RAČUNARSKE MREŽE http://konides.ag.rs/mreze/

ŠTA JE MREŽA?

“Računarska mreža“: skup nezavisnih računara, međusobno povezanih jedinstvenom tehnologijom.

Za dva računara se kaže da su povezana ako

mogu međusobno razmenivati podatke. Veza:

Žica/kabl Optičko vlakno Mikrotalasi Infracrveno zračenje Komunikacioni sateliti.

ZAŠTO UMREŽAVANJE?

... Zbog prednosti koje pružaju računarske mreže:

povećanje efikasnosti

smanjenje troškova

KAKO SE TO POSTIŽE?

zajedničkim korišćenjem informacija -podataka (e-mail, istovremeni pristup podacima)

zajedničkim korišćenjem hardvera i softvera (štampači, diskovi, aplikacije)

centralizovanom administracijom i podrškom (održavanje računara i mreže)

ŠTA SE ZAJEDNIČKI KORISTI U MREŽI? dokumenti (memorandumi, tabelarni proračuni, fakture...)

elektronska pošta

softver za obradu teksta

ilustracije, fotografije, video i audio datoteke

audio i video zapisi

štampači

faks mašine

modemi

CD-ROM jedinice i druge prenosive jedinice

diskovi

TIPOVI RAČUNARSKIH MREŽA

Osnovna (uopštena) podela prema veličini i funkcijama:

Lokalna računarska mreža (LocalArea Network, LAN) Osnovno obeležje lokalne računarske mreže je to što je ona prostorno ograničena.

Regionalna računarska mreža (WideArea Network, WAN). Nije prostorno ograničena.

TIPOVI RAČUNARSKIH MREŽA

Moguća je i finija podela, po kojoj se računarske mreže po svojoj veličini dele na:

personalne mreže (eng. Personal Area Network - PAN)

lokalne mreže (eng. Local Area Network - LAN)

bežične lokalne mreže (eng. Wireless Local Area Network - WLAN)

mreže širokog područja (eng. Wide Area Network - WAN)

globalna mreža (povezuje sve prethodne mreže u jedinstvenu celinu koja omogućuje korišćenje resursa i

informacija širom čitave planete. To je mreža koju poznajemo kao Internet )

LOKALNA RAČUNARSKA MREŽA LAN Lokalne mreže povezuju dva ili više računara (ali i

drugih uređaja) u ograničenoj geografskoj oblasti.

To je najčešći način organizovanja računarske mreže u okviru jedne firme, škole ili neke druge ustanove.

Brzina prenosa informacija je vrlo velika (veća od ostalih tipova mreža), a rastojanja između uređaja se kreću od nekoliko metara do nekoliko kilometara.

LOKALNA RAČUNARSKA MREŽA LAN

TIPOVI RAČUNARSKIH MREŽA

Svaki računar u računarskoj mreži predstavlja jedan čvor. Prema značaju pojedinih čvorova u mreži, mreže se dele na:

od-čvora-do-čvora (mreže ravnopravnih korisnika - eng. peer-to-peer)

klijent-server (eng. client-server)

MREŽA RAVNOPRAVNIH ČVOROVA U mrežama od-čvora-do-čvora svi učesnici u komunikaciji su

ravnopravni.

Svaki računar u ovakvim mrežama poseduje određene podatke ili programe potrebne drugima, ali i zahteva podatke ili aplikacije koje drugi poseduju.

Svaki korisnik vodi računa o podacima i podešavanjima na svom računaru.

Nestabilna mreža ako ima više računara, a korisnici nisu stručni u podešavanju sistema ili su nemarni.

Sigurnost je na niskom nivou

MREŽA RAVNOPRAVNIH ČVOROVA

KLIJENT-SERVER MREŽE Podaci se smeštaju na računarima sa posebnom funkcijom - na

serverima.

Zadatak servera je da pružaju usluge korisnicima, koji koriste računare skromnijih mogućnosti, a zahtevaju neku složenu obradu ili pristup velikim bazama podataka.

Računari koji traže određeni podatak ili obradu od servera nazivaju se klijenti.

Klijent-server organizacija omogućuje lakše upravljanje lokalnim mrežama (više od 10 računara).

Takve mreže su i sigurnije jer klijenti moraju da se povinuju pravilima definisanim na serveru.

KLIJENT-SERVER MREŽE

POVEZIVANJE – MREŽNE TOPOLOGIJE

Mrežna topologija: fizičko uređenje ili raspored računara, kablova i drugih komponenti mreže.

Od izabrane topologije zavise:

vrsta potrebne opreme za mrežu proširenje mreže način upravljanja mrežom

STANDARDNE MREŽNE TOPOLOGIJE

Zvezda

Prsten

Magistrala

Višestruki putevi

Varijacije topologija

PRENOŠENJE PODATAKA KROZ MREŽU

Podaci se ne kreću kontinuirano kroz mrežu, već su razbijeni na manje pakete (engl. packets, frames)

dodatne informacije u svakom paketu lakše upravljanje sigurnost isporuke

PAKETI PODATAKA

Svaki paket sadrži:

Zaglavlje paketa• Adresa izvora, računar koji je poslao

podatke• Adresu odredišta , računar koji prima

podatke• Upravljački signali

Podatke koji se prenose (512B-4KB)

Prateći zapis• Informacije o proveri greške kojima se

proverava da li su paketi stigli neoštećeni.

PROTOKOLI

Protokol je

- grupa pravila ili standarda

- koji računarima omogućavaju međusobno povezivanje i razmenu informacija

- uz smanjivanje mogućnosti grešaka

KAKO RADE PROTOKOLI? Na predajnom računaru protokol:

- deli podatke u manje celine (pakete),- paketima dodaje adresne informacije tako da odredišni računar

na mreži može da odluči da li oni pripadaju njemu,- priprema podatke za prenos kroz mrežnu karticu i dalje kroz

mrežni kabl.

Na prijemnom računaru, protokoli:- preuzimaju pakete podataka sa kabla i mrežne kartice u

računar,- iz paketa podataka uklanjaju sve informacije o prenosu koje je

dodao predajni računar,- kopiraju podatke iz paketa u prihvatnu memoriju (bafer) koja

služi za ponovno sklapanje,- ponovno sklopljene podatke prosleđuju aplikaciji u obliku koji

ona može da koristi.

INTERNET PROTOKOLI

TCP / IP (eng. Transmission Control Protocol / Internet Protocol)

- Najkorišćeniji protokoli koje koriste skoro sve računarske mreže koje su na internetu.

- Koristi se i u lokalnim mrežama.

- Omogućava konekciju različitih operativnih sistema ili različitih vrsta računara, servera ili ostalih perifernih uređaja kao što su štampači.

- Ovo je protokol na kojem se zasniva internet.

- Kada se konektujemo na internet naš ralčunar dobija unikatnu IP adresu koja omogućava komunikciju sa ostalim računarima na internetu.

TCP / IP PROTOKOLI

TCP

- Na izvoru deli podatke na manje pakete radi lakšeg i sigurnijeg transfera, predaje pakete IP protokolu za slanje

- Na odredištu proverava da li ima grešaka, spaja pakete ponovo u originalnu datoteku

- Zahteva retransmisiju ako postoji greška u paketima

Obezbeđuje tačan prenos paketa između dva mrežna čvora u mreži/Internetu

TCP / IP PROTOKOLI

IP

- Na izvoru formira pakete za prenos kroz mrežu (dodeljuje paketima adrese izvora i odredišta)

- Prosleđuje (rutira) pakete kroz mrežu na osnovu IP adrese

- Ne zna se unapred put paketa. Ruter određuje putanju za svaki paket posebno