako ima pravona zaštitu protiv siromaštva i društvenog isključivanja“. Kako bi se obezbijedilodjelotvorno uživanje prava na zaštitu od siromaštva i isključenja iz društva, strane seobavezuju da preduzmu mjere, u širem okviru sveobuhvatnog i usklađenog pristupakako bi se unaprijedio djelotvoran pristup licima koja žive ili su na granici da žive uokolnostima društvenog isključenja ili siromaštva, kao i njihovih porodica na, posebno,zapošljavanje, smještaj, obuku, obrazovanje, kulturu i socijalnu i medicinsku pomoć;da nadgledaju ove mjere kako bi ih po potrebi prilagodile.

Crna Gora je nakon sticanja nezavisnosti 2006.godine obnovila članstvo u SavjetuEvrope u maju 2007.godine i time preuzela sva prava i obaveze koje proističu iz togčlanstva, a u decembru 2009.god. donijela i Zakon o potvrđivanju Izmijenjene Evropskesocijalne povelje („SL.list CG-Međunarodni ugovori“, br.6/09). U martu 2010.godine jedeponovan kod Generalnog sekretara Savjeta Evrope instrument o njegovompotvrđivanju. Ovim je Crna Gora preuzela obavezu da u skladu sa čl. 21 i 22, Dijela IV,član C: „Nadzor nad primjenom obaveza sadržanih u Povelji“, izvještava o primjeniprihvaćenih odredaba iz Povelje.

Imajući u vidu težnju Crne Gore ka postizanju članstva u EU, važno je uzeti urazmatranje i politiku i stav samih članica EU vezano za temu socijalne uključenosti ipružanja socijalnih servisa. U EU, socijalne usluge imaju ključnu ulogu u poboljšanjukvaliteta života i pružanju socijalne zaštite1. One obuhvataju:

- socijalno osiguranje,- usluge zapošljavanja i obuke,- socijalno stanovanje,- dječija zaštita,- dugoročna njega,- usluge socijalne pomoći.

Saopštenje Komisije EU o socijalnim uslugama od opšteg interesa iz aprila 2006. godinedaje sledeću definiciju dvije glavne kategorije socijalnih usluga:

1. Statutarne i komplementarne šeme socijalnog osiguranja, organizovane na raznenačine (međusobne ili profesionalne organizacije), koje pokrivaju glavne rizike života,kao što su one vezane za zdravlje, starenje, povreda na radu, nezaposlenost,penzijsko i invalidsko;

2. Druge važne usluge koje su direktno pružene osobama. Ove usluge koje igrajupreventivnu i ulogu socijalne kohezije se sastoje od prilagođene pomoći kojom seolakšava socijalna inkluzija i štite osnovna prava. One obuhvataju, prije svega,pomoć ljudima koji se suočavaju sa ličnim izazovima ili krizom (kao što su duganezaposlenost, narkomanija ili raspad porodice). Drugo, one uključuju aktivnostikako bi se obezbijedilo da su dotična lica u stanju da se u potpunosti integrišu udruštvo (rehabilitacija, kurs jezika za imigrante) i, posebno, tržište rada (obuke zazanimanja i reintegracija). Ove usluge dopunjuju i podržavaju ulogu porodice u briziza najmlađe i najstarije članove društva posebno. Treće, ovi servisi uključuju

1 Employment, Social Affairs & Inclusion, http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=750


6

aktivnosti kojima se integrišu osobe sa dugoročnim zdravstvenim problemima iliinvaliditetom. Četvrto, one takođe uključuju i socijalno stanovanje, stambenozbrinjavanje za ugrožene građane ili grupe koje su u socijalno manje povoljnompoložaju.

U principu, u zemljama Evropske unije, kao i u Crnoj Gori, većina socijalnih usluga suveoma zavisne od javnog finansiranja, a sama Unija podstiče saradnju i razmjenu dobreprakse između zemalja članica za poboljšanje kvaliteta usluga, i pruža finansijskupodršku za njihov razvoj i modernizaciju (npr. iz Evropskog socijalnog fonda). Takođe,Evropska komisija podržava i dopunjuje politike zemalja članica u oblasti socijalneinkluzije i socijalne zaštite.

U skladu sa obavezama koje proizilaze iz Zakona o socijalnoj i dječijoj zaštiti i ukupnimpravnim okvirom u Crnoj Gori, te međunarodnim obavezama i trendovima nameđunarodnom nivou, a kako bi unaprijedila kvalitet života svojih građana, opština Kotorizradila je ovaj Lokalni plan.

METODOLOGIJA IZRADE LOKALNOG PLANA

Proces izrade ovog lokalnog plana tekao je u skladu sa Uputstvom o jedinstvenompostupanju u procesu izrade, usvajanja i implementacije lokalnih planova uslugakoje je Ministarstvo rada i socijalnog staranja napravilo u saradnji sa Zajednicom opštinaCrne Gore, i koje je objavljeno na sajtu Zajednice opština i dostavljeno svim opštinama.

Na osnovu ovog upustva, predsjednik Opštine, na osnovu svojih ovlašćenja po Zakonu olokalnoj samoupravi i Statutu Opštine, Rješenjem je imenovao Radni tim za izraduLokalnog plana za razvoj usluga socijalne zaštite. U sklopu projekta „Reforma sistemasocijalne zaštite – Unapređenje socijalne inkluzije“ definisano je da članovi Radne grupebudu: 2 predstavnika/ce lokalne samouprave, predstavnici/e Centra za socijalni rad,Biroa rada, opštinske organizacije Crvenog krsta i organizacija civilnog društvaodabranih kroz Javni poziv koje se bave problematikom socijalne zaštite i pružanjemusluga socijalne i dječje zaštite. Obaveze i odgovornosti članova Radne grupe sudefinisane u: a) Rješenju o imenovanju i b) Pravilniku o radu Radne grupe.Administrativne i tehničke poslove i pomoć oko izrade Lokalnog plana pružio je organopštine nadležan za poslove socijalne i dječje zaštite.

Članovi/ice radne grupe bili su:- Tijana Čađenović, Sekretarka Sekretarijata za kulturu, sport i društvene djelatnosti,- Jelica Drašković, predstavnica Zavoda za zapošljavanje Crne Gore - PJ za opštine

Herceg Novi, Kotor i Tivat,- Ljubica Knežević, predstavnica Centra za socijalni rad,- Anet Marović, predstavnica Opštinske organizacije Crvenog krsta Kotor,- Miroslav Koprivica, predstavnik NVO „Małi Veliki korak“,- Slavica Latković, predstavnica JU Resursni centar za sluh i govor, dr Peruta

Ivanović,- Mudrić Petrović Bruna, predstavnica JU Resursni centar za sluh i govor, dr Peruta

Ivanović,- Anđela Kuč, savjetnica u Sekretarijatu za kulturu, sport i društvene djelatnosti- Aleksandra Gligorović, konsultatkinja UNDP-a, eksterna podrška radnoj grupi.


7

Osnovna nadležnost ove Radne grupe bila je određivanje prioritetnih oblasti uokviru Plana, što je obezbijeđeno kroz učešće članova/ica radne grupe na radionicama isastancima kao i kroz konsultativni proces vođen od strane UNDP kancelarije u CrnojGori, koja je u tu svrhu angažovala konusltantkinju, Aleksandru Gligorović.

Radna grupa je formirana na način da njeni članovi i članice ne predstavljaju sebe kaopojedinca/ku, niti samo svoju pojedinačnu organizaciju ili instituciju iz koje dolazi, već sezalažu za interese cjelokupnog sektora iz kojeg dolaze tj. prevashodno interesekorisnika njihovih usluga u oblasti socijalne zaštite tj. socijalno isključenih ili grupa uriziku od socijalne isključenosti, a pored toga imaju i dokazano razvijene mehanizmepovratne komunikacije u smislu izvještavanja i primanja povratnih informacija odnavedenih.

Za potrebe dokumenta dopunjena je postojeća analiza pravnog i institucionalnogokvira i postojećih, za ovu tematiku relevantnih, strateških planova i odluka nanacionalnom nivou koji prepoznaju potrebu za razvojem usluga socijalne zaštite iunapređenja socijalne inkluzije marginalizovanih grupa.

Sa ciljem izrade situacione analize prikupljeni su podaci o stanju vezanom za servisesocijalne zaštite u Opštini Kotor koji su obuhvatili procjenu stanovnika Opštine i procjenubroja potencijalnih korisnika servisa socijalne i dječije zaštite tj. ugroženih kategorija iliosoba u riziku. Zatim je urađena analiza najvažnijih aktera tj. institucija i organizacijakoje se u Opštini bave pružanjem usluga socijalne i dječije zaštite kao i odluka na nivouOpštine koje se tiču ove problematike.

Utvrđivanje problemskih područja tj. prioritetnih ciljnih grupa rađeno je na osnovuizabranih kriterijuma: stepena ugroženosti/ranjivosti ciljne grupe, brojnost ciljne grupe,strukture potreba i nivoa zadovoljavanja potreba – efikasnosti i aktivnosti, lokalnihkapaciteta i rasploživih resursa kao i usklađenosti potencijalnih usluga sa prioritetimanacionalnih i drugih lokalnih strategija.

Tokom izrade ovog lokalnog plana, sprovedena je i analiza potreba u zajednici –konsultovanje građana i građanki. Naime, u skladu sa odredbama Odluke o učešćulokalnog stanovništva u vršenju javnih poslova („Službeni list Crne Gore – opštinskipropisi“ broj 13/12), Sekretarijat za kulturu, sport i društvene djelatnosti sproveo jepostupak prethodnog konsultovanja po pitanju izrade Lokalnog plana za unaprijeđenjesocijalne i dječje zaštite (socijalne inkluzije) za period 2016-2019. godine. Postupak jesproveden na sljedeći način:

- Upitnik je kreiran u cilju konsultovanja javnosti u postupku pripreme ovog lokalnogplana kao i obavještenje o procesu izrade plana sa pozivom građanima igrađankama da daju svoje mišljenje o prioritetnim oblastima. Informacija jeobjavljena na internet stranici Opštine Kotor i proslijeđena medijima.

- Rok za dostavljanje predloga, interesa, stavova, kao i za popunjavanje upitnika upostupku prethodnog konsultovanja bio je 30 dana od dana objavljivanjaobavještenja i Javnog poziva na internet stranici Opštine. Rezultati su uzeti urazmatranje tokom izrade plana.


8

U izradi dokumenta i preporukama za planiranje servisa poštovani su principi socijalne idječije zaštite koji su navedeni u važećem Zakonu o socijalnoj i dječijoj zaštiti ("Službenilist Crne Gore, broj 27/2013 od 11.06.2013. god.):

- uvažavanja integriteta i dostojanstva korisnika socijalne i dječje zaštite koja sezasniva na socijalnoj pravdi, odgovornosti i solidarnosti, koja se pruža uz poštovanjefizičkog i psihičkog integriteta, bezbjednosti, kao i uz uvažavanje moralnih, kulturnih ireligijskih ubjeđenja, u skladu sa zajemčenim ljudskim pravima i slobodama;

- zabrane diskriminacije korisnika po osnovu rase, pola, starosti, nacionalnepripadnosti, socijalnog porijekla, seksualne orijentacije, vjeroispovijesti, političkog,sindikalnog ili drugog opredjeljenja, imovnog stanja, kulture, jezika, invaliditeta,prirode socijalne isključenosti, pripadnosti određenoj društvenoj grupi ili drugogličnog svojstva;

- informisanja korisnika o svim podacima koji su značajni za utvrđivanje njegovihsocijalnih potreba i ostvarivanje prava, kao i o tome kako te potrebe mogu bitizadovoljene;

- individualnog pristupa korisniku u pružanju prava iz socijalne i dječje zaštite;- aktivnog učestvovanja korisnika u kreiranju, izboru i korišćenju prava iz

socijalne i dječje zaštite koji se zasniva na učestvovanju u procjeni stanja i potreba iodlučivanju o korišćenju potrebnih usluga;

- uvažavanja najboljeg interesa korisnika u ostvarivanju prava iz socijalne idječje zaštite;

- prevencije institucionalizacije i dostupnosti usluga u najmanje restriktivnomokruženju uvijek kada za to postoje uslovi u njihovim domovima ili lokalnoj zajednicikroz vaninstitucionalne oblike zaštite, koje osiguravaju različiti pružaoci usluga, saciljem poboljšanja kvaliteta života korisnika i njegove socijalne uključenosti;

- pluralizma usluga i pružalaca usluga socijalne i dječje zaštite koje obavljaju iorganizacije civilnog društva i druga pravna i fizička lica, pod uslovima i na načinpropisan zakonom;

- partnerstva i udruživanja različitih nosilaca djelatnosti i programa, posebno nalokalnom nivou u cilju dostupnosti usluga u najmanje restriktivnom okruženju iprevencije institucionalizacije;

- transparentnosti u pogledu informisanja javnosti o socijalnoj i dječjoj zaštiti usredstvima javnog informisanja, kao i na druge načine, u skladu sa zakonom.

Obaveze i odgovornosti Radne grupe za izradu ovog lokalnog plana prestaju momentomusvajanja Lokalnog plana za razvoj usluga socijalne zaštite od strane Skupštine opštine,a predsjednik Opštine će nakon toga imenovati posebnu Radnu grupu za praćenjerealizacije Lokalnog plana za razvoj usluga socijalne zaštite.

SITUACIONA ANALIZA

1. PRAVNI I INSTITUCIONALNI OKVIR NA NACIONALNOM NIVOUVAŽAN ZA IZRADU PLANA

PRAVNI OKVIRIzrada Lokalnog plana za razvoj usluga socijalne i dječije zaštite radi se u skladu saZakonom o socijalnoj i dječjoj zaštiti ("Službeni list Crne Gore, broj 27/2013"od11.06.2013. god.). U članu 2 ovog Zakona je navedeno: „Socijalna i dječija zaštita je


9

djelatnost kojom se obezbjeđuju i ostvaruju mjere i programi namijenjeni pojedincu iporodici sa nepovoljnim ličnim ili porodičnim okolnostima, koji uključuju prevenciju,pomoć u zadovoljavanju osnovnih životnih potreba i podršku”.

„Socijalna i dječja zaštita ima za cilj unaprijeđenje kvaliteta života i osnaživanje zasamostalan i produktivan život pojedinca i porodice“ (član 4 Zakona o socijalnoj i dječijojzaštiti).

U ostvarivanju ciljeva socijalne i dječije zaštite, posebno se štite:

1) dijete:- bez roditeljskog staranja;- čiji roditelj nije u stanju da se o njemu stara;- sa smetnjama i teškoćama u razvoju;- u sukobu sa zakonom;- koje zloupotrebljava alkohol, drogu ili druga opojna sredstva;- koje je žrtva zlostavljanja, zanemarivanja, nasilja u porodici i eksploatacije ili kod

kojeg postoji opasnost da će postati žrtva;- žrtva trgovine ljudima;- kojem roditelji nijesu saglasni oko načina vršenja roditeljskog prava;- koje se zatekne van mjesta prebivališta bez nadzora roditelja, usvojioca ili

staratelja;- trudnica bez porodične podrške i odgovarajućih uslova za život;- samohrani roditelj sa djetetom bez porodične podrške i odgovarajućih uslova za

život;- kojem je usljed posebnih okolnosti i socijalnog rizika potreban odgovarajući oblik

socijalne zaštite.

2) odraslo i staro lice:- sa invaliditetom;- koje zloupotrebljava alkohol, drogu ili druga opojna sredstva;- koje je žrtva zanemarivanja, zlostavljanja, eksploatacije i nasilja u porodici ili kod

kojeg postoji opasnost da će postati žrtva;- žrtva trgovine ljudima;- koje je beskućnik;- trudnica bez porodične podrške i odgovarajućih uslova za život;- samohrani roditelj sa djetetom bez porodične podrške i odgovarajućih uslova za

život;- kojem je usljed posebnih okolnosti i socijalnog rizika potreban odgovarajući oblik

socijalne zaštite.”

Prava iz socijalne i dječije zaštite po važećem Zakonu o socijalnoj i dječijoj zaštiti su:1) osnovna materijalna davanja;2) usluge socijalne i dječije zaštite.

Usluge u oblasti socijalne i dječije zaštite (čl.60 Zakona) su:1) procjena i planiranje;2) podrška za život u zajednici;3) savjetodavno-terapijska i socijalno-edukativna usluga;4) smještaj;5) neodložne intervencije i


10

6) druge usluge.

Usluge procjene i planiranja (prema članu 61) obavlja Centar za socijalni rad i oneobuhvataju: procjenu stanja, odnosno potreba, snaga i rizika korisnika i drugih licaznačajnih za korisnika; procjenu staraoca, hranitelja, usvojioca i lica kojem je dijetepovjereno na njegu, vaspitanje i obrazovanje i izradu individualnog ili porodičnog planapružanja usluga i drugih procjena i planova.

Usluge podrške za život u zajednici (prema članu 62) obuhvataju aktivnosti kojepodržavaju boravak korisnika u porodici ili neposrednom okruženju.

Usluge podrške za život u zajednici su:- dnevni boravak,- pomoć u kući,- stanovanje uz podršku,- svratište,- personalna asistencija,- tumačenje i prevođenje na znakovni jezik i- druge usluge podrške za život u zajednici.

Savjetodavno-terapijske i socijalno-edukativne usluge (prema članu 63) obuhvataju:- savjetovanje,- terapiju,- medijaciju,- SOS telefon i- druge usluge s ciljem prevazilaženja kriznih situacija i unapređivanja

porodičnih odnosa.Gore navedene usluge pruža pružalac usluge socijalne i dječije zaštite.

Usluge smještaja su:- porodični smještaj-hraniteljstvo;- porodični smještaj;- smještaj u ustanovu socijalne i dječije zaštite;- smještaj u prihvatilište.

Pored centra za socijalni rad i drugi pružalac usluge socijalne i dječije zaštite može dapruža stručnu podršku i sprovodi odgovarajuću obuku pružaocima usluge porodičnogsmještaja hraniteljstva i porodičnog smještaja.

Važećim Zakonom reаlizuju se opredeljenjа kojа podrаzumijevaju, između ostаlog,podsticаnje rаzvojа rаznovrsnih i uvođenje novih usluga socijаlne i dječije zaštite uzаjednici i uključivаnje u sferu pružаnjа uslugа što više rаzličitih аkterа. Djelatnost uoblasti socijalne i dječije zaštite, odnosno pojedine usluge može, u skladu sa ovimzakonom pružati i pružalac usluge: udruženje, preduzetnik, privredno društvo i fizičkolice, u skladu sa zakonom (član 119).

Nabavka usluga je definisana i navodi se da usluge socijalne i dječje zaštite iz čl. 62 i63 Zakona o socijalnoj i dječijoj zaštiti, kao i usluge smještaja u ustanovu i prihvatilište –sklonište za kojima postoji potreba, a mogu se efikasnije obezbijediti od strane drugihpružalaca usluga, obezbjeđuju se kroz:

- postupak javne nabavke,


11

- javnim pozivom ili- javno-privatnim partnerstvom.

Zakon predviđa i propisivanje minimalnih standarda za pružanje usluga socijalne idječje zaštite i postupak za dobijanje licence za organizacije i stručne radnike izoblasti socijalne i dječije zaštite, zatim postupak akreditacije programa obuke, odnosnoprograma pružanja usluga, u kome se ocjenjuje da li program obuke, odnosno programpružanja usluga, ispunjava utvrđene standarde za akreditaciju.

Od kada je u junu 2013. stupio je na snagu novi Zakon o socijalnoj i dječijoj zaštiti,uslijedilo je i usvajanje više pravilnika iz oblasti socijalne i dječje zaštite, a neki od njihsu:- Pravilnik o sadržini i obliku individualnog plana aktivacije i načinu sprovođenja mjera

socijalne uključenosti radno sposobnih korisnika materijalnog obezbjeđenja (Sl.listCG”,broj 58/13)

- Pravilnik o sadržaju baze podataka i sadržaju i načinu vođenja evidencija u socijalnoji dječjoj zaštiti (‚‚Sl.list CG”,broj 58/13), kojim se propisuju bliži uslovi u pogledusadržaja, čuvanja, načina vođenja i pristupa evidencijama, registrima i bazipodataka.

- Pravilnik o bližim uslovima i standardima za obavlјanje stručnih poslova u socijalnoj idječjoj zaštiti (Sl.list CG”,broj 56/13) kojim se utvrđuju stručni poslovi u socijalnoj idječjoj zaštiti, kao i bliži uslovi i standardi za njihovo obavlјanje.

- Pravilnik o organizaciji, normativima, standardima i načinu rada centra za socijalnirad (Sl.list CG”,broj 58/13)

- Pravilnik o bližim uslovima za ostvarivanje osnovnih materijalnih davanja iz socijalnei dječje zaštite (Sl.list CG”,broj 40/13)

- Pravilnik o bližim uslovima za pružanje i korišćenje usluga porodičnog smještaja-hraniteljstva i porodičnog smještaja (Sl.list CG“, broj 19, od 17.aprila 2014.god)

- Pravilnik o bližim uslovima za pružanje i korišćenje, normativima i minimalnimstandardima usluge smještaja odraslih i starih lica („Sl.list CG, broj 58 /14)

- Pravilnik o bližim uslovima za pružanje i korišćenje usluga, normativima i minimalnimstandardima usluga smještaja djece i mladih u ustanovu i malu kućnu zajednicu(„Sl.list CG, broj 43 /14)

- Pravilnik o bližim uslovima za pružanje i korišćenje, normativima i minimalnimstandardima usluga podrške za život u zajednici (“Sl. list CG”, br. 30/15)

- Pravilnik o bližim uslovima za pružanje i korišćenje, normativima i minimalnimstandardima savjetodavno – terapijskih i socijalno – edukativnih usluga.

- Pravilnik o bližim uslovima za izvršenje institucionalne mjere upućivanje u vaspitnuustanovu nezavodskog tipa2 (‘’Sl. list CG" ,broj 42/2015)

2 Pravilnik dostupan na: http://bit.ly/29sMArY


12

- Pravilnik o visini sredstava za razvoj, odnosno finansiranje usluga socijalne i dječjezaštite i kriterijumima za njihovu raspodjelu (Sl.list CG, broj 42/2015")3

- Pravilnik o kriterijumima i mjerilima za utvrđivanje cijena usluga dnevnog boravka,pomoći u kući i personalne asistencije, koje obezbjeđuje država4

- Pravilnik o bližim uslovima za pružanje i korišćenje, normativima i minimalnimstandardima usluge smještaja u prihvatilištu-skloništu (Sl.list CG, broj 26/2014)5

- Pravilnik o kriterijumima i mjerilima za učešće korisnika, roditelja odnosno srodnika uplaćanju troškova usluga podrške za život u zajednici, savjetodavno-terapijskih isocijalno-edukativnih usluga i usluga smještaja („Sl.list CG“, broj 77/15).

STRATEŠKI OKVIR NA NACIONALNOM NIVOU KOJI JE U DIREKTNOJ VEZISA OBEZBJEĐIVANJEM USLUGA SOCIJALNE ZAŠTITE I DRUGIHSOCIJALNIH SERVISA

Za potrebe analize postojećih socijalnih servisa i procjene perspektive razvoja od ključnevažnosti su nacionalne strategije u kojima je zastupljena oblast socijalne zaštite idefinisana uloga Ministarstva rada i socijalnog staranja odnosno lokalnih aktera.Najvažnije su:- Strategija razvoja socijalne i dječje zaštite u Crnoj Gori (2013 -2017.god),- Strategija za integraciju osoba sa invaliditetom (OSI) u Crnoj Gori (2008 – 2016.god),- Strategija razvoja sistema socijalne zaštite starih lica (2013 – 2017.god)- Strategija razvoja volonterizma (2010 – 2015. god),- Strategija zaštite od nasilja u porodici (2016 – 2020.god),- Strategija Crne Gore za sprečavanje zloupotrebe droga (2013-2020.god) i Akcioni

plan (2013 - 2016.god),- Strategija zapošljavanja i razvoja ljudskih resursa (2016 – 2020.god),- Strategija Vlade Crne Gore za poboljšanje položaja Roma i Egipćana u Crnoj Gori

(2012-2016.god)

Najvažnija u dijelu planiranja usluga socijalne zaštite je svakako Strategija razvojasocijalne i dječje zaštite u Crnoj Gori za period 2013 - 2017.godine. Ona predviđarazvijanje kroz sljedeće strateške pravce:- Definisanje razvojne politike socijalne i dječje zaštite povezane sa drugim sistemima

i djelatnostima u društvu i harmonizovane sa međunarodnim propisima istandardima, usmjerene na prevenciju socijalnih problema;

- Decentralizaciju sistema socijalne i dječje zaštite;- Učešće građana i korisnika u odlučivanju o sredstvima i načinima za zadovoljavanje

potreba;- Efikasnija materijalna davanja u socijalnoj i dječjoj zaštiti;- Obezbježivanje kvalitetnih usluga u socijalnoj i dječjoj zaštiti.

Decentralizacija podrazumijeva uključivanje i drugih aktera, pored države, u pružanjeusluga: nevladinih organizacija, privatnog sektora, kao i građana. Ključni dio koji seodnosi na uspostavljanje usluga definisan je u Strategiji na slijedeći način:„Obezbjeđivanje kvaliteta usluga podrazumijeva:

3 Pravilnik dostupan na: http://bit.ly/29qDpex4 Pravilnik dostupan na: http://bit.ly/29qDyhS5 Pravilnik dostupan na: http://bit.ly/1XW1fg4


13

- izradu minimalnih standarda usluga socijalne i dječje zaštite;- razvoj usluga koje podržavaju prirodnu porodicu i porodično okruženje korisnika kao

najmanje restriktivno okruženje;- podsticanje razvoja usluga koje podržavaju boravak korisnika u porodici ili

neposrednom okruženju: porodičnog smještaja-hraniteljstva, usluga dnevnih centara,pomoći u kući, savjetodavnih usluga i drugih usluga socijalne i dječje zaštite;

- podizanje kvaliteta usluga u postojećim ustanovama na viši nivo i pružanje novihusluga i uvođenje novih programa, posebno za djecu bez roditeljskog staranja, djecusa smetnjama u razvoju, djecu i mlade sa poremećajima u ponašanju, lica sainvaliditetom, žrtve trgovine ljudima i porodičnog nasilja, liječene uživaoce opojnihsredstava, oboljelih od AIDS-a i dr.;

- obezbjeđivanje efikasnog sistema stučne podrške, supervizije i inspekcije;- promjenu u organizaciji rada centara za socijalni rad i uvođenje novih metoda rada“.

Pitanje kvaliteta usluga u sistemu socijalne i dječje zaštite i jačanje profesionalnihkapaciteta pružalaca usluga, posebno u državnim institucijama je suštinska pretpostavkauspješne reforme sistema socijalne i dječje zaštite. Jačanje profesionalnih kapacitetazaposleniih i pružalaca usluga u sistemu socijalne i dječje zaštite podrazumijeva:kontinuiranu edukaciju zaposlenih; stručno napredovanje zaposlenih; izradu iakreditaciju programa edukacije zaposlenih; uvođenje sistema licenciranja i akreditacijeza pružaoce usluga; uvođenje etičkih principa i izrada kodeksa prakse i profesionalnogponašanja; uvođenje sistema evaluacije, supervizije i monitoringa efekata preduzetihmjera; uvođenje sistema nezavisnog nadzora i kontrole stručnog rada. U skladu sazakonom o socijalnoj i dječjoj zaštiti i aktivnostima predviđenim Akcionim planom Zavodza socijalnu i dječju zaštitu u 2015.god je donio Etički kodeks za zaposlene u socijalnoj idječjoj zaštiti.6

2. Strategija za integraciju osoba sa invaliditetom (OSI) u Crnoj Gori (2008 – 2016.god)kao glavni cilj postavlja unapređenje položaja OSI i njihovo uključivanje u sve oblastidruštva na ravnopravnoj osnovi. Strategijom se preporučuje: „Osnovati i razvitinove/nedostajuće servise bazirane na istraženim potrebama korisnika: Mreža dnevnihcentara za djecu sa smetnjama u razvoju; Plaćeni prevoz djeci sa smetnjama u razvoju injihovim pratiocima do centara gdje se školuju ili gdje borave; Centri za podsticanjesamostalnog života OSI; Prevoz osoba sa invaliditetom „od vrata do vrata“; Gestovniprevodilac; Psi vodiči i pomagači; Službe za psihološko osnaživanje; Starateljstvo – licekoje se brine o OSI i koje to obavlja kao profesionalno zanimanje, a koje može biti iz užeporodice ili po izboru same OSI. Ovaj rad treba da bude uračunat u staž za PIO;Specijalizovano hraniteljstvo za djecu sa smetnjama u razvoju; Personalni asistent zapomoć osobama sa invaliditetom.“ U Akcionom planu za 2014 – 2015. godinu se navodimjera: „Osnovati i razviti nove/nedostajuće servise u lokalnim zajednicama” u okviru kojesu navedene sljedeće aktivnosti: “Širenje mreže dnevnih centara za djecu sa smetnjamau razvoju; Promovisanje hraniteljstva za djecu sa smetnjama u razvoju; Uvođenje uslugepersonalnog asistenta; Uvođenje usluge prevodioca i tumača za znakovni jezik;Otvaranje male grupne kuće za smještaj djece sa smetnjama u razvoju“.

3. Strategija razvoja sistema socijalne zaštite starih lica (2013 – 2017.god)7 za opšticilj postavlja: „Razvijanje integrisane socijalne zaštite starih lica radi očuvanja i

6 Dostupan na: http://bit.ly/29dgk9x7 Dostupno na: http://bit.ly/29dgk9x


14

poboljšanja njihovog kvaliteta života u prirodnom okruženju i osposobljavanja zaproduktivan život u zajednici, kao i radi predupređenja zavisnosti od socijalnih službi,efikasnim korišćenjem postojećih resursa i razvijanjem novih dostupnih, kvalitetnih iraznovrsnih usluga socijalne zaštite”. Kao poseban cilj koji se odnosi na socijalne uslugei ulogu lokalne samouprave navodi: “Razvijenu mrežu vaninstitucionalnih/lokalnih uslugasocijalne zaštite u zajednici koje unapređuju kvalitet života starih u njihovoj prirodnojsredini i međugeneracijskih odnosa u porodici”. Ono što ova Strategija planira jeste:„Ojačati kapacitete lokalnih samouprava za uvođenje lokalnih usluga; Obezbjeditiuvođenje lokalnih socijalnih usluga na opštinskom i međuopštinskom nivou, u skladu sasačinjenim akcionim planom; Uveđenje savjetodavno terapijske i socio edukativneusluge za starije građane u okviru postojedih kapaciteta u sistemu socijalne ilizdravstvene zaštite u vidu posebnih programa; Unapređeni mehanizmi učešća NVOsektora u obezbjeđivanju socijalnih usluga – kroz razvanje mehanizama dostupnostifinansijskih sredstava iz budžeta NVO sektoru i drugim pružaocima usluga u skladu sapluralizmom pružaoca usluga i podršku razvoju volonterizma u obezbjeđivanju socijalnihusluga čime se doprinosi povremenom/kontinuiranom obogaćivanju osnovnog sadržajausluge koji je propisan minimalnim standardima kvaliteta usluge.“

4. Strategija razvoja volonterizma (2010 - 2015) u dijelu koji se odnosi na socijalnu izdravstvenu zaštitu navodi da treba raditi na poboljšanju kvaliteta i ekonomičnostisocijalne zaštite. Učešće i dobra volja građana mogu biti velika pomoć socijalnoisključenim kategorijama društva. Mjere predložene Strategijom obuhvataju angažmanvolontera u dijelu unapređivanja socijalne zaštite i kvaliteta servisa za djecu, stara inemoćna lica, beskućnike i druge socijalno isključene kategorije stanovništva.

5. Strategija zaštite od nasilja u porodici (2016 - 2020), urađena je u skladu sa Zakonomo zaštiti od nasilja u porodici (čl 18). Strategija sadrži: 1) ocjenu stanja i identifikovanjeključnih problema u socijalnoj i drugoj zaštiti; 2) ciljeve i mjere za unaprijeđenje socijalnei druge zaštite, a naročito u vezi: podizanja nivoa svijesti građana o problemu nasilja iformiranja stavova o neprihvatljivosti nasilja; razvoja programa za prevenciju nasilja;podrške porodici u prevenciji nasilja; daljeg razvoja normativnog okvira u oblasti zaštite;jačanja saradnje organa, ustanova, organizacija i drugih pravnih i fizičkih lica koja sebave zaštitom; sticanja novih znanja i vještina svih koji se bave zaštitom; unapređenjasistema za prikupljanje i analizu podataka i izvještavanja o slučajevima nasilja. Navodise da Vlada i lokalne samouprave treba da rade na uspostavljanju dovoljnog brojaskloništa za žrtve porodičnog nasilja.

6. Protokol o postupanju, prevenciji i zaštiti od nasilja u porodici. Shodno obavezama izStrategije zaštite od nasilja u porodici u novembru 2011. godine potpisan je i Protokol opostupanju, prevenciji i zaštiti od nasilja u porodici, čiji su potpisnici Vrhovni Sud,Ministarstvo pravde, Vrhovno Tužilaštvo, Ministarstvo prosvjete i sporta, Ministarstvozdravlja, Ministarstvo rada i socijalnog staranja, Uprava policije i Vijeće za prekršaje.Protokol definiše tip usluga koje treba da obezbijede instiitucije koje pružaju zaštitužrtvama nasilja u porodici, kao i rad na formiranju multidisciplinarnih timova na lokalnomnivou za praćenje i unapređenje koordinirane i efikasne zaštite žrtava porodičnog nasilja.

7. Strategija Crne Gore za sprečavanje zloupotrebe droga 2013-2020 i Akcioni plan2013- 2016, sadrži konkretne priloge, kao i ugrađene prijedloge i sugestije iskazane odstrane nadležnih drž avnih organa, referentnih ustanova, lokalne samouprave,stručnjaka raznih profila, kao i nevladinih organizacija. U dijelu ostvarivanja cilja„Smanjenja potražnje za drogama“ posebna je važnost za oblast socijalnih servisa uloga


15

svih aktera u oblasti rehabilitacije i reintegracije zavisnika/ca od droga u društvo,uključujući i lica na izdržavanju kazne i okviru kog je predviđeno „povećanje dostupnosti,pristupačnost i pokrivenosti efikasnim raznovrsnim intervencijama vezanim za socijalnurehabilitaciju i socijalnu reintegraciju“.

8. Strategija zapošljavanja i razvoja ljudskih resursa (2016 – 2020.god) kao jedan odprioriteta navodi: „Promovisanje socijalne inkluzije i smanjenje siromaštva“. U sklopuovog prioriteta djelovaće se na unapređenje Sistema socijalnih davanja i socijalnihusluga, integracije u obrazovanju i zapošljavanju lica sa invaliditetom, kao i napodsticanju uključivanja pripradnika/ca društveno ranjivih grupa na tržište rada (RE,žrtve nasilja, trgovine ljudima, kao i osobe koje su povratnici u zemlju po osnovureadmisije). U ovom dokumentu se navodi da razvoj usluga koje podržavaju život uzajednici predstavlja važan segment ovog cilja i podrazumijeva aktivnosti nausklađivanju sa propisanim standardima za pružanje usluga socijalne i dječje zaštite iuspostavljanju sistema licenciranja stručnih radnika i pružalaca usluga.

9. Strategija za razvoj hraniteljstva u Crnoj Gore sa Akcionim planom za period 2012.-2016. godini donešena je u cilju održivog, efikasnog i svima dostupnog sistema zaštitedjece i mladih bez roditeljskog staranja. U Strategiji je navedeno da se hraniteljstvo kaoadekvatni oblik zaštite zasniva se na partnerstvu javnog, privatnog i civilnog sektora kaopružaoca usluga u ovoj oblasti i uz stimulisanje pune participacije korisnika – djece, kao ihranitelja. Kao direktni korisnici se navode: djeca i mladi; biološke porodice djece usistemu socijalne zaštite; srodničke hraniteljske porodice; nesrodničke hraniteljskeporodice; građani – potencijalni kandidati za hraniteljstvo; zaposleni u centrima zasocijalni rad; zaposleni u domovima za djecu; zaposleni u organima državne i lokalnesamouprave koji rade u oblasti zaštite djece; nevladine organizacije. Pored toga uindirektne ciljne grupe spadaju: mediji; zaposleni u zdravstvenim i obrazovnimustanovama; šira javnost.

INSTITUCIONALNI OKVIR: AKTERI KLJUČNI ZA RAZVOJSOCIJALNIH SERVISA NA NACIONALNOM NIVOU

Ministarstvo rada i socijalnog staranja

Uredbom Vlade Crne Gore članom 18. regulisana je uloga i nadležnost Ministarstva radai socijalnog staranja kako slijedi: „Ministarstvo rada i socijalnog staranja vrši posloveuprave koji se odnose na: radne odnose, zaštitu na radu, zarade i druga primanja iz radai po osnovu rada; tržište rada, zapošljavanje i obrazovanje odraslih za potrebe tržištarada u svim oblicima rada osim u državnim organima; zapošljavanje i rad stranaca uCrnoj Gori; zapošljavanje lica sa invaliditetom; zaštitu građana Crne Gore na radu uinostranstvu; međunarodnu saradnju i međunarodne ugovore iz nadležnostiministarstva; sistem penzijskog i invalidskog osiguranja i oblast boračke i invalidskezaštite; zaštitu boraca, vojnih invalida, porodica palih boraca, civilnih invalida rata ičlanova njihovih porodica; socijalnu zaštitu, dječju zaštitu, zaštitu lica sa invaliditetom,zaštitu starih lica; socijalnu zaštitu lica koja traži azil, lica kojima je priznat statusizbjeglice i lica kojima je odobrena dodatna zaštita; porodičnu zaštitu; saradnju saCrvenim krstom Crne Gore, nevladinim organizacijama, agencijama Ujedinjenih nacija idrugim međunarodnim organizacijama; upravni postupak iz nadležnosti ministarstva;prvostepeni prekršajni postupak; vođenje registra Opšteg i granskih kolektivnih ugovora,


16

registra sindikalnih organizacija, registra reprezentativnih sindikata i registrareprezentativnih organizacija udruženja poslodavaca; davanje ovlašćenja za obavljanjeposlova iz oblasti zaštite na radu i vođenje registra izdatih ovlašćenja; priznavanjeinostranih sertifikata u neformalnom i informalnom obrazovanju sa vođenjem centralnogregistra; upravni nadzor u oblastima za koje je ministarstvo osnovano; kao i drugeposlove koji su mu određeni u nadležnost.“

Unutar Ministarstva organizovan je posebno Direktorat za socijalno staranje i dječjuzaštitu u okviru koga se nalaze: Direkcija za socijalnu i dječju zaštitu i nadzor, Direkcijaza zaštitu rizičnih grupa i Direkcija za razvoj usluga. U Direktoratu za socijalno staranje idječju zaštitu vrše se poslovi koji se odnose na: zaštitu porodice, pojedinca, djece uriziku i lica u stanju socijalne potrebe, odnosno socijalne isključenosti a posebno nanesposobne za rad i materijalno neobezbijeđene, djecu bez roditeljskog staranja, djecusa tjelesnom, mentalnom i senzornom ometenošću, zlostavljanu i zanemarenu djecu,djecu sa poremećajem u ponašanju, lica sa invaliditetom, stara lica, lica i porodicekojima je usljed posebnih okolnosti potreban odgovarajući oblik socijalne zaštite kao iizbjegla i interno raseljena lica; kreiranje strateških dokumenata koji su od interesa zazaštitu pojedinih ranjivih kategorija stanovništva; praćenje primjene usvojenihdokumenata; drugostepeni upravni postupak u oblasti socijalne i dječje zaštite iporodičnih odnosa; poslove iz oblasti analitike, planiranja i pripreme analiza, informacija iizvještaja o finansijskim tokovima koji služe kao osnova u izradi projekcije potrebnihsredstava za finansiranje godišnjih potreba i obaveza i investicionih ulaganja u oblastimasocijalne i dječje zaštite; izradu izvještaja i statistika o korišćenju sredstava iz oblastisocijalne i dječje zaštite i njihovo generisanje unutrašnjim i spoljnim entitetima;programiranje i monitoring prioriteta/mjera koji je vezan za socijalnu inkluziju, u okviruOperativnog programa IPA IV komponente razvoj ljudskih resursa, ostvarivanje saradnjesa NVO i organima lokalne samouprave.

U Direkciji za socijalnu i dječju zaštitu i nadzor vrše se poslovi koji se odnose na:pripremu nacrta i predloga zakona, podzakonskih akata i drugih propisa iz oblastisocijalne i dječje zaštite; pripremu odgovarajućih informacija, analiza i programa;davanje stručnih mišljenja u vezi primjene zakona i drugih propisa iz ove oblasti;saradnju sa lokalnom samoupravom i nevladinim organizacijama; ostvarivanje prava namaterijalno obezbjeđenje porodice; smještaj u drugu porodicu; pomoć u vaspitanju iobrazovanju djece i mladih sa posebnim potrebama; ostvarivanje prava na ličnuinvalidninu, njegu i pomoć drugog lica kojima je priznat status izbjeglice, opremu zanovorođeno dijete, dodatak za djecu; odmor i rekreaciju djece; ostvarivanje prava uoblasti porodičnih odnosa; rješavanje u drugostepenom upravnom postupku iz oblastisocijalne i dječje zaštite; vođenje postupka o ispunjavanju uslova za obavljanjedjelatnosti javnih i privatnih ustanova za ovu oblast i obavljanje socijalne i dječje zaštitekao preduzetničke djelatnosti; dodjelu koncesija u skladu sa Zakonom o socijalnoj idječjoj zaštiti; poslove iz oblasti analitike, planiranja i pripreme analiza, informacija iizvještaje o finansijskim tokovima u oblasti socijalne i dječje zaštite; saradnju sa NVO iorganima lokalne samouprave; izradu analiza, izvještaja i informacija iz oblasti socijalne idječje zaštite.

U Direkciji za zaštitu rizičnih grupa vrše se poslovi koji se odnose na: pripremu propisa idrugih akata u ovoj oblasti; pripremu analiza, informacija izvještaja i stručnih mišljenja uvezi stanja i primjene propisa iz ove oblasti; praćenje stanja u oblasti zaštite djece bezroditeljskog staranja i zlostavljene i zanemarene djece, invalida i djece sa posebnim


17

potrebama, djece sa poremećajima u ponašanju, starih lica, raseljenih i izbjeglih lica iRAE; trgovinu djecom i ljudima; bolesti zavisnosti; vođenje evidencije potencijalnihusvojilaca i djece podobne za usvojenje; programiranje i monitoring prioriteta/mjera kojije vezan za socijalnu inkluziju, u okviru Operativnog programa IPA IV komponente razvojljudskih resursa, ostvarivanje saradnje sa NVO i organima lokalne samouprave; izraduanaliza, izvještaja i informacija iz oblasti zaštite rizičnih grupa.

U Direkciji za razvoj usluga vrše se poslovi koji se odnose na: praćenje i proučavanjestanja u oblasti usluga i predlaganje mjera za unaprjeđenje ove oblasti; pripremanjeanaliza, informacija, izvještaja i stručnih mišljenja u vezi stanja i primjene propisa uoblasti usluga; pripremu propisa i drugih akata u ovoj oblasti; pripremu konkursa zarazvoj usluga; monitoring usluga; sprovođenje finansijske analize i izradu finansijskogpredloga investiranja u ovoj oblasti; učestvovanje u informisanju pružaoca usluga ilokalnih samouprava; analizu godišnjih potreba lokalnih zajednica; obezbjeđenjeizvještaja o radu, izvještaja o finansijskom poslovanju za predhodnu godinu i programarada za tekuću godinu ustanova socijalne i dječje zaštite; analizu postojećih kapaciteta ipotreba za uvođenjem novih usluga u cilju identifikovanja potreba za uvođenjem novihusluga.

Zavod za socijalnu i dječju zaštitu

Zavod za socijalnu i dječju zaštitu je samostalan organ uprave, čija djelatnost jeutvrđena Zakonom o socijalnoj i dječjoj zaštiti i Uredbom o organizaciji i načinu radadržavne uprave.

Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji, utvrđena je organizacija u ciljuefikasnijeg i efektivnijeg ostvarivanja procesa rada u Zavodu, prema kojoj se posloviorganizuju u okviru dva Odjeljenja i jedne Službe: Odjeljenje za razvoj i stručnu podršku,Odjeljenje za unaprjeđenje kapaciteta stručnih radnika i Služba za opšte poslove ifinansije.

Poslovi u okviru Odjeljenja za razvoj i stručnu podršku se odnose na: savjetodavne,istraživačke i stručne poslove u oblasti socijalne i dječje zaštite; praćenje kvalitetastručnog rada i usluga u ustanovama socijalne i dječje zaštite; pružanje stručnesupervizijske podrške radi unaprjeđenja stručnog rada i usluga socijalne i dječje zaštite;istraživanje socijalnih pojava i problema, djelatnosti i efekata socijalne i dječje zaštite,izradu analiza i izvještaja i predlaganje mjera za unaprjeđenje u oblasti socijalne i dječjezaštite; razvijanje sistema kvaliteta u socijalnoj i dječjoj zaštiti, koordiniranje razvojastandarda usluga i predlaganje nadležnom organu državne uprave unaprjeđenjepostojećih i uvođenje novih standarda; učešće u izradi, sprovođenju, praćenju i ocjeniefekata primjene strategija, akcionih planova, Zakona i drugih propisa koje se odnose narazvoj djelatnosti socijalne i dječje zaštite; kao i druge poslove koji su mu određeni unadležnost. U ovom Odjeljenju sistematizovana su radna mjesta za 6 izvršilaca. RadomOdjeljenja rukovodi načelnik.

Poslovi u okviru Odjeljenja za unapređenje kapaciteta stručnih radnika se odnose na:uspostavljanje sistema stalnog profesionalnog razvoja kadrova u oblasti socijalne idječje zaštite; stručne i organizacione poslove u postupku akreditacije programa obuke,odnosno programa pružanja usluga kojima se obezbjeđuje stručno usavršavanjestručnim radnicima i stručnim saradnicima i pružaocima usluga; licenciranje stručnih


18

radnika i izdavanje licence za rad, u skladu sa Zakonom o socijalnoj i dječjoj zaštiti;donošenje Etičkog kodeksa za zaposlene u oblasti socijalne i dječje zaštite;organizovanje stručnog usavršavanja stručnih radnika i stručnih saradnika; izradupublikacija, monografija, časopisa i zbornika radova, stručnih priručnika, vodiča,informatora, studija i primjera dobre prakse; informisanje stručne i šire javnosti osprovođenju socijalne i dječje zaštite; ukazivanje na potrebe i probleme korisnika, aposebno korisnika iz osjetljivih društvenih grupa; kao i druge poslove koji su muodređeni u nadležnost. U ovom Odjeljenju sistematizovana su radna mjesta za 6izvršilaca. Radom Odjeljenja rukovodi načelnik.

U Službi za opšte poslove i finansije obavljaju se poslovi koji se odnose na: izradu opštihakata Zavoda; pripremu i objedinjavanje programa i planova rada i izvještaja o raduZavoda; pripremu pojedinačnih akata o ostvarivanju prava iz radnog odnosa zaposlenih;pripremu i zaključivanje ugovora sa fizičkim i pravnim licima, stručne i administrativneposlove; kancelarijske poslove; pripremu akata za obračun zarada, naknada i drugihprimanja zaposlenih; materijalno finansijske poslove; izradu finansijskih iskaza; javnenabavke; blagajničko poslovanje i vođenje finansijskih statistika. U Službi susistematizovana radna mjesta za 6 izvršilaca. Službom rukovodi načelnik.

Prema Pravilniku u Zavodu su sistematizovana radna mjesta za ukupno 19 izvršilacauključujući i direktora Zavoda.

Pored Ministarstva rada i socijalnog staranja, posebno važnu ulogu imaju i Ministarstvoprosvjete i sporta i Ministarstvo za ljudska i manjinska prava, ali i ostala ministarstva usvom domenu.

Zavod za statistiku Crne Gore – MONSTAT

Zavod za statistiku Crne Gore – MONSTAT je nadležno tijelo za proizvodnjuzvanične statistike. U okviru rada Sektora socijalnih statistika i demografije, konkretnoOdsjeka statistike tržišta rada, uslova života, socijalne usluge i potrošnje domaćinstavarade se istraživanja iz oblasti socijalne zaštite i prikupljaju se informacije o korisnicimausluga koji su u stanju socijalne potrebe. Prate se centri za socijalni rad, ustanovesocijalne zaštite, korisnici socijalne zaštite (maloljetni i punoljetni). Podaci o centrima zasocijalni rad prikupljaju se statističkim izvještajima dobijenih od centara za socijalni rad,dok se podaci o ustanovama za socijalnu zaštitu prikupljaju statističkim izvještajimadobijenih od ustanova za socijalnu zaštitu djece, omladine i odraslih lica. Ovi podaci surezultat redovnih statističkih istraživanja koja se sprovode u dvogodišnjoj periodici.Pored ovih prikupljaju se i podaci o korisnicima socijalne zaštite koji se dobijaju naosnovu redovnih statističkih istraživanja centara za socijalni rad koja se sprovode svakegodine.

Pored navedenih, za oblast socijalne zaštite važne su i ustanove socijalne i dječijezaštite

Ustanove za odrasla i stara lica obezbjeđuju privremeni ili trajni smještaj, ishranu, njegu izdravstvenu zaštitu odraslim i ostarjelim licima koja su bez sredstava za život, bezporodičnog staranja, ometene u psihičkom ili fizičkom razvoju, i usljed toga nesposobna


19

za samostalan život, a i bez uslova da im se odgovarajuća njega i pomoć obezbijedi usopstvenoj porodici.

Ustanove za djecu i mlade (ustanove za djecu i mlade lišenu roditeljskog staranja,ustanove za djecu i mlade ometenu u psihičkom i fizičkom razvoju, ustanove za djecu imlade sa poremećajima u ponašanju) obezbjeđuju privremeno ili trajno zbrinjavanje,ishranu, zdravstvenu zaštitu, vaspitanje, obrazovanje i stručno osposobljavanje djece imladih kojima je potreban ovakav oblik zaštite.

2. LOKALNE STRATEGIJE, AKCIONI PLANOVI, ODLUKE U OBLASTISOCIJALNE ZAŠTITE

Opština Kotor u dijelu strateških dokumenata važnih za ovu oblast ima usvojene:

- Strateški plan razvoja opštine Kotor (2013 – 2017),- Lokalni akcioni plan u oblasti invalidnosti (LPAI) za Opštinu Kotor (2010-2015),- Lokalni akcioni plan inkluzije RAE populacije u Opštini Kotor (2011-2015),- Lokalni plan akcije za mlade (LPAM),- Lokalni plan akcije za djecu (LPAD) za Opštinu Kotor (2012-2017) i- Lokalni akcioni plan za postizanje rodne ravnopravnosti muškaraca i žena,- Odluka o socijalnim davanjima Opštine Kotor8.

Svaki od navedenih dokumenata u nekom svom dijelu sadrži ciljeve i/ili mjere kojepospješuju socijalnu inkluziju i poboljšavaju sistem podrške za ugrožene ili društvenoranjive grupe. Tako da Strateški plan razvoja Opštine obuhvata i oblast socijalne zaštite,dok Lokalni plan akcije u oblasti invalidnosti u Opštini Kotor (2010 – 2015) kao jedan odciljeva navodi omogućavanje formiranja i razvoj službi podrške u cilju povećanja nivoanezavisnosti OSI u svakodnevnom životu. Takođe, Lokalni plan inkluzije RAE populacijekao jednu od oblasti izdvaja socijalnu zaštitu i ističe neophodnost omogućavanjaefikasnog ostvarivanja prava i usluga socijalne i dječje zaštite za porodice RAEpopulacije. U lokalnom planu koji se bavi pitanjima mladih, istaknuta je potreba zasavjetodavnih službama, dok se u planu koji se bavi strateškim pristupom unapređenjupoložaja djece navodi neophodnost rada u oblasti socijalnog i ekonomskog osnaživanjaporodica, pogotovo porodica sa djecom koja imaju teškoće ili smetnje u razvoju.

Opština Kotor ima usvojenu Odluku o socijalnim davanjima Opštine Kotor („Sl listCrne Gore – Opštinski propisi“ br.03/14 od 28. 01. 2014).

3. INSTITUCIJE NA LOKALNOM NIVOU

Sekretarijat za kulturu, sport i društvene djelatnosti Opštine Kotor

Sekretarijat za kulturu, sport i društvene djelatnosti Opštine Kotor u svojoj nadležnostivrši sledeće poslove koji se odnose na socijalnu politiku:

8 „Sl list CG-Opštinski propisi“ br.03/14 od 28. 01. 2014.


20

- uređivanje odnosa i obezbjeđivanje primjene propisa i drugih akata iz oblastisocijalne i dječje zaštite,- kućna njega i pomoć starim i invalidnim licima,- vođenje postupka za ostvarivanje prava na jednokratne novčane pomoći, naosnovu Odluke o socijalnim davanjima ("Sl. list Crne Gore - opštinski propisi", br. 03/14od 28.01.2014) kojoj su propisani uslovi za dobijanje ove vrste pomoći- rješavanje o priznavanju prava iz oblasti boračko-invalidske zaštite i zaštitecivilnih invalida rata i vođenje evidencije o broju tih korisnika.- vršenje stručnih i drugih poslova, koji su shodno propisima povjereni Opštini udijelu zbrinjavanja izbjeglih i raseljenih lica;- Refundacija đačkog prevoza za lica čiji su roditelji u stanju socijalne potrebe- Rješavanje stambenih pitanja lica u stanju socijalne potrebe na osnovu Odluke orješavanje stambenih pitanja lica u stanju socijalne potrebe (,,Sl.list Crne Gore-opštinskipropisi br 13/11 od 18.04.2011 godine),

Funkcionisanje radnih grupa i savjeta za socijalnu politikuNa nivou Opštine nema posebno formiranih radnih grupa ili savjeta za socijalnu politiku.

Saradnja i partnerstvo sa drugim institucijama i organizacijama civilnog društva u razvojui pružanju socijalnih usluga

Što se tiče saradnje i partnerstva sa drugim institucijama i organizacijama civilnogdruštva Sekretarijat za kulturu, sport i društvene djelatnosti Opštine Kotor ima razvijenusaradnju sa Centrom za socijalni rad, saradnju sa Zavodom za zapošljavanje kao i saCrvenim Krstom opštine Kotor koji učestvuje u realizaciji Geronto programa.

U toj oblasti, važna je saradnja sa ZZZCG i Crvenim Krstom, pa je na osnovu člana 30Statuta Opštine Kotor („Sl.list Opštine Kotor“ br. 03/04 i „Sl.list CG-Opštinski propisi“br.17/08, 31/09, 40/10 i 04/11), provodeći u djelo pravo na pomoć iz odredbi člana 7. i 8.Odluke o socijalnim davanjima Opštine Kotor („Sl list Crne Gore – Opštinski propisi“br.03/14 od 28. 01. 2014), a u skladu sa “Strategijom razvoja socijalne zaštite starih lica”u Crnoj Gori, u cilju nastavka obezbjeđivanja pomoći i njege starim licima u kući,Skupština Opštine Kotor je na sjednici održanoj 23.12.2015. godine, donjela ODLUKU oizvođenju lokalnog javnog rada u Opštini Kotor za pomoć i njegu starih lica u kući.U skladu sa ovom odlukom, Opština Kotor će u 2016. godini nastaviti saobezbjeđivanjem pomoći i njege starim licima u kući, u obliku lokalnog javnog rada. Ciljnavedenog lokalnog javnog rada je obezbjeđivanje dodatne socijalne zaštite za staralica kroz organizaciju servisa njege, socijalne i zdravstvene podrške, pomoći u kući islično, kako bi se ostvarilo pravo na pomoć i njegu u kući i njegovi oblici i prioritetikonstituisani članom 7 i 8 Odluke o socijalnim davanjima.

Opština Kotor će biti nosilac opisanih aktivnosti, a opštinska organizacija Crvenog krstaizvođač ovog lokalnog javnog rada.Potencijalni partneri Opštine u realizaciji ovog lokalnog javnog rada mogu biti i drugisubjekti sa kojima bi se zaključio sporazum o saradnji u realizaciji ovog lokalnog javnograda.

Radi izvođenja ovog lokalnog javnog rada, u skladu sa potrebama, brojem korisnika,prioritetima i kriterijumima, kao i oblika pomoći u kući, u skladu sa navedenom OdlukomOpštine Kotor, biće radno angažovana na određeno vrijeme pet lica - gerontodomaćicekoje su tokom prethodnog perioda, počev od 2005. godine, bile radno angažovane preko


21

Zavoda za zapošljavanje Crne Gore i Karitasa kotorske Biskupije, na projektu javnograda „Njega starih lica u Crnoj Gori“.

U skladu sa raspoloživim sredstvima u Budžetu Opštine i potrebama za ovim vidompomoći, broj gerontodomaćica kao i način njihovog plaćanja može biti mijenjan. Zarealizaciju potrebnih aktivnosti, a naročito praćenje, kontrolu i organizaciju vršenja ovoglokalnog javnog rada biće zaduženi predstavnici Crvenog krsta Kotor i Sekretarijata zakulturu, sport i društvene djelatnosti Opštine Kotor.

Sredstva za zarade i naknade gerontodomaćica planirana su Budžetom Opštine Kotorza 2016. godinu, ekonomska šifra 4215 Tuđa njega i pomoć-gerontološka služba.

U cilju kompletne realizacije i načina finansiranja ovog lokalnog javnog rada za pomoć injegu starih lica u kući, Opština Kotor i Opštinska organizacija Crvenog krsta Kotor,zaključiće Sporazum, koji čini sastavni dio ove Odluke kojim će se ovaj partnerski odnosdefinisati u pogledu cilja, njegovog trajanja, prava i obaveza partnera, načina prenošenjasredstava za isplatu kao i načina njegovog praćenja i provođenja u djelo i to u roku odosam dana od dana donošenja Odluke.

CENTAR ZA SOCIJALNI RAD U KOTORU

Centar za socijalni rad za opštinu Kotor je organizovan u sklopu JU Centar za socijalnirad za opštine Kotor, Tivat i Budva.

U skladu sa Zakonom ova Ustanova pruža sve vrste usluga koje su zastupljene krozodređena prava definisana zakonima na nacionalnom nivou.

Pored usluga u oblasti socijalne i dječje zaštite, materijalno obezbjeđenje predstavljanajbrojnije pravo iz socijalne zaštite, a ostvaruje se kroz stalne novčane pomoći,jednokratne pomoći, kao i pomoći u naturi. Osnovna materijalna davanja licimakoja se nalaze u stanju socijalne potrebe odvijaju se kroz sledeće oblike:- Materijalno obezbjeđenje;- Lična invalidnina;- Dodatak za njegu i pomoć;- Zdravstvena zaštita;- Troškovi sahrane;- Jednokratna novčana pomoć;

U svom radu, CSR daje informacije i vodi proces ostvarivanju prava na ličnu invalidninu,koji imaju lica sa teškim invaliditetom. Pored ovog, oblast rada je i pravo na dodatak zanjegu i pomoć, koji ostavruju ona lica koja nisu zbog prirode svoje bolesti u mogućnostida se staraju sama o sebi, a nakon sprovedenog postupka i datog mišljenja od stranesocijalno- ljekarske komisije.

CSR takođe obuhvata i oblast:- Prava na zdravstvenu zaštitu obezbjeđuje se korisniku: materijalnog obezbjeđenja,

dodatka za njegu i pomoć i usluge smještaja, ukoliko ovo pravo nije ostvario podrugom osnovu.

- Prava na pomoć za vaspitanje i obrazovanje djece i mladih sa posebnim obrazovnimpotrebama imaju djeca i mladi koji su ostvarili pravo na vaspitanje i obrazovanje, u


22

skladu sa posebnim zakonom. Pravo na pomoć obuhvata: troškove smještaja itroškove prevoza. Centar ima svog predstavnika u timu za usmjeravanje djece saposebnim potrebama, koji prisustvuje sastancima jedan do dva puta mjesečno,zavisno od broja podnijetih zahtjeva.

- Pravo na dodatak na djecu.

Radi ublažavanja teške materijalne situacije pojedinih porodica- korisnika materijalnogobezbjeđenja, CSR Kotor pruža i jednokratne novčane pomoći korisnicima navedenogprava, dok je od strane Centra, odnosno, od strane resornog Ministarstva, ocijenjeno daje pomoć neophodna i licima koja nisu korisnici materijalnog obezbjeđenja, pa su zatakva lica odrađene socijalne anamneze. Treba istaći da se sve veći broj građanaobraća za ovaj vid pomoći, kako Centru, tako i direktno resornom Ministarstvu ili VladiCrne Gore, obzirom da su trenutne pomoći preko Centra limitirane i kreću se do 50,00eura. Iz tog razloga u 2015. godini je oformljen i Tim za dodjelu jednokratnih novčanihpomoći, čiji je zadatak da oformi predmete od podnijetih zahtjeva, odrađenih anamneza,a koji će se proslijediti Ministarstvi rada i socijalnog staranja na dalju obradu ili će pohitnosti postupka biti rješeni u samom Centru.

Osim pomenutog tima, u okviru CSR Kotor, postoje sledeći timovi:

1) Tim za porodičnu i bračnu problematiku,2) Tim za maloljetničku delinkvenciju,3) Tim za starateljstvo,4) Tim za zaštitu od nasilja i5) Tim za usvojenje.

Naime, primjena Zakona o socijalnoj i dječijoj zaštiti, te Porodičnog zakona i ostalihzakonskih i podzakonskih akata vezanih za ovu problematiku obuhvata i oblasti:starateljstva, usvojenja, rada na poremećenim porodičnim odnosima, maloljetničkojdelinkvenciji, delinkvenciji punoljetnih lica i savjetodavnom radu. Zbog specifičnostiproblematike ovi poslovi zahtjevaju svestrani pristup, te je obrada ovih predmeta timska.Timove sačinjavaju socijalni radnik, psiholog i pravnik.

U radu CSR Kotor, velika pažnja se posvećuje saradnji i partnerstvu sa drugiminstitucijama i organizacijama civilnog društva u razvoju i pružanju usluga socijalnezaštite, a posebno je razvijena sa: školama, zavodom za zapošljavanje, zdravstvenimustanovama - bolnica, Centar za mentalno zdravlje i ZU Psihijatrija u Kotoru, zatimCrveni krst - Kotor, Opština i MUP.

JZU DOM ZDRAVLJA KOTOR

JZU Dom zdravlja Kotor je javna zdravstvena ustanova primarnog nivoa zdravstvenezaštite, koja kao referentni centar pruža podršku izabranom doktoru.Poseban i izuzetnoznačajan segment rada u okviru Doma zdravlja jeste prevencija koja se prvenstvenosprovodi kroz rad savjetovališta. JZU Dom zdravlja Kotor svoju djelatnost obavlja uzgradi Doma zdravlja u Dobroti, a ima isturene ambulante u Risnu i Radanovićima.


23

JZU Dom zdravlja Kotor ustanova je koja prvenstveno pruža osnovnu primarnuzdravstvenu zaštitu građanima kroz set specijalističkih usluga:

Centri za podršku: Centar za plućne bolesti, Centar za mentalno zdravlje. Centar za RTG i ultrazvučnu dijagnostiku. Biokemijska laboratorijska dijagnostika. Mikrobiološka dijagnostika.

Centri za prevenciju- Centri za prevenciju funkcionišu kroz rad savjetovališta.

U Ustanovi fukcionišu sljedeća savjetovališta:- Populaciono savjetovalište;- Savjetovalište za HIV/AIDS;- Savjetovalište za mlade i- Savjetovalište za reproduktivno zdravlje.

Pored navedenog u ovom Domu zdravlja sistematizovane su: Medicina rada i Sportskamedicina, kao i jedinice za podršku (Jedinica za patronažu; Jedinica za fizikalnu terapijuprimarnog nivoa; Jedinica za sanitetski prevoz).

ZAVOD ZA ZAPOŠLJAVANJE – BIRO RADA HERCEG NOVI, KOTOR I TIVAT

Biro rada Kotor funkcionalno je organizovan u okviru Zavoda za zapošljavanje CrneGore, u sklopu djelatnost Biroa rada koji obuhvata opštine Herceg Novi, Kotor i Tivat.

Nadležnost Zavoda za zapošljavanje Crne Gore, PJ Kotor je da vodi evidenciju o svimnezaposlenim licima. Kontakt sa nezapolenima, prikupljanje podataka i trijaža obavljajuse u Birou rada. Trijaža predstavlja polaznu osnovu za ustanovljavanje koja lica spadajuu jednu od sljedećih kategorija:- neposredno zapošljiva lica- uslovno zapošljiva lica- teže zapošljiva lica.

Zavod za zapošljavanje vrši usmjeravanje prijavljenih lica na usluge profesionalnogizbora, psihosocijalne i motivacijske podrške i osposobljavanja za rad.

Teže zapošljiva lica (osobe sa invaliditetom, kategorisana omladina, povratnici saodsluženja kazne zatvora, žrtve nasilja, psihički bolesnici, lica koja su u procesutranzicije izgubila posao, lica preko 50 godina starosti i Romi), uključuju se u procesprofesionalne rehabilitacije i aktivne politike zapošljavanje (APZ), kao i u neke odsocijalnih programa.

JU ZAVOD ZA ŠKOLOVANJE I REHABILITACIJU LICA SA POREMEĆAJIMASLUHA I GOVORA-


24

Zavod za školovanje i rehabilitaciju lica sa poremećajima sluha i govora funkcioniše od1946. Tokom 2010. godine Zavod mijenja ime u Resurni centar za školovanje irehabilitaciju lica sa poremećajima sluha i govora „Dr Peruta Ivanović“

Ciljna grupa su lica sa smetnjama sluha i govora, kao i djeca sa poteškoćama u učenju.Zavod ima 71 zaposleno lice, velike prostorne kapacitete.

Pruža usluge školovanja i rehabilitacije. Sarađuje sa pedijatrijskom, orl, psihološkom,neuropsihijatrijskom službom. Učenici/e Zavoda imaju riješenja opštinskih komisija osmještaju u RC, besplatne udžbenike i školski pribor.

Tokom na primjer 2014 godine Zavod je imao 218 korisnika usluga (u školi iambulantama). Strukturu korisnika čine lica sa teškoćama u učenju i socio-emocionalnom razvoju, osobe sa smetnjama sluha i govora, kao i lica sa pervazivnimsmetnjama.

Saradnja Zavoda najintezivnija je sa Ministarstvom prosvjete i sporta, Ministarstvomzdravlja, Ministarstvom rada i socijalnog staranja, Zavodom za školstvo, Ispitnimcentrom, Centrom za stručno obrazovanje. Saradnja se ogleda u podizanju kvalitetavaspitno-obrazovnog i terapijskog procesa, primjeni novih obrazovnih programa istandarda i slično.

Sarađuje sa opštinskom Kancelarijom za prevenciju narkomanije, zatim organizacijamacivilnog društva poput: Udruženje mladih sa hendikepom, Art Montenegro, Intermonte,NO Kamelija i sl.

U dogledno vrijeme planirano je otvaranje Dnevnog centra, kao i Obrazovaznje odraslih.

JU DOM STARIH "GRABOVAC"

Dom starih “Grabovac” je javna ustanova koja se bavi zbrinjavanjem starih, iznemoglih ihronično oboljelih lica. Osnovan je 1947. god sa sjedištem u Perastu, a na sadašnjulokaciju preseljen je 1969. god. U ovom domu smješteni su korisnici sa teritorije cijeleCrne Gore.

Od aktivnosti koje je JU Dom starih „Grabovac“ sprovodio u proteklom periodu,najznačajnije mjesto zauzima projekat: Uspostavljanje „QMS – Sistem upravljanjakvaliteta menadžementa“ započet tokom 2011. godine. To je upravljački sistem kojim seorganizacija usmjerava na ostvarenje postavljenih ciljeva u pogledu kvaliteta poslovanjai pružanja usluga. Uveden je i ISO 9001 (QMS – sistem kvaliteta).

U sektoru za neposredno pružanje usluga korisnicima obavljaju se poslovi kojima seputem neposrednog rada i kontakta sa korisnicima usluga doprinosi zadovoljavanjunjihovih potreba.


25

ORGANIZACIJE CIVILNOG DRUŠTVA NA LOKALNOM NIVOUAKTIVNE NA POLJU PRUŽANJA SOCIJALNIH SERVISA

Prema podacima Instituta Alternativa9 u opštini Kotor je dostupno devet usluga, kojepružaju osam pružalaca, od kojih je pet nevladinih organizacija. Od devet usluga, pet jesocijalno-edukativnog i savjetodavno-terapijskog karaktera. Ove usluge su namijenjenerazličitim ciljnim grupama: djeci, djeci sa smetnjama u razvoju, samohranim roditeljima iosobama s invaliditetom. Socijalno-edukativne i savjetodavno-terapijske uslugeuglavnom podrazumijevaju ili samo savjetovanje (2) ili kombinaciju savjetovanja iterapije (1) i edukaciju (2). Od usluga podrške za život u zajednici (4), dostupna jepomoć u kući (2), koja je namijenjena starim osobama, i tumačenje i prevođenje naznakovni jezik i asistencija u vidu nabavke pomagala za osobe s invaliditetom.

U izvještajnom periodu, za djecu (ne računajući djecu sa smetnjama u razvoju) dostupnaje samo jedna usluga, koja se odnosila na edukaciju o štetnim posljedicamakonzumiranja psihoaktivnih supstanci. Za djecu sa smetnjama u razvoju usluge pružasamo jedna nevladina organizacija. Usluge se odnose na savjetovanje i stručni tretman.Podaci o broju korisnika nisu dostupni, jer ova organizacija nije učestvovala upomenutom istraživanju niti su projekti pomoću kojih se održava ovaj servis objavljen nasajtu Opštine.

Usluge za stara lica pruža Crveni krst kroz program “Briga o starima”.

Za osobe s invaliditetom usluge pružaju tri nevladine organizacije, od kojih je jedna i članSavjeta za osobe s invaliditetom. Usluge su socijalno-edukativne i savjetodavno-terapijske i pružaju se članovima udruženja.

Za žrtve nasilja usluge nisu mapirane niti je ovaj problem prepoznat kao jedan odprioriteta u zajednici.

Lista servisa sa organizacijama civilnog društva kao pružaocima servisa

Ciljna grupa Vrsta usluge Tip usluge Naziv pružalaca

Osobe s invaliditetom Podrška za životu zajednici

Tumačenje iprevođenje naznakovni jezik

Organizacija gluvih zaKotor, Tivat i Budvu

Djeca i mladi sasmetnjama u razvoju

Socijalno-edukativnei terapijske

Savjetovanje iterapija

“Mali veliki korak”

Osobe s invaliditetom Socijalno-edukativne Edukacija Organizacija slijepihza Kotor Tivat, Budvui Herceg Novi

Osobe s invaliditetom Podrška za život uzajednici

Asistencija, Nabavkapomagala

Organizacija slijepihza Kotor Tivat, Budvui Herceg Novi

Osobe s invaliditetom Socijalno-edukativne Savjetovanje Udruženjeparaplegičara

Samohrane majke i Socijalno-edukativne Savjetovanje i Udruženje

9 “Mapiranje usluga socijalne zaštite u Crnoj Gori“, Institut alternativa


26

djeca humanitarnapomoć

samohranihmajki

Stare osobe Podrška za životu zajednici

Pomoć u kući, Javnirad “Njega starihlica”

Crveni krst

Stare osobe Podrška za životu zajednici

Briga o starima Crveni krst

Djeca Socijalno-edukativnei savjeto

Savjetodavo-terapijskeEdukacija osvim oblicimazavisnosti sapopularizacijomzdravih stilovaživota kod mladih

Dom zdravlja

Analiza snaga, slabosti, prijetnji i mogućnosti

Sa ciljem boljeg sagledavanja kapaciteta trenutniih pružalaca usluga socijalne zaštite uKotoru urađena je SWOT analiza koja je obuhvatila: snaga, slabosti, prijetnji imogućnosti.

SNAGE - resursi (kapaciteti) kojimaraspolažemo i unosimo ih u razvoj

- Opština Kotor raspolaže značajnimresursima (kapacitetima) koje unosi urazvoj socijalnih usluga.

- Postoji mreža partnera i saradnika naloklanom nivou iz različitih sektora(saradnja sa ustanovama kao što su„Dom starih Risan“, udruženje „Maliveliki koraci“, „Psihijatrijska ustanovaKotor“, „Dječiji dom u Bijeloj“ ).

- Aktivan je program, geronto domaćicakoji obezbjeđuje kvalitetnu podrškustarim licima.

- Postoje ljudski resursi tj. edukovan,stručni kadar za sprovođenje uslugasocijalne zaštite

- Za aktivnosti koje radi i sprovodiopština Kotor postoje svi predusloviza nesmetano funkcionisanje

- Dobri prostorni kapaciteti Zavoda zaškolovanje i rehabilitaciju lica saporemećajima sluha i govora, koji

SLABOSTI -ono što nedostaje ukapacitetima i resursima i što trebamijenjati (učenjem, na primjer, novimkadrom) ili nadomjestiti iz drugih izvora(spoljni saradnici, partneri).

- U organizacijama civilng društvakoje obezbjeđuju socijalne servisenedostaje dovoljan broj volonterakoji bi pokrili aktivnosti organizacije.Neophodno je zainteresovati, obučitii uključiti što veći broj ljudi uaktivnosti usmjerene ka korisnicimasocijalnih usluga.

- Još uvijek nedovoljno finansijskihsredstava da bi se svi potrebniservisi socijale zaštite sproveli,unaprijed planirali i unaprijedili.

- Bez obzira na redovne prilivesredstava za socijane uslugeneophodno je obezbiediti većufinansijsku podršku i različite izvorefinansiranja

- Još uvijek nedovoljno kapaciteta R.C


27

omogućavaju i smještaj i ishranukorisnicima, a za neki period i boravakroditelja sa djecom predškolskog,osnovnog i srednjeg obrazovanja.

- Predškolcima i djeci školskog uzrastaomogućujemo školovanje u njihovimsredinama a u Zavodu dolaze na 15-dnevne tretmane, pohađaju nastavu aomogućen im je i veliki brojindividualnih tretmana.

- Redovan je priliv sredstava – finansijeministarstva prosvjete i ministarstvarada i socijalnog staranja

- Obezbijeđeni su potrebni ljudskiresursi - stalno zaposleni stručniradnici i ostali kadar u Centru zasocijalni rad shodno sistematizaciji

- CSR ima razvijenu mrežu partnera isaradnika iz institucija sistama –nadležnim za socijalnu zaštitu.

- Suviše veliki broj planiranih ipotrebnih aktivnosti u onosu nakapacitete instititucija i OCD

- Proces stvaranja dnevnog centranije finalizovan

- Nedovoljna informisanost roditelja ikorisnika

- Multidisciplinarni tim za nasilje uporodici i nasilje nad djecom jošuvijek ne funkcioniše punimkapacitetima jer predstavniciinstitucija koji ga čine nijesumotivisani za rad zbog nedostatkafinansijske nadoknade.

- U CSR nedostaju tehnički kapacitetiu vidu prostora za rad (višestručnjaka rade zajedno pa tokomrazgovora sa klijentima, neki morajunapuštati kancelariju kako biobezbijedili povjerljive uslove )

- Nedostatak prihvatilišta/kriznogcentra koji bi se mogao koristiti i kaoprivremeni smještaj žrtava nadkojima je vršeno nasilje.

PRILIKE (mogućnosti) - pogodnosti(pretpostavke) u okruženju, koje možemoiskoristiti za uspješno sprovođenje i razvojnovih aktivnosti i usluga

- Donatorski programi podrškeobezbjeđivanju socijalne zaštiteposebno osjetljivim kategorijamagrađana/ki ( poput programa “ Briga ostarima” koji se realizuje podpokroviteljstvom Austrijskog IItalijanskog Crvenog krsta).

- Partnerstva u nekim od navedenihusluga, kao što je npr. Gerontoprogram koji bi se unaprijedio uzpodršku i samim tim proširio uodnosu na postojeću situaciju.

- Partnerstvo sa OCD koje bi omogućiloi niz drugih projekata za koje opštinanema dovoljno finansijskih sredstava,kao i kapacitete za sprovođeneprograma.

- Sredina bez predrasuda prema djecisa poteškoćama i 70 godina tradicijepostojanja ustanove koja obezbjeđuje

PREPREKE (prijetnje) - rizici o kojimatreba voditi računa, jer oni moguugrožavati planirane „namjere” i ukupnirazvoj

- Ekonomska situaciija u zemlji kojadirektno može uticati na kvalitet, broji vrstu usluga socijalne zaštite.

- Nedostatak podataka o soc.kategorijama u zajednici-nedovoljnoistraživanja i anliza potreba

- Nedovoljna saradnja sa resornimministarstvom i koordinacija izmeđusvih relevantnih državnih organa

- Nedostatak informisanosti omogućim izvorima finansiranja

- Nizak nivo uključenosti biznissektora u planiranje i razvojsocijalnih usluga

- Nedovoljan broj organizacija civilnogdrušta koje se bave socijalnimusugama, posebno u oblasti nasilja

- Mali broj donatora koje finansirajukonkretne socijalne usluge,

- Zakonska regulativa još uvijek nije u


28

socjalnu zaštitu i obrazovanje ovojdjeci.

- Međunarodna saradnja kroz Gerontoprogram

- Mogućnost saradnje, partnerstva irazmjene iskustava sa drugimlokalnim zajednicama na nacionalnomi regionalnom nivou.

- Bolje zakonodavstvo u oblastisocijalne zaštite i veća podrškaministarstva za rad i socijalno staranjelokalnim servisima.

- Međunarodna ratifikovanadokumenta kao osnov za razvojstandarda

potpunosti razvijena za oblastpružanja usluga i njihovo redovnofinansiranje

PROCJENA BROJA KORISNIKA I POTENCIJALNIHKORISNIKA SOCIJALNIH SERVISA

Prema podacima popisa stanovništva iz 2011. godine opština Kotor ima 22 601stanovnika. Polna struktura stanovnika na teritoriji opštine Kotor je sljedeća: 10837(47.95%) muškaraca i 11765 (52.05%) žena.

U gradskom/urbanom dijelu Opštine živi 55.67% stanovnika (12 583), dok njih 44.33%(10 018) živi van gradske sredine.10 Kada je u pitanju starosna struktura, po popisu iz2011. godine, prosječna starost stanovništva u Kotoru je 39,5 godina (37,6 muškarci a41,2 žene).

Popisom stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. godine, po prvi put su se prikupljalipodaci o postojanju smetnji u obavljanju svakodnevnih aktivnosti11. Lica koja imajusmetnje pri obavljanju svakodnevnih aktivnosti su lica koja imaju praktična ograničenja uizvođenju ili učestvovanju u različitim aktivnostima. Ova grupa uključuje lica kojadoživljavaju ograničenja u osnovnim funkcionalnim aktivnostima, kao što su hod, sluh,vid itd, čak i ako je ograničenje bilo poboljšano upotrebom pomagala ili uz podrškuokoline.

10 MONSTAT, Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Crnoj Gori 2011.god. „StanovništvoCrne Gore prema polu, tipu naselja, nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, vjeroispovijesti imaternjem jeziku po opštinama u Crnoj Gori”11 MONSTAT, Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Crnoj Gori 2011.godine,“Stanovništvo koje ima smetnje u obavljanju svakodnevnih aktivnosti, po opštinama uCrnoj Gori.“


29

U opštini Kotor, prema istraživanju MONSTAT-a, 2 507 tj. 11.6% lica je izjavilo da imasmetnje u obavljanju svakodnevnih aktivnosti12, što je u skladu sa prosjekom nanacionalnom nivou koji iznosi 11%.

Od toga:- 1 190 tj. 5.3% ima smetnje sa kretanjem,- 243 tj. 1.1% sa sluhom,- 422 tj. 1.9% sa vidom,- 327 tj. 1.4% sa pamćenjem, koncentracijom ili sporazumjevanjem,- 1254 tj. 5.5% je izjavilo da ima „ostale teškoće“.

Ako govorimo o starosnoj strukturi stanovništva koje ima smetnje pri obavljanjusvakodnevnih aktivnosti, najveći broj osoba koje imaju smetnje u obavljanjusvakodnevnih aktivnosti, njih oko 1 280 u starosnoj grupi od 65 i više godina, što dajesmjernice za definisanje priorietnih grupa i broja potencijalnih korisnika za oblastpružanja socijalnih usluga.

Statistika se naravno odnosi na situaciju prema popisu iz 2011, ali se procentualni odnosprocijenjuje kao približno isti. Ovi podaci važni su za bolje sagledavanje stanja ukupnihpotreba stanovnika Opštine Kotor i planiranju tipa i broja servisa koji će moći daobuhvate sve prioritetne kategorije.

PRIORITETNE CILJNE GRUPE

U skladu sa analizom stanja na lokalnom nivou i prepoznatim ciljnim grupama kojese posebno štite Zakonom o socijalnoj i dječijoj zaštiti, te preporukama iz Strategijerazvoja sistema socijalne i dječje zaštite (2013-2017. godine) definisane su prioritetneciljne grupe Lokalnog plana za razvoj usluga socijalne zaštite u opštini Kotor, i to su:

- Djeca

- Osobe sa invaliditetom

- Stara lica

- Mladi i odrasle osobe u riziku

- Materijalno ugrožene kategorije stanovništva.

Definisanje prioritetnih ciljnih grupa radilo se na osnovu izabranih kriterijuma:- stepena ugroženosti/ranjivosti ciljne grupe – što se dosta vezuje za siromaštvo

ali i ostale parametre koji dovode do isključenosti,- brojnosti ciljne grupe,- koliko sistemska akcija doprinosi širenju mreže postojećih i ustanovljavanju novih

socijalnih usluga,- strukturi potreba cilljne grupe,

12 ZAVOD ZA STATISTIKU, MONSTAT, Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Crnoj Gori2011. godine


30

- lokalnih kapaciteta i rasploživih resursa – itd. procjene lokalnih kapaciteta da seodgovori na potrebe,

- nivoa zadovoljavanja potreba – efikasnost i aktivnosti,- usklađenosti potencijalnih usluga sa prioritetima nacionalnih i drugih lokalnih

strategija (sa posebnim osvrtmo na strategiju za smanjenje siromaštva i socijalneisključenosti).

NAPOMENA: Većina ranjivih grupa obuhvaćena je postojećim lokalnim strateškimdokumentima i širokim planom mjera za unapređenje njihovog života, te je fokus ovogstrateškog dokumenta obezbijeđivanje usluga u skladu sa Zakonom o socijalnoj idječijoj zaštiti.

ANALIZA STANJA U ODNOSU NA PRIORITETNE CILJNEGRUPE

DjecaPrema podacima Zavoda za statistiku Crne Gore o popisu stanovništva u 2011 godini uKotoru živi ukupno 4.870 djece (od 0 godina do 4 godine 1287 djece;od 5 godina do 9godina 1156 djece; od 10 godina do 14 godina 1309 djece; od 15 godina do 18 godina1.118 djece)

Lokalni plan je usmjeren na posebno osjetljive kategorije djece kao što su djeca sasmetnjama i teškoćama u razvoju, djeca bez roditeljskog staranja i njihove hraniteljskeporodice, djeca sa ulice, djaca žrtve zlostavljanja i zanemarivanja, djeca saporemećajima u ponašanju, djeca iz porodica u razvodu braka i iz porodica samohranihroditelja, kao i druga djeca u riziku kojima je zbog posebnih socijalnih okolnosti i rizikapotreban poseban oblik zaštite.

U cilju dizajniranja i obezbjeđivanja kvalitetnih servisa usluga neophodno je ukontinuitetu vršiti procjene i planiranja za djecu, posebno za djecu sa smetnjama urazvoju, djecu bez roditeljskog staranja i njihove hraniteljske porodice i za djecu sa ulice.

Centar za socijalni rad Kotor ima dobru saradnju sa drugim ustanovama: OpštinomKotor, Opštom bolnicom, Domom zdravlja, Osnovnim i srednjim školama, kao i saustanovama i institucijama u Crnoj Gori. Savjetodavni rad u Centru za socijalni rad sesprovodi svakodnevno. Ipak, neophodno je i dalje raditi na unapjeđivanju umrežavanja ikoordinacije svih institucija i organizacija koje se bave djecom.

Na nivou opštine Kotor, za djecu sa teškoćama u ravoju pokreću se različiti programipodrške, prije svega programi asistenata u nastavi kojim su obuhvaćene osnove škole.U planu je otvaranje Dnevnog centra za djecu sa smetnjama u razvoju koji ćefunkcionisati u prostorijama resurnog centra za sluh i govor. Ovaj izuzetno značajanprojekat realizovaće se u saradnji Opšine Kotor i resornog Ministarstva. Nakon otvaranjabiće neophodno planirati i relizovati mjere i aktivnosti dnevnog centra na način da buduu skladu sa potrebama korisnika, pristupačne i dostupne korisnicima. Istovremeno, ucilju kvalitetnije inkluzije i boljih uslova života neophodno je, posebno za samohrane imaterijalno ugrožene roditelje djece sa smetnjama u razvoju uspostaviti uslugu pomoći u


31

kući, formirati Mobilni tim za djecu sa posebnim potrebama, obezbijediti, unaprijediti iučiniti dostupnim usluge Savjetovališta za djecu sa smetnjama u razvoju.

U opštini Kotor još uvijek je nedovoljan broj hraniteljskih porodica pa je neophodnopromovisati hraniteljstvo ali i razvijati programe podrške hraniteljskim porodicama i djeciu hraniteljskim porodicama.

Djeca kojoj se takođe mora posvetiti posebna pažnja su djeca sa poremećajima uponašanju, za koju je neophodno obezbijediti odgovarajuće savjetodavno-terapijske isocijalno edukativne programe, kako bi se smanjio rizk od mogućih posljedica.

Posebno osjetljiva pitanja kojima se zajednica mora baviti su zaštita i podrška djeci saiskustvom nasilja u porodici i djeci svjedocima nasija kojima je neophodna savjetodavnai psihološka pomoć.

Opštini Kotor nedostaje usuga urgentnog smještaja za djecu ulice, ali i veći broj i vrstealternativnih savjetodavnih servise za djecu u oblasti razvojnih pitanja i kriza (telefonskelinije, internet - društvene mreže i sl.)

Osobe sa invaliditetomU opštini Kotor postoji Savjet za brigu osoba s invaliditetom koji na godišnjem nivoupodnosi izvještaje o stanju u ovoj oblasti. Lokalna uprava, Biro rada i institucije socijalnezaštite ulažu napor kako bi se kvalitet života osoba sa invaliditetom poboljšao i shodnotome pokreću i sprovode programe profesionalne rehabilitacije i aktivne politikezapošljavanje (APZ), kao i različite socijalne programe.

Kada su odrasle osobe sa invaliditetom u pitanju neophodno je razviti širi spektar uslugai pobolјšati kvalitet postojećih usluga na lokalnom nivou, kroz proces gdje će osobe sainvaliditetom imati aktivniju ulogu. U tom cilju potrebno je jačati lokalne kapacitete zakreiranje, realizaciju i koordinaciju usluga za osobe sa invaliditetom i njihovu socijalnuintegraciju.

Trenutno ključni problem predstavlja nedostatak Radnog centra za lica koja su ometenau razvoju, a starija su od 27 godina, kada više nemaju pravo na boravak u dnevnomcentru. Radno angažovanje osoba sa ivaliditetom i razvijanje njihovih potencijala radompodstći će stvaranje povoljnog okruženja u lokalnim sredinama za zapošljavanje i radnoangažovanje osoba sa invaliditetom.

Od ključnog značaja je i organizovana briga o odraslim licima sa invaliditeom u prirodnojsredini - kući, da bi se sprečilo ili odložilo institucionalno zbrinjavanje i socijalna izolacija ida bi se podsticao njihov razvoj i potencijal. Shodno tome jedan od prioriteta zajednicetreba biti dizajniranje i uspostavljanje servisa „Pomoć u kući“ za OSI.

Imajući u vidu specifične potrebe ove ciljne grupe i problema sa kojima se svakodnevnosuočavaju, neophodno je obezbijediti i razvijati savjetodavno-terapijske usluge u skladusa njihovim potrebama.

Resursni centar obezbjeđuje servis tumačenja i prevođena na znakovni jezik, ali jeneophodno održati kontinuitet stalno unaprjeđivanje ovo usluge


32

Uloga lokalne samouprave je klјučna u unaprjeđenju saradnje među akterima nalokalnom nivou, koja se prije svega odnosi na koordinaciju rada svih aktera u lokalnojzajednici, a ne samo institucija socijalne zaštite. U organizacijama civilnog duštva jeveliki potencijal da se u budućnosti pojave kao novi pružaoci usluga, prvenstveno oneorganizacije koje su ranije projektno pružale usluge za osobe sa invaliditetom.Navedenim planom može se unaprijediti postojeće stanje i poboljšati saradnja međusvim pružaocima usluga.

Stara licaUkupan broj osoba starosti preko 65 godina na nacionalnom nivou koje koriste uslugesocijalne zaštite je 2311, što je u odnosu na ukupan broj ove ciljne grupe, koji premapodacima “Monstata” iznosi 89 222, svega 2,59%. Dakle, na nacionalnom nivou,uslugama socijalne zaštite je obuhvaćeno svega 2,59% pripadnika ove ciljne grupe.Kotor sa 117 korisnika činio je 0,131% korisnika od ukupnog broja osoba 65+ u CrnojGori.

Opština kroz lokalni javni rad, u saradnji sa Zavodom za zapošljavanje, sprovodiprogram „Njega starih lica“. Nosilac ovog projekta u Opštini Kotor je opštinskaorganizacija Crvenog krsta. Centar za socijalni rad je aktivno sarađivao u realizaciji ovogprograma. Programom je uglavnom bilo pokriveno uže gradsko jezgro koje su pokrivale5 gerento domaćica za 48 korisnika. Program je neophodno proširiti na šire gradskojezgro, a samim tim povećati i broj osoba angažovanih u programu.

U opštini Kotor sve više je starih osoba koje su siromašne, usamljene, bolesne, i svojedane provode u četiri zida. Zato je izuzetno važno kroz uspostavljanje usluge dnevnogboravka za stare, obezbiijediti mjesto gde će moći da provedu vrijeme družeći se saljudima svog životnog doba, uz adekvatnu pažnju i njegu stručnog osoblja, radnuterapiju, zabavu uz muziku, TV-program, razne društvene igre, ručni rad...

Formiranjem i jačanjem mobilnih timova za pružanje integralnih usluga starim licima,posebno na seoskom području (nemoćna lica, samačka domaćinstva), upotpunile bi seusluge koje će obezbijediti produktivan život starih u zajednici i preduprediti zavisnost odsocijalnih službi.

Mladi i odrasle osobe u rizikuCentar za socijalni rad Kotor, u skladu sa svojim zakonskim obavezama bavi se iposlovima iz obasti rada na poremećenim porodičnim odnosima, maloljetničkojdelinkvenciji, delinkvenciji punoljetnih lica i savjetodavnom radu. CSR se bavi iposlovima preventivnog karaktera (rad sa roditeljima koji imaju problema sa djecomporemećenog ponašanja, rad sa bračnim i vanbračnim partnerima u prevazilaženjuporodične problematike i sl.). Centar za socijalni rad je ukazao da je socijalni problemkoji sve više pogađa lokalno stanovništvo −narkomanija, zbog čega je neophodnasaradnja sa Kancelarijom za prevenciju narkomanije i drugih ustanova i organizacija kojese bave ovom problmatikom. Od izuzetog je značaja obezbijediti socijalno-edukativneusluge za zavisnike od psihoaktivnih supstanci, alkohola i kocke koji su u procesurehabilitacije i njihove porodice.

U Domu Zdravlja Kotor fukcioniše savjetovalište za mlade, savjetovalište zareproduktivno zdravllje i savjetovalište za HIV/AIDS u okviru kojeg je sa izuzetnim


33

rezultatima funkcionisalo i savjetovalište za pomorce, koje je nakon niza godinauspješnog rada zbog nedostatka sredstava prestalo sa radom. Od posebnog značaja jenapomenuti da za rad ovog savjetovališta postoje svi potrebni tehnički kapaciteti(prostor, oprema i td) te da se uz minimalna sredstva može obezbijediti njihovkontinuirani rad. Shodno navedenom potrbno je podržavati rad i razvoj Savjetovališta zamlade kao i savjetovališta za HIV/AIDS uz ponovno stavljanje u funkciju kapacitetasavjetovališta za pomorce.

Za mlade bez roditeljskog staranja i za mlade koji izlaze iz sistema hraniteljstva, kojinapuštaju institucije od 18-25 godina starosti, neophodno je obezbijediti i razvijati uslugustanovanja uz podršku, kao i servise podrške ekonomskog osnaživanja i zapošljavanja.

Imajući u vidu slabo razvijene servise podrške za žrtve nasilja u porodici i osobe u rizikuod ove vrste nasilja, neophodno je jačati lokalni multidisciplinarni tim kojim rukovodiCSR, raditi na dizajniranju i uspostavljanju servisa usluga u ovoj oblasti, ali i ohrabrivatirazvoj organizacija civilnog društva koje se bave zaštitom od nasilja

Materijalno ugrožene kategorije stanovništvaNa evidenciji Centra za socijalni rad Kotor prema posljednjim podacima nalazi se 145porodica koje su korisnici materijalnog obezbjeđenja porodice, koji se kategorišu napotpune i nepotpune porodice, porodice RAE i samohrana-stara lica.

Centar za socijalni rad u saradnji sa Ministarstvom rada i socijalnog staranja zadjecu korisnike materijalnog obezbjeđenja porodice obezbjeđuje besplatnozimovanje i ljetovanje. Na početku svake školske godine Ministarstvo rada i socijalnogstaranja u saradnji sa Ministarstvom prosvjete obezbjeđuje besplatne kompleteudžbenika za svoje korisnike koji redovno pohađaju osnovnu školu i sednju školu, ačiji su roditelji korisnici materijalnog obezbjeđenja porodice, a kroz jednokratnenovčane pomoći koje su namijenjene kupovini školskog pribora.

Centar za socijalni rad u saradnji sa međunarodnim organizacijama svojim korisnicimasvake godine za novogodišnje praznike obezbijedi paketiće koji sadrže školski pribor,kozmetiku, igračke. Takođe, u saradnji sa Crvenim krstom korisnicima se dijelipomoć u odjeći, obući i hemijskim proizvodima itd.

Lokalna uprava ulaže napor i dodatno obezbjeđuje različite oblike materijalnih davanja,jednokratih pomoći, obezbjeđuje usluge socijalnog stanovanja i sl.

Kako bi se uspostavljale usluge koje će dati adekvatan odgovor na potrebe materijalnougroženih lica neophodno je razviti usluge procjene i planiranja, obezijediti uslugubesplatnog dnevnog obroka i besplatan prevoz, i nastaviti ulagati napore uobezbjeđivanje usluge socijalnog stanovanja za sve kategorie socijalno ugroženih lica.

Analiza postojećih servisa za pomenute ciljne grupe

Usluga Ko je sprovodi Prednosti usluge Nedostaci uslugeCiljna grupa 1. Dnevni NVO“Mali direktna uključenost nepostojanje


34

centar (Djeca sa smetnjamau razvoju)NVO“Mali veliki korak“ obavljaposlove sa stručnimsaradnicima, a opština Kotorga finansira kroz projekte zaNVO

veliki korak“angažujućistručnjake –defektolge iporodičnogpsihotarapeuta

djece i roditelja dnevnog centra

Ciljna grupa 2: Radni centarodrasli sa smetnjama urazvojuNema postojećeg servisa

ne Osobe bi bile radnookupirane iangažovane. Porodicabi imala više vremena.Osjećala bi se važno,bila bi radnoangažovani, bili bizadovoljniji

ne

Ciljna grupa 3: Mobilni tim(djeca sa posebnimpotrebama)nema redovno

defektoloziresurnogcentra za sluhi govor

-bolji tretman-radilo bi se naedukaciji roditelja inastavnika-bolja akademskapostignuća-iskorišćavanjepostojećih sposobnosti-napredak

-ne postoji stalnoangažovan radnitim za opštinuKotor a takodje nepokriva potrebedjece-nedostatakfinansijskihsredstava

Ciljna grupa 4: Gerantoprogram (stara lica)Geranto usluge, pružanjegeranto domaćica u kućikorisnika

Opština Kotor iCrveni krst5 gerantodomaćica

-pružanje pomoći u 30domaćinstava , kao iradno angažovanjenezaposlenih lica usvojstvu gerantodomaćice

usluge se pružajuužem gradskomjezgru-nedostajusredstva zaangažovanje jošnekoliko gerantodomaćica za širegradsko područje

Ciljna grupa 5: Briga ostarima (stara lica)Obilazak starih lica od stranevolontera i kupovina osnovnihpotrbština48 korisnika

VolonteriCrvenog krsta

pomoć starim ljudima-nabavka osnovnihstvari za život

Broj volontera

Ciljna grupa 6: Lica sainvaliditetomPostoji lokalni plan akcije zaperiod od 5 godina-postoji savjet za praćenjeimplamentacije plana

Opština Kotor iNVO koje sebave pitanjimalica sainvaliditetom

Rješavanje problamalica sa invaliditetomkroz realizaciju mjera iciljeva iz LAP-a(pristupnerampe,turistički vodiči,odklanjanje prostornihbarijera itd.)

nedovoljnasredstvarealizacije ciljeva

Ciljna grupa 7: Socijalnastanovanja (sve kategorijesocijalno ugroženih lica)

Opština Kotor iDirekcija zaizgradnju

Obezbedjenjesmještaja za lica kojasu stambeno

nedostatakfinansijskihsredstava


35

Postupak izgradnje stambenezgrade za socijalno ugroženalica je započet

Kotora nezbrinuta

VIZIJA I MISIJA PLANA

VIZIJA: OpštIna Kotor zajednica u kojoj su kvalitet života svih građana i dobrobitkorisnika socjalnih usluga temeljne vrijednosti

MISIJA: Obezbjeđivanje pristupačnih i kvalitetnih usluga socijalne zaštiteprilagođenih individualnim potrebama u svrhu dostojanstvenog i sigurnog životagrađana i građanki


36

CILJEVI

STRATEŠKI CILJ:

Unapređenje društvene uključenosti svih lica u stanju socijalne potrebe, naročitodjece, osoba sa invaliditetom, starih lica, mladih i odraslih u riziku od siromaštva,nasilja i diskriminacije, obezbjeđivanjem lokalnih usluga socijalne zaštiteutemeljenih na individualnom pristupu, principima međusektorske saradnje ipluralizmu pružaoca usluga

Specifični ciljevi:

1. Unapređenje i razvoj servisa podrške zasnovanih na potrebama djecekoja su u riziku od višestruke isključenosti

2. Poboljšan kvalitet i pristupačnost servisa za osobe sa invaliditetom3. Obezbijeđeni dostupni i adekvatni servise podrške za stara lica4. Obezbijeđeni adekvatni servisi podrške mladim i odraslim osobama u

riziku i njihovim porodicama5. Obezbijeđen veći nivo socijalne inkluzije materijalno ugroženih lica i

njihova bolja obuhvaćenost socijalnim uslugama.


37

OPERATIVNI – AKCIONIPLAN

2016 - 2020

OPERATIVNI – AKCIONI PLAN

1. DJECA

1. Specifični cilj: Unapređenje i razvoj servisa podrške zasnovanih na potrebama djece koja su u riziku od višestrukeisključenosti

Mjere - aktivnosti Indikatori Nosiociaktivnosti

Vremerealizacije

Izvorifinansiranja

1.1. Obezbjeđivanje i unapređenje uslugeprocjene i planiranja za djecu sa smetnjama urazvoju, za djecu bez roditeljskog staranja injihove hraniteljske porodice i za djecu sa ulice

Obezbijeđene uslugeprocjene i planiranja za:- djecu sa smetnjama u

razvoju,- djecu bez roditeljskogstaranja i njihove hraniteljskeporodice,- djecu sa ulice.Broj djece u svimkategorijama obuhvaćeneovim uslugama na godišnjemnivou.

CSR 2016-2020. MRSS

1.2. Formirati Dnevni centar- djeci sa smetnjamau razvoju i obezbijediti kontinuiran rad centra

Uspostavjen dnevni centar;Broj korisnika uslugadnevnog centra;Vrijeme korisnika provedenou dnevnom centru;

Opština KotorR.C KotorMinistarstvo zdravlja isocijalnog staranja

2016 OpštinaKotorResursnicentarMRSSDonatori


39

1.3. Savjetovalište za djecu sa smetnjama urazvoju

Uspostavjeno savjetovalište;Broj korisnika usluga;

Opština KotorR.C Kotor

2016 OpštinaKotorResursnicentarMRSSDonatori

1.4. Formirati Mobilni tim za djecu sa posebnimpotrebama

Broj djece iz redovnogsistema koji ima tretman;Broj edukovanih roditelja inastavnika

Resursni centar(defektolozi resursnogcentra)

2016 MinistarstvoprosvjeteMRSS

1.5. Uspostaviti uslugu pomoć u kući za roditeljedjece sa smetnjama u razvoju, sa akcentom nasamohrane i materijalno ugrožene roditelje.

Broj porodica i broj djecekorisnika ovih usluga

CSROpština Kotor

2017 OpštinaKotorMRSSDonatori

1.6. Unaprijediti porodični smještaj -hraniteljstvoza djecu bez roditeljskog staranja.

Broj zainteresovanihhraniteljskih porodica.Broj hraniteljskih porodica.Broj djece korisnikapojedinačnih usluga.

CSRLokalne samoupravePružaoci usluga

U kontinuitetu OpštinaKotorMRSSDonatori

1.7. Razviti program podrške hraniteljskimporodicama i djeci u hraniteljskim porodicama.

Broj i vrste podrške.Broj djece obuhvaćene ovomuslugom.

CSROpština Kotor


1.8. Obezbijeditii savjetodavno-terapijske isocijalno edukativne programe za djecu kojaispoljavaju poremećaje u ponašanju.

Broj i vrste programapodrške.Broj djece obuhvaćene ovomuslugom.Broj pružaoca usluga

CSRCentar za mentalnozdravlje-Dom zdravljaKotorOpština Kotor

U kontinuitetu OpštinaKotorMRSSMinistarstvoprosvjeteDonatori

1.9. Obezbijediti i unaprjeđivati savjetodavnu ipsihosocijalnu podršku djeci sa iskustvom nasiljau porodici i djeci svjedocima nasija

Uspostavljeni programiBroj djece obuhvaćeneuslugom.

CSROpština Kotor



40

1.10. Razvijati alternativne savjetodavne serviseza djecu u oblasti razvojnih pitanja i kriza(telefonske linije, internet - društvene mreže,forumi i sl.)

Broj i vrsta aternativnihservisa

Centar za mentalnozdravlje-Dom zdravljaKotorOpština KotorOrganizacije civilnogdruštva


1.11. Uspostaviti uslugu urgentnog smještaja zadjecu ulice.

Uspostavljena usluga.Broj korisnika/ca nagodišnjem nivou.

CSR 2014 – 2017.god

OpštinaKotorMRSSDonatori

2. OSOBE SA INVALIDITETOM

2. Specifični cilj: Poboljšan kvalitet i pristupačnost servisa za osobe sa invaliditetom


Vremerealizacije

Izvori finansiranja

2.1.Formirati Radni centar za odrasle sasmetnjama u razvoju

Broj korisnika usluga;Vrijeme korisnikaprovedeno u centru;Finalni proizvoddjelatnosti;Benefiti od aktivnosti

Opština Kotor 2017 Opština KotorMinistarsto rada isocijalnog staranjaZZZCGDonatori

2.2. Organizovati servis „Pomoć u kući“ za OSI. Broj osoba angažovanihna pružanju servisa;Broj korisnika servisa;Ocjena kvaliteta uslugeod strane korisnika/ca.

CSR; Domzdravlja; ZZZ;Organizacijecivilnog društva

2016 – 2020.u kontinuitetu

Opština KotorMZSS;Biznis sektor;Donatori;

2.3. Obezbijediti i razvijati savjetodavno-terapijske usluge u skladu sa potrebama OSI

Broj i vrsta servisaBroj korisnicka servisa.Stepen zadovoljstva

Resursni centarCSROrganizacije


Opština KotorMZSS;Donatori;


41

usluga od stranekorisnika/ca.

civilnog društva,.

2.4. Kontinuirao pružati i unapjeđivati servistumačenja i prevođena na znakovni jezik.

Broj OSI korisnikaservisa.Stepen zadovoljstvausluga od stranekorisnika/ca.

Resursni centarCSROrganizacijecivilnog društva



3. STARA LICA

3. Specifični cilj: Obezbijeđeni dostupni i adekvatni servise podrške za stara lica


Vremerealizacije

Izvori finansiranja

3.1. Obebjediti usluge geronto-domaćica za svastara lica u potrebi sa teritorije opštine Kotor

Broj angažovanihgeronto domaćica.Broj korisnika/causluga.Stepen zadovoljstvakorisnika/a usluga

Opština KotorBiro radaOrganizacije civilnogdruštva;Dom zdravlja; CSR iCrveni krst


Opština KotorDržavni budžet,Biznis sektor.Donatori;

3.2. Obezbijediti usluge dnevnog boravka za svastara lica u potrebi.

Uspostavljen servisdnevnog boravka zastare.Broj angažovanogosoblja (zaposlenih ivolontera).Broj korisnika/caservisa na god. nivou.

Opština Kotor; CSROrganizacije civilnogdruštva; Udruženjepenzionera;




42

Stepen zadovoljstvausluga od stranekorisnika/ca.

3.3. Formirati i jačati mobilne timove zapružanje integralnih usluga starim licima,posebno na seoskom području (nemoćna lica,samačka domaćinstva)

Broj članova/ica tima(broj plaćenog osoblja ibroj volontera).Broj korisnika/ca

usluga na godišnjemnivou.

CSR, Crveni krst,organizacije civilnogdruštva;Opština Kotor;



1.2. 4. 4.4. MLADI I ODRASLE OSOBE U RIZIKU

4. Specifični cilj: Obezbijeđeni adekvatni servisi podrške mladim i odraslim osobama u riziku i njihovim porodicama


Vremerealizacije

Izvori finansiranja

4.1. Obezbijediti socijalno-edukativne uslugeza zavisnike od psihoaktivnih supstanci,alkohola i kocke koji su u procesu rehabilitacijei njihove porodice.

Vrsta usluga koja im seobezbjeđuje.Broj pružalaca usluga.Broj zaposlenih ivolontera.Broj korisnika/ca nagodišnjem nivou.

Organizacijecivilnog društva,Dom zdravlja.Kancelarija zaprevencijunarkomanije.



4. 2. Razvijati uslugu Stanovanja uz podrškuza mlade bez roditeljskog staranja i za mladekoji izlaze iz sistema hraniteljstva, kojinapuštaju institucije od 18-25 godina starosti

Obezbjeđeni tehnički,prostorni kapaciteti imaterijalna podrška zafunkcionisanje usluge

Opština KotorCentar za socijalniradOCD




43

4.3. Razviti servis podrške ekonomskogosnaživanja i zapošljavanja za mlade bezroditeljskog staranja koji napuštaju institucije iza mlade koji izlaze iz sistema hraniteljstva,

Centar za socijalniradBiro rada

2013/2017 Opština KotorDržavni budžet,ZZZCGBiznis sektor.Donatori;

4.3. Podržavati rad Savjetovališta za mlade irazvijati programe podrške u skladu sapotrebama mladih

Vrste uslugaBroj pružalaca usluga

Dom zdravljaOpština Kotor


Opština KotorDržavni budžet,Ministarstvo zdravljaDonatori;

4.4. Razvijati i jačati rad Savjetovališta zaHIV/AIDS uz ponovno stavljanje u funkcijukapaciteta savjetovališta za pomorce

Vrste uslugaBroj pružalaca uslugaObnovljen radsavjetovališta za pomorce

Dom zdravljaOpština Kotor


Opština KotorDržavni budžet,Ministarstvo zdravljaDonatori;

4.5. Obezbijediti servise podrške žrtvamanasilja u porodici

Opremljen prostor zaobavljanje razgovora sažrtavama porodičnognasilja, prilagođen ipotrebama djece u sklopupolicijskih stanica i CSR,

Stepen podrškemultidisciplinarnom timu

Vrste servisa podrške ibroj korisnika u odnosuna pol, starost i vrstenasilja

CSRCBDom zdravljaLokalnasamouprava


Opština KotorDržavni budžet,MZSSDonatori;


44

5. MATERIJALNO UGROŽENA LICA

5. Specifični cilj: Obezbijeđen veći nivo socijalne inkluzije materijalno ugroženih lica i njihova bolja obuhvaćenostsocijalnim uslugama.


Vremerealizacije

Izvori finansiranja

5.1. Razviti usluge procjene i planiranja zamaterijalno ugrožena lica

Razvijene usluge CSR 2016 – 2020.u kontinuitetu

MZSSOpština Kotor

5.2. Obezbijediti usluge socijalnog stanovanjanaročito ugroženim grupama građana.

Broj korisnikausluga

Opština KotorCSR

2016 – 2020.U kontinuitetu

MZSSOpština Kotor

5.3. Uspostaviti uslugu besplatnog dnevnogobroka za materijalno ugrožena lica (krozformiranje Narodne kuhinje ili obezbjeđivanjebonova za nabavku hrane kroz ugovore sarestoranima i marketima).

Uspostavljena jeuslugaBroj korisnika nagodišnjem nivou

Opština KotorCSROrganizacijecivilnog društva,

2016 – 2020.U kontinuitetu

Opština KotorDonatori;

5.4.Obezbijediti besplatan prevoz za materijalnougrožena lica (kartice za besplatan prevoz).

Uspostavljenausluga besplatnogprevoza.Broj korisnika nagodišnjem nivou.

Lokalnasamouprava upartnerstvu saprivatnim sektoromi CSR.

2014 – 2017.god

Opština KotorBiznis sektorDonatori;

PLAN PRIKUPLJANJA SREDSTAVA

Lokalna samouprava će na godišnjem nivou definisati prioritete i praviti detaljanplan za finansiranje datih mjera iz ovog Lokalnog plana.

Imajući u vidu da je sistem socijalne zaštite u Crnoj Gori državno koordinisan, država ilokalna samouprava imaju ključnu ulogu, kako u obezbijeđivanju resursa tako i iniciranjuaktivnosti i obezbjeđivanju što je moguće podjednakih uslova za rad i razvoj kakoneprofitnog (vladinog i nevladinog) sektora, tako i profitnog sektora u domenusprovođenja socijalne politike, posebno pružanja socijalnih usluga.

Finansiranje usluga socijalne i dječije zaštite definisano je u važećem zakonu osocijalnoj i dječijoj zaštiti u dijelu XIV (član 154), gdje se navodi:- Sredstva za osnovna materijalna davanja i usluge socijalne i dječje zaštite

obezbjeđuju se u budžetu države, u skladu sa ovim zakonom.- Sredstva za obavljanje djelatnosti socijalne i dječje zaštite obezbjeđuju se u budžetu

države i budžetu opštine, kao i vršenjem djelatnosti pružalaca usluga, u skladu saovim zakonom.

- Sredstva za usluge socijalne i dječje zaštite obezbjeđuju se i putem učešćakorisnika, odnosno njihovih srodnika koji su dužni da ih izdržavaju, donacija,poklona, zavještanja, legata, osnivanjem zadužbina i fondacija i dr., u skladu saposebnim zakonom.

- U budžetu opštine mogu se obezbijediti sredstva za materijalna davanja u socijalnoj idječjoj zaštiti propisana ovim zakonom i za usluge socijalne i dječje zaštite, kao štosu: pomoć u kući, dnevni boravak, usluge narodne kuhinje, odmor i rekreaciju djece,stanovanje uz podršku, smještaj u prihvatilište – sklonište, stanovanje za socijalnougrožena lica, u skladu sa zakonom i druge usluge u skladu sa svojim materijalnimmogućnostima.

- Ukoliko opštine nijesu u mogućnosti da obezbijede sredstva za usluge iz stava 4ovog člana u njihovom finansiranju učestvovaće država, u skladu sa članom 156Zakona o socijalnoj i dječijoj zaštiti.

Usvojeni Pravilnik o visini sredstava za razvoj, odnosno finansiranje uslugasocijalne i dječje zaštite i kriterijumima za njihovu raspodjelu13 propisuju visinusredstava za razvoj, odnosno finansiranje usluga socijalne i dječje zaštite, kriterijume zaraspodjelu sredstava po pojedinim lokalnim samoupravama, kriterijume za učešćeopština i dinamika prenosa sredstava.

Sredstvima koja su obezbijeđena za razvoj i finansiranje usluga socijalne i dječjezaštite u skladu sa zakonom finansiraju se usluge socijalne i dječje zaštite zakojima postoji potreba u opštini i inovativne usluge i usluge socijalne i dječjezaštite od posebnog značaja za državu primjenom kriterijuma propisanihpomenutim pravilnikom.

13 Usvojen 24. jula 2015. godine


46

Kriterijumi za raspodjelu sredstava za usluge socijalne i dječje zaštite (usluge) za kojimapostoji potreba u opštinama su:

1) usluga utvrđena kao prioritet Lokalnim planom;2) potreba za pružanjem određene usluge;3) učešće opštine u finansiranju usluge;4) plan održivosti usluge;5) definisana ciljna grupa i broj korisnika;6) broj zaposlenih za pružanje usluge;7) plan praćenja i procjene uspješnosti usluge; i8) finansijska sredstva potrebna za realizaciju usluge.

Kriterijumi za raspodjelu sredstava za inovativne usluge i usluge od posebnog značajaza državu su:

1) usluga je propisana i utvrđena kao prioritet u strategijama iz oblasti socijalne idječje zaštite;

2) potreba za pružanjem određene usluge;3) učešće opštine u finansiranju usluge;4) plan održivosti usluge;5) definisana ciljna grupa i broj korisnika;6) broj zaposlenih za pružanje usluge;7) plan praćenja i procjene uspješnosti usluge; i8) finansijska sredstva potrebna za realizaciju usluge.

Sredstva za razvoj, odnosno finansiranje usluga obezbijeđena u skladu sa zakonomraspodjeljuju se opštinama prema stepenu razvijenosti opštine razvrstane u skladu saposebnim zakonom na način:

1) opštinama prve, druge i treće grupe stepena razvijenosti u procentu višem od50% ;

2) opštinama četvrte, pete i šeste grupe stepena razvijenosti u procentu manjem od50%.

Raspodjela sredstava pojedinoj opštini vrši se prema kriterijumima iz člana 4 pomenutogpravilnika.

Opština učestvuje u finansiranju usluga iz čl. 4 i 5 ovog pravilnika primjenom sljedećihkriterijuma:

1) visina finansijskih sredstava opredijeljenih u budžetu opštine;2) obezbijeđen prostor i oprema (tehnička oprema, prevozna sredstva i sl.) za

pružanje usluge; 3) broj zaposlenih za pružanje usluge; i3) finansijska sredstva iz drugih izvora. Prostor, odnosno oprema iz stava 1 tačka 2

ovog člana se uračunavaju prema tržišnoj vrijednosti zakupa prostora, odnosnoopreme.

Opština prema stepenu razvijenosti učestvuje u finansiranju usluge:1) opština prve, druge i treće grupe stepena razvijenosti najmanje 10%;2) opština četvrte i pete grupe stepena razvijenosti najmanje 15%;3) opština šeste grupe stepena razvijenosti najmanje 30% .

Finansijska sredstva odobrena u skladu sa kriterijumima propisanim ovim pravilnikomprenose se sljedećom dinamikom:


47

1) 70% sredstava isplaćuje se po donošenju odluke o raspodjeli sredstava ipotpisivanju ugovora o finansiranju; i

2) 30% sredstava po izvršenoj procjeni ostvarenosti planiranih aktivnosti na polovinivremenskog perioda realizacije usluge. Opština je dužna da izvještaje orealizaciji planiranih aktivnosti i finansijske izvještaje dostavlja organu državneuprave nadležnom za poslove socijalnog staranja u skladu sa rokovimautvrđenim ugovorom o finansiranju usluge.

Kada se govori o izgradnji, održavanju i opremanju ustanova socijalne i dječijezaštite, u Zakonu se navodi da “sredstva za izgradnju, održavanje i opremanje javneustanove socijalne i dječije zaštite koje se finansiraju iz budžeta opštine obezbjeđuju seu budžetu opštine“.

PLAN PRAĆENJA SPROVOĐENJA I PROCJENEUSPJEŠNOSTI

Pored organa lokalne uprave nadležnog za oblast socijalne zaštite, u cilju praćenjasprovođenja plana potrebno je osnovati Radnu grupu za praćenje realizacijeLokalnog plana za razvoj usluga socijalne zaštite u opštini Kotor.

Nakon usvajanja Lokalnog plana za razvoj usluga socijalne zaštite, predsjednik Opštineimenuje Radnu grupu za praćenje realizacije Lokalnog plana za razvoj usluga socijalnezaštite. Radna grupa za praćenje realizacije Plana je operativno tijelo od 4-5 članova kojise postavljaju na osnovu pokazanog interesovanja, motivacije, angažovanja u procesuizrade dokumenta kao i prihvatanja obaveza koje članstvo o ovom timu predpostavlja.Preporuka je da rukovodilac radnog tima za praćenje realizacije Lokalnog plana budeprestavrnik organa opštine nadležnog za poslove socijalne zaštite.

Obaveze i odgovornosti članova Radne grupe za praćenje realizacije Plana trebadefinisati u posebnom Rješenju o imenovanju i Pravilniku o radu Radnog tima.

Administrativne i tehničke poslove i pomoć oko praćenja realizacije Lokalnog plana zarazvoj usluga socijalne zaštite pruža organ opštine nadležan za poslove socijalne idječje zaštite.

Radno tijelo za praćenje realizacije Lokalnog plana za razvoj usluga socijalne zaštite uopštini Kotor će na godišnjem nivou određivati prioritete i praviti detaljan plan zarealizaciju datih mjera iz ovog Lokalnog plana. U toku tog procesa biće konsultovanirelevani predstavnici orgnizacija i institucija koje se bave pružanjem usluga socijalne idječje zaštite, korisnici/ce usluga i građani/ke.

Godišnja evaluacija tj. procjena uspješnosti sprovođenja plana radiće se nagodišnjem nivou u skladu sa dinamikom njegovog usvajanja, i biće praćenapodnošenjem godišnjeg izvještaj o sprovođenju mjera predviđenih ovim Planom.

Finalna evaluacija tj. procjena uspješnosti ovog lokalnog plana za period ukupnogtrajanja, biće urađena na kraju cijelog ciklusa tj. po isteku samog plana (vremenskiodređenog perioda na koji je plan napravljen).


48

Predviđa se sprovođenje interne evaluacije, koju će uraditi predstavnici organa lokalneuprave nadležnog za oblast socijalne zaštite i Radne grupe za praćenje realizacijeLokalnog plana za razvoj usluga socijalne zaštite.

Pored interne preporučuje se i izrada eksterne evaluacije, kako bi se dobila dodatnapodrška u procesu, i nju je predviđeno da uradi posebno angažovan evaluator/ka koji ćepredložiti metodologiju koja će uključiti sve relevantne aktere na lokalnom nivou(pružaoce servisa, korisnike, širu zajednicu). Preporuke iz ovog dijela ugradiće se uproces izrade novog lokalnog plana.

Čitav proces praćenja uspješnosti realizacije Lokalnog plana biće rađen u odnosu naindikatore tj. pokazatelje uspješnosti koji su definisani na nivou aktivnosti i nalaze se usklopu tabele operativnog plana. Za tu svrhu Radna grupa za praćenje realizacijeLokalnog plana za razvoj usluga socijalne zaštite može se razviti i poseban pravilnik saformularima za praćenje sprovođenja i procjenu uspješnosti.

PLAN KOMUNIKACIJE SA JAVNOŠĆU

Cilj komunikacije sa javnošću (PR-a) u oblasti ovog strateškog dokumenta jeste: obezbijediti vidljivost samog Lokalnog plana za socijalnu uključenost i razvoj

socijalnih usluga – servisa i informisati kako ciljne grupe obuhvaćene ovim dokumentom, informisati institucije i tijela koja će biti zadužena za njegovo sprovođenje o

postojanju i ciljevima samog plana.

Na godišnjem nivou, važno je obezbijediti i neposredno učešće građana/ki u ocjenusprovođenja plana kao i planiranja budućih prioriteta, i na taj način proces učinitiinkluzivnijim, sa ciljem da se upoznaju i sa rješenjima iz plana i da se čuje njihovomišljenje i isto uvaži.

U cilju uspješne implementacije Lokalnog plana za socijalnu uključenost, predstavnicilokalne samouprave, tj. organa lokalne uprave nadležnog za oblast socijalne zaštite iRadna grupa za praćenje sprovođenja ovog plana vršiće eksternu komunikaciju isaradnju sa širim krugom implementatora u svim sektorima.

PR plan uključuje, ali nije limitiran na, sljedeće aktivnosti:

postavljanje Lokalnog plana za razvoj usluga socijalne zaštite na sajt Opštine; slanje pisma svim institucijama na lokalnom nivou o postojanju Lokalnog plana; slanje pisma svim organizacijama civilnog društva na lokalnom nivou o

postojanju Lokalnog plana za razvoj usluga socijalne zaštite; slanje pisma svim likvidnim firmama/kompanijama na lokalnom i nacionalnom

nivou o postojanju Lokalnog plana za razvoj usluga socijalne zaštite, sa ciljem dase omogući da oni razviju ili usklade svoje planove društvene odgovornosti uskladu sa potrebama zajednice;

slanje informacije medijima na lokalnom i nacionalnom nivou o postojanjuLokalnog plana za razvoj usluga socijalne zaštite, sa ciljem da se informiše širajavnost i potencijalni korisnoci socijalnih usluga;


49

organizovanje godišnje konferencije za medije o rezultatima sprovođenjaLokalnog plana za razvoj usluga socijalne zaštite;

informisanje nadležnog tijela na nacionalnom nivou o Lokalnom planu za razvojusluga socijalne zaštite i jednom godišnje o rezultatima;

kroz internet komunikaciju (websajt i sl) komunicirati sa širom javnošću i ostvaritineposredno učešće u procesu sprovođenja plana.

- KRAJ

lokalni plan za razvoj usluga socijalne zaŠtite u … · organizacije civilnog društva na...

Documents